2002 KURIKULUM SA BATAYANG EDUKASYON SA LEVEL SEKONDARI

Departmento ng Edukasyon KAWANIHAN NG EDUKASYONG SEKONDARI

DepEd Complex, Meralco Ave., Pasig City

PANIMULA
Ang handbuk na ito ay naglalayong makapagbigay ng pagkalahatang pananaw tungkol sa programa ng Makabayan sa level secondari. Magsisilbing gabay din ito sa pagpapatupad ng kurikulum, sa pagpapabatid ng mga patakaran at gabay sa mga dapat isagawa at isakatuparan. Sa madaling kabatiran at pag-unawa, ang handbuk ay naglalaman ng mga sumusunod: Ang deskripsyon na kung saan tinitiyak ang focus at empasis ng larangan ng pagkatuto at ang wikang panturo na gagamitin. Ang yunit kredit na nagpapakita ng bilang ng yunit na nakalaan sa larangan ng pagkatuto na nakabatay sa apatnapung (40) minuto bawat yunit kredit at siyang gagamitin sa pag-eebalweyt ng mga mag-aaral tungo sa susunod na level. Ang laang oras panklasrum na tumitiyak sa bilang ng minuto o oras ng pagtuturo sa bawat araw o bawat linggo. Ang mga inaasahang bunga na naglalahat sa mga pangkalahatang kasanayan sa pagkatuto na dapat taglayin ng mga mag-aaral pagkatapos ng ng bawat taon. Ang saklaw na pagkakasunod-sunod ng mga aralin at kontent at ang lawak ng larangan ng pagkatuto batay sa mga konsepto at paksa. Ang mga mungkahing istratehiya na kinakailangang gamitin upang higit na madevelop agn kontent, mapataas ang mga antas ng kasanayan at maipakita ang pinagsanib na pagkatuto. Ang mga kagamitan na kinabibilangan ng mga inaprubahang gamitin sa pagturo. Kabilang din ang kagamitang tutulong sa paglalapat ng information and communication technology kung kinakailangan. Ang batayan ng pagmamarka na tumitiyak kung paano susukatin ang kinalabasan ng pagkatuto at mga tiyak na kakayahan ng mga magaaral na dapat lapatan ng marka. Ang mga kasanayan sa pagkatuto na tumitiyak sa mga kaalaman, kasanayan, gawi at mga pagpapahalagang kinakailangang madevelop at matamo sa proseso ng pagtuturo at pagkatuto.

Ang hulwarang banghay-aralin na nagpapamalas ng proseso ng makabuluhang pagtuturo at pagkatuto sa pamamagitan ng paggamit na ibat ibang paraan ng integrasyon ng paglalapat ng mga kinakailangang mga kasanayang pangpamuhay (life skills) at kasanayan sa mataas na antas ng pag-iisip (higher order thinking skills), pagpapakita ng pagpoproseso ng mga pagpapahalaga ( valuing process ) ng ibat ibang interaktiv na gawaing tutugon sa mga pangangailangan sa pagkatuto ng mga mag-aaral.

Ang handbuk ay binuo bilang gabay at hindi upang gawing de-kahon ang operasyonalisasyon ng kurikulum. Hindi rin ito binuo upang gumawa ng restriksyon kung paano ang gagawing pagpapatupad ng kurikulum. Ang pappapasya kung paano higit na mapaghuhusay ang level ng pagkatuto ay nakasalalay pa rin sa mga paaralan, mga punongguro at mga guro. Sila ang higit na nakaaalam ng tamang direksyong dapat nilang tahakin at kung paano nila ito mararating.

NILALAMAN

Araling Panlipunan ..

Teknolohiya at Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan

39

Musika, Sining at Edukasyong Pangkatawan at Pangkalusugan .

136

Edukasyong sa Pagpapahalaga

200

ARALING PANLIPUNAN

NILALAMAN
Panimula - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - i

Deskripsyon - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Yunit Kredit - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1

Laang Oras Pangklasrum - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1

Mga Inaasahang Bunga - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Saklaw at Pagkakasunod-sunod - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3

Mga Mungkahing Istratehiya at Kagamitan - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 9

Batayan sa Pagmamarka - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

10

Mga Kasanayan sa Pagkatuto - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 11

iii

DESKRIPSYON
Ang Araling Panlipunan, na itinuturo batay sa Pilipinong pananaw ay binubuo ng mga sumusunod: Araling Panlipunan I ay pinamagatang Kasaysayan at Pamahalaan ng Pilipinas. Ang kurso ay tumatalakay sa ugnayan ng heyograpiya, ekonomiya, sosyolohiya, agham pulitikal sa mga mahahalagang pangyayaring naganap sa kasaysayan ng Pilipinas simula sa mga sinaunang pamayanan hanggang sa kasalukuyang panahon. Masusi ring tinatalakay ang istruktura ng pamahalaang Pilipinas upang maipokus sa pag-aaral ang pagkamamamayan, demokrasya, mabuting pamumuno at pagpapabuti ng kapakanang pambayan. Araling Panlipunan II ay may pamagat na Pag-aaral ng mga Bansang Asyano. Tinatalakay ng aralin kung paano ang heyograpiya, kasaysayan, pamahalaan at kultural na aspeto ng bansang Asyano na nakaaapekto sa pagsulong at pag-unlad ng mga bansa. Araling Panlipunan III ay may pamagat na Kasaysayan ng Daigdig. Iniuugnay ng heyograpiya sa mga pangyayari ng kasaysayan ng mga bansa sa aspetong pulitikal, sosyal at ekonomiko ng bansa. Araling Panlipunan IV ay ang pag-aaral ng Ekonomiks. Batay sa mga batayang prinsipyo ng ekonomiks ang mga pagsusuring ginagawa sa mga isyung-pulitiko at pangkabuhayan ng bansa.

YUNIT KREDIT/LAANG ORAS PANGKLASRUM:

See DepEd Order No. 37, s. 2003, Revised Implementing Guidelines of the 2003 Secondary Education Curriculum Effective School 2003-2004

MGA INAASAHANG BUNGA

Pagkatapos ng apat na taon, ang mag-aaral ay inaasahang may sapat na kaalaman, kasanayan at pananagutan upang aktibong makalahok bilang isang mamamayan ng isang malaya, maunlad at mapayapang bansa at daigdig.

Pagkatapos ng ikatlong taon, ang mag-aaral ay inaasahang aktibong makatatalakay ng mga kasalukuyang kalagayan ng daigdig batay sa kasaysayan at mga doktrinang sosyo-pulitiko-ekonomiks tungo sa pandaigdigang kaayusan, partikular ang globalisasyon at abot-kayang pag-unlad.

Pagkatapos ng ikalawang taon, maipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa, paggalang at pakikilahok ng Pilipinas sa mga kalapit na bansa sa Asya batay sa kultura at pagpapahalagang Asyano, tungo sa ikapagtatamo ng panrehiyon at pandaigdigang kaayusan at kapayapaan.

Pagkatapos ng unang taon, inaasahang magpapahalaga ng mag-aaral ang pamana ng lahi bilang pundasyon sa pagganap ng mga karapatan at tungkulin ng isang mabuting mamamayan; pakikibahagi sa pagpapanatili ng kapayapaan at kaunlaran ng sariling pamayanan; at pagmamalaki sa pagka-Pilipino.

SAKLAW AT PAGKAKASUNOD-SUNOD NG MGA ARALIN

Ang Kasaysayan at Pamahalaan ng Pilipinas Pag-aaral ng mga Bansang Asyano Ang Kasaysayan ng Daigdig Ekonomiks

Kahulugan at Batayan ng kasaysayan ng Pilipinas Kahulugan ng Kasaysayan Bilang Disiplinang Panlipunan Heograpiyang Pisikal at Kasaysayan ng Pilipinas

Katangiang Pisikal ng Bawat Simula ng Pag-unlad Heograpiya ng Daigdig Rehiyon sa Asya * Teorya ng Pinagmulan Yamang tao sa Asya Mga Unang Tao * Teorya ng Pinagmulan

Kahulugan Kaugnayan sa ibang disiplina Dibisyon ng Ekonomiks Kahalagahan Paghahati ng Ekonomiks Batayang Konsepto ng Ekonomiks Maykroekonomiks Demand * Salik Elastisidad ng Demand

Yamang-Tao Mga Sinaunang Pamayanan Pagdating at paglaganap ng Islam Pakikipag-ugnayan sa ibang Bansa

Mga Sinaunang Kabihasnan

Kolonisasyon at Ebanghelisasyon Konsolidasyon at integrasyon

Suplay * Salik Elastisidad ng Suplay Pamilihan Ebalwasyon at Imersyon

Reksyon ng mga Pilipino laban sa kolonyalismo Pilipino Laban sa Ibang Dayuhan Pagsilang ng Nasyonalismo sa Pilipinas Propaganda Katipunan Himagsikang Pilipino Pagpupunyagi sa Kabila ng Pagsupil

Katutubong kasaysayan ng mga rehiyon ng Asya

Ang Daigdig sa Panahon ng Transisyon

Uri ng Pamilihan Ganap na Kumpetisyon

Kabihasnang Klasikal sa Mediterano * Imperyong Griyego * Helenistikong Kultura Unang Yugto ng Paglaganap * Imperyong Romano ng Kanluran sa Asya * Imperyong Byzantine Sinaunang Kabihasnan Ikalawang Yugto ng Imperyalismo sa Asya Kabihasnang Klasikal sa Aprika at Amerika * Kabihasnang Ekolohikal sa Aprika * Kabihasnang Klasikal sa Pasipiko at Amerika

Di- ganap na Kumpetisyon Monopolyo Monopolistic Competition Oligopolyo

Makroekonomiks Paikot na Daloy ng Ekonomiya Saklaw ng Makroekonomiks Pag-unlad (growth) Pambansang Kita (GNP, GDP)

Ang Kasaysayan at Pamahalaan ng Pilipinas

Pag-aaral ng mga Bansang Asyano

Ang Kasaysayan ng Daigdig

Ekonomiks

Pagkabalam ng Kalayaan

Ang Nasyonalismo sa Asya Ang Neo-kolonyalismo ng Hapon at Estados Unidos Ng Amerika sa Asya

Mga hamon ng Kalayaan Pilipinas sa ilalim ng Batas Militar Panunumbalik ng Demokrasya People Power I Hamon sa Bagong Milenyo People Power II Ang Estado Ang Saligang Batas - proseso, paraan ng pagbabago Pamahalaang Nasyonal Mga Sangay ng Pamahalaan Pamahalaang Lokal Badyet

Pag-usbong ng Europa Paghina ng Imperyong Romano Pagkabuo ng Holy Roman Empire Paglakas ng Simbahang Katoliko Paglaganap ng Islam Krusada Piyudalismo Paglaganap ng mga Bayan at Lungsod

Employment Implasyon Epekto ng Implasyon Gampanin ng Pamahalaan Kaugnay ng Implasyon Ebalwasyon at Imersyon

Ang Sistemang Pampulitika sa Asya Ang Lipunang Asya

Ang Ekonomiya ng Asya

Ang Sining at Palakasan sa Asya

Pag-igting ng Ugnayang Pan Fiscal Policy daigdig at Pagtatatag ng mga "Nation-States" Monetary Policy Bangko Sentral ng Pilipinas Paglakas ng mga (kasaysayan) Bourgeoise Pagsilang ng Merkantilismo Mga Bangko Pagtatatag ng Nat'l Uri ng Bangko Monarchy Renaissance Repormasyon Kooperatiba Savings and Loan Paglawak ng Kapangyarihan Association ng Europa Pawnshop Kolonisasyon (Unang Yugto) Rebolusyong Industriyal Rebolusyong Siyentipiko Rebolusyong Pampulitika at Panlipunan Kolonisasyon (Ikalawang Yugto) Pagkamulat Nasyonalismo Tunggalian ng Interes Unang Digmaang Pandaigdig kalawang Digmaang Pandaigdig

Pakikipag-ugnayang Panlabas

Pananalapi Epekto ng Pananalapi sa: Investment Savings Pambansang Badyet Foreign Exchange Demand at Suplay Kahalagahan Suliranin Gampanin ng Pamahalaan Impormal na Sektor ng Eko. Ebalwasyon at Imersyon

Ang Kasaysayan at Pamahalaan ng Pilipinas

Pag-aaral ng mga Bansang Asyano

Ang Kasaysayan ng Daigdig

Ekonomiks

Mga Sigalot sa Asya (cold Pagkamamamayan war) - tungkulin at pananagutan ng mamamayan - katarungang panlipunan Pagtutulungang Asyano - karapatang pantao

Ang Daigdig Ngayon at sa Hinaharap Mga Ideolohiyang Pulitikal * Demokrasya * Komunismo * Anarkismo * Indibidwalismo * Pasismo * Nasismo

Mga Industriya, Pangingisda, Pagmimina at Panggugubat Industriya at Pangangalakal Impormal na Sektor Serbisyo at Paglilingkod

* Mga interesadong pangkat * Lipunang Sibil *Mga Isyu: Katiwalian sa Pamahalaan

Mga Pangunahing Isyu at Pagmamalasakit

Kalakalang Panlabas Doktrinang SosyoEkonomiko Mga Pangkasalukuyang * Kapitalismo Isyung may Kinalaman sa * Sosyalismo Pakikipag-ugnayan ng Asya sa Kapwa Bansang Asyano at sa mga Bansa sa Daigdig Cold War Neo-Kolonyalismo Pagpaparami ng Armas Populasyon at Pag-unlad Teknolohiya at Kalagayang Ekolohikal Karapatang Pantao Mga Pangkasalukuyang Isyung Kinakaharap ng mga Bansa sa Daigdig Mga Pangkasalukuyang Isyu Kaugnay ng Pambansang Ekonomiya at Pag-unlad Kababaihan-bilang Manggagawa Kawalan ng hanapbuhay Migrasyon Prostitusyon

MGA MUNGKAHING ISTRATEHIYA AT KAGAMITAN

Upang maging kawili-wili ang pagtutro ng Araling Panlipunan, maaring gamitin ng guro ang mga sumusunod: 1. Ano ang mangyayari kung . . . . . . . ? Simulan ang aralin sa pamamagitan ng tanong na Ano ang mangyayari kung. . .? Sa pamamagitan ng katanungang ito, maaring makapanghula ang magaaral ng maaaring mangyari sa isang ibinigay na sitwasyon. 2. Pagsasagawang Antropolohiya Isalarawan ang ilang halimbawa ng mga antigo o lumang mga bagay. Bayaang makabuo ang mag-aaral ng kultura ng mga tao batay sa mga lumang bagay na nabanggit. 3. Mga Pangitaing Paghihinuha Bumuo ng isang senaryo at mga kaakibat na paghihinuha. Papiliin at papaliwanagin ang mag-aaral sa pinakaangkop na hinuha na mapipili. 4. Paghahanay ng mga Isyu Magtala ng mga isyu. Pagsunod-sunurin ayon sa kahalagahan. 5. Ugnayan ng mga Kards Sa pamamagitan ng mga makikitid na piraso ng kartolina, tataluntunin (trace) ng mga mag-aaral ang mga sanhi at ugnayan ng mga pangyayari 6. Pagtatalo Maaring gamitin ang istratehiya ng pagtatalo sa mga isyung kontrobersyal 7. Pagsasatao Pagganap ng mga tao sa isang sitwasyon upang makatulong sa paglutas ng suliranin. 8. Paghahambing ng mga Ulat (accounts) Mag-ulat ng mga sinabi ng mga manunulat o awtor tungkol sa isang partikular na pangyayari. Paghambingin ang mga datos at mga pagpapaliwanag. Magbigay ng konklusyon. 9. Kung Silay Naririto Pagbahaginin ang mga mag-aaral ng mga katanungang nais nilang itanong kung nasa harapan na nila ang nga taong may partisipasyon sa kasaysayan at iba pang mahahalagang pangyayari. 10. Pag-uulat Mula sa Hukuman (Courtroom) Epektibong pamamaraan sa nga temang kontrobersyal

Ang mga sumusunod na kagamitan ay makatutulong upang malinang ng lubusan ang mga inaasahang kasanayan:

Batayang Aklat Magazines at ibat ibang polyeto Mapa at Globo Mga larawan Video tapes, slides

BATAYAN SA PAGMAMARKA
See DepEd Order No. 37, s. 2003, Revised Implementing Guidelines of the 2003 Secondary Education Curriculum Effective School 2003-2004

MGA KASANAYAN SA PAGKATUTO

Unang Taon Kasaysayan at Pamahalaan ng Pilipinas Mga Pangkalahatan at Tiyak na Kakayahan

Pagkatapos ng isang taong pag-aaral sa antas na ito ng mataas na paaralan, ang bawat mag-aaral ay inaasahang makapagpapamalas ng sumusunod na kakayahan.

I.

Ang Pag-aaral ng Kasaysayan 1. Napahahalagahan ang pag-aaral ng kasaysayan

Kahalagahan ng Kasaysayan Naiuugnay ang kasaysayan sa iba pang disiplinang panlipunan.

II.

Ang Simula ng Bansa

Heograpiya at Kasaysayan 1. Napahahalagahan ang kaugnayan ng heograpiya sa paglinang ng kabihasnang Pilipino 1.1 Naipaliliwanag ang ibat ibang teorya tungkol sa pinagmulan ng kapuluan 1.2 Naituturo sa mapa ang mga hangganan ng pambansang teritoryo ng Pilipinas ayon sa Saligang Batas ng 1987 1.3 Naipaliliwanag ang mga probisyon ng Doktrinang Pangkapuluan (Archipelagic Doctrine) at ng Exclusive Economic Zone 1.4 Nasusuri ang katangiang pisikal ng Pilipinas tulad ng lokasyon, hugis, anyo, sukat, lawak at klima 1.5 Napatutunayang may mga likas na yaman at likas na kagandahan ang bansa na nangangailangan ng wastong paggamit at pangangalaga 1.6 Natatalakay ang mga layunin at dahilan ng rehiyonalisasyon ng Pilipinas

1.7 Nasusuri ang epekto ng pisikal na heyograpiya sa mga pag-uugali at kamalayang pangkapaligiran

Yamang-tao 1.8 Naipaliliwanag ang balangkas ng populasyon sa Pilipinas sa ibat ibang panahon ayon sa: 1.9 Dami ng tao Kasarian Gulang Bilis ng paglaki Bahagdan ng marunong bumasa at sumulat Edukasyon Uri ng hanapbuhay Bilang ng may hanapbuhay Kita ng bawat tao Nasusuri ang mga implikasyon ng balangkas ng populasyon sa bansa

Sinaunang Pamayanan 1.10 Nasusuri ang mga teorya tungkol sa pinagmulan ng mga unang tao sa Pilipinas 1.11 Naipagmamalaki ang pagkakaroon ng kultura ng mga sinaunang pamayanan

Paglaganap ng Islam 1.12 Nasusuri ang mga katangian ng kulturang Muslim.

Pakikipag-ugnayan 1.13 Napahahalagahan ang mga impluwensiya mula sa mga Asyano

III. 1.

Paglinang sa Kamalayang Pilipino Napahahalagahan ang mga pagsisikap ng mga Pilipino na malinang ang kamalayang Pilipino Kolonisasyon at Ebanghelisasyon 1.1 Nasusuri ang mga layunin ng Espanya sa pagtungo at pagsakop sa Pilipinas Nabibigyang-puna kung paano ginamit ang krus at espada upang maisagawa ang pananakop sa mga Pilipino Naipaliliwanag ang mga patakarang kolonyal ng mga Kastila Naipaliliwanag kung paanong ang katutubong kultura ay naging kasangkapan sa pananakop Masusuri ang ibat ibang epekto ng kolonisasyon at ebanghelisasyon Naipaliliwanag ang blangkas ng pamahalaang kolonyal sa Pilipinas

1.2

1.3 1.4

1.5 1.6

Konsolidasyon at Integrasyon 1.7 1.6 1.7 Nasusuri ang mga pangunahing katangian ng pamahalaang kolonyal Nasusuri ang patakarang pangkabuhayan na ipinatupad ng pamahalaan Nasusuri ang mga pagbabagong kultural na naganap sa panahon ng Kastila Nabibigyang-puna ang kalagayan ng mga karapatan ng mga Pilipino sa panahong kolonyal.

1.8

Reaksyon ng mga Pilipino

1.9

Naipaliliwanag ang paraan ng pakikitungo at pagtutol ng mga Pilipino sa mga mananakop

1.10

Naipahahayag ang pagpapahalaga sa kagitingan ng mga Muslim at ng mga katutubo sa bulubundukin ng Hilagang Luzon at iba pang pamayanan sa buong kapuluan

Pilipino Laban sa Ibang Dayuhan 1.11 Nabibigyang-puna ang reaksyon ng mga Pilipino sa ibang dayuhang nagtangkang manakop dito

IV. 1.

Pagsibol at Pag-unlad ng Nasyonalismong Pilipino Napahahalagahan ang pagsibol at pag-unlad ng nasyonalismong Pilipino

Pagsilang ng Nasyonalismo 1.1 Nasusuri ang epekto ng patakarang kolonyal sa pag-usbong ng nasyonalismo

Kilusang Propaganda 1.2 Natataya ang kilusang Propaganda batay sa uri ng pamumuno, mga nagawa at kinahinatnan nito Napahahalagahan ang pagsisikap ng mga propagandista upang magkaroon ng reporma sa mapayapang pamamaraan

1.3

Katipunan 1.4 1.5 Nailalahad ang pangyayaring nagbigay-daan sa pagtatatag ng Katipunan Napahahalagahan ang paniindigan ng mga Katipunero na makamit ang kalayaan

Himagsikang Pilipino 1.6 Napag-uugnay-ugnay ang mahahalagang pangyayaring naganap sa panahon ng himagsikan Nahihinuha ang implikasyon ng kawalan ng pagkakaisa sa himagsikan

1.7

1.8 1.9

Nabibigyang-kahulugan ang itinatadhana ng kasunduan sa Biak-na-Bato Nabibigyang-puna ang pagtatatag ng pamahalaan ng mga Pilipino noong 1898 Naipahahayag ang damdamin hinggil sa proklamasyon ng kasarinlan ng Pilipinas Naipaliliwanag ang kahalagahan ng Kongreso ng Malolos Nabubuod ang mahahalagang probisyon ng Saligang-Batas ng Malolos Nabibigyang-halaga ang mga nagawa ng Republikang itinatag sa Malolos. Nabibigyang-halaga ang pagtatatag ng Iglesia Independiente ng Pilipinas Natatalakay ang mga dahilan at epekto ng Digmaang Pilipino-Amerikano

1.10

1.11 1.12 1.13 1.14 1.15

V. 1.

Paghadlang sa Nasyonalismong Pilipino Napahahalagahan ang pagsisikap ng mga Pilipino na makapagsarili sa kabila ng pagkakatatag ng pamahalaang Amerikano

Paghadlang sa Nasyonalismong Pilipino 1.1 1.2 Nasusuri ang mga layunin ng pananakop ng Estados Unidos sa Pilipinas Naipamamalas ang matalinong pagsusuri sa mga pangyayaring sumupil sa nasyonalismong Pilipino Nasusuri ang patakarang pampulitika, pang-ekonomiya, panlipunan at pangkultura na pinairal ng mga Amerikano

1.3

Pagpupunyagi sa Kabila ng Pagsupil 1.4 Natatalakay ang mga patakaran at batas na may kinalaman sa pagsasarili ng mga Pilipino Nasusuri ang mga nilalaman ng batas na ginawa ng Komisyon ng Pilipinas Nasusuri ang kahalagahan ng pagkakatatag ng Asemblea Filipina

1.5

1.6

1.7

Naipaliliwanag ang bahaging ginagampanan Pangkalayaan tungo sa pagsasarili

ng

mga

Misyong

1.8

Nasusuri ang kahalagahan ng Batas Hare-Hawes-Cutting at TydingsMcDuffie sa pagsasarili Nabubuod ang mga pangunahing probisyon ng Saligang-Batas ng 1935 Natatalakay ang anyo at balangkas ng pamahalaang Komonwelt Natataya ang mga pagbabago sa panahon ng Komonwelt Napahahalagahan ang likhaing-kultural na nagpasulong sa adhikaing pagsasarili

1.9 1.10 1.11 1.12

Pagkabalam ng Kalayaan 1.13 Naipagmamalaki ang ipinakitang kagitingan ng mga Pilipino upang mapalayang muli ang Pilipinas Natatalakay ang pagbabalik ng pamahalaang Komonwelt matapos ang pagkakatapon dahil sa digmaan Naipaliliwanag na ang digmaan ay walang naidudulot na kabutihan at kapakinabangan sa bansa

1.14

1.15

VI. 1.

Pagtataguyod ng Kalayaan Napahahalagahan ang mabubuting nagawa ng ibat ibang pangasiwaan mula nang makalaya ang bansa Mga Hamon sa Kalayaan 1.1 Naihahambing ang palatuntunan ng pamahalaan, paraan ng pangangasiwa, paglutas ng mga suliranin at repormang ipinatupad mula kay Roxas hanggang sa kasalukuyan Nabibigyang-halaga ang kalakasan at kahinaan ng mga nagawa ng ibat ibang pangasiwaan mula kay Roxas hanggang sa kasalukuyang administrasyon

1.2

Ang Pilipinas sa Ilalim ng Batas Militar 1.3 1.4 Nasusuri ang mga dahilan ng pagdedeklara ng Batas Militar Naipaliliwanag ang mga pagbabagong naganap sa panahon ng awtoritaryanismong konstitusyunal Nailalahad ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa pagwawakas ng awtoritaryanismong konstitusyonal sa Pilipinas

1.4

Panunumbalik ng Demokrasya 1.5 Nailalahad ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa pagpapanumbalik ng demokrasya sa Pilipinas Naibibigay ang kahulugan ng salitang demokrasya Nasusuri ang people powers sa EDSA Nailalahad ang palatuntunan ng pamahalaan, paraan ng pangangasiwa, paglutas ng mga suliranin at repormang ipinatupad ng pamahalaan mula sa panunungkulan ni Pangulong Aquino hanggang sa Pangulong Arroyo

1.6 1.7 1.8

Kultura sa Pagtataguyod ng Demokrasya 1.9 Napahahalagahan ang bahaging ginampanan ng sining, literatura at midya sa lipunan

VII.

Ang Pamahalaan at ang Mamamayan 1. Napahahalagahan na ang pamamahala ay magkabalikat na gawain ng pamahalaan at mamamayan

Ang Estado 1.1 1.2 1.3 Naipaliliwanag ang elemento ng isang Estado Naipaliliwanag ang kaibhan ng nasyon sa Estado Nailalapat sa Pilipinas ang konsepto ng Estado

Saligang Batas 1.4 Nasusuri ang uri, mga bahagi, mga katangian at kahalagahan ng Saligang-Batas Nailalahad ang proseso ng pagbabalangkas ng Saligang-Batas ng Pilipinas Naihahambing ang mahahalagang probisyon ng ibat ibang SaligangBatas ng Pilipinas

1.5

1.6

Pagkamamamayan

1.7 1.8 1.9

Nakikilala kung sino ang mamamayang Pilipino Nasusuri ang mga karapatan at tungkulin ng isang mamamayan Napahahalagahan manggagawa ang mga karapatan ng bata, kababaihan at

1.10

Naipaliliwanag ang ibat ibang pakikilahok ng mamamayan sa mga prosesong pampulitika

Ang Pamahalaan 1.11 1.12 1.13 1.14 Nakabubuo ng sariling kahulugan ng salitang pamahalaan Nauuri ang mga pamahalaan Nasusuri ang mga tungkulin at gawain ng pamahalaan Naipahahayag ang kahalagahan ng pagkakaroon ng matatag na pamahalaan Naipaliliwanag ang mga limitasyon ng mga sangay ng pamahalaan

1.15

Mga Sangay ng Pamahalaang Nasyonal Tagapagpaganap 1.16 Napaghahambing ang mga kwalipikasyon, tungkulin at kapangyarihan ng Pangulo at Pangalawang Pangulo Nasusuri ang komposisyon at tungkulin ng Gabinete

1.17

Tagapagbatas 1.18 Natatalakay ang katangian, tungkulin at kapangyarihan ng Kongreso

1.19. Naipaliliwanag ang mga hakbang kung paano nagiging batas ang isang panukalang-batas

Hukuman 1.20 Natatalakay ang organisasyon, tungkulin, at saklaw na kapangyarihan ng mga hukuman sa bansa Natutunton ang prosesong panghukuman Naipahahayag ang kahalagahan ng isang malaya, makatarungan at matatag na sistema ng paghuhukom

1.21 1.22

Komisyong Konstitusyonal 1.23 Natatalakay ang organisasyon, tungkulin at saklaw na kapangyarihan ng mga Komisyong Konstitusyonal

Pamahalaang Lokal 1.24 Natatalakay ang balangkas, tungkulin at kapangyarihan ng pamahalaang lokal batay sa Local Government Code Nasusuri ang relasyon ng pamahalaang lokal sa pamahalaang pambansa Napahahalagahan ang bahaging ginagampanan ng pamahalaang lokal

1.25 1.26

Badyet 1.27 1.28 1.29 1.30 1.31 Naibibigay ang kahulugan ng pambansang badyet Naipaliliwanag ang pinanggagalingan ng pondo ng pamahalaan Nasusuri ang pinagkakagastusan ng pamahalaan Nabibigyang-puna ang paraan ng paggugol ng pamahalaan Naipaliliwanag ang pangangalaga ng pamahalaan sa pananalapi ng bayan

Pakikipag-ugnayang Panlabas 1.32 1.33 Nasusuri ang kahulugan ng patakarang panlabas ng bansa Nasusuri ang mga suliraning panlabas na kasalukuyang hinaharap ng bansa Nabibigyang-halaga ang mga paraang ginagamit sa pagharap sa mga suliraning panlabas katulad ng extradition treaty, terorismo at iba pa

1.34

Ikalawang Taon Pag-aaral ng mga Bansang Asyano Mga Pangkalahatan at Tiyak na Kakayahan Pagkatapos ng isang taong pag-aaral sa antas na ito sa mataas na paaralan, ang bawat mag-aaral ay inaasahang magpakita ng sumusunod na kakayahan: I. Heograpiya ng Asya 1. Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa kaugnayan ng heograpiya sa kultura at kasaysayan ng mga tao sa mga bansang Asyano

Katangiang Pisikal ng Asya 1.1 Naipaliliwanag ang mga batayan sa paghahating-heograpiko: Hilagang Asya, Silangang Asya, Timog - Silangang Asya , Timog Asya, Timog Kanlurang Asya Naipaliliwanag ang kinaroroonan, hugis, sukat, anyo at klima ng mga rehiyon Natataya ang mga implikasyon ng mga katangiang pisikal sa pamumuhay ng mga tao sa mga bansang Asyano Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng mga suliraning pangkapaligiran ng Asya

1.2

1.3

1.4

Yamang Tao sa Asya 1.5 Nasusuri ang grap/talahanayan ng datos sa populasyon ng mga bansa sa Asya batay sa dami ng tao sa bawat kilometrong parisukat komposisiyon ayon sa gulang inaasahang haba ng buhay (life expectancy) kasarian bilis ng paglaki uri ng hanapbuhay bilang ng may hanapbuhay kita ng bawat tao antas ng urbanisasyon bahagdan ng marunong bumasa at sumulat

1.6

Naipahahayag ang kahalagahan ng yamag-tao sa pambansang kaunlaran Nailalarawan ang antas ng teknolohiya ng ilang bansa sa Asya at ang kaugnayan nito sa pagpapa-unlad ng kabuhayan Nasusuri ang antas ng kabuhayan ng mga bansang Asyano batay sa uri ng paglilingkod na panlipunan at pangkabuhayan

1.7

1.8

II.

Ang Asya sa Ibat ibang Panahon 1. Naipamamalas ang kritikal na pagsusuri sa mga mahahalagang pangyayari sa kasaysayan ng Asya

Sinaunang Kabihasnan sa Asya 1.1 Naiuulat ang mga teorya ng bayolohikal na ebolusyon ng mga sinaunang taong nanirahan sa Asya 1.2 Nailalarawan ang kaanyuan ng proto human at modernong tao 1.3 Nailalarawan ang kaparaanan ng kabuhayan, teknolohiya organisasyon noong panahong neolitiko, paleolitiko at metal at

1.4 Natatalakay ang mga kaisipan at pandaigdigang pananaw ng mga Asyano (sinocentrism, Divine Origin, Threrava Buddhism at iba pa.) 1.5 Naiuugnay ang pandaigdigang pananaw ng mga Asyano sa daloy ng kanilang kasaysayan 1.6 Napapagsunod-sunod ang mahahalagang pangyayari sa pag-unlad ng sinaunang kabihasnan sa Asya (500B.C) 1.7 Naipapahayag ang pagpuri at pagmamalaki sa mga kontribusyon sa sangkatauhan ng mga sinaunang kabihasnang Asyano Ang Asya at ang mga Kanluranin 1.8 Naiuugnay ang mahahalagang pangyayaring naganap sa Asya sa pagitan ng 500 BC at 1500 sa pagpasok ng mga taga-kanluran 1.9 Nasusuri ang mga pangyayaring pulitko-ekonomiko ng nagbibigay-daan sa pagdating ng mga Europeo noong ika-16 hanggang ika-19 na dantaon 1.10 Nailalarawan ang kolonyalismo ng Kanluran na itinatag sa mga rehiyon ng Asya

1.11 Naipaliliwanag ang tugon ng pagsang-ayon o pagtutol sa naitatag na kolonyalismo sa Asya 1.12 Natataya ang mga epekto ng kolonyalismo sa rehiyong Asyano 1.13 Naibibigay ang mga dahilan na pagpapatuloy ng emperyalismong Europeo sa Asya Nasyonalismo sa Asya

1.14 Nasusuri ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa pagsibol at pagunlad ng nasyonalismo sa ibat ibang rehiyon ng Asya 1.15 Naipaliliwanag ang ibat ibang mainipestasyon ng nasyonalismo 1.16 Naipaliliwanag ang kaugnayan ng komunismo sa nasyonalismo 1.17 Naipahahayag ang pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa pagbibigay-wakas sa imperyalismo sa Asya 1.18 Naibibigay ang mga anyo ng neo-kolonyalismo sa Asya simula 1945 hanggang sa kasalukuyan 1.19 Nailalarawan ang imperyalismong kultura at ekonomiko 1.20 Nasusuri ang tugon ng mga Asyano sa neo-kolonyalismo III. Ang Kulturang Asyano 1. Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa mga katangian ng sistemang pampulitika, lipunan, pangkabuhayan at kultura ng mga bansa sa Asya sa pagdaraan ng panahon

Sistemang Pampulitika sa Asya 1.1 Naihahambing ang balangkas ng pamahalaan ng ilang bansang Asyano 1.2 Napaninindigan ang karapatang magkaroon ng mabuting pamahalaan Lipunang Asyano 1.3 Nailalawaran ang mga pamilya sa Asya 1.4 Nabibigyang-puna ang mga pagbabago sa pamilyang Asyano

1.5 Naipaliliwanag ang pagbabago sa pakikitungo sa katayuan ng kababaihan sa Asya 1.6 Nabubuo ang konklusyon tungkol sa pamilyang Asyano 1.7 Naipakikita ang pangangalaga sa katatagan ng pamilya bilang batayang yunit ng lipunan 1.8 Nasusuri ang kinalaman ng edukasyon sa pamumuhay ng mga Asyano 1.9 Natataya ang bahaging ginagampanan ng relihiyon sa halos lahat ng aspeto ng pamumuhay ng mga Asyano 1.10 1.11 Nailalarawan ang mga katangian ng ekonomiya ng Asya Nasusuri ang pagkakaiba-iba ng antas ng pagsulong at pag-unlad sa Asya Nasusuri ang mga pagbabagong naganap sa ekonomiya sa pagdaraan ng panahon

1.12

Mga Kontribusyong ng mga Asyano 1.13 Nakikilala ang mga nagawa ng mga Asyano sa ibat ibang larangan: 1.14 Panitikan Musika at Sayaw Arkitektura Pagpipinta Iskultura Teatro Palakasan

Naipakikita ang pagmamalaki sa mga kontribusyon ng mga Asyano sa daigdig ng humanidades at palakasan

IV.

Ang Asya sa Pangkasalukuyang Panahon 1. Napahahalagahan ang mga pangyayaring nagaganap sa kasalukuyang panahon sa larangan ng pulitika,lipunan at pangkabuhayan

1.1 Nailalahad ang mga sigalot na kaugnay sa cold war, relihiyon-pulitikal at mga alitang pang-etniko

1.2 Napapangatwiranan ang kaangkupan ng isang natatanging hakbang sa paglutas ng sigalot 1.3 Nakikilala ang mga samahang pangrehiyon sa Asya 1.4 Naiisa-isa ang bahaging ginagampanan ng mga samahang pangrehiyon 1.5 Naitataguyod ang pagtutulungang pangrehiyon ng mga Asyano 1.6 Naipaliliwanag ang pangunahing isyu at pagmamalasakit (concerns) na kinakaharap ng Pilipinas dala ng kasalukuyang pagbabagong pulitikal at sosyo-ekonomiko sa Asya (terorismo, kahirapan, pagkasira ng kapaligiran, pang-aabuso sa karapatang pantao, at iba pa.) 1.7 Nasusuri ang kaisipan at kamalayang Asyano na bumabalot at gumagabay sa katauhan ng mga Asyano (hal. resiliency) 1.8 Napahahalagahan ang angking kakayahan ng Asya sa pagkikihalubilo at pakikitungo sa galaw ang mga bansa sa buong mundo

Ikatlong Taon Kasaysayan ng Daigdig Mga Pangkalahatan at Tiyak na Layunin Pagkatapos ng isang taong pag-aaral sa antas na ito sa mataas na paaralan, ang bawat mag-aaral ay inaasahang magpapakita ng sumusunod na kakayahan: Ang Simula ng Pag-unlad Naipamamalas ang pag-unawa sa kimalaman ng heograpiya sa pamumuhay ng mga sinaunang daigdig Heograpiya ng Daigdig 1.1 Nasusuri ang teorya tungkol sa pinagmulan ng daigdig 1.2 Nailalarawan ang katangiang pisikal ng daigdig bilang tirahan ng tao 1.3 Naipaliiwanag ang kahalagahan ng heograpiya sa kasaysayan 1.4 Nasusuri ang kaugnayan ng heograpiya sa mga pandaigdigang penomena (global warming, el nio, la nia at iba pa.) Mga Unang Tao 1.5 Naipahahayag ang ibat ibang teorya tungkol sa pinagmulan ng tao 1.6 Nasusuri ang katangian ng mga yugto ng pag-unlad ng kultura ng mga sinaunang tao Mga Unang Kabihasnan 1.7 Nasusuri ang kahalagahan ng Rebolsuyong Neolitiko (pasimula ng agrikultura) 1.8 Naiuugnay ang heograpiyang pisikal sa paglinang ng mga unang kabihasnan 1.9 Nasusuri ang pagsulong ng mga kabihasnang Minoan at Mycenean mula sa mga unang sentro ng kabihasnan 1.10 Natatalakay ang kontribusyon ng mga unang kabihasnan sa kultura ng daigdig

Ang Daigdig sa Panahon ng Transisyon Napahahalagahan ang pagkabuo ng mga imperyo at ang pag-usbong ng isang malakas na Europa bunga ng ugnayang komersyal sa relihiyon Kabihasnang Klasikal sa Mediterano 1.1 Nailalarawan ang pagkabuo ng imperyong Griyego 1.2 Nailalahad ang pagyabong ng Helenistikong kultura 1.3 Natatalakay ang pagkabuo ng kulturang Romano 1.4 Natatalakay ang pakabuo ang imperyong Byzantine 1.5 Naipaliliwanag kung paanong ang kabihasnang Islamiko ay naging daan sa ugnayang Kanluran at Silangan Kabihasnang Klasikal sa Aprica at Amerika 1.6 Natatalakay ang pagkabuo ng mga kabihasnan sa mga rehiyong ekolohikal sa Aprica (Songhei, Mali at iba pa.) 1.7 Natatalakay ang pagkabuo ang kabihasnang Amerika 1.8 Nailalarawan ang mga kaganapan sa mga pulo ng Pasipiko 1.9 Napahahalagahan ang kontribusyon ng Aprika at Amerika Pag-usbong ng Europa 1.10 Natatalakay ang mga salik na nagbigay-daan sa paghina ng Imperyong Romano Naiuugnay ang pagbaksak ng Imperyong Romano sa pagpasok ng Gitnang Panahon Natatalakay ang pagkabuo ng Holy Roman Empire Natatalakay ang paglakas ng Simbahang Katoliko bilang isang makapangyarihang institusyon sa Gitnang Panahon Natatalakay ang naganap na krusada sa Gitnang Panahon Nasusuri ang paglaganap ng piyudalismo at manoryalismo sa Europa

1.11

1.12 1.13

1.14 1.15

1.16

Nasusuri ang pagsisimula at paglaganap ng mga bayan at lungsod

Pag-igting ng Ugnayang Pandaigdig at Patatatag ng mga Nation States Naipamamalas ang mapanuring pag-aaral sa mga kaganapan sa daigdig na humantong sa pagtatatag ng mga nation states Paglakas ng Europa 1.1 Natatalakay ang paglakas ng nga burgeoisie 1.2 Natatalakay ang pagsilang nga merkantilismo 1.3 Natatalakay ang pagtatatag ng national monarchy 1.4 Natatalakay ang mga salik na nagbigay - daan sa renaissance 1.5 Napahahalagahan ang kontribusyon ng renaissance sa daigdig 1.6 Nasusuri ang bahaging ginampanan ng Simbahang Katoliko sa paglakas ng Europa 1.7 Natutunton ang simula at paglaganap ng repormasyon Paglawak ng Kapangyarihan ng Europa 1.8 Nailalahad ang mga dahilan, uri at lawak ng unang yugto ng kolonisasyon at ang epekto sa mga lupang sakop 1.9 Nasusuri ang epekto ng Rebolusyong Industriyal 1.10 1.11 Nasusuri ang epekto ng Rebolusyong Sayentipiko Natatalakay ang Rebolusyong Pampulitika at Panlipunan sa Europa at Amerika

Pananaig ng Kapangyarihang Kanluranin 1.12 Nasusuri angmga dahilan, uri, lawak at epekto ng ikalawang yugto ng Kolonisasyon

Pagkamulat 1.13 Naiuugnay ang Rebolusyong Pangkaisipan sa Rebolusyong Pranses at Amerika 1.14 Naihahambing ang nasyonalismong nalinang sa Europa at sa mga kolonya 1.15 Naiuugnay ang Rebolusyong Pangkaisipan sa pag-unlad ng nasyonalismo sa mga bansang sakop 1.16 Naipahahayag ang pagpapahalaga sa nasyonalismo sa ibat ibang bahagi ng daigdig Tunggalian ng Interes 1.17 Nailalahad ang mga pangyayaring ngabigay-daan sa Unang Digmaang Pandaigdig 1.18 Natatalakay ang mga kahalagahan ng mga kritikal na pangyayari noong Unang Digmaang Pandaigdig 1.19 Nasusuri ang epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig 1.20 Nabibigyang-puna ang mga pagsisikap ng mga bansa na magkaroon ng kapayapaang pandaigdig sa pagwawakas ng digmaan 1.21 Nailalahad ang mga pangyayaring bagbigay-daan sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig 1.22 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng mga pangunahing pangyayari noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig 1.23 Nasusuri ang papel na ginampanan ng Estados Unidos at Hapon sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig 1.24 Nasusuri ang epekto ng Ikalawang Digmaaang Pandaigdig sa Europa, Asya, Aprika at mga kolonya 1.25 Naiuugnay sa pagwawakas ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig ang pagkakatatag ng Nagkaisang Bansa

Ang Daigdig Ngayon at sa Hinaharap Naipamamalas ang mapanuring pag-aaral sa mga isyu at suliraning pandaigdig sa kasalukuyan Mga Ideolohiyang Laganap 1.1 Nailalahad ang mga idolohiyang sinusunod ng mga bansa 1.2 Naipaliliwanag ang bahaging ginagampanan ng pwersang demokrasya at komunismo sa kalagayan ng mga tao 1.3 Naiuugnay ang mga pwersang pangkabuhayan sa kalagayang pulitikal ng bansa 1.4 Napahahalagahan ang makatwiran at bukas na isipan ng mga bansa lalo na sa Pilipinas sa pagpili ng mga ideolohiyang yayakapin Cold War at Neo-kolonyalismo 1.5 Nailalahad ang mahahalagang nagpapawalang-saysay sa cold war kaganapan sa daigdig na

1.6 Nabibgiyang-halaga ang mga epekto ng neo-kolonyalismo Pagpaparami ng Armas 1.7 Natataya ang mga epekto ng pagpaparami ng armas sa ibat ibang panig ng daigdig 1.8 Nabibigyang-puna ang mga pulong at kasunduan tungkol sa mga sandatang nukleyar Populasyong at Pag-unlad 1.9 Natatalakay ang mga isyung kaugnay ng mga suliraning pampopulasyon 1.10 Nabibigyang-halaga ang mga programang pampopulasyon sa daigdig Teknolohiya at Kalagayang Ekolohikal 1.11 Nasusuri ang mga isyu at suliraning may kinalaman sa paggamit ng teknolohiya (isyu at suliraning ekolohikal, paglilipat ng teknolohiya at iba pa.)

Mga Karapatang Pantao 1,12 Naipaliliwanag ang mga anyo ng paglabag sa mga karapatang pantao 1.13 Nasusuri ang mga epekto ng paglabag sa mga karapatang pantao Mga Napapanahong Isyu 1.14 Naiuugnay ang mga pangkasalukuyang isyu na kinakaharap ng daigdig tungo sa pandaigdigang pagkakaisa, kapayapaan at kaunlaran.

Ikaapat na Taon Ekonomiks Mga Pangkalahatan at Tiyak na Kakayahan Pagkatapos ng isang taong pag-aaral sa antas na ito sa mataas na paaralan, ang bawat mag-aaral ay inaasahang magpapakita ng sumusunod na kakayahan; I. Mga Saligan ng Pag-aaral ng Ekonomiya 1. Naipamamalas ang pag-unawa sa mga batayang kaisipan at pamamaraan sa ekonomiks Ang Ekonomiks Bilang Isang Agham 1.1 1.2 Naibibigay ang kahulugan ng ekonomiks Naipaliliwanag ang sariling pagkaunawa sa ekonomiks bilang isang agham panlipunan Natatalakay ang saklaw/dibisyon ng ekonomiks Napangangatwiranan sa pamamagitan ng pag-aaral ng pag-aaral ng kalagayan sa Pilipinas ang kahalagahan ng ekonomiks

1.3 1.4

Pinagkukunang-Yaman 1.4 1.5 1.6 Nauuri ang pinagkukunang-yaman ng Pilipinas Nasusuri ang mga datos hinggil sa yamang likas ng Pilipinas Naipaliliwanag ang kahulugan ng yamang napapalitan (renewable) at di napapalitan (non-renewable) Natatalakay ang bumubuo sa yamang-tao ng Pilipinas 1.7.1 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng balangkas ng populasyon ng Pilipinas sa ekonomiya ng bansa - nasusuri ang katangian ng balangkas ng populasyon ng Pilipinas ayon sa kasarian, edad, bilang ng may trabaho/walang trabaho, edukasyon, relihiyon

1.7

napag-iisa-isa ang populasyon sa Pilipinas

pangangailangan

ng

nahihinuha ang epekto ng ibat-ibang katangian ng balangkas ng populasyon

1.7.2 Natatalakay ang uri, dami, kalidad at kahalagahan ng lakas-paggawa (labor force) 1.7.3 Nagkakaroon ng pagnanais na mapaunlad ang sarili 1.8 Nasusuri ang kasapatan ng mga pinagkukunang-yaman ng bansa 1.9 Naipaliliwanag ang mga salik na lumilimita sa lubusang paggamit ng mga pinagkukunang-yaman 1.10 Naitatangi ang mga wastong pagpapahalagang Pilipino sa paggamit ng pinagkukunang yaman sa pamamagitan ng pagsunod sa mga batas sa konserbasyon, kapaligiran at likas-kayang paggamit (sustainable use) KAKAPUSAN 1.11 Nakikilala ang mga palatandaan ng kakapusan bilang isang suliraning panlipunan 1.12 Naipaliliwanag ang kaibahan ng kakapusan sa kakulangan Alokasyon 1.13 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paggawa ng tamang desisyon sa paggamit ng limitadong pinagkukunang-yaman 1.14 Naihahambing ang mga pamamaraan at mekanismo ng alokasyon sa ilalim ng ibat-ibang sistemang pang-ekonomiya Kagustuhan at Pangangailangan 1.15 Nakikilala ang kaibahan ng kagustuhan (wants) sa pangangailangan (needs) 1.16 Nasusuri ang mga teorya ng pangangailangan 1.17 Nagagawa ang pamantayan sa kagustuhan ayon sa kahalagahan pagsusunod-sunod ng mga

Pagkonsumo 1.18 Naipaliliwanag ang konsepto ng pagkonsumo 1.19 Nakagagawa ng pamantayan ng pagkonsumo batay sa aspekto ng kulturang Pilipino 1.20 Naipaliliwanag ang mga epekto ng paanunsyo sa pagkonsumo ng mga tao 1.21 Napatutunayan ang talino sa pagkonsumo sa pamamagitan ng paggamit ng pamantayan sa pamimili 1.22 Naipagtatanggol ang mga karapatan at nagagampanan ang mga tungkulin ng mamimili 1.23 Nabibigyang-halaga ang pagiging mabisa o hindi ng mga batas ukol sa proteksyon ng mamimili

Produksyon 1.24 Naibibigay ang kahulugan ng produksyon 1.25 Nauuri ang mga salik (factors) ng produksyon at ang mga bumubuo nito 1.26 Naipaliliwanag ang gamit ng bawat salik ng produksyon 1.27 Naihahambing ang ibat-ibang organisasyon ng negosyo ayon sa pakikisapi at pananagutan ng bawat kasapi 1.28 Naipaliliwanag ang mahalagang papel ng entrepreneurship sa ekonomiya at sa produksyon II Pagsusuri ng Ekonomiya 1. Naipamamalas ang pag-unawa sa saklaw ng maykro-ekonomiks at makroekonomiks

Maykroekonomiks 1.1 1.2 Naipaliliwanag ang saklaw ng maykro-ekonomiks Naibibigay ang sariling pakahulugan sa demand

1.3 1.4

Nasusuri ang mga salik na nakaaapekto sa demand Nasusuri ang epekto ng presyo at salik na di-presyo (non-price) sa demand ng kalakal at paglilingkod Naibibigay ang sariling pakahulugan sa suplay Nasusuri ang mga salik ng produksyon na nakaaapekto sa suplay Nasusuri ang epekto ng presyo at non-price sa suplay ng kalakal at paglilingkod Nakapagkukwenta ng elastisidad ng suplay Naipaliliwanag ang epekto ng elastisidad ng demand sa presyo Naipaliliwanag ang epekto ng elastisidad ng suplay sa presyo Naipaliliwanag ang kahulugan ng pamilihan (market system) 1.11.1 Naiuugnay ang gastos (cost sa produksyon ng suplay). Naipaliliwanag ang interaksyon ng suplay at demand sa kalagayan ng presyo at ng pamilihan Nasusuri ang ang mga epekto ng kakulangan at kalabisan sa presyo at dami ng kalakal at paglilingkod sa pamilihan Naimumungkahi ang paraan ng pagtugon/kalutasan sa mga suliraning dulot ng kakulangan at kalabisan Nauuri at nailalarawan ang ibat-ibang anyo ng pamilihan Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng pamahalaan sa pagtatakda ng presyo

1.5 1.6 1.7

1.8 1.9 1.10 1.11

1.12

1.13 1.14

1.15 1.16

Makroekonomiks 1.17 Natatalakay ang saklaw ng makro-ekonomiks 1.17.1 Nabibigyang-kahulugan ang kalakaran ng empleyo, presyo at pag-unlad (economic growth) bilang pangunahing kaisipan sa makro-ekonomiks

1.18

1.17.2 Natatalakay ang papel na ginagampanan at epekto ng sambahayan, bahay-kalakal, pamahalaan at panlabas na sektor sa sumusunod: implasyon disempleyo pamumuhunan Naipaliliwanag ang pambansang produkto (GNP-GDP) bilang isang masiglang ekonomiya 1.18.1 Nakikilala ang mga pamamaraan ng pagsukat ng pambansang produkto 1.18.2 Nasusuri ang kahalagahan ng pagsukat ng pambansang kita sa ekonomiya

1.19

Nailalahad ang mga salik na nakaaapekto sa pambansang kita at pambansang produkto (GNP)

Implasyon 1.20 1.21 1.22 1.23 Natatalakay ang kahulugan ng implasyon Nakikilala ang palatandaan ng implasyon (CPI) Natutukoy ang dahilan at epekto ng Implasyon Nahihinuha ang paraan ng paglutas ng implasyon

Patakarang Piskal (Fiscal Policy) 1.24 1.25 1.26 1.27 Nauunawaan ang kahulugan ng patakarang piskal sa ekonomiya Naipaliliwanag ang layunin ng patakarang piskal Naipaliliwanag ang kahalagahan ng wastong pagbabayad ng buwis Naipaliliwanag ang mga pambansang ekonomiya epekto ng patakarang piskal sa

Patakarang Pananalapi (Monetary Policy) 1.28 1.29 Nauunawaan ang kahulugan ng patakarang (monetary) pananalapi Naipaliliwanag ang layunin ng patakarang pananalapi 1.29.1 Natataya ang epekto ng pag-iimpok at pamumuhunan sa daloy ng kalakal at paglilingkod

1.29.2 Nakikilala ang bumubuo ng sektor ng pananalapi 1.29.3 Nasusuri ang bahaging/tungkuling ginagampanan institusyon ng pananalapi sa ekonomiya 1.29.4 Naipaliliwanag ang uri at gamit ng salapi 1.29.5 Nasusuri ang dahilan at epekto ng pagbabago ng halaga ng salapi 1.29.6 Natatalakay ang mga paraan at patakaran ng Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) upang mapatatag ang halaga ng salapi 1.29.7 Nabubuod pandaigdig pananalapi ang kaalaman tungkol sa kinalaman na sistema sa pambansang sistema ng ng ng

1.29.8 Naipahahayag ang pagsang-ayon o pagtutol sa bahaging ginagampanan ng mga pandaigdig na institusyon ng pananalapi tulad ng International Monetary Fund at World Bank sa pananalapi ng bansa III Mga Sektor ng Ekonomiya 1. Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa bahaging ginagampanan ng ibat-ibang sektor ng ekonomiya para sa kapakanang panlahat Sektor ng Agrikultura (Pangingisda, Pagmimina at Paggugubat) 1.1 Nakikilala ang bumubuo ng sektor ng agrikultura, pangingisda, pagmimina at paggugubat sa bansa Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng pagmimina, agrikultura, pangingisda at paggugubat Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng suliranin ng industriya, agrikultura, pangingisda, pagmimina at paggugubat Natatalakay ang mga institusyon at programa na nakatutulong sa sektor ng agrikultura (industriya ng agrikultura, pangingisda, pagmimina at paggugubat) Naitataguyod ang mga repormang pansakahan

1.2

1.3

1.4

1.5

Industriya at Paglilingkod 1.6 1.7 Nakikilala ang bumubuo ng sektor ng industriya at pangangalakal Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng sektor ng industriya at paglilingkod Naipahahayag ang opinyon tungkol sa nasyonalisasyon ng ilang korporasyon at pagsasapribado ng korporasyong pamahalaan Naipahahayag ang paninindigan tungkol sa pagpasok sa bansa ng mga korporasyong multi-nasyonal Natataya ang kahalagahan ng teknolohiya sa pagsulong ng ekonomiya Napag-uugnay ang bahaging ginagampanan ng sektor agrikultura at ng industriya sa pagsulong ng ekonomiya ng

1.8

1.9

1.10

1.11

1.12

Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng suliranin ng sektor ng industriya at ng pangangalakal Natatalakay ang mga institusyon at mga programang nakatutulong sa sektor ng industriya at ng pangangalakal Naibibigay ang reaksyon tungkol sa batas sa nasyonalisasyon ng kalakalang pagtitingi Natataya ang kabutihan at di-kabutihan ng pakikipagkalakalan Naitataguyod ang pangangailangan sa mataas na pamantayan ng kalakal at paglilingkod

1.13

1.14

1.15 1.16

Impormal na Sektor 1.17 Nailalahad ang ibat-ibang anyo ng impormal na sektor ng ekonomiya Naipaliliwanag kung bakit may underground economy o impormal na sektor Nasusuri ang kaugnayan ng impormal na sektor sa ekonomiya ng bansa

1.18

1.19

Ang Pamahalaan at Ekonomiya 1.20 Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng pamahalaan sa ekonomiya Napangangatwiranan ang pangangailangan ng pakikialam at regulasyon ng pamahalaan sa ilang gawaing pangkabuhayan Naipaliliwanag pamahalaan ang mga pinagkukunan ng pananalapi ng

1.21

1.22

1.23 1.24

Nauuri ang mga buwis at ang pagbabayad nito Natataya ang mga dahilan at epekto ng paglabag sa mga batas ng pagbubuwis Nasusuri ang badyet at ang kalakaran ng paggasta ng pamahalaan Naipahahayag ang pagsang-ayon o pagtutol sa mga paggugol ng pamahalaan

1.25 1.26

Kalakalang Panlabas 1.27 1.28 1.29 Naipaliliwanag ang batayan ng kalakalang panlabas ng bansa Natataya ang kalakaran ng kalakalang panlabas ng bansa Natitimbang ang epekto ng mga patakaran at programa sa kalakalang panlabas ng bansa Nasusuri ang kaugnayan ng exchange rate sa panlabas ng bansa kalakalang

1.30

1.31

Natatalakay ang kalagayan ng kalakalang panlabas ng bansa sa pamamagitan ng balance of payment Naitatangi ang mga kabutihan at di-kabutihan ng kalakalang panlabas Natatangkilik ang mga lokal na kalakal at paglilingkod Naitatangi ang wastong saloobin sa paggawa at pagtangkilik ng sariling produkto

1.32

1.33 1.34

TEKNOLOHIYA at EDUKASYONG PANTAHANAN at PANGKABUHAYAN

NILALAMAN

Panimula.. Deskripsyon Yunit Kredit. Laang Oras Pangklasrum Mga Inaasahang Bunga Bawat Taon Saklaw at Pagkakasunud-sunod ng mga Aralin. Mga Mungkahing Istratehiya at Kagamitang Pampagtuturo. Batayan ng Pagmamarka.. Mga Kasanayang Pampagkatuto.

i 39 39 40 40 42

55 57 58

DESKRIPSYON

Ang programang Technology and Livelihood Education (TLE), dating Technology and Home Economics (THE) ay inihahain sa mga mag-aaral upang makalinang ng mga kaalaman, kasanayan, pagpapahalaga at saloobin na makatutulong sa kanilang paghahanda sa pagpasok sa mas mataas na antas ng pag-aaral o sa larangan ng paggawa. Dahil dito, ang sabjek ay naglalaan ng mga karanasang pangklasrum at praktikal na gawaing tutulong sa kanilang umunawa at magkakaroon ng mga kakayahang magagamit sa ibat ibang gawaing pangkabuhayan habang nakikiugnay sila sa apat na mga pangunahing lawak: Sining Pantahanan, Sining Pang-Agrikultura, at Pangisdaan, Sining Pang-Industriya at Entreprenyursyip. Sumasaklaw ang Sining Pantahanan sa pamumuhay sa tahanan at pamilya, pamamahay, pangkabuhayang pampamilya, pagkain, gamiting nutrisyon at batayang pananamit. Ang mga praktikal na gawaing pangkaranasan ay kinapapalooban ng pamamahala ng sambahayan, pangangalaga sa bata at maysakit, paghahanda at pagpoproseso ng pagkain, simpleng pagsisilbi ng pagkain, pananahi, pagpapaunlad sa sarili at iba pang kaugnay na gawain. Sakop ng Sining Pang-Agrikultura at Pangisdaan ang pag-aaral ng produksyon ng pananim/halaman, paghahayupan at pagpaparami ng isda. Ang mga praktikal na gawaing pangkaranasan ay binubuo ng paggamit ng teknolohiya sa pangangalaga ng mga hayop, mga gawain sa pagtatanim, pamimili ng mga produktong kailangan sa taniman at pag-aalaga ng mga isda sa pangisdaan. Ang Sining Pang-Industriya naman ay sumasaklaw sa drafting, mga gawaing kahoy, elektrisidad, repridjereysyon/Air-kondisyoning, awtomekaniks, mga gawaing metal, handikraft, elektroniks at iba pang gawaing pang-industriya sa komunidad. Binibigyang-diin ng mga gawaing praktikal ang aplikasyon ng teknolohiya sa pagpoproseso ng materyales, pagkumpuni at pangangalaga ng mga kagamitan at kasangkapan, paggawa o fabrikasyon ng mga bagay na mapakikinabangan at pagaayos/pagkukumpuni ng mga sirang aplayanses. Tumutukoy ang Entreprenyursyip sa mga simulain at praktis sa pagtatayo ng maliit na pagkakakitaan/hanapbuhay sa mga proseso at pamamaraan sa pamamahala ng negosyo. Nakatuon ang mga praktikal na gawaing pangkaranasan sa pag-unawa sa mga simpleng feasibility studies na pangnegosyo, pagtatayo ng tingiang tindahan (retail store), pagtatago ng mga rekord, pagpoprograma ng kompyuter at pagsasagawa ng mga gawaing pang-opisina. Sa Ikatlo at Ikaapat na Taon, ang pagpapakadalubhasaan ay Teknolohiyang Pantahanan, Teknolohiyang Pang-Agrikultura at Pangisdaan, Teknolohiyang Pangkahoy/Sibil, Elektrisidad, Mekanikal at Teknolohiyang Pangnegosyo na kung saan inaasahan ang malalim na talakayan ng mga konsepto, pagtatamo at pagsasakatuparan ng mga kasanayang pangmatagalan na magagamit sa pagpasok sa

mataas na antas ng edukasyon o kaya ay sa pakikipagsapalaran sa kapaki-pakinabang na paghahanapbuhay. Ang mga iskemang nasambit ay ipinatutupad upang matiyak na ang mga gawain ay napalalalim at ang kinalabasan ng pagkatuto ay napatitibay. Ang mga mag-aaral ay maaari pang magtamo ng higit pang kasanayan ng mga karagdagang kaalaman, tumiyak at mabago ng kanilang pagpapahalaga batay sa mga pangangailangan sapagkat ang mga gawain at mga karanasang pampagkatuto ay magsisilbing batayang sandata sa mapanuring pag-iisip, pakikipagtalastasan, paggawa at pagdama.

YUNIT KREDIT/LAANG ORAS PANGKLASRUM See DepEd Order No. 37, s. 2003, Revised Implementing Guidelines of the 2003 Secondary Education Curriculum Effective School 2003-2004

MGA INAASAHANG BUNGA

Ikaapat na Taon (Paggamit ng mga kanais-nais na KSA) Nakagagamit ng mga kanais-nais na kaalaman, kasanayan at saloobin na kinakailangan sa pagtatamo nang mataas na antas ng pag-aaral o sa pagpasok sa larangan ng paggawa

Ikatlong Taon (Pagpapasya/Pagpapahalaga sa Asignaturang Pagpapakadalubhasaan) Nakapagpapakita ng kanais-nais na kaalaman, kasanayan at saloobin sa paggawa ng matalinong pagpili ng posibleng oportunidad sa paggawa sa harap ng magkaibang lawak ng kadalubhasaan/ispesyalisasyon upang maging produktivong kasapi ng pamilya at komunidad

Ikalawang Taon (Pagkahilig sa Apat na Bahaging Nasasaklaw) Nakapagpapakita ng tiyak na interes sa alinmang bahaging nasasaklaw kaugnay ng Sining Pantahanan, Sining Pang-Agrikultura at Pangisdaan, Sining PangIndustriya at Entreprenyursyip

Unang Taon (Kamalayan sa Apat na Bahaging Nasasaklaw) Nakapagpapakita ng kamalayan sa mga batayan ng konseptong teoretikal at nakauunawa sa mga kakayahan, pamamaraan at kasanayan sa Sining Pantahanan, Sining Pang-Agrikultura at Pangisdaan, Sining Pang-Industriya at Entreprenyursyip

SAKLAW AT PAGKAKASUNUD-SUNOD
Sining Pantahanan
MARKA-

HAN 1

UNANG TAON Ang tahanan at buhay pampamilya Pagbuo ngisang kasiya-siyang pananaw sa buhay Mga tungkulin para sa sarili at sa pamilya Pagpapahalaga ng isang aydiyal na pamilyang Pilipino Tungkulin ng responsableng magulang Tungkulin bilang isang responsableng kasapi ng pamilya Produktibong gawaing panlibangan ng pamilya Responsibilidad sa pagharap sa di inaasahan Pamamahay at pangkabuhayang pampamilya Aplikasyon ng mga simulain ng sining at disenyo sa pagpili at pag-aayos ng bahay Mga paraan sa pagpapagaan ng mga gawain sa bahay Plano sa pagpapanatili ng kalinisan at kaayusan sa bahay Simpleng pagkukumpuni sa tahanan Pagkain at Aplayd Nutrisyon Kahalagahan ng kalusugan at wastong nutrisyon Mga mahahalagang simulain ng wastong nutrisyon at pagpaplano ng balanseng pagkain Wastong panimula at pag-iimbak ng pagkain

IKALAWANG TAON Ang tahanan at buhay pampamilya Mga developmental tasks ng isang tin-edger Pakikipag-ugnayan ng tin-edger sa mga kasapi ng pamilya at mga kaibigan Paglutas sa mga karaniwang suliranin ng isang tin-edger Pamamahay at pangkabuhayang pampamilya Mga salik na makakaimpluwensiya sa pamamahala ng tahanan Pamamahala ng sariling oras, lakas at panahon Personal at pampamilyang pagbabadyet Pagkain at Aplayd Nutrisyon Pagkaing kailangan ng iba't ibang grupo ng tao Mga minumungkahing sukatan ng kailangang pagkain Pagpaplano ng pagkain para sa tanghalian/hapunan at ispesyal na okasyon Panuntunan para sa paghahanda ng pagkain Paghahanda ng pagkain para sa tanghalian/hapunan at ispesyal na okasyon Pag-aayos ng mesa para sa tanghalian/hapunan at ispesyal na okasyon

MARKA-

HAN

UNANG TAON Pagpaplano at paghahanda ng simpleng almusal Batayang Pananahi ng Damit Kagamitang panahi at ekwipment Simpleng pagkukumpuni at pangangalaga ng makina Iba't ibang uri ng tela at palamuti sa pananamit Pagkopya ng commercial pattern Pananahi ng shirt na walang manggas at kwelyo

IKALAWANG TAON Pag-eebalweyt ng inihandang pagkain sa tanghalian/hapunan at ispesyal na okasyon Batayan sa Pananahi Tamang pagkuha ng sukat ng katawan Paggawa ng padron ayon sa tailor's square method para sa short pants Etika sa pananahi Pananahi ng short pants Pagpapahalaga sa isang istandard na short pants na mahusay ang akop at pagkatahi

SINING PANG-AGRIKULTURA AT PANGISDAAN Produksyon ng halaman Paghahayupan Produksyon ng isda

SINING PANG-AGRIKULTURA AT PANGISDAAN Produksyon ng prutas at mga tree crop Paghahayupan (pagmamanukan at paghahayupan sa sariling looban Produksyon ng isda * paghuhuli ng isda * pagkukultura ng isda

SINING INDUSTRIYAL Drafting Batayan kaalaman sa drafting Handikraft (Kawayan, Yantok, Produktong Abaka, Katad at iba pang Katutubong Materyales) Batayan kaalaman sa handikraft Gawaing Kahoy Batayan kaalaman sa gawaing Kahoy

SINING INDUSTRIYAL Elektrisidad Batayan kaalaman sa elektrisidad Gawaing-metal Batayan kaalaman at kasanayan sa gawaing-metal Elektroniks Batayan kaalaman sa radio mekaniks

MARKA-

HAN 4

UNANG TAON ENTREPRENYURSYIP Konsepto ng entreprenyursyip Pagnenegosyo sa personal na pag-unlad Mga uri ng gawaing entreprenyuryal Pagiging malikhain sa pagmamanufaktura Kailanganin ng karerang entreprenyuryal Introduksyon sa edukasyong pangkompyuter

IKALAWANG TAON ENTREPRENYURSYIP Mga kakayahang entreprenyuryal Pagkamalikhain: gamit sa paglutas ng suliranin ng entreprenyur Mga kasanayang manejerial Mga teoryang pampamamahala Batayan ng pagmamay-ari ng negosyo Mga gawaing entreprenyuryal Pagsisimula sa pagmamakinilya at pagkokumpyuter

Teknolohiyang Pantahanan MARKAHAN 1 IKATLONG TAON IKAAPAT NA TAON

PAMAMAHALANG PANTAHANAN AT PAG-AALAGA NG BATA Pakikipag-ugnayan ng mga tinedyer sa may ibang kasarian Ang pag-aasawa at ang pamilyang Pilipino Tungo sa responsableng pagpapamilya Paghahanda sa pagiging ina Ang bagong silang na sanggol Ang lumalaking bata

NARSING PANTAHANAN Kahalagahan ng kaalaman sa pagnanarsing Mga karaniwang sakit at lunas Mga wastong teknik sa pagnanarsing Pangangalaga ng may sakit sa tahanan Mga oportunidad sa trabaho

PANGANGASIWA SA PAGSESERBISYO NG PAGKAIN Simulain at pamamaraan sa Mga salik sa matagumpay na pagseserbisyo ng pagkain pagbibeyk Bagong kalakaran sa industriya Pagbibeyk ng keyks sa Pagbibeyk ng pies at pastries pagseserbisyo ng pagkain Paggawa ng tinapay at noodles Tungo sa ligtas, malinis at Iba't ibang dairy products magandang pagsisilbi ng Paghahanda ng karne Paghahanda at pagluluto ng isda pagkain Paghahanda at pagluluto ng Iba't ibang lay-out ng kusina Pagpaplano ng menu gulay Pagbili, pagtanggap, pag-iimbak at prutas at pamamahagi ng suplay ng Iba't ibang katutubong kakanin pagkain Mga alternatibong sangkap sa Paghahanda ng silid kainan pagluluto Pagsisilbi sa hapag-kainan Inobatibong pagluluto Maramihang paghahanda Bartending Negosyo ng pagkain ukol sa pangongontrata sa pagpapakain Mga oportunidad sa trabaho KULINARI ARTS

MARKAHAN 3

IKATLONG TAON PANANAHI NG DAMIT Pagkuha ng sukat ng katawan Paggawa ng batayang padron Padrong pang-estilo para sa blusa na sport shirt na may manggas at baligtarang kwelyo at pencil cut na palda Iba't-ibang uri ng pagtatahi, paglililip ng bukasan ng damit Pagpili ng angkop na tela paghahanda at paggupit ng tela Pananahi ng pencil cut na palda Pananahi ng sport shirt na may baligtarang kwelyo Pagpapahalaga sa isang maayos ang pagkakatahing palda at blusa RELATED KRAFTS AT PAGRERESAYKEL Mga katutubong gawaing kamay at materyales Pagbuburda sa pamamagitan ng kalado, cross stitch at smocking Pagreresaykel Pagbabalot ng regalo Marketability ng mga produkto

IKAAPAT NA TAON PAGTATAHI NG DAMIT Paggawa ng padron para sa kwelyo, manggas at neklayn Pananahi ng princess cut na may mandarin collar Pananahi ng long pants na may continental pocket Pangangasiwa ng isang patahian Paggawa ng isang project proposal

KOSMETOLOHIYA Pagpapaunlad sa sarili Pagpapaganda ng sarili Pangangalaga sa anit at buhok Paggupit ng buhok Pag-aayos at pag-eestilo ng buhok Paglikha ng nababagay na ayos ng buhok Oportunidad sa trabaho

Teknolohiyang Agrikultural at Pangisdaan MARKAHAN 1 IKATLONG TAON IKAAPAT NA TAON

PRODUKSYON NG HALAMAN Kultura at pamamahala ng mga halamang cereal Kaalaman sa mga simulain, gawi at paraan sa produksyon ng halamang ugat Simulain, gawi at teknik sa pagpapalaki ng halamang-buto

PAGHAHALAMAN Pangrekadong pananim (Paminta, Bawang, Sibuyas at iba pa) Mga komersyal na pananim (Manga, Niyog, Saging at iba pa) Produksyon ng oil crops (Sunflower, Castor oil plant, atbp.)

PAGHAHAYUPAN Aspekto ng produksyon at pamamahala sa pagpaparami ng broiler Produksyon ng mga itlog at paraan ng pagpaparami nito

Produksyon ng mga fiber crops (Abaka, Pinya, Ramie, at iba pa) Produksyon ng Cutflower (Orchids, Rosas, Chrysanthemum, Gladiola, African Daisy, Anthurium, atbp.) PAGHAHAYUPAN AT PAGMAMANUKAN Pag-iitikan (Duck raising) Pag-aalaga ng pugo

Sistema ng pagpapabahay Pagpapasimula ng proyekto sa produksyon ng itlog Pamamahala ng proyekto sa pagpapalaki ng baboy

Pag-aalaga ng kalapati Pag-aalaga ng baka at kambing Pangangasiwa ng breeding Sistema sa pagbebenta ng hayop

PANGISDAAN Kaalaman sa maritime spike seamanship Pamamahala at paggawa kaugnay sa pagkultura ng isda Pagpoproseso ng isda at iba pang produktong pangisdaan

PRODUKSYON NG ISDA Uri ng bangka para sa mangingisda at ang pagmementina nito Pagpaparami at pagkukultura ng mga isda Preserbasyon ng isda Pagdedelata ng mga produktong isda

Sibil
MARKAHAN 1 IKATLONG TAON Drafting Pagle-letering Mga instrumento sa pagle-letering Katanggap-tanggap na mga gawain sa letering Konstruksyong geometrikal Linyang gamit sa drafting Line, angles, at polygon IKAAPAT NA TAON Gawaing Kahoy Hakbang pangkaligtasan habang nagtatrabaho Mga kasangkapan at ekwipment sa gawaing kahoy Batayang operasyon sa gawaing kahoy Pag-aasembol at pagkakabit ng mga dugtungan Pagbuo ng karaniwang dugtungan ng kahoy Pagpaplano ng proyekto Nilalaman Planong pamproyekto Halaga ng materyales Wood Finishing Materyales sa wood finishing Angkop na finishing Pagbasa ng plano ng bahay/ gusali Bahagi ng bahay/gusali ayon sa klasifikasyon ng konstruksyon Pagsesemento, rebar, elektrikal, pagtutubero at sanidad, balangkas at sanidad, balangkas ng bahay, pundasyon, pamakuan ng bubong at pagtatapos ng bahay Pagmamason Kasangkapan at ekwipment sa pagmamason Komposisyon ng kongkreto Pagle-layout ng briks, bato at bloke Kongkretong paletada (plastering) Pagkakabit ng tiles

Sining Komersyal Kasanayan sa disenyo at pagdidibuho Pagkakaiba ng letering, poster, logo at monogram desayning Lay-out sa sign printing, adbertisment at imprentang silkcreen Angkop na color harmony Pag-iimprenta ng T-shirts Drowing Mekanikal Kaalaman at kasanayan sa development ng padron Prodyeksyong orotgrapiko at ng drowing na oblik (oblique)

4 Drowing na isometric sa prodyeksyong ortograpik Linyang dimensyon (dimension line) Working drowing

Elektrikal
MARKAHAN 1 IKATLONG TAON IKAAPAT NA TAON

Instrumentong panukat Simulain at teorya sa testing at aplikasyon ng mga instrumentong ng mga instrumentong panukat at ang pangangalaga nito

Mga gamit elektrikal at mga aksesori Uri ng lighting fixtures Flourescent lamp fixtures Pagsasaayos sa mga elektrikal lighting fixtures at mga aksesori

Pagmemekaniko ng radyo Batayan kaalaman sa elektroniks Ugnayan ng voltahe, kuryente at resistans Sorsis ng elektrisidad Simbolo at daglat (abbr.) pangelektroniks Teknik sa paghinang Pagsubok sa elektroniks Kasanayan sa paggamit ng mga instrumentong pansubokelektroniks Mga komponent sa elektroniks Pagsusuri ng komponent Kabuuang resistans sa serye, paralel at kombinasyong seryeparallel Kapasitans at voltahe ng kapasitor Analisis ng sirkit Batayang anyo ng sirkit Dayagram na iskematik ng iba't ibang uri ng sirkit Operasyon ng radio receiver Bahagi ng radio receiver

Instalasyon ng kawad ng kuryente Paraan at praktis sa mga residensyal at komersyal na instalasyon National Building and Electrical Code Istandard na simbolong ginagamit sa instalasyon ng kuryente Mga paraan ng pagkabit ng kuryente Koneksyong pangsignal at pang-alarma Teorya at aplikasyong pangsignal Koneksyon sa bel at buzer sirkit Koneksyong pangsignal

Karaniwang Amplifier Stages Operasyon sa iba't ibang karaniwang amplifier Stages ng radio receiver Trouble-shooting Kasanayan sa pagkukumpuni/ serbisyo kaugnay ng radio receiver

MARKAHAN 1

IKATLONG TAON

IKAAPAT NA TAON Refrigeration at Air-Kondisyoning Batayang teorya at simulain Refrigeration system Komponent ng isang refrigeration system Refrigeration cycle Service Equipment Paggamit ng panukat ng presyur (gauge manifold) Operasyon ng vacuum pump Mga payping at fiting Kasangkapan sa paggamit ng copper tubing Elektrikal Mga simpleng koneksyong elektrikal Mga prinsipyo ng AirKondisyoning Simulain at teorya ng airKondisyoning Batayang sistemang pang AirKondisyoning Trouble-shooting ng Refrigeration at Air-Kondisyoning Kondenser at evaporeytor Rubber grommet at spring Tagas De koryenteng motor at kontrol motor terminal ng kompresor Mga gawaing panserbisyo

Mekanikal MARKAHAN 1 IKATLONG TAON Gawaing Pang-Metal Teknikal Drowing Kaalaman at kasanayan sa teknikal na drowing Konstruksyong geometrikal Points, lines, angles, polygon at solid Paggawa ng padron Working drowing IKAAPAT NA TAON Mekanikal (Awto-Mekaniks) Mga batayang kaalaman sa awtomotiv Klasifikasyong pang-makina Sistemang daluyan ng makina (fuel system) Pagpapadulas ng makina (lubricating system)

Sheet Metalworks Kaalaman at kasanayan sa sheet metal work Kasangkapang pangkamay (handtools) sa sheet metal work Pamaraan sa pagdugtong ng metal sheet Hakbang pangkaligtasan sa paggawa Benchwork Kaalaman at kasanayan sa metal arc welding Kagamitang pangkamay, ekwipment at makinang gamit Welding joint at mga simbolo Teknik sa paghubog ng arko Halaga ng materyal sa proyektong Pagwewelding Pagsusukat (Metrology) Kaalaman at kasanayan sa pagsusukat

Sistemang pantambutso (exhaust system) Sistemang pang-elektrikal (electrical system) Sistemang pagpapaandar (starting system)

Sistemang pang-ignisyon (ignition system) Sistemang pagkakarga (charging system) Sistemang pangbusina (horn system) Sistemang pag-iilaw (lighting system)

Sistemang pam-power (power train system) Clutch assembly

MARKAHAN 4

IKATLONG TAON Tiyak na kagamitang panukat at ang semi-precision measuring tools Pagbubutas Kaalaman at kasanayan sa pagbubutas Kagamitan sa work holding, aksesori at ekwipment sa pagbubutas

IKAAPAT NA TAON Transmisyon (transmission) Asembleyang diferensyal at pangaxel (Differential and axle assembly) Sistemang pang-manibela (steering system) Sistemang pang-suspensyon (suspension system) Sistemang pang-preno (brake system) Mga wils at gulong (wheels and tires)

Teknolohiyang Pangnegosyo MARKAHAN 1 IKATLONG TAON Ginagampanang papel ng entreprenyursyip sa paglago ng ekonomiya Teorya kung paano lumalago ang ekonomiya ng isang bansa Benepisyong sosyo-ekonomiko sa entreprenyursyip Entreprenyuryal Self-assessment Pagtataya ng personal entreprenyuryal characteristics ng ng isang matagumpay na entreprenyur Paraan o estratehiya upang mapabuti ang potensyal ng isang indibidwal IKAAPAT NA TAON Pagkilala sa mga oportunidad na pangnegosyo Personal na katangiang entreprenyuryal upang matukoy ang prospectiv at ideyang pamproyekto Pagkamalikhain at inobasyon sa pagtukoy sa mga ideyang pangnegosyo Ugnayan ng mga industriya Ugnayan sa pag-iisip ng mga proyekto Pagpaplano ng Negosyo Paghahanda ng isang simpleng planong pagnenegosyo Pagseset-up ng isang negosyo Siklo ng Bookkeeping Responsibilidad ng isang bukkiper Terminolohiya at anyo ng bukkiping Gawain ng bukkiping Tsart ng mga akawnt Tagumpay at pagbagsak ng sariling negosyo

Mga katangiang entreprenyuryal Kakayahang masukat ang sarili sa larangang pangentreprenyuryal o pagnenegosyo Mapayaman ang potensyal ng isang indibidwal Katangian ng isang entreprenyur sa hinaharap Pagtukoy sa mga oportunidad o pagkakataong makapagnegosyo sa paligid Environmental scanning Mga problema, hindi matustusang pangangailangan, resources at trends

MARKAHAN 3

IKATLONG TAON Planong pagnenegosyo Komponents ng isang planong pagnenegosyo Market survey Planong pang-organisasyon Pangangailangang pinansyal Planong pangnegosyo

IKAAPAT NA TAON Introduksyon sa Fisibiliti ng proyekto Gamit istatistikal ng pangangailangan at suplay Pag-aaral ng pamilihan Pag-aaral teknikal Pagpili ng instrukturang organisasyonal Panloob na instruktura at isang timetable na pamproyekto Kakailanganing pangkapital at hanguan ng kapital Kapakipakinabang, likwid at mapanatili Pag-aaral finansyal Mga teorya ng pamamahala Proponent o manunulat ng mga filosopiyang pamamahala Iba't ibang konsepto at teorya pamamahala Teorya sa pamamahala sa iba't ibang gawain sa isang organisasyong pangnenegosyo Pamamahala sa ika-21 siglo empowerment, flexibility, creativity, stewardship

Mga tungkuling pampamamahala Responsibilidad ng pagpaplano Pangunahing batayan sa pagbilang tungkulin sa aari pamamahala ng negosyo Lawak ng pag-organisa Pagbuo ng legal na negosyo organisasyong fleksibol Suporta ng pamahalaan sa tsart ng organisasyonal maliliit antas ng pamamahala na negosyo Lawak ng staffing, pagdirek at Kailangang fixed assets na pagkontrol seleksyon at dapat rekrutment ng tauhang may matugunan

Pagbuo ng simpleng gawaing entreprenyuryal

MARKAHAN

IKATLONG TAON Pagkukunan ng pondo Pagpili ng lokasyon ng negosyo Pagkuha at pagsasanay ng tauhan Simpleng gawaing pangnegosyo

IKAAPAT NA TAON tamang mindset pagtataya sa performans motibasyon at pamumuno Mga patakaran at regulasyong nakaaapekto sa maliit na negosyo taxation, value added tax patakaran at regulasyon suporta ng pamahalaan sa pagsulong at pagdevelop ng ng maliit na negosyo

MGA MUNGKAHING ISTRATEHIYA AT KAGAMITANG

PAMPAGTUTURO

Upang lubusang makamit ang mga inaasahang bunga, maaaring gamitin ang sumusunod na mga istratehiya at pamamaraan:

Pangkatang Pagtuturo (Team Teaching) Samahan ito ng mga guro (iba pang dalubhasa/mahuhusay na mga tao) at mga mag-aaral, upang ang dalawa o higit pang mga guro ay magkatuwang sa pagsasabalikat ng mga dapat sundin ng isang pangkat ng mga mag-aaral.

Panggagaya o Simulasyon (Simulation) Itoy pagbibigay ng mga halimbawang sitwasyon, pangyayari o kaganapan sa tunay na buhay. Binibigyan nito ng pagkakataon ang mga mag-aaral na tularan o gayahin ang mga halimbawang sitwasyon, pangyayari o kaganapan sa pamamagitan ng paligsahan, pakikiangkop, pakikiisa, pagsusuri at paggawa ng desisyon.

Pagpapakita (Demonstration) Ang pagsasalarawan (mayroon o walang paliwanag) ng isang proseso o paraan na ibinibigay ng isang guro sa tulong ng mga halimbawa at kung saan kailangan ang instrumento o kagamitan: ang kaugnayan nito sa pagmamasid ng mga mag-aaral.

Sama-samang Pagkatuto (Cooperative Learning) Itoy pamamaraan kung saan ang kasapi ng bawat pangkat ay nagbabahagi ng kani-kanilang kaalaman at kasanayan tungkol sa isang aralin. Nalilinang nito ang positibong pag-uugnayan at pagtutulungan ng mga kasapi ng pangkat.

Lakbay aral (Educational Field Trip) Itoy ang pamamasyal sa isang lugar na tinatalakay upang personal na makita ang pinag-aralan. Maari ding ang lugar ang gamiting motibasyon sa pagkatuto ng isang aralin o pagsasagawa ng pakikipanayam at pagsulat ng ulat sa makatotohanang mga karanasan at mga gawain.

Paggawa ng Proyekto (Project-making) Ito ang pagtatala ng mga hakbang o proseso na dapat sundin upang makagawa ng isang mahusay at konkretong proyekto o produkto.

Pagsasanay Pangkamalayan (Awareness Training) Itoy pagsasanay ng mga mag-aaral kung saan ang pansin ay nakatuon sa pakikisalamuha/pakikilahok upang maragdagan ang sariling kamalayan sa mga pagkakataong makapagpapaunlad sa pansariling kakayahan/potensyal.

Pakikipamuhay sa Komunidad (Community Immersion) Ang pamamaraang ito ay katulad Out-of-School-Work-Experience kung saan ang mag-aaral ay sinasanay at inihahanda sa tunay na buhay. Sa gawaing ito, tumitira sa isang piniling komunidad ang mag-aaral upang makipamuhay at makisalamuha sa mga tao/manggagawa upang maranasan nila ang tunay na pangyayari sa loob at labas ng pagawaan.

MGA KAGAMITAN 1. Mga kagamitang pangkamay, pangmakina, pandrowing, pagluluto, handikraft at sa iba pang saklaw 2. Overhead Projector 3. Cassette Tape 4. TV and VHS player 5. Personal Computer

BATAYAN NG PAGMAMARKA
TEPP sa una at ikalawang taon Pangmarkahang Pagsusulit Pangyunit/mahabang pagsusulit 25% 10% 20% 15% 15% 15% 100%

Maikling pagsubok/ Pagsubok

ng kakayahan Partisipasyon Praktikum Proyekto KABUUAN

TEPP sa ikatlo at ikaapat na taon Pangmarkahang Pagsusulit Pangyunit/mahabang pagsusulit 25% 10% 20% 15% 10% 20% 100%

Maikling pagsubok/ Pagsubok

ng kakayahan Partisipasyon Praktikum Proyekto KABUUAN

MGA KASANAYAN SA PAMPAGKATUTO UNANG TAON

I. SINING PANTAHANAN Sa loob ng isang markahang pag-aaral sa Sining Pantahanan, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod: Ang Tahanan at Buhay Pampamilya 1. Pagbuo ng kasiya-siyang pananaw sa buhay 1.1 Natatalakay ang mga salik na nakakaimpluwensiya sa pananaw ng tao sa buhay 1.2 Nakikilala ang mga pansariling kahinaan at kalakasan bilang tao at bilang miyembro ng pamilya 2. Mga tungkulin para sa sarili at sa pamilya 2.1 Nakabubuo ng mga tunguhin para sa sarili at sa pamilya tungo sa pagkakaroon ng kasiya-siyang ugnayan sa pamilya 3. Pagpapahalaga ng isang ideyal na pamilyang Pilipino 3.1 Napapanatili ang mga pagpapahalaga ng isang ideyal na pamilyang Pilipino 4. Tungkulin ng responsableng magulang 4.1 Naibibigay ang tungkuling ginagampanan ng responsableng magulang sa paghubog ng pagpapahalaga ng mga kasapi ng pamilya 5. Tungkulin bilang responsableng kasapi ng pamilya 5.1 Nagagampanan ang sariling tungkulin bilang isang responsableng kasapi ng pamilya 6. Produktibong gawaing panlibangan ng pamilya 6.1 Nakalalahok nang aktibo sa kasiya-siya at kapakipakinabang/produktibong gawaing panlibangan ng pamilya

7. Responsibilidad sa pagharap sa di-inaasahan 7.1 Natatalakay kung paano tatanggapin ang mga di-inaasahan

Pamamahay at Pangkabuhayang Pampamilya 1. Aplikasyon ng mga simulain ng sining at disenyo sa pagpili at pag-aayos ng bahay 1.1 Nagagawa na ang tahanan ay angkop na tirahan, komportable at kaakit-akit sa pamamagitan ng aplikasyon ng mga simulain ng disenyo sa bahay at pagpili at pag-aayos ng mga kasangkapan o farnityur at iba pang kagamitan 2. Mga paraan sa pagpapagaan ng mga gawain sa bahay 2.1 Nakapagmumungkahi ng mga paraan sa pagpapagaan ng mga gawain sa bahay 3. Plano sa pagpapanatili ng kalinisan at kaayusan sa bahay 3.1 Nakabubuo ng plano para sa pagpapanatili ng kalinisan at kaayusan sa bahay 4. Simpleng pagkukumpuni sa tahanan 4.1 Nagagampanan ang ilang simpleng pagkukumpuni sa tahanan

Pagkain at Aplayd Nutrisyon 1. Kahalagahan ng kalusugan at wastong nutrisyon 1.1 Natatalakay ang kahalagahan ng kalusugan at mabuting nutrisyon 2. Mga mahahalagang simulain ng wastong nutrisyon at pagpaplano ng balanseng pagkain 2.1 Naipahahayag ang kahalagahan ng pagpaplano ng balanseng pagkain 3. Wastong panimula at pag-iimbak ng pagkain 3.1 Natatalakay ang mga paraan sa pag-iimbak ng pagkain para mapanatili ang mga sustansya nito

4. Pagpaplano at paghahanda ng simpleng almusal 4.1 Nailalapat ang mga simulain sa pagpaplano at paghahanda ng simpleng almusal

Batayang Pananahi ng Damit 1. Kagamitang panahi at ekwipment 1.1 Naipakikita ang kaalaman sa paggamit ng mga kagamitang panahi at ekwipment 2. Simpleng pagkukumpuni at pangangalaga ng makina 2.1 Nasusuri ang mga sanhi ng sira ng isang makinang panahi 2.2 Nailalapat ang kaalaman sa pagkukumpuni ng mga sirang makina 3. Ibat ibang uri ng tela at palamuti sa pananamit 3.1 Natutukoy ang ibat ibang uri ng tela at palamuti sa pananamit

II.

SINING PANG-AGRIKULTURA AT PANGISDAAN Sa loob ng isang markahang pag-aaral sa Sining-Agrikultura at Pangisdaan, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod: Produksyon ng Halaman 1. Naipakikita ang pagkaunawa sa mga batayang salik na nakaapekto sa paglago ng halaman 1.1 Naililista ang mga salik na dapat isaalang-alang sa pagpili ng angkop na hardin o lugar na taniman 1.2 Natutukoy ang mga epekto ng bawat salik sa paglago ng halaman 1.3 Natatalakay ang kahalagahan ng klima na angkop sa paglago ng halaman 2. Naipakikita ang kakayahang magamit ang kaalaman sa mga praktis na kultural na napapanood sa produksyon ng mga gulay at iba pang pananim 2.1 Napipili ang mga binhi 2.1.1 Napahahalagahan ang kabutihan ng pagpili ng mga tamang binhi 2.1.2 Nailalarawan ang tamang pagpili ng mga binhi at kung paano itong maiimbak para magamit sa hinaharap 2.1.3 Napag-iiba ang mga pamaraan sa pagsubok sa mga binhi 2.1.4 Nakokompyut ang porsyento ng pagpapatubo o pagpapasibol ng mga binhi 2.2 Paghahanda ng Lupa 2.2.1 Natatalakay ang kahalagahan ng tamang paghahanda ng lupa 2.2.2 Naipaliliwanag ang wastong pamamaraan ng paghahanda ng lupang angkop para sa isang partikular na uri ng gulay at iba pang pananim 2.2.3 Nakapaghahanda ng lupa para sa pagtatanim na gumagamit ng angkop na mga kagamitan at ekwipment sa pagtatanim 2.3 Pagtatanim 2.3.1 Naipaliliwanag ang dalawang pangkaraniwang pamamaraan metodo sa pagtatanim ng mga binhi 2.3.2 Nakapagbibigay ng halimbawa ng mga buto/binhi na tuwiran at dituwiran itinanim 2.3.3 Natatalakay ang mga kabutihan ng pagsunod sa tamang agwat, lalim ng lupa at dami ng mga buto/binhi sa pagtatanim

2.3.4 Nasusuri ang ibat ibang salik na nakapag-aambag sa matagumpay na pagtubo at paglago ng mga buto/binhi 2.3.5 Naaalagaan ang mga binhi 2.3.6 Nakapagtatanim ng mga gulay na iniangkop sa lokalidad 2.4 Irigasyon at Suplay ng Tubig 2.4.1 Natatalakay ang kahalagahan ng tubig sa paglago ng halaman 2.4.2 Nailalarawan ang ibat ibang pamamaraan sa pagdidilig ng mga halaman 2.5 Pagbunot ng mga Damo at Kultivasyon 2.5.1 Naipaliliwanag ang kabutihan ng pagbunot ng mga damo sa lupa at kultivasyon 2.5.2 Natutukoy ang uri ng mga damo 2.5.3 Nakikilala ang ibat ibang kasangkapan na magagamit sa kultivasyon ng halaman 2.5.4 Nailalarawan ang ibat ibang paraan ng paghahanda ng kompost 2.6 Paglalagay ng Abono o Pataba sa Lupa 2.6.1 Napag-iiba ang organiko at di-organikong pataba sa lupa 2.6.2 Natutukoy ang ibat ibang elemento na matatagpuan sa organikong abono 2.6.3 Natatalakay ang mga tungkulin ng tatlong pangunahing elemento ng abono 2.6.4 Nakapagbibigay ng mga halimbawa ng organikong pataba 2.6.5 Nagagamit ang pataba sa halaman 2.7 Mga Peste, Sakit at Pagkontrol 2.7.1 Nakaklasifika ang mga karaniwang peste at mga sakit ng halaman 2.7.2 Naipaliliwanag kung paano dinadapuan ng peste ang mga halaman 2.7.3 Nailalarawan ang mga senyales at sintomas ng mga karaniwang sakit

2.8 Pag-aani at Pagtitinda ng mga Produktong Pansakahan 2.8.1 Natatalakay ang kahalagahan sa paggamit ng tamang teknik sa pag-aani para epektibong maibenta ang mga produktong pansakahan 2.8.2 Nailalarawan ang mga estratehiya sa pagbebenta ng mga produktong pansakahan Paghahayupan 1. Naipamamalas ang gamiting kaalaman sa pagpapasimula ng panghahayupan 1.1 Natitiyak ang kapakinabangan sa pagmamanukan at paghahayupan 1.2 Nailalarawan ang aydiyal na lugar para sa pagmamanukan at pagaalaga ng livestock 1.3 Natutukoy ang mga salik na nakakaapekto sa seleksyon ng aalagaang hayop 1.4 Nailalarawan ang karaniwang uri at lahi ng mga manok at livestock na inaalagaan sa lokalidad 2. Naipamamalas ang kakayahan sa pag-aalaga at pagpaparami ng hayop 2.1 Nailalarawan ang ibat ibang kulungan, kagamitan at ekwipment sa pagmamanukan at pag-aalaga ng livestock 2.2 Napipili ang uri at lahing aalagaan 2.3 Natatalakay ang ibat ibang sangkap ng pagkain ng hayop 2.4 Nakabibigay ng tamang dami ng pagkaing kailangan ayon sa edad ng mga hayop 2.5 Nasusunod ang tamang kailanganin sa pagpapakain sa mga hayop 2.6 Napananatili ang kalinisan at sanitasyon ng kulungan, kagamitan at ekwipment Produksyon ng Isda 1. Naipakikita ang kaalaman sa bawat lawak ng produksyon ng isda 1.1 Paghuhuli ng isda 1.1.1 Naipaliliwanag ang batayang konsepto/simulain at kahala-gahan ng paghuhuli ng isda

1.1.2 Nauuri ang ibat ibang mga batayang kagamitan sa pangingisda ayon sa instruktura at gamit 1.1.3 Natatalakay ang operasyon ng bawat kagamitan sa pangingisda 1.1.4 Nakagagawa ng batayang kagamitan sa pangingisda 1.2 Pagkukultura ng Isda 1.2.1 Naipaliliwanag ang batayang konsepto/simulain at kahala-gahan ng pagkukultura ng isda 1.2.2 Natatalakay ang bawat yugto sa pagkukultura ng isda at ang nakapaloob na mga simulain at pamaraan 1.2.3 Natutukoy ang pagkakaiba ng mga katangian ng ibat ibang anyong tubig sa lugar na kung saan pinalalaki ang mga isda at ang pamamahala dito

III.

SINING PANG-INDUSTRIYA Sa loob ng isang markahang pag-aaral sa Sining Pang-Industriya, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod: Drafting 1. Naipamamalas ang kakayahan sa paggamit ng mga kaalaman sa drafting 1.1 Naipaliliwanag ang wastong gamit at pangangalaga sa mga kasangkapan, instrumento at ekwipment sa drafting 1.2 Nakaguguhit ng linyang gabay sa pagleletra na isinasaalang-alang ang tamang bigat 1.3 Naipaliliwanag ang ebolusyon ng mga istilo sa pagleletring 1.4 Naipaliliwanag ang kahalagaan ng proposyon at tamang pag-aagwat s pagleletring 1.5 Naipaliliwanag nang wasto ang alphabet of lines at ang gamit ng mga ito 1.6 Naiguguhit nang tama ang alphabet of lines 1.7 Naipaliliwanag ang mga uri ng panukat 1.8 Naisasagawa ang mga pagsasanay sa malayang pagguhit sa paraang ortograpiko Handikraft (Kawayan, Yantok, Produktong Abaka, Katad at iba pang Katutubong Materyales) 1. Naipamamalas ang kakayahan sa paggamit ngmga batayang kaalaman sa handikraft 1.1 Naipaliliwanag ang implikasyon ng handikraft sa pagpapalago ng ekonomiya ng bansa

1.2 Natutukoy ang mga bagay na takaw-sunog at ang panganib sa paggamit ng kemikal 1.3 Nasusunod ang mga alituntuning pangkaligtasan sa paggawa sa shop 1.4 Natutukoy ang mga uri at gamit ng mga kasangkapan at kagamitan sa handikraft 1.5 Nagagamit ng maingat ang mga kasangkapan, kagamitan, materyales at suplay 1.6 Nailalarawan ang mga katangian ng ibat ibang katutubong materyales, suplay at mga aksesoring ginagamit sa handikraft 1.7 Naipaliliwanag ang proseso at paggamot ng mga materyales 1.8 Natutukoy ang ibat ibang uri ng mga habi 1.9 Nakapaghahanda ng talaan ng materyales at suplay 1.10 Nakapaghahanda ng isang planong pamproyekto 1.11 Nakabubuo ng isang proyekto Gawaing Kahoy 1. Naipamamalas ang kakayahan sa paglalapat ng mga batayang kaalaman sa gawaing kahoy 1.1 Naisasagawa ang tamang paggamit at pangangalaga ng ibat ibang kasangkapan at ekwipment sa gawaing kahoy 1.2 Natutukoy ang ibat ibang kasangkapang pamutol sa gawaing pangkahoy 1.3 Naipaliliwanag kung papaano inihahasa ang ibat ibang kasangkapang pamutol 1.4 Nakaklasifika ang mga materyales na ginagamit sa gawaing kahoy 1.5 Naipaliliwanag ang gamit ng bawat materyales 1.6 Naipaliliwanag ang tamang pagkuha ng sukat gamit ang angkop na kasangkapan 1.7 Nakapagtitipid sa paggamit ng mga materyales at suplay 1.8 Natutukoy ang ibat ibang uri at gamit ng mga dugtungang kahoy 1.9 Nakabubuo ng ibat ibang dugtungang kahoy

IV.

ENTREPRENYURSYIP Sa loob ng isang markahang pag-aaral sa Entreprenyursyip, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod:

Konsepto ng Entreprenyursyip 1. Naipamamalas ang kaalaman sa mga konsepto ng entreprenyursyip 1.1 Naipakikita ang development ng sirkulasyon ng pera 1.2 Nabibigyang-kahulugan ang entreprenyursyip sa konteksto ng mga maliliit at katamtamang laking industriya 1.3 Nailalarawan ang papel na ginagampanan ng entreprenyursyip sa paglago ng ekonomiya 1.4 Natutukoy ang iba't iibang mag oportunidad pangnegosyo sa isang komunidad Mga Uri ng mga Gawaing Entreprenyuryal 1. Naipamamalas ang gamiting kaalaman sa pagtitingi (retailing) 1.1 Nailalarawan ang pagtitingi bilang isang gawaing pangentreprenyur 1.2 Nailalarawan ang ibat ibang uri ng pagbebenta 1.3 Natatalakay ang ilang tiyak na halimbawa ng pagtitingi 1.4 Naipaliliwanag kung paano nakaaapekto ang mga gawaing ito sa ikatatagumpay ng negosyo 1.5 Nakikilala ang kahalagahan ng pagbebenta sa ekonomiya 2. Naipamamalas ang gamiting kaalaman sa kahalagahan ng pagmamanufaktura 2.1 Nailalarawan ang pagmamanufaktura bilang isang gawaing entreprenyuryal 2.2 Natutukoy ang ibat ibang uri ng negosyo sa pagmamanufaktura 2.3 Naipaliliwanag ang mga gawaing may kaugnayan sa negosyong pagmamanufaktura 2.4 Natutukoy ang mga halimbawa ng mga produktong mina-manufaktura 2.5 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagmamanufaktura sa paglago ng ekonomiya 2.6 Nasusuri ang kahalagahan ng pagiging malikhain sa pagmamanufaktura 2.7 Nakapagpapasya ng mahusay sa pagpili ng mga produktong imamanufaktura 3. Naipamamalas ang pang-unawa sa mga batayang konsepto ng uring serbisyo ng gawaing pang-entreprenyur 3.1 Nailalarawan ang serbisyo bilang isang gawaing pang-entreprenyur 3.2 Naiisa-isa ang mga gawaing may kaugnayan sa negosyong panserbisyo 3.3 Naipaliliwanag ang kabutihan ng mga gawaing may kaugnayan sa

negosyong panserbisyo 3.4 Natatalakay ang mga tiyak na halimbawa ng negosyong nagbibigay ng serbisyo sa komunidad 3.5 Nakikilala ang kahalagahan sa ekonomiya ng mga negosyong nagbibigay serbisyo Kailanganin ng Karerang Entreprenyuryal 1. Naipamamalas ang kakayahang magamit entreprenyuryal sa pagpapalakad ng negosyo 1.1 1.2 1.3 1.4 ang mga kaalamang

Naiisa-isa ang mga aspetong kailangan sa pagpili ng negosyo Nae-evaluweyt ang mga uri ng gawaing entreprenyuryal Napipili ang uri ng gawaing entreprenyuryal na maaring isagawa Natutukoy ang mga batayang kailanganin sa pamamahala ng isang negosyo 1.5 Nakikilala ang kahalagahan ng pagpaplano sa pagpapasimula at pagpapatakbo ng negosyo 1.5.1 Naiguguhit ang tamang lay-out sa isang negosyo/pabrika 1.5.2 Natutukoy ang aydiyal na lugar para sa isang negosyo/ pabrika

Introduksyon sa Edukasyong Pangkompyuter 1. Naipamamalas ang batayang kaalaman sa pagmamakinilya 1.1 Natutukoy ang ibat ibang uri at gamit ng bawat bahagi ng makinilya 1.1 Natutukoy ang batayang kaalaman sa paggamit ng makinilya 1.2 Natatakay ang kahalagahan ng bilis at kawastuhan sa pagma-makinilya 1.3 Nasusunod ang tamang pamantayan sa pagmamakinilya 1.3.1 Bilis 1.3.2 Kawastuhan 1.4 Naiisa-isa ang mga puntos na dapat tandaan sa araw-araw na pangangalaga ng makinilya 1.5 Naipakikita ang tamang pag-upo at tamang posisyon ng mga kamay sa pagmamakinilya 2. Naipamamalas ang kaalaman sa kompyuter 2.1 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng edukasyong pangkompyuter 2.2 Nailalahad ang kasaysayan ng kompyuter 2.3 Naiisa-isa ang ibat ibang uri ng kompyuter 2.3.1 Ayon sa layunin 2.3.2 Ayon sa kapasidad

2.4 2.5 2.6 2.7 2.8

2.3.3 Ayon sa gamit ng mga datos Naipaliliwanag ang ibat ibang katangian ng kompyuter Natatalakay ang mga kakayahan ng kompyuter Naibibigay ang pagkakaiba ng hardware sa software Natutukoy ang mga bahagi ng micro-computer Natatalakay ang sistemang pangkompyuter

IKALAWANG TAON
SINING PANTAHANAN Sa loob ng isang markahang pag-aaral sa Sining Pantahanan, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod:

Tahanan at Buhay-Pampamilya Naipamamalas ang pag-unawa sa mga tin-edger sa kanilang relasyon sa pamilya at mga kaibigan 1. Ang developmental tasks ng isang tin-edger 1.1 Nasusuri ang developmental tasks, katangian, beheybyoral, pagaadjust sa relasyong pampamilya at kasiya-siyang buhay ng isang tin-edger 2. Pakikipag-ugnayan ng tin-edger sa mga kasapi ng pamilya at mga kaibigan 2.1 Natatalakay ang mga salik sa pagtataguyod sa pagkakaroon at pag-iingat sa kaibigan 2.2 Natatalakay ang kaaya-ayang pagpapahalagang personal na dapat taglayin ng isang tin- edger 3. Paglutas sa karaniwang suliranin ng isang tin-edger 3.1 Natatalakay ang mga paraan kung paano malulutas ng tinedger ang kanyang mga suliranin Pamamahay at Pangkabuhayang Pampamilya Naipamamalas ang kaalaman sa pamamahala ng mga gawaing pantahanan 1. Mga salik na nakakaimpluwensiya sa pamamahala ng tahanan 1.1 Natatalakay ang mga desisyon bilang aspeto ng pamamahala ng tahanan 1.2 Naipaliliwanag ang mga salik na nakakaimpluwensiya sa pamamahala ng tahanan

2. Pamamahala sa sariling oras, lakas at panahon 2.1 Natatalakay ang mga salik na nakaaapekto sa paggamit ng oras, lakas at panahon 2.2 Nakapagpaplano ng matalinong paggamit ng oras, lakas at panahon 3. Personal at pampamilyang badget 3.1 Nasusuri ang kita at gastos ng pamilya 3.2 Natatalakay ang kahalagahan ng badget pampamilya at ang mga sangkap at elemento nito 3.3 Nakapaghahanda ng personal na badget, paggastos ayon sa badget Pagkain at Aplayd Nutrisyon Naipamamalas ang kakayahang mailapat ang mga simulain ng mabuting nutrisyon sa paghahanda ng ibat ibang pagkain ng ibat ibang grupo ng tao, at kakayahang makapaghanda at makapagsilbi ng pagkain para sa ibat ibang okasyon 1. Pagkaing kailangan ng ibat ibang grupo ng tao 1.1 Natatalakay ang epekto ng laki ng pamilya sa pangangailangan sa pagkain ng ibat ibang grupo ng tao 1.2 Naililista ang mga pagkain na nararapat sa ibat ibang grupo ng tao 2. Mga iminumungkahing sukatan ng kailangang pagkain (RDA) 2.1 Nasusuri ang iminumungkahing dietary allowance para sa ibat ibang grupo ng tao 3. Pagpaplano ng pagkain para sa tanghalian/hapunan at espesyal na okasyon 3.1 Natatalakay ang mga salik sa pagpaplano ng pagkain para sa tanghalian/hapunan at espesyal na okasyon 3.2 Nakapagpaplano ng angkop na putahe para sa tanghalian/ hapunan at espesyal na okasyon 4. Panuntunan para sa paghahanda ng pagkain 4.1 Nakapaghahanda ng badget para sa pagkain ng tanghalian/ hapunan at espesyal na okasyon

5. Paghahanda ng pagkain para sa tanghalian /hapunan at espesyal na okasyon 5.1 Nakapaghahanda ng mga pagkain para sa tanghalian/hapunan at espesyal na okasyon 6. Pag-aayos sa mesa 6.1 Naisasagawa ang pag-aayos ng mesa sa paghahain ng mga putahe/pagkain para sa tanghalian/hapunan at espesyal na okasyon 7. Pag-evalweyt ng inihandang pagkain sa tanghalian/hapunan at espesyal na okasyon 7.1 Nae-evalweyt ang inihandang mga pagkain batay sa mga tanggap na panuntunan o istandard Batayan sa Pananahi Naipamamalas ang kaalaman at kakayahan sa pagkuha ng sukat, paggawa ng padron at pananahi ng short pants 1. Tamang pagkuha ng sukat ng katawan 1.1 Natutukoy ang mga kinakailangang sukat at naipapaliwanag ang mga hakbang sa pagkuha ng sukat 1.2 Nakukuha ang wastong sukat ng katawan 2. Paggawa ng padron ayon sa tailors square method para sa short pants 2.1 Natatalakay ang mga hakbang sa paggawa ng padron 3. Etika sa pananahi 3.1 Nasusunod ang panuntunan at etika sa pananahi 4. Pananahi ng short pants 4.1 Natatahi ang istandard short pants gamit ang metodong yunit 4.1.1 Nasusunod ang sistematikong hakbang sa pananahi 5. Pagpapahalaga sa isang istandard na short pants na mahusay ang akop (well fit) at pagkatahi

5.1 Naipakikita ang pagpapahalaga sa isang istandard na short pants na mahusay ang akop at pagkatahi

SINING PANG-AGRIKULTURA AT PANGISDAAN Sa loob ng isang markahang pag-aaral sa Sining Pang-Agrikultura at Pangisdaan, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod: Produksyon ng Prutas at mga Tree Crop 1. Naipamamalas ang gamiting kaalaman sa mga simulain, praktis at teknik sa pagtatanim ng mga punong-prutas (fruit trees) at produksyon ng mga tree crop 1.1 Produksyon ng punong-prutas 1.1.1 Naipaliliwanag ang ibat ibang metodo na nakakaapekto sa paglaki ng mga punong-prutas 1.1.2 Natatalakay ang kahalagahan ng klima, lupa at tubig sa produksyon ng mga tree crop 1.1.3 Nailalahad ang ibat ibang mga metodo sa pagpaparami ng halaman 1.1.4 Natatalakay ang tamang paraan sa pagpupunla ng mga prutas at tree crop 1.1.5 Nakapaghahanda ng magagandang kagamitan sa pagtatanim 1.1.6 Natatalakay ang mga hakbang at teknik sa pagtatanim ng punongprutas 1.1.7 Natatalakay ang mga metodo sa pagtatanim ng punong-prutas 1.1.8 Naipakikita ang tamang agwat na kailangan para sa ibat ibang punong-prutas 1.1.9 Natutukoy ang mga oportunidad sa panserbisyo, pagpaparami ng punla ng mga puno sa paaralan, bahay at komunidad 1.1.10 Nakapaglalagay ng mga tree guard 1.1.11 Naaalagaan ang mga pananim sa pamamagitan ng tamang pagdilig at pataba 1.1.12 Naipakikita ang mga paraan ng pag-iwas at pagkontrol sa peste at sakit na dumarapo sa mga puno 1.1.13 Nagagamit ang tamang teknik sa pag-aani, pag-iimbak at pagbebenta ng mga prutas 1.2 Produksyon ng Tree Crop 1.2.1 Natutukoy ang mga karaniwang puno na tumutubo sa kagubatan 1.2.2 Natatalakay ang kahalagahan ng pangangalaga at konserbasyon ng kagubatan

1.2.3 Nakapagtatanim ng kahit isang puno sa paaralan, tahanan at komunidad Paghahayupan 1. Naipakikita ang kakayahan sa pangangasiwa ng pagmamanukan at paghahayupan sa sariling looban 1.1 Naipaliliwanag ang mga pamantayan na ginagamit sa pagmamanukan at paghahayupan 1.2 Natatalakay ang mga pamamaraan sa pamamahala ng pagmamanukan at paghahayupan 1.3 Natatalakay ang kahalagahan ng paglalaan ng tamang kulungan, kagamitan at komponent 1.4 Nakabubuo ng pakainan at iba pang mga pasilidad 1.5 Natatalakay ang mga proseso sa pormulasyon ng pagpapakain 1.6 Naipaliliwanag ang mga pangangailangan sa mahusay na programa sa paggagamot at pagbabakuna 1.7 Naipaliliwanag ang karaniwang peste at sakit at ang pagkontrol sa mga ito 1.8 Naisasagawa ang isang proyektong panlooban na akma sa lokalidad 1.9 Nasusuri ang iskema sa pagbebenta ng hayop at ang mga kauring produkto nito 1.10 Nakapagpapanatili nang wastong rekord Produksyon ng Isda 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman sa bawat lawak ng produksyon ng isda 1.1 Panghuhuli ng isda 1.1.1 Natutukoy ang mahalagang materyales, kasangkapan at ekwipment sa paghabi ng lambat 1.1.2 Natutukoy ang mga bahagi ng mesh 1.1.3 Nakapaghahabi ng lambat batay sa ibinigay na dimensyon 1.2 Pagkukultura ng isda 1.2.1 Natutukoy ang mga karaniwang isdang pantubig sa lokalidad na maaaring alagaan at paramihin sa looban o fishpond 1.2.2 Natatalakay ang bawat hakbang at mahalagang konsiderasyon sa paghahanda at paggawa ng pond 1.2.3 Naipaliliwanag ang pamamahala ng operasyon sa palaisdaan

III.

SINING PANG-INDUSTRIYA (General Shop) Sa loob ng isang markahang pag-aaral sa Sining Pang-Industriya, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod: Elektrisidad 1. Naipakikita ang kakayahan sa paggamit ng batayang kaalaman sa elektrisidad Naipaliliwanag ang electron theory Natutukoy ang pinagkukunan ng elektrisidad Naipaliliwanag ang dalawang uri ng sirkit Naipaliliwanag ang ugnayan ng voltahe, kuryente at resistans Nasasagot ang mga problema para sa resistans, kuryente at voltahe gamit ang siris at paralel na koneksyon 1.6 Natutukoy ang mga elektrikal kondaktor at insuleytor 1.7 Natutukoy ang mga devices at aplayans na elektrikal 1.8 Nagagamit ng maayos ang mga pangunahing kasangkapan at instrumentong elektrikal 1.9 Nakapagkakabit ng simpleng sirkit na pansindi at pampatay ng ilaw 1.10 Nakakagawa ng extensyon kord at kauri nito 1.11 Naisasagawa ang mga hakbang pangkaligtasan Elektroniks 1. Naipakikita ang kakayahan sa paggamit ng batayang kaalaman sa radyo mekaniks 1.1 Naisasagawa ang mga hakbang pangkaligtasan habang gumagawa 1.2 Nasusunod ang mga wastong gamit at pangangalaga ng mga kasangkapan at instrumentong pang elektroniks 1.3 Naipaliliwanag ang mga gamit ng ibat ibang komponent na elektroniks 1.4 Naiguguhit ang simbolong iskematik ng mga komponent na elektroniks 1.5 Natutukoy ang mga dayagram na ginagamit sa elektroniks 1.6 Nababasa ang mga valyu ng mga kapasitor at iba pang komponent sa pamamagitan ng mga nakalimbag na ispesifikasyon 1.7 Nabibigyang kahulugan ang color coding ng resistor 1.8 Nakababasa ng multi-tester 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Gawaing-Metal 1. Naipamamalas ang gamiting kaalaman at kasanayan sa gawaing-metal 1.1 Naipaliliwanag ang mga katangian ng ibat ibang uri ng metal at ang ispesifikasyon nito 1.2 Nagagamit nang wasto ang ibat ibang kasangkapan at ekwipment sa gawaing-metal 1.3 Naisasagawa ang tamang pag-iingat habang gumagawa 1.4 Naisasagawa ang tamang pangangalaga at mentenans ng mga kasangkapan at ekwipment 1.5 Naisasagawa ang mga tiyak na pagsukat sa paggawa ng proyekto 1.6 Nakabubuo ng kapaki-pakinabang na proyekto sa gawaing-metal

IV.

ENTREPRENYURSYIP Sa loob ng isang markahang pag-aaral sa Entreprenyursyip, inaasahang matatamo ng mga mag-aaaral ang sumusunod: Mga Kakayahang Entreprenyuryal 1. Naipakikita ang kaalaman sa mga personal na kakayahan ng isang entreprenyur 1.1 Nailalarawan ang mga kakayahang kailangan ng isang mahusay na entreprenyur 1.2 Natutukoy ang mga kalakasan at kahinaan ng Pilipinong entreprenyur 1.3 Natataya ang sarili bilang isang potensyal na entreprenyur 1.4 Natutukoy ang ilang problemang hinaharap ng entreprenyur 1.5 Nagagamit ang pagkamalikhain sa paglutas ng mga praktikal na suliranin na hinaharap ng isang entreprenyur Mga Kasanayang Manejerial 1. Naipakikita ang kaalaman sa mga gawaing enteprenyuryal 1.1 Natatalakay ang pamamahala bilang isang mahalagang salik sa gawaing entreprenyuryal 1.2 Nagagamit ang mga teoryang pampamamahala sa mga praktikal na sitwasyon 1.3 Napag-iiba ang tatlong batayan ng pagmamay-ari ng negosyo 1.4 Napag-iiba ang mga uri ng organisasyong pangnegosyo ayon sa pagmamay-ari, buhay, tagal, at layabiliti

1.5 Naipaliliwanag ang mga salik na nakaaapekto sa pagmamay-ari ng negosyo Mga Gawaing Entreprenyuryal 1. Naipakikita ang kakayahang magamit ang retailing (pagtitingi), manufakturing, uring serbisyo ng gawaing entreprenyuryal 1.1 Naipamamalas ang kakayahang magamit ang retailing bilang isang gawaing entreprenyuryal 1.1.1 Nailalahad ang saklaw at kahalagahan ng retailing 1.1.2 Naibibigay ang ibat ibang uri ng negosyong retailing 1.1.3 Nauuri ang ibat ibang outlet ng retailing ayon sa: anyo ng pagmamay-ari level ng serbisyo linya ng kalakal (merchandize line) paraan ng operasyon

1.1.4 Natatalakay ang siklo ng buhay ng retailing (retail life cycle) 1.2 Naipakikita ang kakayahang magamit ang manufakturing bilang gawaing entreprenyuryal 1.2.1 Naibibigay ang kahalagahan ng pagpaplanong pampro-duksyon 1.2.2 Natatalakay ang mga konsiderasyong pamproduksyon at aspetomg pampinansyal ng negosyo 1.2.3 Naipaliliwanag ang mga alternatibong hakbang at sistemang pamproduksyon 1.2.4 Naibibigay ang mga katangian ng isang mahusay na pagawaan (workplace), lokasyon at layout 1.2.5 Natutukoy ang mga konsiderasyon sa pagpili ng kasang-kapan, ekwipment at mashineri sa pagtiyak sa mga lingkurang pantauhan (manpower utilities) at iba pang mga kaugnayan na kailanganing pamproduksyon 1.3 Naipakikita ang kakayahang magamit ang uring serbisyo ng gawaing entreprenyuryal 1.3.1 Naipaliliwanag ang pagkakaiba ng mga paninda/kalakal at serbisyo 1.3.2 Naipaliliwanag ang apat (4) na I ng mga serbisyo: intanjibiliti, inkonsistensi, inseparabiliti, at inventori 1.3.3 Nauuri ang mga serbisyo ayon sa: paraan ng deliberi (tao o ekwipment)

mga uri ng oraganisasyon (may tubo o walang tubo) ahensyang mag-iisponsor

1.3.4 Nailalarawan ang ebalwasyon ng mamimili sa proseso ng pagbili 1.4 Naipakikita ang kakayahang magamit ang kanais-nais na gawi sa pagnegosyo 1.4.1 Nakukwenta ang mark-up at mark-down ng mga presyo 1.4.2 Nakapaghahanda ng tag ng presyo at poster 1.4.3 Naipaliliwanag ang ibat ibang paraan ng promosyon upang tumaas ang benta 1.4.4 Natutugunan ng wasto ang order ng mga mamimili 1.4.5 Naipakikita ang katapatan sa pagbibigay ng resibo 1.4.6 Naipakikita ang pagiging magalang at mahusay sa pagbibigayserbisyo sa mga kostumer 1.4.7 Naibabalot ng maayos ang mga binili ng kostumer 1.4.8 Naiisaalang-alang ang mga karapatan ng mga konsyumer Introduksyon sa Edukasyong Pangkompyuter 1. Naipakikita ang kakayahan sa pagsisimula sa pagmamakinilya at pagkokompyuter 1.1 Nakikilala ang mga teklado (keys) ng makinilya 1.2 Nailalagay ang mga daliri sa tamang tekladong pang-alfabeto 1.3 Nakapagsasanay nang ganap sa pamamagitan ng dril na homekeys at reaches 1.4 Napaghahambing ang mga teklado ng makinilya sa keyboard ng kompyuter 1.5 Naipalililiwanag ang mga gamit ng function keys 2. Naipakikita ang kahalagahan sa pagpapaandar ng kompyuter Naibibigay ang kabutihan at di-kabutihan ng kompyuter Natatalakay ang ibat ibang uri ng disk Nakikilala ang mga bahagi ng disk Natatalakay ang wastong paggamit ng data diskette Naipaliliwanag ang mga hakbang pangkaligtasan na napapaloob sa operasyon ng mikro-kompyuter 2.6 Naipakikita ang wastong booting ng mikro kompyuter 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

IKATLONG TAON
I. TEKNOLOHIYANG PANTAHANAN Sa loob ng isang taong kurso sa Teknolohiyang Pantahanan, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod:

Pamamahalang Pantahanan at Pag-aalaga ng Bata 1. Pakikipag-ugnayan ng tin-edger sa may ibang kasarian 1.1 Naipakikita ang kakayahang maunawaan ang kabataan at ang kanilang kaugnayan sa pamilya, kaibigan at miyembro na may ibang kasarian 1.1.1 Natatalakay ang mga uri ng pakikipagtipan at angkop na pagkilos na imumungkahi habang makikipagtipan 1.1.2 Naipaliliwanag ang mga salik sa matalinong pagpili ng mabuting kabiyak 2. Ang pag-aasawa at ang pamilyang Pilipino 2.1 Naipaliliwanag ang pag-aasawa ayon sa kulturang Pilipino 2.1.1 Natatalakay ang mga bagay na nangangailangan ng adjustment sa pag-aasawa sex huwaran ng awtoridad babaeng nagtratrabaho at pananalapi mga in-law at pamilyang extended

2.1.2 Naipaliliwanag kung paano lulutasin ang mga sigalot sa pagaasawa kompromiso okomodasyon komunikasyon

3. Tungo sa responsableng pagpapamilya 3.1 Naipaliliwanag ang kaalaman sa responsableng pagpapamilya sa kanilang mga anak at ng mga anak sa magulang 3.2 Naipaliliwanag ang mga responsibilidad ng mga solong magulang (Single parent)

4. Paghahanda sa Pagiging Ina 4.1 Naipakikita ang kakayahang maiapplay ang kaalaman at kasanayan sa kalusugan at pangangalaga sa mag-ina 4.2 Natatalakay ang mga senyales at sintomas ng pagbubuntis 4.3 Naipaliliwanag ang pangangalagang pangkalusugan na kailangan sa panahon ng pagbubuntis 4.4 Natatalakay ang mga hakbang pangkaligtasan sa panganganak sa bahay 5. Ang bagong silang na sanggol 5.1 Naipakikita ang pag-unawa sa kahalagahan ng pagsilang ng malusog na sanggol 5.2 Nailalarawan ang panlabas na kaanyuan at katangian ng bagong silang na sanggol 5.3 Natatalakay ang internal na development ng sanggol 5.4 Naipaliliwanag ang pangangalaga ng balat, pusod, pagdadamit, pagpapakain, pagpapaligo at pagbabakuna 6. Ang lumalaking bata 6.1 Naipakikita ang kakayahang maunawaan ang yugto-yugtong mga katangian ng lumalaking bata 7. Ibat ibang yugto ng paglaki 7.1 Nailalarawan ang pag-unlad pisikal ng bata 7.2 Naipaliliwanag ang pag-unlad na sosyal, emosyonal at mental ng isang bata sa ibat ibang yugto Maagang pagkabata o early childhood Pagkabata o childhood Kabataan o adolescence 8. Pagdidisiplina o bawat yugto ng paglaki 8.1 Natatalakay ang disiplina sa ibat ibang yugto ng pag-unlad ng isang bata Sining Pagluluto 9. Mga salik sa matagumpay na pagbibeyk 9.1 Natutukoy ang mga salik sa matagumpay na pagbibeyk 9.2 Pagbibeyk ng keyk

9.2.1 Nakikilala ang mahalagang aspeto ng pagbibeyk ng keyk 9.3 Paghahanda ng pies at pastries at dairy products 9.3.1 Naipamamalas ang kaalaman at kasanayan sa pagbibeyk 9.4 Paggawa ng tinapay at noodles 9.4.1 Nailalahad ang kaalaman at kasanayan sa paghahanda ng tinapay at noodles 9.5 Paghahanda ng karne at iba pang produkto ng gatas 9.5.1 Naipakikita ang kaalaman at kasanayan sa paghahanda ng karne 9.5.2 Naipamamalas ang kaalaman at kasanayan sa paghahanda ng iba pang produkto ng gatas 9.6 Paghahanda ng isda 9.6.1 Nailalahad ang kaalaman at kasanayan sa paghahanda ng isda 9.7 Mga gulay at prutas 9.7.1 Nailalapat ang kaalaman at kasanayan sa paghahanda ng gulay at prutas 9.8 Katutubong kakanin 9.8.1 Naipamamalas ang kasanayan sa pagsasagawa ng katutubong kakanin 9.9 Alternatibong sangkap ng pagkain 9.9.1 Natutukoy ang mga alternatibong sangkap ng pagkain 9.10 Inobatibong pagluluto 9.10.1 Naipakikita ang kasanayan sa pagsasagawa ng mga inobatibong pagluluto Pananahi ng Damit 10. Pagkuha ng sukat ng katawan 10.1 Naipakikita ang wastong kaalaman at kasanayan sa

pagkuha ng sukat ng katawan 10.2 Paggawa ng batayang padron 10.2.1 Nakakadraft ng batayang padron para sa bodice, palda at manggas 10.3 Padrong pang-istilo para sa blusa na sport shirt na may baligtaran at pencil-cut na palda 10.3.1 Nakapaghahanda ng mga istayl ng padron 10.4 Ibat ibang uri ng pagtahi 10.4.1 Naipakikita ang ibat ibang paraan ng pananahi sa kamay at mga simpleng paglililip 10.4.2 Naipakikita ang paraan sa paglalagay ng mga fasteners, bulsa at plaket 10.5 Pagpili ng tela 10.5.1 Naipaliliwanag ang mga salik na dapat isaalang-alang sa pagpili ng tela para sa damit 10.6 Paghahanda at paggupit ng tela 10.6.1 Natatalakay ang mga paraan ng paghahanda ng tela bago gupitin 10.6.2 Naipakikita ang tama at matipid na paraan ng pagle-ley-out ng padron sa tela 10.6.3 Nasasalin sa tela nang malinaw at wasto ang mga panandang pangkonstruksiyon (construction marks) 10.6.4 Naipakikita ang tamang paraan ng paggupit ng tela 10.7 Pagtahi ng blusa at palda 10.7.1 Natatahi nang wasto ang blusa at palda Related Kraft 11. Mga katutubong gawaing-kamay 11.1 Nakagagawa ng kalado batay sa tamang pamamaraan 11.2 Nagagamit ang kaalaman at kasanayan sa paggawa ng mga cross stitch 11.3 Naipakikita ang kaalaman at kasanayan sa paggawa ng smocking

11.3.1 Nakapaghahanda ng plano para sa proyekto 11.3.2 Nakagagawa ng smocked articles 12. Mga katutubong materyales 12.1 Natutukoy ang mga katutubong materyales na nasa paligid 13. Pagbuburda sa pamamagitan ng kalado, cross stitch at smocking 14. Pagre-resaykel 14.1 Naipaplano ang mga bagay para sa resaykling 14.2 Naisasagawa ang proyekto 15. Pagbabalot ng regalo 15.1 Naipamamalas ang kaalaman, kasanayan at pagkamalikhain sa pagbabalot ng regalo 16. Marketabiliti ng mga produkto

II.

TEKNOLOHIYANG AGRIKULTURA AT PANGISDAAN Sa loob ng isang taong kurso sa Teknolohiyang Agrikultural at Pangisdaan, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod:

Produksyon ng Halaman 1. Naiaaplay ang kaalaman at kasanayan kaugnay ng kultura at pamamahala ng mga halamang buto 1.1 1.2 1.3 1.4 Nakapipili ng pinakamahusay na lugar na pagtataniman Nakapipili ng ibat ibang produktong maitatanim Natitiyak ang kakayahang tumubo ng mga buto Natitiyak ang dami ng mga butong kailangan sa tiyak na lugar-taniman 1.5 Nakapagpapatubo ng mga binhi gamit ang paraang angkop sa lokalidad 1.6 Nakapagtatanim ng cereal 1.7 Nakikilala kung kailan tutubigan ang taniman 1.8 Nakokontrol ang karaniwang damo ng cereal 1.9 Nakokontrol ang karaniwang mga peste at sakit 1.10 Natitiyak ang tamang dami, oras at paraan ng paglalagay ng

abono 1.11 Nasusunod ang mga nakagawiang paraan bago at pagkatapos ng abono 1.12 Naibebenta nang may tubo ang mga produkto 1.13 Nakapagtatago ng mga talaan sa paghahalaman 2. Naipakikita ang gamiting kaalaman sa mga simulain, gawi at paraan sa produksyon ng halamang ugat 2.1 Naipaliliwanag ang mga salik na nakaaapekto sa produksyon ng halamang ugat 2.2 Natatalakay ang uri ng halamang ugat na angkop sa lokalidad 2.3 Nailalahad nang husto ang lupang pagtataniman 2.4 Naitatanim ang halamang ugat nang wastong distansya 2.5 Natitiyak ang uri ng pataba at tamang dami na kailangan 2.6 Natatalakay ang dalas ng pagpapatubig 2.7 Nakokontrol ang karaniwang mga peste at sakit 2.8 Natitiyak kung kailan aanihin ang halamang ugat 2.9 Naipaliliwanag ang wastong paraan ng pag-aani at pag-iimbak 2.10 Napipili ang kapaki-pakinabang na pagbebenta ng halamang ugat 2.11 Nakapagtatago ng mga rekord 3. Naipakikita ang gamiting kaalaman sa mga simulain, gawi at teknik sa pagpapalaki ng halamang-buto 3.1 Napipili ang lugar na mapagtataniman ng halamang-buto 3.2 Natatalakay ang mga uri ng butong-halaman na angkop sa lokalidad 3.3 Naihahanda ang lupa bago pagtamnan 3.4 Nasusuri ang mga buto bago itanim 3.5 Naitatanim ang halamang-buto ayon sa angkop na densiti 3.6 Nakikilala ang uri ng pataba at ang tamang dami na kailangan 3.7 Natatalakay ang dalas ng pagpapatubig 3.8 Nakokontrol ang karaniwang mga peste at sakit 3.9 Natitiyak kung kailan dapat umani 3.10 Naipaliliwanag ang wastong paraan ng pag-aani at pag-iimbak 3.11 Napipili ang kapaki-pakinabang na paraan ng pagbebenta ng halamang-buto 3.12 Nakapagtatago ng mga rekord Paghahayupan 1. Naipakikita ang pang-unawa sa ibat ibang aspekto ng produksyon at pamamahala sa pagpaparami ng broiler

1.1 Natatalakay ang ibat ibang konsiderasyon sa pagsisimula ng proyekto sa pag-aalaga ng broiler 1.2 Natatalakay ang mga pangangailangan ng mahusay na tirahan ng mga broiler 1.3 Natatalakay ang ibat ibang sistema ng pagpapabahay sa mga broiler 1.4 Natutukoy ang angkop na ekwipment at iba pang fasiliti sa pagpapabahay 1.5 Napipili ang uri ng mga brolier na palalakihin 1.6 Natutukoy ang mapagkakatiwalaang pinagkunan ng stock ng mga broiler 1.7 Nakakalkula ang gastusin sa materyales para sa tirahan ng mga 500 broiler 1.8 Naisasagawa ang wastong paraan ng pagpaparami ng mga sisiw 1.9 Natutukoy ang pagkain ng mga broiler sa ibat ibang yugto at pagkontrol sa mga ito 1.10 Natutukoy ang karaniwang mga peste at sakit at ang pagsugpo at pagkontrol sa mga ito 1.11 Napapanatili ang wastong kalinisan at kaayusan 1.12 Nakagagawa ng ibat ibang paraan ng pagbabakuna 1.13 Naihahanda ang programa sa panggagamot 1.14 Nagagamot ang mga maysakit na ibon 1.15 Natutukoy ang mga outlet sa pagbebenta ng mga broiler 1.16 Nakapagsusuri ng tamang rekord 1.17 Nakapaghahanda ng simpleng mungkahing proyekto para sa produksyon ng mga broiler 2. Naiaaplay ang kaalaman at kasanayang may kaugnay sa produksyon ng mga itlog at paraan ng mga broiler 2.1 Natatalakay ang mga kapakinabangan sa pagpapasimula ng proyekto sa produksyon ng itlog 2.2 Nakapipili ng wastong dibuho at materyales sa pabahay ng mga layer 2.3 Nakakalkula ang halaga ng materyales para sa bahay ng 100 layer 2.4 Natatalakay ang ibat ibang paraang pagpamamahala sa luma-laking pullets 2.5 Natutukoy ang kailangang espasyo para sa mga layer 2.6 Nailalarawan ang mga katangian ng aydiyal na lahi ng mga layer 2.7 Natutukoy ang mapagkakatiwalaang hanguan ng stock ng layer 2.8 Natitiyak ang mga uri at dami ng pagkaing kailangan sa ibat ibang yugto ng pagpapalaki 2.9 Natitiyak ang kakailanganing dami ng tubig sa mga layer 2.10 Nasusunod ang tamang pamamahala ng artipisyal na ilaw sa pagpapalaki ng mga pullets at layer 2.11 Napipili ang mga manok na di nangingitlog 2.12 Napapanatili ang kalikasan at kaayusan 2.13 Natutukoy ang mga senyales ng kanibalismo 2.14 Napapangkat ang mga itlog ng manok

2.15 Nakokomppyut ang efficiency ng produksyon ng mga itlog 2.16 Nakokontrol ang karaniwang mga peste at sakit 2.17 Nakapagpapanatili ng mga rekord 2.18 Nakapaghahanda ng simpleng analisis ng puhunan at tubo ng produksyon ng itlog 3. Naipakikita ang kakayahan sa pamamahala ng proyekto sa pagpa-palaki ng baboy 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 Nakikilala ang posibilidad ng pagpapalaki ng mga baboy sa lokalidad Natutukoy ang mga salik sa pagpili ng lugar na palahiang lahi Natatalakay ang mga salik sa pagpili ng palalakihing lahi Nakapipili ng produktibong inahin at barako Nakagagawa ng tamang bahay para sa mga baboy Natutukoy ang ibat ibang uri ng pagkain na angkop sa ibat ibang yugto ng paglaki ng mga baboy 3.7 Natatalakay ang programa sa pagpapalaki ng baboy 3.8 Natatalakay ang pangangalaga at pamamahala sa ibat ibang uri ng baboy at ibat ibang yugto ng paglaki 3.9 Natutukoy ang karaniwang mga peste at sakit ng mga baboy, ang pagkontrol at pagsugpo sa mga ito 3.10 Naililinang ang maayos na programa ng pagpapabakuna at medikasyon 3.11 Natutukoy ang estratehiya sa kapaki-pakinabang na pagbebenta 3.12 Napapanatili ang mahusay na rekord ng proyekto sa pagbababuyan Pangisdaan 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman sa maritime spike seamanship 1.1 Natutukoy ang mga uri ng tali, buhol at splices at gamit ng mga ito 1.2 Naiaaplay ang pamaraan sa paggawa ng tali, buhol at splices 1.3 Nagagamit ang ibat ibang uri ng tali, buhol at splices sa ginawang modelong lambat 1.4 Natatalakay ang nilalaman ng Batas sa Pangigisda/ Konserbasyon at Kapitalisasyon na may kaugnayan sa paghuli ng isda 2. Natatamo ang mga kasanayang pamamahala at paggawa kaugnay sa pagkultura ng isda 2.1 Natutukoy ang ibat ibang uri ng pataba na kailangan sa palaisdaan 2.2 Natatalakay ang ibat ibang paraan ng paglalagay ng pataba 2.3 Nakikilala ang wastong dami ng patabang kailangan sa bawat lawak ng palaisdaan

2.4 Nailalagay ang pataba sa palaisdaan 2.5 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng karagdagang pagkain at ang dalas ng distribusyon 2.6 Nakaklasifika ang mga pagkaing kailangan para sa ibat ibang espisi ng isda na aalagaan 2.7 Naiaaplay ang mga alituntunin sa distribusyon ng mga pagkain at mga napapaloob na simulaing nakapaloob sa mga simulain nito 2.8 Naisasagawa ang aktwal na pagpapakain ng isda sa palaisdaan 2.9 Natutukoy ang karaniwang sakit ng isda at ang mga sanhi nito at iba pang kaaway na nakaaapekto o nakapipinsala sa isda 2.10 Natatalakay ang mga sintomas ng mga sakit ng isda 2.11 Natutukoy ang ibat ibang paraan ng pagkontrol sa mga kaaway at mga sakit ng isda 2.12 Natatalakay ang nilalaman ng Batas sa Pangingisda, Konserbasyon at Kapitalisyon kaugnay ng pangingisda 3. Naipakikita ang kakayahan sa pagpoproseso ng isda at iba pang produktong pangisdaan 3.1 Naipaliliwanag ang konsepto/simulain at development ng refrijereyshon bilang daan sa pagpapanatili ng sariwang isda 3.2 Naipaliliwanag ang pangkalahatang hakbang na susundin sa refrijereyshon ng isda at iba pang produktong pangisdaan 3.3 Natutukoy ang ibat ibang salik na dapat isaalang-alang sa refrijereyshon ng mga produktong pangisdaan 3.4 Natutukoy ang di-magagandang pagbabago sa isda na maaaring mangyayari sa panahon ng refrijereyshon 3.5 Natatalakay ang ibat ibang paraan ng pagto-thow sa mga frozen na produktong pangisdaan 3.6 Naipaliliwanag ang kahalagahang pangkabuhayan at wastong paggamit ng mga seaweed, sea cucumber sharkfin at shell 3.7 Nakaklasifika ang komersyal na espisis ng sea weed, sea cucumber, sharkfin at shell 3.8 Natatalakay ang nilalaman ng Batas sa Pangingisda/ Konserbasyon at Kapitalisasyon kaugnay ng preserbasyon ng isda

III.

TEKNOLOHIYANG PANG-INDUSTRIYA Sa loob ng isang taong kurso sa Gawaing Pangmetal, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod: Mekanikal (Gawaing Pangmetal) Teknikal Drowing

1. Naipakikita ang kakayahang magamit ang kaalaman at kasanayan sa teknikal na drowing 1.1 Natatalakay ang kahalagahan ng konstruksyong geometrikal 1.2 Nakikilala ang kaibahan ng points, lines, angles, plane at solid 1.3 Nagagamit ang drowing tools at instrumento sa pagguhit ng linya 1.4 Nakagagawa ng lines, angles at polygon sa pagsunod ng hakbang sa pagbuo nito 1.5 Natutukoy ang kahalagahan ng paggawa ng padron 1.6 Naipaliliwanag ang pangunahing kaalaman sa pagbuo ng padron 1.7 Nakabubuo ng karaniwang prism, cylinder at solid 1.8 Naipaliliwanag ang kahalagahan at elemento ng working drowing 1.9 Nakaguguhit ng kumpletong working drowing Sheet Metal Works 1. Naipakikita ang kakayahang magamit ang kaalaman at kasanayan sa sheet metal work 1.1 Nagagamit ng maayos ang mga kasangkapan at kagamitan sa sheet metal work 1.2 Nakasusunod sa mga hakbang pangkaligtasan sa paggawa sa metal work 1.3 Nagagawa ang wastong pagbaluktot ng sheet metal 1.4 Naisasagawa ang pamamaraan sa pagdugtong ng sheet metal 1.5 Nakapaghahanda ng talaan ng halaga ng materyales na gagamitin 1.6 Nakabubuo ng isang proyekto sa metal work Benchwork 1. Naipakikita ang gawaing pangkaalaman at kasanayan sa benchwork 1.1 Naisasagawa ang mahusay na paggamit ang mga kasangkapan at kagamitan sa benchwork 1.2 Nagagamit ang prinsipyo at teknik ng pagputol, pagbaluktot at pagpipilipit ng metal 1.3 Nakabubuo ng mga makabuluhang proyekto Metal Arc Welding 1. Naipakikita ang kakayahang magamit ang kaalaman at kasanayan sa metal arc welding 1.1 Naisasagawa ang tamang paraan ng paggamit ng mga kasangkapan, ekwipment at makina sa metal arc welding

1.2 Nakikilala ang mga ginagamit na materyales sa pagwewelding 1.3 Nakasusunod sa hakbang pangkaligtasan sa pagwewelding 1.4 Nakikilala ang mga welding joint at simbolo 1.5 Natutukoy ang mga kinakailangan sa pagwewelding (essential of arc welding) 1.6 Naipakikita ang teknik sa pagsisimula sa pagwewelding 1.7 Nakagagawa ng maayos na proyekto sa pagwewelding Pagsusukat (Metrology) 1. Naipakikita ang kakayahang magamit ang kaalaman at kasanayan sa pagsusukat (metrology) 1.1 Nasasabi ang kaibahan ng mga precision measuring tools at ang semiprecision measuring tools 1.2 Naipaliliwanag ang paraan ng paggamit ng precision measuring tools 1.3 Nababasa ang sukat sa pamamagitan ng mga sumusunod: 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.3.4 Vernier Caliper Micrometer Universal Bevel Protractor Dial Indicator

1.4 Nagagamit nang wasto at napangangalagaan ang mga precision measuring tool Pagbubutas 1. Naipakikita ang kakayahan sa kaalaman at kasanayan sa pagbubutas 1.1 Nakikilala ang mga work-holding devices, aksesori at ekwipment sa pagbubutas 1.2 Naipaliliwanag ang gamit ng bawat bahagi ng drill press 1.3 Nailalarawan ang mga uri ng drill 1.4 Nagagamit nang wasto ang pamamaraan sa paghasa ng drill bit 1.5 Naipaliliwanag ang ibat ibang operasyon ng makinang pambutas 1.6 Naihahanda ng maayos ang bubutasan 1.7 Nakapagbubutas sa mga proyektong ginagawa

IV. TEKNOLOHIYANG PANG-INDUSTRIYA Sa loob ng isang taong kurso sa Drafting, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod:

Drafting Pagle-letering 1. Naipakikita ang pag-unawa sa mga batayang kasanayan sa pagle-letering 1.1 Naipaliliwanag ang kahalagahan at tipo ng mga letra 1.2 Naipaliliwanag ang mga gamit at kahalagahan ng mga instrumento sa pagle-letering 1.3 Nagagamit ang mga instrumentong pangletering sa paggawa ng mga letra 1.4 Naisasagawa ang mahusay na gawain sa pagle-letering Konstruksyong Geometrikal 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman sa mga batayang prinsipyo ng konstruksyong geometrikal 1.1 Natutukoy ang ibat ibang linyang gamit sa drafting (alphabet of lines) 1.2 Naiguguhit ang ibat ibang linyang ginagamit sa drowing 1.3 Nabibigyang kahulugan ang tuldok, line, angle, plane at solid figure 1.4 Nasusunod ang mga hakbang sa pag-konstrak ng mga line, angle, plane at solid figure 1.5 Nagagamit ang mga drowing tools at ekwipment sa pagguhit ng mga line, angle, plane at solid figure 1.6 Nakakagawa ng padron ng modelong bagay hango sa solid figure Drowing Mekanikal 1. Naipakikita ang kakayahan na makagawa ng pictorial drowing 1.1 Naibibigay ang pagkakaiba ng mga uri ng pictorial drowing 1.2 Nakakagawa ng pictorial drowing 1.3 Naisasalin ang ortograpiko na drowing sa pictorial 1.4 Naisasalin ang pictorial na drowing sa ortograpiko 1.5 Nakagagawa ng working drowing Sining Komersyal 1. Naipakikita ang kakayahan sa pag-aaplay ng mga kasanayan sa disenyo at pagdidisenyo 1.1 Natatalakay ang mga elemento at prinsipyo ng disenyo 1.2 Nakapagdidisenyo ng poster, logo at monogram 1.3 Nakagagawa ng lay-out sa sign printing, adbertisment at imprentang silkscreen 1.4 Nakapag-iimprenta ng T-shirt at iba pang aytem

TEKNOLOHIYANG PANG-INDUSTRIYA Sa loob ng isang taong kurso sa Elektrisidad, inaasahang matatamo ng mag-aaral ang mga sumusunod:

Elektrikal
Batayang Kaalaman sa Elektrisidad 1. Naipakikita ang batayang kaalaman sa elektrisidad 1.1 Natatalakay ang ugnayan ng voltahe, kuryente at resistans 1.2 Nakokompyut ang problema para sa resistans, daloy ng kuryente, at voltahe gamit ang siris o paralel koneksyon 1.3 Nagagamit ng wasto at napangangalagaan ang ibat ibang kasangkapan at instrumentong panukat sa elektrisidad 1.4 Natutukoy ang ibat ibang splices at joints at ang gamit ng mga ito 1.5 Nakagagawa ng ibat ibang splices at joints 1.6 Nasusunod ang kaukulang pag-iiingat sa paggawa sa elektrisidad

Signal Wiring Installation 1. Naipakikita ang pag-unawa sa mga panimula at teorya ng koneksyong pansignal 1.1 Natatalakay ang mga teorya at aplikasyong pansignal 1.2 Natutukoy ang kahalagahan at gamit ng koneksyong pansignal 1.3 Nasusunod ang mga hakbang sa paglalagay ng koneksyong pansignal 1.4 Nakagagawa ng ibat ibang koneksyong pansignal Electrical Lighting Fixtures and Accessories 1. Naipakikita ang kakayahan sa pag-aayos ng lighting fixtures at mga aksesori nito 1.1 Naipaliliwanag ang mga uri at bahagi ng bawat lighting fixtures 1.2 Nakabubuo at nakapagkakalas ng flourescent lamp fixtures 1.3 Naisasagawa ang pagsasaayos na dapat gawin sa mga elektrikal lighting fixtures at mga aksesori nito Residential Wiring Plan and Estimate 1. Naipamamalas ang kakayahang makabasa at makapagdisenyo ng elektrikal wiring plan

1.1 Naipaliliwanag ang kasalukuyang edisyon ng Philippine Electrical Code na nauukol sa residensyal wiring 1.2 Naipaliliwanag ang mga paraan kung paano makakukuha ng permiso sa instalasyon ng kawad ng kuryente 1.3 Nakaguguhit ng ibat ibang uri ng mga istandard na simbolong ginagamit sa pagpaplano ng instalasyon ng kuryente 1.4 Nakagagawa ng plano sa instalasyon ng kuryente 1.5 Nakagagawa ng estimeyt ng mga materyales na gagamitin sa pag-iinstol ng kuryente Wiring Methods 1. Naipakikita ang kakayahang maiaplay ang karunungan sa residential house 1.1 Nagagamit ang ibat ibang switch upang makontrol ang lighting sirkit 1.2 Naipaliliwanag ang ibat ibang uri at paraan ng pagkakabit ng kawad ng kuryente open wiring (split knob) surface raceway flexible conduit rigid non-metallic conduit

1.3 Nakagagawa ng ibat ibang uri at paraan ng pagkakabit ng kawad ng kuryente

TEKNOLOHIYANG PANG-INDUSTRIYA Sa loob ng isang taong kurso sa Malikhaing Gawain, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod: Sibil (Malikhaing Gawain) Krafts: Sea shell, coconut shell, leather/katad, fiber, kawayan at yantok 1. Naipakikita ang kakayahang magamit ang kaalaman sa mga pangunahing proseso sa sea shell, coconut shell, leather/katad, fiber, kawayan at yantok 1.1 Nakikilala ang ibat ibang uri ng sea shell, coconut shell, kawayan, leather/katad, fiber at yantok 1.2 Natatalakay ang kalikasan, katangian at pinagkukunan ng ibat ibang materyales 1.3 Naipaliliwanag ang ibat ibang proseso sa paghahanda ng materyales

1.4 Nasusuri ang ibat ibang paraan ng pangangalaga at paggamot upang maiwasan ang amag, bulok at iba pang insekto 1.5 Naisasagawa ang proseso sa paghahanda ng ibat ibang uri ng kraft 2. Naipakikita ang kakayahan sa pagpaplano ng proyekto 2.1 Naipaliliwanag ang mga hakbang sa pagpaplano ng mga proyekto Pangkalahatang impormasyon Pagbuo ng drowing/dayagram/dibuhong kailangang gawain Nilalaman ng plano ng proyekto

2.2 Pagtatantya ng halaga ng mga materyales dami/bilang sukat na kailangan materyal deskripsyon halaga

3. Naipakikita ang kakayahang makagawa ng proyekto 3.1 Nakikilala ang mga kailangang kagamitan 3.2 Naisasagawa ang bawat hakbang 3.3 Nakapag-iingat habang gumagawa ng proyekto 3.4 Nagiging malikhain sa binabalak na proyekto 3.5 Nakapagpapahalaga sa mataas na uri sa natapos na proyekto 4. Naipakikita ang kasanayan promosyonal sa paggamit ng lokal na kagamitan 4.1 Natatalakay kung paano makahihikayat at makapaapapanatili ng mahusay na paggawa 4.2 Natatalakay ang epekto ng orihinal na aydiya, interpretasyon at maingat na paggamit ng mga dibuhong orihinal 4.3 Naipaliliwanag kung paano makapagbebenta ng mga produktong lokal Fiber/Yarn Kraft 1. Naipakikita ang kaalaman at kasanayan sa fiber/yarn kraft 1.1 Naipakikita ang kaalaman sa fiber/yarn sa paggamit ng loom frame at gadgets 1.1.1 Napag-uuri-uri ang ibat ibang fiber at yarn ayon sa katangian abaka at iba pang fiber

coir bulak sintetik nito buri

1.1.2 Naiisa-isa ang mga bagay na nabubuo sa ibat ibang fiber at yarn 1.1.3 Nakikilala ang mga kagamitang pangkamay, pangmakina at mga ginagamit sa bawat proyekto 1.2 Naipakikita ang kaalaman sa paggawa ng ibat ibang operasyon sa loom weaving 1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5 1.2.6 1.2.7 Natatalakay ang simulain sa loom weaving Natatalakay ang mga uri ng loom at aksesori nito Naipaliliwanag ang ibat ibang bahagi ng loom at ang gamit nito Natutukoy ang tiyak na kailangang dami ng yarn Naipaliliwanag ang paraang warping at chaining Naipakikita ang paraan ng pagbuo ng loom Nagagawa ang mga paraan ng paghabi

1.3 Naipakikita ang kaalaman sa paghabi sa pamamagitan ng paggamit ng frame 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.3.4 Natatalakay ang simulain sa paghabi Natatalakay ang ibat ibang weaving frame at ang aksesori nito Naipakikita ang paraang warping Nakapaglalagay ng angkop na finishing sa natapos na gawain

Plastik at Iba Pang Materyal na Sintetik 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman gamit ng plastik at iba pang materyal na sintetik 1.1 Naipaliliwanag ang gamit ng plastik at iba pang materyal na sintetik 1.2 Naipaliliwanag ang proseso ng plastik wood lamination 1.3 Naipaliliwanag ang proseso ng plastik moulding 1.4 Naipaliliwanag ang proseso ng plastik casting 1.5 Nakagagawa ng malikhaing proyekto mula sa plastik 1.6 Nakikilala ang mga kainaman at di kainaman ng plastik at ibang materyal Tandaan: Ang lahat ng konsepto sa malikhaing sining ay dapat maituro. Ang pagpili ng gawain sa mga proyekto ay nakasalalay sa mga gamit na makikita sa komunidad.

TEKNOLOHIYANG PANGNEGOSYO Sa loob ng isang taong kurso sa Pamamahala ng Negosyo I, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod:

Pamamahala ng Negosyo I
Papel ng Entreprenyursyip sa Paglago ng Ekonomiya 1. Naipakikita ang kaalamang ginagampanan ng entreprenyursyip sa paglago ng ekonomiya 1.1 Natatalakay ang mga teorya kung papano lumalago ang isang bansa 1.2 Natatalakay ang ugnayan ng entreprenyursyip at ang pag-unlad ng ekonomiya ng rehiyon/bansa 1.3 Naipaliliwanag ang benepisyong sosyo-ekonomiko mula sa entreprenyursyip Entreprenyuryal Self-Assessment 2. Naipakikita ang kasanayan sa katangiang entreprenyursyip 2.1 Nakikilala ang klaster ng personal entreprenyuryal characteristics/competencies 2.2 Nakapagtataya ng personal entreprenyuryal competencies ng isang matagumpay na entreprenyursyip 2.3 Natutukoy ang kalakasan at kahinaan ng isang entreprenyur ayon sa PECS 2.4 Nakapagmumungkahi ng tiyak na paraan o istratehiya upang mapabuti ang potensyal ng indibidual Mga Katangiang Pang-entreprenyuryal 1. Naipakikita ang kakayahang masukat ang sarili sa isang entreprenyuryal at business career 1.1 Natutukoy ang entreprenyuryal na kakayahan ng sarili 1.2 Natutukoy ang mga paraan upang malinang ang oportunidad, komitment sa paggawa , pagiging masigasig, kawalang-takot, pangangailangan para sa may kalidad na paggawa, paglalayon, impormasyon, sistematikong pagplano at pagmomonitor 1.3 Nakagagawa ng makatotohanang sitwasyon na nangangailangan ng pangkaraniwang kakayahan 1.4 Nakapagtatala ng mga oportunidad na tumutugon sa mga pangangailangan ng kapaligiran 1.5 Nakatutukoy ng ibat ibang oportunidad pangnegosyo na maaaring pagpilian at pagpasyahan

Pagpaplano ng Negosyo 1. Naipamamalas ang kakayahan makapagplano ng negosyo 1.1 Natatalakay ang kahalagahan ng pagplano ng negosyo 1.2 Naiisa-isa ang mga komponents sa pagplano ng negosyo 1.3 Nakapagsasagawa ng Market Survey 1.3.1 Nakapagsasagawa ng mga katangian ng mamimili sa pangunahing kapaligiran 1.3.2 Naibibigay ng mga pangangailangan at katangian ng mamimili ayon sa panukalang negosyo 1.4 Nakagagawa ng planong pamproduksyon 1.5 Nakapaghahanda ng planong pang-organisasyon 1.6 Natutukoy ang pangangailangang pinansyal ng panukalang planong pangnegosyo 1.7 Nasusuri ang feasibility ng isang panukalang planong pangnegosyo Pagbuo ng Simpleng Gawaing Entreprenyuryal 1. Naipakikita ang kakayahang makabuo ng simpleng gawaing entreprenyuryal 1.1 Nakikilala ang tatlong pangunahing batayan ng pag-aari ng negosyo 1.2 Natatalakay ang kabutihan at di-kabutihang batayan ng pag-aari ng negosyo 1.3 Naibibigay ang mga hakbang sa pagbuo ng negosyong legal 1.3.1 Natutukoy ang ibat ibang ahensya ng pamahalaan na nagrerehistro ng negosyo 1.3.2 Nasasabi ang mga pangunahing hakbang at mga kakailanganing papeles sa pagrerehistro ng negosyo 1.3.3 Naiisa-isa ang mga benepisyo na dapat matamo ng may-ari sa pagrerehistro ng negosyo 1.3.4 Nasusuri ang ginagampanan ng pamahalaan sa pag-suporta sa mga maliliit na negosyo 1.3.5 Nae-evalweyt ang kagalingan na tulong ng pamahalaan sa mga programang pangnegosyo 1.4 Nakapipili ng pinakaangkop na kakailanganing fixed assets para sa negosyo 1.5 Natutukoy ang mga pormal at di-pormal na pagkukunan ng pondo 1.6 Nasusuri ang mga salik sa pagpili ng lokasyon ng negosyo 1.7 Naipaliliwanag ang paraan ng pagkuha, pagpili at pagsasanay ng tauhan 1.8 Nakakabuo ng simpleng gawaing pangnegosyo 1.9 Nakapamamahala ng simpleng negosyo

IKAAPAT NA TAON
I. TEKNOLOHIYANG PANTAHANAN Sa loob ng isang taong kurso sa Teknolohiyang Pantahanan, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod: Narsing Pantahanan 1. Kahalagahan ng kaalaman sa pagnanarsing 1.1 Nakatatamo ng kaalaman sa narsing pantahanan 2. Mga wastong teknik sa pagnanarsing 2.1 Nakagagamit ng wastong teknik sa narsing pantahanan 3. Pangangalaga ng maysakit sa tahanan 3.1 Nagagamit ang kaalaman at mga kasanayan sa pag-aalaga ng maysakit sa tahanan 4. Mga oportunidad sa trabaho 4.1 Nakikilala ang kahalagahan ng pag-alam sa mga saligang impormasyon sa mga oportunidad sa trabaho Pangangasiwa sa Pagseserbisyo ng Pagkain Pagsisilbi ng Pagkain 1. Simulain at pamamaraan sa pamamahala sa pagsisilbi ng pagkain 1.1 Nailalapat ang kaalaman at kasanayan sa pagsisilbi ng pagkain 1.2 Natatalakay ang simulain at pamaraan sa pamamahala sa pagsisilbi ng pagkain 2. Bagong kalakaran sa industriya sa pagsisilbi ng pagkain 2.1 Nakapagbibigay ng bagong kalakaran sa industriya sa pagsisilbi ng pagkain 3. Tungo sa ligtas, malinis at magandang pagsisilbi ng pagkain

3.1 Natatalakay ang kahalagahan ng hakbang pangkaligtasan sa pagsisilbi ng pagkain 3.2 Nakapagpapamalas ng ibat ibang pamamaraan sa maganda at malinis na pagsisilbi ng pagkain 4. Lay-out ng kusina 4.1 Naipakikita ang gamiting kaalaman sa lay-out na pangkusina 4.2 Nakasusuri ng ibat ibang uri ng lay-out ng kusina 5. Pagpaplano ng menu 5.1 Naipakikita ang pang-unawa sa mga konsepto, proseso sa pagpaplano ng menu 6. Pagbili, pagtanggap, pag-iimbak at pamamahagi ng suplay ng pagkain 6.1 Nailalapat ang wastong kaalaman sa pagbili, pagtanggap at pag-iimbak ng pagkain 7. Paghahanda ng silid-kainan 7.1 Naipakikita ang kaalaman at kasanayan sa paghahanda ng silid-kainan 8. Pagsisilbi sa Hapag-kainan 8.1 Nakapagsasagawa ng tamang pamamaraan sa pagsisilbi ng hapagkainan 9. Maramihang paghahanda 9.1 Naipakikita ang kakayahang mailapat ang mga batayang tuntunin, teknik at proseso sa maramihang paghahanda ng pagkain 10. Negosyo ukol sa pangongontrata sa pagpapakain 10.1 Naipaliliwanag ang mga salik na nakatutulong sa matagumpay na serbisyo sa pangongontrata sa pagpapakain 10.2 Natatalakay ang kahulugan ng pangongontrata sa pagpapakain at mga kaugnay na terminolohiya 11. Bartending 11.1 Nailalapat ang kaalaman at kasanayan sa bartending 12. Mga oportunidad sa trabaho

12.1 Nakikilala ang kahalagahan ng pang-alam sa mga saligang impormasyon sa mga oportunidad sa trabaho Pagtatahi ng Damit 1. Paggawa ng padron para sa kwelyo, manggas at neklayn 1.1 Nagpapakita ng kasanayan sa paggawa ng padron para sa neklayn, manggas at kwelyo 1.2 Natataya ang sariling gawa 2. Pananahi ng princess cut na may mandarin collar 2.1 Naipakikita ang kasanayan at kakayahan sa paggawa ng prinsesang tabas ng damit na may kwelyong mandarin 3. Pananahi ng long pants na may continental side pocket 3.1 Naipakikita ang kaalaman at kasanayan sa paggawa ng pantalon na may continental pocket 4. Pangangasiwa ng isang patahian 4.1 Naipakikita ang gamiting kaalaman sa pangangasiwa ng patahian 5. Paggawa ng isang project proposal 5.1 Nakalilinang ng proposal sa proyekto Kosmetolohiya 1. Pagpapaunlad sa sarili 1.1 Naipaliliwanag ang ibat ibang pamamaraan sa pagpapaunlad sa sarili 2. Pagpapaganda ng sarili 2.1 Naiaaplay ang mga kaalaman sa pagpapaganda sa sarili katulad ng: a. pagmanikyur b. pedikyur c. pagme-make-up 3. Pangangalaga sa anit at buhok

3.1 Nailalapat ang kaalaman at kasanayan sa pangangalaga ng buhok at anit 4. Paggugupit ng buhok 4.1 Naipakikita ang naangkop na kaalaman at kasanayan sa paggupit ng buhok 5. Pag-aayos at pag-iistilo ng buhok 5.1 Naipakikita ang kaalaman at kasanayan sa pag-aayos at pag-iistilo ng buhok 6. Mga opurtunidad sa trabaho 6.1 Naipaliliwanag ang mga kapakinabangan sa trabaho II. TEKNOLOHIYANG PANG-AGRIKULTURA AT PANGISDAAN Sa loob ng isang taong kurso sa Teknolohiyang Pang-Agrikultura at Pangisdaan, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod: Paghahalaman Pangrekadong Pananim (Paminta, Bawang, Sibuyas at iba pa) 1. Naipakikita ang pangangasiwa sa kasanayang manipulativ o mga panuntunan at teknik sa pagtatanim ng spice crops (pangrekadong pananim) 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 Natitiyak ang mga posibilidad ng pagpaparami ng spice crops Natutukoy ang mga pangunahin at sekondaryang gamit ng spice crops Nakapamimili ng pinakamainam na lugar para sa pagtatanim ng halaman Naihahanda ang halaman sa pagtatanim Naihahanda ang mga materyal sa pagtatanim at pagpapalago ng binhi Nakasusunod sa mga hakbang sa pagtatanim at transplanting ng mga spice crops 1.7 Nakapaglalaan ng sapat na tubig sa pagtatanim 1.8 Nakokontrol ang paglago ng damo 1.9 Natutukoy ang mabisang pagkontrol na tuntunin laban sa mga peste at sakit 1.10 Nakatitiyak nang panahon ng pag-aani ng pananim 1.11 Nakaaani ng mga spice crops 1.12 Nakalalarawan ng mga kapaki-pakinabang na gawain pagkatapos ng pag-aani 1.13 Natutukoy ang angkop na mga pamaraan sa pagbebenta ng mga pananim na pangrekado 1.14 Nakapaghahanda ng pag-aanalisa ng gastos at pagbabalik ng

gastos ng pagtatanim ng pangrekadong pananim Mga Komersyal na Pananim (Mangga, Niyog, Saging, atbp) 2. Nauunawaan ang abilidad sa pangangasiwa at kakayahan sa manipulatibong pagpaparami ng karaniwang komersyal na pananim 2.1 Natatalakay ang mga kapakinabangan sa pagpaparami ng karaniwang komersyal na pananim 2.2 Natutukoy ang ibat ibang varayti ng pananim 2.3 Natutukoy ang mga relayabol na mapagkukunan ng materyales sa pagtatanim 2.4 Natitiyak ang kahingiang panlupa at pangklima sa pagpapalaki ng pananim 2.5 Natatalakay ang mga paraan sa paghahanda ng pagtatamnang lupa 2.6 Naihahanda ang mga materyales sa pagtatanim 2.7 Naisasagawa ang mga tamang pamamaraan sa pagtatanim 2.8 Naisasagawa ang pag-aalis ng sukal na damo at kultivasyon 2.9 Naisasagawa ang paglalagay ng pataba sa mga lumalaking halaman 2.10 Nalalaman ang kahingiang-tubig ng mga halaman 2.11 Natutukoy ang mga karaniwang peste at sakit ng mga karaniwang pananim at mga naaangkop na kontrol at lunas 2.12 Naipakikita ang mga teknik bago at pagkatapos (post) ng pag-aani 2.13 Natutukoy ang mga pagkakakitaang produkto 2.14 Nakasusuri ng wastong mga rekord Produksyon ng mga Oil Crops (Sun flower, Castor oil plant, atbp) 3. Naipamamalas ang mga gamiting kaalaman sa mga simulain, pagtatanim ng mga oil crop 3.1 Natatalakay ang kahalagahang pang-ekonomiya ng mga oil crop 3.2 Natutukoy ang mga varayti ng mga oil crop na aangkop sa lokalidad 3.3 Naipaliliwanag ang mga salik na nakakaapekto sa pagpapalaki ng oil crop 3.4 Naihahanda ang mga materyales/kagamitang pantanim 3.5 Naihahanda ang lupang pagtatamnan 3.6 Napananatili ang tamang lalim at agwat sa pagtatanim 3.7 Naisasagawa ang pag-aalis ng sukal na damo at kultivasyon 3.8 Natutukoy ang mga karaniwang peste at sakit ng mga karaniwang pananim at kontrol sa mga ito 3.9 Natatalakay ang kahingiang-tubig sa mga halaman 3.10 Nakapaglalagay ng pataba sa mga lumalaking halaman 3.11 Naisasagawa ang mga teknik pagkatapos (post) ng pag-aani 3.12 Naipaliliwanag ang pagpoproseso ng mga oil crop

3.13 Nakabubuo ng sistema sa pagbebenta ng mga produkto at nang mga kauring produkto ng mga oil crop 3.14 Nakapagtatala ng tamang record sa pagtatanim Produksyon ng mga Fiber Crop (Abaka, Maguey, Pinya, Ramie, atbp) 4. Naipakikita ang gamiting kaalaman at kasanayan sa pangangasiwa ng pagtatanim ng mga fiber crop 4.1 Natatalakay ang kahalagahan at mga kapakinabangan ng mga fiber crop 4.2 Nakapipili ng pinakamabuting lugar sa pagtatanim ng mga fiber crop 4.3 Natutukoy ang ibat ibang varayti ng fiber crop 4.4 Nakapipili ng fiber crop na aangkop o babagay sa lokalidad 4.5 Nakapipili ng mga kagamitang pantanim 4.6 Naihahanda ang lupang pagtatamnan 4.7 Nakasusunod sa mga hakbang sa pagtatanim ng fiber crop 4.8 Nakapaglalaan ng sapat na suplay ng tubig sa tumutubong mga pananim 4.9 Nakokontrol/nasusupil ang pagtubo ng mga damo 4.10 Nakapaglalagay ng sapat na pataba sa mga pananim 4.11 Natutukoy ang mga karaniwang peste/sakit ng mga karaniwang pananim at kontrol sa mga ito 4.12 Natitiyak ang tamang panahon ng pag-aani sa mga pananim 4.13 Nakapag-aani ng fiber crop 4.14 Naisasagawa ang epektibong teknik pagkatapos ng ani 4.15 Nakapaghahanda ng simpleng pagsusuri ng puhunan at tubo na para sa pagpapatubo ng fiber crop 4.16 Nakapag-iingat ng mga rekord sa pagtatanim Produksyong Cutflower (Orchids, Roses, Chrysanthemum, Gladiola, African Daisy, Anthurium, atbp) 5. Naipakikita ang kaalaman at kakayahan ng cutflower 5.1 Natatalakay ang mga posibilidad pang-ekonomiya at kahalagahang estetiko ng pag-aalaga ng cutflowers 5.2 Nakikilala ang mga lokal na bulaklak mula sa mga cutflowers 5.3 Napipili ang mga produktibo at adaptabol na cutflower na itatanim 5.4 Natitiyak ang midyum sa pagtatanim at kahingiang klima sa pag-aalaga ng cutflowers 5.5 Nakapipili ng mahusay na lugar para sa produksyong ng cutflower 5.6 Natutukoy ang mga angkop na kagamitan at materyales na kailangan 5.7 Natutukoy ang mga relayabol na mapagkukunan ng mga materyales sa pagtatanim 5.8 Nakapag-iisterilize ng lupa at ilan pang midyum bago magtanim 5.9 Naipakikita ang tamang pamaraan sa pagtatanim ng cutflower 5.10 Naisasagawa ang tamang pagpapatubig sa cutflower

5.11 Nalalagyan ng tama/sapat na pataba ang tumutubong cutflower 5.12 Natutukoy ang mga karaniwang peste/sakit at ang kontrol sa mga ito 5.13 Nailalarawan ang tamang pamaraan sa pag-aani, pag-eempake, paghawak at pagbebenta ng mga cutflower 5.14 Nakapag-aayos ng mga bulaklak 5.15 Nakagagawa ng mga wastong rekord 5.16 Nakapaghahanda ng simpleng pagsusuri ng puhunan at tubo sa produksyon ng cutflower Pagmamanukan at Paghahayupan Pag-iitikan (Duck Raising) 1. Naipamamalas ang kakayahan sa produksyon at pangangasiwa ng mga nangingitlog na itik/bibi 1.1 Natatalakay ang mga kapakinabangan sa pag-aalaga ng bibi/pato 1.2 Natatalakay ang ibat ibang pamaraan/metodo sa pagsisimula ng proyekto 1.3 Natatantiya ang gastos sa mga materyales na ginagamit sa paggawa ng bahay-pangitlugan ng isandaang bibi/pato 1.4 Natutukoy ang ibat ibang lahi ng itik/bibi 1.5 Nakapipili ng itik/bibing aalagaan 1.6 Nakabibili ng mga itik/bibi sa nakapagkakatiwalaang sorses 1.7 Napamamahalaan ang tamang pagpapalaki sa mga itik/bibi 1.8 Natatalakay ang mga istilong pampangangasiwa sa inaalagaang itik/bibi 1.9 Nakapaglalaan ng lugar-pangitlugan para sa mga itik/bibi 1.10 Natutukoy ang mga karaniwang peste at sakit na pumipinsala sa mga itik 1.11 Naiiwasan ang mga sakit at peste 1.12 Nakapaghahanda ng iskedyul sa pagbabakuna at programang panggagamot 1.13 Natitiyak ang tamang panahon/oras ng pagpapalit ng mga stocks 1.14 Napoproseso at naibebenta ang mga produkto at mga kauring produkto (by product) para maibenta 1.15 Nakapag-iingat ng mga wastong rekord sa pagtatanim 1.16 Nakapaghahanda ng simpleng balaking pamproyekto Pag-aalaga ng Pugo 2. Naipakikita ang kaalaman sa mga prinsipyo, teknik at mga pamamaraan sa pag-aalaga ng pugo 2.1 Natitiyak ang mga kapakinabangan sa pag-aalaga ng pugo

2.2 Natatalakay ang mga pamaraan sa pagsisimula ng proyekto 2.3 Natutukoy ang ibat ibang uri ng pugo 2.4 Nakapipili ng uri ng pugong aalagaan 2.5 Natutukoy ang mga mapagkakatiwalaang stocks 2.6 Natitiyak ang kahingiang-espasyo sa pag-aalaga ng pugo 2.7 Nakapagdidisenyo ng bahay ng pugo mula sa napiling mga materyales 2.8 Natutukoy ang mga ekwipment, kagamitan at iba pang mga facilidad 2.9 Nakagagawa ng simpleng pakainan at painuman mula sa mga aveylabol na materyal sa lokalidad 2.10 Natitiyak ang patukang kailangan sa bawat yugto ng paglaki ng pugo 2.11 Nailalarawan ang sistema sa pagpapakain ng pugo 2.12 Nakapaglalaan ng tamang ventilasyon at tamang temparatura 2.13 Nakapagpapanatili ng kalinisan at sanitasyon 2.14 Napipili ang mga nangingitlog na pugo 2.15 Nakokoleta nang regular ang mga itlog 2.16 Natutukoy ang mga sintomas at palatandaan ng peste at mga sakit at ang pagkontrol sa mga ito 2.17 Natitiyak ang kapaki-pakinabang na paraan ng pagbebenta ng itlog ng pugo at napiling pugo 2.18 Nakapag-iingat ng mga wastong rekord 2.18 Nakapaghahanda ng simpleng balaking pamproyekto para sa 500 hanay na itlog Pag-aalaga ng Kalapati 3. Naipamamalas ang kaalaman at kakayahan sa pag-aalaga ng kalapati 3.1 Nasasabi ang mga benepisyong pang-ekonomiya sa pag-aalaga ng kalapati 3.2 Natutukoy ang ibat ibang lahi ng kalapati 3.3 Nakapipili ng produktibong lahi ng kalapating aalagaan 3.4 Nakapaghahanda ng gastusing pangmateryal sa pagpabahay sa 25 pares ng kalapati 3.5 Nakagagawa ng aydiyal na bahay ng kalapati 3.6 Nakabibili ng aalagaan/stock mula sa mapagkakatiwalaang sorses 3.7 Naipaliliwanag ang tamang pagpaparami ng kalapati 3.8 Nailalarawan ang inkyuveyshon ng mga itlog ng kalapati 3.9 Nailalarawan ang mga praktis sa pampangangasiwa sa pag-aalaga ng bagong pisang kalapati 3.10 Natitiyak ang sapat na patuka sa bawat yugto ng paglaki 3.11 Napapanatili ang kalinisan at sanitasyon sa proyekto 3.12 Natitiyak ang efisyenteng sistema sa pagbebenta ng mga bagong pisang kalapati

3.13 Nakasusuri ng mga wastong rekord Pag-aalaga ng Baka at Kambing 4. Naipakikita ang pag-unawa sa ibat ibang praktis pampangangasiwa sa pagaalaga ng baka/kambing 4.1 Natatalakay ang kapakinabangan sa produksyong pagbabaka at pagkakambing 4.2 Natutukoy ang mga uri at lahi ng mga aalagaan 4.3 Natatalakay ang ibat ibang pamaraan sa pag-aalaga 4.4 Nailalarawan ang pagpapabahay sa mga hayop 4.5 Natutukoy ang mga kagamitan at ekwipment na kailangan sa pag-aalaga 4.6 Natatalakay ang mga praktis sa pangangasiwa ng mga kawan ng mga hayop 4.7 Naipaliliwanag ang ruminant stomach ng mga hayop 4.8 Natutuos ang dami ng pagkaing kailangan para matamo ang target na bigat 4.9 Natatalakay ang paggawa ng silage 4.10 Natatalakay ang pangangasiwa ng breeding 4.11 Natutukoy ang mga sintomas at palatandaan ng peste, mga sakit at ang kontrol ng mga ito 4.12 Na-eestimeyt ang timbang ng baka at kambing 4.13 Natatalakay ang sistema sa pagbebenta ng mga hayop 4.14 Nakasusuri ng mga wastong rekord 4.15 Nakapaghahanda ng simpleng proposal pamproyekto para sa pagpapataba ng baka at kambing Produksyon ng Isda Paghuli ng Isda 1. Naipakikita ang kakayahan sa pagtukoy sa ibat ibang uri ng bangka para sa pangingisda at ang pagmementina ng mga ito 1.1 Nailalarawan ang bangka para sa pangingisda 1.2 Napag-iiba-iba ang mga bangkang pampangingisda 1.3 Natutukoy ang ibat ibang preservativ para sa bangkang pampangingisda 1.4 Napapahalagahan ang kahalagahang ekonomik ng: preserbasyon at pangangalaga sa mga bangka 1.5 Naipakikita ang mga tamang gawi sa pagtatrabaho: tamang pangangalaga at mentenans ng bangkang pampangingisda 1.6 Natatalakay ang mga kahalagahang ekonomik ng pagkukumpuni ng kagamitang pampangingisda 1.7 Natutukoy ang mga kasangkapan at materyales sa pagkukumpuni ng lambat

1.8 Naipamamalas ang kakayahan sa paggamit ng ibat ibang kasangkapan sa pagkukumpuni ng lambat 1.9 Naisasagawa ang aktwal na pagkukumpuni ng sirang lambat 1.10 Natutukoy ang mga karagdagang kagamitan at ekwipment na ginagamit sa pangingisda 1.11 Naipakikita ang tamang pangangalaga at pagmementina sa mga ekwipment at instrumento para sa mga bangkang pangingisda 1.12 Natatalakay ang mahalagang aspekto ng batas pangingisda/ konserbasyon at kapitalisasyon kaugnay ng pangingisda Pagpaparami at Pagkukultura ng mga Isda 2. Naipakikita ang higit na kaalaman sa mga praktis pampangangasiwa sa mga fish pond para sa pagpaparami ng mga pond water species 2.1 Natatalakay ang mga praktis at pampangangasiwa sa pag-aalaga ng bangus, tilapia, at iba pang kauring pond species 2.2 Napagbubuti ang mga metodo at teknik sa pangangasiwang pangfish pond 2.3 Nailalapat ang mga kaukulang metodo sa pagkatapos ng ani 2.4 Natatalakay ang mahahalagang salik na nakakaimpluwensya sa pagbebenta ng mga nahuling isda 2.5 Natatalakay ang mga mahahalagang aspekto ng batas pangingisda/konserbasyon at kapitalisasyon sa pagkukultura ng isda Preserbasyon ng Isda 3. Naipakikita ang kakayahan sa pagdedelata ng mga produktong isda 3.1 Naipaliliwanag ang mga konsepto/simulain at development ng pagdedelata 3.2 Natutukoy ang ibat ibang uri ng lalagyang ginagamit sa pagdedelata 3.3 Natutukoy ang mga bahagi, gamit at operasyon ng pressure cooker at can sealer na ginagamit sa pagdedelata 3.4 Natatalakay ang mga pangkalahatang hakbangin sa pagdedelata ng mga produktong isda gayundin ang mga proseso pagkatapos ng produksyon 3.5 Nakapagsasagawa ng aktwal na pagdedelata sa ibat ibang produktong isda 3.6 Natatalakay ang mga mahahalagang aspekto ng batas pangingisda/konserbasyon at kapitalisayon sa pagpiprisirva ng isda

III.

TEKNOLOHIYANG PANG-INDUSTRIYA Mekanikal (Awto-Mekaniks) Sa loob ng isang taong kurso sa Awto-Mekaniks, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod: Mga Batayang Kaalaman sa Awtomotiv 1. Naipakikita ang pag-unawa sa mga batayang gawain sa pangunahing aspektong pang-awtomotiv 1.1 Naisasagawa ang praktis pangkaligtasan sa paggawa sa talyer 1.2 Natatalakay ang gamit ng kasangkapan at ekwipment pang-awtomotiv 1.3 Nakapagsasagawa ng mga simpleng operasyon sa paggamit ng mga kasangkapan at ekwipment 1.4 Natatalakay ang ibat ibang komponent ng isang behikulo Klasifikasyong Pang-Makina 1. Pagpapakita ng kaunawaan sa operasyon ng makina 1.1 Natatalakay ang pagkakaayos-ayos ng mga silinder 1.2 Natatalakay ang pagkakaayos-ayos ng mga balbula (valve) 1.3 Naipaliliwanag ang mga uri ng makina ayon sa proseso ng pagpapalamig 1.4 Natatalakay ang mga uri ng fuel na ginagamit sa bawat makina 1.5 Naipaliliwanag ang mga gampanin ng bawat bahagi ng makina 1.6 Naipaliliwanag kung papaano gumagana ang makina ayon sa mga siklo at istrok Sistemang Daluyang Pang-Fuel (Fuel System) 1. Naipakikita ang pag-unawa sa mga batayang operasyon ng sistemang panggasolina ng makina 1.1 1.2 1.3 1.4 Naipaliliwanag ang ibat ibang gamit ng mga produktong pampetrolyo Natutukoy ang ibat ibang uri at bahagi ng daluyan ng fuel system Natatalakay ang mga layunin sa daluyan ng fuel system Natutukoy ang mga problema, sanhi at solusyon na nauugnay sa fuel system

Lubricant System (Pagpapadulas ng Makina) 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman sa sistemang pagpapadulas ng makina 1.1 Natatalakay ang layunin ng lubricating oil 1.2 Natutukoy ang katangian ng lubricating oil 1.3 Naibibigay ang ibat ibang service rating ng langis 1.4 Naipaliliwanag ang mga bahagi ng lubricating system 1.5 Naisasagawa ang mga hakbang pagpapalit ng langis 1.6 Natatalakay ang problema, sanhi at solusyon ng lubricating system ng makina Sistemang Pagpapalamig (Cooling System) 1. Naipakikita ang pag-unawa sa mga prinsipyo at operasyon ng cooling system 1.1 Natatalakay ang gamit ng cooling system 1.2 Naipaliliwanag ang ibat ibang paraan ng pagpapalamig ng makina 1.3 Naipaliliwanag ang gamit ng bawat bahagi ng cooling system 1.4 Natatalakay ang mga problema, sanhi at solusyon ng cooling system Sistemang Pantambutso (Exhaust System) 1. Naipakikita ang pag-unawa sa mga prinsipyo at operasyon ng exhaust system 1.1 Natutukoy ang mga uri ng exhaust system 1.2 Natatalakay ang mga gawain ng mga bahagi ng exhaust system 1.3 Nakapagsasagawa ng pagsusuri ng mga bahagi ng exhaust system Sistemang Pang-Elektrikal (Electrical System) 1. Naipamamalas ang pag-unawa sa mga prinsipyo at operasyon sa lahat ng sistemang pang-elektrikal 1.1 Natatalakay ang mga batayang proseso sa sistemang pang-awtoelektrikal 1.2 Natatalakay ang gamit ng baterya 1.3 Nailalarawan ang pagmementina ng baterya at serbisyo 1.4 Natutukoy ang ibat ibang sistemang pang-awto-elektrikal Sistemang Pang-Ignisyon (Ignition System) 1. Naipakikita ang kakayahan sa paglalapat ng kaalaman sa sistemang pangignisyon

1.1 Naipaliliwanag ang silbi at gamit ng bawat bahagi ng sistemang pangignisyon 1.2 Natatalakay ang sistemang pang-two circuit na sistemang pang-ignisyon at natutukoy ang mga bahagi nito 1.3 Natatalakay ang pagkakawad ng sistemang ignisyon 1.4 Naipaliliwanag ang kabuuan at gamit ng buhiya (spark plug) Sistemang Pagpapaandar (Starting System) 1. Naipakikita ang pag-unawa sa sistema ng pagpapaandar 1.1 Nailalahad ang ibat ibang bahagi at uri ng sistema sa pagpapaandar 1.2 Naipaliliwanag ang silbi, gamit, operasyon at pagkabuo ng sistema sa pagpapaandar 1.3 Natutukoy ang ibat ibang paraan sa pag-tsek sa sistema sa pagpapaandar 1.4 Natatalakay ang ibat ibang paraan sa pagsasaayos ng mga sira sa sistema sa pagpapaandar 1.5 Nakapagsasagawa ng pagkukumpuni sa maliliit na sira ng sistema sa pagpapaandar Sistemang Pagkakarga (Charging System) 1. Naipakikita ang kakayahan sa paglalapat ng kaalaman sa sistema ng pagkakarga 1.1 Nailalahad ang layunin at gamit ng sistemang pagkakarga 1.2 Naipaliliwanag ang mga uri ng sistemang pagkakarga 1.3 Natutukoy ang mga bahaging kasama sa sistemang pagkakarga 1.4 Natatalakay ang ibat ibang problema sa sistema ng pagkakarga at ang pagkukumpuni nito Sistemang Pambusina (Horn System) 1. Naipakikita ang pag-unawa sa sistemang pambusina 1.1 Nailalahad ang gamit at kahalagahan ng busina 1.2 Natatalakay ang mga uri ng busina 1.3 Natatalakay ang mga bahaging kasama sa sistemang pambusina 1.4 Naisasagawa ang aktwal na pag-iinstila ng busina gamit ang dayagram Sistemang Pag-iilaw (Lighting System) 1. Naipakikita ang kakayahan at paglalapat ng kaalaman sa sistemang pag-iilaw 1.1 Natatalakay ang ibat ibang sistema ng pag-iilaw

1.2 Naipakikita ang ibat ibang lighting circuits 1.3 Nakapagpapagana ng ibat ibang lighting circuits Sistemang Pam-Power (Power Train System) 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman sa power train unit 1.1 Natutukoy ang mga sistemang bumubuo ng power train system 1.2 Nasusundan ang pagdaloy ng power sa ibat ibang bahagi ng vehikulo 1.3 Natatalakay ang mga problema, sanhi at solusyong nauugnay sa power train system Clutch (Clutch Assembly) 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman sa clutch assembly 1.1 Naipaliliwanag ang pangunahing gamit ng clutch assembly 1.2 Natatalakay ang mga bahagi ng clutch assembly 1.3 Namamanipula/naia-adjust ang clutch free play 1.4 Namamanipula/naia-adjust ang clutch pedal Transmisyon (Transmission) 1. Naipakikita ang pag-unawa sa operasyon ng drive lines 1.1 Naipaliliwanag ang gamit ng sistemang pantransmisyon 1.2 Natatalakay ang mga uri ng sistemang pantransmisyon 1.3 Natutukoy ang eksternal at internal na mga bahagi ng sistemang pantransmisyon 1.4 Nasusundan ang pinagmumulan ng power sa ibat ibang bahagi ng transmisyon/kambyong posisyon Sistemang Pang-Manibela (Steering System) 1. Naipakikita ang pag-unawa sa mga prinsipyong pang-operasyon at pagkukumpuni ng sistemang pang-manibela 1.1 Natutukoy ang mga gamit at uri ng sistemang pang-manibela 1.2 Nailalarawan ang mga pangunahing bahagi ng sistemang pang-manibela 1.3 Naipaliliwanag ang gamit ng bawat bahagi ng steering linkage 1.4 Nadadayagnos ang dahilan ng sira ng sistemang pang-manibela at naibibigay ang remedyo ng mga ito

Assembliyang Diferensyal at Pang-Axel (Differential and Axle Assembly) 1. Naipakikita ang pag-unawa sa mga prinsipyong pang-operasyon at pagkukumpuni ng assembliyang differential at pang-axle 1.1 Naipaliliwanag ang gamit ng differential at rear axle assembly 1.2 Natatalakay ang mga internal na bahagi ng differential at rear axle assembly 1.3 Nasusuri ang mga dahilan ng sira at mga remedyo sa differential at rear axle assembly Sistemang Pampreno (Brake System) 1. Nakapagpapamalas ng gamiting kaalaman sa mga teorya at operasyon ng brake system 1.1 Natatalakay ang kahalagahan, uri, bahagi at gamit ng sistemang pampreno 1.2 Naisasagawa ang serbisyong sistemang pampreno 1.3 Nasusuri ang problema, sanhi at lunas ng sistemang pampreno Sistemang Pansuspensyon (Suspension System) 1. Naipamamalas ang gamiting kaalaman sa sistemang pansuspensyon 1.1 Natatalakay ang gamit ng sistemang pansuspensyon 1.2 Naipaliliwanag ang dalawang magkaugnay na sistema sa sistemang pansuspensyon 1.3 Natatalakay ang gamit ng ibat ibang bahagi ng pangharap at panlikod na suspensyon 1.4 Natatalakay ang toe-in at toe-out pattern 1.5 Naia-adjust ang toe-in 1.6 Natatalakay ang caster at panukat na camber 1.7 Nasusuri ang sanhi ng sira at lunas sa di paggana ng sistemang pansuspensyon Mga Wils at Gulong (Wheel and Tires) 1. Naipapamalas ang kaalaman sa wils at gulong 1.1 Nakapagmamasid sa mga praktis pangkaligtasan habang gumagawa 1.2 Naipaliliwanag ang ibat ibang uri ng wils at gulong 1.3 Natutukoy ang mga bahagi ng wil at gulong 1.4 Natatalakay ang mga sukat ng wils at gulong 1.5 Natatalakay ang konstruksyon ng gulong 1.6 Naipaliliwanag ang pamamaraan sa pagtsek ng gulong

1.7 Natatalakay ang mga dahilan sa pagkasira ng gulong 1.8 Naisasagawa ang proseso ng pagpapaikot ng gulong 1.9 Naisasagawa ang pagtatanggal at pagkakabit ng gulong sa sasakyan

III.

TEKNOLOHIYANG PANG-INDUSTRIYA Elektrikal (Refrigeration at Air-Kondisyoning) Sa loob ng isang taong kurso sa Refrigeration at Air-kondisyoning, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod: Batayang Teorya at Kaalaman 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman sa mga batayang teorya at simulain ng refrigeration 1.1 Natatalakay ang development ng refrigeration 1.2 Natatalakay ang simulain ng init, mater at presyur 1.3 Nakapagsasagawa ng mga eksperimento sa paglilipat ng init 1.4 Naipakikita ang batayang refrigerator cycle 1.5 Natatalakay ang kahalagahan at uri ng refrigerant 1.6 Nasusunod ang mga hakbanging pangkaligtasan sa paggamit ng mga refrigerant Refrigeration System 1. Naipakikita ang pag-unawa sa mga operasyon ng ibat ibang bahagi ng refrigeration system 1.1 Naipaliliwanag ang mga gamit at operasyon ng ibat ibang komponent ng isang refrigeration system 1.2 Natatalakay ang refrigeration cycle Refrigeration Service Equipment 1. Naipamamalas ang kakayahan sa paggamit ng panukat ng presyur (gauge manifold) 1.1 Natatalakay ang mga bahagi at gamit ng gauge manifold 1.2 Naipakikita ang paraan ng pagkakabit ng gauge manifold sa sistema 1.3 Naipaliliwanag ang gamit ng isang detector ng tagas 1.4 Nasisiyasat kung may tagas ang pantahanang refrigerator 1.5 Naipakikita ang gamit at operasyon ng vaccum pump

1.6 Naiisa-isa ang mga hakbang sa ebalwasyon ng refrigerator system gamit ang vacuum pump Mga Piping at Fitting 1. Naipakikita ang kakayahan sa paggamit ng flaring at over connecting na mga kasangkapan 1.1 Nakikilala ang mga kasangkapan at materyales na ginagamit sa pagkakabit ng copper tubing 1.2 Natatalakay ang ibat ibang paraan ng pagkakabit ng copper tubing 1.3 Naisasagawa ang pagputol, pagbaluktot, pagbuka, paghugis at paghinang ng copper tubing Elektrikal 1. Naipamamalas ang kakayahang magsagawa ng elektrikal na mga gawain sa refrigeration 1.1 Nakaguguhit ng mga simbolong elektrikal 1.2 Naisasagawa ang mga simpleng koneksyong elektrikal 1.3 Naipaliliwanag ang operasyon at gamit ng ibat ibang instrumentong panukat na elektrikal 1.4 Natatalakay ang mga motor sa pagpapataas ng presyon (compressor motors) Mga Prinsipyo ng Air-Kondisyoning 1. Naipakikita ang pang-unawa sa mga simulain at teorya ng air-kondisyoning 1.1 Natutukoy ang kahalagahan ng tungkulin ng ibat ibang komponent ng airkondisyoning system 1.2 Naipaliliwanag ang operasyon ng air-kondisyoning system 1.3 Naibibigay ang kaibahan ng humidity, relative humidity, dew point at atmospheric air pressure 1.4 Nabibigay-kahulugan ang mga gamit ng psychrometer, anemometer, mamometer, barometer at velorimeter Batayang Sistemang Pang-Air Kondisyoning at Pagseserbisyo 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman at kasanayan sa batayang sistemang pang-air-kondisyong at pagseserbisyo 1.1 Naipakikita ang tamang pamaraan ng pagpapasok ng refrigerant sa airkondisyoning system

1.2 Nasusubaybayan ang normal at di-normal na operasyon ng airkondisyoning system 1.3 Natatalakay ang tamang paraan ng pagkakabit ng air-kondisyoner 1.4 Nasusunod ang mga hakbang pangkaligtasan habang gumagawa ng airkondisyoner Trouble-Shooting ng Refrigeration at Air-Kondisyoning System 1. Naipakikita ang kakayahan sa paghanap ng sira at pagkukumpuni ng mga refrigeration at air-kondisyoning system 1.1 Naipaliliwanag ang tamang hakbang sa paghahanap ng maliliit na sira at pagkukumpuni sa mga refrigeration at airkondisyoning yunit 1.2 Naisasagawa ang sumusunod: 1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 nalilinis ang mga kondenser at evaporator napapalitan ang mga rubber grommet at spring nahahanap ang tagas natatalakay ang mga hakbang sa pagdaragdag o paglalagay na muli ng refrigerant

1.3 Natutunton ang koneksyong elektrikal ng mga pambintanang yunit ng air-kondisyoner 1.4 Natse-tsek upang maitama o mapalitan ang pangkontrol ng temperatura 1.5 Natse-tsek upang mapalitan ang kapasitor sa pagpapaandar at patuluyang pagpapatakbo De Koryenteng Motor at Kontrol 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman sa mga de koryenteng motor at kontrol 1.1 Natutukoy ang mga motor terminal ng kompresor 1.2 Nahahanap ang may sayad (grounded), putol (open), at walang sirang (operational) motor ng kompresor 1.3 Natatalakay ang ibat ibang uri at gamit ng mga relay at motor ng kompresor 1.4 Naipakikita ang tamang koneksyon ng mga relay at motor ng kompresor 1.5 Naipaliliwanag ang mga uri ng fan motor 1.6 Natutukoy ang mga terminal ng fan motor

Mga Gawaing Panserbisyo 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman sa mga gawaing panserbisyo 1.1 Nakakalkula ang halaga ng mga materyales para sa isang tiyak na serbisyo 1.2 Nakapaghahanda ng plano para sa isang gawaing panserbisyo 1.3 Naisasagawa ang maagap na pagmementina ng mga ekwipment

III.

TEKNOLOHIYANG PANG-INDUSTRIYA Sibil (Civil Technology) Sa loob ng isang taong kurso sa Teknolohiyang Sibil, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod: Gawaing Kahoy 1. Naipakikita ang kakayahan sa paglalapat ng batayang kaalaman sa gawaing kahoy 1.1 Naisasagawa ang mga hakbang pangkaligtasan habang gumagawa 1.2 Natatalakay ang mga gamit ng bawat kasangkapan at ekwipment sa gawaing kahoy 1.3 Nagagamit nang wasto ang mga kasangkapan at ekwipment 1.4 Naipakikita ang mga hakbang sa pag-aasembol at pagkakabit ng mga dugtungan 1.5 Naisasagawa ang mga batayang operasyon sa gawaing kahoy 1.6 Nakabubuo ng karaniwang mga dugtungan ng kahoy 1.7 Nakabubuo ng mga proyektong panggawaing kahoy Pagpaplano ng Proyekto 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman sa pagpaplano ng proyekto 1.1 Natatalakay ang nilalaman ng planong pamproyekto 1.2 Nakakalkula ang halaga ng materyales para sa isang proyekto 1.3 Nakagagawa ng planong pamproyekto Wood Finishing 1. Naipakikita ang kasanayan sa paggamit ng mga materyales sa finishing 1.1 Natutukoy ang ibat ibang materyales sa wood finishing

1.2 Naihahanda ang ibabaw ng kahoy para sa finishing 1.3 Nalalagyan ang kahoy ng angkop na finishing Pagbasa ng Plano ng Bahay/Gusali 1. Nababasa ang isang plano sa pagpapagawa ng bahay 1.1 Natutukoy ang mga bahagi ng bahay/gusali 1.2 Naipaliliwanag ang mga bahagi ng bahay/gusali ayon sa klasipikasyon ng konstruksyon 1.3 Nababasa ang plano sa pagtatayo 1.4 Natatalakay ang sumusunod: Pagmamason 1. Naipakikita ang kakayahang mailapat ang batayang kaalaman at kasanayan sa pagmamason 1.1 Nasusunod ang mga praktis pangkaligtasan sa paggawa 1.2 Naipaliliwanag ang gamit ng bawat kasangkapan at ekwipment na ginagamit sa pagmamason 1.3 Natatalakay ang mga gamit ng ibat ibang materyales sa pagmamason 1.4 Natutukoy ang ibat ibang komposisyon ng kongkreto 1.5 Naipaliliwanag kung saan ginagamit ang bawat komposisyon 1.6 Nakapagle-lay out ng brik, bato at bloke 1.7 Nakapagsasagawa ng konkretong plastering 1.8 Nakapagkakabit ng mga tiles Pundasyon Rebar Pagsesemento Elektrikal Pagtutubero at sanidad Pamakuan ng bubong Pangkalahatang balangkas ng bahay Pagtapos ng bahay

III.

TEKNOLOHIYANG PANG-INDUSTRIYA Elektrikal (Pagmemekaniko ng Radyo) Sa loob ng isang taong kurso sa Pagmemekaniko ng Radyo, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod:

Batayang Kaalaman sa Elektroniks 1. Naipakikita ang batayang kaalaman sa elektroniks 1.1 Natatalakay ang ugnayan ng voltahe, kuryente at resistans 1.2 Nasasagot ang problema para sa resistans, daloy, voltahe at power 1.3 Nakikilala ang ibat ibang simbolo sa elektroniks 1.4 Natatalakay ang ibat ibang dayagram na ginagamit sa elektroniks Mga Teknik sa Paghinang 1. Naipakikita ang mga kasanayan sa paghihinang 1.1 Nakikilala ang mga kasangkapan at materyales sa paghinang 1.2 Naipaliliwanag ang mga katangian ng mahusay na panghinang 1.3 Naisasagawa ang mahusay na paghihinang Pansubok sa Elektroniks 1. Naipakikita ang kaalaman at kasanayan sa paggamit ng mga instrumento na pansubok sa elektroniks 1.1 Natutukoy ang mga gamit kasangkapan at instrumento na pansubok sa elektroniks 1.2 Naipaliliwanag ang mga gamit ng mga kasangkapan at pansubok na instrumento 1.3 Naipaliliwanag ang tamang paraan ng pagsubok sa ibat ibang komponent sa elektroniks Mga Komponents sa Elektroniks 1. Naipakikita ang kakayahan sa pagkilala, pagsubok at pagsukat ng mga komponent sa elektroniks 1.1 Nakikilala ang ibat ibang komponent sa elektroniks 1.2 Nasusubok ang ibat ibang komponent sa elektroniks 1.3 Nasusukat ang voltahe at resistans ng mga komponent sa elektroniks Pagsusuri ng Komponent 1. Naipakikita ang kakayahan sa pagsusuri ng mga komponent 1.1 Nakokompyut ang kabuuang resistans sa serye, paralel at kombinasyong serye-paralel 1.2 Nakokompyut ang kapasitans (capacitance) at voltahe ng kapasitor sa serye, paralel at koneksyong serye-paralel

1.3 Nakokompyut ang indaktans (inductance) sa serye, paralel at koneksyong serye-paralel 1.4 Naipaliliwanag ang transformer ratio at phasing Analisis ng Sirkit 1. Naipakikita ang kakayahan sa pagsusuri ng mga sirkit 1.1 Naipaliliwanag ang basic circuit configuration 1.2 Naipaliliwanag ang bias stabilization 1.3 Naipaliliwanag ang operasyon ng ibat ibang uri ng sirkit na pansuplay ng kuryente 1.4 Naiguguhit ang dayagram na istematik ng ibat ibang uri ng sirkit na pansuplay ng kuryente Operasyon ng Radio Receiver 1. Naipakikita ang pang-unawa sa operasyon ng radio receiver 1.1 Natutukoy ang mahahalagang bahagi ng radio receiver 1.2 Naipaliliwanag ang tungkulin ng bawat bahagi ng radio receiver Karaniwang Amplifier Stages 1. Naipakikita ang pang-unawa sa operasyon ng ibat ibang karaniwang amplifier stages ng radio receiver 1.1 Naipaliliwanag ang operasyon ng power supply stage 1.2 Natutukoy ang ibat ibang komponent ng power supply stage 1.3 Nakaaasembol ng sirkit ng pansuplay ng kuryente 1.4 Naipaliliwanag ang operasyon ng power amplifier stage 1.5 Natutukoy ang ibat ibang uri ng power amplifier stage 1.6 Natutukoy ang ibat ibang komponent ng isang power amplifier stage 1.7 Naipaliliwanag ang operasyon ng sirkit na kumokontrol ng tono 1.8 Natutukoy ang ibat ibang komponent ng sirkit na kumokontrol ng tono 1.9 Nakaaasembol ng sirkit na kumokontrol ng tono 1.10 Naipaliliwanag ang operasyon ng isang pre-amplifier circuit 1.11 Natutukoy ang ibat ibang komponent ng isang pre-amplifier circuit 1.12 Nakaaasembol ng sirkit ng pre-amplifier 1.13 Naipaliliwanag ang operasyon ng amplitude modulation (AM) receiver 1.14 Naipaliliwanag ang operasyon ng frekwensi konverter stage 1.15 Natutukoy ang mga komponent ng frekwensi konverter stage 1.16 Nakaaasembol ng sirkit na konverter ng frekwensi 1.17 Naipaliliwanag ang operasyon ng amplifier na intermediate frekwensi (IF) at awtomatik na volyum kontrol 1.18 Natutukoy ang mga komponent ng isang amplifier na

intermediate frekwensi at awtomatik na volyum ng kontrol 1.19 Nakaaasembol ng amplifier na intermediate frekwensi at sirkit na pangawtomatik na kontrol ng volyum 1.20 Naipaliliwanag ang operasyon ng amplitude modulation (AM) detector stage 1.21 Nakikilala ang ibat ibang bahagi ng sirkit na panditek Trouble-Shooting 1. Naipakikita ang kasanayan sa ibat ibang pagkukumpuni/serbisyo kaugnay ng radio receiver 1.1 Naipaliliwanag ang mga hakbang sa trouble shooting ng mga radio receiver 1.2 Nakukumpuni ang sirang radio receiver 1.3 Nakokompyut ang halaga ng materyales at paggawa sa pagkukumpuni ng mga sirang radio receiver

IV.

TEKNOLOHIYANG PANGNEGOSYO Pamamahala ng Negosyo II Sa loob ng isang taong kurso sa Pamamahala ng Negosyo II, inaasahang matatamo ng mga mag-aaral ang sumusunod: Pagkikilala sa mga Oportunidad na Pangnegosyo 1. Naipakikita ang kaalaman sa pagtatayo ng mga oportunidad para sa mga gawaing entreprenyuryal 1.1 Naipaliliwanag ang mga personal na katangiang entreprenyuryal na mahalaga sa pagtukoy sa mga prospektiv na aydiyang pamproyekto Naipaliliwanag ang pagkamalikhain at inobasyon bilang input sa pagtukoy sa mga aydiyang pangnegosyo Nasusuri ang pag-urong at pasulong na ugnayan ng mga industriya Nagagamit ang mga ugnayan sa pag-iisip ng mga proyekto

1.2 1.3 1.4

Pagpaplano ng Negosyo 1. Naipakikita ang kakayahan sa paghahanda ng isang simpleng planong pangnegosyo

1.1 Natutukoy ang ibat ibang yugto sa pagpaplano at pagmamahala ng isang negosyo 1.2 Nailalarawan ang ibat ibang gawain ng mga magiging entreprenyur sa bawat yugto 1.3 Natutukoy ang mga posibleng problemang kakaharapin ng mga magiging entreprenyur sa bawat yugto 1.4 Natutukoy ang ibat ibang pinagmumulan ng tulong na maaaring malapitan ng magiging entreprenyur 1.4.1 Magna Carta ng maliit na industriya 1.4.2 Mga incentive sa pamuhunan 1.4.3 Mga programa sa pagtulong 1.5 Pagsasagawa ng ibat ibang proseso ng pagpaplano at pagbuo ng isang negosyo Introduksyon sa Fisibiliti ng Proyekto 1. Naipakikita ang kakayahan sa pagbuo ng isang pag-aaral sa fisibiliti ng proyekto 1.1 Naipaliliwanag ang kahalagahan sa pagbuo ng simpleng pag-aaral sa fisibiliti ng proyekto 1.2 Natutukoy ang ibat ibang komponent ng isang pag-aaral sa fisibiliti ng proyekto 1.2.1 Nailalapat ang pamaraang istatistikal sa pagpaplano ng pangangailangan (demand) at suplay 1.2.2 Nakapaghahanda ng simpleng market study 1.2.3 Natatalakay ang ibat ibang gawain sa paghahanda ng isang pagaaral teknikal 1.2.4 Nakapaghahanda ng isang pag-aaral teknikal 1.2.5 Natutukoy ang ibat ibang kraytirya sa pagpili ng istrukturang organisasyonal 1.2.6 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng panloob na istruktura at isang timetable na pamproyekto 1.2.7 Natitiyak ang kakailanganing pangkapital at hanguan ng kapital 1.2.8 Natitiyak kung kapaki-pakinabang, likwid, at mapananatili (viable) ang negosyo 1.2.9 Nakapaghahanda ng pag-aaral finansyal Mga Teorya ng Pamamahala 1. Naipakikita ang kaalaman sa mga teorya ng pamamahala 1.1 Natutukoy ang mga pangunahing proponent o panunulat ng

mga pilosofiyang pamamahala 1.2 Napag-iiba-iba ang mga konsepto at teorya sa pamamahala 1.3 Naipaliliwanag ang kasaysayan ng mga teorya sa pamamahala 1.4 Naiuugnay ang mga teorya sa pamamahala sa ibat ibang gawain sa isang organisasyong pangnegosyo Siklo ng Bukkiping (Bookkeeping/Accounting) 1. Naipakikita ang kakayahan sa paglalapat ng bukkiping para sa negosyong pangserbisyo/pangangalakal 1.1 Natutukoy ang pangunahing responsibilidad ng isang bukkiper 1.2 Nauunawaan ang mga batayang terminolohiya at anyo ng bukkiping 1.3 Naisasagawa ang pangunahing gawain sa bukkiping 1.4 Nakapaghahanda ng mahalagang ulat na pang bukkiping 1.5 Nae-evalweyt ang tagumpay o pagsabak ng sariling negosyo Mga Tungkulin Pampamamahala 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman tungkol sa ibat ibang tungkulin ng pamamahala 1.1 Natutukoy ang mga responsibilidad ng pagpaplano bilang isang tungkulin sa pamamahala 1.1.1 Napag-iiba-iba ang mga uri ng plano 1.2 Natutukoy ang ibat ibang lawak ng pag-oorganisa bilang isang tungkulin sa pamamahala 1.2.1 Naipaliliwanag ang kahulugan ng organisasyong flexibol 1.2.2 Naipaliliwanag ang karaniwang uri ng mga tsart na pang organisasyonal 1.2.3 Natutukoy ang ibat ibang antas ng pamamahala 1.3 Naipaliliwanag ang lawak ng staffing, pagdirek at pagkontrol bilang tungkulin ng pamamahala 1.3.1 Naiisa-isa ang mga hakbang sa staffing 1.3.2 Naipaliliwanag ang mga praktises at pamamaraang pang-opisina kaugnay sa seleksyon at rekrutment ng tauhan 1.3.3 Naipaliliwanag ang mga sitwasyong nangangailangan ng pagsasanay Pag-oorganisa ng gawain sa opisina

Pamamahala ng mga rekords at pagpa-file Panimulang pangangasiwa ng mga papasok at palabas na komunikasyong pangnegosyo Mga kasanayan sa pagbibigay serbisyo sa kostumer

1.3.4 Natatalakay ang konsepto ng pagtataya sa performans 1.3.5 Naipaliliwanag ang ibat ibang teorya at gawain ng pagganyak at pamumuno 1.3.6 Natatalakay ang pangunahing simulain at hakbang sa pagkontrol at pagdidirek Mga Patakaran at Regulasyong Nakakaapekto sa Maliliit na Negosyo 1. Naipakikita ang gamiting kaalaman sa mga patakaran at regulasyon nakaaapekto sa maliliit na negosyo 1.1 Natatalakay ang mga patakaran sa pagbubuwis na nakaaapekto sa maliliit na negosyo 1.2 Naipaliliwanag kung paano ini-implementa ang mga patakaran at regulasyong mahalaga sa tiyak na maliliit na negosyo, halimbawa: Value Added Tax (VAT) at Expanded Value Added Tax (E-VAT) 1.3 Naiisa-isa ang mga regulasyon sa kontrata at obligasyong mahalaga sa maliliit na negosyo 1.4 Natutukoy ang mga sitwasyon kung kailan ang mga patakaran at regulasyong ito ay mailalapat sa isang negosyo 1.5 Nailalarawan kung paano tumutulong ang pamahalaan sa pagsusulong at pagdevelop ng maliliit na negosyo sa 5 taong development plan nito

MUSIKA, SINING at EDUKASYONG PANGKATAWAN at PANGKALUSUGAN

NILALAMAN
Deskripsyon . Yunit Kredit 136 136 136

Laang Oras Pangklasrum .. Mga Inaasahang Bunga Musika at Sining

137 137 138

Edukasyong Pangkatawan Edukasyong Pangkalusugan ... Saklaw at Pagkakasunud-sunod Musika .

139 143 147 150 157 160

Sining . Edukasyong Pangkatawan .. Edukasyong Pangkalusugan .

Mga Mungkahing Istratehiya at Kagamitan

Batayan sa Pagmamarka Mga Kasanayan sa Pagkatuto Musika . Sining . Edukasyong Pangkatawan . Edukasyong Pangkalusugan

161 171 181 188

DESKRIPSYON
Ang Musika ay sumasaklaw sa pag-aaral ng ibat ibang elemento ng musika. Upang higit na mapalalim ang pang-unawa sa mga konseptong pangmusika at mga kasanayang tulad ng pakikinig, pag-awit, pagtugtog, paglikha at pagbasa, gagamiting mga batayang kagamitan ang mga musikang Pilipino (katutubo, pangrehiyon, at pambansa), mga musikang banyaga at ng iba't ibang panahon (batay sa papataas na kompleksidad). Sa Sining, tatalakayin ang iba't ibang anyo ng sining Pilipino at sining mula sa ibang kultura at kabihasnan. Sa pag-aaral, bibigyan ng pagkakataong lumikha ang mag-aaral, at mapag-aralan ang kasaysayan ng sining na nakapaloob sa kasaysayang panlipunan. Tatalakayin rin ang mga paksa na tumatalakay sa isyu at kalagayan ng makabagong panahon. Ang Edukasyong Pangkatawan ay mahalagang bahagi sa sistema ng edukasyon na binubuo ng ibat ibang gawaing pisikal. Ito ay lumilinang ng mga kinakailangang kaalaman at kasanayan sa kaangkupang pisikal, isports, sayaw, gawaing panlibangan at paggalugad na paggalaw na pinakamahalagang kontribusyon ng edukasyong pangkatawan sa pangkalahatang tunguhin ng mataas na edukasyon o edukasyong pansekondarya. Ang Edukasyong Pangkalusugan bilang bahagi ng asignaturang Makabayan ay tumutugon sa mga pangangailangan ng mag-aaral na makamit ang wastong kaalaman, saloobin, gawi at kasanayang pangkalusugan tungo sa isang malusog, kapakipakinabang, mapanagutan at makabuluhang pamumuhay.

YUNIT KREDIT: LAANG ORAS PANGKLASRUM

See DepEd Order No. 37, s. 2003, Revised Implementing Guidelines of the 2003 Secondary Education Curriculum Effective School 2003-2004

MGA INAASAHANG BUNGA

MUSIKA AT SINING Pagkatapos ng Ikaapat na Taon, ang mga mag-aaral ay inaasahang nagtataglay ng mga kaalamang pangmusika at sining sa ibat ibang panahon, may makasining na pagdama at nagtataglay ng mga batayang kasanayan sa musika at sining tulad ng aktibong pakikilahok sa mga gawaing pangmusika at sining, pagpapahalaga sa malawak at mataas na uri ng ibat ibang musika at sining, pagpapahayag ng sarili sa pamamagitan ng sining at naipagpapatuloy ang mga gawaing pangmusika at sining, hindi lamang bilang interes kundi bilang isang propesyon. Pagkatapos ng Ikatlong Taon, ang mag-aaral ay inaasahang nagtataglay ng mga kaalamang pangmusika at sining ng ibat ibang kultura, nakapagpapahayag ng sarili sa pamamagitan ng pakikilahok sa mga gawaing pangmusika at sining, at nakapagpapahalaga sa malawak na uri nito.

Pagkatapos ng Ikalawang Taon, ang mga mag-aaral ay inaasahang may taglay ng sapat na kaalaman at kasanayan sa musika at sining ng Pilipinas at ilang bansa sa Asya at nakapagpapahayag ng sarili sa pamamagitan ng pakikilahok sa mga gawaing pangmusika at sining. Pagkatapos ng Unang Taon, ang mga mag-aaral ay nararapat na nagtataglay ng sapat na kasanayan at kaalaman sa mga elemento ng musika at sining at aktibong nakalalahok sa mga gawaing pangmusika at sining.

EDUKASYONG PANGKATAWAN Pagkatapos ng Ikaapat na Taon, ang mga mag-aaral ay inaasahang mapapaunlad ang sarili sa pamamagitan ng mga kasanayan sa pagsasayaw, paglalaro at mga makaagham na kaalaman/pamamaraan na makapagpapaunlad at makapagpapanatili ng kalusugan. Pagkatapos ng Ikatlong Taon, inaasahang maipapamalas ang kahalagahan ng kultura ng ibang bansa sa pamamagitan ng pagsasayaw nito at matalakay ang mga alituntunin ng isports para sa wastong pamamahala.

Pagkatapos ng Ikalawang Taon, inaasahang maipapakita ang kahalagahan ng Pambansang tradisyon at kaugalian sa pagsasayaw at pakikilahok sa isports. Napananatili at napauunlad rin ang antas ng kaangkupang pisikal ayon sa angkop na mga gawaing pang-ehersisyo.

Pagkatapos ng Unang Taon, ang mga mag-aaral ay inaasahang mapapahalagahan ang mga batayang kaalaman at pangunahing kasanayan sa sayaw at isports at ang mga prinsipyong nakapaloob dito.

Edukasyong Pangkalusugan

Pagkatapos ng Ikaapat na Taon ang mga mag-aaral ay inaasahang nalilinang ang wastong kaalaman, kasanayan at gawing pangkalusugan na magagamit sa maayos na pag-aangkop sa mga pangyayari at pagbabago sa sarili/kapaligiran at sa pagsasagawa ng mapanagutang pagpapasaya tungkol sa pagmamagulang at pagpaplano ng pamilya, paggamit ng gamot at kalusugang pampamayanan upang mapanatili at mapaunlad ang kalagayang pangkalusugan ng sarili, pamilya at pamayanan.

Pagkatapos ng Ikatlong Taon ang mga mag-aaral ay inaasahang nalilinang ang wastong kaalaman, kasanayan at gawing pangkalusugan na magagamit sa maayos na pag-aangkop sa mga pangyayari at pagbabago sa sarili/kapaligiran at sa pagsasagawa ng mapanagutang pagpapasaya tungkol sa kalusugan ng kaisipan, paghahanda sa pagtanda at kamatayan, paggamit ng gamot, pangkalusugang pamimili, kakayahang mag-anak, pag-aanak at pagkabaog upang mapanatili at mapaunlad ang kalagayang pangkalusugan ng sarili, pamilya at pamayanan.

Pagkatapos ng Ikalawang Taon ang mga mag-aaral ay inaasahang nalilinang ang wastong kaalaman, kasanayan at gawing pangkalusugan na magagamit sa maayos na pag-aangkop sa mga pangyayari at pagbabago sa sarili/kapaligiran at sa pagsasagawa ng mapanagutang pagpapasya tungkol sa ugnayan ng Populasyon, Resources at Environment (PRE), pag-iwas at pagsugpo sa mga sakit, paglalapat ng pangunang lunas, at paggamit ng gamot upang mapanatili at mapaunlad ang kalagayang pangkalusugan ng sarili, pamilya at pamayanan.

Pagkatapos ng Unang Taon ang mga mag-aaral ay inaasahang nalilinang ang wastong kaalaman, kasanayan at gawing pangkalusugan na magagamit sa maayos na pag-aangkop sa mga pangyayari at pagbabago sa sarili/kapaligiran at sa pagsasagawa ng mapanagutang pagpapasya tungkol sa sariling kalusugan, pagbabago bunga ng paglaki at pag-unlad, kaligtasan at pangunang lunas, paggamit ng gamot upang mapanatili at mapaunlad ang kalagayang pangkalusugan ng sarili, pamilya at pamayanan.

SAKLAW AT PAGKAKASUNOD-SUNOD NG MGA ARALIN MUSIKA Unang Markahan

WEEK First Year Second Year Mga Elemento ng Musika ng Pilipinas Musika Tunog ng Musika Kamalayan sa Musika Musika ng Iba't Ibang Kahalagahan/Kaugnayan Rehiyon (seasonal songs Tining at Haba paghaharana, pagbati) Third Year Musika ng India Fourth Year Musika sa Ika-20 Siglo Historical Background Musika sa Panahon Ngayon (popular) Musika sa Panahon Ngayon (Broadway) Musikang Elektroniko Avante Garde

1 2

Historical Background Tala

Daynamiko, Timbre

Musikang may impluwensyang banyaga Katutubong Himig ng Cordillera Highlands Katutubong Himig ng Aetas Instrumentong Pangmusika ng Cordillera Highlands at Aetas Musika sa Mindanao Katutubong Himig ng di Islam Mga Instrumentong Pangmusika ng di Islam at Islam

Mga Tambol ng India Raga

Istilo ng Pag-awit Uri ng Tinig Mga Instrumentong Chordophone Mga Instrumentong Idiophone Chordophone Mga Instrumentong Membranophone Mga Instrimentong Aerophone

Mga katutubong Himig ng India Shruti, Gamaka Drone Mga Istrumentong Kuwerdasan ng India Pagsaliksik ng mga materyal sa paligid na magagamit sa paglikhang tunog na hawig sa India Paglikha ng Instrumentong Hawig sa tunog ng India

Musikang Impresyonismo Musikang Eksprsyonismo Musikang Neyoklasisismo

Mga Instrumentong Electrophone

Katutubong Himig ng Islam

Paglikha

10

Makabayan Integrated Lesson

Makabayan Integrated Lesson

Makabayan Integrated Lesson

Makabayan Integrated Lesson

Ikalawang Markahan WEEK First Year Ritmo at Melodiya Mga Awiting may Malayang Galaw Tandang galaw na payak Tanmbalang Tandang Galaw Huwarang Ritmo Palagian at may Sinkopasyon Pagdama sa melodiya Hugis at Lawak ng Melodiya Oral Traditions Musikang walang Notasyon Iskala mayor, menor at iba pang moda Tonalidad Walang Tonalidad Second Year Musika ng Pilipinas Musika ng Mindoro Katutubong Himig Ambahan, Iyaya at Ayong Instrumentong Pangmusika ng mga Mangyan Musika ng Bisaya Katutubong Himig Sinulog, Hinaplas, Ati-Ati Pontino, Dinaklap Daygon Mga Instrumentong Pangmusika ng Bisaya Musika mg Palawan Katutubong Himig Instrumentong Pangmusika ng Palawan Paglikha ng hawig na Instrumento Makabayan Integrated Lesson Third Year Musika ng Thailand Historical Background Ritmo ng Himig Thai Katutubong Himig ng Thailand Poliponyang Stratipikasyon Mga Instrumentong Pangkatan ng Thailand Piphat Mahori Fourth Year Musika sa Panahong Romantisismo Historical Background Lirikong Awit Brahms Musika sa Piyano Chopin Liszt

11 12 13

14

15

Program Music

16

Nasyonalismo sa Musika Nasyonalismo sa Musika Pilipinas) Operang Romantisismo Verdi

17

Kruang Saay Pagsaliksik ng mga local na materyal na magagamit sa paglikha ng tunog Paglikha ng instrumentong hawig sa tunog ng instrumentong Thai Makabayan Integrated Lesson

18

19

Modyulasyon

Paghahanda para sa Pagtatanghal Makabayan Integrated Lesson

20

Makabayan Integrated Lesson

Ikatlong Markahan WEEK First Year Tekstura at Harmonya Pagkilala sa mga Konseptong Pangharmonya Monoponya Homoponya Poliponya rounds deskants ostinato partner songs Heteroponya Interval Mga Pangunahing Akorde Akordeng Sekondarya Paggamit ng mga Akorde bilang saliw sa awitin Makabayan Integrated Lesson Second Year Musika ng Tsina at Korea Historical Background Sistemang Pantono ng Tsina Katutubong Himig ng Tsina Musikang Pangkorte Mga Instrumentong Pangmusika ng Tsina Peking Opera Musika ng Korea Chong-ak Mga Instrumentong Pangmusika ng Korea Sog-ak Mga Katutubong Himig ng Korea Melodiya at Ritmo ng Musika ng Korea Paglikha ng Instrumentong hawig sa tunog ng Instrumento ng Korea/Tsina Makabayan Integrated Lesson Third Year Musika ng Indonesia Historical Background Slendro Fourth Year Musika sa Panahong Klasisismo Historical Background Halimbawang Himig sa Panahong Klasisismo Ang Anyong Sonata Allegro Ang Konsiyertong Klasiko Ang Simponya Haydn Mozart

21

22

23

Pelog

24

Mga Katutubong Himig ng Indonesia Ang Gamelan Mga Instrumentong Pangmusika Pagsaliksik ng Materyales Paglikha ng Hawig na Instrumento Wayang Kulit Paghahanda sa Pagtatanghal Makabayan Integrated Lesson

25 26

27

Musika ni Beethoven Opera sa Panahong Klasisismo Paghahanda sa Pagtatanghal Makabayan Integrated Lesson

28

29

30

Ikaapat na Markahan WEEK First Year Anyo at Istilo Second Year Musika ng Hapon Third Year Musika ng Africa at Latin America Historical Background Africa Katutubong Himig Mga Ritwal Instrumentong Pangmusika Mga Katutubong Musika Aztecs, Incas Mga Popular na Musika Calypso, Rhumba, Conga Mga Instrumentong Pangmusika Paglikha ng Instrumentong Hawig ang tunog Paghahanda sa Pagtatanghal Makabayan Integrated Lesson Fourth Year Musika sa Panahong Barok at Renisans Ang Panahong Baroque Basso Continuo Cantata Bach Oratoryo Handel Konsiyerto Grosso Suite Organo at Harpsikorda Panahong Renaissance Historical Background Madrigal Ang Luta Makabayan Integrated Lesson

31 32 33 34 35

Motib/Phrase Malayang Anyo Istropiko Binarya Ternarya Rondo

Historical Background Katutubong Himig ng Hapon Koto Gagaku Mga Instrumentong Pangmusika Paglikha ng Instrumentong hawig ang tunog Anyong Pangteatro Kabuki

36

Katutubong Himig

37

Balitaw

38 39

Kundiman Pasyon Makabayan Integrated Lesson

Noh Paghahanda sa Pagtatanghal Makabayan Integrated Lesson

40

LAWAK AT PAGKAKASUNOD-SUNOD ARALING PANSINING Unang Markahan PAKSA Kalikasan ng Sining FIRST YEAR Sining at Kulturang Pilipino Ang magiging batis sa unang markahan ay ang kultura ng lugar na kung saan nandoon ang paaralan (pamayanan, baryo, siyudad, rehiyon). Inaasahang magkakaroon ng kamalayan ang mag-aaral ukol sa sining at kultura ng lugar na kinaroroonan niya SECOND YEAR Sining at Kultura sa Kabihasnang Asyano at ang Ugnayan nito sa Kulturang Pilipino Sinaunang India Sinaunang Tsina Sinaunang Korea Sinaunang Hapon Timog Silangang Asya Indonesia Malaysia Singapore Brunei Darrusalam Thailand Laos Vietnam Cambodia THIRD YEAR Sining at Kultura ng Ibang Bansa Sining at Kultura ng Sinaunang Ehipto Sining at Kultura ng Sinaunang Griyego Sining at Kultura ng Gitnang Panahon sa Europa Sining Renesans FOURTH YEAR Pangkasalukuyang Sining at Kultura Mga tema ng buhay sa ika-20 siglo (bagong milenyo) Mga isyu at inagkakaabalahan ng lipunan Sining at paniniwala/ relihiyon/espiritwalidad Sining at Ekonomiya (globalisasyon) Sining at Politika (gobyerno, terorismo) Sining at Kalikasan (global warming) Sining at Teknolohiya pagpasok ng kompyuter at iba pang makabagong teknolohiya

Ano ang sining? Bilang karanasan Bilang Pagpapahayag Sining at Buhay Sining at Relihiyon/ Paniniwala Gamit ng Sining Kaugalian Ekonomiya Politika Heyograpiya Teknolohiya Pagkakaugnayugnay

Ikalawang Markahan PAKSA Likhang Sining Mga Gamit at Pamamaraan 2 dimension ng pagpapahayag 3 dimension ng pagpapahayag Mga Elemento ng Sining Guhit Kulay Liwanag at Dilim Salat o Tekstura Anyo at Hugis Pagsasaayos Sa Espasyo Galaw Imahen at Nilalaman Estilo ng Paghubog Paksang Aralin at Paglalahad Tema FIRST YEAR Sining Pilipino Pipili ng halimbawa para aralin: Pinta: Pinta ni Jose Dans sa simbahan ng Paete Ang Basi Revolt ni Esteban Villanueva sa Vigan Larawan na ang paksa ay imaheng pangrelihiyon Arkitektura Simbahang Katoliko sa Pilipinas, panahon ng Kastila at kasalukuyang panahon Simbahan ng Iglesia ni Kristo o Mosque sa Mindanao o Quiapo Iskultura Bulul at iba pang ukit na kahoy, mga santo mga bayani Katutubong Sining SECOND YEAR Mga Halimbawa ng Sining Asyano Arkitektura India Pinta Tsina (tanawin) Paghubog mula sa Putik Korea Estetiko sa Pagkain Hapon Estetiko ng Ikebana Hapon Estetiko ng Hardin Hapon Katutubong/ Sining Tradisyunal Ukit Timog Silangang Asya Maskara Habi Paghubog sa Metal THIRD YEAR Pag-aaral at Paglikha Sining ng Ibang Bansa Samantalang pagaaralan ang ilang halimbawa ng sining ng ibang bansa, bibigyan ng pagkakataong lumikha ng halintulad nito ang mag-aaral: fresco mosaic ukit illuminated manuscript pagpinta ng icon limbag kamay FOURTH YEAR Mga Pamamaraan at Likha sa Makabagong Panahon Mga bagong gamit at pamamaraan at ihambing sa mga dating ginagamit Papaano ang paggamit ng mga elemento ng sining Mga Imahen at nilalaman ng sining Mga estilo ng paglikha sa makabagong panahon

Ikatlong Markahan PAKSA FIRST YEAR Sining at Kultura SECOND YEAR Sining sa Kulturang Asyano THIRD YEAR Sayaw at Iba Pang Sining FOURTH YEAR Sining sa Makabagong Kultura Pipili ng Halimbawa: Sayaw

Sayaw at Kultura Mga Elemento ng Sayaw Sayaw bilang Wika

Pipili ng halimbawa: Sayaw India Subli ng Batangas Korea Sayaw sa Kabisayaan Ang Pangalay ng Mindanao Hapon Dulaan Kabuki Senakulo Noh Komedya Bunraku Kontemporaryo Indonesia Wayang Kulit Wayang Golek

Pipili ng halimbawa: Sayaw sa kalye tulad ng sa Latin Amerika Dulaan ballet sa Europa Pelikula

Dulaan sa Kultura Entablado Dulaan at Reyalidad Pagtatanghal Pagpapanood

Dula ng Griyego Dula ni Shakespeare Dula ni Bertolt Brecht Maskara na ginagamit sa dulaan ng Griyego Maskara ng Afrika o Papua New Guinea

Potograpiya Makabagong Anyo Instalasyon Performance art at iba pa

Potograpiya at Limbag Kamay sa Kultura Sine sa Kultura

Potograpiya at limbag kamay

Hapon

Sine luma at bago

India

Halimbawa ng Sine ng ibang bansa Iran

Ikaapat na Markahan PAKSA FIRST YEAR Sining at Lipunan SECOND YEAR Sining at Lipunang Asyano India Hapon Tokogawa Period Edo Period Tsina Tradisyong at Pagbabago Korea Indonesia Thailand Paete o iba pang mga kultura ng pamayanan THIRD YEAR Kasaysayan at Estilo Renesans sa Italia Baroko sa Espanya Impresyonismo sa Pransya Ekspresyonismo sa Alemanya FOURTH YEAR Mga Isyu ng Lipunan sa Makabagong Panahon Globalisasyon Kalikasan Pag-unlad ng Tao

Malalimang pag- Sining sa Cordillera aaral sa sining Sining at Kultura ng at kulturang Maranao nakapaloob sa lipunan Sining at Kulturang Tausug Pag-analisa ng mga likhang Sining Pilipino sa sining ika-19 dantaon Pagtatasa ng Kabuuang Sining Pilipino mula Pag-aaral 1900 magpahanggang ngayon

SAKLAW AT PAGKAKASUNUD-SUNOD NG MGA ARALIN

EDUKASYONG PANGKATAWAN Unang Markahan - Kaangkupang Pisikal Unang Taon 1. Katuturan at Kahalagahan ng Kaangkupang Pisikal 2. Mga elemento/ sangkap ng kaangkupang pisikal at kahalagahan nito 3. Mga Ehersisyo at Gawaing Pampasigla /Pisikal 4. Pagsubok ng Kaangkupang Pisikal a. PPFT- Pretest 5. Mga Ehersisyong Nagpapaunlad ng Kaangkupang Pisikal gaya ng Calisthenics at iba pa. Ikalawang Taon 1. Pagsubok ng Kaangkupang Pisikal a. PPFT- Pretest 2. Mga ehersisyo at gawaing Nakapagpapaunlad at Nakapagpapanatili ng Kaangkupang Pisikal gaya ng Himnastiko at iba pa. 3. Karagdagang Gawain na nakapagpapaunlad ng Kaangkupang Pisikal Ikatlong Taon 1. Pagsubok ng Kaangkupang Pisikal a. PPFT- pretest 2. Mga Makaagham na Pamamaraan na Nagpapaunlad ng Kaangkupang Pisikal 3. Pagbuo ng sariling Pamantayan at Programa sa Pagpapaunalad ng Kaangkupang Pisikal Ikaapat na Taon 1. Pagsubok ng Kaangkupang Pisikal a. PPFT-Pretest 2. Pagbalangkas ng mga gawaing makapagpapanatili at makapagpapaunlad ng kaangkupang pisikal 3. Mga Maling Paniniwala sa Pagpapaunlad ng Kaangkupang Pisikal at Pagtutuwid nito

Ikalawang Markahan - Sayaw Unang Taon Batayang Kaalaman at Kasanayan 6. Elemento ng Ritmo 7. Elemento ng Espasyo a. ayon sa direksiyon b. ayon sa lawak 8. Pangunahing Posisyon ng kamay at paa 9. Mga Batayang Kasanayan sa Palakumpasang 2/4 at 3/4 Ikalawang Taon 4.Mga Katutubong Sayaw a. Kasaysayan at Kahalagahan b. Kasuotan c. Musika:Ritmo at bilang d. Kagamitan e. Katawagan f. Pangunahing Kasanayan at Posisyon g. Hakbang Sayaw Ikatlong Taon 4. Mga Banyagang Sayaw a. Pinagmulan at Kahalagahan b. Kasuotan c. Musika: Ritmo at bilang d. Kagamitan e. Katawagan f. Pangunahing Kasanayan at Posisyon g. Hakbang Sayaw Ikaapat na Taon 4. Mga Sayaw Panlipunan a. Pinagmulan at Kahalagahan b. Kasuotan c. Musika: Ritmo at bilang d. Kagamitan e. Katawagan f. Pangunahing Kasanayan at Posisyon g. Hakbang Sayaw 4.1 Pagtatanghal

Ikatlong Markahan - Isports Unang Taon 9. Iba't -Ibang Laro at Isports A. Mga Laro ng Lahi B. Isahan at Dalawahang Isporrts a. Pinagmulan at Kasaysayan b. Palaruan c. Kagamitan d. Manlalaro e. Pangunahing Kasanayan f. Pampasiglang Gawain g. Lead-Up Games 1. Kasanayan 2. Alituntunin 3. Pamaamaraan Ikalawang Taon 5. Isahan at Dalawahang Isports a. Batayang Alituntunin b. Istratehiya Ikatlong Taon 5. Isahan at Dalawahang Isports a.Alituntunin ayon sa sitwasyon b.Pamamahala ng Isports Ikaapat na Taon 4. GAWAING PANLIBANGAN a. Aktibong Gawain 1. Isports 2. Sayaw 3. Panlabas na Gawain b. Di-Aktibong Gawain

Ikaapat na Markahan - Maramihang Isports C. Maramihang Isports a. Pinagmulan at Kasaysayan b. Palaruan c. Kagamitan d. Manlalaro e. Pangunahing Kasanayan f. Pampasiglang Gawain g. Lead-Up Games 1. Kasanayan 2. Alituntunin 3. Pamaamaraan 10.PPFT-Post Test Pagtataya at Paghahambing ng resulta ng Pre test at Post test 6. Maramihang Isports a. Batayang Alituntunin b. Istratehiya 6. Maramihang Isports a. Alituntunin ayon sa sitwasyon b. Pamamahala ng Isports 5. Pamamahala at Pangangasiwa ngPalaro 5.1 Hakbang /Paghahanda ng Palaro a. Lupong Tagapagpaganap b. Uri ng Eliminasyon c. Pag-iiskedyul ng Palaro d. Mga Opisyal at tungkulin nito

7. PPFT -Post test Pagtataya at Paghahambing ng resulta ng Pre test at Post test

7. PPFT -Post Test Pagtataya at Paghahambing ng resulta ng Pre test at Post Test

6. PPFT-Post Test Pagtataya at Pagbuo ng sariling programang ayon saitinakdang antas ng kaangkupang piikal

SAKLAW AT PAGKAKASUNUD-SUNOD NG MGA ARALIN

Edukasyong Pangkalusugan

Unang Markahan

Unang Taon Palingkurang Pangkalusugan sa Paaralan at Pansariling Kalusugan Palingkurang Pangkalusugan sa Paaralan Kahalagahan ng mga Pagsubok Pangkalusugan - Medical - Dental - Pangkalusuga ng Pagsubaybay Pagsubok Pangkalusugang (actual napagkuha) - Pagkuha ng Taas at Timbang - Pagsusuri ng Paningin - Pagsukat ng talas ng Pandinig Pangangalaga sa mga Katangitanging Pandama - Paningin - Pandinig - Ilong at lalamunan - Balat Pangangalaga sa Ngipin at Bibig Wastong Tindig at ang Kalusugan - Pagtayo at Pag-upo - Paglakad - Pag-akyat sa Hagdanan - Pagdampot ng

Ikalawang Taon Pagsusuri ng Kalusugan at Edukasyong Pampopulasyon (Ugnayan ng Populasyon Resources at Environment (P.R.E) sa Pagpapanatili ng Kalusugan at Kaunlaran ) Kahalagahan ng Pagsusuri ng Kalusugan Ugnayan ng Pop. resources at environment sa Pagpapanatili ng Kalusugan Pag-aanak, Pagkamatay at Pandarayuhan Suliraning may Kaugnayan sa Mataas na Paglaki ng Populasyon sa: - Edukasyon - Paghahanap buhay/kabuhay an - Kalusugan - Pagkain - Pabahay - Kapayapaan Sulirnaing Pangkalusugan may Kaugnayan sa Pag-aanak, pagkamatay at pandarayuhan Palatuntunang Pangkalusugan na Makatulong sa Pagpapababa ng Bilis ng Paglaki ng Populasyon

Ikatlong Taon Pagsusuri ng Kalusugang Pangkaisipan (Pagtanda at Pagkamatay) Kahalagahan ng Pagsusuri ng Kalusugan - Pagsubok pangkalusugan Kahalagahan ng Kalusugang Pangkaisipan - Katangian ng Taong may Malusog na Kaisipan Salik na Nakakaapekto sa Kalusugan ng Kaisipan - Pagmamana - Pisikal - Pangkultura at panlipunang pangkaisipan Ibat ibang Uri ng Sakit Pangkaisipan Mga Kaugaliang Makatutulong sa Pag-iwas sa Sakit Pangkaisipan Ahensya, Asosasyon at Institusyong May Kinalaman sa Pagpapaunlad ng Kalusugang Pangkaisipan Matalinong Pagpapasya sa Pagpalano sa Kinabukasan Pagbabago sa

Ika-apat na Taon Pagsusuri ng Kalusugan at Edukasyon Tungkol sa Gamot (Narkotiko) Pagsusuri ng Kalusugan - Pagsubok pangkalusug an Narkotiko at Gamit nito Epekto ng Pagaabuso sa Narkotiko - Sarili - Pamilya - Pamayanan Tolerance at withdrawal Syndrome Ibat-ibang Ahensyang Pampubliko at Pampribadong Nagtutulungan sa Paglutas ng Suliranin Sa Gamot Wastong Pagpapasiya

mga Bagay Wastong Kaugaliang Pangkalusugan

Katandaan - Pisikal - Sikolohikal - Sosyolohikal Pangangailangan ng Matatanda at mga Programa para sa Kanila Kanais-nais na Saloobin sa Pagtanggap sa Pagkawala ng Isang Mahal Sa Buhay

Ikalawang Markahan

Edukasyong Pampopulasyon (Paglaki at pag-unlad) Mga Pagbabago Bunga Paglaki at Pag-unlad - Pangkatawan - Pandamdamin - Panlipunan - Pangkaisipan Salik na Nakaaapekto sa Paglaki at Pagunlad - Pagmamana - Glandula endokrina Pituitary

Thyroid

Gonad

Edukasyong Tungkol sa Edukasyong Tungkol sa Sakit (Nakakahawa at Di- Gamot (Barbiturates at Alcohol) Nakahahawang Sakit) Katangian at Kabutihang Dulot Suliranin ng mga ng Agham at Tinedyer Teknolohiya Dahilan at Salik na Paggamit ng Nagbibigay-Daan Barbiturates sa Pagkakaroon Epekto ng ng Sakit at Barbiturates Paglaganap Nito Ang Probisyon Pagkakaiba bg ng Dangerous Nakakahawa sa Drug Board of Di1976 tungkol sa Nakahahawang Barbiturates Sakit Uri at Gamit ng Pamamaraang Alcohol Pangkalusugan Dahilan ng Upang Maiwasan Paggamit ng ang Alcohol/Alak Nakahahawang Epekto ng Sakit Alcohol - Sipon Paraan ng Pag- Trangkaso iwas sa Pag-inon - Pulmonya ng Alak - Hepatiis Alituntunin at - HIV/AIDS Ordinansa - TB tungkol sa Alak - Dengue - At iba pa Wastong Di-Nakakahawang Pagpapasiya Sakit na Sanhi ng Ukol sa Pagkamatay sa Paggamit ng

Edukasyong Pampopulasyon (Mapanagutang Pagmamagulang at Pagplano ng Pamilya) Layunin at Dahilan ng Pag-aasawa Ang Pasya na Maging Magulang Layunin at Dahilan ng Pag-aanak Tungkulin ng Magulang sa mga Anak at ng mga Anak sa Magulang at Pamilya Kahalagahan ng pagplano ng pamilya - Kabutihan Dulot sa Magasawa, sa nak, sa Pamayan an, Bansa

Adrenal

Kapaligiran Mga Suliraning Kaugnay Ng Paglaki at Unlad At Paraan ng Pag-aangkop ditto Kanais-nais nas Saloobin Tungkol sa Sekswaledad Salik na May Impluwensya sa Saloobing Pangkatawan - Pamilya - Paaralan - Relihiyon/Sim bahan - Pamayanan - Kaibigan - Mass Media Saloobin at Gawing Makasarian (Sexual Attitude and Behavior

Pag-

Pilipinas - Sakit saSistemang Kardyobaskula r - Kanser - Diabetes Paraan ng Pagiwas sa DiNakahahawang Sakit Halamang Gamot sa Karaniwang Karamdaman Batas, Regulasyon, Progrmang Nangangalaga sa Kalusugan Propesyonl at Ahensyang Nangangalaga sa Kalusugan ng Mamamayan

Barbiturates Alak

at

at sa Daigidg Mga aspetong Nauugnay sa Pagplano ng Pamilya - Pisikal - Mental - Emosyonal - Sosyal - Moral - Ekonomikal Patakaran at Palatuntunang Pampopulasyon

Ikatlong Markahan

Edukasyong Pangkaligtasan at Pangunang Lunas Kahalagahan ng Kaalaman sa Edukasyong Pagnkaligtasan Katangian at Elemento ng Sakuna Mga Hakbang Upang Maiwasan ang Aksidente,

Pangunang Lunas Alintutunin sappagbibigay ng Pangunang lunas Tatlong Mabilisang Kalagayan (3 hurry cases) o Kaso na dapat Bigyan Agad ng Pangunang Lunas

Edukasyong Pangkalusugan sa Pamimili Kahulugan at Layunin ng Pangkalusugang Pamimili Mapagkakatiwala ang Inpormasyon, Produkto at Palingkurang Pangkalusugan

Edukasyong Pampamayanan (Pagsugpo ng Polusyon) Suliraning Pangkalusugan sa Pamayanan at Kahalagahan ng Paglutas nito Tungkulin ng Pamilya sa

Kalamidad sa: - Tahanan - Paaralan - Kalye at Sasakyan Kahulugan at Kahalagahan ng Kaalaman sa Pangunang Lunas Pangunahing Tuntunin sa Paglapat ng Pangunahing Lunas Pangunang Lunas sa Ibatibang Uri ng Sugat - Bukas na Sugat Gasgas Hiwa Laslas Tuklap Tusok - Saradong sugat Pasa Pag-ampat ng Pagdurugo Wastong Gamit ng Dressing at Bendahe Mga Karaniwang kapansanan - Paso - Balinguynguy - Pagkahilo - Kagat ng aso at insekto - Lagnat - Pananakit sa katawan

Paraan sa Pagaampat ng Pagdurugo Pangunahing Lunas sa Kapansanan sa Buto, Kalamnan at Kasu-kasuan - Pilay - Pagkapwersa - Pagkalinsad - Pagkabali Pangunang Lunas sa mga Biglang Pangyayari - Kombulsyon sa bata - Kombulsyon ng epileptiko - Apendisitis - Pagkasindak - Atake serebral o stroke at pagtaas ng presyon ng dugo - Atake sa puso - Panloob na pagdurugo - Malubhang pagkalasing - Kagat ng ahas Artipisyal na paghinga - Cardio pulmonary resuscitation (CPR) Wastong Paraan ng Pagbubunot/ Paglilipat ng Biktima Wastong Paraan ng Paglilipat at Paglalapag sa Biktima

Paraan ng Paghihikayat sa pamamamagita ng Uso Tradisyonal na Manggagamot Karapatan ng Mamimili Legal na Pangangalaga sa Mamimili Kahalagahan ng mga Palingkuran/Pro gramang Pangkalusugan

Paglutas sa Suliraning Pangkalusugan Wastong Pagtatapon ng Basura sa Tahanan at Pamayanan - Pag-imbak ng basura - Pag-ipon ng basura - Pagtatapon ng basura - Pagbabagong anyo Kahalagahan ng Malinis na Tubig - Ibat-ibang Paraan ng Pagpapadalis ay ng Tubig * Pagpapakulo * Pagsasala * Paglalagay ng chlorine Mga Epekto ng Polusyon sa Tubig at Mga Paraan ng Pag-iwas ditto

Ikaapat na

IV. Edukasyong sa

IV. Edukasyong sa

IV. Edukasyong

Epekto ng Polusyon sa Hangin at mga Paraan ng Pag-iwas Nito Epekto ng Polusyon sa Ingay at Mga Paraan ng Pag-iwas Dito IV. Kalusugang

Markahan

Gamot (Marijuana, Nilalanghap na Kemikal at Sigarilyo) Kahalagahan ng Gamot - Uri ng Gamot ayon sa gamit Kahalagahan ng Nireresetang Gamot Wasto at MalingPpaggami t ng Gamot Uri ng Gamot na Inaabuso Ang Marijuana at Masamang Epekto nito Nilalanghap na Gamot/Kemikal at ang Epekto Nito Dahilan at Palatandaan ng Pag-aabuso sa Gamot Dahilan ng Paninigarilyo at Di-Paninigarilyo Anunsyo saSsigarilyo at Paninigarilyo Paraan Upang Makaiwas sa Pag-aabuso sa Gamot at Paninigarilyo Mga Tao/ Ahensya/Samah ang Makatutulong sa Pagh-iwas sa Pag-aabuso sa Gamot

Gamot (Ampitamina, Shabu at Cocaine) Suliranin ng Kabataang Nagbubuyo sa Pag-aabuso sa Gamot Pampasiglang Gamot - Ampitamina - Shabu - Cocaine Epekto ng Pampasiglang Gamot sa Katawan Sintomas o Palatandaan ng Pag-aabuso ng Pampasiglang Gamot Hinihigpitan at Ipinagbabawal na Gamot Probisyon ng Batas Kaugnay ng Pag-aabuso sa Hinihigpitan at Kontroladong Gamot Ahensyang Tumutulong sa Pagsugpo sa Pag-aabuso sa Ipinagbabawal na Gamot Pamamaraan sa Pag-iwas sa Paggamit ng Gamot Pampasigla Wastong Pagpapasya Ukol sa Paggamit ng Gamot Pampasigla

Pampopulasyon (Reproductive Health) Kahulugan at Kahalagahan ng Reproductive Health Ugnayan ng Kakayahang Mag-anak, Pagaanak at Pagkabaog sa Reproductive Health Care Salik sa Pagaanak Kahalagahan ng Pagsasapunla sa Pagiging Magulang - Reproductive system ng Lalaki - Reproductive system ng Babae Pagkabaog - Sanhi ng Pagkabaog sa Lalaki - Sanhi ng Pagkabaog ng Babae Wastong Saloobin sa Pagtanggap sa Pagkabaog o Di-Pag-aanak Paraan ng Pagiwas at Paggamot sa Hindi Pag-aanak Pag-aasawa sa Wastong Panahon Pagpapataas ng Uri ng Pamilya

Pampamayanan (Wastong Pamamahala ng Pamamahay, Dumi, Insekto, Daga at Peste) Pag-iwas sa Sakit Sanhi ng Dumi ng Tao Uri ng Palikuran Pag-iwas sa Kontaminasyo n at Pagkalason sa Pagkain - Sakit na Dala ng Kontaminasyong Pagkain Pag-iwas sa mga Sakit at Pinsalang Dulot ng Daga, Insekto at Peste Wastong Pamamahala ng Pamamahay - Katangian ng Maayos na Pamamahay Gawain ng mga Ahensyang Pangkalusugan ng Pamayanan

MGA MUNGKAHING ISTRATEHIYA AT KAGAMITAN

Upang lubos na makamit ang mga inaasahang bunga, maaaring gamitin ang sumusunod na mga istratehiya at pamamaraan: Kognitibong Edukasyon (Cognitive Learning) Pagtuturo na ang layon ay malinang ang ilang batayang proseso ng pag-iisip, pagbubuo ng reality, pagbibigay ng solusyon sa problema atbp. Dito ay binibigyang diin ang proseso at hindi ang nilalaman. Tinuturuan ang mag-aaral kung paano mag-aral at hindi kung ano ang pag-aaralan lamang. Kung matututunan ng mag-aaral ang pamamaraan ng pag-aaral, mabisang magagamit nito ang panahon ng pag-aaral. Ang Pambuong Pambungad at Pag-unawa ng Konsepto ay mga praktikal na paglalapat ng Kognitibong Edukasyon. Pambuong Pambungad (Advance Organizer) Ito ay ang paggamit ng panimulang materyal na inilalahad sa isang aralin. Ito ay maaaring konsepto, katuturan, proposisyon, o mga pangungusap na mag-uugnay sa bagong aralin at sa dating kaalaman. Ang layon nito ay mabigyang kahulugan ang maraming impormasyon sa pinakamabilis at pinakamakahulugang pamamaraan. Ginagamit ang pamamaraang ito upang mapagtibay ang istrukturang pangkaisipan ng magaaral. Pag-unawa ng Konsepto (Conceptual Understanding) Ito ay nagtuturo sa isang mag-aaral upang maunawaan ang isang bagay sa pamamagitan ng pagproseso sa impormasyon na gumagamit ng iba't ibang hakbang tulad ng paglalaro sa konsepto, pag-obserba, paglista ng mga katangian, paglabel/pagpangkat, pagsusuri kung paano nakuha ang kaalaman. Ang pamamaraang ito ay nakasentro sa mag-aaral, ang guro ang nagsasabi ng konsepto, ang mag-aaral ang nagbibigay ng depenisyon o kahulugan. Sa istratehiyang ito, mas malinaw ang pag-unawa sa konsepto dahil nagdaan sa mahabang proseso ng paglilinang. Kahusayan sa Pagkatuto (Mastery Learning) Ang pamamaraan na ito ay ang pagpapabuti ng kahusayan ng kakayahan sa isang hakbang ng sekwensya ng pagkatuto batay sa isang pamantayan ng kahusayan. Ito ay batay sa pananaw ni Carroll tungkol sa aptitude. Ayon sa kanya, ang aptitude ay ang panahong kailangan ng magaaral upang matutuhan ang isang itinakdang materyal na pag-aaralan, hindi ang kakayahan ng mag-aaral na matamo ang kahusayan. Sa pananaw na ito, ang mga mag-aaral na mababa ang aptitude sa isang aralin ay kailangan

lamang ng mas mahabang panahon upang matamo ang kahusayan kaysa sa mag-aaral na may mas mataas na aptitude. Kinakailangang matamo muna ang kahusayan sa isang hakbang bago tutuloy sa sunod na hakbang.

Panggagaya o Simulasyon (Simulation) Ito ay pagbibigay ng mga halimbawang sitwasyon, pangyayari o kaganapan sa tunay na buhay. Binibigyan nito ng pagkakataon ang magaaral na tularan o gayahin ang mga halimbawang sitwasyon, pangyayari o kaganapan sa pamamagitan ng paligsahan, pakikiangkop, pakikiisa, pagsusuri at paggawa ng desisyon.

Sama-samang Pagkatuto (Cooperative Learning) Ito'y isang pamamaraan kung saan ang mga mag-aaral na ay hinahati sa bawat pangkat upang sama-samang nagbabahagi ng kanikanilang kaalaman at kasanayan tungkol sa isang aralin. Ang pangkat ay nagtutulong tulong sa pag-aaral, paggawa ng proyekto o anumang gawain. Nalilinang nito ang positibong pag-uugnayan at pagtutulungan ng mga kasapi ng pangkat. Ang guro ay tagasubaybay at tagapayo lamang.

Pangkatang Pagtuturo (Team Teaching) Samahan ng mga guro (iba pang dalubhasa/mahuhusay na mga tao) at mag-aaral upang ang dalawa o higit pang mga guro ay magkatuwang sa pagsasabalikat ng mga dapat sundin ng isang pangkat ng mga mag-aaral.

Pagpapakita (Demonstration) Ang pagsasalarawan (mayroon o walang paliwanag) ng isang proseso o paraan na ibinibigay ng isang guro sa tulong ng mga halimbawa, instrumento o kagamitan. Ang resulta nito ay ang mga ideya at obserbasyon ng mga mag-aaral.

Paggawa ng Proyekto (Project Making) Ito ang pagtatala ng mga hakbang o proseso na dapat sundin upang makagawa ng proyekto

Pagkatutong Multisensory (Multisensory Learning) Pamamaraan ng pagkatuto sa pamamagitan ng mga pandamdam tulad ng paningin, pandinig, pagkilos; Ito ay gumagamit ng mga kagamitang biswal tulad ng telebisyon, mga larawan, tunog, iba't ibang galaw at iba pang pamamaraan na ginagamit ang pandamdam.

MGA KAGAMITAN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Cassette Tape Telebisyon at VHS Player Piyano, Gitara at iba pang instrumento Mga Larawan ng Halimbawang Sining Mga Instrumentong Pangguhit Bola at iba pang Kagamitang pang Isports Mats Mga tape ng Musika at Sayaw

Mga Sangguniang Aklat: Musika at Sining 1. SEDP PEHM Text Book Volumes I-IV 2. Music An Appreciation Kamien, 1998, McGraw-Hill 3. The World of Music Willoughby, 1996, Brown & Benchmark 4. The Humanities in Western Culture Lamm, 1996, Brown and Benchmark 5. Mga Awiting Cuyunon 1998, CHED and UP 6. Art Man and Society Guillermo, Icagasi, Mirano, 1988, UP 7. Ang Sining sa Kasaysayang Pilipino Guillermo et al., 1991, UP 8. Art and Society Flores, et al., 1997, UP 9. Sining at Lipunan Flores at Dela Paz, 1997, UP 10. Humanities, Art and Society: Handbook 1998, CHED and UP

Edukasyong Pangkatawan at Pangkalusugan 1. SEDP PEHM Textbook Volume I-IV 2. Philippine Folk Dances Francisca Reyes Aquino Volumes I - VI 3. Dances for All Occassions Francisca Reyes Aquino 4. Foreign Folk Dances Francisco Reyes Aquino 5. Gymnastics Clarita P. Dioso 6. Laro ng Lahi 7. NSAs Rule Book

BATAYAN SA PAGMAMARKA
Isa ang magiging grado o marka ng MSEPP. Kukunin ang total ng mga sumusunod na salik ayon sa itinakdang bahagdan. Pangmarkahang Pagsusulit Maikling Pagsusulit/Pangyunit na Pagsusulit Pakikibahagi sa Klase Praktikum/Paglalapat na mga Gawain (Pagtatanghal, Proyekto) Saloobin (Attitude) Total 25% 20% 15% 30% 10% 100%

Para makuha ang faynal na marka, kunin ang average ng apat na komponent (Musika, Sining, Edukasyong Pangkatawan at Pangkalusugan). Musika Sining Edukasyong Pangkatawan Edukasyong Pangkalusugan + 84 83 84 83 334 / 4 = 83.5

Upang makuha ang kontribusyon ng MSEPP sa Makabayan, kunin ang tatlumpung bahagdan (30%). MSEPP Average MAKABAYAN) 25.05 83.5 X .3 (Bahagdan

ng

MSEPP

sa

Hindi dapat bigyan agad ng faynal na marka ang isang mag-aaral na hindi makapapasa sa isa sa alinmang komponent ng MSEPP. Kinakailangang matugunan ng mag-aaral ang anumang kakulangan sa loob ng isang markahan.

MGA KASANAYAN SA PAGKATUTO

Pagkatapos ng apat na taong pag-aaral sa mataas na paaralan, inaasahang maipakikita ng bawat mag-aaral ang mga sumusunod na kasanayan :

MUSIKA Unang Taon Unang Markahan Ano ang Musika 1. Nalilinang ang kamalayan sa musika sa lahat ng aspeto ng buhay at ang kahalagahan nito sa ating buhay 1.1 Naiuugnay ang musika sa ibang asignatura at maging sa ibang aspeto ng buhay Tunog ng Musika 1.Naipamamalas ang pag-unawa at pagdama sa tunog himig na pinakikinggan 1.1 Nakikilala ang ibat ibang uri ng tunog at mga katangian nito 1.2 Nakikilala ang mga simbolo ng musika sa haba, tining, tiyempo, daynamiko at artikulasyon 1.3 Nakikilala ang ibat ibang uri ng tinig 1.4 Naaawit ang mga himig na pinag-aaralan ayon sa mga katangian ng wastong pag-awit 1.5 Natutukoy at nailalarawan ang ibat ibang uri ng instrumentong pangmusika (katutubong instrumento, instrumento ng banda, orkestra, kombo) Chordophone Idiophone Membranophone Aerophone Electrophone 1.6 Natutukoy sa pamamagitan ng pandinig ang ibat ibang uri ng instrumentong pangmusika 1.7 Natutukoy sa pamamagitan ng pandinig ang tunog ng ibat ibang pangkatang manunugtog

1.8 Nakagagawa ng mga instrumentong pangmusika (buhat sa materyales sa paligid) na halos katulad ang tunog ng instrumentong napag-aralan 1.9 Naisasagawa ang improbisasyon sa musika na gumagamit ng ibat ibang uri ng tunog

Ikalawang Markahan Ritmo at Melodiya 1. Naipamamalas ang pagdama at pag-unawa sa mga katangiang pangritmo at pangmelodiya ng mga himig na pinag-aralan 1.1 Natutukoy sa pamamagitan ng pandinig ang ibat ibang konsepto ng ritmo 1.2 Nakaaawit ng ilang halimbawa ng musikang may malayang ritmo 1.3 Naisasagawa ang ibat ibang huwarang ritmo sa ibat ibang tandang galaw 1.4 Naisasagawa ang ibat ibang huwarang ritmo na may sinkopasyon 1.5 Nakalilikha ng ibat ibang huwarang ritmo bilang pansaliw sa mga katutubong himig ng rehiyon 1.6 Natutukoy sa pamamgitan ng pandinig ang ibat ibang konsepto ng melodiya 1.7 Nakasusunod sa iskor at naaawit ang ilang katutubong himig ng ibat ibang rehiyon na nasa mayor, menor at iba pang moda 1.8 Naaawit ang mga himig na may modyulasyon 1.9 Natutukoy ang tunugan ng himig na may modyulasyon sa pamamagitan ng pakikinig/pagbasa

Ikatlong Markahan Harmonya at Tekstura 1. Naipamamalas ang mga nalinang na kakayahan at mga kaalaman sa musika na may ibat ibang tekstura at harmonya 1.1 Nakikilala sa pandinig ang ibat ibang uri ng tekstura: monoponya, homoponya, poliponya, heteroponya, drones,descanta, rounds, canons, ostinato, partner songs, akorde 1.2 Nakasasali sa pag-awit ng ilang himig na may ibat ibang tekstura 1.3 Nakalilikha ng isang maikling pansaliw na ostinato 1.4 Nababasa at naisusulat ang notasyon ng pangunahing akorde at akordeng sekondarya

1.5 Natutugtog ang ilang halimbawa ng pangunahing akorde sa tunugang mayor at menor sa instrumentong pansaliw tulad ng gitara at keyboard 1.6 Naipahahayag ang kahalagahan ng harmonya sa musika sa pang araw araw na pamumuhay

Ikaapat na Markahan Anyo at Istilo 1. Naipamamalas ang pagdama at pag-unawa sa musika na may ibat ibang anyo at istilo 1.1 Nakikilala/Nakaaawit ng ilang halimbawa ng awiting may malayang anyo 1.2 Nakikilala sa pandinig ang motib at phrase ng isang awitin o tugtugin 1.3 Nakikilala/Naaawit ang motib at phrase ng musikang nasa ibat ibang anyo (binarya, ternarya, rondo, istropik) 1.4 Nasusuri ang anyo ng ilang kilalang himig 2. Naipamamalas ang pagdama at pag-unawa sa ibat ibang anyo at istilo ng musikang Pilipino at ng banyagang himig na nakaimpluwensya ditto 2.1 Natutukoy ang mga katangian ng ilang komposisyong Pilipino na may impluwensyang banyaga 2.2 Naipahahayag ang pagpapahalaga sa musikang Pilipino na may ibat ibang anyo at istilo sa pamamagitan ng pakikinig, pag-awit at paggalaw 2.3 Naipakikita ang kahusayan sa pagpili ng musikang kinagigiliwan

Ikalawang Taon Unang Markahan Musika ng Pilipinas 1. Nakikilala sa pandinig ang mga katutubong himig ng ibat ibang rehiyon na may pagpapahalagang sosyo cultural tulad ng paghaharana awiting pang ibat ibang panahon awit ng pagbati

1.1 Natutukoy at napahahalagahan ang mga katutubong himig ng rehiyon 1.2 Nakalilikha ng mga pansaliw sa mga katutubong himig ng rehiyon 1.3 Natutukoy sa pandinig ang impluwensya ng banyaga sa ating musikang pangrehiyon 2. Nakikilala sa pandinig ang musikang etniko buhat sa Cordillera Highlands at Aetas 2.1 Nakaaawit ng ilang himig sa Cordillera Highlands at himig Aetas 2.2 Natutukoy at nailalarawan ang mga instrumentong katutubo ng Cordillera Highlands at Aetas 2.3 Natutukoy at napahahalagahan ang musika buhat sa Cordillera Highlands at musika ng Aetas 3. Nakikilala sa pandinig ang musikang etniko buhat sa Mindanao (Islam at di Islam) 3.1 Nakaaawit ng himig mula sa Mindanao (Islam at di Islam) 3.2 Natutukoy at nailalarawan ang mga instrumentong katutubo sa Mindanao (Islam at di Islam) 3.3 Natutukoy ang pagkakaiba ng musikang buhat sa timog sa musikang buhat sa hilaga

Ikalawang Markahan Musika ng Pilipinas 1. Nasisiyahan sa pakikinig sa musikang buhat sa Mindoro, Visayas at Palawan 1.1 Naipaliliwanag ang mensahe ng ambahan, iyaya at ayong

1.2 Napapakinggan at nasasabi ang kahulugan ng sinulog, hinaplas, pontino, ati-ati,dinaklap at daygon 1.3 Napapakinggan at nauunawaan ang sinasabi ng tagbalay 1.4 Nakaaawit ng ilang himig mula sa Mindoro, Palawan at Visayas 1.5 Natutukoy at nailalarawan ang mga instrumentong katutubo sa Mindoro, Palawan at Visayas 1.6 Nakagagawa ng mga instrumentong pangmusika (buhat sa materyales sa paligid) na halos katulad ang tunog ng instrumentong napag-aralan 1.7 Naipapahayag ang pagkahilig sa musikang Pilipino sa pamamagitan ng pakikinig sa mga tugtugin at awiting sariling atin

Ikatlong Markahan Musika ng Tsina at Korea 1. Nauunawaan at nadarama ang ilang elemento ng musikang likha sa Tsina at Korea 1.1 Nasusundan sa pandinig ang ilang himig ng Tsina at Korea 1.2 Naaawit ang ilang himig na nagmula sa Tsina at Korea 1.3 Natutukoy ang mga katangian ng mga himig mula sa Tsina at Korea 1.4 Nakikilala ang ibat ibang uri ng instrumentong pangmusika mula sa Tsina at Korea 1.5 Nasasaliksik ang mga materyal sa kapaligiran na nagbibigay ng nahahawig na tunog at pamamaraan ng pagtugtog ng ilang instrumentong pangmusika ng Tsina at Korea 1.6 Nakikilala ang mga kaisipan, bagay/kulturang nakaimpluwensya sa musika ng Tsina at Korea

Ikaapat na Markahan Musika ng Hapon 1. Nauunawaan at nadarama ang ilang elemento ng musikang likha sa Hapon 1.1 Nasusundan sa pandinig ang ilang himig ng Hapon 1.2 Naaawit ang ilang himig na nagmula sa Hapon 1.3 Natutukoy ang mga katangian ng mga himig mula sa Hapon 1.4 Nakikilala ang ibat ibang uri ng instrumentong pangmusika ng Hapon

1.5 Nasasaliksik ang mga material sa kapaligiran na nagbibigay ng nahahawig na tunog at pamamaraan ng pagtugtog ng ilang instrumentong pang musika ng Hapon 1.6 Nakikilala ang mga kaisipan, bagay/kulturang nakaimpluwensya sa musika ng Hapon

Ikatlong Taon

Unang Markahan Musika ng India 1. Naipamamalas ang mga nalinang na kakayahang pangmusika sa pakikinig at pagtatanghal ng ilang musika ng India 1.1 Naipaliliwanag ang aspetong pilosopiya at relihiyon na nakaimpluwensya sa musika ng India 1.2 Nakikilala sa pandinig ang tala, raga, drone at ilang instrumentong pangmusika ng India 1.3 Naaawit ang ilang katutubong himig ng India 1.4 Natutukoy ang mga katangiang lumilikha ng kakaibang tunog ng musika ng India 1.5 Nakikilala ang ibat ibang uri ng instrumentong pangmusika ng India 1.6 Nasasaliksik ang mga material sa kapaligiran na maaaring magbigay ng nahahawig na tunog at pamamaraan ng pagtugtog ng ilang instrumentong pangmusika ng India Ikalawang Markahan Musika ng Thailand 1. Naipamamalas ang mga nalinang na kakayahang pangmusika sa pakikinig at pagtatanghal ng ilang musika ng Thailand 1.1 Nasusundan sa pandinig ang ilang himig ng Thailand 1.2 Naaawit ang ilang himig ng Thailand 1.3 Nakikilala ang mga instrumentong pangkatan ng Thailand

1.4 Nakikilala ang ibat ibang uri ng instrumentong pangmusika ng Thailand 1.5 Nasasaliksik ang mga material sa kapaligiran na maaaring magbigay ng nahahawig na tunog at pamamaraan ng pagtugtog ng ilang instrumentong pangmusika ng Thailand 1.6 Nakikilala ang mga kaisipan, bagay, kulturang nakaimpluwensya sa musika ng Thailand

Ikatlong Markahan Musika ng Indonesia 1. Naipamamalas ang mga nalinang na kakayahang pangmusika sa pakikinig at pagtatanghal ng ilang musika ng Indonesia 1.1 Nasusundan sa pandinig ang ilang himig ng Indonesia 1.2 Natutukoy sa pamamagitan ng pandinig ang slendro at pelog 1.3 Nakaaawit ng ilang himig ng Indonesia 1.4 Nakikilala ang mga instrumentong bumubuo sa gamelan at iba pang instrumentong pangmusika ng Indonesia 1.5 Nasasaliksik ang mga material sa kapaligiran na maaaring magbigay ng nahahawig na tunog at pamamaraan ng pagtugtog ng ilang instrumentong pangmusika ng Indonesia 1.6 Natutukoy ang mga katangian ng Wayang Kulit 1.7 Nakikilala ang mga kaisipan, bagay, kulturang nakaimpluwensya sa musika ng Indonesia

Ikaapat na Markahan Musika ng Latin Amerika at Afrika 1. Naipamamalas ang mga nalinang na kakayahang pangmusika sa pakikinig at pagtatanghal ng ilang musika ng Indonesia 1.1 Nasusundan sa pandinig ang ilang himig ng Latin Amerika 1.2 Naaawit ang ilang himig ng Latin Amerika 1.3 Natutukoy ang mga katangian ng musika ng Latin Amerika 1.4 Nakikilala ang ibat ibang uri ng instrumentong pangmusika ng Latin Amerika 1.5 Nasasaliksik ang mga material sa kapaligiran na maaaring magbigay ng nahahawig na tunog ng ilang instrumentong pangmusika ng Latin Amerika

1.6 Nakikilala ang mga kaisipan, bagay, kulturang nakaimpluwensya sa musika ng Latin Amerika 2. Nauunawaan at nadarama ang ilang elemento ng musikang likha sa Afrika 2.1 Nasusundan sa pandinig ang ilang himig ng Afrika 2.2 Naaawit ang ilang himig ng Latin Afrika 2.3 Natutukoy ang mga katangian ng musika ng Afrika 2.4 Nakikilala ang ibat ibang uri ng instrumentong pangmusika ng Afrika 2.5 Nasasaliksik ang mga material sa kapaligiran na maaaring magbigay ng nahahawig na tunog ng ilang instrumentong pangmusika ng Afrika 2.6 Nakikilala ang mga kaisipan, bagay, kulturang nakaimpluwensya sa musika ng Afrika

Ikaapat na Taon Unang Markahan Musika sa Ika-20 Siglo Kasalukuyan 1. Naipamamalas ang pag-unawa at pagdama sa mga saligang kaisipan ng musika na likha sa ika-20 siglo hanggang kasalukuyan 1.1 Nakikilala sa pandinig ang mga bagong sistema ukol sa mga elemento ng musika na likha sa ika-20 siglo 1.2 Nakikilala ang mga katangian ng musika sa kasalukuyang panahon 1.3 Nakikilala sa pandinig ang musikang : Impresyonismo Ekspresyonismo Neyoklasisismo Elektoniko 1.4 Nakikilala sa pandinig ang ilang kilalang komposisyon ng mga bantog na kompositor sa ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyang panahon 1.5 Nakalilikha at nakapagtatanghal ng payak na komposisyon na ginagamitan ng teyp rekorder 1.6 Naisasalaysay ang maikling talambuhay ng mga bantog na kompositor sa ika-20 siglo

Ikalawang Markahan Musika sa Panahong Romantisismo 1. Naipamamalas ang pag-unawa at pagdama sa mga saligang kaisipan ng musika sa panahong Romamtisismo 1.1 Nauunawaan ang mahahalagang pangyayari sa panahong Romantisismo 1.2 Nakikilala sa pandinig ang mga katangian ng musikang likha sa panahong Romantisismo 1.3 Nakikilala sa pandinig ang mahahalagang anyo sa panahong Romantisismo Lirikong awit Tugtugin para sa Piano Musikang Programatiko Opera 1.4 Naaawit ang tema ng ilang komposisyon sa panahong Romantisismo

1.5 Nakaaawit ng payak na himig na halaw sa isang opera sa panahong Romantisismo 1.6 Naisasalaysay ang maikling talambuhay ng mga bantog na kompositor sa panahong Romantisismo

Ikatlong Markahan Musika sa Panahong Klasisismo 1. Naipamamalas ang nga nalinang na kasanayan sa pag-awit, pakikinig, pagkilalala sa musika sa panahong Klasisismo 1.1 Nasasabi ang mahahalagang pangyayari sa panahong Klasisismo 1.2 Nakikilala sa pandinig ang mahahalagang anyo ng musika sa panahong Klasisismo Sonata allegro Simponya Konsyerto Opera 1.3 Nakikilala sa pandinig ang mga tema o himig ng ilang halimbawa ng musikang Klasikal 1.4 Naaawit ang mga tema o himig ng mga musikang Klasikal na napag-aralan 1.5 Naipapahayag ang mga impresyon sa musika ng panahong Klasisismo

Ikaapat na Markahan Musika sa Panahong Barok at Renesans 1. Naipamamalas ang nalinang na mga kasanayan sa pag-awit, pakikinig at pagkilala sa musikang Barok at Renesans 1.1 Nasasabi ang mahahalagang pangyayari sa panahong Barok at 1.2 Naipaliliwanag ang pagkakaiba ng cantata sa oratoryo 1.3 Nakikilala sa pandinig ang mahahalagang anyong pantinig at panginstrumento sa panahong Barok Cantata Oratoryo

Konsyerto Grosso Fugue Suite 1.4 Nakikilala sa pandinig ang mga pangunahing instrumento sa panahong Baroque tulad ng organo at harpsikorda 1.5 Nakikilala ang mga bantog na kompositor sa panahong Barok na sina Bach at Handel 1.6 Nakikilala sa pamamagitan ng pakikinig at pag-awit ang katangian ng madrigal sa panahong Renesans 1.7 Nakikilala sa pandinig ang katangian ng instrumentong luta sa panahong Renesans 1.8 Nakikilala ang mga bantog na kompositor sa panahong Renesans na sina Palestrina at Thomas Morley

SINING Unang Taon

Unang Markahan Sining at Kulturang Pilipino - Kalikasan ng Sining 1. Naipamamalas ang pagdama o persepsyon sa inilalarawan ng sining sa sarili at pamayanan upang malaman ng mag-aaral ang ugnayan ng sining sa iba't ibang aspeto ng buhay tulad ng Sining at buhay Sining at relihiyon/paniniwala Gamit ng sining Kaugalian Ekonomiya Politika Heyograpiya Teknolohiya Pagkakaugnay 1.1 Natutukoy kung paano nailalarawan ang sining Pilipino 1.2 Naipaliliwanag ang kahulugan ng sining at kung paano inilalarawan ang mga halimbawa mula sa sining ng sariling pamayanan 1.3 Nakalilikha ng halimbawang sining batay sa pansarili at pamayanang karanasan

Ikalawang Markahan Elemento ng Sining (Pinta, Iskultura, Arkitektura, Katutubong Sining) 1. Naipamamalas ang pag-unawa, kaalaman at pagdama sa mga katangian at elemento ng sining 1.1 Nakikilala at napag-iiba-iba ang mga gamit at pamamaraan ng sining ng dalawang dimensyon (2D) at tatlong dimensyon (3D) 1.2 Natutukoy at naipaliliwanag kung ano at paano ginagamit ang iba't ibang elemento ng sining tulad ng Guhit Kulay

Lwanag at Dilim Salat at Tekstura Anyo at Hugis Pagsasaayos sa Espasyo Galaw 2. Nadarama at nauunawaan ang anyo at istilo ng ilang halimbawa ng sining na gawang Pilipino 2.1 Nakikilala at naipaliliwanag ang anyo at istilo ng ilang piling sining na gawang Pilipino 2.2 Natutkoy ang pamagat at pangalan ng manlilikha ng ilang piling sining na gawang Pilipino 2.2.1 Persepsyon ng pagkakahulugan o simbolo ng obra maestra 2.2.2 Taon panahon ng obra maestra ay nilikha at maaaring kadahilanan kung bakit ito ginawa ayon sa konteksto ng kasaysayan, katangian ng panahon/taon Sinauna Panahon ng Espanyol Panahon ng Amerikano Panahon ng Hapon Pangkasalukuyang Panahon 2.3 Naipamamalas ang kasanayan sa pagdama at pag-unawa sa sining 2.3.1 Natutukoy at naipaliliwanag sa tulong ng mga piniling halimbawa ng mga obra maestra at mga likhang pangindibidwal o pangkatan kung : Ano ang inilalarawan Paano ito inilalarawan Ano ang gamit Ano ang pamamaraan at kadahilanan Ano ang pamamaraan sa pagdisenyo Ano ang pagkakahulugan

Ikatlong Markahan Sining at Kultura - (Sayaw, Dulaan, Potograpiya at Limbag Kamay, Sine) 1. Naipamumulat ang iba't ibang anyo ng sining Pilipino 1.1 Naipakikita ang kahalagahan ng sayaw, dulaan, sine, potograpiya at limbag kamay sa kulturang Pilipino

1.2 Nauunawaan ang sayaw, dulaan, sine, potograpiya at limbag kamay bilang isang wika 1.3 Naipaliliwanag ang mga elemento ng sayaw 1.4 Nakasasayaw ng ilang halimbawang sayaw Pilipino tulad ng subli, pangalay atbp. 1.5 Nasasabi ang mga katangian ng mga sayaw na napag-aralan 1.6 Nakapapanood ng halimbawa ng sine (luma at bago) at dulaan tulad ng senakulo, komedya at kontemporaryo 1.7 Nasasabi ang kaibahan ng sineng bago sa luma

Ikaapat na Markahan Sining at Lipunan 1. Nauunawaan at napahahalagahan ang pagiging multi-kultural ng mga Pilipino at nakikita na may pagkakaisa sa pagkakaiba 1.1 Napahahalagahan ang kakanyahan ng iba't ibang kultura sa loob ng lipunang Pilipino 1.2 Natutukoy at naipaliliwanag ang pagkakaiba at pagkakahawig o impluwensya ng iba't ibang kultura sa loob ng lipunan sa sining Pilipino 1.3 Naipaliliwanag at napahahalagahan ang katutubo at natatanging katangiang estetiko,anyo at istilo ng sining Pilipino 1.4 Natutukoy at naipaliliwanag ang pagkakatangi ng ibang piling halumbawa ng sining Pilipino 1.5 Nailalarawan ang sining sa iba't ibang panahon sa kasaysayan 1.6 Naipaliliwanag at napahahalagahan ang ebolusyon ng sining Pilipino 1.7 Nakikilala at napahahalagahan ang sining lalo na ang likhang Pilipino bilang isang pambansang manang kultural

Ikalawang Taon

Unang Markahan Sining at Lipunang Asyano 1. Naipamamalas ang pagdama o persepsyon sa sining at kultura sa Kabihasnang Asyano at ang ugnayan nito sa kulturang Pilipino Sining at buhay Sining at Relihiyon/paniniwala Gamit ng sining Kaugalian Ekonomiya Politika Heyograpiya Teknolohiya Pagkakaugnay 1.1 Natutukoy kung paano nailalarawan ang sining Asyano 1.2 Naipaliliwanag ang kahulugan ng sining at kung paano inilalarawan ang mga halimbawa mula sa sining Asyano 1.3 Nakalilikha ng halimbawang sining batay sa pag-aaral tungkol sa Kabihasnang Asyano 1.4 Nasasabi ang pagkakatulad at pagkakaiba ng sining Asyano sa sining Pilipino

Ikalawang Markahan Sining Asyano (Arkitektura, Pinta, Paghubog sa Putik, Katutubong Sining) 1. Naipaliliwanag ang gamit ng sining sa iba't ibang kulturang Asyano sa pamamagitan ng 1.1 Pagkilala at pagpapahalaga sa naiambag nila sa pang-indibidwal at pangkatang ekspresyon at komunikasyong hindi berbal 1.2 Pagkilala at pagpapahalaga sa sining na likha ng mga Asyano 1.3 Pagkilala at pagpapahalaga sa sining sa konteksto ng pangkalahatang kalinangang sosyo-kultural 2. Naipamamalas ang mga nalinang na mga kaalaman at kasanayan na ngmula sa pag-aaral ng sining Asyano

2.1 Naipaliliwanag at naipakikita ang kaalaman sa iba't ibang pamamaraan ng pagdisenyo at paglikha ng sining Asyano 2.2 Natutukoy ang mga piling halimbawa ng sining Asyano 2.3 Nakalilikha ng halimbawa ng sining na pang-indibidwal o pangkatan batay sa pag-aaral ng sining Asyano

Ikatlong Markahan Sining Asyano - (Sayaw, Dulaan, Potograpiya at Limbag Kamay, Sine) 1. Naipamumulat ang iba't ibang anyo ng sining Asyano 1.1 Naipakikita ang kahalagahan ng sayaw, dulaan, sine, potograpiya at limbag kamay sa kulturang Asyano 1.2 Nauunawaan ang sayaw, dulaan, sine, potograpiya at limbag kamay bilang isang wika 1.3 Naipaliliwanag ang mga elemento ng sayaw 1.4 Nakasasayaw ng ilang halimbawang sayaw Asyano 1.5 Nasasabi ang mga katangian ng mga sayaw na napag-aralan 1.6 Nakapapanood ng halimbawa ng sineng Asyano at dulaan tulad ng Kabuki ng Hapon, Wayang Kulit ng Indonesia 1.7 Nasasabi ang kaibahan ng mga dulaan sa Asya

Ikaapat na Markahan Sining at Lipunang Asyano 1. Nauunawaan at napahahalagahan ang pagkakaiba ng sining at kulturang Asyano 1.1 Napahahalagahan ang kakanyahan ng iba't ibang kultura ng Asya 1.2 Natutukoy at naipaliliwanag ang pagkakaiba at pagkakahawig o impluwensya ng iba't ibang kultura sa lipunan sa sining Asyano 1.3 Naipaliliwanag at napahahalagahan ang katutubo at natatanging katangiang estetiko,anyo at istilo ng sining Asyano 1.4 Natutukoy at naipaliliwanag ang pagkakatangi ng ibang piling halumbawa ng sining Asyano 1.5 Nailalarawan ang sining sa iba't ibang panahon sa kasaysayan ng Asya 1.6 Nakikilala at napahahalagahan ang sining na likhang Asyano at ang kaugnayan nito sa sining na likhang Pilipino

Ikatlong Taon Unang Markahan Sining at Kultura ng Ibang Bansa 1. Naipamamalas ang pagdama o persepsyon sa inilalarawan ng kasaysayan ng sining sa pandaigdigang kabihasnan Sining at buhay Sining at Relihiyon/paniniwala Gamit ng sining Kaugalian Ekonomiya Politika Heyograpiya Teknolohiya Pagkakaugnay 1.1 Natutukoy kung paano nailalarawan ang sining at kultura ng ibang bansa ayon sa kasaysayan ng pandaigdigang kabihasnan 1.2 Naipaliliwanag ang kahulugan ng sining at kung paano inilalarawan ang mga halimbawa mula sa sining Ehipto, Griyego, Gitnang Panahon sa Europa at Renesans

Ikalawang Markahan Sining ng Ibang Bansa (Ehipto, Griyego, Gitnang Panahon sa Europa, Renesans) 1. Naipamamalas ang kahalagahan at gamit ng sining sa ibang bansa

1.1 Nakikilala ang ilang piling halimbawa ng sining buhat sa ibang bansa 1.1.1 Nasasabi ang pangalan ng obra maestra at ang lumikha nito 1.1.2 Naipaliliwanag ang kahulugan o simbolo ng obra maestra 1.1.3 Nasasabi ang taon o panahon kung kailan ang obra maestra ay nilikha at ang dahilan kung bakit ito nilikha sa ganoong anyo at istilo 1.2 Natutukoy at naipaliliwanag kung ano at paano ginagamit sa Gitnang Panahon at Renesans ang iba't ibang elemento ng sining tulad ng

Guhit Kulay Lwanag at Dilim Salat at Tekstura Anyo at Hugis Pagsasaayos sa Espasyo Galaw 1.3 Nakalilikha ng halimbawa ng sining na pang-indibidwal o pangkatan batay sa pag-aaral ng sining mula sa ibang bansa tulad ng fresco, mosaic, ukit, pagpinta ng icon

Ikatlong Markahan Sayaw at Iba Pang Sining ng Ibang Bansa 1. Naipamumulat ang iba't ibang anyo ng sining ng pandaigdigang kabihasnan 1.1 Naipakikita ang pgkakaiba ng sayaw Latin Amerika at ng ballet mula sa Europa 1.2 Nakasasayaw ng ilang halimbawang sayaw Latin Amerika 1.3 Nauunawaan ang kahulugan at kahalagahan ng maskara sa kultura ng mga Afrikano o Papua New Guinea o sa dulaan ng mga Griyego 1.4 Nauunawaan ang ebolusyon ng dulaan sa pamamagitan ng pag-aaral ng ilang halimbawa Dulaang Griyego Dulaan ni Shakespeare (Great Britain) Dulaan ni Bertolt Brecht German) 1.5 Nakapanonood at nakikita ang pagkakaiba ng halimbawa ng pelikula mula sa ibang bansa

Ikaapat na Markahan Kasaysayan at Estilo 1. Naipamamlas ang pag-unawa at pagdama sa mga saligang kaisipan sa sining na likha sa iba't ibang panahon 1.1 Nauunawaan ang mahahalagang pangyayari sa panahon ng Renesans sa Italya at Baroko sa Espanya 1.2 Nakikilala ang mahahalagang anyo sa iba't ibang panahon 1.3 Naisasalaysay ang maikling talambuhay ng mga bantog na makasining sa iba't ibang panahon 2. Naipamamalas ang nalinang na kakayahan at pagpapahayag tulad ng impresyonismo sa Pransiya at ekspresyonismo sa Alemanya 2.1 Nasasabi ang mahahalagang pangyayari sa pagbuo ng istilong impresyonismo at ekspresyonismo 2.2 Nakikilala ang pangunahing gamit at paraan sa paglikha ng istilong impresyonismo at ekspresyonismo 3. Nauunawaan na ang sining ay binubuo ng iba't ibang pangyayari sa loob ng bawat lipunan

Ikaapat na Taon

Unang Markahan Mga Pamamaraan at Likha sa Makabagong Panahon 1. Naipamamalas ang pag-unawa sa mga saligang kaisipan ng sining na likha sa ika-20 at 21 siglo 1.1 Nakikilala ang sining sa ika-20 at 21 siglo 1.2 Nakikilala ang sining na likha ng mga makasining mula sa Pilipinas at iba't ibang bansa 1.2.1 Natutukoy kung paano nailalarawan ang sining sa makabagong panahon 1.2.2 Naipaliliwanag ang kahulugan ng sining at paano ito nailalarawan sa mga halimbawa ng makabagong panahon 1.2.3 Nakalilikha ng halimbawang sining na kaugnay ng mga tema ng makabagong panahon

Ikalawang Markahan Mga Pamamaraan at Likha sa Makabagong Panahon 1. Naipamamalas ang mga kaalamang pandama sa mga katangian at elemento ng sining na nakapaloob sa sining ng makabagong panahon 1.1 Nakikilala at napag-iiba-iba ang mga gamit at pamamaraan ng sining ng dalawang dimensyon (2D) at tatlong dimensyon (3D) 1.2 Natutukoy at naipaliliwanag kung ano at paano ginagamit ang iba't ibang elemento ng sining sa makabagong panahon tulad ng Guhit Kulay Lwanag at Dilim Salat at Tekstura Anyo at Hugis Pagsasaayos sa Espasyo Galaw 2. Nadarama at nauunawaan ang anyo at istilo ng ilang halimbawa ng sining sa makabagong panahon

2.1 Nakikilala at naipaliliwanag ang anyo at istilo ng ilang piling sining na gawang sa makabagong panahon 2.2 Natutkoy ang pamagat at pangalan ng manlilikha ng ilang piling sining na gawa sa makabagong panahon 2.2.1 Persepsyon ng pagkakahulugan o simbolo ng obra maestra 2.2.2 Dahilanan kung bakit ito ginawa ayon sa konteksto ng kasaysayan, katangian ng panahon/taon 2.3 Naipamamalas ang kasanayan sa pagdama at pag-unawa sa sining 2.3.1 Natutukoy at naipaliliwanag sa tulong ng mga piniling halimbawa ng mga obra maestra at mga likhang pangindibidwal o pangkatan kung Ano ang inilalarawan Paano ito inilalarawan Ano ang gamit Ano ang pamamaraan at kadahilanan Ano ang pamamaraan sa pagdisenyo Ano ang pagkakahulugan

Ikatlong Markahan Sining sa Makabagong Kultura - (Sayaw, Dulaan, Potograpiya, Pelikula at mga Makabagong Anyo) 1. Naipamumulat ang iba't ibang anyo ng makabagong sining 1.1 Naipakikita ang kahalagahan ng sayaw, dulaan, pelikula, potograpiya sa makabagong panahon 1.2 Nauunawaan ang sayaw, dulaan, sine, potograpiya at pelikula bilang isang wika sa makabagong panahon 1.3 Nakasasayaw ng ilang halimbawang sayaw sa makabagong panahon 1.4 Nasasabi ang mga katangian ng mga sayaw na napag-aralan 1.5 Nakapapanood ng halimbawa ng sine at dulaan sa makabagong panahon at nasasabi ang mga katangian nito 1.6 Natutukoy at naipaliliwanag ang mga sining na may makabagong anyo tulad ng instalasyon o "performance art"

Ikaapat na Markahan Mga Isyu ng Lipunan sa Makabagong Panahon 1. Naipamamalas ang pag-unawa at saloobin tungkol sa mga isyu ng lipunan sa makabagong panahon sa pamamagitan ng sining 1.1 Natutukoy ang ilang halimbawang sining sa makabagong panahon na tumatalakay sa mga isyu ng lipunan sa makabagong panahon tulad ng Globalisasyon Kalikasan Pag-unlad ng Tao 1.2 Naipaliliwanag ang mensahe ng halimbawang sining at nasasabi ang pamamaraang ginamit upang mailarawan ang isyu ng lipunang tema nito 1.3 Nakikilala at napahahalagahan ang mga manlilikha ng sining dito sa Pilipinas at maging sa ibang bansa na tumatalakay sa mga isyu ng lipunan sa makabagong panahon 1.4 Nakalilikha ng halimbawa ng sining na nagpapakita ng isyu ng lipunan sa makabagong panahon

EDUKASYONG PANGKATAWAN
Unang Taon Unang Markahan
Kaangkupang Pisikal 1. Napahahalagahan ang mga batayang kaalaman ng kaangkupang pisikal 1.1 1.2 1.3 1.4 Naipaliliwanag ang wastong katuturan at kahalagahan ng kaangkupang pisikal at mga elemento o sangkap nito Naisasagawa nang wasto ang mga ehersisyo at mga pampasiglang gawain bilang paghahanda sa pagsubok ng kaangkupang pisikal Nasusukat ang kaangkupang pisikal upang matukoy ang kahinaan at kalakasan ng katawan Naisasagawa ang mga ehersisyong makapagpapaunlad ng kaangkupang pisikal

Ikalawang Markahan Sayaw

1. Nabibigyang halaga ang mga batayang kaalaman at pangunahing kasanayan sa sayaw 1.1 Natatalakay ang mga elemento ng espasyo ayon sa direksyon at antas 1.2 Naisasagawa nang wasto ang mga pangunahing posisyon sa paa at kamay sa sayaw 1.3 Nakasusunod sa mga batayang kasanayan sa sayaw ayon sa palakumpasang 2/4 at

Ikatlong Markahan Mga Laro ng Lahi at Isahan at Dalawahang Isports

1. Naipamamalas ang kahalagahan ng ating kultura sa pamamagitan ng pakikilahok sa laro ng lahi 1.1 Natatalakay ang pinagmulan, alituntunin at pamamaraan ng laro ng lahi 1.2 Nakalalahok nang may kawilihan sa mga laro ng lahi 2. Nabibigyang halaga ang mga batayang kaalaman at pangunahing kasanayan ng isahan at dalawahang isports 2.1 Natutukoy ang pinagmulan/kasaysayan, palaruan, kagamitan, manlalaro, katawagan at mga pangunahing kasanayan sa isahan at dalawahang isports

2.2 Naisasagawa ang angkop na pampasiglang gawain na naaayon sa mga kasanayan sa isports 2.3 Nakalalahok sa mga panimulang laro na naaayon sa kasanayan ng isports 2.4 Naipakikita ang wastong saloobin tulad ng tiwala sa sarili, tiyaga, pakikisama at iba pa sa pamamagitan ng pakikilahok sa mga gawain

Ikaapat na Markahan Maramihang Isports

1. Napahahalagahan ang mga batayang kaalaman at pangunahing kasanayan ng maramihang isports 1.1 Natutukoy ang pinagmulan/kasaysayan, palaruan, kagamitan, manlalaro, katawagan at mga pangunahing kasanayan sa maramihang isports 1.2 Naisasagawa ang angkop na pampasiglang gawain na naaayon sa mga kasanayan sa isports 1.3 Nakalalahok sa mga panimulang laro na naaayon sa kasanayan ng isports 1.4 Naipakikita ang wastong saloobin tulad ng tiwala sa sarili, tiyaga, pakikisama at iba pa sa pamamagitan ng pakikilahok sa mga gawain 2. Natataya ang mga resulta ng isinagawang pagsubok upang matukoy ang kahinaan at kalakasan sa mga sangkap ng kaangkupang pisikal 2.1 Naisasagawa ang pagsubok sa kaangkupang pisikal 2.2 Naihahambing ang resulta ng unang pagsubok sa kaangkupang pisikal at ng huling pagsubok upang matukoy ang antas ng pag-unlad 2.3 Naipagpapatuloy ang mga ehersisyo at gawaing makapagpapaunlad at makapagpapanatili ng kaangkupang pisikal

Ikalawang Taon

Unang Markahan
Kaangkupang Pisikal 1. Napahahalagahan ang pagsasagawa ng mga ehersisyong nakapagpapaunlad at nakapagpapanatili ng kaangkupang pisikal 1.1 Nasusukat at nasusuri ang kaangkupang pisikal sa pamamagitan ng wastong pagsubok 1.2 Natutukoy ang mga wastong ehersisyo na nakapagpapaunlad at nakapagpapanatili ng kaangkupang pisikal 1.3 Naisasagawa ang ibat ibang karagdagang gawain na makapagpapaunlad sa kahinaan at kalakasan nito

Ikalawang Markahan Sayaw (Katutubong Sayaw)

1. Napauunlad ang sarili sa pamamagitan ng madamdamin at makabuluhang pagsasayaw 1.1 Natatalakay ang mga batayang kaalaman ng katutubong sayaw 1.2 Naisasagawa ang mga pangunahing kasanayan at posisyon ng sayaw 1.3 Naisasayaw nang wasto at may damdamin ang mga katutubong sayaw 2. Naipamamalas ang kahalagahan ng pagsasayaw nang wasto at may damdamin ayon sa kultura ng ibat ibang rehiyon ng ating bansa

Ikatlong Markahan Isahan at Dalawahang Isports

1. Nabibigyang halaga ang paglalaro ng isahan at dalawahang isports alinsunod sa mga alituntunin ng laro at istratehiya nito 1.1 Naiisa-isa ang mga batayang alituntunin ng isahan at dalawahang isports 1.2 Nasusuri ang mga istratehiya/pamamaraan ng isports 1.3 Naisasagawa ang paglalaro ayon sa alituntunin at angkop na istratehiya ng isports] 1.4 Nakalalahok sa mga gawain nang may kawilihan at kasiyahan

Ikaapat na Markahan Maramihang Isports

1. Napahahalagahan ang mga batayang kaalaman at pangunahing kasanayan ng maramihang isports 1.1 Naiisa-isa ang mga batayang alituntunin ng maramihang isports 1.2 Nasusuri ang mga istratehiya ng isports 1.3 Naisasagawa ang paglalaro na naaayon sa mga alituntunin at angkop na istratehiya ng isports 1.4 Nakalalahok sa mga gawain nang may kawilihan 1.5 Naipamamalas ang wastong saloobin sa pakikilahok 2. Natataya ang mga resulta ng pagsubok upang matukoy ang kahinaan at matugunan ito 2.1 Naisasagawa ang pagsubok sa kaangkupang pisikal 2.2 ambing ang resulta ng unang pagsubok sa kaangkupang pisikal sa huling pagsubok upang matukoy ang antas ng pag-unlad 2.3 Naipagpapatuloy ang mga ehersisyo at gawaing makapagpapaunlad at makapagpapanatili ng kaangkupang pisikal

Ikatlong Taon Unang Markahan Kangkupang Pisikal

1. Nalilinang ang sarili sa pamamagitan ng mga maka-agham na pamamaraan upang mapaunlad ang kaangkupang pisikal 1.1 Naisasagawa nang puspusan ang pagsubok sa kaangkupang pisikal 1.2 Nagagamit ang mga resulta ng pagsubok bilang batayan ng pagtatatag ng sariling pamantayan 1.3 Natutukoy at naisasagawa ang mga maka-agham na pamamaraan na nagpapaunlad ng kaangkupang pisikal

Ikalawang Markahan Sayaw (Banyagang sayaw)

1. Naipamamalas ang kahalagahan ng pagsasayaw nang wasto at may damdamin ayon sa kultura ng ibat ibang bansa 2. Napauunlad ang sarili sa pamamagitan ng madamdamin at makabuluhang pagsasayaw 2.1 Natatalakay ang mga batayang kaalaman ng banyagang sayaw 2.2 Naisasagawa ang mga pangunahing kasanayan at posisyon ng banyagang sayaw 2.3 Naisasayaw nang wasto at may damdamin ang mga banyagang sayaw

Ikatlong Markahan Isahan at Dalawahang Isports

1. Napahahalagahan ang mga kaalaman sa mga alituntunin ng laro sa pamamagitan ng pangangasiwa at paghahatol sa mga ito 1.1 Natatalakay ang mga alituntunin ayon sa sitwasyon ng isports 1.2 Napamamahalaan nang may kaalaman at kasanayan ang isports 1.3 Naipamamalas ang tamang saloobin sa pakikilahok sa mga gawain

Ikaapat na Markahan Maramihang Isports

1. Napahahalagahan ang mga kaalaman sa mga alituntunin ng laro sa pamamagitan ng pangangasiwa at paghahatol sa mga ito 1.1 Natatalakay ang mga alituntunin ayon sa sitwasyon ng laro 1.2 Nagagamit ang mga kaalaman at kasanayan sa mga alituntunin ng laro sa pangangasiwa dito 1.3 Naipamamalas ang tamang saloobin sa pakikilahok sa mga gawain

2. Nasusuri ang mga resulta ng pagsubok ayon sa itinatag na pamantayan 2.1 Naisasagawa ang pagsubok sa kaangkupang pisikal 2.2 Naihahambing ang resulta ng unang pagsubok sa kaangkupang pisikal sa huling pagsubok upang matukoy ang antas ng pag-unlad 2.3 Naipagpapatuloy ang mga ehersisyo at gawaing makapagpapaunlad at makapagpapanatili ng kaangkupang pisikal

Ikaapat na Taon Unang Markahan Kaangkupang Pisikal

1. Napahahalagahan ang mga kaalaman at kasanayan sa pagpapaunlad ng kaangkupang pisikal 1.1 Naisasagawa ang pagsubok ayon sa antas ng itinakdang pamantayan 1.2 Naitutuwid ang mga maling paniniwala tungo sa pag-unlad ng kaankupang pisikal 1.3 Naisasabuhay ang tamang kaalaman na nauukol sa pagpapaunlad ng kaangkupang pisikal

Ikalawang Markahan Mga Sayaw Panlipunan

1. Napahahalagahan ang pagsasayaw ng mga sayaw panlipunan bilang daan sa pakikipagkapwa at paglilibang 2. Napauunlad ang sarili sa pamamagitan ng madamdamin at makahulugang pagsasayaw 2.1 Natatalakay ang mga batayang kaalaman ng sayaw panlipunan 2.2 Naisasagawa ang mga pangunahing kasanayan at posisyon ng sayaw panlipunan 2.3 Naisasagawa ng wasto at may damdamin ang mga sayaw panlipunan 3. Nakapagtatanghal ng sayaw nang may wastong damdamin at kasanayan

Ikatlong Markahan Gawaing Panlibangan

1. Napauunlad ang sarili sa pamamagitan ng kapakipakinabang na gawaing panlibangan sa paaralan at pamayanan 1.1 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng gawaing panlibangan sa pagpapaunlad ng sarili 1.2 Nahihikayat ang higit na maraming kabataan sa mga gawaing nakapagpapaunlad ng katawan,isipan, damdamin at kakayahang pakikisalamuha sa kapwa

Ikaapat na Markahan Pamamahala at Pangangasiwa ng Palaro

1. Napahahalagahan ang kaalaman sa pamamahala at pangangasiwa ng palaro/ pagtatanghal 1.1 Natatalakay ang mga pangunahing kaalaman at kasanayan sa pamamahala ng palaro 1.2 Nakalalahok sa pamamahala at pangangasiwa bilang lupon/ opisyal ng palaro/kumpetisyon 1.3 Naisasagawa nang may sapat na kaalaman ang mga paraan ng paghahanda ng palaro/pagtatanghal 1.4 Naiaangkop ang uri ng kumpetisyon/eliminasyon ayon sa sitwasyon ng palaro/pagtatanghal 1.5 Naidaraos nang maayos ang palaro/pagtatanghal sa pamamagitan ng mabuting pagtatakda 2. Naisasagawa ang panghuling pagsubok 3. Naihahambing ang resulta ng una at huling pagsubok 4. Nakabubuo ng programang makapagpapanatili ng antas ng kaangkupang pisikal ayon sa itinakdang pamantayan na mga gawaing pisikal na magpapalakas dito at magagamit sa patuloy na pagpapaunlad ng sarili sa kaangkupang pisikal

Edukasyong Pangkalusugan
Unang Taon
Unang Markahan Palingkuran Pangkalusugan sa Paaralan at Pansariling Kalusugan 1. Naipamamalas ang pangangalaga at pagpapaunlad ng sariling kalusugan 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 Naipaliliwanag ang kahalagaha ng mga palingkurang pangkalusugan sa paaralan Natutukoy ang mga di-karaniwang kalagayan ng kalusugan Naisasagawa ang regular ng pagsusuri ng kalusugan Naisasagawa ang pangangalaga ng mga katangi-tanging pandama Naisasagawa ang pangangalaga ng ngipin at bibig Naiuugna ang pagkakaroon ng magandang tindig sa pagpapaunlad ng sariling kalusugan Natataya ang mga pagbabago sa kalagayan ng kalusugan gn isang tao ayon sa wastong kaugaliang pangkalusugan

Ikalawang Markahan Edukasyong Pampopulasyon (Paglaki at Pag-unlad) 1. Nalilinang ang malusog na pag-iisip tungkol sa paglaki at pag-unlad 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 Naipaliliwanag ang pagbabago ng mga katangian sa bawat yugto ng paglaki at pag-unlad Naihahambing ang mga pagbabago sa pagbibinata at pagdadalaga Nakikilala ang mga salik na nakakaapkto sa paglaki at pag-unlad Nasusuri ang mga suliraning kaugnay ng paglaki at pag-unlad Naisasagawa ang mga paraan sa pag-aangkop sa mga suliranin sa pang-araw-araw Naipapaliwanag ang mga kahalagahan ng matalinong pag-aangkop ng sariling sekswalidad Natutukoy ang iba't ibang salik na may impluwensiya sa paglinang ng mga saloobing makasarian Naisasagawa ang kanais-nais na saloobin at mga gawaing makasarian (sexual attitude and behavior)

Ikatlong Markahan Edukasyong Pangkaligtasan at Pangunang Lunas 1. Naipamamalas ang kaukulang pag-iingat sa sakuna at likas na kalamidad (natural calamities) at nakapagbibigay ng pangunang lunas upaang mapangalagaan ang sarili at kapwa 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 Naibibigay ang kahalagahang dulot na kaalaman tungkol sa edukasyong pangkaligtasan Naipaliliwanag ang mga katangian at elemento ng isang sakuna Naisasagawa ang mga hakbang upang maiwasan at mapag-ingatan ang mga aksidente at likas na kalamidad Naipaliliwanag ang kahulugan at kabutihang dulot ng kaalaman sa pangunang lunas Natutukoy ang mga pangunahing tuntunin sa paglalapat ng pangunang lunas Naisasagawa ang wastong pangunang sa iba't ibang uri ng sugat at tuwirang pag-aampat ng pagdurugo Naisasagawa ang wastong gamit ng dressing at bandage Naisasagawa ang pangunang lunas sa mga pangkaraniwang kapansanan tulad ng paso, balinguynguy, lgnat, pananakit ng katawan, pagkahilo, kagat ng aso at ng insekto

Ikaapat na Markahan Edukasyong Tungkol sa Gamot (Marijuana at Nilalanghap na Kemikal at Sigarilyo) 1. Napapahalagahan ang kritikal na pag-unawa sa kabutihan at kasamang dulot ng gamot 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 Natutukoy ang kahalagahan ng gamot at ang mga uri nito ayon sa gamit Natatalakay ang kahalagahan ng nireresetang gamut Nabibigyang-puna ang wasto at maling paggamit ng mga gamut Natutukoy ang iba't ibang uri ng gamot na inaabuso Nailalarawan ang marijuana at ang masamang bunga/epekto nito sa katawan at pag-iisip ng tao Natutukoy ang mga masamang epekto ng nalalanghap ng mga gamot/kemikal Nasusuri ang mga dahilan at palatandaan ng pag-aabuso sa gamot at paninigarilyo Nasusuri ang pangunahing sangkap at mga panganib ng sigarilyo/paninigarilyo Nabibigyan-puna ang mga anunsiyo sa sigarilyo at paninigarilyo Naisasagawa ang mga paraan upang makaiwas sa pag-abuso sa gamot at paninigarilyo

IKALAWANG TAON

Unang Markahan Pagsusuri ng Kalisigan at Edukasyong Pampopulasyon (Ugnayan ng Pop. Resources at Environment (PRE) sa Pagpapanatili ng Kalusugan at Kaunlaran) 1. Napahahalagahan ang ugnayan ng Populasyon, Resources at Environment sa Pagpapanatili ng Kalusugan at Kaunlaran 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Naipliliwanag ang kahalagahan ng pagsusuri ng kalusugan Naipaliliwanag ang ugnayan ng pop. Resources t environment sa pagpapanatili ng kalusugan at kaunlaran Natutukoy ang mga suliraning may kaugnayan sa bilis ng paglaki ng populasyon Naipaliliwanag ang mga suliraning may kaugnayan sa pag-aanak, pagkamatay at pandarayuhan Nabibigyan-puna ang mga epektong pangkalusugan ng mga impormasyong nakuha tungkol sa pag-aanak, pagkamatay at pandarayuhan Natutukoy ang mga palatuntunang pangkalusugan na nakatutulong sa pagpapababa ng bulis ng paglaki ng populasyon

1.6

Ikalawang Markahan Edukasyong Tungkol sa Sakit (Nakahahawa at Di-Nakahahawang Saakit) 1. Naipamamalas ang papapahalaga pamamagitan ng pag-iwas sa sakit 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 sa pagpapanatili ng kalusugan sa

Nakikilala ang mga kabutihang dulot ng agham at teknolohiya tulad ng laser beam sa kalusugan ng tao Natutukoy ang pagkakaiba ng sakit na nakahahawa at di-nakakahawa Nasusuri ang mga salik na nagbigay-daan sa pagkakaroon ng mga sakit at ang paglaganap nito Naisasagawa ang mga pamamaraang pangkalusugan upang maiwasan ang mga sakit na nakakahawa Nakikilala ang iba't ibang karaniwan ngunit di-nakahahawang sakit na dahilan ng maraming pagkamatay sa Pilipinas Nakikilala ang iba't ibang karaniwang ngunit di-nakahhawang sakit tuld ng cardio-vascular at kanser Nagagamit ang mga halamang gamot at mga katutubong gamot para sa karamdaman Nakikilala ang kahalagahan ng mga batas regulasyon tungkol sa pangangalaga ng kalusugang pampamayanan Nabibigyang-puna ang kabutihang dulot ng mga propesyonal na ahensiya sa pangangalaga ng kalusugan

Ikatlong Markahan Pangunang Lunas 1. Napapahalagahan ang angkop na pamamaraan ng pagbibigay ng pangunang lunas sa mga pangangailangan o sakuna sa bahay, sa paaralan at sa pamayanan 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Naisasagawa ang mga alituntunin sa dapat tandaan sa pagbiibgay ng pangunang lunas Naiisa-isa ang tatlong mabilisang kalagayan (three hurry cases) na kaagad dapat bigyan ng pangunang lunas Natutukoy ang mga paraan sa pag-aampat ng pagdurugo Naisasagawa ang pangunang lunas sa iba't ibang kapansanan sa buto, kalamnan at kasukasuan Naisasagawa ang mga kinakailangang pangunang lunas sa mga pagkakataong biglang pangangailangan 1.6 Kombulsiyon ng Bata Kombulsiyon ng Epeliptiko Apendisitis Pagkasindak Atake Selebral o Stroke at pagtaas ng Presyon ng Dugo Atake sa Puso Malubhang Pagkalasing Panloob na Pagdurugo Kagat ng Ahas

1.7 1.8

Naisasagawa ang mga wastong paraan ng pagbibigay ng artipisyan na paghinga: Pamamaraang bibig sa bibig (ang magtuturo ay isang nagsanay sa pagsasagawa ng artipisyal na paghinga at CPR) Naisasagawa ang wastong paraan ng pagbubuhat/paglilipat ng mga biktima sa mga pagkakataon ng biglang pangangailangan Nasasagawa ang wastong paraan ng paglalapag at paglilipat sa biktima

Ikaapat na Markahan Edukasyon sa Gamot (Ampitamina, Shabu, Cocaine) 1. Nauunawaan na ang mga gamot pampasigla tulad ng ampitamina, shabu at cocaine ay nakasasama sa kalusugan ng tao sa maraming paraan 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 Nasusuri ang mga karaniwang suliraning nakapagpapabuyo sa mga kabataan sa paggamit ng ipinagbabawal na gamot Natutukoy ang mga karaniwang gamot pampasigla tulad ng ampitamina, shabu at cocaine Nasusuri ang epekto ng mga ito sa katawan ng tao Nabibigyang-puna ang mga sintomas/palatandaan ng pag-aabuso ng mga pampasiglang gamut Natutukoy ang pagkakaiba ng hinihigpitan (regulated) at ipinagbabawal na gamut Naipaliliwanag ang mga probisyon ng batas kaugnay ng pag-aabuso sa hinihigpitan o kontroladong gamut Natutukoy ang iba't ibang ahensiya at ang tungkulin ng mga ito sa pagsugpo sa pag-aabuso sa ipinagbabawal na gamut Naiisa-isa ang iba't ibang pamamaraan sa pag-iwas sa pag-aabuso ng gamot pampasigla Naisasagawa ang wastong pagpapasiya sa paggamit ng ipinagbabawal na gamot

IKATLONG TAON
Unang Markahan Pagsusuri ng Kalusugan at Kalusugang Pangkaisipan (Pagtanda at Pagkamatay) 1. Natatanggap ang kahalagahan ng palagiang pagsusuri ng kalusugan 1.1 Naisasagawa ang regular na pagsusuri ng kalusugan 2. Napahahalagahan ang pagkakaroon ng malusog at malinis na kaisipan sa pagbabagong kalagayan sa sarili at kapaligiran 2.1 2.2 2.3 2.4 Naipahahayag ang kahulugan, at kahalagahan ng kalusugang pangkaisipan at mga katangian ng may malusog na kaisipan Naipaliliwanag ang mga salik na nakaapekto sa kalusugang pangkaisipan Natatalakay ang ibat ibang uri ng mga sakit pangkaisipan Naisasagawa ang mga kaugaliang makatutulong sa pag-iwas sa sakit pangkaisipan at ang wastong pakikitungo sa mga taong may ganitong karamdaman Nasusunod ang mga alituntunin sa paglutas ng mga suliranin sa buhay Naipaliliwanag ang kahalagahan ng mga ahensya, asosasyon, at mga institusyong may kinalaman sa pagpapaunlad ng kalusugang pangkaisipan Naisasagawa ang matalinong pagpapasiya sa pagpaplano para sa kinabukasan Natatanggap ang mga pagbabago sa katandaan Naibibigay ang mga pangangailangan ng matatanda at ang mga programa at palingkurang angkop sa kanila Naisasagawa ang kanais-nais na saloobin sa pagtanggap sa pagkawala ng isang mahalagang bagay, yugto ng buhay at kamatayan ng isang mahal sa buhay

2.5 2.6

2.7 2.8 2.9 2.10

Ikalawang Markahan Edukasyong Tungkol sa Gamot (Barbiturates at Alcohol) 1.Napahahalagahan ang wastong kaisipan tungkol sa barbiturates at alcohol 1.1 1.2 1.3 Nasusuri ang mga katangian at suliranin ng mga tin-edyer Naipaliliwang ang mga dahilan sa paggamit ng barbiturates Natatalakay ang mga epeko ng barbiturates sa sarili pamilya kriminalidad

 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9

aksidente pamayanan

Nasusuri ang mga naaangkop na probisyong napapaloob sa Dangerous Drugs Act of 1972 tungkol sa barbiturates Natutukoy ang ibat ibang uri at gamit ng alcohol Nasusuri ang mga dahilan, maling paniniwala at epekto ng alcohol Naisasagawa ang mga kapakipakinabang na gawain upang makaiwas sa pag-inon ng alak Nasusunod ang mga alintunin ng paaralan at ordinansa sa pamayanan tungkol sa pag-iinom ng alak Napagpapasiyahan ang paggamit/hindi paggamit ng barbiturates at alak

Ikatlong Markahan Edukasyong Pangkalusugan sa Pamimili 1. Napangangalagaan ang sarili at ang ibang tao sa pagpili ng mga imprmasyon, produkto at palingkurang pangkalusugan 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 Naipaliliwanag ang kahulugan at layunin ng pangkalusugang pamimili at iba pang kaugnay na katawagan Natutukoy ang mga mapagkakatiwalaang pinanggagalingan ng impormasyon tungkol sa mga produkto at palingkurang pangkalusugan Nasusuri ang mga paraan ng panghihikayat ng mga anunsyo ng produkto at palingkurang pangkalusugan Naipaliliwanang ang mga maaaring ibunga ng pagsunod sa huwad na panggagamot at sa pansamantalang uso Natutukoy ang kahalagahan ng paglilingkod ng mga tradisyonal na manggagamot tulad ng hilot at arbularyo Natutukoy ang mga karapatan ng mamimili Nabibigyang-halaga ang mga legal na pangangalaga sa mamimili Nakikilala ang kahalagahan ng mga palingkuran/programang pangkalusugan

Ikaapat na Markahan Edukasyong Pampopulasyon (Reproductive Health) 1. Napahahalagahan ang reproductive health kaugnay ng kakayahang magkaanak, pag-aanak at pagkabaog 1.1 1.2 Naipaliliwanag ang kahulugang at kahalagahan ng reproductive health Nasusuri ang kaugnayan ng kakayahang mag-anak, pag-aanak at pagkabaog sa reproductive health care

1.3

Naipaliliwanag ang mga salik na may epekto sa pag-anak Biyologikal Sikolihikal Sosyokultural

1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9

Natatalakay ang kahalagahan ng pagsasapunla sa pagiging magulang Nasusuri ang mga sanhi ng pagkabaog Natutukoy ang wastong saloobin sa pagtanggap sa pagkabaog at iba pang dahilan ng di-pag-aanak Naipaliliwanang ang mga paraan upang maiwasan at malunasan ang hindi pag-aanak Natutukoy ang kahalagahan ng pag-aasawa sa wastong panahon Natatalakay ang mga paraan ng pagtaas ng uri ng pamilya ayon sa mga kaisipang natutuhan

IKAAPAT NA TAON
Unang Markahan Pagsusuri ng Kalusugan at Edukasyon Tungkol sa Gamot (Narkotiko) 1. Naisasagawag palagiang pagsusuri ng kalusugan 1.1 Naisasagawa ang regular na pagsusuri ng kalusugan

2. Naipamamalas ang kritikal na pag-unawa sa gamot narkotiko 2.1 2.2 2.3 2.4 Natatalakay ang narkotiko at gamit nito sa medisina Nasusuri ang masamang epekto ng pag-abuso ng narkotiko sa sarili, pamilya, pamayanan at lipunan Naipaliliwanag ang kahulugan ng tolerance at withdrawal syndrome Napahahalagahan ang pagtutulungan ng ibat-ibang ahensiya ng pamahalaan at pribado sa paglutas ng suliranin sa mga gamot na ipinagbabawal Napagpapasiyahan ang pag-iwas sa mga ipinagbabawal na gamut

2.5

Ikalawang Markahan Edukasyong Pampopulasyon (Mapanagutang Pagkamagulang at Pagpaplano ng Pamilya) 1. Napahahalagahan ang mga tungkulin ng isang mapanagutang magulang na nagpaplano ng isang pamilya o mag-anak

1.1 1.2 1.3 1.4

1.5 1.6

Naibibigay ang wastong layunin at dahilan ng pag-aasawa at pag-aanak Napangangatwiranan ang karapatang mamili/magplano ng laki ng pamilya Natutukoy ang mga tungkulin ng magulang sa mga anak at ng mga anak sa pamilya Naipailiwanag ang kahulugan at kahalagahan ng pagpaplano ng pamilya na naaayon sa kaisipang pampamilya, pampamayanan, pambansa at pandaigdig Naiuugnay ang pagpaplano ng pamilya sa aspetong pisikal, mental, emosyonal, sosyal, moral, ispirtual at ekonomik Naipaliliwanag ang mga patakaran at palatuntunang pampopulasyon na nakatutulong sa paglano ng minimithing laki ng populasyon

Ikatlong Markahan Kalusugang Pampamayanan (Pagsugpo ng Polusyon) 1. Naipamamalas ang pagpapahalaga sa sama-samang pagtutulungan ng tahanan, paaralan at pamayanan sa paglutas ng mga suliraning pangkalusugan sa pamayanan 1.1 1.2 1.3 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paglutas sa mga suliranin sa kapaligiran upang magkaroon ng malusog na pamayanan Nagagampanan ang mga tungkulin ng bawat kasapi ng pamilya sa paglutas ng mga suliraning pangkalusugan Naisasagawa ang wastong paraan ng pag-iimbak, pag-iipon, pagtatapon ng mga basura, pagbabagong anyo (recycling), at Garbology, sa tahanan at pamayanan Naiibigay ang katuturan at kahalagahan na malinis na tubig sa pamayanan Natutukoy ang paraan ng pag-iwas sa polusyon sa tubig Natatalakay ang ibat ibang sanhi at epekto sa kalusugan ng polusyon ng ingay at hangin (depletion of ozone layer/global warming/green house effect/l Nino phenomenon at acid rain Naisasagawa ang mga paraan ng pag-iwas sa polusyon sa ingay.

1.4 1.5 1.6

1.7

Ikaapat na Markahan Kalusugang Pampamayanan (Wastong Pamamahala ng Pamamahay, Dumi, Insekto, Daga at Peste) 1. Naisasagawa ang mga kanais-nais na kaugaliang pangkalusugan sa pag-iwas sa mga sakit na kumakalat dahil sa dumi ng tao

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Naisagagawa ang mga pamamaraang pangkalusugan sa pag-iwas sa mga sakit na kumakalat dahil sa dumi ng tao Nakasusunod sa mga pamamaraang pangkalusugan at pag-iwas sa kontaminasyon at pagkalason sa pagkain Natutukoy ang mga paraan at pag-iwas sa mga sakit at pinsalang dala ng mga insekto, daga at peste Naisasagawa ang wastong paraan upang mapanatiling maayos ang pamamahay Nakalalahok nang masigasig sa mga gawain ng mga ahensiyang pribao at publiko tulad ng Primary Health Care sa pagtugon sa mga pangangailangang pangkalusugan ng pamayanan

SUGGESTED REFERENCE MATERIALS: Araling Pansining: 1. Art Man and Society Guillermo, Icagasi, Mirano, 1988, UP 2. Ang Sining sa Kasaysayang Pilipino Guillermo et al., 1991, UP 3. Art and Society Flores, et al., 1997, UP 4. Sining at Lipunan Flores at Dela Paz, 1997, UP 5. Humanities, Art and Society: Handbook 1998, CHED and UP Edukasyong Pangkatawan 1. SEDP PEHM Textbook Volume I-IV 2. Philippine Folk Dances Francisca Reyes Aquino Volumes I - VI 3. Dances for All Occassions Francisca Reyes Aquino 4. Foreign Folk Dances Francisco Reyes Aquino 5. Gymnastics Clarita P. Dioso 6. Laro ng Lahi 7. NSAs Rule Book Musika at Sining: 1. SEDP PEHM Text Book Volumes I-IV 2. Music An Appreciation 3.

Edukasyong Pangkalusugan 1. SEDP PEHM Textbooks Volume I-IV

SUGGESTED TEACHING STRATEGIES 1. Advance Organizer - designed to increase the efficiency of a students information processing capacities to absorb and relate bodies of information by presenting introductory materials before the learning task and at a higher level of abstraction and inclusiveness than the task itself 2. Application of Generalizations (principles) - designed to expand a students capacity to handle information by the systematic testing and verification of hypotheses (predictions) 3. Concept Attainment highly structured teaching about specific concepts, in which the teacher provides the name of the concepts, presents non-examples and then tests students ability to classify and state a definition of a concept 5. Cooperative Learning -

DESKRIPSIYON
Sa batayang edukasyon, ang tunguhin ng Edukasyon sa Pagpapahalaga sa bawat asignatura ay linangin ang mga angkop na kaalaman, kasanayan, at saloobin ng mga mag-aaral upang makabuo sila ng sistema ng pagpapahalaga na gagabay sa kanila sa pakikitungo sa sarili, sa pamilya, sa pamayanan, sa paglilingkod sa kapwa, bansa at Diyos, at sa pagtugon sa mga isyu at suliraning dulot ng kapaligiran at mundo. Sa antas sekundarya, ang Edukasyon sa Pagpapahalaga ay may laang 60 minuto bawat linggo. Ito ay naglalayong maikintal sa mga mag-aaral ang mga unibersal na pamantayan ng asal bilang batayan ng mapanagutang paggamit ng kanilang kalayaan sa pagpapasya, pagtatakda ng layunin, pagpaplano at pagsusuri ng moralidad ng isang kilos, at pagtitimbang-timbang ng mga isyung etikal. Tumutugon din ito sa tuon ng Revitalized Homeroom Guidance Program (RHGP) ang paglinang ng mga kasanayang ukol sa pagpapasya sa kurso o trabahong tutugma sa kanilang mga interes at potensiyal. Layunin din nitong pagtibayin ang pagtuturo ng pagpapahalaga sa bawat asignatura sa pamamagitan ng proseso ng pagpapahalaga (valuing process). Ang nilalaman ay nakabatay sa pangangailangang developmental ng kabataang Pilipino. Ang mga tema sa bawat taon ay: Ang Tao Bilang Nilikha (Unang Taon); ang Tao Bilang Panlipunang Nilalang (Ikalawang Taon): Ang Tao sa Kanyang Gawain sa Mundo (Ikatlong Taon); at Ang Moral na Pagkatao (Ikaapat na Taon).

YUNIT KREDIT/ LAANG ORAS PANGKLASRUM:

See DepEd Order No. 37, s. 2003, Revised Implementing Guidelines of the 2003 Secondary Education Curriculum Effective School 2003-2004

MGA INAASAHANG BUNGA SA BAWAT TAON

Pagkatapos ng ikaapat na taon, ang mag-aaral ay nakagagawa ng rasyonal at moral na pasya. Sa pagtatapos ng ikatlong taon, ang mag-aaral ay nakapagpapamalas ng pang-unawa na ang paggawa bilang paglilingkod ay nagbibigay-kaganapan sa kanyang pagkatao. Pagkatapos ng ikalawang taon, ang mag-aaral ay nakapagpapasya ng mga angkop na hakbangin sa pagpapanatili ng mabuting pakikipagkapwa sa pamilya, paaralan at pamayanan at naisasabuhay ang mga hakbanging ito batay sa sapat na kaalaman sa kalikasan ng tao bilang panlipunang nilalang.

Sa pagtatapos ng unang taon, ang mag-aaral ay nagtataglay ng sapat na kaalaman at pang-unawa sa kalikasan ng tao, ng pagpapahalaga at birtud, sa kanyang talento, interes, at aptitude bilang batayan ng paggawa ng makatotohanang pasya tungkol sa kanyang layunin sa buhay.

SAKLAW AT PAGKAKASUNUD-SUNOD NG MGA ARALIN SA BAWAT LINGGO (10 LINGGO) NG BAWAT MARKAHAN
UNANG TAON: (Tema: Ang Tao Bilang Nilalang) Unang Markahan I. Ang Kalikasan ng Tao 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 Mga Paniniwala sa Paglikha sa tao Ang Material at Ispiritwal na Dimensiyon ng Tao Ang Kaibahan ng Tao sa Ibang Nilalang Ang Intellect at Will Ang Konsiyensya: Kahulugan, Kalikasan at Uri Paggamit ng Konsiyensiya sa Makatwirang Pagkilos Ang Tao Bilang Nilikhang may Dignidad. Ang Layunin ng Tao sa Buhay a. Pagpapaunlad ng Sarili b. Pag-iingat ng Kapaligiran c. Paglilingkod sa Kapwa at Diyos 1.9 Mga Kilos at Gawi ng Taong may Dangal 1.10 Mga Gawaing Nagtataguyod ng Kaganapan ng Pagkatao

Ikalawang Markahan II. Pagkilala sa Sariling Pagkatao 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 Katangian ng Kabataan Pagkilala ng Mga Kakayahan at Hilig Ang Self-image, Reputasyon, Actual Self, at Real o True Self Pagbuo ng Sariling Self-image Pagkilala ng Actual Self Pagkilala ng mga Kahinaan Bilang kabataan Pamantayan sa Pagpapaunlad ng Sarili Wastong Pamamahala ng Emosyon Pagpapaunlad ng Itinakdang Kasarian Pananaw sa Real o True Self

Ikatlong Markahan III. Ang Mga Pagpapahalaga at Mga Birtud 3.1 3.2 3.3 3.4 Paano Nalilinang ang Pagpapahalaga Mga Katibayan ng Pagkakaroon ng Pagpapahalaga Ang Kalikasan ng Pagpapahalaga Ang Pagkakaiba ng Pagpapahalaga sa Birtud

3.5 3.6 3.7 3.8 3.9

Ang Pagpapahalaga, Paniniwala (Belief), Ideals, Saloobin (Attitude) Ang mga Pangunahing Birtud Ang Proseso ng Pagpapahalaga Ang Sistema ng Pagpapahalaga Ang Impluwensiya ng Pagpapahalaga sa Pagpapaunlad ng Sarili

Ikaapat na Markahan IV. Ang Pagpapasya at Ang Pagtatakda ng Mithiin 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 Matalinong Pagpapasya: Likas sa Tao Mga Pamantayan sa Paggawa ng Matalinong Pasya Ang Kahalagahan ng Positibong Pananaw sa Pagpapasya Ang kahalagahan ng Kaalaman sa Real o True Self sa Pagkamit ng Mithiin Pagtatakda ng Makatotohanang Mithiing Pansarili Pagbuo ng Hakbangin sa Pagkamit ng Mithiin Pananampalataya sa Diyos: Mahalagang salik sa Pagkamit ng Mithiin Ang Kahalagahan ng Sipag at Tiyaga sa Pagpapaunlad sa Sarili Ang Disiplina at Sariling Pag-unlad

IKALAWANG TAON: (Tema: Ang Tao Bilang Panlipunang Nilalang) Unang Markahan I. Ang Makabuluhang Pakikipagkapwa 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 Kapwa: Kahulugan at Lawak Mga Antas ng Pakikipagkapwa Ang Kahalagahan ng Pakikipagkapwa Ang Mga Paraan ng Pagpapaunlad ng Pakikipagkapwa Ang Mga Uri ng Komunikasyon sa Pakikipagkapwa Ang Kahalagahan ng Mabisang Komunikasyon Mga Bunga ng Di-Wastong Pamamahala ng Emosyon Wastong Pamamahala ng Emosyon Batayan ng Pakikipag-ugnayan sa Katapat na Kasarian

Ikalawang Markahan II. Ang Pamilya Bilang Ugat ng Pakikipagkapwa 2.1 2.2 2.3 2.4 Ang Kalikasan at Layunin ng Pamilya Ang Impluwensiya ng Pamilya sa Paglinang ng Pakikipagkapwa Ang Gampanin ng Kasapi ng Pamilya Paggalang sa Karapatan ng Bawat Kasapi ng Pamilya

2.5 Mapanagutang Pagpili at Paggamit ng Media at Information Technology: Tungkulin ng Pamilya 2.6 Kahalagahan ng Dayalogo sa Pamilya 2.7 Mga Paraan sa Pagpapatibay sa Katatagan ng Pamilya 2.8 Sama-samang Pagsisikap Tungo sa Katatagan ng Pamilya 2.9 Pananampalataya sa Diyos: Sandigan ng Pamilyang Pilipino Matatag na Pamilya: Sandigan ng Matatag na Lipunan

Ikatlong Markahan III. Mga Birtud at Pagpapahalaga sa Pakikipagkapwa 3.1 Kahulugan ng mga Birtud at Pagpapahalaga sa Pakikipagkapwa 3.2 Katapatan: Mahalagang Salik sa Pakikipagkapwa 3.3 Pang-unawa sa Kapwa 3.4 Pagpapatawad sa Nagkasala 3.5 Paggalang sa Pagkatao ng Kapwa 3.6 Pagmamalasakit sa Kapwa 3.7 Pagpapakita ng Awa (Compassion) sa Kapwa 3.8 Paglilingkod sa Kapwa 3.9 Mga Pagpapahalagang Pilipino sa Pakikipagkapwa 3.10 Pagpapatatag ng Pakikipagkapwa

Ikaapat na Markahan IV. Mga Isyu at Suliraning Kaugnay ng Pakikipagkapwa 4.1 4.2 4.3 4.4 Mga Isyu at Suliranin Tungkol sa Pamilyang Pilipino Ang Pagsasama ng Di-Kasal Mga Dahilan ng Paghihiwalay ng Ama at Ina Mga Limitasyon sa Pakikisama sa Kapwa a. Peer Pressure b. Fraternity c. Barkadahan d. Gang, atbp. Mga Bunga ng Walang Batayang Usap-usapan Diskriminasyon sa Pakikipagkapwa Ang Epekto ng Pangigipit (Harassment) sa Kapwa Paggalang sa Awtoridad Mga hakbangin sa Paglutas sa mga Isyu Tungkol sa Pakikipagkapwa

4.5 4.6 4.7 4.8 4.9

IKATLONG TAON: (Tema: Ang Tao sa Kanyang Gawain sa Mundo) Unang Markahan I. Ang Lipunan; Para sa Tao 1.1 Lipunan: Katuturan at Kahalagahan 1.2 Kahalagahan ng Mga Karapatan ng Mamamayan

1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9

May Pananagutang Kaakibat ang mga Karapatan Gawaing Nagtataguyod sa Karapatang Pantao Ang Moral at Legal na Kilos Ang Batas: Batayan ng Kaayusan ng Lipunan Kahalagahan Pagsunod sa mga Alituntunin at Batas Lipunan : Para sa kabutihang Panlahat Mga Hakbangin para sa Pagpapaunlad ng Lipunan

Ikalawang Markahan II. Ang Tao Bilang Manggagawa 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 Paggawa: Kahulugan at Moral na Batayan Layunin ng paggawa Dignidad sa Paggawa Prinsipyo ng Solidarity at Subsidiarity Paggawa bilang paglilingkod sa kapwa at sa Diyos Likas-kayang pag-unlad - Katuturan - Kahalagahan 2.7 Mga Pamamaraan Tungo sa Likas-kayang Pag-unlad 2.8 Ang Wastong Paggamit ng Likas na Yaman 2.9 Mapanagutang Paggamit ng Pinagkukunang-yaman

Ikatlong Markahan III. Mga Birtud at Pagpapahalagang Kaugnay ng Paggawa 3.1 Mga Birtud at Pagpapahalagang may Kaugnayan sa Paggawa 3.2 Positibong Pananaw sa Paggawa 3.3 Pagmasigasig: Salik sa pag-unlad 3.4 Bunga ng Katapatan sa Paggawa 3.5 Mga Pagpapahalagang Pilipino sa Paggawa na Dapat Panatilihin 3.6 Mga Pagpapahalagang Pilipino sa Paggawa na Dapat Bigyan ng Panibagong Direksiyon 3.7 Wastong Paggamit ng Oras 3.8 Pagkamalikhain sa Gawain 3.9 Katatagan sa Paggawa 3.10 Mapanagutang Paggawa: Handog sa Diyos

Ikaapat na Markahan III. Ang Paggawa at Pagpapasya 4.1 Mga Salik sa Pagpili ng Hanapbuhay o Kurso sa Kolehiyo 4.2 Imbentaryo ng sariling interes at potensiyal

4.3 Mga kasanayang kinakailangan sa Ibat-ibang kurso sa kolehiyo o Hanapbuhay 4.4 Mga Paraan ng Pagpapaunlad ng Talino at Kakayahan 4.5 Kahalagahan ng Kahusayan (Excellence) sa Paggawa 4.6 Mga Taong Nagtagumpay Bunga ng Mabuting Paggawa 4.7 Mga Gawaing Magbibigay daan sa Pagkakamit ng Mabuting Hinaharap

IKAAPAT NA TAON: (Tema: Ang Moral na Pagkatao) Unang Markahan I. Ang Moral at Ispiritwal na Dimensiyon ng Tao 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 Ang Kapangyarihan ng Diyos Buhay: Kaloob ng Diyos Tao: Moral at Ispiritwal na Nilalang Kapangyarihang Ipinagkaloob sa Tao: Intellect at Will Ang Natural Law at Divine Moral Law: Batayan ng Pagpapakatao Ibat Ibang Paraan ng Pagsamba at Paglilingkod sa Diyos Pagsasabalikat ng Alituntunin at Aral ng Ibat Ibang Relihiyon Ang Pananampalataya Bilang Susi ng Kahulugan ng Buhay Pagsasabuhay ng Pananampalataya Ang Tao Bilang Katiwala ng Kapwa at Kapaligiran

Ikalawang Markahan II. Ang Moral na Kilos 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 Ang Anim na Pangunahing Pagpapahalaga Pamantayan ng Moral na Kilos Prinsipyo ng Pakikibahagi sa Paggawa ng Masama Kilos: Kailan Tama, Kailan Mali Ang Panloob na Salik ng Kilos: Konsiyensiya Kapanatagan ng Loob sa Gitna ng Pagsubok Pananagutan sa Kilos at Pasya Mga Pamantayang Moral sa Pakikipagkapwa

Ikatlong Markahan III. Mga Pagpapahalaga at Birtud na Makapag-aangat sa Antas ng Moralidad 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Ang Mga Pagpapahalaga at Birtud na Makapag-aangat sa Antas ng Moralidad Ang Pinagmulan ng Birtud: Mga Mabubuting gawi Katotohanan Katatagan ng Kalooban (Fortitude) Matalinong Paghusga (Prudence)

3.6 3.7 3.8 3.9 3.10

Pagtitimpi (Temperance) Kaayusang Pansarili Simpleng Pamumuhay (Simple Living) Pagsunod sa Batas at Kaayusan (Obedience to Law and Order) Pandaigdigang Pagkakaisa (Global Solidarity)

Ikaapat na Markahan IV. Mga Isyung Moral sa Kasalukuyang Panahon 4.1 4.2 Mga Isyung Kinakaharap sa Kasalukuyang Panahon Mga Isyung May Kinalaman sa Kasagraduhan ng Buhay a. Aborsyon b. Euthanasia c. Genetic Engineering d. Terorismo Mga Isyung May Kaugnayan sa Sekswalidad a. Pre-marital Sex b. Live-in c. Homosexual union d. Prostitusyon e. Child Abuse Mga Isyung May Kinalaman sa Paggamit ng Kapangyarihan a. Graft at Corruption b. Nepotism Mga Isyung May Kinalaman sa Kapaligiran a. Ecological Balance b. Illegal Logging Isyu sa Pagmamay-aring Intelektuwal a. Intellectual Piracy Mga Isyu Ukol sa Karapatan at Dignidad ng Tao a. Child Labor b. Slavery

4.3

4.4

4.5

4.6 4.7

MGA MUNGKAHING ISTRATEHIYA AT KAGAMITANG PAMPAGTUTURO

Ang personal at subjective na uri ng pagtuturo ng Edukasyon sa Pagpapahalaga ay naisasagawa sa pamamagitan ng experiential learning process. Ang mga karanasan ng mag-aaral at guro ay nagsisilbing batayan o lunsaran ng talakayan. Ginagamit sa pag-aaral ang valuing process kung saan sinusuri ng mga mag-aaral ang konsepto, na susundan ng pagdama sa mga emosyon na dala ng pagsusuri, at sila ay kikilos batay sa pagpapasyang kanilang gagawin bunga ng pagsusuri ng konsepto o pagpapahalaga. May apat na phase ang experiential learning process: Individual/Group Introspective Phase, Value Processing o Analysis Phase, Directive o Inculcation Phase, at Application o Action Phase. Ang mga kagamitang pampagtuturo ay mga batayang aklat at manwal ng guro na inaprubahan ng Kagawaran ng Edukasyon at ang mga modyul at workbook ng RHGP.

BATAYAN NG PAGMAMARKA
Ang pamantayan sa pagmamarka ng pagkatuto sa Edukasyon sa Pagpapahalaga at ang kaangkupang bahagdan ay ang sumusunod: Periodical Test 25% Written Outputs 25% Involvement/Recitation 30% Attendance 10% Behavior 10% ________________________________ Kabuuan 100%