ETIKA NG MEDYA SA PILIPINAS: PAGKAKAIBA NG

TEORYANG SOCIAL RESPONSIBILTY AT TEORYANG

LIBERTARIAN

Isang pananaliksik na Iniharap kay

Bb. Christy Lyne Cabiguin

Programa sa Filipino

Dibisyon ng Humanidades

John Paul II College of Davao

Siyudad ng Davao

Bilang Bahagi ng Pangangailangan

Para sa Asignaturang Filipino 2

(Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik)

Donato M. Darunday

Carlo June R. Orias

Lieve Havana

Marso 25, 2011

 Dahil sa patuloy na pagbabago ng panahon, unti-unti ring nagbabago ang pamamaraan ng

pagbabalita, habang tumatagal, lumalawak na rin ang saklaw na impluwensya ng medya sa mga tao

at ang etika ng medya ay nagiging malaking isyu na sa modernong lipunan. Ang mga Pilipino ay

mahilig sa panonood ng mga balita mula sa telebisyon, pakikinig sa mga brodkas sa radio, at

pagbabasa ng mga artikulo sa pahayagan. Malaking bahagi ang medya sa buhay nating mga

Pilipino.

Simula ng sumibol ang sistema sa pamamahayag o journalism, maraming iskolar at mg

pilosopo ang sumubok na ilarawan ang relasyon sa ppagitan ng gobyerno at medya, paano nga ba

sila nagkakaugnay at mga usapin ukol sa kalayaan at kontrol.

Sa paglipas ng panahon, sa pulitika, ekonomiya at sosyal na kondisyon ay nagbabago ang

iba't ibang teorya na nauukol sa medya ay lumawak at naging mas naipakita ang pagkakaugnay ng

pamahalaan at medya. Ngayon, ating tuklasin ang pagkakaiba ng dalawan kilalang teorya sa medya,

ang social responsibility at libertarian.

Layunin ng pag-aaral na ito na maibalangkas ang tungkol sa dalawang teorya, ang teoryang

social responsibility at libertarian. Kung papaano maipapakita sa publiko ang mga halimbawa ng

mga teoryang ito na kalimitang nakikita sa medya sa Pilipinas.

Saklaw ng pag-aaral na ito ang dalawang teorya lamang sa pamamahayag, ang social

responsibility at libertarian sa Pilipinas. Saklaw rin nito na maipakita ang mga halimbawa ng bawat

teorya upang masmaipakita ang pagkakaiba ng dalawa. Hindi na kasali pa sa pag-aaral na ito ang

ibang teorya sa pamamahayag at etika ng medya sa ibang bansa.

 Ang Pilipinas ay isa sa pinakadelikadong lugar sa mundo dahil sa maraming mga

mamamahayag na kung saan biglang lumitaw na hinahanap at pinapatay isa-isa dahil sa sila ay

nagsasabi ng totoo (Dating Ginoo,2000).

Ang katotohanan, ito ay lumitaw, na nagbigay ng maraming kalaban sa mga nais maging isa

sa mga tagapagpahayag. Ang mga may konsensyang mamamahayag ay nagsikap na serbisyohan

ang publiko ng mga katapata, naniniwalang sa kanilang mga puso ay mayroong propesyonal na

integredad sa kanilang mga kredibilidad. Karamihan sa kanila ay nasa serbisyong totoo.

Ngunit sa kabila nito, mayroon ring mga mamamahayag na pinipili ang pagbabantay sa mga

sosyo-pulitikal at ang moral na isyu sa iba, binibigyang kahulugan at pinapaikot ang storya, o ang

pagbi ng empasis sa partikular na aspeto sa isang pangyayari kaysa sa apeto ng iba

(Starick, 2005; McQuuaail, 1996).

Ito ay lumalabas na ang sosyal na komunikasyon ay isang angulo dahil sa mga

masasabing mga dahilan, na ang iba ay gustong tawagin itong “biases and pressuures” na

nananatiling kinakalaban ang integredad sa propesyon ng medya.

Ang etika ng medya ay isang pinagsamang sistema ng mga pamantayan, pinsipyo, at halaga

na tukuyin kung ano ang tamang asal sa pagsasanay ng panunulat sa pahayagan at sa radio,

telebisyon, at sa internet.

Hindi katulad ng ibang propesyon kung saan ang soyal na responsibilidad ay malinaw na

ipinahayag dahil sa mga terminal na aspeto ng buhay at kamatayan (tulad ng sa kaso ng medisina)

at ang kalayaan at sa pagkawala nito (sa kaso ng batas), panunulat sa pahayagan at ang makitid na

pagsasahimpapawid na nakakulong sa kanilang mga gawi sa kanilang mga layunin sa dulo ng

mabilis na pagkuha ng impormasyon at ang mga grapika na representsyon.

 Itong dami ng sumugod, ang isang pulutong ng mga dakilang tao ng manunulat at

mamamahayag ay sakaling maiwan sa paligid.

Ang lahat ay hindi nawawal, gayunpaman. Ang Institusyon ng Poynter noong 1998 ay

nagpahayag ng mga kritikal na pangangailangan sa etika ng propesyon. Ang etikal na kakayahan ay

nangunguna sa listahan ng mga kakayahan na kinakailangan sa mga manunulat at mamamahayag:

1.Etikal na kakayahan

2.Pangkultura at sibikong kakayahan

3.Biswal na karunungan sa pagbasa at pagsulat at ang teknolohikal na kakayahan

4.Paghuhukom sa balita, salaysay na wika, at mga kakayahan sa pagsulat

Ito ang nagdadala sa atin upang hatulan ang minimithing mamamahayag at ang

pagsasahimpapawid ay kombinasyon ng mga propesyonal na mga kasanayan, kritikal na pag-iisip,

at ang etikal na paggawa ng desisyon.

Ang Indianapolis-based Society of Professional Journalists ay namagitan sa sumusunod na

mga prinsipyo ng etika para sa pagsasanay:

1.Hanapin ang katotohanan at ipahayag bilang ganap hangga’t maaari

2.Magsikap upang kumilos ng malaya

3.Bawasan ang pinsala at kumilos sa pagkahabag

4.May pananagutan

Isinasalamin kung paano buhayin uli ang medya sa etikal na pag-iwas na unang kailangan sa

atin ay ang magkaroon ng sapat na katapatan para ipahayag na ang bawat isa sa atin ay sakaling

magkaroon ng kontribusyon sa kasalukuyang estado. Pagkatapos ng lahat, sosyal na

responsibilidad- gawin ang nararapat, sa tamang dahilan, at sa tamang paraan- nagsisimula ang

pangako na ipalagay ang sosyal na responsibilidad kapag tayo ay naaakit sa kapani-paniwalang

pagsisiyasat kung maaari nating seryosohin ang pag-ganap n gating mga papel bilang mga katiawal

ng impormasyon, kuro-kuro, at mga imahe, na kung saan ay produkto ng walang humpay na

pagbati sa medya (Juico, 2007).

Ang kritika ay nagsisimulang tukuyin ang pagkakamali sa teoryang Libertarian. Ang mga

malayang mamamahayag ay umiikot sa asal na nahuhulog sa maliit na ideyalistik na mithiin ng

Libertarian. Nang madiskubre na ang mamamahayag ng metropolitan, naging malaki na ito at

sentralisado. Dumarami na rin ang mga establisyamneto na nagiging kontrolado ng mga pribadong

kompanya bilang isa sa kasosyo ng pahayagan. Ang medya rin ay naging kakitaan ng pera,

pagbebenta ng mga pahayagan at ang mga patalastas na naging prayoridad para sa pangangailangan

na mapanatili ang pagpapahayag sa publiko (Wilson,1998).

Ang libertarian na sistema sa pagbabalita naman ay nagsasaad na ang medya

ay isang pribadong pagmamay-ari lamang ng mga bumubuo nito at malaya ito mula

sa kamay ng pamahalaan (Rodman,2009).

Ayon naman kay Dominick (2011), sa teoryang libertarian ang mga tao ay rasyonal at may

kakayahang gumawa ng sarilang desisyon para sa kanilang sarili kaya naman ang tanging tungkulin

na lamang ng pamahalaan ay pagsilbihan ang lipunan. Naniniwala ang mga Libertarians na ang
isang pangkaraniwan na mamamayan ay may karapatan na marinig ang iba’t ibang panig tungkol sa

isang isyung pampubliko para ito’y kanilang masuri at matukoy kung alin ang tama at kung alin ang

mali. Ang gobyerno ay walang karapatan na pigilan ang paglalahad ng ideya ng medya sapagkat

labag ito sa karapatan ng mga tao na maipahayag ang anumang kanilang nararamdaman at mas

mabibigyan pa ng gobyerno ang mga mamamayan ng sapat at tamang serbisyo kung hindi nila

papakialaman at hindi sila manghihimasok sa mundo ng medya. Sa madaling salita, ang medya ay

nararapat na maging malaya mula sa anumang kontrol ng kahit na sino.

Ang teoryang libertarian ay sumibol galing sa premis na ang gobyerno ay dapat magpakita

ng walang sinumang kasangkot sa pagsisilbi sa interes ng bawat indibidwal. Hawak nito na ang

pamahalaan ay nararapat lamang na magbigay serbisyo sa mamamayan at ang medya rin ay dapat

magsilbi sa lipunan sa pamamagitan ng pagbibigay impormasyon. At ang pinakamabisang paraan

ay hanapin ang katotohanan, magbigay ng impormasyong makatotohanan at palawakin ang

kaalaman ng mga tao sa pamamagitan lamang ng medya (Wilson,J.at S.L.R. ,1998).

Ang teoryang libertarian ay sumasang-ayon sa irresponsableng klima ng pulitika at malakas

na indibidwal. Noong dekada 20, datapwat, ang industriya ng medya ay nagkaisa at ang teknolohiya

ang nagsilbing paraan upang gawing posible ang mga pagbibigay ng balita sa milyung-milyong

katao. Bilang resulta, ang lumang mga teorya ay tungkol lamang sa pagkalat ng sa mga

impormasyon na hindi naging katanggap-tanggap. Noong 1947, ang komisyong kalayaan ng mga

mamahayag ay gumawa ng teoryang social responsibility na mas naging tunog sa pagbabago ng

publiko (Dominick,1983).

Ayon sa teoryang ito, kahit na ang medya ay mayroong responsibilidad na panatilihin ang

demokrasya sa pamamagitan ng tamang pagbibigay ng impormasyon sa publiko at sa pamamagitan

ng pagbibigay reaksyon sa kagustuhan at pangangailangan sa lipunan. Ang pinakaepekto ng

kontribusyon ng may alam sa teoryang social responsibility ay ang kanilang pananaw na higit na
mas importante o mahalaga para sa mga mamamayan na magkaroon ng karapatan upang malaman

ang impormasyon kaysa sa mamamahayag upang makamit ang kumpletong kalayaan sa

pagpapahayag. Hindi madali ang malaking pagtaas ng medya at ang istruktura ng ekonomiya na

magkaroon ng kalayaan sa kanilang minimithi. Sila rin ay responsible sa pagtulong sa

pangangailangan sa lipunan. Itong teoryang social responsibility ay gumawa ng bagong

kontrobersiya na napalibot sa malayang ekspresyon dahil sa walang sinuman ang matagumpay na

nakakalam kung papaano masisiguro na ang malayang mamamahayag ay magserbisyo sa lipunan na

walang anumang regulasyon. Sa katotohanan, na makikita natin sa darating na mga araw, sa

lumipas na 200 na taon, nagkaroon ng ilang beses na problema sa pagitan ng medya at ng

gobyernong institusyon (Dominick,1983).

Maraming mga pilosopo at kahit mga manunulat ang naging bahagi sa pagbuo ng libertarian

na konsepto. Ilan sa mga ito ay sina, John Milton (1608-1674) ,John Locke (1632-1704), Isaac

Newton (1642-1727), Adam Smith (1723-1790), Benjamin Franklin (1706-1790), Thomas Jefferson

(1743-1826), James Madison (1751-1836) at Stuart Mill (1806-1873).

Ang pilosopiya sa likod ng mga teorya ng medya ay maipapakita sa isang liham, na ito ni

Thomas Jefferson para sa kanyang kaibigan noong taong 1787:

Ako ay nagagalak na ang pinakamabuting ugali ng mga tao ay makikita sa isang sundalo.

Sila man ay maaaring maligaw ang landas ngunit kalaunan ay matutuwid pa rin sila patungo sa

tamang landas upang maitaman ang kanilang mga sarili. Ang mga mamamayan ay tagasuri lamang

ng kanilang mga gobernador at kahit ang kanilang mga kamalian ay susubukang itago ito mula sa

totoong prinsipyo ng kanilang institusyon. Para parusahan ang mga kamalian sa pinaka-marahas na

paraan ay kailanganng sugpuin ang pansaggalang ng publikong Malaya. Ang tanging paraan para

maiwasan ang iregular na panghihimasok ng mga tao, ay dapat ibigay sa kanila ang lahat ng
impormasyon na kanilang kakailangan sa pamamagitan ng pampublikong tsanel ng pampublikong

pahayagan at para lumikha ng mga papel kailangang maunawain ito ng masa.

Ayon naman kay Madison, wala ng mas hindi makatwiran pa kaysa sa pagbibigay ng

kapangyarihan sa mga tao at ang hindi ipagkait sa kanila ang impormasyon na walang inaabusong

kapangyarihan.

“Ang katotohanan ay isang mahusay na kalaban. Puksain man ito ay

hindi ito maglalaho. Itago man ito ay kalaunan ay mmakikita rin. Ang katotohanan

ay isang malalang problema para sa mga sinungaling at manlililinlang. Ang

katotohanan ay hindi lamang kayang malampasan ang kasinungalingan at

panlilinlang. Kaya rin nito talunin ang mga sinungaling at maloloko.”

-Archbishop Oscar V. Cruz, August 25, 2005

Matapos ang aking matugumpay na pananaliksik, bilang estudyante ng

pampublikong komunikasyon, aking napagtanto na parehong importante ang

teoryang social responsibility at teoryang libertarian dahil sa pareho itong kailangan

ng mga mamamahayag. Ang social responsibility theory ay kailangan ng isang

mamahayag dahil nakapaloob sa teoryang ito na ang isang mamamahayag ay

mayroong katangian na ginagawa ay tamang gawain, sa tamang dahilan at sa tamang

parraan na siya namang totoo. Dahil kung pagbabasehan nga sa sinabi ni Archbishop

Cruz, ang katotohanan ay kailangang manaig laban sa kasinungalingan at

panlilinlang. Samantalang ang teoryang libertarian naman ay kakailanganin rin ng

mga mamamahayag dahil tumutukoy ito sa kalayaan nilang maipahayag ang

kanilang damdamin at isipan na walang sinuman ang makakahadlang.

LISTAHAN NG MGA SANGGUNIAN

Dominick, J. (1983) Dynamics of Mass Communication. Canada: Addison-Wesley Publishing

Company, Inc.

Dominick, J. (2011) the Dynamics of Mass Communication Media in Transition. USA: McGraw

Hill Companies, Inc.

Juico, P. (2007). Social Responsibility in Mass Communication In

Ethics and Social Responsibility in Mass Communication (pp98-100). Pasig City: Anvil
Publishing

Maximiano, J. (2007). Ethics and Social Responsibility in Mass

Communication. Pasig City: Anvil Publishing

Rodman, G. (2009). Mass Media in a Changing World. New York: McGraw-Hill Companies,

Inc.

Wilson, J. & Wilson, S. L. R. (1998) Mass Media Mass Culture an Introduction. USA: McGraw-

Hill Companies, Inc.