Quency Jean R.

Velasco
Kulturang Popular (Lit156)

Sa Unang Malas, Panunuring Pang-Media at Kritikal na Teorya: Sa Ikalawang Tingin,

Pagbabago ng Media at Lipunan

Walang pag-iimbot kong sasabihin na hindi madaling batirin at lunukin ng agad- agaran
ang mga kaisipan, proposisyon, at mga pagdulog ng pagbasa na inihahain ng mga teorista at
teoryang nakapaloob sa mundo ng kritikal na teorya. Hindi madali sapagkat lumilihis at
humuhulagpos ito sa tradisyonal na mga lapit at metodolohiya ng positibistikong agham
panlipunan na dati rati'y ipinapangalandakan bilang mga natatanging kaisipang makakabasa at
makakapagpaliwanag sa kapangyarihan ng media at ang ugnayan nito sa kanyang publiko.

Ang kritikal na teorya ay isang teorya ng panlipunan na nakatuon sa pagsisiyasat at pagbabago

ng lipunan sa kabuuan, sa kaibahan sa tradisyunal na teorya na nakatuon lamang sa pag-unawa o
pagpapaliwanag nito. Ang mga kritikal na teorya ay naglalayong maghukay sa ilalim ng buhay
panlipunan at alisan ng takip ang mga palagay na nagpapanatili sa atin mula sa isang ganap at
tunay na pag-unawa sa kung paano gumagana ang mundo.

May tambalang bisa ang paglitaw ng lenteng kritikal sa disiplina ng pag-aaral ng media.

 Una, ang pagpasok ng kritikal na teorya sa larang ng pag-aaral ng mga anyong pang
komunikasyon at media ay may layong higitin ang aspekto ng panunuri upang lubos na
masiyasat ang lalim ng pagkakatalima at pag-iral ng mga puwersa at kontradiksyong
panlipunan at pangkapangyarihan na humuhugis at patuloy na humuhubog sa mga
sagisag, hulagway, naratibo, ideolohiya, at rehimen diskursong pang-med ng mga
pakatotohanan na taglay ng isang textong pang-media.

 Ikalawa, kaakibat nito, layon din ng mga teoretikal na pagdulog na ito na baklasin mula
sa pagkakatalaga sa toreng garing ng akademya at politika ng kaalaman ukol sa
komunikasyon ang mga teoryang walang pasubaling itinatanghal ng iilan bilang
natatanging lente para matalos ang masalimuot at komplikadong labirintong
kinasasadlakan ng mamamayan sa mundong inuugit ng media at ng isang mediang
inuugit din naman batay sa mga kontradiksyon sa kasaysayan at saysay ng mga
kontradiksyon ng kanyang daigdig.

Pinalawak ng mga praktisyuniner ng kritikal na teorya ang parang ng pag-unawa sa politika

ng media. Hindi na lamang ito nalimita sa kay kitid at reduksyonistang lente ng pagsipat na
nakatuon sa usapin ng epekto ng media, behaviorism, uses and gratification, at agenda-setting
halimbawa, ngunit mas sinasalikop at sinusuyod na maging ang diskurso ng kasarian at
sekswalidad, uri at kapitalismo, industriya ng kultura at politikal na ekonomiya, lahi at kultural
na imperialismo, etnisidad at pagsasabansa, kapangyarihan produksyon ng kaalaman, identidad
at politika ng representasyon, biswalidad at "Amerikanisasyon," at maging ang usapin ng
pantasyang dulot ng media at kaugnayan nito sa ethos ng pandaigdigang globalismo, halimbawa.
Samakatuwid, "[a]ng kritikal na teorya ay may pag-ako sa ebalwasyon at maging sa
pagpapaliwanag at paglalarawan ng mga panlipunang realidad" (Simons 2004, 2) na siyang
masasalat sa hindi maibubukod na espera ng produksyon at diskursong pang-media.

Ang kunwang obhetibidad at siyentistikong lapit nito ay nakita bilang mga saligang
kaisipang patuloy nagbibigay tibay mismo sa namamayaning kaayusan at umaayuda din sa lingid
na operasyon ng mapanup na kapangyarihan mismong mung ng paneneorya at interpretasyon
Mahalagang banggitin dito ang patotsida ng kritikong si Jon Simons ukol sa pagkakaiba ng
kritikal na teorya at poadusmo, aniya akol sa kritikal na teorya. lift regarded itself as critical not
only, or kritikal perhaps not primarily, in relation to its object of inquiry but bo in relation to
traditional or conventional approaches and methodologies with which it contrasted oel Critical
theory requires an allegedly uncritical Other in order to identify itself (Simons 2004, 3)

Para sa higit na paglilinaw mahalagang mabad na mauklaw ng terminong kritikal na teorya.

sa pangkalahatang pakahulugan nito ang mga kanpan mula Marxismo semonka at post-
Marxsmo, panumuri ng diskurso. strukturalismo at post-estrukturalismo, panumert sa ideolohiva,
dekonstrukuyon, psychoanalys, femmismo, teoryang queer, postkolonyalismo postmodernismo
at maging ang mga sumunod na henerasyong nagpaunlad sa hinawang landas ng kritikal na
teorya ng Frankfurt School" (Simons 2004, 1. Communication 130 Syllabus, 3) Giya at gabay
lamang ang mga panukala at suhestiyong ito ni Sumons ukol sa kanyang inisyal at pahapyaw na
klasipikasyon sa mga teoryang kritikal at hindi marapat ituring na mga absolutong pagtatakda ng
mga hangganan at pagtutulos ng mga bakod para kitilin ang ugnayan at pagsasapinsapin ng mga
diwa at maging sa patuloy sanang pagproproblematisa sa naiambag kakulangan, salungatan, at
alimbayan ng samu't-saring teoryang tinutukoy na nakapaloob sa lambat ng kritikal na
paminiyasat at bahagi ng turungkuhan (genealogy) ng kritikal na teoretisasyon.

Nahahati ang introduksyong ito sa pitong maiikling bahagi;

 una, tatalakayin ko ang hinawang landas ng Frankfurt School sa usapin ng panunuring

pang-media;
 ikalawa ay ang bahagi ng talakayan ukol sa semiotika at ang halaga ng demistipikasyon
sa mga panlipunang mito na akay-akay ng mga textong pang-media;
 ikatlo, nais kong ilatag kung sa papaanong paraan maaaring gamitin ang usapin ng
diskurso sa pag- aaral ng komunikasyon;
 ikaapat, nais kong turulin ang naiambag ng feminismo at pag-aaral sa kasarian sa
panunuri ng mga textong kultural;
 ikalima, tatalakayin ko ang gamit ng postkolonialismo para masalat ang diskurso ng
globalismo sa mga textong umiiral sa kasalukuyang panahon;
 ika-anim, nais kong ilatag ang ambag ng Marxismo at ang mga teoristang nagpaunlad pa
sa mga hinawang landas nila Marx at Engels sa pag-unawa ng hugpungan ng ideolohiya,
media, at lipunan;
 at panghuli, nais kong bigkisin ang papel sa pagpapaliwanag sa halaga ng kritikal na
teorya at mga kritikal na interbensiyon para patuloy na masawals ang mga
kontradiksyong paraloy" gumigyagis sa lipunang Filipino, Aahan at produkyong pang-
media

“Industriya ng Kultura” at ang Diskurso ng Mediang Nakasukob sa Kapitalismo”

 Ipinakilala ng mga iskolar mula sa Frankfurt ita sina Theodor W. Adorno at Max
Horkheimer ang terminong "industriya ng kultura" para tukuyin ang mga textong kultural na
sadyang ginawa para tangkilikin ng masa. Maaaring sipatin na ang mga textong sinasaklaw ng
terminolohiyang ito ay ang mga produktong iniluluwal ng kulturang popular sa kasalukuyan.
Kabilang na dito ang espera ng produksyong pang-media (hal, telebisyon, radio, sine, pahayagan,
at bagong media), kultura ng malling, virtual na realidad, biswal na kultura, at mga lunan kung
saan mababakas ang pagpapadanas sa kabataan sa huwad na liberatibong halina ng
konsumerismo, halimbawa.
Para kina Adorno at Horkheimer, "[t]he present technology of the culture industry
confines itself to standardization and mass production and sacrifices what once distinguished the
logic of work from society" (Adorno at Horkheimer 2006, 42). Ang istratehiyang ito ng
malawakang (1975): produksyon at istandardisasyon ng mga textong kultural at media na
popular ang sinisipat ng dalawang teorista bilang mga salik kung saan pinagtitibay ang
kapangyarihan ng namamayaning kaayusan at nalalagyan ng selyo ang lohika ng dominanteng
ideolohiya.
Ang pagtangkilik ng masa sa mga produktong inilalako ng industriya ng kultura ay tila
pagpasok sa bitag na inumang ng nangyayaring- uri upang sila'y mabisang mahikayat at
makumbinsi sa mga ideolohiyang pinapairal ni Kasabay ng pagpaloob sa lohika ng kapital, na
siyang batayang wika ng industriya ng kultura, ay layon din nitong tuluyang mapalabaw at
malinaw ang dapat sama ay angking kakanyahan ng masa upang masiyasat ang mga material na
kondisyong panlipunang gumugugo at gumagapi sa kanila
May layon din ang industriya ng kultura, gaya na lamang ng mundo ng mass media, na
ipinta ang sarili bilang walang bahid ng "politikal" at walang mantsa ng kapangyarihan. Subalit,
ayon nga sa obserbasyon ni Adorno sa kanyang sanaysay na ‘Culture Industry Reconsidered’
The very word mass media, specially honed for the culture industry, already shifts the accents
onto harmless terrain. Neither is it a question of primary concern for the masses, nor of the
techniques of communication as such, but of the spirit which sufflates them, their master’s voice.
Th culture industry missuses its concern for the mass in order to duplicate, reinforce, and
strengthens their mentality, which is presumes is given and unchangeable. (Adorno 1999,32)

Pagbasa at Pagbasag sa mga Sagisag at Mito ng Media at Lipunan

Maingat ang pag-usbong ng teorya ng semolohiya (o semiotika) sa seminal sa pag-aaral ng
linguist na Swiso na si Ferdinand de Saussure sa kanyang Course in General Linguistics (1916).
Sentral sa teorisasyon ni Saussure ang pagtingin sa arbitraryong katangian ng wika. Ayon nga sa
kanya,

"[t]he arbitrary nature of the sign explains in turn why the social fact alone can create a
linguistic turn. The community is necessary if values that owe their existence solely to usage and
general acceptance are to be set up: by himself the individual is incapable of fixing a single
value" (Saussure 2007, 6).
Ang batayang dalumat ng semiotika ay ang hugpungang signifier + signified sign
(sagisag). Sinasaklaw ng sagisag ang mga bagay (berbal man o biswal) na nagluluwal ng
kahulugan gaya ng wika, imahe, simbolo, naratibo. pananamit, unpristruktura, pelikula, at
musika, halimbawa. Una, binubuo ang sagisag ng kanyang signifier.
Ang signifier ay ang denotatibo o literal na pakahulugan sa isang sagisag Ibig sabihin
ang katangiang material ng mga sagisag na maaaring mahinuha batay sa ating mga pandamdam
(senses).
Ang signified naman ay ang konotatibo at mas malalim na asosasyon ng pakahulugan sa isang
sagisag.
Ayon nga kay Tolson ukol kay Barthes, [f]or Barthes, however, mythology' also has an
additional dimension. It is not just that media texts make use of particular meaning systems, it is
more than these meaning systems become taken for granted 'common sense' of the age" (Tolson
1996. 7).
Kung gayon, ang mga diskurso na masasalat at makikita sa mga produkto ng media at
kulturang popular ay maaaring mabatid bilang mga pananagisag na nagbibigay-tulos sa
namamayaning mga mito sa loob ng isang lipunan.
Ang naturalisasyon sa mga mito, bilang bahagi ng pang-araw-araw na pagtangkilik natin
sa media at ng ating pinanghahawakang sentido komon, ay banayad na pagpaloob sa lohika ng
mga umaakda ng ating mga pananaw panlipunan, Kaakibat na nga dito ang mga mito, na para
nga sa nakakarami ay ang tanging katotohanan, na ating ikinakawing ukol sa usapin gaya ng
sekswalidad, kasarian, lahi, etnisidad, pagkabansa, tunggaliang pang-uri, kagandahan, kaligtasan.
pagkamamamayan, at konsumerismo, halimbawa.
Kailangang mabatid na ang pag-aaral sa mga sagisag at sa mga mitong kakawing nito ay
paglusong at pagsuong din sa pag aaral sa papel ng ideolohiya sa pagbubuo ng mga
pakahulugang nakagiya mismo sa namamayaning sistema ng pananagisag na umiral sa larang ng
komunikasyon ar kultura. Ang pagkilatis sa mga textong pang-media ay pagtimbang din sa mga
puwersang nagsasalikop sa pag-uugit ng mga anda ng identipikasyon ng indibidwal ukol sa
kanyang sarili, sa kanyang lugar sa lipunan, at ukol sa mismong kapangyarihan ng lipunang
ginagalawan.
Ang teorya ng semiolohiya ay mabisang sandata para mabasa at mabasag ang mga lingid
na mito ng mga nasa poder ng kapangyarihan an tagapag akda ng mga texto. Mabisang kalasag
din ito sa pagbubuo ng mga bagong siste ng pagpapakahulugan at hulagway ng pagtanaw sa
lipunan.