Volume 3, Issue 40

Tetor 3 , 2011

Our Words Weekly Issue

N E W L I F E J E T A E R E

S P EC I A L P O I N T S O F I N TE RE S T: American Ambasador Arvizu, Thank you Albanians No Sided articles and no restriction for our members, our guest and our friends. Latest needs for our community and the latest resolutions Our Free Voice through our words.

Ambasadori Amerikan Aleksander Arvizu, Faleminderit Shqiptarve (fq. 10)

Nj fest e madhe pr t gjith, larg atyre tradicionale e protokollare q organizohen npr ambasada.Kjo sht ajo q Ambasada Amerikane ka zgjedhur pr t festuar 20vjetorin e rihapjes s Ambasads Amerikane n Tiran. Nj mori aktivitetesh pr t gjith grupmoshat do t nisin nesr n ora 11:00 n rrugn pedonale 'Murat Toptani'. Ambasadori Aleksandr Arvizu mesditn e t shtuns ka par nga afr nisjen e prgatitjeve pr kt fest n zemr t kryeqytetit. Top Channel fillimisht e pyeti ambasadorin Arvizu se cfar simbolizon kjo fest e ideuar si nj panair n rrug."Ky aktivitet organizohet pr t festuar 20-vjetorin e rihapjes s ambasads. Rivendosja e marrdhnieve dipllomatike ishte n mars pr t ciln ne patm nj ceremoni. Por n tetor sht rihapja dhe nisja e puns n ambasad. Ne donim t kishim nj seri me aktivitete serioze pr t festuar. Panairi i rrugs, t dieln sht aktiviteti i par krahas disa t tjerve q ne do t kemi sic sht simpoziumi m von gjat javs ku disa ekspert, prfshi ata t cilt ishin ktu 20 vjet m par. Ne do t kemi gjithashtu nj recepsion VIP n ambasad, por por pr mua aktiviteti kryesor do t ndodh nesr me panairin e rrugs.Dshiroj t them se kam par spotin e prgatitur n Top Channel i realizuar m s miri dhe ne ju jemi mirnjohs pr ndihmn tuaj pr t publikuar kt aktivitet", tha Arvizu. Pyetjes se cfar e shtyu Ambasadn Amerikane t dilte jasht formatit t zakonshm zyrtar, sic ndodh zakonisht n t tilla raste, ambasadori Arvizu dha kt prgjigje: ganizmit dua t falenderoj stafin tim dhe ne kemi bashkpunuar ngusht me Bashkin, Ministrin e Kulturs, dhe me Policin gjithashtu. Do t kemi shum element. Skena po ndrtohet, orkestra e Top Channel do t performoj sikurse edhe nga televizione t tjer. T gjith jemi entuziast pasi dshi"sht nj pyetje me vend. Ne menduam ronim shum t kemi nj festim popullor, pr shum gjra q mund t bnim pr sepse kur njerzit mendojn pr Amerikn, kt festim. gjja e par q shkon n mendje sht se cfar sht ndryshe tek ne dhe kjo sht joformale, pra e gjitha cfar duam t bjm sht me t vrtt e nj natyre festive pr familjet, pr fmijt, pr t rriturit gjithashtu. Do t ket gjra gazmore, zbavitse prfshi broshura me informacione rreth asaj q ne bjm n Shqipri me qllim mbulimin e shum aspekteve. Pjes e fests jan edhe posterat me foto Amb. Alexander Arvizu t presidentit Obama dhe Sekretares s Shtetit, bar me karaoke, nj mini-kopsht Mendova se duhet t organizonim dicka t zoologjik pr kafsht. Pra do t jet nj fest e gjer pr t gjith dhe shpresoj se qytetart hapur pr publikun. Ne menduam pr ta do t vijn pr t qn pjes e saj", tha Arorganizuar n ambasad, por pr arsye sigurie nuk mund ta hapnim. Pjesa ansore vizu. afr ambasads sht e vogl dhe e ngusht. Kshtu mendova n mnyr t Pr ambasadorin Arvizu veprimtaria e s natyrshme pr kt rrug q e njoh mir diels nuk sht vetm pr t festuar 20dhe vijn shum njerz. Ja prezantova vjetorin e hapjes s ambasads por edhe nj stafit tim kt ide, t cilt m than se po falenderim. krkoja shum dhe si mund t'ja arrim ksaj. U thash atyre se sht e "Kjo fest sht gjithashtu nj falenderim pr rndsishme t bjm dicka pr t falenqytetart e Tirans dhe Shqipris, duke i deruar njerzit e Tirans, njerzit n t falenderuar q na kan lejuar t jemi pjes e gjith Shqiprin. Pandaj duhet t jet sa historis n kto 20 vjet. Shum shqiptar m m publike. Pr t gjitha cshtjet e orkan treguar se edhe n ditt e errta t n

I N S I D E T H I S I S S U E :

20 vjet ShqiperiAmerike Bashkimi kombetar Sevime Nebija,

Faqe 1-10 Faqe 1-3

SYRIHA ADEMOVI,

Vasil Tabaku, Gresa Pirana,Ismail Kdare, Kreshnik Spahiu Genc Kastrati, Fjoralba Brahimaj, Berki, mina Caushi, Genc Kastrati, Agim desku,

Faqe 2-3, 4-5

Faqe 5-7 9, 12

Shqiptart do t bojkotojn procesin e regjistrimit n Serbi nga Zenepe Luka (fq.3)

Sot nis censusi n Serbi, flet kreu i Komuns s Preshevs, Ragmi Mustafa Kryetari i Komuns s Lugins s Preshevs z. Ragmi Mustafa, sht prononcuar ekskluzivisht nga Presheva pr gazetn Telegraf, pr situatn n prag t fillimit t procesit t regjistrimit t popullsis. Ai vlerson procesin n parim, rrfen historikun e regjistrimit t popullsis n Preshev dhe ka argumentuar se cilat jan shkaqet q shqiptart e ksaj treve do t bojkotojn procesin e regjistrimit t popullsis. Mbi gjithka sht identiteti, q Serbia krkon tua mohoj shqiptarve n Preshev. - Z. Kryetar i Komuns s Preshevs, si do ta vlersonit regjistrimin e popullsis shqiptare n Preshev? - Po flasim n parim, e vlersojm si nj proces t domosdoshm, pasi pasqyrohen ndryshimet e popullsis nga ngjarjet vitale sikurse jan lindjet, vdekjet, lidhjet martesore, divorcet, mbi strukturat e popullsis, sipas gjinis, moshs, prkatsis etnike, gjuhsore, numrit t komuniteteve familjare etj. Mbi kto t dhna shteti krijon nj baz t vlefshme duke konstatuar situatn n rrafshin demografik, socialekonomik e politik. sht n interesin e do shteti dhe shoqrie moderne realizimi i suksesshm i tij, ndrsa Presheva ka probleme t mdha. - T ndalemi tek situata. far problemesh ka Presheva n prag t fillimit t procesit t regjis-

Vullnet Mato, Vasil Tabaku, Anastas Shuke, Prend Buzhala, Enis SUlstarova,

Faqe 6-7 7,-9, 10-14

Adresa Anetaresimi

Faqe 14

P a g e

O u r

W o r d s

ALEXANDER THE GREAT-A BLLESSED ALBANIANSS HERO

Sir William Woodthorpe Tarn, of the British Academy, regarded worldwide as having written the definitive work on Alexander the Great, states in the opening paragraph of his book Alexander the Great that Alexander certainly had from his father (Philip II) and probably from his mother (Olymbia) Illyrian, i.e. Albanian, blood!* During Rose Wilder Lanes visit to Albania in 1921 resulting in the publication in 1923 of her book Peaks of Shala, she heard the following rather extraordinary rendition of Albanian oral history about Alexander the Great from an Albanian elder: There was at that time two capitals of the united kingdom of Macedonia. There was Pela, between Salonika and Manastir, and there was Emadhija(the great city Alb), the old capital, lying in the valley which is now Mati (a high, fertile plateau north of Shkodra, near the coast of northern Albania ED). Alexanders father, Filip the Second had great houses in both Pela and Emadhija, and before Lek i Madh was born, his mother left Pela and came back to the original capital, Emadhija. It was there that Lec i Madhe was born, and there he lived until he was out of the cradle and rode on a horse when he first went down into Pela to see his father who came from the city to meet and see his son for the first time.Filip the Second was very proud of his son, and his pride led him to the one great foolishness of a good and wise king. He said that he would make Lec i Madhe king of the world, and that was well enough, but he thought to be king of the world a man must be more learned than he himself. Whereas all old men who have watched the ways of the world know that to be strong and ruthless will make a man powerful, but to be learned makes a man full of dreams and hesitations. In his pride and blindness, Filip the Second sent to Greece for an Albanian who had learned the ways of the ancient Greeks, and to that man he gave the boy, to be taught books. (The Albanians) name was Aristotle, and he came from a family of the tribe of Ajeropi, his father having gone to a village in Macedonia and became a merchant there. Being rich, he sent his son, who was fond of thought rather than of action, to learn the ancient Greek ways of thinking. And it was this man who was brought by Filip the Second to teach his son.***P 1, ALEXANDER THE GREAT, W.W. Tarn, Beacon Press, Boston, 1956 Reference: Sir William Woodthorpe Tarn He contributed many chapters to the Cambridge Ancient Historyon the rise of the Hellenistic world, on Alexander the Great, and on Parthiaand parts of the chapters between the death of Caesar and the death of Cleopatra. His account of Alexander, which was published separately in 1948 as Alexander the Great with a companion volume, Alexander the Great: Sources and Studies, showed an admiration verging on hero-worship. F. Adcock,Sir William Tarn, PBA, 54 (1958), 25362 The Times (8 Nov 1957) WWW Venn, Alum. Cant. The Eton register, 5 (privately printed, Eton, 1908) private information (1971) personal knowledge (1971) census returns, 1881 A. B. Bosworth, Alexander and the East (1996)

The Usual Suspects!!!

Everyone in the Albanian Parliament has a jail cell reserved in the Hague ICC for violating Human rights and Albanian Constitution.

Poezi nga Sevime Kumanova Nebija

une po qaje per lotet e tu por ti qeshu per mua Oj nene une sjam e vetme ne kte bote mendo edhe per femijet e tjere qe u mungon dicka ne jete Oj nene qeshu sepse sot jemi te permalluar por mos harro se e nesermja na buzeqeshe, sot jemi te shendoshe por mos harro se e nesermja mundet te na bej te qajme Oj nene Andaj oj nene e dashur te lutem qeshu ketu ne pranine time sepse tani e degjoj zerin tend te embel qeshu dhe me trego per femirine tende oj nene tani dua te degjoj dhe dua te me ze gjumi ne preherin tend duke me perkedhele a kane shprese per lumturi? O Zot mua njehere me gezove por serisht nenes sime dhembje i solle per te jetuar ne kte bote. O Zot ne kembim te jetes sime fali buzeshejen nenes sime. Andaj nenes time mos i sjell lote se nje zemer eshte e vrare ne kete bote O moshatar te mi Zoti ju sjellte ne jeten tuaj vetem lumturi e kurre vuajtje sepse ne jemi femije dhe cdo kushe ne bote femirine e kujtojne me lumturi ndersa une me lote ne sy

O Zot te lutem pres cdo cast qe nenen time ta besh te lumtur Nje here mendova e jo per mua te qaje O Zot a vetem lotet egzistojne ne dite e nate. kte bote? Beje te qeshe O Zot beje vetem ate te vetem per te shendoshet lumtur eshte e bukur kjo bote? sepse ajo me jep O Zot ata qe vuajne shprese

V o l u m e

3 ,

I s s u e

4 0

P a g e

Negociatat t dyshimta, grekt duan paktin e par pr t fituar territore nga Kolonel Pasha (fq.14)
paln greke si mjaft komplekse dhe t vshtir pr tu realizuar. Ai ka deklaruar se do t jet shum e vshtir pr t bindur paln greke pr t pranuar nj ndarje t drejt, duke marr parasysh ktu ekzistencn e marrveshjes s vjetr q sht firmosur nga t dyja palt. Ajo q sht m e diskutueshmja sipas tij n gjith kt proces, sht pikrisht interesi q po tregon pala greke pr rikthimin e paktit t vjetr, sipas s cilit shteti fqinj prfitonte shum nga ujrat e territorit shqiptar. Jam n dijeni q negociatat kan nisur pr nj marrveshje t re lidhur me ujrat detare. sht e qart se kjo marrveshje nuk do t bazohet mbi ndarjen e par, por mbi baza t reja, mbi njerz t rinj n kt fush. Mund t them q kjo marrveshje sht shum komplekse, po ashtu dhe shum e vshtir, pr faktin se pala greke nuk e ka pranuar se marrveshja e par ishte n disfavor t Shqipris. Pala greke krkoi marrveshjen e vjetr, e cila u rrzua nga Kushtetuesja, sht shprehur kolonel Pasha. Ndr t tjera, sipas tij vshtirsit pr kt pak do t shfaqen nga pala e shtetit fqinj, e cila disponon marrveshjen e vjetr t firmosur nga t dy palt, por q sht rrzuar, pasi nuk kishte firmn e kreut t shtetit shqiptar. Aktualisht qeveria greke ka n tavolin nj marrveshje t firmosur dhe mendoj se do t jet e vshtir q t rifillojn negociatat pr nj marrveshje t re, t ndryshme nga ajo e para, sht shprehur kolonel Pasha. marrveshjen e vjetr, tha se ka pak shpresa q grekt t pranojn nj ndarje t drejt. Pasha kujtoi reagimet grekve pas vendimit t Gjykats Kushtetuese. Ky qndrim sht zbuluar dhe nga deklaratat q ka dhn ministri i Jashtm grek n Bruksel. Ai ka thn pikrisht se ekziston nj marrveshje e firmosur nga t dyja palt., sht shprehur kolonel Pasha. Sipas tij, kjo do ta vshtirsonte s teprmi ndryshimin e marrveshjes s vjetr dhe fillimin pr marrveshjen e re. Kjo na zbulon nj fakt q bisedimet e reja do t jen t vshtira. Ekipi shqiptar do t has vshtirsi n Greqia shpreh hapur mbshtetjen e kt marrveshje q do ndrpaktit t vjetr marr qeveria, sht shprehur kolonel Pasha. Duke vazhduar komentin e tij n lidhje me negociatat q pritet t Kume: Nuk jan mbyllur kushtet fillohen me paln greke pr paktin ligjore pr nj marrveshje t re detar, koloneli q ka rrzuar me Greqin Lidhur me ligjshmrin q mund t ket marrveshja e re pr paktin detar q do bhet me shtetin fqinj t Greqis, ka reaguar dhe ish kreu i KQZ Kristaq Kume. N nj reagim pr gazetn Sot, Kume ka deklaruar se sipas procedurave ligjore ekziston mundsia pr fillimin e negociatave pr marrveshjen e re, edhe pse lidhur me kt shtje Gjykata Kushtetuese ka rrzuar paktin para nj viti. Marrveshja e re nuk mund t prsritet fjal pr fjal si ajo q sht rrzuar nga Gjykata Kushtetuese. Megjithse Kushtetuesja ka rrzuar marrveshjen e vjetr pr ujrat detare me Greqin, nuk jan t mbyllura hapsirat pr fillimin e negociatave pr nj marrveshje t re, sht shprehur Kume. Sipas tij, marrveshja e re duhet t prqendrohet n argumente t tjera dhe e bazuar n ligje krahasuar me at t vjetr. Kjo marrveshje e re nuk do t diskutohet mbi t njjtt ligje dhe argumente nga ajo q sht rrzuar. Vendimmarrja e Kushtetueses nuk mbyll njher

Nisja e negociatave mes Shqipris dhe Greqis pr prcaktimin e kufirit detar, tashm ka ngjallur edhe reagimin e ekspertve. Kolonel Myslim Pasha, njeriu q kontribuoi pr rrzimin e pazareve t qeveris pr shitjen e detit, i shikon me dyshimin negociatat e reja ShqipriGreqi pr t arritur n nj marrveshje t re. N nj prononcim pr gazetn Sot, kolonel Pasha e ka konsideruar marrveshjen e re me

Kombi dhe bashkimi kombtar i shqiptarve nga Enis Sulstarova nga (fq.1 )
trimit t popullsis? - N pragun e fillimit t regjistrimit t popullsis n Serbi, shqiptart e Lugins s Preshevs, jan t gatshm pr bojkot t ktij regjistrimi shum diskriminues pr shqiptart e Lugins s Preshevs. Atyre u mohohet e drejta t regjistrohen n formular t prgatitur n gjuhn dhe shkrimin shqip. Regjistrimi i popullsis do t jet n alfabetin cirilik dhe gjuhn serbe. Nse do t pranonin shqiptart kt lloj regjistrimi, ata n mnyr automatike do t pranonin zhdukjen e identitetit t tyre, pa gjuh amtare, pa shkrimin e tyre dhe pa identitet kombtar. Nj gabim, q u b nga Kshilli Nacional i shqiptarve, padyshim i pambshtetur nga t gjith shqiptart bashk me ambasadorin shqiptar n Beograd kur hoqn Flamurin kombtar nga Abetarja, q do t thot se nxnsit fillestar t klass s par, duan ti prgatisin pa identitet kombtar. - Cili sht koncepti i popullsis s pranishme, t metat dhe pasojat e aplikimit t tij n Luginn e Preshevs? - Popullsia shqiptare e Preshevs tanim sht e prgatitur pr bojkot t regjistrimit t popullsis. Kjo l t kuptohet, se shqiptart e Lugins s Preshevs i binden thirrjeve t liderve t tyre. Ata kan kuptuar jo vetm tani, por edhe m hert, se jan t diskriminuar nga t gjitha aspektet nga qeveria serbe. Padyshim, diskriminimi i shqiptarve sht i shprehur n prdorimin e lir t gjuhs e shkrimit shqip, prdorimin e simbolit kombtar, qarkullimin e lir n drejtim t Republiks s Kosovs dhe shqiptarve t Maqedonis me t cilat arsyetohen shum thjesht autoritetet e Beogradit pr neglizhimin e identitetit t shqiptarve n Lugin t Preshevs. Nj knaqsi e madhe sht se t gjitha subjektet politike shqiptare q tubojn shqiptart, tani jan me nj z rreth regjistrimit t popullsis n Serbi. Serbia, synon t zvogloj prqindjen e shqiptarve n Luginn e Preshevs duke mos prfshir popullsin e cila prkohsisht sht n botn e jashtme. Sipas t dhnave nga komunat Preshev, Bujanoc dhe Medvegj pr vitin 2002, rreth 21% e popullsis ishte n pun t prkohshme n botn e jashtme, ku pjesn drmuese t tyre e prbjn shqiptart. Duke u ndalur tek ky fakt, kuptojm q t dhnat zyrtare t regjistrimit t vitit 2002 jan t mangta pr rreth 24000 shqiptar. Kjo ka sjell pasojat e veta n rrafshin politik, ekonomik e social, sepse prmes ktij transformimi t strukturs etnike, sht tentuar deri diku me sukses t relativizohen dhe margjinalizohen krkesat e shqiptarve pr realizimin e t drejtave t tyre qytetare dhe kombtare n kuadr t nj regjioni t posam. Regjistrimi i cili do t mbahet n Serbi n ditt e para t muajit tetor, pr shkak t metodologjis q do t prdoret si dhe rrethanave aktuale politike dhe shoqrore, do t rezultoj me nj ndryshim edhe m t theksuar t pasqyrs etnike n Luginn e Preshevs n dm t elementit etnik shqiptar. Populli shqiptar n Lugin t Preshevs sht n gjendje t pritjes edhe pr aktivitete t tjera t ngjashme si rezistenc e prbashkt e t gjitha partive politike shqiptare ndaj qeveris s Serbis. - Keni br prpjekje pr t shtyr regjistrimin, pr shkak t mangsive, sikurse sht regjistrimi n baz t popullsis s pranishme pa prfshir t larguarit? - Jo, asnjher nuk jemi prpjekur pr shtyrjen e dats s regjistrimit t popullsis n Serbi. Qeveria serbe ka pranuar si obligim nga bashksia ndrkombtare, Kshilli i Europs, Kshilli i Lart i NATO-s madje dhe nga organizma t tjer ndrkombtar, q nga mbarimi i Konfliktit t armatosur n vitin 2001 n Lugin t Preshevs ndrmjet forcave paramilitare serbe dhe Ushtris lirimtare pr Preshev, Medvegj e Bujanoc, q t zgjidh t gjitha problemet e shqiptarve t Lugins, duke prfshir edhe kthimin e t gjith t shprngulurve me dhun e q nuk jan m pak se 15 000 shqiptar. Kto dhe obligimet e tjera Serbia pr dhjet vite t tra nuk i ka realizuar, prandaj as tani nuk sht e gatshme pr dika t till. Duke u nisur nga ky fakt, nuk ka pasur asnj arsye,q t krkohet shtyrja e dats s regjistrimit t popullsis n Serbi.

ZANAFILLA E KRENARIS KOMBTARE Nga Anastas S. Shuke (vazhdon)

nga "Hebraishtja e vjetr", me fjaln "Rrzues", e q nuk ka asnj lidhje me brendin e atij paragrafi dhe as me pjesn tjetr t tregimeve Biblike. Fjala "N Fillim" ka mbetur n gjuhn origjinale,- SHQIPE,- sepse nuk sht kuptuar lidhja e saj me brendin e paragrafit, duke mbetur e paprkthyer. vjetr fjala Malakhim do t thot t drguar (engjjt, t drguarit e zotit) por ky kuptim nuk ka lidhje t drejtprdrejt logjike n ata paragraf dhe prkthyesit e kan zvendsuar me fjaln paralajmrim dhe e kan hequr fare kt fjal n mjaft raste. Kuptimi shqip Mallkim sht plotsisht i lidhur me logjikn e ngjarjeve n ata paragraf dhe shum afr me kuptimin e fjals paralajmrim. 2. Malakhim = Mallkim Etimologjia Mal ikim e fjals mallkim, na vjen n N zanafilla 18:20, 19:12, paralandihm pr vrtetimin e shprnguljes s Sumereve jmrimi i zotit pr shkatrimin e larg nga e keqja drejt zonave m t sigurta e t Sodoms dhe Gomors. Kjo fjal mund mbrojtura malore, kujtoni ktu veanrisht tekstin t jet formuar nga dy fjalt shqipe Sumerian Vajtimi pr shkatrrimin e Sumerit. Mal dhe ikim, duke shpjeguar edhe Njkohsisht Mal ikim sht nj mbshtetje pr etimologjin e fjals Mallkim, q do t tezn e pranuar botrisht t dyndjeve Indothot t iksh n mal, larg nga e Europiane. N kt logjik mund t konfirmohet se keqja, dhe dihet se mal dhe ik apo etimologjia e emrit Pellazg vjen nga Pe Larg. hik jan thjesht shqip. Kjo fjal sht Pe-Largt ishin popullsia para-Ilire q erdhi nga prkthyer n versionet e ndryshme t vendi i largt i Shumerve rreth mesit t miBibls si paralajmrim. Zecharia jvjearit t tret BC, pas shkatrrimit t kulturs Zitin, thot se n hebraishten e Shumere. Arrijm kshtu n Vargun plot Muzikalitet: Nephilim/N Fillim - Sumerian, pastaj Pelazg/Pelarg, m pas Ilir e Arbr, e sot SHQIPTAR! 3. Tani analizoni etimologjin e disa fjalve e shprehjeve Shumere, ku jan zgjedhur ato m t kuptueshmet dhe nga fusha t ndryshme t kulturs. Leksiku i plot tre-gjuhsh Sumerian-English-Albanian i prpunuar sipas krkesave t metodologjis krahasuese gjuhsore do t botohet s shpejti. Kollona e par paraqet fjaln apo shprehjen Sumeriane, kollona e dyt paraqet zbrthimin etimologjik shqip dhe n shumicn e rasteve sht e barabart (vese e ndar n pjes) me fjaln/shprehjen/fjalin sumeriane, dhe n fund paraqitet referenca apo burimi kryesor i analizuar n studim: SUMER/SHUMER = Shum Er , - Sitchin KI = Ki = Ky, dheu, planeti Tok, - Sitchin KIENGIR = Ki e Ngir=Tok e ngir, e nginjur, Tok e begat, e quanin vet Sumeriant EDIN (Eden) = E Din, ka dituri, - kujtoni pemn e dijes n kopshtin e Edenit, - Sitchin NIBIRU= Ni Bir a =Nj Bir sht=Planeti i 12t, i NefilimveZitin e prkthen a son) KINGU= Ki nguc = Ky ngjitur/nguc, Hna ANNUNAKI = Arnun a ki = ardhun a ki, i ardhur sht ky. (Ar dun a ki, -Sitchin) NINIB = Ni Nip = Nj Nip, Websters online ISHTAR, ESHDAR, ASTARTE = Ishte Ar, Esht Ar, Asht e Arte = emra t Afrdits BABBAR = Ba Bardh = Zot i drejtsis, zbardh, ndrion, sqaron, vendos, -Sitchin EBABBAR = E Babbar = e Babbar-it = (tempulli, shtpia) e Babardh-it, Websters online

P a g e

O u r

W o r d s

Dy pengjet e tim ati, q i vodhn Arturio Ui-n dhe q sluajti dot Ali Pashn nga ALBERT ZHOLI
sht ai fmij q nuk e do prezencn e prindit. Babai im iku n moshn 83 vjeare. Pr mua iku para kohe, se ai kishte ndrra. Dhe kush ka ndrra jeton shum Kadriu ishte i prer, at q kishte, e thoshte, u ka thn ndonj peng? Im at, si e ka deklaruar me gojn e tij, ka ikur i ngopur shpirtrisht. Megjithat, ai ka ikur edhe me tri brenga, m e rnda ishte q i vodhn n mnyrn m badinteske, pr smir apo egoizm profesional rolin e tij n dramn Arturo Ui. Ky sht dhe mbetet INTERVISTA/ Flet aktori Kliti Roshi, kryeroli i Kadri Roshit. Pr kt rol t djali i Artistit t Popullit Kadri Roshi madh ai vrtet ka investuar shum. Spektatori dhe aktort e kan t qart pse u b kjo loj. Arturo Ui ishte prer dhe ishte Klitin e kam njohur qysh kur isha gazetar qepur pr Kadri Roshin. Xhivola ishte n Athin. Nj njeri energjik dhe i dashur. prer dhe ishte qepur pr Prokop Mimn, Ikja e tij s bashku me lumin e madh t Xhiri ishte prer dhe qepur pr Ndrek emigrantve klandestin (dhe pse ai erdhi Lucn, Doks Boruja vetm pr Dhimitr me viz) ishte fill pas largimit q i bn Gjokn etjT sakrifikosh, t punosh me nga Teatri Kombtar me motivin se ishte shpirt pr kt rol dhe n fund at q e bir komunisti. Ndonse punonte n pun quan kryerol t mos filmohet, sht nj t ndryshme, ai kurr nuk u largua nga breng e madheBreng q e shprehte sa profesioni i tij, aktrimi. N shum raste at her binte fjala. e ftonin n aktivitete t ndryshme apo i besonin role n filma t ndryshm shqiptar Si e mban mend mngjeseve apo gjat apo shqiptaro-grek. Ai kurr nuk thoshte jam djali i Kadri Roshit, por mundohej q t zinte nj pozicion n jet me punn dhe vullnetin e tij. Breng e tij sot jan pengjet q Kadri Roshi i mori me vete, por edhe heshtja, mosinteresimi pr vlersimin e t atit nga shteti dhe miqt e tij, q sa qe gjall slinin dit pa ardhur. Si ndjehesh pa t madhin Kadri Roshi n shtpi dhe n jet? E ndjej mungesn e tij n do hap, por edhe ndjej pranin e tij n do hap. Ai pr mua sht nj aktor n radh t par. Un at qysh n vitin 1958 q erdha n jet e njoha si aktor dhe m von e mora vesh (qesh) q isha dhe djali i tij. Si aktor jo vetm humbja e Kadri Roshit, por viti 2007 do t mbahet mend si viti i zis pr aktrimin shqiptar, sepse ikn nj numr i madh gjigantsh t skens. Iku Kadri Roshi, iku Sulejman Pitarka, iku dits Kadri Roshin n memorien tnde kur Violeta Manushi dhe pastaj Serafin Fanko. do realizonte Arturo Ui dhe n vazhdim N kndvshtrimin e dyt si baba, cili pengjet e tjera? Sa zbardhte dita, Kadri Roshin do ta gjeje me nj cigare n goj, apo m mir t them, n cep t buzs. Smund ta shikoje kurr pa kt cigare. Kadri Roshi nuk mund ta kuptonte jetn pa shkuar t paktn nj her n jav pr peshkim. Dhe t kthehem n pyetjen e mparshme, pr t realizuar Arturo Ui, Kadriu i la kto dy dashnore pr t dhn at rol q nuk mund t prsritet. Pengu i dyt ishte n nj rrafsh m t gjer. Kadri Roshi ka qen shum patriot, e donte shum atdheun e tij. Ai ka dashur t lartsohen vlerat reale kombtare dhe pr t Ali Pash Tepelena ishte nj vler shum e madhe. Pr at figur ai fliste gjithmon. Kishte lexuar dhe strlexuar shum vepra q flisnin pr t. Ai donte q dikush t bnte nj skenar pr t. Kadriut i qante zemra pr at rol apo figurDhe brenga e tret, q m vjen shum keq, sepse m duket se fajtor jam un (q n fakt nuk ishte pr fajin tim) pasi ai nuk arriti t m shikonte t sistemuar n pun si jam tani. Po ju vet a keni ndonj breng ndaj babait tuaj? Po, kam. E para, q nuk e kam dgjuar n vitet e adoleshencs kur un vrapoja n bra shkolln e lart kur duhej ta bja, n moshn e duhur, kur m thoshte Kadriu, por e bra me vones. Brenga e dyt ishte kjo e puns. Sishte faji im q m hoqn nga Teatri Popullor (si quhej m par) me motivacionin Klysh socialist. Ky largim u kthye n hall pr t dhe breng pr mua q i krijova shqetsim. Ju thoni se pas pes vitesh nga vdekja Kadri Roshit nuk ndihet i vlersuar. Ku e bazoni kt deklarim? Kam frik se ndihet i harruar. N radh t par nga ato pseudomiq. Sot dalin n pah. Ndoshta pr interesa t vogla meskine, t dobta ata e rrethonin Kadriun n do rast. Gjith kohn ne do t kishim miq t tim eti n shtpi do or. Sot ata kan pes vjet q se din ku e ka shtpin. Tjetr, po sjell nj shembull: Salls s shfaqjes s Teatrit Kombtar i vun emrin Kadri Roshi, por n do aktivitet, n do njoftim n media nga Drejtoria e Teatrit Kombtar asnjher nuk sht thn se veprimtaria zhvillohet n salln Kadri Roshi, por n salln e madhe. Dua t them se n Tiran i sht vn emri i Kadri Roshit nj rruge. Ajo rrug ndodhet shum n periferi t Tirans, n nj rrug pa rrug, pa asfalt. Nuk dua t fyej aspak banuesit e asaj rruge, por nuk sht vlersues ky fakt. Dhe m kryesorja, kryesorja sht se n shtpin ton nuk sht vn ajo pllakata q sht vn tek shum shtpi banimi t ish-personaliteteve me mbishkrimin N kt shtpi ka banuar Artisti i Popullit Kadri Roshi. Sepse i takon, pasi vlerat e tij nuk po i them un. Kshilla m e mir q t ka dhn Kadri Roshi Nj kshill shum interesante, q un e mbaj ndrmend sot e ksaj dite. Ishte 1 shtator 1984, ora 7 e gjysm e mngjesit. Ishte dita e par e q shkoja n Institutin e Arteve. Ai m kapi tek supi tek dera dhe m tha: Ke luajtur, ke br apknllqe, ke br zullume, prapsi, gjra t menura dhe t zgjuara, por ktej e tutje aty q do shkosh, asnjher nuk do thuash kt e di. T gjitha msimet do ti dgjosh si pr her t par. Pra, mos u bj mendjemadh, se ajo t shkatrron. Dhe s dyti, mos e prdor kurr emrin tim. Puno, puno, djersitu, krko!... Edhe sot kto kshilla i ruaj si margaritar, si udhrrfyes t jets time. grupet amatore pr role t ndryshme dhe kisha ln shkolln e lart pas krahve. Pra brenga ime ndaj tij ishte se un nuk e

Dy krisma ne Paris nga Dardan Leka (fq.11)

Kto dit, saktsisht m 13 Qershor shenohet 80 vjetori i atentatit n Paris nga Avni Rrustemi ndaj Esat pash Toptanit ku e vrau n vend me dy plumba, para hotelit "Intercontinental", afr Konkordi, n rrugn Kastiliano m 13. Qershor 1920. Esat Pash Toptani gjindej n Paris pas konferencs s paqs s Versajt q kishte prfunduar m 1919 por kishin mbetur ende disa detaje pa u perfubduar, ku integriteti i Shqipris ishte n rrezik nga tradhtar si ky Esat Pash Toptani i cili kishte dorzuar qysh m par Shkodren Kral Nikolls s Malit t Zi. N disa kerkime q i ka bre Skifter Kllii, se erdhi deri tek atentati n Paris ku me qindra artikuj kan percjellur kt rast dita Dits. Mirpo n nj revist t ilustruar t vitit 1916 lexova nj artikull shkruar nga nj korrespondent lufte i atyre viteve, Eduard Julia pr revisten "ilustration" t dhjetorit 1916. (me nj foto te Esat Toptanit) Nj faqe i kushton Esat pashes dhe karakterit t tij i cili thot se, derisa ushtart e tij kalonin shkrepat e vshtira t maleve shqiptare pr tu perpjekur n maqedoni m trupat alete q duhej t vershonin drejt Selanikut, ai Esat pasha kishte arritur me vetur, i veshur si europian, posi t shkonte n gjueti, dhe shton, se ky pasha nuk merzitej fare pr fatin e shqipris dhe shqiptareve. Sipas ktij kroniku, shqiptart ishin gjithnj n kerkim t nj zotriut q ti sherbenin atij m flijime por i cili do ti paguante mir. Kshtu q edhe sulltani i kishte kuptuar mir fort dshirat e tyre duke u pshtjellur m nj gard besnike shqiptare ia dilte n krye. Mirpo tani kur sulltanin u perzua nga froni dhe empiri i tij iu gjuajt ujqve t uritur t europs, mbeti vetm Shqipria... Serbia e shifte si t tyre m nj port n deti(Durresin). Italia e mbronte (si pula zogjt) me shikim si nj els i Adriatikut, Austria donte q ta pershkoje m nj hekurudhe deri n Selanik, q t mos i bie kah serbia... Dhe m kerkimin e saj n marrveshjen e Bukureshtit, europa pranoi q Shqipria t jet autonome. Mbetej t gjetej nj mbret Sidoqoft shqiptart duhej t mesoheshin t jen suveren (vetevendosin) pr ardhmerin e tyre, andaj europa ua pruri Princin e quajtur Wied, qe e quanin m von prince de Vide. Mirpo ky princi edhe s'ishte aq intelegjent dhe nuk ia donte t msoje asgj. Nj dit princi Vide e pyeti nj diplomat se 'ka sht kjo Bojana q po flitet shum n gazeta... Ata i thojn se sht lumi n veri t vendit...princi kishte thn; "pra nesr do t shkoj andej n gjueti !" Shqiptart ishin msuar t paguheshin si roje n kohn e sulltanit dhe donin te ndinin t njjtat pozita. Mirpo princi Vide kishte nevoj pr roje, pr polic q ta mbaje rendin dhe qetsin, ndrsa shqiptart nuk pranonin. Ata kerkonin 45 franga n muaj dhe nj buk n dit. Princi

V o l u m e

3 ,

I s s u e

4 0

P a g e

Ismail Kadare Poetet (vazhdon javen e ardhshme)

nga ato familje q kishin ende autoritet, dhe q prfaqsonin dinjitetin tradicional shqiptar. Familje t tilla, q qndronin midis "dyerve t mdha" dhe familjeve t zakonshme, prbnin nj ind tepr t fuqishm t shoqris shqiptare, ind q komunistt nuk e duronin dot. Ishte leht t rrzoje ca kulla gjysmfeudale, shpesh t prlyera me shtetin osman, kurse kt ledh t fort, fal t cilit shqiptart kishin mbijetuar n koh t rnda, ishte vshtir ta shprbje. Kshtu ishin dy familjet, Lekt dhe Blloshmt. Ishin goditur her pas here, ishin mbajtur vazhdimisht nn prgjim, por megjithat n nj mnyr ose nj tjetr, ato nuk e kishin ulur kokn, ashtu si do t'u plqente komunistve. Prvijimi i nderit, i burrris s dikurshme, i hijes s ders s shquar,ndonse n mnyr t drojtur, ende rrezatohej prej tyre. E kjo gj ishte e mjaftueshme q n syt e militantve komuniste, Blloshmt dhe Lekt, t shiheshin si rrezik pr autoritetin e partis, Brashnjart e provincs, ata q pasi kishin marr ca tituj shterp si sekretari i Par i Rrethit, kryetar i Degs s Brendshme, shefi i Kuadrit t Komitetit Ekzekutiv t Qarkut, shefi i Bashkimeve, Profesionale, Sekretari i Par i Rinis, e t tjera si kto, ndiheshin keq prball do spikame t autoritetit moral t t prmbysurve. Ndaj, si hienat prisnin orn e hakmarrjes. Vilson Blloshmi e Genc Leka, ishin m shum se bij nga familje t tilla. N kushtet e reja t komunizmit, n mnyr t ndryshme nga etrit e tyre, ata e vazhdonin traditn e dinjitetit njerzor. Ata ishin t kulturuar, lexonin libra,msonin gjuh t huaja, prkthenin perla t poezis franceze e evropiane, shkruanin dhe vet vjersha dhe 'ishte tepr e veant, prpiqeshin q n kt Shqipri t thar prej propagands komuniste, t mbanin gjall ca rrezatime, ca trille, ca "mondalitete" t nj belle epoque, versioni ballkanik i viteve '30. Kshtu, pr shembull, Vilson Blloshmi e kishte br zakon q a sa cusine, kushrirs s tij, piktores Lume Blloshmi, q nga Brzhezhda e ashpr, t'ia shkruante letrat frngjisht. Gjith kt mikroklim europianiste, e krijonin n intimitet, pr knaqsin e tyre vetjake, pa provokuar asknd. Ishte mnyra e tyre pr t'i br qndres shkrettirs, "Sahars" socialiste. Ndonse t ndrgjegjshm pr gjendjen e tyre politike, ata nuk hynin n jet me mllef dhe urrejtje kundr letrarve t tjer, atyre q i kishin dyert e hapura, aq sa mund t hapeshin dyert n Shqipri. Vilsoni dhe Genci prpiqeshin t integroheshin, aq sa mundeshin, n jetn kulturore. Besonin, me sa duket se donin apo s'donin komunistt, Shqipria do t fillonte t zbutej, dhe pr kt duhej t prpiqeshin t gjith. Ata mendonin se artin e vrtet nuk e bnte dot kurr regjimi, ndaj, sado e vshtir t ishte, do t prpiqeshin t merrnin pjes n krijimin e tij. N kt kah, ata ishin me t vrtet model dhe lajmtar t nj Shqiprie pa mllef e pa zi. E pr kt, me sa duket pr syt e regjimit ishin edhe m t rrezikshm. Ata u zgjodhn pr flijimin e radhs sepse ishin t till, t ndershm, pohues, t qytetruar, europianist, luksoz dhe natyrisht t brisht. Ata ishin t pashm, q plqeheshin prej vajzave dhe grave, nj faktor ende i pahulumtuar, ky, q ka luajtur nj rol fatal n egrsin e goditjes kundr tyre. Duke rrzuar "Lulen e djemve", si thuhej, diktatura shqiptare, pasi knaqte shefat e lart n Tiran, antart e pagdhendur apo ziliqar t Byros Politik, iu bnte edhe nj dhurat militantve t provincs, atij vulgu shqiptar, q ishte aq i zellshm, pr t goditur gjithka t fisme q ende kishte mbetur n komunizm, sa 'kishte qen i zellshm pr t njjtn gj, n kohn e perandoris merhume osmane. Ky vulg q ende sot strehohet pas fjals "Popull", vazhdon t shtrajtoj fytyrn e Shqipris, dhe do ta bj kt gjersa t mos vihet n gjunj prej pjess m t shndetshme t saj.

Poett e vrar nga shteti pafajshm. E megjithate ajo q ndodhi n Shqipri n ver t vitit 1977, ka qen m mizore se praktikat e msiprme. Dhe ja sepse: Shteti komunist shqiptar jo vetm i zgjodhi dy viktimat qysh n fillim pr t'i vrar, por i zgjodhi n at mnyr, q viktimat, dy poett Vilson Blloshmi dhe Genc Leka, t plotsonin disa kushte.E para, q jo vetm t ishin nga klasa e prmbysur politike, por t ishin

PAPA KRISTO NEGOVANI ATDHETARI I BOTS SHQIPTARE nga Dr. Begzad Baliu (vazhdon)
dor nga puna mes bashkatdhetarsh patriot n Rumani, por e shihte si nj mision pr t drguar n atdhe vlert dhe virtytet e Rilindjes Kombtare, q N historin e nj populli ka disa data, pas shtypjes nga hierarkia shtetrore osmane po rrezikoheshin t shkileshin edhe nga pretendimet vite dhe dekada e shekuj, t cilat shnojn prvjetort e personaliteteve, shoviniste t fqinjve grek e serb. Sigurisht kjo institucioneve dhe ngjarjeve t caktuara sht arsyeja pse n vendlindje nuk do t sjell gjilpra, gozhda e qekan (mjetet e puns s marankombtare, por n historin e popullit gozit), po libra, lapsa e fletore historik shqiptar, jan disa personalitete, institucione dhe ngjarje emrat e (mjetet e puns s msuesit) t cilve nuk identifikohen me prvje- dhe sigurisht kjo sht arsyeja pse n shtpi nuk do t tor. Prkundrazi, ato jan simbole, hap duqanin e puns po emrat e t cilve jan referenca t msonjtoren e shkolls prhershme kombtare, pavarsisht kohs kur kujtohen ato dhe pavarsisht shqipe. Kjo sht arsyeja pse Papa Kristo Negovani, n momentit kur duam ti identifikojm. vendlindjen e tij, nga RumaPapa Krizto Ngovani sht njri prej nia solli disa nga veprat e atyre simboleve emri dhe veprta e t rilindsve shqiptar pr cilit i bashkon t gjitha vlerat komshkollat shqipe, t cilat btare si nj, madje si dje, si sot, si tashm i kishin botuar. Kranesr.Papa Kristo Negovani has shkolls Papa Kristo (Harallambi) (1875-1905), lindi n Negovani n vendlindjen e tij Negovan t Kolonjs, n ann lindore dhe n rrethin do t prhap t Gramozit, sot n Greqi. Arsimin ato ide kombtare q e shquafillor e mbaroi n vendlindje, ndrsa nin identitetin kombtar gjimnazin n Athin. Fillimisht shrprtej identitetit fetar; idenbeu si prift e msues n gjuhn greke, titetin gjuhsor prtej idenndrsa n vitin 1894 mrgoi n Brail t Rumanis, ku krahas puns si zdruk- titetit teologjik, virtytin e thtar u aktivizua n shoqrit shqip- marrsit (shqiptart) prtej kultitit t dhnsit (priftrinjt kryesisht grek, apo q ligjronin tare Drita, Dituria e Djalrua liturgjin vetm n gjuhn greke); adhrimin e shqiptare.M 1987 u kthye n vendatdheut t prkohshm (Shqipris) q po prlindje me nj qllim t madh. T anlindej pas shum shekujsh, prtej adhurimit t gazhohej n lvrimin e gjuhs shqipe, n hapjen e shkollave shqipe dhe madje atdheut t prhershm (Bots s prtejme), t ciln e predikonin bashkkohsit e tij barinj, e t tjera e t ligjrimin e saj edhe n kish dhe t tjera.Kjo sht arsyeja pse, sipas kronistve t kohs punonte drejtprdrejt n misionin e Papa Kristo Negovani, m 10 shkurt 1905 organizoi madh q kryente Rilindja Kombtare nj shrbes kishtare n gjuhn shqipe, duke e pasur Shqiptare dhe pasardhsit e saj. Kthimin e tij n vendlindje Papa Kristo t pranishm edhe peshkopin e Kosturit, KravangNegovani tashm nuk e shihte si heqje jelis. I ndezur nga dogmatizmit fetar i kohs dhe PAPA KRISTO NEGOVANI ATDHETARI I BOTS SHQIPTARE lvizjes shoviniste greke, Peshkopi i Kosturit nxiti disa bandit, t cilt vetm dy dit m von, 12 shkurt 1905 e masakruan n mes t fshatit bashk me t vllan dhe tre bashkfshatar t tjer. Mirpo Papa Kristo Negovani, tashm nuk ishte as vetm marangozi i djeshm, as vetm prifti i fshatit q bekonte adhurimin pr zotin, as vetm t shekullit XX, i kishte marr fatet e Atdheut n duart e saja.Vrasja e tij zgjoi zemrimin e krijuesve, prej t cilve edhe sot kujtohen vargjet antologjike: Fmia, e tu jn prozt e vjershat n giuh kombetare; zemrimin e bardit popullor prej t cilit jan ruajtur vargjet emblematike:Papa Kriston e vran / dhe sra pr t nj kamban...!; - reagimin gjithpopullor dhe propozimin m t veant n historin kombtare, me t ciln ata krkonin q ditlindja e tij t bhej fest kombtare; dhe m n fund, reagimin e drejtuesve t Lvizjes Kombtare t kohs, sikur ishte ai i lufttarit Bajo Topulli, sipas t cilve gjaku i Papa Kristo Negovanit duhej t merrej me nder e pr fitim t gjith kombit, prandaj edhe e morn n njvjetorin e vrasjes s tij, duke e vrar Dhespotin e Kors. T nderuar Zonja dhe ZotrinjZrave t nj shekulli m par, viteve t fundit i jami bashkuar edhe n Universitetin e Prishtins.* * * Papa Kristo Negovani sht njri prej atyre personaliteteve historike emri i t cilit sht br shenj e t kaluars son krenare dhe referenc individuale e kolektive, e cila m shum se ngjarje a personalitet historik, sht br simbol universal i kujtess son shpirtrore e materiale. Me emrin e tij, me gjuhn shqipe q predikonte ne faltore, me bmat e tij jetsore, n t vrtet me jetn dhe vdekjen e tij, me veprat e tij letrare, kulturore, iluministe, etnografike dhe teologjike, me emrin e tij dhe madje me shquarsin e titullit fetar t tij Papa Kristo, si edhe Hoxha Tahsini, apo Gjergj Fisha, para titujve t t cilve u gjunjzua edhe drejtshkrimi i gjuhes shqipe, si pak emra t tjer n historin ton, bashkojn t gjitha virtytet etnohistorike dhe

msuesi i gjuhs shqipe q po ringjallej nga hiri i saj, as vetm patrioti i zons q shprndante fjalt e rilindsve n vend t fjalve t t drguarve t zotit. Negovani ishte m shum se kaq, ishte patrioti i kthyer n simbol t Atdheut, Kombit dhe Gjuhs s tij. Nj shenj historike q mbante gjall lvizjen kombtare t kohs, nj personalitet vrasja e t cilit preku prvajshm gjith kombin shqiptar, e veanrisht djalrin kryengrits shqiptare, e cila n kto koh t vshtira, n kaprcyll

P a g e

O u r

W o r d s

Kombi dhe bashkimi kombtar i shqiptarve nga Enis Sulstarova

kuptohet si nj krkes emancipuese. Kombi shqiptar prmban nj sr grupesh e shtresash shoqrore dhe hegjemonia kombtare krkon q ata t shohin te zgjidhja e shtjes edhe adresimin e problematikave specifike t tyre. Suksesi i do lvizjeve kombtare krkon q vetdija kombtare t jet e pashkputur nga vetdija politike dhe shoqrore. Kombi t jet gjuha e intelektualve dhe e masave, e studentve, e siprmarrsve dhe e puntorve, e qytetarve dhe e fshatarve, e grave dhe vajzave q krkojn shanse t barabarta jete me burrat etj. Mbrojtja e kombit prfshin jo vetm trashgimin kulturore dhe pasurore t brezave t shkuar, por edhe prgjegjsin q kemi sot pr brezat e ardhshm. Kombi sht nj ide q duhet komunikuar, ndar me t tjert dhe q duhet aktualizuar gjithmon n jetn e prditshme t shqiptarve. Prndryshe, ai kthehet n nj dika t largt, ceremoniale. Ajo q deri tani ka qen e zbeht n veprimtarit e organizatave shqiptare sht lidhja e prpjekjeve lokale dhe shoqrore me t prgjithshmen dhe kombtaren. Me fjal t tjera, problematikat e ndryshme t shqiptarve n shtetet ku ndodhen jan trajtuar si dukuri lokale q krkojn prgjigje lokale, dhe jo edhe si dukuri mbarshqiptare, q krkojn bashkrendim t puns midis organizatave shoqrore shqiptare n t gjitha pjest e kombit. Prkundrazi, ka pasur prpjekje n drejtimin e kundrt, pr ta paraqitur shtjen kombtare si shtje shoqrore, si p.sh., me reduktimin e shtjes ame n nj problem pronash. shtja kombtare nuk duhet ta humbas specifikn e saj edhe kur prfshin projekte dhe problematika t gjera shoqrore. shqiptar, por ksaj radhe nga lvizja kombtare. Hegjemonia kombtare synon q vetdija shqiptare t rizgjohet dhe bashkimi t pranohet si zgjidhja e drejt e shtjes kombtare.

Kombi duhet par si krkes a pretendim kolektiv n politik. Ai nuk sht thjesht nj term pr prshkrimin e bots q ekziston jasht gjuhs, por nj fjal q prdoret pr t ndryshuar botn apo mnyrat se si njerzit shohin veten dhe t tjert dhe pr tu mobilizuar kolektivisht n emr t kombit. Kjo i prshtatet gjendjes s kombit shqiptar, i cili duhet t artikulohet si nj komb i ndar dhunshm q krkon t bashkohet. Pr ta rihapur shtjen kombtare nevojitet nj lvizje shumplanshe politiko-kulturore n mbar trojet shqiptare, e cila t ket n qendr kombin. Qenia s bashku e shqiptarve nga shtete t ndryshm e bashkndarja e interesave dhe adresimi s bashku i problematikave t njjta q i shqetsojn n ekonomi e siprmarrje, shoqri, kultur, media e arte, arsim e shkenc, argtim e sport, do t bj q kufijt q ndajn shqiptart t shuhen pikspari n psikologjin e tyre. N kt mnyr, ata do t bhen gati pr kundrshtimin e kufijve politik. Prpjekja pr hegjemonin kombtare duhet t luftoj iden prarse dhe demoralizuese se shqiptart nuk arrijn t bhen bashk dhe se ata nuk arrijn t bjn shtet. Prkundr logjiks s diferencimit t politiks s sotme, q krkon q shtjen kombtare ta coptoj n disa shtje t veuara q gjoja zgjidhen n kuadr t integrimit t shteteve ballkanike n BE, nevojitet t zhvillohet logjika e barazimit t ktyre shtjeve dhe artikulimit t tyre s bashku si pjes t s trs. Te kombi duhen brendashkruar krkesat e ndryshme shoqrore q kan shqiptart. N kt mnyr, edhe krkesa pr bashkim paraqitet dhe

N fund, integrimi i shteteve ballkanike n BE mund t kthehet n nj proces plotsues t Pr shqiptart, bashkimi kombtar duhet t bashkimit. S pari, logjika e integrimeve jet si nj lloj besimi i patundur se nj dit europiane favorizon logjikn e integrimit ai do t realizohet. Parulla e Vaso Pashs: shqiptar. Pr ata q Abdi Baleta i quan Feja e shqiptarit sht shqiptaria!, sht integralist europian, po bhet gjithnj e prdorur rndom pr tu treguar shqipm e vshtir kundrvnia ndaj integrimit tarve se, prkushtimi ndaj shtjes kom- shqiptar: ky i fundit shihet si m i natyrshm btare duhet t jet m i lart se ai pr fet. dhe m i nevojshm n kohn q shqiptarve Mirpo, prderisa shtja kombtare u krkohet njohja dhe miqsimi me kombe t konsiderohet si fe e prmbi fe (Mitrush tjer t kontinentit. Lehtsimi i lvizjeve Kuteli), kjo do t thot se hegjemonia ndrkufitare si pasoj e procesit t integrimit kombtare sht baras me konvertimin e europian duhet par si nj mundsi pr afshqiptarve te besimi i bashkimit. T rimin e shqiptarve nga shtete t ndryshm. qent antar i kombit shqiptar, do t thot S dyti, duhet punuar q standardet e t t besosh se je thirrur pr t punuar pr drejtave t njeriut, demokracis e mirqenies realizimin e bashkimit t tij. N kujtimet e q BE-ja krkon t arrihen dhe respektohen tij, kleriku rilinds Ibrahim Dalliu tregon nga shtetet ballkanike, t shkojn n favor t se, n Tirann e fillimshekullit XX, forcimit dhe bashkimit t shqiptarve. Venshumica e popullit q ishin indiferent dosja e nj rendi demokratik t mirfillt i quante shqiptar vetm veprimtart e intereson lvizjes kombtare, sepse i jep m shum fuqi popullit dhe vetvendosja popullore sht zembereku i demokracis. Gjithashtu, gjat tranzicionit n Shqipri e s fundi edhe n Kosov, shqiptart kan par se faktort ndrkombtar, pr hir t stabilitetit dhe mbylljes s shtjes kombtare, kan prkrahur qeveritar me sjellje autoritare dhe kan minuar demokracin. Prandaj, vendosja e nj demokracie aktive t qytetarve, q nuk e shter prfaqsimi (Albin Kurti), sht detyr e lvizjes kombtare.

lvizjes kombtare. sht e nevojshme q srish t aktualizohet ky kuptim i fjals

Analiz e gjendjes n veriun e Kosovs; Short analysis of the situation in northern Kosovo Nga A.Murati
Analiz e gjendjes n veriun e Kosovs fundit nuk na dmtojn n aspekt afatgjat pasi q duke qen investim i Sllovenis, Nj ndr zonat m problematike n dhe duke cenuar investimet sllovene n Kosov sht rajoni i Mitrovics, Kosov kjo do t ket implikime n aspekprkatsisht pjesa veriore e Mitrovics tin e lobimit kundr Serbis n rastin kryesisht e banuar me pjestar t aspiratave t Serbis pr bashkkangjitje nacionalitetit Serb si dhe Rom e t n OTVA (NATO) po ashtu edhe n BE. tjer. N kt pjes gjenden edhe disa Kshtu q, ata me mjetet e tyre kan lokalitete t banuara me shqiptar si dmtuar imazhin e tyre ndrkombtar. sht Lagjja e Boshnjakve si dhe disa fshatra tjera si Gushavc, Ki i Madh, Nga ana tjetr, pasi q ky rajon sht Vinarc si dhe ndonj tjetr. jasht kontrollit dhe administrimit t Republiks s Kosovs nj ndr mnyrat e Situata pr shqiptart q jetojn prtej t futurit nn kontroll e administrim t lumit t Ibrit sht e prcjell me Republiks s Kosovs sht edhe zbatimi dhun ndaj shqiptarve nga ana e i ors policore prej ors 18:00 deri n ora serbve q jetojn n at pjes si t 6:00. Me rast do t merrej nn kontroll ardhur pr qllime keqbrse nga ajo zon, pastaj kjo do t ishte nj prfitim rajone t ndryshme t Serbis. N kt i madh pr buxhetin shtetror pasi q mnyr situata deri n nj mas prng- informaliteti si dhe evazioni fiskal do t jan me at q kemi prjetuar para bie n mas t madhe pasi q kontrabanda lufte. Me represione, rrahje t shqippo lulzon n at zon. Frytet e ors tarve, dmtim t pronave shqiptare e policore kemi n rajonin e Gjilanit pasi q s fundi kemi edhe eksplodimin e kemi shum fshatra t banuara me serb pajisjeve t komunikimit telefonik dhe se nuk bjn probleme si bjn serbt mobil pron e kompanis IPKO e t qytetit t Mitrovics. N kt mnyr prkatsisht Mobitel (kompani sllovene do t kemi zgjidhje t problemit t qytetit e telefonis mobile). Kto veprime t t Mitrovics ku do t bashkjetojn n mnyr paqsore t gjith qytetart e Kosovs. Ahmet N Murati, 4 maj 2010 Short analysis of the situation in northern Kosovo One of the most problematic areas in Kosovo is the region of Mitrovica, respectively, the northern part of Mitrovica predominantly inhabited by members of Serbian nationality and Rome and others. In this section there are some localities inhabited by Albanians and Bosniaks as Lagjja e Boshnjakve and several other villages Gushavc, Ki Great, Vinarc and others. nians property have also recently explosion of mobile telephone communications equipment company property or IPKO Mobitel (mobile phone company Slovene). These recent actions do not harm us in terms of long-term aspect, as investments as being of Slovenia and Slovenian investments in Kosovo violated this will have implications in terms of lobbying in the case against Serbias aspirations to join the NATO and EU. So, with their tools they have damaged their international image.

On the other hand, since this region is out of control and administration of the Republic of one of the ways of bringing under control the administration of the Republic of Kosovo is the implementation of police time from 18:00 am until 6:00 pm. n which case would be taken under control it the area, then it would be a great benefit to the state budget as the informality and tax evasion would fall largely beThe situation for Albanians living across cause smuggling is booming in that area. The fruits of the river Ibar is accompanied by violence curfew have been since a while in the region of against Albanians by the Serbs who live in Gnjilane as have many Serb villages and they do not that part also the others who came for make such problems as the Serbs of Mitrovica. In this misdemeanour purposes from various way we will have a solution to the problem of Miregions of Serbia. In this way the situation trovica, where all citizens of Kosovo will co-exist to some extent resemble what we experipeacefully. enced before the war. With repression, beatings of Albanians, damaging of Alba-

V o l u m e

3 ,

I s s u e

4 0

P a g e

Shkrime nga Vullnet Mato

vinte s largu. Ishte agimi i flakruar pas nj premtimi t prgjumur n muzg. Pas kaq kohsh kisha prsri buzqeshje, sy dhe goj pr t folur me njerzit. M dukej sikur filluan t buronin gurra freskuese nga t gjitha ant. U bra befas me flatra t padukshme, ndonse gojkyur. Por tallazin e brendshm euforik e zbulonte padashur pamja ime, gazi i shkujdesur q m lodronte npr fytyr. Dhe ecejaket varavingo posht e prpjet barakave kot m kot. Kushdo q m takonte, m pyeste se kisha q gazmoja asisoj. Nuk m mbante vendi, sa t vinte e nesrmja, t shkoja n Elbasan te motra, pr t njoftuar lajmin e madh t ardhur nga parajsa. Nuk kishte asnj zgjidhje tjetr, prvese ti prgjigjesha menjher thirrjes engjllore t asaj vajze t hatashme dhe po aq t mrekullueshme. Nga prvoja jetsore kisha arritur t kuptoj, se n kt bot nuk jan moshat, trupat apo pasurit, ato q duhet ti lidhin njerzit, po vetm shpirtrat. Nj shpirt i mir, sht nj thesar. Un e kisha gjetur thesarin tim. Tani do alternativ ngurrimi ishte eliminuar. Vendimi kishte marr formn e prer. Ajo m kishte thirrur me zrin e shpirtit t saj dhe un do t shkoja, edhe sikur t m ftonte pr n varr. Po at dit pasdite u nisa pr n Elbasan, pr ta shndrruar ndrrn magjike n nuse. Natyrisht, nse fati nuk m kishte braktisur prgjithmon. Mbrmja e asaj dite doli m e mbar nga e prisja. Xheviti shprehu gatishmrin t vinte me mua n Kor, pr rrmbimin e Kleas. Do t vinte n prdorim taktikat e tij prej ish ushtaraku, pr t siguruar suksesin si n sulm, ashtu dhe n mbrojtje. Parashikimet pr fitore i kishte mjaft shpresdhnse. Fjeta at nat n araft e art t ndrrs m t bukur, t rinis sime fatzez.T nesrmen n mngjes u nism drejt Kors me autobust e linjs. Xheviti m dha kostumin e tij t ri, prej stofi terital me vija. uditrisht, m qndroi fare mir pas trupit dhe m transformoi menjher n dhndr. Kjo u b shkas, t duroja me knaqsi shpotit e prsritura, q prdoren zakonisht pr t cytur dhndurt. Udhtimi u b pr mua i mrzitshm edhe nga hamendjet q m kacafyteshin n kok rast pas rasti. Por rruga me akll ishte vrtet e keqe dhe zgjati gjasht or t plota. Arritm n qytetin e madh lindor, aty nga ora tre pasdite. N kohn kur ishte mbyllur gjimnazi, ku mund t takoja shoqen e Kleas. Tejet t vonuar edhe pr ndonj mundsi tjetr komunikimi me vet Klean. Po t shkoja sipas adress, pr tu sjell prqark shtpis s Perndeshs Athina, ishte njsoj sikur ta hidhja shpresn time t art n bixhoz. N rrethanat tilla, na u desh t zinim hotel, pr t pritur agimin e dits tjetr. Dhe kjo vones e shtoi peshn e padurimit tim t ankthshm. Nata e hotelit ishte si nata e burgut. Meraku se mos ndeshesha me ndonj fytyr t njohur, prej korarve q qarkullonin gjer n Stravaj, m bri t mbyllem n dhom pr pesmbdhjet or. Nuk dija mese ta vrtisja kohn dhe merret me mend sht vetburgimi pr trurin e terrorizuar. Krejt ndryshe prej meje, Xheviti tregohej mjaft gjakftoht dhe n do koh rrekej t m injektonte optimizmin e vet me terma ushtarake. - Tt motr e mora pa ekzistuar fare fronti i kundrt, kshtu q t gjitha energjit dhe guximin do ti prdorim tani pr fitoren e plot t betejs tnde. Hajt, se mbar ka pr t na shkuar, - ishin fjalt q m kan mbetur n mendje prej tij. Paraditen tjetr, hyra me kujdes n territorin e prcaktuar te letra e Kleas, pr t krkuar gjimnazin Raqi Qirinxhi. Dhe duke pyetur e gjeta leht. Nxnsit ishin n msim. Mu desh t prisja rnien e ziles s pushimit. M pas drgova nj vajz, q doli rastsisht te porta e hekurt, pr t thirrur Violetn e panjohur. Svonoi shum dhe te dalja e oborrit u afrua nj nxnse, brune, e gjat. Kishte fytyr gazmore dhe flok kaurrela. - Kush m krkoi? - pyeti ajo duke qarkuar vshtrimin e druajtur rreth meje. - Un, - i thash. - Besoj t ka folur Klea pr Venon... - Po, po! - vajza e panjohur m hetoi nga koka te kmbt krejt e habitur e m dha dorn duke u purpuruar n fytyr. - Do shkoj ta lajmroj tani. E ka shtpin ktu afr, ja, tek ajo

Teksa prkundesha midis kujtimeve piklluese t s kaluars dhe ndrrimeve t prgjumura t s ardhmes, javn e tret erdhi letra e Kleas. I dashuri i zemrs sime, Veno. Do jem shum e lumtur po t ra n dor kjo letr. Duan t m fejojn me zor. Ngulin kmb pr nj mjek n lagje. Po ti e di mendimin tim. N ke mundsi t m marrsh, t lutem eja shpejt pa u trashur puna. Ah, ta dish sa m ka marr malli t t shoh. Pa ty m duket vetja si e vdekur. T pres me padurim. Jotja, K... Adresa ime sht : Lagja 1, Rruga Teni Konomi numr 25. Mos eja vet n shtpi. N gjimnazin Raqi Qirinxhi krko shoqen time Violeta Trova. Ajo m lajmron. Gjoksi m mori flak menjher. U mbusha me frym hareje dhe ndjeva q ekzistoja srish. Letra e saj ishte si nj rezonanc gzimi, oshtima e shpress sime t fundme q

ndrtesa dykatshe me at ballkonin me parmak hekuri. Nga fjalt e saj mu ngroh menjher i tr shtati. Dhe i zgjata Violets nj fotografi timen, ku kisha dal para makins s Lato Mems, duke i thn: - T lutem jepi dhe kt foto me mesazhin tim prshndets. Un po largohem. Pasdite kur t kesh dal nga shkolla, po deshe shoqroje Klean deri te banka, ku kryqzohen rrugt. Ajo m kqyri edhe nj her me at vshtrimin e saj zhbirues. Buzqeshi, pohoi me kok dhe u largua me vrap. Prapa fotografis kisha shkruar imt: Tungjatjeta Klea, dhe mir se t gjeta! Sipas porosis n letrn tnde, kam njzetekatr or q gjendem n Kor. sht e para dhe e fundit her. do zgjatje na rrezikon t dyve. Syt e mi i ka marr malli shum t shohin liqenet

Shkrime nga Fjoralba Brahimaj (vazhdon javen e ardhshme)

prkufizoj kshtu punn e Krist Maloki,n Poetikn Shqipe: N kritikat e Krist Malokit do t shoKrist Maloki, prizrenasi q gjith jetn e him se n problemet e trajtuara nga ai kaloi n Austri,n studimet e tij letrare pr do t vrejm prpjekjet e nj oksiden- Naim Frashrin ,Lasgush Poradecit ,Gjergj talisti t qart por q rruga e ndjekur Fishtn e Gten aplikoi metodn psipr t arritur oksidentin do t ishte koanalitike me parashenja t Frovetm nprmjet rrugs tradicionjdit.Ngjyrimi I tij polemic n tekste ,sa ale.Krist Maloki mendonte se kishte buron nga dshira pr t shqyrtuar shtje filluar t frynte nj er e rnd orient ndrliqshme aq edhe prodhim I temtale q nga epoka e Bizantit duke I br peramentit t tij,q duket edhe n eseun dme t mdha shpirtit t shqiptarit . problemor Oriental apor Oksidental,nj Krist Maloki ishte I mendimit se n analiz e mentalitetit shqiptar.(f.200) zgjidhjen e mjaft problemeve duhej nj ndryshim pr s brendshmi q arrihej Nj tjetr kritik I atyre viteve I cili la sipas tij me ndryshimin e jets gjurm t thella n kritikn ndaj sjelljeve shpirtrore.Ashtu si edhe shumica e t shoqris dhe ides pr t krijuar nj kritikve t asaj kohe Maloki besonte shoqri t re shqiptare.At Zef Valentini n brjen e nj Shqiprie t Re , duke nj nga figurat m t rndsishme t ndryshuar modelin e t menkulturs shqiptare t atyre viteve pr duarit,punuarit dhe jetuarit. pjesn m t madhe t publikut I panjoN veprn e tij Sabri Hamiti do ta hur.Valentini do t njihet jo vetm pr kontributin n fushn albanologjike dhe studimeve historike por edhe n fushn e mendimit filozofk dhe edukimit familjar,qytetar dhe shoqror ,t ciln e shpalosi n priodikt e kohs . Probleme t eduNe rrjedhen e ardhme kats,etiks,moralit,humanizmit njerzor ishin leksionet cilat ai I trajtonte nga kndvshtrimi I nj mendimtari edukator Do t shprehet Ndriim Kulla n prmbledhjen e tij pr kt kritik , I cili prmblodhi mendimet pr kta mendimtar.M tutje duke vazhduar n prbledhjen e kritiks s tij mund t themi se At Valentini n kategorit e tilla filozofike q prbnin jetn e prditshme t shoqris s asaj kohe ai I mbshteti n koncepte filozofike si e mira edhe e keqja,optimizmi dhe pesimizmi duke br nj ndrthurje t planit teoriko-filozofik dhe me shembuj konkret nga jeta e prditshme.Pavartsisht,se Valentini ishte klerik ai do tI vendoste raportet e kategorive filozofike t siprprmendura nn logjikn e ligjeve objektivitetit njerzor dhe do t prirej t gjente mbshtetje natyrshm tek ngjashmria e ligjeve natyrore.Ai do t prirej nga optimizmi n morin e kategorive filozofike t jets s prditshme.Arsyetimet e Valentinit do t prireshin nga nj thjeshtsi natyrore n shpjegimet e dhna prej tij.Prsa I prket zvendsimit t zakoneve t reja me ato,t ashtuquajtura moderne,q ishin pa vler ,sipas At Valentinit ,por edhe me pasoja regresive pr jetn shoqrore dhe kombtare.Nj tjetr fush ku u interesua At Valentini do t shqetsohej gjithashtu edhe pr shtypin e shkruar n at periudh

si pr punn e gazetarit ashtu edhe pr rolin e shtypit t lir .Pr t ,ky profesion,kjo pun, ky mision aq sa I rndsishm dhe fisnik sht mund t bhet edhe delikat apo edhe I shmtuar kur statusi I tij shprdorohet apo shkelet.Sipas Valentinit ndrgjegjia e gazetarit t vrtet ndihmon n identifikimin e problemeve t mdha dhe ndriimin dhe zgjidhjen e tyre dhe krejt e kundrta mund t ndodh nse gazetari hesht dhe nuk ka prgjithsi pr misionin q ka spekullon dhe pshtjellon shoqrin.

P a g e

O u r

W o r d s

BALETI I DRERIT TE PLAGOSUR nga Vasil Tabaku (vijon)

Polluzha i ndrton vetm Bardi i Verbr. Bardt, sapo na pan u ngritn n kmb dhe vendosn dorn e majt tek zemra,pastaj na zgjatn dorn e djatht dhe na takuan miqsisht duke afruar kokat me kokn ton.Ishte ky nj nga takimet m t lashta shqiptare, mbase takimi m i lasht n Ballkan, pse jo dhe n Europ.. U vshtruam sy ndr sy sikur t donim t zhbironim njritjetrin.Ata na than Bujrm dhe u uln. N t vrtet un e kisha tepr t vshtir t qndroja n at pozicion klasik rpimitiv me kmbt t mbledhura nn vete.Megjithat bra t gjitha prpjekjet .Por ajo lloj ndnjeje kmbkryq ishte nj tortur e vrtet. Pas disa minutash un nuk durova dot dhe dhuke krkuar ndjes i shtriva kmbt drejt prpara duke u lehtsuar ngja nj lloj shmpirjeje.Nuk mund ta kuptoja dhe perceptoja se si mund t rrinin ashtu pr or t tra ata burra... Bardt dukeshin si dy gravura t dala nga pikturat e Eduard Lirit.Kishin nj pamje fisnike dhe dukeshin tepr t prmbajtur n bised. -I kam lexuar librat e tu, mu drejtua bardi m i madh n mosh se tjetri, apo t paktn kshtu m dukej mua.T kam njohur gjithashtu edhe nprmjet ekranit t televizionit n emisionet satelitore pr Kosovn dhe shtjen kombtare. -Vetm pr ne, nuk arrite t bje dika, ndrhyri tjetri. -Po, i thash pa u menduar gjat, ndonse nuk sht e leht t bsh nj emision pr bardt apo rapsodt, pasi edhe prvoja ime sht e pakt n kt drejtim, por un do t thosha dhe mundsit praktike jan t kufizuara, mbase kjo ekspedit do t jet nj premtim i mbajtur. Dy bardt buzqeshn -Do ta mirprisnim, tha m i madhi. -Me sa kuptoj kam t bj me dy rapsod, nse nuk gaboj? -Pak a shum, n fakt ende nuk mund t quhemi bard, i till sht vetm nj n tr rrafshin e Ballkanit,Bardi i Verbr.Megjithat, ne jemi pak a shum nxnsit e tij m t afrt dhe -Ku sht dallimi?-Pyeti Amundsen. shm.Pr ne ky dallim fillon q ne mnyrn se si ndrtohen kngt.Bardi i Verbr, nuk i shkruan ato.Ai si t thuash nuk di shkrim.Bardi i Verbr, nuk i zgjedh temat.Ai i merr objektet nga Altari i i lavdis s Kombit, apo si intuit.Nj intuit hyjnore, e rrall, e pakrahasueshme,un do t thosha e prkreyer.Ajo nuk pranon m ndryshime.Kshtu ato gradualisht dhe natyrshm bhen pjes e EPOSIT. -Ky proces vazhdon?-pyeti Saranda. -Natyrisht, sht nj proces n veprim e sipr, tha bardi . -Pra ju e vetprjashtoni veten nga ky proces? Grmoi m thelle Amundsen. -Po e prsris, ndryshimi jon, sht se kemi kryer shkolla, vargjet tan ndrtohen duke e krkuar e zgjedhur fjaln n luksin e saj, pra n shklqimin modern.Bardi i Verbr, ndryshon thelbsisht, pasi ai e merr fjaln nga burimi, ashtu sikundr marrim nj cop shkmbi dhe me t pa shum ndrhyrje me mjete moderne ndrtojm godinn -Ai i shenjtron, i bn t paprekshme dhe t prkryera...tha tjetri -Dika midis paganes dhe empirizmit, ndrhyri Alajdini,akademiku kosovar,dika midis fjals dhe tingullit,ku gjen dhe shum forma onomatopoike Un kisha mbetur i zhytur n mendime.Piktori dhe Helena, strukur pran meje kishin shtangur, po ashtu dhe Saranda, ndrsa Sazani xhironte.Ai m shkeli syrin dhe ma bri me gishtokej.Askush nga ne , as akademiku nuk ishte n gjndje t mblidhte veten.Gjithka,i ngjante nj gjendjeje hipnoze.Ne ishim thuajse t paralizuar.Ishte nj moment ku fjala del jasht prdorimit. -Kafe?, pyeti kamarieri, i cili nuk dihet sa kohe kishte duke pritur prgjigjen ton. -Patjetr , tha dikush. Kamerieri iku duke marr me vehte habin pr at gjendj tejet shokuese.Natyrisht, niveli i tij nuk mund ta kuptonte kurr psen -Nuk keni pse mbeteni kshtu kaq t habitur, theu heshtjen bardi m i vjetr.Kto jan ligjet e pashkruara t EPOSIT, ashtu sikundr e merrni me mend jan tabu.Askush, nuk mund t fus aty, qoft edhe nj zanore,apo fjal t

-Aha, dallimi,tha m i madhi n mosh pasiu un i prktheva pyetjen e mikut tim gazetar nordik, -po si t themi shte tejet i madh. -Ashtu?! -sht gati gati i paspjegue-

t shprehem ndryshe heronjt, pra kreshnikt i merr nga vet pavdeksia, t ciln populli ja ka prgatitur q m prpara.Pra Bardi i Verbr i krijon kto kng me

Mimoza Rexhvelaj, Gresa Pirana, SYRIHA ADEMOVI, Sofie Ziri, Ilir Taraj, Genci Kastrati
Mimoza Rexxhvelaj A T VIJ ? Npr nat dgjoj nj melodi, e mndja fluturon e vjen tek ti.... Zemra rrahu,fort, fort... dhe nga syri rrodhi lot... M fal tha buza... M fal tha loti... e ndjeva dhimbjen q m pushtoi. Merrm sonte n mbretri, aty pran teje do ulem ...do rri. T betohem, s,do flas as edhe nj fjal. N heshtje do t hyj...n heshtje do t dal. FORCA E DASHURIS Nse syt qajn sonte Ti mos u ndjej fajtor pr lotin tim.... Nse buza thahet, ti mos rnko,shpirti im... Gresa Pirana Zarfi i mbyllyr Nje dite zgjohem ne sirtar marr nje zarf Nje zarf ku do te mbyll dicka dhe asgje... Zarfin e jetes sime te mbushur me shume ngjyra, e vendos large .. Large meje Ku e panjohura do ta njoh zemren qe uleret brenda nje zarfi te mbyllyr Ti zemer qe bart ate qe bart ..Po !! Le ta marre kete zarf ai i cili do dije ta lexoj ...ate pa e shqyer zarfin... Zemren e mbylla aty tek ai zarf mes librash rri Zarfi qe ka tik-taket e fuqishme, qe vetem heshtja i degjon... Me degjo !Jo mua ......! zemren qe uleret per te ta perkdhelur shpirtin tend... Dhe pastaj , pasi ta kesh degjuar............ Me perqafo ! Me perqafo ! dhe vetem ............... degjo SYRIHA ADEMOVI E PATHENA Ti fsheh mbrenda ate q buzt shtrngohen t mos e thon, fsheh frymn q iken me lotin e pendimit, prpiqesh t harrosh, kujtimin tia shtrydhsh heshtjes... Bju e gjall...e shkuar dhe e ardhme tek rrshqitja e lotit jan. Mos qorto diellin pa pernduar, q nj dit t mos prkundesh renkimit. Ato askush s'do ti dgjoj, as un, as qielli s'do tmshiroj, pse qielli yt isha un! Sofia Ziri-Nako SH...T... I kuq perndimi, lshohet t reflejtoj veten mbi valdeti... Globi i diellt, mengadal digjet i tri tek zhytet n fund-deti tretur ... Ecja bregut... Zri i dallgs pshertiu ngadal. Sh...t... Prsri dhe prsri... Sh...t... Jehonte larg, shum larg prtej valve t detit, ndrsa un prisja t shndrrohej n fjal, t m mahniste me gudulisjen e ujit puthur kmbve t mia. T dua, ish fjala fshfritse mbi val-deti, e dgjova prtej avujve t qelqta, ku ndesha shikimin tnd. U skalitm n heshtjen Sh...t... Luajtm me afshin e flladt t njeri-tjetrit... I dashur, m thuaj prsri t dua. Sh...t...se dgjon deti ILIR TARAJ FLUTUR AT Lndina luleshum qerthullojn kurmit tim, Hovesh t fsheht ndjehem i kapluar, I dehur nga mushti i beft i bukuris, Cmndas rrokullisem petaleve shpenguar ... Pangopur ththij aroma drithruese, Sprkatem tejetej nga i polenit pluhur, E rrezet m veshin me rroba verbuese nga shpirti, Kur zmra me shigjeta qiellit qndisen ... Zbavitem i etur lshohem ledhatar, Syresh prkdhelur m zbukurohet jeta, E mbushem ndjenjash se i tyre jam nekta Genci Kastrati KUR ECEN Kur ti ecen rruges ne syte e tu pluhuri vdes i dashuruar trupin tend e pershkon nje fllad i brishte dhe si nje freski zemre ne kembet e tua peshtillet era Gjith bota le ta dije, amria nuk ka vdekur, Gjith trimat q jan vrar, Dheu akoma si ka tretur, vendlindja s'harrohet kurr, Kt e din dhe historia, Kush punon pr Camerine, Do ta bekoj perendia , Gjuha jon nuk do heshte , ta din mir qafiri, Tek ti moj mu varrosen pleqte, Tek ti do vdes dhe un i biri, Soja Camit do t rroje, Do te shtohet sa te doje, Ti dali perball armikut, O te vdes o te rroje, Burrat trima treves ton, Kur s'e ndane shqiperine, Gjithmon ata leftuan, Pr Kosov dhe Camerine, Un tani pr ti po shkruaj , Nuk jam shkrimtare as poete , Por zemra ime te do fort , Dhe gjaku moj per ty thrret , Ndaj mos mendo se te kam harruar , O bileza ime e Shqipris , Mos mendo se s'te kam

Me parakalimin tend Papritur m sulen flutura defilon zemres sime shumngjyrshe, te shikoj si nje monedhe M mbushin fytyrn mbi sy floriri mbi qerpik, gjersa te perhumbin Ulen e ngrihen prej meje gjurmet lodrueshm, dhe pi shikimin tim te etur Nga droja mos digjen pas hijes tende qe largohet tkurrem n panik ... Qielli dallgzon nga Kur ti ecen e dashur krahza flurore, me mungon forca e ndjekZgjerohem ujas e lndinash jes prehem, ushtima e zerit Sot jam e tyrja drek tretem ne klithmat e mbretrore shpirtit mbes duke gjemuar Qeshem gudulisjesh me krismat e kembeve te prkitjesh ritmike, tua. I lumtur si fmij me z kukurisem, Tina Dete dashurie m gufojn TI O CAMERI!

V o l u m e

3 ,

I s s u e

4 0

P a g e

Nj t shtun vjeshte Skender Braka (vazhdon )

ai tashm ishte kredhur prsri pothuajse i tri n at monotonin e tij t zakonshme. Nuk di nse e vshtroj un at peisazh griror, apo ai krkonte t m joshte me heshtjen e tij pr t m nxjerr jasht atij ambient vetmitar, pasi asaj dite kisha vendosur t mos dilja prej apartamentit tim t thjesht ende pa ndonj komoditet t spikatur,me po ato orendi t vjetra, t dala mode e disi t pluhurosura m tepr prej tymit t duhanit dhe pluhurit t rrugs, q m kishin ln prindrit, q kurse ishin vendosur aty, diku n periferi t qytetit. Nuk di prse m kishte hipur n kok q asaj t shtune t qndroja i vetm me at heshtjen time, si krmilli i mbyllur n guackn e tij. Ngaq nuk kisha ndrmnd ta kaloja kohn ashtu kot, n limonti, i isha afruar dritares s ballkonit dhe q prej andej kisha nisur t vshtroja pothuajse pjesn m t madhe t qytetit t lar prej atij distili t holl, e, skisha t ngopur me at pejsazh natyror dhe me at freski ajri q m mbushte mushkrit. T provuarit e nj ndjesie t till m ka plqyer qkurse kam qn fmij. Asaj kohe vija ashtu, nj omarrok i vogl,q nuk lija dy gur bashk dhe kur binte shi,ngandonjher dilja me t shpejt edhe zbathur nga shtpia ime prdhese dhe luaja n pellgaet prpara oborrit me ca lvozhe pishe, t cilat i bja si varka t vogla me vela dhe i shtyja n ujin q pluskonte.M kish qlluar q t qndroja dhe me or t tra nn shiun e imt. Nj dit ndrsa po luaja ashtu , si kisha mundur t imitoja nj Karaka t vjetr Ilire, q po m ngazllente teksa voziste si t ishte prej vrteti e lshuar n ujrat e nj deti t trazuar, as q e kisha vn re shiun, q m kishte br uj nga koka deri tek kmbt dhe mamaja porsa m pa, m rrmbeu prej krahu dhe m rrahu paq, sikur t mos kishte ndodhur aty gjyshja ime e ngrat,q m shkputi prej duarve t saj duke i kputur njmij e njqind t shara, nuk e di se si do t m kishte br, e megjithat mua nuk mu hoq q nuk mu hoq ajo ndjesi pr shiun, por prkundr nga viti n vit m forcohej gjithnj e m tepr.M pas, mes asaj qetsie prgdheltare i hodha syt prgjat vijs s holl t plazhit t argjnd, q menjher mbyllet prej ndrtimeve t shumta pa leje, q i kan zn frymn detit. Prmes palmave, ligustrave dhe pishave t gjelbra, q shkojn pothuajse deri buz ujit, mezi arrija t dalloja varkat e vetmuara t peshkatarve, t cilt si kishin gjuajtur gjat gjith nats, tani padyshim duhet t ishin futur si zakonisht n ndonj bar aty pran pr t pir,si dinin t pinin ata prher, deri n dehje, kurse tutje, shum metra larg bregut, n thellsi t detit, ku aty - ktu grironin disa anije, q prisnin pr tu ankoruar n kalatat e portit,

Ishte e shtun mbasdite. Nj e shtun e mrzitshme me shi si t gjitha t shtunat e mia dshtake t fundmuajit. Ditt me mot t mir kishin ikur duke ia ln vndin freskis dhe shirave t vjeshts. N dy t shtunat e para t atij moti vjeshtak edhe pse bashkat e phimta t reve i qndronin pezull qytetit, nuk kishte rn shi. Ai kishte filluar pikrisht t shtunn e tret t muajit dhe vazhdonte t binte parreshtur, here i qet dhe her me vettima t zhurmshme dhe t frikshme. Tutje, prtej horizontit nga ku deti bhej i padukshm, grumbulli i reve kullonte ngjyrimet e ylberit, ndrsa nga perndimi, kupa e qiellit mblidhte mbi qytet me at heshtimin e saj t gjr ato t pakta jehona t jets, q i kishin mbetur qkurse t ardhurit pr verim ishin larguar dhe

zogjt e detit brofnin e rreknin me vrik flatrat, t trmbur e t gnjyer prej motit t lagsht. Shiu dhe pse i holl linte bulzat e tij mbi xham e ato her formonin ca vija t drejta, her prdridheshin duke krijuar nj mori figurash t uditshme dhe her qndronin aty, sikur donin t fjaloseshin me mua.

Princ Vidi zbulohet arkivi i panjohur n Shqipri

Princ Vidi zbulohet arkivi i panjohur n Shqipri Libri Princi i shqiptarve dhe ekspozita Trashgimia e nj princi sjellin 270 fotografi, skica, dokumente, kartolina e karikatura, midis t cilave rreth 80 botohen dhe ekspozohen pr her t par Mbretrimi jetshkurtr i Princ Vidit ishte prpjekja e par serioze pr tia ringjitur Shqiprin Europs moderne. Prmes imazheve, t botuara n librin Princi i shqiptarve, koleksionisti Artan Lame prpiqet t dokumentoj kt prpjekje t princit jetshkurtr t shqiptarve, duke ia ln lexuesit t drejtn dhe detyrn t pajtohet ose jo me prfundimin e msiprm. Lame sjell imazhe t panjohura t Princit, q i ka siguruar pikrisht nga arkivi i tij personal, por dhe foto q ndodhen n pronsi t koleksionistve shqiptar. Ai ka grmuar gjithashtu n Arkivin e Shtetit pr t sjell nj panoram m t qart t asaj periudhe. Jan 270 fotografi, skica, dokumente, kartolina e karikatura, midis t cilave rreth 80 q botohen pr her t par. Libri nuk prqendrohet thjesht te figura e Princ Vidit, por jep n mnyr t zgjeruar gjith situatn kaotike t Shqipris s sapokrijuar, intrigat e brendshme dhe t jashtme, rrymat e ndryshme q vepronin, prplasjen e qytetrimeve, protagonistt e kohs, pamje intriguese nga Shqipria dhe vet qyteti i Durrsit q u b kryeqytet i Shqipris, prpjekjet e Princit dhe t patriotve shqiptar pr t shptuar vendin nga kolapsi etj. Nuk funksionoi, pr njmij arsye, por mbi t gjitha pr shkak t humners kolosale t krijuar ndr qindra vjet midis qytetrimit europian ku po i fusnin shqiptart dhe atij otoman prej nga po dilnin. Mnyra m e thjesht pr ta kuptuar kt gj me sa m pak fjal, sht imazhi. Pikrisht prmes imazheve, ky libr prpiqet t dokumentoj kt prpjekje- thot autori i librit, Artan Lame. Libri n fakt sht konceptuar si album, ku do foto ka shpjegimin prkats. Pr albumin autori ka shfrytzuar materiale nga koleksioni i tij personal, Arkivi Qendror Shtetror, Arkivi Qendror Teknik i Ndrtimit, Arkivi i familjes Wied, Neuwied, koleksionin e Misionit Ushtarak Holandez (publikuar nga Robert Elsie), koleksioni Fuli Kalivopulli dhe koleksioni Nikolla Xharos. Libri ka nj parathnie nga Nikolaus Roth, kryetar i Bashkis t Neuwied, q sht qytet n Gjermani, i cili ka qen kryeqyteti i Principats mesjetare t qeverisur nga familja e Princ Vidit q nga shekulli XII.

Gjithashtu, ka edhe nj parathnie nga Petraq Gramo, i cili ka mundsuar kontaktet me pasardhsit e princit t shqiptarve. Prmes tij u b e mundur t silleshin n Shqipri nj pjes e fotografive dhe disa dokumente t tjera t Arkivit t Familjes Vid. Ai ka br t mundur dhe botimin e librit mbi Princin e shqiptarve.

Libri sht n shqip dhe n anglisht. Libri Princi i shqiptarve do t promovohet sot n Muzeun Historik Kombtar. Promovimi do t vijoj me ekspozitn Trashgimia e nj princi.

Shkrime nga Silvana Berki

ftohta pa e kthyer kokn nga ai. C`ka je tuj fol ? Pse po flet nga kto gjra? -Ngreu t shkojm nga shtpia se i ke ln mysafirt vetm- ju prgjigj ai duke ju afruar ta ngrej ke krahu. Por menjher u ngri si nj trung i kalbur aty ku ishte kur pa se krahu i saj u shndrrua n nj hekur t fort t cilin as mundi ta lviz e jo m ta ngrinte prej aty. Ajo ju kthye me nj vshtrim t pakutimt, pa asnj shprehje sa ai e pati t vshtir t lexonte mimikn e saj. Ajo ja dha vrapit thua sikur ai t mos ishte fare aty dhe atij ju mor fryma kur e arriti ke hyrja e pallatit. Njerzit q pinin cigare prjashta e vshtruan me habi, prej nga mbiu ai aty. Deshi ta ndiqte at lart por u ndal pak t merrte frym. Ndrkoh, dgjoi ulrima t mdha grash q vinin prej shtpis s vjerrs. U ngjitn t gjith shkallve me nxitim pr t par c,po ndodhte atje. Grat mundoheshin ta largonin Hajrien prej arkivolit bosh n t cilin ajo mundohej t hynte me zor. Nesr bhet varrimi im. Nan, tregoju q mi ke br gati teshat ke krevati. Tregoju q mi ke palu sendet e mija pr rrug. S`kuptoj pse kto duan t vn ty aty e jo mua. A nuk m the mbrm se un do varrosem nesr?- fliste ajo m shum pr t bindur veten se sa t tjert n dhom tek i shikonte t kullonin npr lot t tyre. Ndrsa ajo....nuk ndiente asgj. Asgj. E pse duhej t qante? Ashtu si ishte katandisur, si vinte keq fare t ikte nga kjo bot. Ai Agimi i saj, dashuria e saj e madhe ja mori t gjitha, me pasuri dhe dashuri dhe e la shtatzn vetm me nn. Ndrkoh ajo vuri re se burri q i doli n rrug ju afrua edhe aty n dhom. S`po i kujtohej kush ishte, por afr tij vuri re nj fmi t vogl q u afrua drejt saj duke i folur me frik: Mami...! Ajo e vshtroi at filiz t njom drejt e n sy. Dhoma u b qetsi pothuj nj qetsi si dhomat e varrezave katolike. Dy miljon para kushton baba yt cika ime. Ato jan t tuat. Dhe duke i hapur kraht drejt saj e rrmbeu fort n gjirin e saj t thar nga koha e maskarenjve, sikur t donte ta mbronte prej thonjve tyre.

Dy miljon euro burr...! sht gjall. Ajo ka br shum pr ty. Ik tani, se t pret biznesi. Mos harro miljonat e mija, lrja ciks son. Ik tani, se tu b von. -i derdhi ajo nj breshri fjalsh sa therse aq edhe t

P a g e

1 0

O u r

W o r d s

Ambasadori Amerikan Aleksander Arvizu, Faleminderit Shqiptarve (nga Fq.1)

Shqipri. Kjo sht mundsia pr ne e t shprehurit: faleminderit", thot ambasadori amerikan.

ambiente t ngushta familjare

shpresonin pr at dit kur

Amerika do t rikthehej n

Census dhe nonsens-Regjistrim dhe absurditet Nga Artan Xh. Duka

Si rndom tek ne, edhe censusi, nj praktik rutin gjetiu, rrezikon t pshtjelloj dhe fragmentizoj artificialisht nj shoqri q edhe pa t, boll ka halle t tjera. Ndonse presupozohet proes konvergues, prania n t e pyetjeve jo t domosdoshme q provokojn sensibilitete t caktuara, ngre natyrshm vetulla pr vullnetin dhe sinqeritetin e mazhorancs aktuale n respektimin e t drejtave kushtetuese q implikohen n kt kontekst. Sikurse saga e zgjedhjeve dhe e vots s lir, kufirit detar m fqinjin jugor, shprpjestimet n buxhet, karshillku ndaj shtetit ligjor me Grdecin, 21 janarin apo rrugn e Kombit apo varrezat e ushtarve grek n jug edhe ky census, me disa pyetje t tipit litari prjashta, po provokon nj debat trsisht t evitueshm q po merr koh t vyer, energji dhe pasion pr nj shoqri q po humb trenin e rradhs pr n Europ. Trishtues mbetet fakti se edhe kur nj mori problemesh sponzorizohen prej t tretve, debati, deri n acarim ekstrem, nuk bhet me ta por mes nesh, me t trett si gjithnj n pritje t nxjerrjes s gshtenjave t rastit. diskriminimi pozitiv nuk sht m objektiv dhe etik por abuziv dhe segregues. Sa e drejt sht t njihet dinamika e pakicave, po aq e drejt sht q t mos abuzohet dhe krijohen realitete subjektive nn presionin e faktorve t tret, abuzimit me transparencn nga ana e qeveris apo konteksin q mbahet ai. Censusi, ndonse n thelb nj fotografi orientuese, n rastin e pasqyrs etnike, prtej subjektivizmit, rrezikon t shndrrohet n litarin prjashta t shoqris n ecjen prpara me implikime n kohezionin e brndshm dhe vet marrdhniet me fqinjt. more, rrumbullakosja e shifrave n rastin e pakicave etnike mund t shndrrohet n nj statistik q gjeneron m shum andralla politike e sociale sesa prftime reale pr politika efektive zhvillimi. Shqipria nuk ka vakuum statistikor rreth pakicave dhe ato nuk mund t paragndaj t dhnat e kahershme t gjndjes civile dhe arkivat prkatse nuk ln vnd pr hamndje sikurse vet martesat e przjera nuk presupozojn zgjedhje etnie por thjesht multietni. Diplomaci apo inferioritet? pakics, minimumi duhej t shoqrohej me reciprocitet insistim pr prfshirje n censusin grek t popullsis ame prtej kufirit, skedimit t arvanitasve dhe emigracionit shqiptar t stabilizuar si nnshtetas n Greqi. Ky reciprocitet prej kohsh mungon dhe toleranca e rradhs ndaj pretendimeve t t tretve nuk perceptohet si etik diplomatike apo input stabiliteti n rajon por inferioritet zhgnjues pr seriozitetin e nj vndi t NATO, aspirant pr n BE. Mes dy zjarreve dohet se censusi mbetet anonim (gj q varet nga prania ose jo e rregjistruesve n proes), sikurse prvoja perndimore dshmon (plotsimi bhet n kushte anonimati) athere paqartsia shtohet edhe rreth efektit t gjobs pr t dhna t rreme (gjob ndaj anonimve!). E shkruara mbetet Lmshi ku ndodhemi nuk mund t zgjidhet vetvetiu thjesht dhe vetm me shprfilljen e rubriks prkatse n census sepse pavarsisht reagimit t shumics, pakica dhe t konvertuarit do t evidentohen dhe tabulohen prkatsisht.

Prtej sensibiliteteve, thelbi mbetet objektiviteti i proesit me t dhnat e deklaruara t konfrontuara me ato Pr shkak t t gjndjes civile, e cila ka kontekstit nevoj pr rishikim dhe ekonomik, saktsim pas vendimit t tranzicionit Gjykats Kushtetuese rreth Alkimi etnike! pambarim dhe praktiks s deritanishme t perspektivs gjyqsorit me konvertimin e Vetdeklarimi e s munguar etnis. kompromenton jan t shumt objektivitetin dhe ata q prej N plan m t gjr, sfida rrjedhimisht edhe vitesh, jo pa mbetet unifikimi prball dobishmrin e dhimbje dhe do protagonizmi politik q Boomerang dhe litar prt dhns s trishtim kan i hap udh intimidimit t jashta prndrruar vlerave kombtare t harftuar.Dinamikn artificialisht monis fetare dhe etnike n Ndrkoh q parimet rreth t e pakicave n identitet pr t vnd, sikurse prpjekja pr drejtave t individit tingllojn funksion t mbijetuar dhe t ndrtuar marrdhnie t alibi pr justifikimin e vetdek- politikave t dhn nj frytshme dhe dinjitoze me larimit etnik dhe fetar, t zhvillimit, prtej shans vetvetes fqinjin jugor me t cilin, drejtat e shoqris pr do dyshimi apo dhe familjeve. prtej historis dhe kohezion, transparenc, bashrezerve q vetdeklarimi jykohen nga konteksti Nse pyetja rreth etnicMe vetdeklarimin e etnicgjeografis, na lidhin aq kjetes korrekte, mosbart, e mundson si baza e politik prkats (preitetit nuk garanton dobish- itetit, ky census i provokon shum ura gjaku dhe fate diskriminim dhe respekt ret dhnave t gjndjes civile monarki, monarki apo mri dhe nuk sht ata n statukuon e mbinjerzore t prbashkta sa ciprok shprfillen haptazi nga ashtu dhe t dhnat jozyrmonizm) sepse shteti detyruese pr trajektoren e jetess sepse ndaj tyre mund t thuash popuj miq, ke ata q jan zgjedhur pr ti tare prej organizatave t shqiptar asnjher nuk ka integrimit perndimor, pr t ket presione eventuale pr thn pak. garantuar ato. Prtej domosminoritetit, OJQ etj. N nj paragjykuar minoritetet dhe m tepr q provokon nj deklarim dhe se fardo doshmris s t dhnave reale vnd me adresa t pasakta, nuk ka shfaqur prirje debat stresues n shoqri, prgjigje q t japin, do t rreth minoritetit faktik, ku ka mobilitet t madh t asimiluese ndaj tyre. Ndaj, insistimi me t mbetet i konsiderohet e rreme pr konvertimet artificiale, cno- qytetarve, ku konteksti nse pretendohet se ka patur pajustifikueshm. Nse njrn pal apo tjetrn duke jn jo vetm interesin e ekonomik i tranzicionit presione dje, prse t prato reflektojn presionin e rrezikuar mes gjobs ton dhe shumics por dhe t vet intimidon qytetarin pr jashtohet ai sotmi nga t fqinjit jugor ndaj qeveris krkimit llogari nga fqinji pakicave (deri zhbrje t syresh mbijetes apo ku aftsit e tret? Ndryshe nga besimi shqiptare, edhe sikur n jugor pr privilegje t prftusi rrjedhoj e tjetrsimit mes mjetet e administrats jan q mund t ndryshoj, etnia emr t parimit dhe intere- ara mbi bazn e informacionvet pakicave) sepse tashm larg standarteve perndisht prtej vullnetit ton, simit t sinqert pr fatin e eve t pavrteta. Nse preten-

V o l u m e

3 ,

I s s u e

4 0

P a g e

1 1

Shkrime nga Agim Desku

Knga e heshtjes Miks Nga vie kjo kng Nga cili det frymzimesh m vie M thuaj ,ty t pyes mike T dyt jemi pran pasqyrs Presim t vijn fjalt Degjojm heshtjen Bashk me Mocartin T tret kndojm Vargjet ikin me TY Bota sillet rreth meje Un shkruaj poezin tnde Lexoj far t thot zemra Her bhm mbret i ksaj mbretrie Q m pushton e m prangos mendimin Me fundos cunameve t Niagares , T prmbytm pr nj ast valdrinit tim Duke krkua prap ndrrat,jonuk dua t m humbasin Jan t vetmet q m sjellin kujtimet tua Dashurin e zjarrt te zemrs q nuk di te ikn nga kjo bot Por rri m mua n secilin varg m flet,m buzqesh,m puth nga larg sht ky vargu YT apo imi nuk e di ,e di q me vite e prita kt varg t gjall sht edhe kng e heshtjes q degjohet npr avenyt De La Pari mbrmjeve kopshtiti tnd apo kopshtit t shpirtit her t ndrrave m fal mike i dua prap ndrra e mia t lutm,nj ndrr plot puthje q m djeg si zjarr e m dergon ferrit t Dants,aty ku pres dhe prkulm un princi i ksaj bote i gozhduar n njmij gozhda vetm pse u bra kryeneq .pse t deshta vetem TY,pse t prita me vite, pse nuk dija t urreja dashurin ,pse u bra m i krisuri i ksaj bote , i vargjeve q jan frymzimi yt besnik q nuk vdes pa kt ndrr e di shkova larg ,m derguan cunamet n shpirtin tnd u gjenda prball dashuris tnde prqafimit t lotit tim,sa afr kishe qn ,nuk e dija sht koh q vjen m mua. Dhe ik kur kam gjum,kur kam uri,kur kam ejtje m ikn,pse,pse Asnjri nuk e di cila sht dhimbja ime,cila sht lumturia,cila sht bota e ksaj nate Q vetm dgjon dhe n heshtje m mrr pran,m prqafon kujtimin tim, Sa e bukur sht jeta me TY,sa ngjell bhesh sonte ,t veshi me fustan nusrie T veshi m buzqeshen time dhe t fal secilin varg q e shkruaj sonte E di edhe ti q sht frymzim i heshtjes q m dgjon tregimin tim q e marr pr pak koh

Per kohen tone Mos e pafte kurre kete perendim te diellit.

Albania heading toward a new Dictatorship where the parliament commits fraud the president follows and the premier orders it.
The new Jail house for Albanian Government
Dy krisma ne Paris nga Dardan Leka (ngaFq.4) (vijon)
refuzon dhe sjelli holandez, q ti sherbenin e shqiptart e paknaqur u revoltuan. Mirpo ku ishte Esat pasha n kte koh ? Ky pasha kishte bre gabime shum. Qendronte n Sorbon duart n gjepa si "gjon turk" (levizja e turqve t rinj) i cili do t pranonte sherbimin tek sulltani. Derisa ishte si ministr i lufts pran princ Vidit t gjith e kishin kshilluar kt princin q t respektoje Esatin por princi kishte dyshim gjithnj n t dhe nj dit e gjuan me topa shtepin e Esatit por nuk e prekin fare predhat. Arrestohet nga princi Vid por ik nga burgu ku menjhere n Tetor 1914 i takon serbt q i mbshteste dhe kur ushtria sebe gjindej n krizen me t madhe Esat pasha iu doli n ndihm duke i hapur hambaret pr t shpetuar ushtrin serbe nga katastrofa qe iu kanosej sepse austriakt e ndiqnin mbrapa, q pa ndihmn e ktij pashajt ushtria serbe kurr nuk do t kishte mbrri gjall n Durrs. *** TRAGJEDIA mbi KOMEDI Nxjerrur nga "Destine hors Series", shkruar nga gjykatesi i Avni Rrustemit M 13 qerrshor 1920 Esat Pasha u vra nga te shtenat me revolver n rrugn Castiglione, nga Avni Rustemi, nj djalosh shqiptr i panjohur. Vrasja e kryer n pik te dits, n mes t Parisit, kishte kaluar gati se i pa vrejtur nga turmat e njerzve. Askush se onte mendjen se pere 'fare arsye kishte ndodhur kjo vrasje, menjehere pas lufts, ku ne kt periudhe kishin ren viktim edhe personalitete te njohura ne Gjermani si kurt Eisner, Karl Liebknecht, Rosa Luxembourg etj, pra Shqipria ishte nj vend i vogl, e klases s dyt, prandaj edhe rasti ishte klasuar si i till, i klases s dyt. Mirpo ia vlente q t kthehemi mbi jetn e ktyre personazheve t ksaj drame. Kte Esat Pashen q nj vrass e kishte vrar n dalje te nj pallasi, kishte permbushur kronikat Pariziene te shekullit XX. Esat Pasha ne moshen 20 vjeare ishte burgosur pere dyshime vjedhjeje mirpo falet dhe bhet pash n moshen 25 vjeare dhe nder-prefekt e pastaj komandant n Janin, dhe me favorin e Abdyl Hamitit, bhet gjeneral dhe ndihmes i kampit. Ia arrin qe te kyet n bashkimin dhe zhvillimin emrohet delagate ne parlamentin turk, mirpo votuesit e tije kuptuan se Essati kishte bisedime te mira me grekt dhe mnjhere e largojn nga aty dhe pastaj edhe nga Stamolli dhe nga aty ik n Serbi ku organizon kryengritje shqiptare m 1911 si para hyrje e luftave ballkanike. kshtu qe kishte hapur ciklin e tradhtive duke manevruar para rrethimit t Shkodrs q Hasan Riza e mbronte nga malazezt. Riza ndoshta do t arrinte qe ta mbronte Shkodren me ngritjen e flamorit kuq e zi, duke mbledhur pas veti burrat malesor nga veriu, po t mos ishte vrar nga nj tregtar nga Tirana, me emrin Osman Bali, qe pastaj bhet bashkpuntor i Esatit. Menjehere pas vrasjes s Rizes, Esati udhton n Mal t Zi ku e nenshkruan dorzimin e Shkodrs mbretit Nikolla. Me se 54 revolucione gjat regjimit turk dhe 35 vite pas nj lufts pa nderprer e kishte prgatitur kt pseudo pamvaresi t Shqiperis, q ishte njohur n Londer. Pasi q kishte intrigue gjat konferences se Londres, Esati ngritet si nj rival kundr qeveris s perkohshme t vendit t tij. duke shkatrruar vendin vetm q t pushtonte tronin e tije. Me 7 mars 1914, Vidi e emron Turkan pashen ne krye t qeveris 'ka e ngacmon Esat pashen i cili ishte ministr i lufts. Derisa greket pushtojn Verio Epirin, Esati se luan as gishtin, duke e fajsuar mbretin Vidi pere kt mos akcion. Disa revolicionar bhen me Vidin ***** dhe nj mngjez e rrethojn Ismal Qemali, nj person i shtepin e Esatit duke e ngrat, mundohet n 'do gjuajtur me topa, ku Esati, menyr t qetsonte Esatin mezi shpeton ne kmish e dhe kundershtart e tjer, tlina dhe gjen shptim n duke ia dhen nj minisrtri, Itali. mirpo kundershtaret moren Mirpo Italis nuk i ngutej hovin dhe qeveria e Durrsit shtja e Esatit fare. Ata e ra nn nj anarshi totale ku dinin se ky pasha ishte fuqit e mdha vendosen qe mik edhe i grekve, i t emrojn princ Vidin serbve, i malazezve po (Guillome de Wied) pr t edhe i rusve, patronja e t udhhequr Shqiperin t pa gjith sllavve. Vetm nj qeverisshme. vend nuk kishte miqsi N kt rast, Esati punonte dhe dashuri pre t, ishte edhe si mashtrues, mirrej vendi i tij, Shqipria ! me tradhtira ! Kt t zgjuar, e morem Edhepse ia kishte dhuruar ne, franezt, e zghodhem mbretit Vid kuroren, ku prej si zdhens i Shqiperis, si tije kishte marrur postin e nj trashegimtar i t ministrit, mbahet kundr tij famshmit Skenderbek, te ktij heroi te dikurshem, gjithnj n sherbim t patronove t ndryshm. M 2 shtator 1914, princ Vidi e ln populin e tij. Menjehere Esati na e solli shpaten e tije si triumf, e ne i dham prkrahjen. Franca filloi t beje marrveshje me Esatin. **** Pas permbytjes serbe deri ne detin Adriatik, kjo tregti ishte e nevojshme. Mirpo s'ishte nj marveshje e kot pr Esatin, q ishte paguar mir n Dinar, q duke pritur momentin e volitshm te revalorizimit, doli fitues. Se Esati i ndiqte kurset e kembimit. Edhe kur i drgonte ushtart e tije si ndihms gjat lufts, nuk i qonte falas. Bajroni shkrun n nj leter drguar s mes s tije se gjat qendrimit t tij ne Janin tek Ali Pasha, Bajronin e percjell nj shqiptar i cili i thot poetit: un dua q t jem i dashtun nga ju, jo q paguhm ! Kurse Esati ishte ndryshe, ai i mblidhte te hollat.

P a g e

1 2

O u r

W o r d s

ILLYRIANS ALBANIAN HISTORY (fq.13)

IN a pamphlet written in 1416 by the Byzantine satirist Mamost notable of them: Lacedaemonians, Italians, Peloponessians, Slavs, mountainous regions, added to the number of farmers and shepherds and contributed to increased agricultural production and tax income. The Albanians also provided further, and excellent soldiers. However, the Albanians were also a source of disorder and brigandage. For though their settlement at times took place on vacant lands, at others it resulted in the ousting of already settled agriculturalists. And since many Albanians were shepherds and continued to be so, a portion of Morean (Peloponessian) farmland, went out of crop production to become pastureland. In March 1415 Emperor Manuel arrived in Morea, investing his son Theodore, who was now of age, with full authority (The Late Medieval Balkans A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest, John V. A. Fine Jr.) It must be paragraphs like this tempting Phil-Hellenes and Slavo- phones to paint the origin of Albanians as enshrouded into mystery. It is time we spread the clouds and let the eagle fly high on clear skies over peaks she once raised her eaglets. The Illyrians, Mazaris speaks of, are the same Albanians following Scanderbegs father, Gjon Kastrioti. By 1415 Gjon Kastrioti held Tirane and the territory north of that town to the Mati and beyond it(including Thkella), controlling lands as far east as Prizren, and by 1423 extended his dominance to the outskirts of Alessio (including Mirdite). Meanwhile, that same year, the Turks directed a major offensive into Albania and Gjon Kastrioti accepted suzerainty and sent his sons as hostages to Adrianople. Captured by Ottoman Turks and educated at Adrianople, the Turks nicknamed young Kastriot (Gjergj), Scander-beg. Literally, Iskander, Turkish for Alexander in reference to his illustrious forefather, Alexander the Great; and bey or general, lord.) Skender-bey quickly won the favor of sultan and served him loyally in campaigns both in Europe and Asia. He did well and overcome every difficulty in uniting his tribesmen. Scanderbegs heroics and his brilliant military leader-

zaris, The Sojourn of Mazaris in Hades, there is an imaginary letter dated 21 September 1415 and addressed from the Peloponnese to one Holobolos of the Underworld, which describes the condition then existing in the peninsula: In the Peloponnese live pell-mell numerous nations, of which it is not easy nor very necessary to retrace the boundaries, but every ear can easily distinguish them by their languages, and here are the

Illyrians, Egyptians, and Jews (and among them are not a few half- castes) in all seven nations. John Fine, a specialist in medieval Balkans describes Albanian movement in Morea (Peloponesse) this way: A certain amount of disruption was caused by further Albanian migration and settlement, but this had benefits as well. Albanians, settled in deserted and

rose rapidly to become a high -ranking Ottoman military commander. Seeing what was happening to Albania, Scanderbeg with three hundred loyal Albanian horsemen deserted the Ottomans and arrived at Kroia (Albania), recovered all his family holdings and set out to unite the Albanians chiefs into a league to resist the Turks. In March 1444 he called a congress at Alessio, where all the tribesmen willingly submitted to central discipline with Scanderbegas head of the League. A Mirdites by blood, he was able to

ship defending Albania from the Empire of the Turks became widely known in Europe. Proclaimed by the Pope as King of Albania and Macedonia, Scanderbeg died in 1468. Marlowes first work was titled Scanderbeg as was one of Vivaldis operas and later Longfellow would describe the Great Lord Alexander of Medieval Albania this way: Anon from the Castle walls the crescent banner falls, And the crowd beholds instead, like a portent in the sky, Iskanders banner fly,

Illyrians (pg.13)
To start with, lets present the whole original paragraph of Strabo on the matter of sameness between Illyrians, Epeirots and Macedonians meant when he said: the usages of the inhabitants are similar. In the center of Macedonian and Illyrian imagination stand the symbolism of [Strabo, Geography, Book VII, SUN. The Sun Cult was Chapter 7] well represented in northern Illyria. Familiar symbols of () Then, because one tribe or the sun or the sun cycle another was always getting the such as the swastika, charmastery over others, they all iot, sunboat and disc are ended in the Macedonian found on a wide array of empire, except a few who Illyrian artifacts and repredwelt above the Ionian Gulf. sentations of the sun are not And in fact the regions about limited to the geometrical. Lyncus, Pelagonia, Orestias, Illyrian artifacts depicting and elimeia, used to be called waterfowl, horses (with Upper Macedonia, though later chariot), and deer have also on they were by some also been uncovered as they are called Free Macedonia. But too heliosome go so far as to call the symbolic.(1) Sun symwhole of the country Macebols continued to be etched donia, as far as Corcyra, at the into gravestones in northsame time stating as their ern Albania until this cenreason that in tonsure, lantury.(2) guage, short cloak, and other The Sun tatooes drawn by things of the kind, the usages E. Durham, English writer of the inhabitants are similar, and traveller, exactly as she although, they add, some speak saw them on the hands of both languages. Albanian and Bosnian In this review we are going to women, in 1909 (3). collect some examples by recent archeological findings If we refer to the Illyrian that confirms Strabos descrip- symbols system, we learn tion. that the solar symbol had a special placethe sun was After this presentation we worshipped and respected assure ourselves what Strabo in the Illyrian culture and such beliefs and views appear also in the Albanianculture. (4) References: (1) Stipcevic, Illyrians (pp. 182); Lengyel/ Radan, Pannonia (pp. 177ff); Mocsy, Pan/Moesia (pp. 61); Germanic sun cults see Owen, Germanic Ppl (pp. 190ff). (2) Long life to your children!: a portrait of High Albania, Stan Sherer& Marjorie Senechal, 1997, p. 17 (3) http:// digital.library.upenn.edu/ woma/albania.html (4) Makedonski folklore: Le folklore macedonien: Volume 29, issues 58-59, Institut za folklore (Skopje, Macedonia), 2001, p.232.

V o l u m e

3 ,

I s s u e

4 0

P a g e

1 3

ILLYRIANS ALBANIAN HISTORY (nga Fq. 12)

Scanderbegs name is closely linked with the League of Alessio (Alexiensis). Alessio, one of the principal seaports of Albania, favourably located near the mouth of Drin, was known through ages as Lissus, Alise, Alessio, Lesch and today as Lezh. Within the diocesan limits of Alessio was the quasi-episcopal abbey (abbatia nullius) of St. Alexander Oroshi or Orochi, the mountain stronghold of the small but brave body of the Catholic Mirdites of Albania. St. Alexander called Shen Llezhdri is the saint protector of the Mirdites. There existed a legend about an Arc up at the top of Orosh, none could open, where the Saints head was believed to be found. Its from Shen Llezh-dri (St. Alexander) that the modern name Lezh originates. Its medieval name Lesh is also Albanian deriving from the short Latin version for Alessandro, Alessio (root Lesh). Lezhe (Alessio) had formerly five churches. The cathedral was dedicated to St. Nicholas and once held the mortal remains of Gjergj (George) Kastrioti, the immortal Skanderbeg. Local tradition relates that when the Turks took the town they opened his grave and made amulets of his bones, believing that these would confer indomitable bravery on the wearer. Transformed into a mosque, the cathedral was abandoned by the Ottomans after three dervishes had successively committed suicide from

the Black Eagle with double head, And the loud exultant cry that echoes wide and far, Long Live Scanderbeg! H W Longfellow Tales of a Wayside Inn, 1873

one of its towers. We may speculate that the saints head, at the Arc of Orosh, was in fact that of Gergj Kastrioti Skenderbey, saved by the Mirdites not to fall in Ottoman hand. Alexanders name in Indo-Pak. is Sikander, which comes from Iskender. The peoples of Asia Minor and the Middle East called him this because Alexander of Macedon conquered all their lands so quickly and when riding into battle tied horns to his head to look more menacing.The peoples of these regions believed these were real! In similar fashion Gjergj Kastrioti, Skender-bey (Lord Alexander in Turkish) wore

a helmet with a goats horns standing out. It may be a coincidence that Alexander the Great of Macedon was turned into a latter-day saint, named St. George by Greek Orthodox Church, in Mirdite Shen Gjergji corresponding with Albanias own medieval Lord Alexander named Gjergj Kastrioti .

Illyrians (from pg.12)

WE ARE ALSO ON THE WEB WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable Organization

N E W

L I F E

J E T A

R E

1774 - 76 street Suite D3 Brooklyn, New York 11214 Phone: 718-594-0511 Fax: 201-795-4795 E-mail: Endri@newlifeaaco.org

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte. Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bashkimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka cmim.

Building a Future One Person At a Time...

Negociatat t dyshimta, grekt duan paktin e par pr t fituar territore nga Kolonel Pasha
e prgjithmon hapsira pr marrveshje t reja, sht shprehur Kume. Ndrkoh q pala shqiptare nprmjet ministrit t Jashtm Edmond Haxhinasto vetm dy dit m par ka deklaruar se marrveshja e ujrave me Greqin do t realizohet bazuar n Kushtetutn e Republiks s Shqipris. Sipas tij pr paktin detar do t ngrihet grupi i puns i cili do t punoj paralelisht me at grek. Mund t them q kemi disenjuar komisionin prkats, prbrjen e tij. Ky komision do t plotsohet nga prfaqsues t institucioneve respective t cilat do t jen pjes e ekipit i cili do t shqyrtoj me paln greke t gjith hapsirat dhe mundsit pr ta konkluduar marrveshjen n fjal, tha Haxhinasto. Ndarja e kufirit ujor me Greqin mbetet nj prej shtjeve m t nxehta mes dy vendeve, veanrisht pasi Gjykata Kushtetuese e rrzoi marrveshjen e nnshkruar nga ministrat e Jashtm t asaj kohe Bakojanis-Basha. rrzuar at n parim. Prsa i prket marrveshjes s re me grekt mund t them se n qoft se kjo qeveri mendon se duhet t realizohet, ather le t bhet, por me kushte t tjera, ka thn Ceka. Ndr t tjera ai ka pohuar se e rndsishme pr nj marrveshje t till me rndsi pr mbrojtjen e territoreve shqiptare, nevojiten edhe ekspert prkats pse jo dhe asistenc ndrkombtare. Pse jo, t prfshihen ekspert t tjer Ceka: Marrveshja me Greqin, t ksaj fushe kushte t reja n mbrojtjen e ujrave apo dhe t krkohen asisKreu i Aleancs Demokratike Neritan tent ndrkombtar, pasi ky pakt Ceka n nj prononcim pr gazetn duhet t zgjidhet sa m shpejt mes dy Sot, ka theksuar se negociatat mes vendeve fqinje, duke kaluar n kt Shqipris dhe Greqis pr nj marmnyr dhe barrierat historike, sht rveshje t re detare, jan t ligjshme, shprehur Ceka. pavarsisht se Gjykata Kushtetuese e rrzoi paktin e par. Lidhur me Pazari me detin, si u shmang Presidenti paktin detar, Gjykata Kushtetuese ka rrzuar nj marrveshje, por nuk e ka Nj ndr arsyet m t forta q detyruan Gjykatn t rrzonte paktin e ujrave, ka qen fakti se antart e grupit brenda ktij institucioni kan sqaruar se ky fakt ka prbr nj cenim e shkelje t parimeve dhe t fryms s Kushtetuts, e cila krkon kooperimin institucional si procedur, nprmjet s cils garantohet rendi juridik, shteti i s drejts, e nprmjet tyre, edhe interesat kombtare t mbrojtura nprmjet zbatimit t dispozitave t Kushtetuts. N kto rrethana, prfaqsuesit e shtetit shqiptar kan negociuar nj marrveshje q lidhet n emr t Republiks s Shqipris, pa pasur plotfuqin e kryetarit t shtetit, Presidentit t Republiks. Shkeljet n paktin e vjetr pr ujrat Marrveshja e vjetr pr paktin detar me Greqin sht konsideruar nga ekspertt si nj akt diplomatik i shpejt dhe i dyshimt, i cili dokumenton, prulsi t dinjitetit kombtar. Ndr t tjera sht theksuar se interesat e Shqipris nuk jan par si " t barabart, t paanshme" me paln fqinj, por ka pasur t bhet pikrisht me rrgjim gjeohapsinor detar dhe cnim t gjeohistoris iliroshqiptare. Sipas ekspertve t ndryshm, nprmjet marrveshjes s vjetr sht hasur cenim i hapur i mvetsis s Shqipris n Ujrat Detare, Detin Shtetror, Hapsirn e Afrt Vijimore, Shtratdetin Kontinental dhe Hapsirn e Veant Ekonomike. Ndr t tjera sht theksuar se ngushtesa e Otrantos, kjo ur natyrore ujore, e Ballkanit Jugperndimor, sht nj synim i drejtprdrejt, i jetsimit t ksaj marrveshjeje. Nga kjo marrveshje Shqipria, do t humbiste nj pjes t vetvetes s saj, n shtratdetin Kontinental Jonik, nj siprfaqe ujore prej 354 km2.

negociator t pals shqiptare nuk e kishin marr lejen speciale nga Presidenti i Republiks pr t negociuar me paln greke. Pra, ekspertt nuk kan pasur plotfuqishmrin pr t negociuar n emr t shtetit shqiptar. Rrjedhimisht, marrveshja nga pikpamja ligjore sht quajtur nul nga Gjykata Kushtetuese. Burime