Kompliansa e mushkrive

Si st
18/02/2009

em

ir

es

pi ra to r
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
1

Objektivat msimore
Studentt duhet t jen n gjendje t: S Tregojn ka sht kompliansa e mushkrive dhe faktort q ndikojn n t Prshkruajn tensionin siprfaqsor n alveola dhe j p q rolin e surfaktantit n tensionin siprfaqsor Prkufizojn vllimet statike dhe dinamike respiratore:Vt,VRI,VRE,VR,VES/1min Krahasojn vllimet dhe kapacitetet e mushkrive

Si st

em

ir

es

pi ra to r

Kompliansa e mushkrive

Paraqet aftsin e mushkrive pr t ndryshuar vllimin si pasoj e ndryshimit t presionit transpulmonar transpulmonar.

Si st

Sa m e madhe q sht kompliansa e mushkrive aq m leht zgjerohen mushkrit n cfardo presion gj p transpulmonar.

em

ir

C = V / (Pia- Pip)

es

(C) = (V)/(P)

pi ra to r
18/02/2009

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

Kompliansa e mushkrive (Distensibiliteti)i

Elasticiteti i indit mushkror

Si st
18/02/2009

em

ir

es

Tensioni siprfaqsor

pi ra to r
4

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

Elasticiteti i mushkrive

Si st
18/02/2009

em

ir

Tendenc e mushkrive pr t'u kthyer n tu madhsin fillestare pas tendosjes s tyre

es

pi ra to r
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
5

Elasticiteti i mushkrive
Trashja i di T hj e indit mushkror e zvoglon elasticitetin e hk l l i i i mushkrive prandaj e zvoglon kompliansn. Kur kompliansa e mushkrive sht e zvogluar, Pip duhet t j jet edhe m negative gjat inspirimit - kontraksione m t g gj p forta t muskujve inspirator. Mushkrit M hk i e personave t shndosh kan k h d h k komplians t li lart sepse elasticiteti i mushkrive dhe i kafazit t kraharorit sht i madh ndrsa tensioni siprfaqsor alveolar sht i vogl.

Si st

em

ir

es

pi ra to r
18/02/2009

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

Tensioni siprfaqsor

Si st

em

ir

es

pi ra to r
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
18/02/2009

Tensioni siprfaqsor sht forca trheqse n mes t molekulave t ujit e cila krijohet n interfejsin ajruj. N interfejsin ajr-uj, molekulat e ujit tentojn t zhyten n brendi ashtu q molekulat q mbesin n siprfaqe krijojn nj tension siprfaqsor.
7

Tensioni siprfaqsor
N rastin kur nj fllusk e ajrit sht j j e rrethuar me uj, molekulat e ujit trhiqen dhe krijojn tension siprfaqsor n interfejsin ajr-uj. f f

Si st
18/02/2009

em

ir

es

Rritja e tensionit siprfaqsor tenton t zvoglon vllimin e ajrit dhe t rrit presionin n t. p

pi ra to r

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

Tensioni siprfaqsor

Ligji i Laplasit: P = 2T/r

Si st

Fluskat Fl k e mdha k presion t dh kan i vogl Fluskat e vogla kan presion t madh

em

ir
18/02/2009

es

pi ra to r
9

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

Tensioni siprfaqsor

Nse nj flusk e madhe sht e lidhur me nj rubinet me nj flusk t vogl, ajri do t kalon nga fluska me presion t j g , j g p madh n at me presion m t vogl. Fluska e vogl do t zbrazet n flluskn e madhe, fluskat e mdha i han fluskat e vogla.

Si st

em

ir
18/02/2009

es

pi ra to r
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
10

Tensioni siprfaqsor
Nse ktu aplikohet ligji i Laplasit alveolat e mdha do ti han alveolat e vogla dhe mushkrit do bheshin nj fenomen fizik i pamundshm. p Nse n mushkri nuk do t kishte materie e cila e zvoglon tensionin siprfaqsor, e njjta gj do t ndodhte edhe me alveolat. Sa m t mdha q bhen alveolat, rritet tensioni siprfaqsor n murin e tyre sepse surfaktanti bhet m p q y p pak efektiv ashtu q presioni mbetet i lart dhe pengon q ato ti han alveolat e vogla.
18/02/2009 11

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

Si st

em

ir

es

pi ra to r

Tensioni siprfaqsor
Bashkveprimi n mes t molekulave n siprfaqe t lngut alveolar b q shtresa e ujit n b di t alveolave l l l bn h ji brendi l l t tenton ti kolabon ato dhe ti kundrvihet zgjerimit t mushkrive. mushkrive Sa m i madh q sht tensioni siprfaqsor aq m q p q q vshtir zgjerohen mushkrit m e vogl kompliansa. Tensioni i f sht j j T i i siprfaqsor h prgjegjs 2/3 e elasticitetit l i i i t mushkrive.

Si st
18/02/2009

em

ir

es

pi ra to r

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

12

N mushkri tensioni siprfaqsor zvoglohet nga surfaktanti g g

Si st
18/02/2009

em

ir

es

Esht substanc e cila e ul tensionin siprfaqsor n alveola. Sintetizohet nga qelizat alveolare t tipit dhe sht j i j ti it II dh ht nj przierje 90% lipide dhe 10% proteina.

pi ra to r

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

13

Epiteli alveolar

Si st
18/02/2009

em

ir

es

pi ra to r
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
14

Surfaktanti
Prmban regjioni hidrofil dhe gj regjionin hidrofob Bishtat hidrofob jan t drejtuar kah ajri Kokat hidrofile e orientojn surfaktantin t reagoj me molekulat g j siprfaqsore t ujit Neto efekti zvoglohet neto f N f k l h forca n molekulat siprfaqsore dhe prnjher zvoglohet tensioni siprfaqsor
18/02/2009 15

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

Si st

em

ir

es

pi ra to r

Surfaktanti

Zvoglimi i tensionit siprfaqsor e rrit kompliansn e mushkrive Zvoglon akumulimin e lngjeve n alveola duke parandaluar kolabimin e tyre gj e cila do t trhiqte ujin nga hapsira intersticiale n alveola. Surfaktanti e zvoglon tensionin siprfaqsor kur mushkrit nuk jan p j plotsisht t mbushura me ajr. j Prandaj te rastet kur nuk prodhohet surfaktanti, mund t kryhen frymmarrje siprfaqsore por jo frymmarrje t thella.
18/02/2009 16

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

Si st

em

ir

es

pi ra to r

Distres sindromi respirator

Si st
18/02/2009

em

Fmijt e lindur para kohe nuk kan t sintetizuar sasi t mjaftuar t surfaktantit. Mushkrit e ktyre t porsalindurve kan numr t vogl t alveolave t zgjrura ashtu q frymmarrja sht e k j ht f j ht kmpromituar. it

ir

es

pi ra to r
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
17

Distres sindromi respirator

Si st
18/02/2009

em

ir

es

pi ra to r
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
18

Testet funksionale t mushkrive - Spirometria

Vllimet dhe kapacitet e mushkrive maten me an t spirometrit. Personi merr ajrin dhe e hedh at n nj sistem t j j mbyllur n t cilin gjendet ajri i cili gjendet n nj en cilindrike q noton mbi nj en me uj. Ena ili d ik lviz lart kur E cilindrike l i l t k personi ekspiron ndrsa i k i d lshohet posht kur ai inspiron ajrin.

Si st
18/02/2009

em

ir

es

pi ra to r

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

19

Spirometria

Si st
18/02/2009

em

ir

es

pi ra to r
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
20

Vllimet dhe kapacitetet e mushkrive

Si st
18/02/2009

em

ir

es

pi ra to r
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
21

Vllimet e mushkrive

2.Vllimi rezerv inspirator (VRI) sasia e ajrit q mund t inspirohet pas nj inspirimi t qet ( 3000 mL ) 3. Vllimi rezerv ekspirator (V ) sasia e aj t q mund V e e v e sp ato (VRE) sas a ajrit u t ekspirohet pas nj ekspirimi t sforcuar (1200 mL) 4.Vllimi rezidual (VR) Sasia e ajrit q mbetet n mushkri pas ekspirimit t sforcuar (1100 mL) 5.Vllimi ekspirator i sforcuar n minutn e 1 (FEV1) sht sasia e ajrit q ekspirohet n minutn e 1.Varet nga j q p g faktort q ndikojn n kapacitetin vital (~80% of VC)
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
18/02/2009 22

Si st

em

ir

es

pi ra to r

1. Vllimi

tidal (VT) sht sasia e ajrit q hyn dhe del nga mushkrit gjat do cikli t frymmarrjes ( 500 mL)

Vllimet dhe kapacitetet e mushkrive-vazhdim

1. Vllimi rezerv inspirator varet nga kompliansa e mushkrive dhe forca e muskujve inspirator.

Si st

3. FEV1.0 varet nga shpejtsia e rrjedhjes s ajrit, prandaj sht e zvogluar nse rrugt e frymmarrjes jan t ngushtuara >70% FVC.

em

ir

2. 2 Vllimi rezerv eksiprator varet nga rezistenca e rritur n rrugt ajrore kur mushkrit jan t komprimuara.

es

pi ra to r
18/02/2009

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

23

Kapacitetet e mushkrive
1. Kapaciteti inspirator (KI) sht sasia e ajrit q mund t inspirohet pas nj ekpirimi t qet. KI= VR+VIR (3 5L) (3.5L) 2. Kapaciteti rezidual funksional (KRF) sht sasia e ajrit q mbetet n mushkri pas ekspirimit t qet. KRF = VER+VR (2.3L) 3. Kapaciteti vital (KV) sht sasia maksimale e ajrit qe mund t hyn edhe del prej mushkrive. KV = VR+VIR+VER (4.8L) 4. 4 Kapaciteti total (KT) sht sasia e prgjthshme e ajrit n mushkri. KT VR VIR VER VR KT= VR+VIR+VER+VR (6L)

Si st

em

ir

es

pi ra to r
18/02/2009

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

24

Kapacitetet e mushkrive
1. Kapaciteti inspirator (KI) sht sasia e ajrit q mund t inspirohet pas nj ekpirimi t qet. KI= VR+VIR (3 5L) (3.5L) 2. Kapaciteti rezidual funksional (KRF) sht sasia e ajrit q mbetet n mushkri pas ekspirimit t qet. KRF = VER+VR (2.3L) 3. Kapaciteti vital (KV) sht sasia maksimale e ajrit qe mund t hyn edhe del prej mushkrive. KV = VR+VIR+VER (4.8L) 4. 4 Kapaciteti total (KT) sht sasia e prgjthshme e ajrit n mushkri. KT VR VIR VER VR KT= VR+VIR+VER+VR (6L)

Si st

em

ir

es

pi ra to r
18/02/2009

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

25

Vllimet dhe kapacitetet e mushkrive

Si st
18/02/2009

em

ir

es

pi ra to r
Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci
26

Testet funksionale dinamike t mushkrive

Spirometric Function:
6 5

(Caucasian male, 40y, 176cm)

10

V VOLUME (L) E

4 3 2 1

F FLO (L.s-1)

ir em
1 2 3 4 5 TIME (s) 6

Si st

es
5 0

pi ra to r
PEF TLC
VOLUME (L)

RV

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

18/02/2009

27

Testet funksionale t mushkrive-vazhdim

Smundjet restriktive: Si pasoj e pamundsis s mushkrive pr tu zgjeruar, p j p p gj , muskulaturs respiratore t dobt ose t ndonj problemi n kafazin e kraharorit ather mushkrit nuk do t jen n gjendje t mbushen maksimalisht me ajr P.sh. Fibroza e mushkrive

Si st

Prandaj kapaciteti vital i sforcuar (KVF) FVC do t jet i redukuar, por ajri do t rrjedh me intenzitet normal. FEV1.0 >70% FVC.

em

ir

es

pi ra to r
18/02/2009

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

28

Testet funksionale t mushkrive-vazhdim

Smundjet obstruktive: Nse rrugt e frymmarrjes jan t ngushtuara ato ende jan n gj j t lejojn mbushjen e j gjendje j j j mushkrive me ajr por rezistenca e rritur me rastin e ekspirimit do t bn q t ngadalsohet dalja e ajrit nga mushkrit. P.sh Emfizema, astma bronkiale

Si st

FEV1.0 do t redukohet por FVC do t jet normal normal.

em

ir

es

pi ra to r
18/02/2009

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

29

Testet funksionale t mushkrive-vazhdim

Matja e konduktanss difuzive: j Mat se me cfar lehtsie CO kalon npr membrann respiratore n gjak. Dilucioni (zbutja) e heliumit: Prdoret pr t prcaktuar vllimin rezidual. Heliumi normalisht nuk sht prezent n ajr dhe nuk sht i tretshm n gjak. Inspirohet n koncentrim t caktuar dhe pastaj analizohet se sa sht reduktuar koncentrimi i tij pas przierjes me ajrin q ka qen n mushkri mushkri.

Si st

em

ir

es

pi ra to r
18/02/2009

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci

30

Testet funksionale t mushkrive

Si st
18/02/2009

Matjet: Vllimet Presionet/rrjedhja P i / j dhj Prbrja e ajrit

em

ir

Testet vlersojn: Mekanikn M k k e mushkrive hk Rezistencn n rrugt ajrore Difuzionin npr membrann respiratore

es

pi ra to r
31

Dr.sc. Hatixhe Latifi-Pupovci