Polisi Hospital Pitas

2010
EDITION
POLISI
HOSPITAL PITAS
Mengandungi polisi-polisi bagi semua perkhidmatan yang
disediakan untuk mempastikan tahap perkhidmatan sentiasa
memenuhi objektif unit unit di Hospital Pitas.
Admin : (FP)dlm.HPTS-10/09/12
e-mail: pengarah.pitas@sbh.gov.my
HPTS
Kemaskini pada: 29/01/2010
VISI KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

Negara menggembleng tenaga ke arah kesihatan yang lebih baik.
MISI KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

Misi Kementerian Kesihatan adalah untuk menerajui dan berusaha bersama-sama:
i.
untuk memudahkan dan membolehkan rakyat:
mencapai sepenuhnya potensi mereka dalam kesihatan
menghargai kesihatan sebagai aset paling berharga
mengambil tanggungjawab dan tindakan positif demi kesihatan mereka
ii.
untuk memastikan sistem kesihatan berkualiti tinggi iaitu:
mengutamakan pelanggan
saksama
tidak membebankan
cekap
wajar mengikut teknologi
boleh disesuaikan mengikut persekitaran
inovatif
iii.
dengan menekankan:
sifat penyayang, profesionalisme dan kerja berpasukan
sifat menghormati maruah insan
penglibatan masyarakat
VISI JABATAN KESIHATAN NEGERI SABAH

Menjadikan setiap individu, keluarga dan masyarakat di negeri Sabah prihatin dan
melibatkan diri dalam penjagaan kesihatan dalam pembentukan masyarakat yang sihat
sejahtera.
MISI JABATAN KESIHATAN NEGERI SABAH

Untuk Merealisasikan Visi Jabatan melalui peningkatan promosi kesihatan dan
pencegahan yang lebih berkesan, perkhidmatan rawatan dan pemulihan yang berkualiti
oleh angota-angota yang mengamalkan profesionalisme, kerja berpasukan, penyayang
serta mengadakan perkongsian pintar dengan semua sektor demi kehidupan yang lebih
bermutu.
VISI HOSPITAL PITAS

Hospital Pitas akan menjadi hospital daerah yang terulung dalam memberi rawatan
berkualiti dengan anggota yang terlatih, peralatan yang canggih serta kemudahan
terkini yang mengutamakan kepuasan pelanggan.
MISI HOSPITAL PITAS

Hospital Pitas akan berusaha memberi perkhidmatan kepada individu, keluarga dan
masyarakat berteraskan perkhidmatan perubatan yang berkualiti berdasarkan prinsipprinsip budaya korporat.
PRAKATA PENGARAH
Hospital Pitas mempunyai objektif yang khusus iaitu untuk memberi perkhidmatan
kesihatan yang berkualiti kepada semua warga Pitas dan kepada sesiapa sahaja yang
ingin dan perlu mendapatkan rawatan di daerah ini. Tujuan Polisi ini diwujudkan
adalah untuk memberi satu dasar bagi kakitangan dan juga pelanggan hospital tentang
peraturan-peraturan yang diamalkan di hospital ini bagi memastikan kelancaran
perjalanan hospital untuk kebaikan bersama.
Polisi ini adalah berteraskan dan melengkapkan lagi semua Akta-akta, Peraturanperaturan, Pekeliling-pekeliling, Arahan-arahan Perkhidmatan dan Perbendehararan
yang sedia ada untuk memastikan pengurusan hospital tidaklari daripada peruntukan
perundangan tersebut.
Polisi ini harus digunakan sebagai rujukan sekiranya ada sebarang kemusykilan dengan
tatacara atau prosedur hospital. Polisi ini harus digunakan bersama dengan Manual
Prosedur Kerja yang disediakan oleh Hospital ini.
Adalah diharapkan Polisi ini dapat memberi panduan yang jelas bagi semua pengurus
unit dan juga kakitangan hospital untuk melancarkan lagi sistem perkhidmatan di
Hospital ini.
DR FRANCIS PAUL
MB BCh (Ireland)
Pengarah Hospital Pitas
4
ISI KANDUNGAN
BAB 1
POLISI
MUKA SURAT
BAB 1
PENGURUSAN
6 - 19
BAB 2
KEJURURAWATAN
20 - 23
BAB 3
KECEMASAN DAN TRAUMA
24 - 27
BAB 4
JABATAN PESAKIT LUAR
28 - 31
BAB 5
PESAKIT DALAM
32 - 37
BAB 6
DEWAN BERSALIN
38 - 44
BAB 7
KAWALAN INFEKSI
45 - 58
BAB 8
FARMASI
59 - 70
BAB 9
PATOLOGI
71 - 81
BAB 10
FISIOTERAPI
82 - 89
BAB 11
PEMULIHAN CARAKERJA
90 - 95
BAB 12
SAJIAN
96 102
BAB 13
DEWAN BEDAH
103 - 116
BAB 14
BEKALAN BAHAN STERIL
117 - 119
BAB 15
KERJA SOSIAL PERUBATAN
120 - 124
BAB 16
REKOD PERUBATAN
125 - 130
BAB 17
TEKNOLOGI MAKLUMAT
131 - 133
BAB 18
RADIOLOGI
134 - 141
BAB 19
PENYUSUAN SUSU IBU
142 - 143
BAB 20
AMBULAN DAN KENDERAAN
144 - 147
BAB 21
FORENSIK
148 - 151
BAB 22
KESELAMATAN
152 - 154
BAB 23
HAK PESAKIT
155 -156
2010
EDITION
POLISI PENGURUSAN
Mengandungi polisi-polisi bagi semua perkhidmatan yang disediakan
untuk mempastikan tahap perkhidmatan sentiasa memenuhi
objektif Unit Pentadbiran, Perkhidmatan, Kewangan, Hasil dan
Khidmat Pelanggan.
Pengurusan HPTS
1.
UNIT PENTADBIRAN/ PERKHIDMATAN/ KEWANGAN/ HASIL DAN

KHIDMAT PELANGGAN
1. 1.
OBJEKTIF
1.1.1
PENTADBIRAN
Memastikan pengurusan pentadbiran Pejabat Am dan unit-unit lain di
Hospital dilaksanakan dengan cekap, berkesan dan serasi pelanggan.
1.1.2
PERKHIDMATAN
Menyediakan sumber tenaga manusia yang mencukupi, mahir dan
berkelayakan agar perkhidmatan lebih cekap dan berkesan.
1.1.3
KEWANGAN/PEROLEHAN/GAJI
Melaksanakan Sistem Pengurusan Kewangan yang bersistem serta
mempertingkatkan akauntabiliti dalam pengurusan kewangan selaras
dengan dasar undang-undang dan peraturan yang telah ditetapkan.
1.1.4
HASIL
Memungut kutipan hasil daripada pelanggan berpandukan prosedur dan
peraturan yang telah ditetapkan.
1.1.5
KHIDMAT PELANGGAN
Menyediakan perkhidmatan yang cekap, berkualiti melalui perkhidmatan
telefon dengan peralatan terkini mengikut tatacara yang telah digariskan
dalam Pekeliling Kemajuan Perkhidmatan Awam (PKPA)
1.2
SKOP PERKHIDMATAN
Bahagian ini bertanggungjawab menguruskan segala urusan di semua bidang
terutamanya dalam aktiviti-aktiviti seperti berikut :-
1.2.1
Pentadbiran Am
1.2.1.1
Mengendalikan urusan pentadbiran jabatan yang merangkumi perancangan

dan pengurusan organisasi, kawalan dan pemantauan, kebersihan pejabat,
keselamatan pejabat, kelengkapan pejabat serta mesin perakam waktu,

kantin serta aset pejabat.
1.2.1.2
Kebajikan kakitangan dan perumahan
1.2.1.3
Kawalan Penggunaan peralatan pejabat seperti telefon dan mesin faks
1.2.1.4
Penempatan dan Orientasi kakitangan
1.2.1.5
Menyelenggara dan mengemaskini fail-fail am jabatan.
1.2.2
Perkhidmatan
1.2.2.1
Bertanggungjawab terhadap urusan perkhidmatan kakitangan seperti

lantikan perjawatan, pengesahan dalam perkhidmatan, pemberian taraf
berpencen, perlanjutan tempoh percubaan, peperiksaan, kursus dan
kenaikan pangkat serta kerja-kerja yang melibatkan hal-hal perkhidmatan
anggota.
1.2.2.2
Menyelenggara buku perkhidmatan dan rekod cuti anggota.
1.2.2.3
Penyelenggaraan dan mengemaskini fail-fail peribadi anggota
1.2.2.4
Memberi dan menguruskan latihan-latihan kepada semua anggota.
1.2.3
Kewangan/ Akaun/ Gaji
1.2.3.1
Menyediakan bajet kewangan pengurusan Hospital.
1.2.3.2
Menguruskan semua waran waran peruntukan dan memastikan

penggunaan kewangan yang berhemah dilaksanakan.
1.2.3.3
Menyediakan dan membuat pembayaran gaji serta elaun-elaun anggota
1.2.3.4
Memproses semua tuntutan elaun, lebih masa, perjalanan dan tuntutan

tuntutan lain yang berkaitan.
1.2.3.5
Menyediakan laporan perbelanjaan dan menghantar ke Bahagian Akaun

Jabatan Kesihatan Negeri Sabah ( JKNS ) dan Jabatan Akauntan Negaran (AG).
1.2.4
Hasil
1.2.4.1
Menerima dan mengendalikan kutipan hasil berdasarkan caj-caj yang telah

ditetapkan.
1.2.4.2
Menghantar kutipan hasil ke bank apabila mencapai RM500 pada satu masa.
1.2.4.3
Menyedia dan menghantar laporan hasil dan laporan audit setiap bulan ke
Bahagian Kewangan dan Hasil JKNS dan AG.
1.2.4.4
Memungut caj bayaran hospital melalui pesakit atau wakil pesakit yang
dikenakan bayaran mengikut peruntukan Akta Fee 1951, Perintah Perubatan
1982 dan pindaan-pindaannya, Perintah Am Bab F serta lain-lain peruntukan
kewangan yang telah diluluskan oleh Kerajaan dari masa ke masa.
1.2.4.5
Memberi pengurangan caj bayaran kepada rakyat miskin dan miskin tegar
dari kalangan warganegara serta diperakukan oleh Jabatan Kebajikan
Masyarakat dan lain Badan yang bertauliah.
1.2.4.6
Mengoptimakan pungutan hasil dan meminimumkan tunggakan hasil.
1.2.4.7
Mengesyurkan tindakan hapuskira kepada tunggakan-tunggakan lapuk hasil

yang tidak dapat dikutip daripada orang awam setelah pelbagai cara
pengutipan dilakukan.
1.2.4.8
Kaunter bertanggungjawab memberikan layanan yang mesra pelanggan,

berdedikasi dan efisen.
1.2.4.9
Layanan hendaklah adil dan saksama kepada semua pelanggan tanpa

mengira kedudukan, miskin/kaya dan mengutamakan warga emas dan orang
kurang upaya.
1.2.4.10
Waktu Operasi hendaklah seperti berikut :Isnin hingga Khamis Jumaat

Sabtu dan Ahad
-
7.00 pagi hingga 4.30 petang

7.00 pagi hingga 11.30 tngh
2.00 petang hingga 4.30 petang
9.00 pagi hingga 3.00 petang
1.2.5 Khidmat Pelanggan

1.2.5.1
1.2.5.2
Mengendalikan dengan cekap dan berkualiti semua panggilan telefon

daripada luar dan dalam
Menjawab panggilan dengan segera iaitu sebelum deringan kedua atau
selewat-lewatnya semasa deringan ketiga.
1.2.5.3
Menjawab panggilan dengan mesra dan suara yang jelas untuk didengar oleh
pemanggil.
1.2.5.4
Menjawab panggilan dengan ucapan unit, pengenalan diri, dan boleh saya
bantu dengan senyuman.
1.2.5.5
Mengendalikan dengan cekap dan berkualiti semua panggilan telefon

daripada dalam dan menyambungkan penggilan kepada agensi/pegawai
yang diperlukan.
1.3
PENYATA POLISI
1.3.1
PENTADBIRAN
1.3.1.1
Semua urusan rasmi surat menyurat keluar dan masuk hendaklah disalurkan
melalui Unit Pentadbiran mengikut Arahan Perkhidmatan Bab 3 (tiga) . surat
surat yang diterima keluar /masuk hendaklah diagihkan kepada anggota
yang terlibat dan juga diletakkan di tempat yang dikhaskan jika berkaitan.
1.3.1.2
Hesin perakam waktu hendaklah dikendalikan dengan baik dan sempurna

dan hendaklah memastikan semua anggota mengetik kad perakam waktu
mengikut peraturan yang telah ditetapkan dan diselia oleh pengawas yang
diberi kuasa secara mingguan.
1.3.1.3
Penyediaan fail meja bagi anggota pentadbiran hendaklah disediakan seperti

yang terkandung dalam Pekeliling Kemajuan Perkhidmatan Awam.
1.3.1.4
Semua fail-fail jabatan dan peribadi hendaklah dibawah kawalan dan daftar
berdasarkan Arahan Perkhidmatan, Arahan Keselamatan dan Pekeliling Am.
1.3.1.5
Sistem fail
1.3.1.6
a)
Semua surat menyurat dan pusat kawalan dan pendaftaran fail

hnedklah dilakukan berdasarkan Arahan Perkhidmatan dan Arahan
Keselamatan.
b)
Fail-fail yang didapatkan semula hendaklah direkodkan melalui

kerani rekod
c)
Surat-surat yang diserahkan hendaklah direkod dan disimpan di

dalam fail yang berkenaan dalam masa tiga (3) hari selepas tarikh
penerimaan.
d)
Semua surat yang di fail hendaklah direkod mengikut turutan

nombor.
e)
Mesin Penyalin, Mesin Taip, Mesin Pendua dan Komputer hendaklah

dipusatkan berdasarkan Arahan Perkhidmatan Bab 7 (tujuh) dan
Surat Pekeliling Perbendaharaan Bil.10 Tahun 1993.
f)
Mesin Kad Perakam Waktu

dan penggunaannya hendaklah
berdasarkan Surat Pekeliling Am, Bil 11 Tahun 1981.
Iinventori dan harta modal
10
1.3.1.7
a)
Inventori dan harta modal hendaklah dikendalikan dengan kemaskini

dmengikut tatacara yang telah disediakan dan ditetapkan dalam
Pekeliling Perbendaharaan.
b)
Seorang pegawai asset hendaklah dilantik untuk menjaga asset

kerajaan. Pelantikan ini hendaklah dibuat mengikut tatacara
pengurusan asset yang ditetapkan oleh Kementerian Kesihatan
Malaysia
c)
Pegawai pemeriksa asset hendaklah dilantik oleh Ibupejabat Jabatan

Kesihatan Negeri Sabah mengikut tatacara pengurusan asset yang
ditetapkan
d)
Pegawai Penerima barang hendaklah dilantik oleh Pengarah Hospital
e)
Pegawai Pelupusan Aset hendaklah dilantik oleh Pengarah Kesihatan

Negeri Sabah
h)
Unit Pentadbiran hendaklah menjadi pusat untuk menyelenggara dan

pendaftaran inventori dan harta modal berdasarkan Pekeliling
Perkhidmatan Bab 7 dan Pekeliling Perbendaharaan Bil. 2 Tahun
1992 serta Pekeliling yang berkaitan.
i)
Semua asset kerajaan hendaklah didaftar mengikut prosedur yang

ditetapkan dan menggunakan borang yang ditetapkan bagi setiap
prosedur
j)
Semua asset kerajaan hendaklah diperiksa setiap tahun mengikut

prosedur yang ditetapkan dan dilaksanakan oleh Pegawai Pemeriksa
Aset yang dilantik
Cuti
a)
Permohonan cuti hendaklah dikemukakan sekurang-kurangnya

sebulan sebelum tarikh pengambilan cuti
b)
Semua borang permohonan hendaklah diproses sehari selepas

tarikh penerimaan.
c)
Semua permohoan
cuti hendaklah mendapatkan sokongan
daripada Ketua Unit dan diserahkan kepada Pengarah Hospital
untuk mendapatkan kelulusan
d)
Cuti hendaklah dicatat dan direkod di dalam fail cuti anggota dan
buku perkhidmatan
e)
Semua cuti hendakalah sentiasa dikemaskini dan terkini
11
f)
Permohonan cuti kurang daripada 1 minggu atau permohonan cuti

pada bulan yang sama hendaklah dianggap sebagai cuti
kecemasan.
g)
Kakitangan hendaklah memberi justifikasi yang kukuh dan

mendapat sokongan daripada Ketua Unit dan kelulusan daripada
Pengarah Hospital sebelum mengambil cuti
h)
Sekiranya kelusuan diberi samada secara lisan atau sms daripada

Pengarah Hospital, ianya hendaklah dicatatkan pada borang
permohonan cuti yang perlu dihantar sebaik sahaja kakitangan
kemabli bertugas
1.3.1.8
Peruntukan atau agihan tugas hendaklah dibuat oleh Ketua Unit Pengurusan
dan diperakukan oleh Pengarah Hospital.
1.3.1.9
Bahagian pentadbiran hendaklah bertanggungjawab bagi

penyelenggaraan dan pendaftaran alat tulis dan inventori pejabat
1.3.1.10
Alat-alat pejabat hendaklah diselenggara selalu berdasarkan Arahan

Perbendaharaan serta Arahan Perkhidmatan Bab 7.
1.3.1.11
Semua akta, peraturan ,pekeliling dan arahan-arahan yang berkaitan

dengan pentadiran dan pengurusan hospital hendaklah dipatuhi dan
dilaksanakan. Senarai adalah seperti berikut :a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
k)
l)
m)
pusat
Akta Pencen 1980

Peraturan-peraturan pencen 1980
Akta KWSP 1991
Peraturan-peraturan KWSP
Perintah-perintah Am (Bab A G)
Arahan Perkhidmatan (Bab 1 8)
Arahan Perbendaharaan
Akta Prosedur Kewangan !957
Tatacara pengurusan Stor
Akta Fee 1982
Pekeliling-pekeliling Perkhidmatan
Pekeliling Kemajuan Pentadbiran Awam
Arahan-arahan Kementerian Kesihatan, Pengarah Kesihatan dan Ketua
Jabatan
1.3.2
PERKHIDMATAN
1.3.2.1
Buku Perkhidmatan Kerajaan ;hendaklah disediakan untuk setiap anggota

dan dikemaskini berdasarkan perkhidmatan, peperiksaan, kursus,
penganugerahan dan cuti anggota.
12
1.3.2.2
Buku Perkhidmatan hendklah menjadi bahan rujukan di sepanjang

perkhidmatan anggota.
1.3.2.3
Perlantikan Jawatan, apabila anggota lantikan pertama melapurkan diri,

proses lantikan jawatan hendaklah dibuat dalam tempoh dua (2) minggu.
1.3.2.4
Semua prosedur berkaitan dengan perkhidmatan hendaklah mematuhi

tempoh yang ditetapkan seperti berikut :a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
Pengesahan dalam perkhidmatan

Penyediaan kertas pencen
Permohonan untuk bercuti
Permohonan untuk menghadiri kursus / seminar
Penyediaan prestasi tahunan
Pertukaran kakitangan
Melatih kakitangan
Permohonan kuaters kerajaan atau rumah swasta yang disewa oleh
kerajaan.
1.3.2.5
Pengesahan Dalam Perkhidmatan; apabila anggota telah menggenapkan

tempoh percubaan selama satu (1) hingga tiga (3) tahun dan telah lulus
semua peperiksaan yang telah ditetapkan dan lulus tapisan keselamatan
Kasar hendaklah diperakukan untuk pengesahan dalam jawatan.
1.3.2.6
Kenaikan pangkat hendaklah dibuat berdasarkan kelayakan dan sokongan.
1.3.2.7
Penyediaan Kertas Pencen hendaklah apabila seseorang anggota telah

mencapai umur untuk bersara iaitu dua tahun sebelum bersara wajib.
Bahagian Perkhidmatan
hendaklah menyediakan kertas pencen dan
dihantar ke Bahagian Pencen Suruhanjaya Perkhidmatan Awam sebagai
persedian awal.
1.3.2.8
Pemberian taraf berpencen hendaklah diproses sehari selepas genap tiga (3)
tahun berkhidmat.
1.3.2.9
Penyediaan Borang Laporan Penilaian Prestasi bagi semua anggota

hendaklah diisi dan diserahkan kepada ketua unit sebelum 31 Januari pada
setiap tahun untuk sasaran kerja tahunan dan 31 Disember tahun berkenaan
untuk penilai prestasi anggota.
1.3.2.10
Borang Permohonan Pertukaran anggota yang hendak bertukar hendak lah

dikemukakan tidak kurang tiga (3) bulan sebelum tarikh pertukaran untuk
dikemukakan ke JKNS.
1.3.2.11
Tambang Mengunjungi Wilayah Asal bagi anggota hendaklah dikemukakan

tiga (3) bulan sebelum perjalanan untuk mendapatkan kelulusan ketua
Jabatan.
13
1.3.2.12
Laporan Perjawatan mesti dihantar ke JKNS pada atau sebelum 5 haribulan

setiap bulan.
1.3.2.13
Pengisian Jawatan hendaklah

Perjawatan.
1.3.2.14
Pengisytiharan Harta bagi setiap anggota mesti mengisytiharkan hartanya

semasa melaporkan diri ketika lantikan pertama dan apabila ada
penambahan atau pemansuhan harta dan juga setiap lima (5) tahun sekali.
1.3.2.15
Semua anggota hendaklah mengisi borang Perisytiharan harta.
1.3.2.16
Semua anggota hendaklah mendaftar dan mengemaskini data dalam sistem

aplikasi HRMIS.
1.3.2.17
Tambang Mengunjungi Wilayah Asal hendaklah dipohon setahun sekali

sahaja.
1.3.2.18
Semua anggota hendaklah mengisi Laporan Penilaian Prestasi Tahunan

(LNPT) setiap tahun.
1.3.3
KEWANGAN/ AKAUN/ GAJI
1.3.3.1
Unit ini hendaklah menjalankan tugas-tugas seperti berikut :-
berdasarkan kepada Kelulusan Waran
a) Membayar emolumen dan elaun-elaun kepada semua anggota yang

berhak.
b) Menyediakan Sijil Gaji Akhir anggota apabila anggota bertukar dan
mengemukakan ke abatan baru anggota berkenaan.
c) Membuat penyata perubahan gaji anggota.
d) Membayar tuntutan tuntutan seperti kerja lebih masa/ elaun kerja luar
waktu bekerja biasa (EKLWBB) bagi Pegawai Perubatan dan Elaun
perjalanan/Sara hidup kepada anggota mengikut kelayakan dan kadar
semasa.
e) Membuat pembayaran bagi akaun pukal seperti air, elektrik, Telekom,
MAS, Airasia dan Petronas.
f) Menyediakan bayaran bagi bil-bil perolehan kerajaan.
g) Menyediakan rekod bagi pemotongan gaji anggota bagi Pinjaman
Perumahan Kerajaan, Kenderaan dan Komputer.
h) Menyediakan pemotongan KWSP, Cukai Pendapatan
14
1.3.3.2
Unit Kewangan hendaklah memastikan peraturan-peraturan didalam sistem

e-spkb dan di e-perolehan sentiasa digunapakai.
1.3.3.3
Unit Kewangan hendaklah memastikan rekupmen panjar wang runcit

dilakukan dengan betul dan tepat.
1.3.3.4
Memastikan sebarang pembelian barang-barang secara terus hendaklah

mengikut peraturan yang telah ditetapkan dengan mengemukakan tiga (3)
sebutharga daripada pelbagai pembekal.
1.3.3.5
Pembayaran bi pembekal hendaklah dibuat tidak melebihi tujuh (7) hari

termasuk cuti umum.
1.3.3.6
Permohonan tuntutan Perjalanan anggota hendaklah menyediakan borang

permohonan yang lengkap dan menyertakan borang-borang berikut :a) Salinan surat panggilan dan surat kebenaran kursus, peperiksaan,
mesyuarat,persidangan, taklimat dan sebagainya.
b) Salinan kad kenderaan.(jika menuntut jarak kilometer)
c) Salinan sijil kelahiran/kad pengenalan diri, isteri dan anak.(jika menuntut
mengiringi isteri atau anak ke temujanji dengan doktor).
e) Salinan penyata bank.
f) Bil-bil atau resit-resit yang original.
1.3.3.7
Permohonan Tuntutan Pertukaran anggota hendaklah menyediakan

permohonan lengkap bersertakan dokumen-dokumen berikut :a) Salinan surat pertukaran.
b) Salinan surat nikah, salinan kad pengenalan isteri dan salinan surat
beranak bagi yang sudah berkahwin dan membawa keluarganya
berpindah).
c) Salinan kad kenderaan.
d) Salinan kad pengenalan diri.
e) Salinan penyata bank.
f) Bil-bil dan resit-resit yang original
1.3.3.8
Permohonan Tuntutan Penempatan anggota hendaklah menyediakan borang

permohonan lengkap bersertakan dokumen berikut :a) Salinan surat penempatan.
b) Salinan kad kenderaan.
15
c) Salinan kad pengenalan diri.

d) Salinan penyata bank.
e) Bil-bil dan resit-resit yang original.
1.3.3.9
Pertukaran Akaun Bank hendaklah dimaklumkan dengan segera kepada

bahagian akauan dengan menyertakan dokumen-dokumen berikut :_
a) salinan penyata bank yang baru.(ditukar)
b) Salinan kad pengenalan.
1.3.3.10
Permohonan Pembelian Borang hendaklah mengisi Borang

bersertakan 3 sebutharga.
Nota Minta
1.3.3.11
Pembayaran Invois kepada Pembekal hendaklah mengikut tatacara yang

ditetapkan dan mematuhi langkah-langkah berikut :a) pembekal hendaklah mendatangani pesanan tempatan
b) Pesanan tenpatan ini hendaklah dikembalikan kepada peminta ( Hospital)
c) pembekal
hendaklah menyertakan invois dan nota penghantaran
barangan
d) Pegawai penerima barang
yang dilantik sahaja yang dibenarkan
menerima barang
e) Pegawai penerima barang hendaklah memastikan barangan yang
diterima adalah seperti dalam Pesanan Tempatan
f) Pembayaran hendaklah dibuat setelah barang diterima
1.3.3.12
Penyediaan Perubahan Gaji Staff (Borang Perubahan SG20)) hendaklah

memastikan borang berkaitan diisi dengan lengkap dan dokumen-dokumen
disertakan bersama seperti berikut :a) Lantikan baru (Anggota Pentadbiran, Pegawai Tetap,
Sangkut, Sementara, Kontrak)
i)
ii)
iii)
iv)
v)
vi)
Kew.8
Pengesahan No. Akaun Bank
Pengesahan No. Kwsp
Perjanjian Kontrak (Pegawai Kontrak Sahaja)
Surat Lantikan Dan Surat Lapor Diri
Salinan Kad Pengenalan
b) Bertukar Masuk
i)
Kew.8 (PTJ Lama Dan PTJ Baru)

16
ii)
iii)
iv)
Surat Pertukaran
Sijil Gaji Akhir (Sekiranya Berlainan Jabatan Akauntan Shja.)
Surat Lapor Diri
c) Bertukar Keluar
i)
ii)
Kew.8
Surat Pertukaran
d) Bersara / Pencen
i)
ii)
Kew.8
Surat Pencen
e) Bertukar Bank Bagi Pembayaran Gaji

i)
ii)
Salinan Kad Pengenalan

Salinan Buku Akaun Bank
f) Pemotongan/Pemberhentian Insurans, Pinjaman Rumah/Kereta

i)
ii)
Surat Arahan Pemotongan/Pemberhentian Dari Pihak Insuran,

Pinjaman Rmh & Kereta
Dokumen Sokongan Lain
g) Elaun Jahitan
i)
ii)
Kew.8
Resit Asal
h) Gaji Pekerja Sambilan,Khidmat Singkat / Kontrak

i)
Kew.8
ii)
Kad Perakam Waktu / Laporan Kedatangan
iii)
Penyata Kwsp
iv)
Borang Pengiraan
v)
Dokumen Lain Yang Menyokong Bayaran
i) Elaun Kerja Lebih Masa

i)
Kad Perakam Waktu/ Laporan kedatangan
ii)
Borang Tuntutan / Pengiraan
iii)
Surat Arahan Kerja Lebih Masa
17
iv)
Butiran Tugas (Lampiran Tugas Perlu Disertakan)
v)
Surat Pengesahan Kerja Melebihi 8 Jam
vi)
Kelulusan Daripada Ketua Jabatan Bagi Tuntutan
vii)
Elaun Lebih Masa Melebihi 1/3 Daripada Gaji Pekerja
viii)
(**Salinan Kad Perakam Waktu/ Laporan Kedatangan Dan Butiran Tugas

Terlebih Dahulu Oleh Ketua Unit Masing-Masing)
j)
Perlu Disahkan
Anugerah Perkhidmatan Cemerlang (APC)

i)
ii)
Kew.8
k) Pembayarana KWSP bagi Pekerja Sambilan / Harian / Kontrak

i)
ii)
Borang A
l) Elaun Gangguan
i)
Kew.8
ii)
Surat Pertukaran
iii)
Salinan Sijil Gaji Akhir
iv)
Surat Kelulusan
1.3.4
HASIL
1.3.4.1
Unit Hasil hendaklah membuat kutipan kepada pelanggan Hospital

berdasarkan Perintah Fee 1982,1984 dan pindaan-pindaannya.
1.3.4.2
Surat peringatan hendaklah dihantar kepada pelanggan-pelanggan yang

belum menjelaskan bil mengikut prosedur yang ditetapkan
1.3.4.3
Semua anggota yang memungut hasil hendaklah diberi kuasa seperti dalam
Arahan Perbendaharaan :a) Menerima Wang Kutipan
- Arahan Perbendaharaan 69
b) Menulis dan Menandatangani Resit - Arahan Perbendaharaan 70 (a)

c) Merekod Pungutan dan Menyemak buku tunai - Arahan Perbendaharaan
73 & 80 (b)
18
1.3.4.4
Unit Hasil hendaklah menyediakan perkara-perkara berikut :a) Laporan tunggakan Hasil Belum Terima (ABT)
b) Laporan Daftar Caj Hospital
c) Laporan Bulanan/ Suku Tahun/ Tahunan Kutipan Hasil
d) Membuat Penyata Penyesuaian Hasil setiap bulan
e) Merekod buku tunai Kew.248 dan Kew 249
f) Melaporkan rekupmen bulanan deposit hospital jika ada.
g) Menyimpan dengan selamat resit-resit dan kupon ditempat yang berkunci
bagi yang telah atau belum digunakan untuk tujuan audit.
h) Menghantar kutipan hasil ke bank apabila mencapai RM 500.00 ke atas.
i) Menyediakan laporan audit untuk tujuan penguaditan kepada Audit
Dalam Jabatan Akauntan Negera
1.3.5
KHIDMAT PELANGGAN
1.3.5.1
Anggota hendaklah datang awal sebelum masa bekerja bermula dan

memastikan papan suis sentiasa berfungsi
1.3.5.2
Anggota hendaklah memastikan panggilan dijawab dengan segera
1.3.5.3
Anggota hendaklah bekerja dengan cekap dan memastikan no sambungan

yang terkini serta nombor kontak semua anggota hospital dikemaskini
1.3.5.4
Nombor telefon yang penting seperti Bomba, polis, pejabat daerah, Pengarah
Hospital dan Ketua-ketua Unit hendaklah diletakkan di lokasi yang khas
untuk memudahkan rujukan
1.3.5.5
Anggota hendaklah menjawab telefon dengan sopan dan dengan cara budaya
korporat yang telah ditetapkan
1.3.5.6
BIlik operator hendaklah tidak boleh ditinggalkan tanpa kakitangan.

Sekiranya tidak dapat dielakkan seperti hujung minggu atau selepas masa
pejabat, panggilan harus disambungkan ke Unit Kecemasan.
19
2010
EDITION
POLISI KEJURURAWATAN
memenuhi objektif Unit Kejururawatan.
Kej HPTS
20
POLISI UNIT KEJURURAWATAN
2.1
OBJEKTIF
POLISI KEJURURAWATAN
2.1.1
Memastikan perkhidmatan Kejururawatan berjalan dengan cekap, cepat,

dan berkesan.
2.1.2
Memastikan
setiap
anggota
jururawat
bertanggungjawab
mempertingkatkan ilmu pengetahuan dalam pelbagai aspek untuk

melengkapkan diri dalam memberi perkhidmatan yang efektif, efesien
dan berkualiti.
2.1.3
Memastikan semua anggota jururawat mempunyai sijil Pengamalan

Jururawat Tahunan seperti yang dikehendaki Lembaga Jururawat
Malaysia.
2.2
SKOP PERKHIDMATAN
2.2.1
Perkhidmatan dan kebajikan setiap jururawat
2.2.2
Permohonan Perakuan Pengamalan Jururawat Tahunan
2.3
PENYATA POLISI
2.3.1
Setiap anggota yang melapor diri
2.3.1.1
Anggota baru hendaklah melapor diri kepada Pengarah Hospital dan

Ketua Jururawat yang menjaga Unit Kejururawatan.
2.3.1.2
Anggota hendaklah memakai pakaian seragam dengan lengkap apabila

melapor diri.
2.3.1.3
Anggota hendaklah membawa surat arahan pertukaran / penempatan

dari JKNS bila melapor diri.
21
2.3.1.4
Bagi anggota yang berpindah dari Hospital lain, hendaklah membawa

bersama surat dari Hospital dimana ia bertugas yang menyatakan status:
a) baki cuti rehat dan Hari Kelepasan Am
b) bekalan pakaian seragam dan kasut
2.3.1.5
Anggota hendaklah mengikuti program mento-mentee selama enam

bulan.
2.3.1.6
Anggota hendaklah diberi orentasi berpandukan senarai semak orentasi

anggota Unit Kejururawatan.
2.3.1.7
Anggota hendaklah diberi sebuah buku Fail Meja sebagai panduan /

rujukan menjalankan tugas seharian.
2.3.1.8
Ketua Jururawat hendaklah memastikan penempatan adalah bersesuaian

dengan kelayakan dan pengalaman anggota.
2.3.2
Permohonan Perakuan Pengamalan Jururawat Tahunan
2.3.2.1
Permohonan hendaklah dibuat setiap tahun
2.3.2.2
Permohonan hendaklah sampai ke Lembaga Jururawat Malaysia seperti

yang ditetapkan
2.3.2.3
Semua permohonan untuk memperbaharui Sijil Pengamalan Jururawat

Tahunan hendaklah disertai dengan CPD Point yang ditetapkan.
2.3.2.4
Bagi anggota baru dilantik dan belum mendapat nombor pendaftaran

Lembaga Jururawat Malaysia hendaklah melengkapkan maklumat seperti
berikut:
2.3.2.5
a)
tempat latihan
b)
tarikh peperiksaan akhir
Tandatangan dan Cop Majikan hendaklah wajib diperolehi bagi

melengkepkan dan melancarkan proses permohonan.
2.3.2.6
Senarai nama hendaklah mengikut abjad ABC
2.3.2.7
Borang permohonan hendaklah diisi mengikut jawatan masing - masing

dan warna kertas yang ditetapkan
22
2.3.2.8
Setiap anggota hendaklah bertanggungjawab memastikan yang ia

mempunyai cukup CPD Point untuk memperbaharui Sijil Pengamalan
Jururawat Tahunan.
2.3.2.9
Setiap anggota hendaklah memastikan yang ia memiliki sijil Pengamalan

Jururawat Tahunan.
23
2010
EDITION
BAB 3
POLISI UNIT KECEMASAN
disediakan untuk mempastikan tahap perkhidmatan sentiasa memenuhi
objektif Unit Kecemasan.
Kecemasan HPTS
24
POLISI UNIT KECEMASAN DAN TRAUMA
3.1.
OBJEKTIF
Memberikan perkhidmatan rawatan dan mengendali kes-kes kecemasan
24 jam dengan cekap, tepat, berkesan dan berkualiti kepada mangsa
cedera dan sakit tenat untuk menyelamatkan nyawa dan membolehkan
penyembuhan awal serta mengekalkan perhubungan awam yang baik.
3.2
SKOP PERKHIDMATAN
3.2.1
Rawatan kecEmasan 24 jam sehari.
3.2.2
Perkhidmatan Pembedahan Kecil (Minor Surgery).
3.2.3
Mengiring Dan Menghantar Pesakit Untuk Rujukan Kecemasan Ke

Hospital Lain.
3.2.4
Pengendalian Pusat Khidmat Setempat (One Stop Crisis Centre).
3.2.5
Perkhidmatan Bilik Plaster (POP).
3.3
POLISI OPERASI
3.3.1
POLISI OPERASI RAWATAN KECEMASAN 24 JAM SEHARI
3.3.1.1
Semua kes hendaklah didaftarkan ke dalam Buku Pendaftaran Unit

Kecemasan
3.3.1.2
Semua kes hendaklah dinilai tahap keterukan di Kaunter Traige samaada

kes kecemasan, kes separa kecemasan atau kes bukan kecemasan
3.3.1.3
Bagi kes kecemasan hendaklah menggunakan borang Pendaftaran &

Tiage berwarna merah, kes separa kecemasan hendaklah menggunakan
borang Pendaftaran & Traige berwarna kuning dan Kes bukan kecemasan
hendaklah menggunakan borang Pendaftaran & Triage berwarna putih.
3.3.1.4
Semua kes kecemasan hendaklah dirawat dengan serta merta di bilik

resusitasi (zon merah), kes separa kecemasan hendaklah dirawat dalam
tempoh 5 minit di ruang zon kuning manakala kes bulan kecemasan harus
dirawat selepas semua kes kecemasan atau separa kecemasan distabilkan
diruang zon hijau.
3.3.1.5
Kutipan bayaran mengikut Akta Fee hendaklah dijalankan oleh

kakitangan yang telah diberikan kuasa membuat kutipan.
25
3.3.1.6
3.3.1.7
Hanya kes yang menjalani pemerhatian yang boleh mengisi katil

pemerhatian.
Pesakit hendaklah dimasukkan ke wad apabila keadaan pesakit stabil dan
semua perawatan asas telah diberikan. Semua pesakit yang dihantar ke
wad hendaklah diiringi oleh kakitangan Unit Kecemasan. Proses
penghantaran hendaklah menitikberatkan konsep Tidak Menambah
Kecederaan Pesakit Semasa Proses Pemindahan.
3.3.1.8
Kes bukan kecemasan yang datang semasa bukan waktu bekerja atau cuti
am hendaklah dirawat dengan rawatan asas sahaja. Mereka hendaklah
dinasihatkan agar mendapatkan pemerikasaan dan rawatan lengkap di
Unit Pesakit Luar ketika waktu berkerja.
3.3.1.9
Semua kes Medico-Legal mesti dirujuk kepada Pegawai Perubatan.
3.3.1.10
Semua borang pemeriksaan makmal atau radiology hendaklah disi

dengan lengkap oleh Jururawat atau Penolong Pegawai Perubatan.
3.3.1.11
Semua Kes ibu mengandung dan bersalin hendaklah dihantar terus ke

Dewan Bersalin
3.3.2
POLISI OPERASI PERKHIDMATAN PEMBEDAHAN KECIL
3.3.2.1
Semua peralatan yang digunakan haruslah telah disucihamakan.
3.3.2.2
Bagi tatacara pembedahan kecil yang memerlukan persetujuan pesakit,

Borang persetujuan hendaklah ditandatangani oleh pesakit / waris
sebelum tatacara dilakukan.
3.3.2.3
Semua tatacara pembedahan kecil hendaklah dijalankan cengan cara

aseptic.
3.3.2.4
Sisa klinika heruslah dibuang ke dalam tong kuning bahan yang tajam
seperti jarum dimasukkan kedalam Sharpbin
3.3.3
POLISI MENGIRING DAN MENGHANTAR PESAKIT RUJUKAN KE

HOSPITAL.
3.3.3.1
Semua kes yang dirujuk hendaklah diiringi oleh Jururawat, Penolong

Pegawai Perubatan atau Pegawai Perubatan bergantung kepada kes.
3.3.3.2
Semasa mengiring kes , beg eskot hendaklah diperiksa, dilengkapi dan

dibawa bersama
3.3.3.3
Semua kes yang tidak stabil, hendaklah distabilkan dahulu sebelum

dihantar ke pusat rujukan
26
3.3.4
POLESI OPERASI PERKHIDMATAN PUSAT KHIDMAT SETEMPAT

(OSCC)
3.3.4.1
Kes rogol, keganasan rumahtangga dan penderaan kanak-kanak

hendaklah dikendalikan di pusat OSCC
3.3.4.2
Mangsa hendaklah didaftarkan ke dalam buku daftar OSCC oleh

Jururawat atau Penolong Pegawai Perubatan sahaja, Buku daftar tersebut
hendaklah disimpan didalam bilik OSCC.
3.3.4.3
Proses pemeriksaan dan Clerking of Case hendaklah dilakukan oleh

Pegawai Perubatan di dalam bilik yang tertutup disaksikan oleh seorang
Jururawat serta Polis jika perlu.
3.3.4.4
Semua rekod peribadi dan data pemeriksaan terhadap mangsa hendaklah

dirahsiakan dan sulit.
3.3.4.5
Semua tatacara pengambilan specimen hendaklah dijalankan didalam

bilik OSCC oleh Penolong Pegawai Perubatan atau Jururawat dan
hendaklah ada seorang saksi bersama mengikut tatacara yang ditetapkan
3.3.4.6
Semus kes yang memerlukan pemeriksaan lanjut hendaklah dirujuk ke

Hospital Likas atau Hospital Queen Elizabeth oleh Pegawai Perubatan.
3.3.4.7
Bagi kes Rogol wanita, mangsa yang dirujuk ke hospital Likas atau
Hospital Queen Elizabeth hendaklah diiringi oleh seorang Polis wanita.
3.3.5
POLISI BILIK PLASTER (POP)
3.3.5.1
Pemasangan dan Membuka POP hendaklah dilakukan oleh Penolong

Pegawai Perubatan.
3.3.5.2
Pengandalian dan penjagaan peralatan hendaklah dilakukan oleh

Penolong Pegawai Perubatan setiap shif.
3.3.5.3
Semua pemasangan dan pembukaan POP hendaklah dibuat atas arahan

Pegawai Perubatan.
27
2010
EDITION
BAB 4
POLISI JABATAN PESAKIT
LUAR
memenuhi objektif Unit Jabatan Pesakit Luar.
Jabatan Pesakit Luar HPTS
28
POLISI UNIT PESAKIT LUAR
4.1
OBJEKTIF
Memberikan perkhidmatan rawatan dan pencegahan dengan cekap, tepat,
berkesan dan berkualiti berpandukan perkhidmatan yang cemerlang
dengan berorientasikan prinsip budaya korporat supaya membolehkan
penyembuhan awal serta mengekalkan perhubungan pelanggan yang baik
dan mesra.
4.2
SKOP PERKHIDMATAN
4.2.1
Perkhidmatan / Rawatan Kes Baru / Kes Ulangan
4.2.2
Pengendalian Rawatan Pakar
4.2.3
Perkhidmatan Pembedahan Kecil (e.g. Removal of F/B)
4.2.4
Perkhidmatan Pengambilan Darah dan Suntikan
4.2.5
Mengiringi dan menghantar pesakit untuk dirujuk ke Unit Kecemasan

atau kemasukan pesakit di wad.
4.2.6
Perkhidmatan Pemeriksaan Kesihatan (Medical Check-Up)
4.2.7
Penyediaan Laporan Perubatan (Kebajikan)
4.3
PENYATA POLISI
4.3.1
Perkhidmatan Rawatan Kes Baru/ Kes Ulangan
4.3.1.1
Waktu operasi Unit Pesakit hendaklah pada jam 7 pagi hingga 5 petang
setiap hari kecuali hari Sabtu dan Ahad dan hari-hari kelepasan am
4.3.1.2
Semua pesakit hendaklah didaftarkan ke dalam Buku Pendaftaran Unit

Pesakit Luar.
4.3.1.3
Semua pesakit hendaklah dilayan dan diterima untuk perkhidmatan
4.3.1.4
Semua pesakit hendaklah dikategorikan sebagai rawatan baru atau

susulan
4.3.1.5
Semua kes baru hendaklah diperiksa, dirawat dan disaring oleh Penolong
Pegawai Perubatan
29
4.3.1.6
4.3.1.6
4.3.1.7
Bagi kes yang rumit, penolong pegawai perubatan hendaklah merujuk

kepada Pegawai Perubatan
Semua kes di bawa jagaan Pegawai Perubatan hendaklah diberi temujanji
untuk rawatan yang dibuat secara sistem blok
Bagi pesakit yang tidak mempunyai temujanji atau tidak mematuhi
temujanji(defaulter), hendaklah diberi tiga pilihan iaitu :a)
Tarikh temujanji baru
b)
Saringan oleh Penolong Pegawai Perubatan
c)
Masa temujanji baru pada masa yang ditetapkan pada hari yang
sama
4.3.1.7
Ibu mengandung, OKU, bayi kurang daripada umur 1 tahun dan pesakit
yang tenat hendaklah diberi keutamaan rawatan
4.3.1.8
Semua kes-kes tenat atau kecemasan hendaklah dikenalpasti semasa

pendaftaran dan pemeriksaan awal dan dimaklumkan terus kepada
Penolong Pegawai Perubatan atau Pegawai Perubatan.
4.3.1.9
Kes-kes yang tenat hendaklah dihantar ke Unit Kecemasan dengan iringan

kakitangan Unit Pesakit Luar
4.3.1.10
Semua kes berisiko medico-legal (seperi kes pukul) dan kes-kes yang
kecederaan atau kemalangan yang memerlukan laporan perubatan untuk
tujuan tuntutan pampasan hendaklah dirujuk kepada Pegawai Perubatan
4.3.1.11
Pesakit yang perlu dimasukkan ke dalam wad hendaklah diiringi oleh

kakitangan unit Pesakit Luar
4.3.2
Rawatan Pakar
4.3.2.1
Semua kes yang rumit hendaklah dirujuk kepada pakar yang berkaitan
samada semasa Sesi Lawatan Pakar atau rujukan terus ke pusat rujukan
4.3.2.2
Bilangan pesakit yang perlu mendapatkan rundingan pakar semasa sesi

lawatan hendaklah ditetapkan oleh pakar berkenaan dan hendaklah
dipatuhi
4.3.3
Rawatan Pembedahan dan Prosedur Kecil
4.3.3.1
Semua pembedahan kecil seperti excision biospy hendaklah mendapatkan

surat kebenaran daripada pesakit atau waris.
4.3.3.2
Semua prosedur hendaklah dibuat dengan cara teknik aseptik
30
4.3.4
Pengambilan Darah/ Spesimen dan Rawatan Suntikan
4.3.4.1
Semua pengambilan spesimen hendaklah dibuat atas arahan penolong

pegawai perubatan atau pegawai perubatan dengan menggunakan borang
berkaitan yang diisi lengkap dan ditandatangani
4.3.4.2
Spesimen yang sudah diambil hendaklah dikumpul, didaftar dan dihantar

oleh kakitangan Unit Pesakit Luar ke makmal. Laporan keputusan makmal
hendaklah diambil oleh kakitangan yang sama untuk dibawa ke Unit
Pesakit Luar
4.3.4.3
laporan makmal ini hendaklah difailkan ke dalam fail pesakit atau

difailkan ke dalam sistem fail yang ditetapkan
4.3.5
Penyediaan Laporan Perubatan
4.3.5.1
Laporan Perubatan untuk kebajikan hendaklah diisi oleh Pegawai

Perubatan dan tidak perlu melalui Pejabat Rekod
4.3.5.2
Laporan perubatan untuk tujuan tuntutan pampasan hendaklah dibuat

melalui pejabat rekod.
31
2010
EDITION
BAB 5
POLISI PESAKIT DALAM
memenuhi objektif Pesakit Dalam.
Pesakit Dalam HPTS
32
POLISI PESAKIT DALAM
5.1
OBJEKTIF
5.1.1
Memastikan pesakit mendapat rawatan yang sepatutnya sebaik saja tiba

di wad dan dimasukkan dalam daftar kemasukan.
5.1.2
Memastikan pesakit yang di discaj dari wad adalah pesakit yang betul dan
mendapat rawatan susulan yang sepatutnya
5.1.3
Memastikan bayi bayi dalam incubator tidak mengalami komplikasi

terbakar.
5.1.4
Memastikan kanak kanak selamat semasa bermain dalam bilik

permainan
5.1.5
Memastikan semua proses rujukan berjalan lancar.
5.1.6
Memastikan semua ibu dan bayi diberi penjagaan yang sebaiknya dan
keselamatan mereka terjamin semasa berada di wad
5.2
SKOP PERKHIDMATAN
5.2.1
Kemasukan pesakit ke wad
5.2.2
Discaj pesakit dari wad
5.2.3
Penjagaan bayi di incubator
5.2.4
Bilik permainan di wad kanak-kanak
5.2.5
Rujukan ke hospital lain
5.2.6
Penjagaan ibu dan bayi di Wad Perempuan
5.3
PENYATA POLISI
5.3.1
POLISI OPERASI KEMASUKAN PESAKIT KE WAD
5.3.1.1
Pesakit yang dimasukkan ke wad hendaklah diperiksa oleh Pegawai

Perubatan sebelum dimasukkan ke wad.
33
5.3.1.2
Kemasukan hendaklah didaftarkan. Kakitangan unit yang berkaitan

hendaklah memastikan borang yang telah ditetapkan mempunyai
nombor daftar serta telah diisi dengan lengkap.
5.3.1.3
Unit yang memasukkan pesakit hendaklah memaklumkan wad

dahulu melalui telefon unit
berkenaan
terlebih
butir kemasukan pesakit bagi
penyediaan yang sesauai untuk pesakit.

5.3.1.4
Pesakit hendaklah ditempatkan di katil dalam tempoh sepuluh minit

setelah tiba di wad.
5.3.1.5
Pesakit hendaklah diberi orentasi wad mengikut dalam borang penilaian

kejururawatan.
5.3.2
POLISI OPERASI DISCAJ PESAKIT DARI WAD
5.3.2.1
Proses discaj hendaklah dibuat setelah mendapat arahan bertulis dari

Pegawai Perubatan
5.3.2.2
Pesakit
yang
keluar
atas kehendak
sendiri
(AOR)
hendaklah
menandatangani borang AOR dan jururawat serta pegawai perubatan

hendaklah menerangkan kepada pesakit risiko yang dihadapi.
5.3.2.3
Bagi pesakit yang lari atau hilang dari wad, jururawat hendaklah
membuat laporan polis dengan segera. Jika usaha mencarinya gagal
proses discaj hendaklah dibuat jika pesakit tidak kembali ke wad
selepas tempoh dua puluh empat jam.
5.3.2.4
Pesakit
hendaklah
memerlukan
hendaklah
diberi
tarikh
rawatan susulan
rawatan
susulan
termasuk pesakit
memberi penerangan yang jelas
bagi
yang
AOR. Jururawat
berkenaan rawatan
susulan tersebut serta pemeriksaan yang perlu dilakukan sebelum

menghadiri rawatan susulan tersebut.
5.3.2.5
Jururawat hendaklah mendapatkan tarikh temujanji dari kaunter jabatan

pesakit luar.
5.3.2.6
Jika pesakit discaj pada luar waktu pejabat, kakitangan wad hendaklah
menghantar senarai pesakit kepada kakitangan Jabatan pesakit luar pada
keesokan harinya untuk mendapat tarikh temujanji. kakitangan kaunter
34
Jabatan Pesakit Luar pula hendaklah memastikan pesakit mendapat

tarikh temujanji tersebut dengan menghubungi pesakit tersebut atau
menghubungi jururawat.
5.3.3
POLISI OPERASI BAYI INKUBATOR
5.3.3.1
Semua bayi yang diletakkan didalam inkubator hendaklah dijaga oleh ibu
atau bapa sahaja.
5.3.3.2
Jururawat wad hendaklah memastikan inkubator adalah dalam keadaan

baik dan selamat untuk digunakan, suhu boleh diselaraskan mengikut
keperluan bayi.
5.3.3.3
Jururawat hendaklah memastikan bayi tidak mendapat komplikasi

semasa berada dalam Inkubator terutama terbakar disebabkan suhu
terlalu panas
5.3.4
POLISI OERASI BILIK PERMAINAN DI WAD KANAK-KANAK
5.3.4.1
Kanak kanak yang hendak menggunakan bilik permainan hendaklah

ditemani oleh penjaga.
5.3.4.2
Jururawat dan penjaga hendaklah memastikan kanak kanak bermain

dengan alat yang sesuai dengan usia mereka.
5.3.4.3
Jururawat dan penjaga hendaklah memastikan kanak kanak tidak

membawa alat-alat permainan keluar dari bilik permainan.
5.3.5
5.3.5.1
POLISI OPERASI RUJUKAN KE HOSPITAL LAIN

Pesakit yang hendak dihantar ke hospital rujukan hendaklah mempunyai
surat rujukan.
5.3.5.2
Pesakit hendaklah diiringi oleh seorang jururawat. Jika pesakit perlu

diiringi oleh Pegawai Perubatan, seorang Jururawat Terlatih atau
Jururawat Masyarakat hendaklah mengiringi bersama.
5.3.5.3
Jururawat hendaklah memastikan semua maklumat berkenaan pesakit,

Escort kit dan alat keperluan yang sesuai, telah dibawa bersama
sebelum memulakan perjalanan.
35
5.3.6
POLISI OPERASI PENJAGAAN IBU DAN BAYI DI WAD PEREMPUAN
5.3.6.1
Ibu dan bayi yang baru lahir di Dewan Bersalin hendaklah di pindahkan
ke Wad Postnatal (Wad Perempuan) selepas 6 jam kelahiran dan tanpa
komplikasi
5.3.6.2
Semasa ibu dan bayi dipindahkan ke wad postnatal, (wad perempuan)

hendaklah diperiksa dan disahkan betul berpandukan kepada dokumen
dokumen yang berikut:a)
Kad pengenalan ibu/passport
b)
Kad antenatal KIK/ 1(a)/ 96 (pindaan 2006)
c)
Rekod KKK 1/93P (Rekod kesihatan dan perkembangan kanakkanak)
d)
Borang A. (ordinan Pendaftaran Kelahiran dan Kematian Sabah,)

1951 (Cap.123)
e)
Tag nama pada ibu dan bayi (Rujuk polisi Tagging di dewan
bersalin)
5.3.6.3
Tag nama pada ibu dan tag nama pada bayi hendaklah dipastikan betul
semasa penyerahan ibu dan bayi ke Wad Perempuan.
5.3.6.4
Orientasi hendaklah diberikan kepada ibubapa bayi dan hendaklah

tandatangan didalam boring orientasi. Rujuk polisi orentasi wad
5.3.6.5
Sepanjang ibu dan bayi berada di wad, tag nama hendaklah sentiasa
dipasang.
5.3.6.6
Pintu keluar belakang hendaklah dikawal dengan mengunci 24 jam. laluan

pintu belakang tidak dibenarkan kecuali kes kecemasan sahaja.
5.3.6.7
Tingkap jendela di bilik postnatal hendaklah bertutup 24 jam untuk

mengelak perkara yang tidak diingini seperti kecurian bayi dan
pembuangan bayi.
5.3.6.8
Ibu dan bayi hendaklah ditemani oleh seorang keluarga terdekat

(perempuan SAHAJA ) untuk
bersama
dengan
menemani
bayinya atau
36
bayi
semasa ibu tidak
jika tiada keluarga terdekat, ibu
hendaklah memberitahu jururawat ketika dia hendak meninggalkan

anaknya walaupun hanya sekejap.
5.3.6.9
Maklumat mengenai bayi hendaklah dirasiahkan terutama sekali

melaluai panggilan telefon walaupun bapa/ keluarga terdekat bayi.
5.3.6.10
Pintu
utama
Kawalan
hendaklah
elektronik. Di
dikawal
buka
dengan menggunakan system
hanya pada masa melawat. Rujuk
Kepada Polisi masa melawat hospital.

5.3.6.11
Ibu hendaklah
memberi
penyusuan susu ibu
sahaja sepanjang
berada di wad . Rujuk Polisi penyusuan susu ibu Hospital Pitas.

5.3.6.12
Semua anggota wad hendaklah BERWASPADA terhadap individu yang

mencurigakan dan mengambil tindakan apabila perlu.
5.3.6.13
Pemasangan CCTV (closed circuit TV) di depan
wad
hendaklah
sentiasa berfungsi dengan baik sebagai langkah berjaga - jaga.

5.3.6.14
Pegawai
perubatan hendakla melakukan pemeriksaan kesihatan ke
atas ibu dan bayi sebelum ibu dan bayi dibenarkan pulang.
5.3.6.15
Semasa discaj pemeriksaan hendaklah dibuat oleh jururawat terlatih atau

Jururawat Masyarakat yang mengurus discaj berpandukan dokumendokumen yang ada semasa kemasukan.
5.3.6.16
Ibubapa bayi hendaklah menurunkan tandatangan dalam buku rekod

kemasukan/discaj ibu selepas bersalin semasa membawa bayi keluar dari
wad dan disaksikan oleh seorang jururawat yang diisi dengan maklumat
seperti yang berikut :i)
Nama bayi (Baby of)
ii)
No Kad Pengenalan/Passport/R/No
iii)
Bangsa bayi
iv)
Jantina bayi
v)
Nama ibu/bapa
vi)
Tandatangan ibu/bapa
vii)
Di tandatangani oleh seorang saksi (Jururawat)
5.3.6.17
Tag bayi dan ibu hendaklah dibuka setelah mereka sampai di rumah.
5.3.6.18
Semua bayi tidak dibenarkan dibawa keluar melalui pintu belakang

semasa discaj melainkan melalui pintu utama.
37
2010
EDITION
BAB 6
POLISI DEWAN BERSALIN
memenuhi objektif Unit Dewan Bersalin.
Dewan Bersalin HPTS
38
POLISI DEWAN BERSALIN HOSPITAL PITAS
6.1
OBJEKTIF
6.1.1
Untuk
meningkatkan
kualiti
penjagaan
ibu
mengandung
serta
memastikan keselamatan ibu dan bayi terjamin semasa kelahiran.

6.1.2
Untuk memastikan bayi yang dilahirkan sihat dan normal dengan adanya
penjagaan yang baik serta kecekapan dalam mengendalikan kes-kes
berisiko tinggi.
6.1.3
Untuk mengurangkan komplikasi selepas bersalin dan mempercepatkan

penyembuhan.
6.1.4
Untuk mengurangkan kadar morbiditi dan mortaliti di kalangan ibu dan

bayi.
6.1.5
Untuk memberi bimbingan dan pendidikan kesihatan kepada semua ibu

antenatal dan postnatal mengikut keadaan kes.
6.2
SKOP PERKHIDMATAN
6.2.1
Menyediakan kemudahan untuk ibu bersalin dengan selesa dan selamat.
6.2.2
Menyediakan anggota untuk perkhidmatan ambulan bagi kes obstetrik

yang dirujuk ke lain hospital.
6.2.3
Memberikan imunisasi awal kepada bayi baru lahir (Hepatitis B dan BCG)
dan mengekalkan Cold Chain.
6.2.4
Menyediakan suasana perlaksanaan Hospital Rakan Bayi.
6.2.5
Perkhidmatan 24 jam sehari.
6.2.6
Pemantauan dan penilaian terhadap kualiti dan mutu perkhidmatan yang

diberikan oleh pihak Syarikat Konsesi.
Perkhidmatan tersebut adalah:
6.2.6.1
Perkhidmatan pembersihan.
6.2.6.2
Perkhidmatan Sisa Klinikal
6.2.6.3
Perkhidmatan Linen.
6.2.6.4
Perkhidmatan Fasiliti
6.2.6.5
Perkhidmatan Biomedikal.
6.2.6.6
Pengendalian Plasenta selepas bersalin
39
6.3
POLISI OPERASI
6.3.1
Kemasukan.
6.3.1.1
Ibu mengandung yang sakit bersalin dengan jangkamasa kehamilan

melebihi 28 minggu gestasi hendaklah dimasukkan terus ke Dewan
Bersalin untuk pemeriksaan dan penilaian.
a)
Pada peringkat antenatal dimana ibu bukan dalam proses

pelahiran Ibu hendaklah ditempatkan di Wad Perempuan.
b)
Pada peringkat awal pelahiran sehingga 6 jam selepas bersalin

Ibu hendaklah ditempatkan di Dewan Bersalin.
6.3.1.2
Setiap kemasukan hendaklah diperiksa oleh Jururawat Bidan Terlatih

sebelum dirujuk kepada Pegawai Perubatan.
6.3.1.3
Setiap kemasukan hendaklah diperiksa oleh Pegawai Perubatan.
6.3.1.4
Semua pesakit yang diperiksa oleh Pegawai Perubatan Lelaki hendaklah

ditemani oleh jururawat.
6.3.1.5
Semua kes rujukan hendaklah mengikut peraturan dan garispanduan

yang telah ditetapkan.
6.3.2
Orientasi
6.3.2.1
Setiap pesakit hendaklah diberi penerangan tentang kemudahan yang

terdapat dalam Bilik Bersalin seperti sistem panggilan kecemasan, tandas,
bilik mandi dan lain-lain.
6.3.2.2
Setiap pesakit juga hendaklah diberitahu tentang kemudahan yang

terdapat dalam hospital seperti Balai Pelawat, Kantin Hospital dan lainlain.
6.3.2.3
Setiap pesakit juga hendaklah diberitahu tentang peraturan dan Polisi

Hospital seperti:
a)
Polisi Penyusuan Susu Ibu.
b)
Polisi pembuangan sisa domestik dan klinikal
c)
Dilarang merokok.
d)
Dilarang menggunakan telefon bimbit.
40
6.3.3
Rawatan
6.3.3.1
Semua ibu hendaklah diberikan privacy semasa menjalani pemeriksaan.
6.3.3.2
Pemeriksaan ke atas tanda-tanda vital dan Cardiotocogram hendaklah

diperiksa setiap 2 jam, manakala pemeriksaan kontraksi uterus dan
denyutan jantung fetus hendaklah diperiksa setiap jam jika ibu berada
dalam fasa aktif pelahiran.
6.3.3.3
Ibu-ibu yang berada dalam fasa latent pelahiran, pemeriksaan tandatanda
vital,
kontraksi
uterus,
denyutan
jantung
janin
dan
Cardiotocogram hendaklah diperiksa setiap 4 jam.

6.3.3.4
Setiap bayi baru lahir hendaklah diletakkan tag nama yang bertulis, B/O,
No. Mykad ibu, jantina, tarikh dan masa kelahiran. Warna tag nama yang
diletakkan hendaklah mengikut jantina bayi iaitu warna merah jambu
untuk bayi perempuan dan warna biru untuk bayi lelaki.
6.3.3.5
Semua bayi yang baru lahir hendaklah dibersihkan secara top and tail
sahaja.
6.3.3.6
Ibu dan bayi hendaklah dipindahkan ke Wad Perempuan selepas 6 jam

bersalin. Bayi yang mempunyai masalah kesihatan pula hendaklah
dimasukkan ke Wad Paediatric mengikut arahan pegawai perubatan.
6.3.3.7
Semua bayi baru lahir hendaklah diberikan suntikan vaksin Hepatitis B

dos pertama dan suntikan BCG sebelum discaj daripada hospital.
6.3.3.8
Borang TBIS hendaklah diisi dengan lengkap dan dilampirkan bersamasama dengan Home Base Card bayi sekiranya suntikan imunisasi
Hepatitis B dan BCG tidak dapat diberikan disebabkan kepada bayi
disebabkan oleh keadaan kesihatan bayi yang tidak mengizinkan.
6.3.3.9
Semua bayi baru lahir hendaklah diberikan suntikan IM Vitamin K.
6.3.4
Pesakit Tenat
6.3.4.1
Bagi kes Biohazard, semua plasenta (uri) akan dibasmi kuman dengan
larutan Sodium Hypochloride 1:10 selama 10 ,init mengikut garis
panduan yang telah ditetapkan oleh KKM.
41
6.3.4.2
Plasenta (uri) akan dibungkus dengan 2 lapisan plastik sebelum

diserahkan kepada ibu.
6.3.4.3
Bagi Kes non biohazard, semua plasenta (uri) akan dibungkus dengan 2
lapisan plastik sebelum diserahkan kepada ibu.
6.3.4.4
Bagi ibu-ibu yang tinggal jauh dari hospital, kemudahan peti

penyimpanan plasenta (uri) ada disediakan sebelum ibu dapat
membawanya pulang pada keesokan harinya.
6.3.4.5
Bagi plasenta (uri) yang tidak dituntut, pengendaliannya adalah

mengikuti garispanduan dalam Pocket Guidelines For Standard Precaution,
Occupational Health Unit, Ministry of Health Malaysia, 2004.
6.3.4.6
Semua ibu akan dibekalkan dengan sepasang sarung tangan untuk

mengendalikan plasenta di rumah.
6.3.5
Pesakit Tenat
6.3.5.1
Pesakit yang tenat atau keadaan pesakit menjadi tenat semasa berada
dalam rawatan hendaklah dimaklumkan dengan segera kepada ahli
keluarga pesakit.
6.3.6
Penyakit Berjangkit.
6.3.6.1
Semua kes penyakit berjangkit hendaklah dimaklumkan kepada Pejabat

kesihatan Kawasan dalam masa 24 jam melalui tetefon dan disusuli
dengan penghantaran Borang Notifikasi Penyakit Berjangkit yang
dihantar melalui Unit Rekod Perubatan.
6.3.6.2
Proses menyambut kelahiran hendaklah mengikut Standard Precaution.
6.3.7
Mewujudkan Suasana Hospital Rakan Bayi
6.3.7.1
Ibu dan anak hendaklah ditempatkan bersama-sama untuk penyusuan

susu ibu (Rooming-in).
42
6.3.7.2
Ibu hendaklah dilarang membawa masuk botol susu / susu formula ke

dalam Dewan Bersalin.
6.3.7.3
Bayi hendaklah diberi susu ibu dalam masa 1 jam selepas lahir sekiranya
tiada masalah kesihatan.
6.3.8
Kematian Maternal / Perinatal
6.3.8.1
Setiap kematian ibu (Maternal death) atau kematian bayi (Still birth)
hendaklah dimaklumkan kepada Pejabat Kesihatan.
6.3.8.2
Pegawai Perubatan hendaklah mengemaskinikan dokumen kematian

dalam masa 2 minggu.
6.3.8.3
Kematian ibu atau bayi hendaklah dimaklumkan oleh Pegawai Perubatan

kepada waris atau ahli keluarga pesakit.
6.3.8.4
Jenayah ibu / bayi hendaklah dihantar ke Unit Forensik selepas 1 jam

kematian sekiranya tidak dapat dituntut oleh waris si mati pada masa itu.
Tuntutan jenazah yang disimpan di Unit Forensik hendaklah melalui Unit
Forensik.
6.3.9
Diet pesakit
6.3.9.1
Minuman dan makanan hendaklah dihidangkan kepada pesakit mengikut

masa yang ditetapkan oleh Unit Sajian.
6.3.9.2
Makanan pesakit hendaklah dipesan oleh anggota Dewan Bersalin

sekiranya pesakit dimasukkan terus ke Dewan Bersalin.
6.3.10
Rekod
6.3.10.1
Tiap-tiap rekod pesakit hendaklah dikemaskinikan setiap shift.
6.3.10.2
Troli kecemasan untuk ibu dan bayi hendaklah dikemaskinikan setiap

shift.
43
6.3.11
Pergerakan Pesakit
6.3.11.1
Ibu hendaklah ditempatkan di atas stretcher atau kerusi roda dan bayi
dalam transport incubator semasa dalam ambulan untuk dirujuk ke lain
hospital yang diarahkan.
6.3.11.2
Ibu hendaklah diletakkan atas stretcher atau kerusi roda semasa

dipindahkan ke Wad Perempuan (2A). Manakala bayi hendaklah
diletakkan diatas baby cot semasa dalam perjalanan.
6.3.12
Keselamatan pesakit dan harta benda
6.3.12.1
Kerahsiaan pesakit dan keselamatan bayi hendaklah dijaga. Pelawat tidak

dibenarkan memasuki Dewan Bersalin kecuali mendapat keizinan
daripada anggota Dewan Bersalin yang bertugas.
6.3.12.2
Kes polis hendaklah dijaga oleh polis.
6.3.12.3
Semua pesakit hendaklah diberitahu supaya tidak membawa barang

berharga dalam hospital. Pesakit juga hendaklah diberitahu bahawa pihak
hospital tidak akan bertanggungjawab diatas kehilangan harta benda
pesakit.
6.3.13
Quality Improvement Activity (QIA)
6.3.13.1
Dewan Bersalin hendaklah melaksanakan kualiti aktiviti anjuran KKM

mengikut jadual seperti:a)
NIA
b)
HSA
c)
QA
d)
Kajian Kepuasan Pelanggan
e)
Nursing Audit.
44
2010
EDITION
BAB 7
POLISI KAWALAN INFEKSI
memenuhi objektif Unit Kawalan Infeksi
Kawalan Infeksi HPTS
45
7.
POLISI KAWALAN INFEKSI HOSPITAL PITAS.
7.1
OBJEKTIF
Untuk mencegah dan mengawal jangkitan dalam hospital.
7.2
SKOP PERKHIDMATAN
7.2.1
Lawatan ke wad, unit dan kafeteria hospital.
7.2.2
Organism surveillance.
7.2.3
Mengendalikan latihan kawalan infeksi.
7.2.4
Membuat Audit Kawalan Infeksi dan environmental.
7.2.5
Mengendalikan program saringan dan imunisasi Hepatitis B.
7.2.6
Mengendalikan program suntikan vaksin H1N1.
7.2.7
Mengendalikan pemeriksaan anggota berumur 40 tahun ke atas.
7.3
Dasar Operasi.
7.3.1
Pemantaun Kawalan Infeksi di wad dan unit-unit.
7.3.1.1
Semua wad dan unit dalam hospital hendaklah dipantau setiap hari oleh
Jururawat Kawalan Infeksi untuk memastikan polisi kawalan infeksi
dipatuhi oleh semua anggota hospital dan anggota Perkhidmatan
Sokongan Hospital.
7.3.1.2
Kafeteria Hospital hendaklah diperiksa oleh Jururawat Kawalan Jangkitan

setiap enam bulan. Pemeriksaan juga hendaklah dilakukan bersama sama dengan Penolong Pegawai Penyediaan Makanan dan Penolong
Pegawai Kesihatan Persekitaran bahagian kawalan mutu makanan.
46
7.3.2.
Organism Surveillance
7.3.2.1
Pemantauan ke atas keputusan ujian Culture and Sensitivity hendaklah

dilakukan setiap hari untuk mengetahui organisma resistant dan
sensitive kepada antibiotik.
7.3.2.2
Sebarang keputusan ujian MRSA, ESBL dan MRO hendaklah direkod

dalam buku rekod MRSA, ESBL dan MRO. Sekiranya pesakit masih
dalam rawatan di hospital maka anggota di wad berkenaan hendaklah
dimaklumkan supaya rawatan awal boleh diberi dan langkah-langkah
pencegahan dan perebakan dapat dilakukan seperti mengasingkan
pesakit daripada pesakit lain. Sekiranya pesakit sudah discaj daripada
hospital maka nota pesakit hendaklah di label dengan MRSA supaya
apabila pesakit dimasukkan dalam hospital maka pesakit tersebut
hendaklah diasingkan daripada pesakit lain sehingga ujian saringan
MRSA negatif.
7.3.3
Latihan Kawalan Infeksi.
7.3.3.1
CNE berkaitan kawalan infeksi hendaklah diberikan sekurang-kurangnya

tiga kali setahun.
7.3.3.2
Kursus Kawalan Infeksi hendaklah dilakukan sekurang-kurangnya sekali

setahun.
7.3.3.3
Anggota baru bertugas di Hospital Pitas hendaklah diberi taklimat atau

orientasi berkaitan kawalan infeksi.
7.3.4
Amalan Standard Precaution
7.3.4.1
Langkah Umum Berjaga-jaga atau Standard Precaution and Additional

Precaution hendaklah dipatuhi oleh semua anggota apabila berurusan
dengan darah dan lain-lain cecair badan pesakit.
7.3.4.2
Semua anggota hendaklah menganggap darah dan cecair badan pesakit

sebagai telah dijangkiti kuman merbahaya.
47
7.3.4.3
Semua anggota hospital hendaklah membasuh tangan sebelum dan

selepas
menyentuh
pesakit
atau
specimen
sama
ada
dengan
menggunakan sabun dan air atau alcohol based hand rub.

7.3.4.4
Semua anggota hospital hendaklah memakai glove apabila menjangka

akan tersentuh darah dan cairan badan pesakit atau apabila menyentuh
lapisan mukosa atau kulit yang tercedera.
7.3.4.5
Semua anggota hendaklah memasukkan segera syringe yang telah

digunakan ke dalam sharps bin tanpa menutup semula jarum,
membengkokkan atau membuat sebarang manipulasi.
7.3.4.6
Semua anggota hendaklah memakai alat perlindungan mata dan muka

apabila terdapat kemungkinan mengalami percikan di bahagian muka
atau mata semasa melakukan sesuatu prosedur.
7.3.4.7
Semua anggota hendaklah memakai gaun atau apron apabila terdapat

kemungkinan berlakunya percikan darah atau cairan badan ke tubuh
semasa melakukan prosedur.
7.3.4.8
Semua anggota hendaklah menganggap semua linen yang telah dikotori

dengan darah atau cairan
badan atau kedua-duanya sebagai telah
dijangkiti kuman merbahaya.

7.3.4.9
Semua anggota hendaklah menganggap semua specimen makmal

sebagai berbahaya dan telah dijangkiti kuman. Oleh yang demikian ianya
hendaklah dikendalikan dengan berhati-hati. Masukkan semua contoh
makmal ke dalam beg plastic melainkan kotak pembawa yang dibenarkan.
7.3.4.10
Setiap tumpahan cairan badan atau darah hendaklah dirawat dengan 1%

Sodium Hipoklorit (10.000ppm klorin) sebelum dicuci.
7.3.4.11
Pencemaran permukaan yang sedikit hendaklah dibersihkan dengan

larutan 0.1% Hypoklorit (1,000ppm klorin).
7.3.4.12
Tindakan disiplin hendaklah dikenakan keatas mana-mana anggota yang

didapati bertanggungjawab atas kesalahan membuang bahan berbahaya
dengan cuai.
7.3.4.13
Sebarang kecederaan tusukan jarum hendaklah dikendalikan mengikut

protokol pengendalian Needlestick Injury Hospital Pitas.
48
7.3.5
Langkah Am Kawalan Infeksi.
7.3.5.1
Anggota yang sakit.

Anggota yang menghidap jangkitan hendaklah melaporkan dengan serta merta kepada Ketua Unit. Doktor yang merawat hendaklah memutuskan
anggota berkenaan patut direhatkan dari tanggungjawab aktif. Apabila
timbul keraguan Doktor Kawalan infeksi atau Doktor penyakit Berjangkit
hendaklah dihubungi.
7.3.5.2
Immunisasi Hepatitis B.
Semua anggota yang bertugas di bahagian klinikal hendaklah diwajibkan
untuk mendapatkan suntikan immunisasi Hepatitis B sekiranya ujian
anti-Hbs tidak reaktif.
7.3.5.3
Prosedur wad dan klinikal.

Semua anggota hospital hendaklah memakai sarung tangan yang steril
semasa melakukan prosedur invasive, menukar balutan, membersihkan
luka dan melakukan penjagaan catheter dan IV Line.
7.3.5.4
Kemasukan IV Line hendaklah dilakukan sebagai prosedur steril.

Nyahjangkitan kulit hendaklah dibuat sebelum memasukkan IV Line.
Langkah-langkah berikut hendaklah dipatuhi:
a)
Pakai mask dan glove yang steril.
b)
Nyahjangkitkan kulit dengan menggunakan swab spirit dimana

Line dimasukkan dan letakkan tuala steril di kawasan seelilingnya.
c)
Pastikan cathether disematkan dengan kemas
d)
Pasangkan IV Drip ataupun penutup steril (stopper) di atas

tempat line dimasukkan.
e)
IV Giving set hendaklah ditukar setiap 72jam. Branulla hendaklah

ditukar setiap 48 jam.
7.3.5.5
Persekitaran wad.
a)
Bilik Rawatan hendaklah sentiasa bersih dan semua peralatan

disimpan
dengan cara yang betul.
49
b)
Bilik mandi, tandas pesakit, Bilik Sluice dan sink hendaklah

sentiasa bersih.
c)
Mop hendaklah dicuci dan dikeringkan selepas digunakan.
d)
Besin juga hendaklah dicuci , dikeringkan dan simpan secara

terbalik.
e)
Bedpans, urinal dan commode hendaklah dibersihkan dan

disimpan diatas paras lantai.
f)
Parit hendaklah bebas daripada takungan air, bau, sampah sarap

dan fungi.
7.3.5.6
a) Kebersihan tangan.
Semua anggota hendaklah mengamalkan kebersihan tangan pada
permulaan dan tamat waktu bekerja seeprti berikut :i) Sebelum dan selepas memakai glove.
ii) Sebelum dan selepas melakukan sesuatu prosedur.
iii) Sebelum dan selepas merawat pesakit.
iv) Sebelum menghidangkan makanan atau pun ubat.
v) Selepas ke tandas.
b) Semua anggota hendaklah memakai disposable glove apabila
melakukan prosedur dimana pencemaran tangan oleh
darah dan
cecair badan pesakit akan berlaku.

c) Bahan pencuci tangan hendaklah menggunakan sabun dan air atau
alcohol hand rub.
d) Sekiranya mengalami luka pada tangan, ia hendaklah ditutup.
e) Sabun untuk mencuci tangan dan tuala kertas hendaklah sentiasa ada
dan mencukupi di setiap sink untuk kegunaan anggota dan pesakit
f) Soap dispensers hendaklah dibersihkan setiap hari dan tukar sabun
setiap hari.
g) Poster
mengenai langkah-langkah membasuh tangan hendaklah
dipamerkan disetiap sink.
50
7.3.5.7
Pengendalian linen.
a) Linen bersih hendaklah disimpan di tempat yang bertutup.
b) Penggunaan linen hendaklah berdasarkan first in first out (FIFO).
c) Linen kotor hendaklah dimasukkan dalam beg merah yang dilapisi
dengan alginate dan hendaklah sentiasa bertutup dan tidak
melimpah.
d) Linen kotor hendaklah dikutip oleh anggota Perkhidmatan Hospital
sekali sehari atau lebih bergantung kepada jumlah linen kotor.
e) Linen kotor dan linen yang berjangkit hendaklah diasingkan daripada
linen biasa.
7.3.5.8
Pengendalian benda tajam.

a) Semua anggota hendaklah mematuhi langkah-langkah Standard
Precaution and Additional Precaution.
b) Semua jarum dan lain-lain peralatan tajam hendaklah dibuang ke
dalam Sharps disposal Bin sahaja.
c) Bekas Sharp Bin hendaklah dibawa ke tepi katil pesakit setiap kali
memberikan suntikan, mengambil specimen darah atau pun
melakukan sebarang prosedur yang melibatkan jarum atau benda
tajam.
d) Sharp Bin hendaklah tidak melebihi paras penuh.
e) Serpihan kaca yang terjatuh di atas lantai hendaklah dibersihkan
dengan menggunakan pencedok kadbod. Mengutip serpihan kaca
diatas lantas walaupun menggunakan glove adalah tidak dibenarkan.
7.3.5.9
Sisa klinikal dan sisa domestik.

a) Pengasingan sisa klinikal dan sisa domestic hendaklah dipatuhi oleh
semua anggota.
b) Bag holder hendaklah bersih dan bebas daripada serangga.
c) Kandungan beg sisa klinikal hendaklah tidak melebihi penuh.
51
7.3.5.10
Alat pelindung diri.

a) Pelbagai jenis alat pelindung diri (PPE) seperti mask, apron, sarung
tangan dan sebagainya hendaklah mencukupi untuk kegunaan semua
anggota.
b) Semua alat pelindung diri ini hendaklah dibuang ke dalam tong
sampah sisa klinikal selepas digunakan.
7.3.5.11
Peralatan mesin penyedut (suction machine).

a) Semua mesin penyedut yang sedang digunakan oleh pesakit hendaklah:
i) Cuci botol dan tukar tubing setiap hari.
ii) Masukkan tubing ke dalam beg plastik atau talam bertutup untuk
mengelakkan pencemaran.
b) Mesin Penyedut yang tidak digunakan hendaklah:i) Botol disimpan bersih dan dibiarkan kering.
ii) Suction inlet/outlet (tempat dimana tubing disambungkan)
ditutupi
dengan
gauze
yang
bersih
untuk
mengelakkan
pencemaran oleh debu, serangga dan sebagainya.

iii) Tubing yang telah digunakan dibersihkan dan hantar untuk
autoklaf.
7.3.5.12
Peralatan oksigen.
a) Oksigen yang sedang digunakan oleh pesakit hendaklah:
i) Botol humidifier dibersihkan setiap hari.
ii) Tukar air suling dalam botol humidifier setiap hari dan lekatkan
label tarikh panukaran pada botol humidifier atau rekod dalam
carta rekod penukaran air.
iii) memasukkan
tiub
oksigen
ke
dalam
beg
plastik
untuk
mengelakkan pencemaran oleh debu, serangga dan sebagainya.

b) Oksigen yang tidak digunakan oleh pesakit hendaklah:i) Botol humidifier biarkan kering dan bersih.
ii) Flow meter inlet/outlet (tempat tiub disambungkan) ditutupi
dengan gauze yang bersih.
52
iii) Tiub yang telah digunakan dibersihkan dan simpan dalam beg
plastik.
7.3.5.13
Peralatan mesin nebuliser.

a) Mesin Nebulizer hendaklah dalam keadaan yang bersih dan kemas.
b) Tiub nebulizer dan mask hendaklah sentiasa dalam keadaan yang
bersih dan kemas.
c) Bekas untuk menyimpan solution nebulizer hendaklah sentiasa bersih
dan kering jika tidak digunakan.
7.3.5.14
Peralatan perubatan.
a) Semua peralatan perubatan hendaklah dalam keadaan bersih.
b) Peralatan pakai buang seperti picagari, jarum, sarung tangan, tiub
penyedut dan sebagainya hendaklah dibuang terus selepas digunakan
dan tidak dikongsi oleh pesakit.
7.3.5.15
Penyimpanan jangkasuhu.
Semua jangkasuhu yang telah digunakan hendaklah dibersihkan dan
disimpan dalam keadaan yang kering.
7.3.5.16
Stethoscope.
a) Stethoscope hendaklah dilap dengan alkohol 70% sebelum dan selepas
setiap kali digunakan.
b) Penggunaan Stethoscope hendaklah diamalkan untuk incubator baby
dan kes-kes penyakit berjangkit.
7.3.5.17
Peti sejuk ubat.

a) Peti sejuk hendaklah dalam keadaan yang bersih, kemas dan
berfungsi.
b) Ubat-ubatan seperti vial hendaklah dilabelkan dengan tarikh dibuka
atau tarikh dicairkan (diluted).
53
c) Ubat-ubatan yang telah luput, hendaklah dikembalikan ke Unit

Farmasi untuk penggantian. Jika ubat tersebut dibuang, maka ia
hendaklah dibuang ke dalam tong sampah sisa klinikal.
7.3.5.18
Disinfectant , antiseptic, cream, lotion.

a) Bekas untuk menyimpan disenfectant ,cream dan lotion hendaklah
bersih.
b) Semua bekas hendaklah mempunyai label yang jelas seperti nama
ubat serta tarikh luput.
c) Cream dan lotion hendaklah mempunyai dilabel secara individu.
7.3.5.19
Troli ubat.
a) Troli ubat hendaklah sentiasa bersih.
b) Semua ubat hendaklah mempunyai label yang jelas.
7.3.5.20
Pengendalian spesimen makmal.

a) Bekas spedimen hendaklah dimasukkan ke dalam beg plasktik yang
mempunyai label Biohazard dan diseal sebelum dihantar ke
makmal.
b) Borang pathologi hendaklah diletakkan berasingan dengan spesimen
makmal.
c) Untuk pesakit yang mengidap penyakit yang berjangkit, spesimen
hendaklah dilabel Biohazard
pada botol spesimen dan borang
pathologi.
d) Penggunaan pin atau staple hendaklah dielakkan.
7.3.5.21
IV line pesakit.
a) Kawasan IV line pesakit hendaklah bersih dan kering.
b) Drip set yang telah digunakan untuk pemindahan darah hendaklah
ditukar kepada set yang baru untuk IV drip.
c) Darah hendaklah tidak mengalir keluar daripada IV drip pesakit.
54
7.3.5.22
Pengendalian tumpahan darah dan cecair badan pesakit.

a) Sebarang tumpahan yang berlaku hendaklah diberitahu dengan
segera kepada anggota Perkhidmatan Sokongan Hospital dan tindakan
hendaklah dibuat dalam masa 10 minit selepas diberitahu.
b) Kawasan tumpahan hendaklah diletakkan tanda amaran oleh anggota
Perkhidmatan Sokongan Hospital.
c) Tumpahan yang sedikit hendaklah dibersihkan dengan bahan yang
meresap kemudian dibersihkan dengan larutan Sodium Hypochlorite
0.05% - 0.1%.
d) Tumpahan yang banyak hendaklah dibersihkan dengan cara berikut:i) Tabur tumpahan dengan serbuk Klorin (presept) dan biarkan 10
minit.
ii) Bersihkan dengan pencedok untuk membuang serbuk klorin ke
dalam tong sampah sisa klinikal.
iii) Bersihkan dengan larutan Sodium Hypochlorite 0.05% - 0.1%.
iv) Buang alat-alat disposable yang telah digunakan ke dalam tong
sampah sisa klinikal.
v) Disinfeksi peralatan bukan disposable.
7.3.5.23
Prosedur pengasingan pesakit

a) Bilik pengasingan pesakit hendaklah mematuhi polisi berikut :i) Pintu bilik sentiasa hendaklah sentiasa ditutup kecuali bila perlu
untuk keluar / masuk bilik.
ii) Semua perabut yang tidak diperlukan hendaklah dikeluarkan
sebelum pesakit dimasukkan.
iii) Tilam dan bantal hendaklah mempunyai sarung non-permeable.
iv) Carta pemerhatian pesakit hendaklah diletakkan diluar pintu bilik.
v) Jangkasuhu dan lain-lain alatan yang diperlukan hendaklah
disediakan khusus untuk pesakit itu sahaja dan disinfeksi sebelum
dipulangkan ke wad am.
b) Pelawat pesakit hendaklah mematuhi polisi berikut :-
55
i) Mendapatkan kebenaran terlebih daripada jururawat bertugas

sebelum melawat pesakit.
ii) Dibekalkan
dengan pakaian pelindung serta diberitahu cara
memakainya dan cara pembuangannya.

iii) Diberitahu mengenai kepentingan membasuh tangan.
c) Pemakaian Pakaian pelindung hendaklah seperti berikut:
i) Pakaian pelindung diri seperti apron atau gown hendakah dipakai
apabila memasuki bilik pengasingan.
ii) Mask hendaklah dipakai apabila jangkitan itu berlaku melalui
udara atau droplet.
iii) Sarung tangan getah yang tidak steril hendaklah dipakai jika
melibatkan sentuhan secara langsung dengan pesakit atau apabila
ada risiko dimana kemungkinan tersentuh dengan darah dan
cecair badan pesakit.
d) Kebersihan tangan hendaklah seperti berikut:
i) Tangan hendaklah dibasuh dengan sabun dan air ataupun alcohol
based hand rub sebelum dan selepas merawat pesakit.
ii) Penggunaan sabun buku adalah tidak digalakkan.
e) Pembuangan sisa pesakit hendaklah dipatuhi seperti berikut :i) Dressing tercemar, ubat separa terpakai dan dan semua sisa /
bahan buangan pesakit hendalah dibuang kedalam tong sampah
sisa klinikal.
ii) Beg plastik kuning ini hendaklah diseal dan diletakkan ke tempat
khas untuk dikutip oleh anggota Kumpulan Sokongan Hospital.
f) Jarum, syringe dan alatan tajam hendaklah mematuhi polisi berikut :i) Jarum, syringe dan lain-lain benda tajam hendaklah dibuang terus
ke dalam sharp bin selepas digunakan.
56
ii) Semua anggota hendaklah berhati-hati apabila melakukan

prosedur yang melibat jarum dan benda tajam untuk mengelakkan
kecederaan.
g) Peralatan makanan pesakit hendaklah mematuhi polisi berikut:
i) Makanan pesakit hendaklah dibekalkan dalam bekas makanan
pakai buang.
ii) Peralatan makanan milik pesaki boleh digunakan.
iii) Peralatan makan tersebut hendaklah dibersihkan dengan sabun
dan dibilas dengan air panas.
h) Pengendalian Spesimen Makmal hendaklah seperti berikut:
i) Bekas spesimen pesakit hendaklah dimasukkan ke dalam beg
plastik dan di seal sebelum dihantar ke makmal.
ii) Borang Permohonan ujian hendaklah diletakkan berasingan
daripada beg plastik untuk spesimen.
iii) Label Biohazard hendaklah dilekatkan pada botol spesimen dan
borang ujian.
v) Penggunaan pin dan staple tidak dibenarkan.
i) Memindahkan pesakit dengan penyakit berjangkit ke unit/ hospital
lain:
i) Apabila pesakit terpaksa dipindahkan ke unit / hospital lain, maka
anggota di unit / hospital tersebut hendaklah diberitahu tentang
keadaan pesakit.
ii) Sarung tangan pakai buang hendaklah dibawa bersama sebagai
persediaan jika berlaku tumpahan semasa pemindahan.
j) Terminal Disenfection.
i) Cadar , sarung bantal , selimut, linen protecter
dan langsir
hendaklah dimasukkan ke dalam beg plastik merah jambu alginate

( 2 lapisan ) dan di lekatkan label Biohazard , wad dan tarikh
sebelum dihantar ke laundri.
57
ii) Tilam, bantal,perabot, permukaan rata dan semua peralatan

perubatan
hendaklah dibersihkan dengan larutan Sodium
Hypochlorite 1:10.
iii) Baldi, besin dan pemegang mop hendaklah dibersihkan dengan
larutan Sodium Hypochlorite 1:10.
k) Pesakit Meninggal Dunia dengan penyakit berjangkit.
i) Anggota wad hendaklah memaklumkan anggota Unit Forensik
apabila memindahkan mayat pesakit ke Unit Forensik mengenai
status mayat.
ii) Untuk pesakit HIV, Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran ,
Pejabat Kesihatan hendaklah diberitahu untuk melakukan
penyeliaan ke atas pengendalian mayat termasuk upacara
pengkebumian.
7.3.5.24
Pemeriksaan air sampling di Dewan Bedah.

Air sampling di Dewan Bedah hendaklah diambil setahun sekali atau bila
berlaku pengubaisuaian Dewan Bedan dan wabak untuk memastikan
Dewan Bedah selamat digunakan oleh pesakit.
7.3.5.25
Pemeriksaan water sampling hospital.

Pengambilan water sampling hendaklah dilakukan setiap enam bulan
untuk memastikan bekalan air minum selamat untuk pesakit.
7.3.5.26
Pemeriksaan waste water sampling
hospital
hendaklah
dilakukan
sekurang-kurangnya sekali setahun untuk memastikan tiada pelepasan

sisa toksin.
58
2010
EDITION
BAB 8
POLISI FARMASI
memenuhi objektif Unit Farmasi.
Farmasi HPTS
59
POLISI UNIT FARMASI
8.1
OBJEKTIF
8.1.1
8.1.1.2
PRESCRIBING DAN PENGGUNAAN UBAT-UBATAN

Memastikan semua ubat-ubatan dibekalkan secara betul, berkualiti,
selamat, sistematik, cekap dan mematuhi peraturan/ garis panduan/ Polisi
Operasi.
8.1.2
8.1.2.1
AKTIVITI-AKTIVITI FARMASI BEKALAN WAD

Memastikan semua ubat dibekalkan dengan tepat, berkualiti, selamat,
sistematik, cekap, dan mematuhi peraturan/ garis panduan.
8.1.3
8.1.3.1
OPERASI STOR PERUBATAN

Memberikan perkhidmatan bekalan peralatan & produk farmaseutikal
berdaftar yang berkualiti, sempurna dan selamat, sesuai dengan langkahlangkah yang diperlukan dalam penstoran, pembungkusan/pengangkutan
dan pengedaran produk-produk berdaftar. Bahagian ini terdiri dari unitunit yang berikut:
a)
Bahagian pemesanan dan kawalan kewangan
b)
Bahagian penerimaan
c)
Bahagian penstoran/stok
d)
Bahagian komputer
e)
Bahagian pengeluarandan pembungkusan/penghantaran
f)
Bahagian perancangan dan pengurusan stor
8.2
SKOP PERKHIDMATAN
8.2.1
8.2.1.1
8.2.1.2
8.2.1.3
8.2.1.4

Rawatan Pesakit Luar
Rawatan Pesakit Dalam
Penjagaan Kejururawatan
Sistem Unit of Use
8.2.2
8.2.2.1
8.2.2.2
8.2.2.3
8.2.2.4
8.2.2.5
AKTIVITI BEKALAN WAD

Penjagaan Kejururawatan
Sistem Unit of Use
Bahan Psikotropik
Floor Stock
Troli Kecemasan
8.2.3
8.2.3.1

Hospital Pitas
a)
Farmasi Pesakit Luar
b)
Farmasi Pesakit Dalam
c)
Stor Perubatan
d)
Unit Kecemasan Dan Kemalangan
e)
Dewan Bersalin
f)
Wad Perempuan
60
g)
h)
i)
j)
k)
l)
m)
n)
Wad Kanak-kanak
Wad Lelaki
Unit Pengimejan
Unit Patologi/ Makmal
Unit Sajian
Unit CSSU
Dewan Bedah
Jabatan Pesakit Luar
8.2.3.2
Kesihatan Awam
a)
Klinik Kesihatan Bongkol
b)
Klinik Kesihatan Dandun
c)
Klinik Kesihatan Pantai
d)
Klinik Kesihatan Telaga
e)
Klinik Kesihatan Ibu & Anak Pitas
8.3.
POLISI OPERASI
8.3.1
8.3.1.1
Semua rawatan/ preskripsi ubatan kepada pesakit hendaklah dicatit dalam

fail pesakit dan terdapat dalam Senarai Ubat- ubatan KKM yang diluluskan.
Ubat yang tidak tersenarai hendaklah dibekalkan setelah mendapat
kelulusan bertulis daripada Ketua Pengarah Kesihatan Malaysia.
8.3.1.2
Bagi pesakit dalam,- Ubatan hendaklah diberi mengikut jadual dan

jururawat hendaklah memastikan semua pesakit mengambil ubat masingmasing di hadapannya yang ditulis sendiri oleh prescriber.
8.3.1.3
Bagi pesakit luar,- Setiap ubatan yang dipreskrib untuk pesakit luar
hendaklah tidak melebihi tempoh 4 bulan. Preskripsi luar hendaklah
diperiksa dan ditandatangan timbal oleh Pegawai Perubatan Hospital Pitas
sebelum didispen kecuali preskripsi yang bertanda SPUB (Sistem
Pendispenan Ubat Bersekutu).
8.3.1.4
Preskripsi hendaklah ditulis dengan LENGKAP dan jelas. Preskripsi yang

tidak lengkap, sama ada dari pesakit dalam atau pesakit luar hendaklah
dikembalikan bagi tujuan pembetulan atau dilengkapkan.
8.3.1.5
Ubat-ubatan hendaklah didispen mengikut preskripsi yang sah yang

dikeluarkan oleh Pegawai Perubatan/ Penolong Pegawai Perubatan dari
Hospital Pitas sahaja kecuali kes SPUB (pesakit luar). Semua pesakit
hendaklah dibekalkan dengan ubat yang betul, berkualiti, mencukupi dan
berlabel mengikut preskripsi/ carta perubatan pesakit. Bekalan ubatan
pada satu-satu masa hendaklah dibekalkan untuk tempoh tidak melebihi 1
bulan atau kurang, bergantung kepada stok semasa. Pembekalan melebihi
tempoh berkenaan hendaklah dibuat berdasarkan kes tertentu atau atas
budi bicara Pegawai Farmasi/ Penolong Pegawai Farmasi. Pesakit boleh
61
mewakilkan ahli keluarganya untuk datang mengambil ubat bagi pihaknya

di kaunter Farmasi tetapi perkara ini adalah tidak digalakkan.
8.3.1.6
Ubat-ubatan di hospital hendaklah mengikut kategori berdasarkan senarai

Kementerian Kesihatan Malaysia iaitu kategori A, B dan C. Preskripsi yang
mengandungi ubat Kategori A (item untuk Pakar) yang dikeluarkan oleh
Pegawai Perubatan hendaklah mempunyai tandatangan timbal Pakar pada
kali pertama penggunaan ubatan tersebut, kecuali kes rawatan susulan,
sebelum ubat boleh didispenkan.
8.3.1.7
Bagi preskripsi yang mengandungi ubatan Kategori B yang dikeluarkan

untuk kali pertama penggunaan ubatan tersebut oleh Penolong Pegawai
Perubatan, ianya hendaklah ditandatangan timbal oleh Pegawai Perubatan
terlebih dahulu, kecuali kes rawatan susulan, sebelum ubat boleh
didispenkan.
8.3.1.8
Pesakit luar hendaklah menyerahkan preskripsi melalui kaunter

penerimaan preskripsi. Semua preskripsi hendaklah disemak dan sekiranya
terdapat sebarang keraguan, Penolong Pegawai Farmasi atau Pegawai
Farmasi hendaklah merujuk kepada preskriber untuk pembetulan/
pengesahan. Pesakit hendaklah merujuk slip preskripsi kepada preskriber
kemudian. Perbincangan di antara Penolong Pegawai Farmasi/ Pegawai
Farmasi dengan preskriber hendaklah dilakukan dengan niat yang baik dan
dalam keadaan harmoni demi mengelakkan salah faham.
8.3.1.9
Setiap pesakit hendaklah diberikan penerangan berkaitan ubat yang

diberikan atau sebarang maklumat berkaitan ubatan yang diminta. Jika
pesakit memerlukan maklumat lanjut, kaunseling ubat hendaklah diberikan
oleh Pegawai Farmasi yang bertugas. Perkhidmatan kaunseling yang
disediakan untuk pesakit dan penjaganya samada di atas inisiatif Pegawai
Farmasi atau permintaan dari Pegawai Perubatan, pesakit itu sendiri atau
keluarganya demi memastikan komplians dan penggunaan ubat dengan
betul.
8.3.1.10
Bagi ubat psikotropik terkawal yang dibekalkan kepada pesakit, maklumat

yang mengandungi nama, kuantiti bekalan, nombor kad pengenalan atau
nombor pendaftaran pesakit, nama preskriber dan tarikh hendaklah
direkodkan dengan lengkap dalam buku rekod/ stok. Bekalan ubatan untuk
kegunaan semasa pesakit berada di dalam wad hendaklah dibuat
berdasarkan keperluan seperti pada carta perubatan pesakit, iaitu bekalan
secara sistem unit of use.
8.3.1.11
Bekalan ubatan yang dibawa oleh pesakit semasa kemasukan ke wad

hendaklah dikendalikan seperti berikut:
a)
Jika ubatan itu kepunyaan pesakit sendiri, Pegawai Perubatan

hendaklah samada meneruskan penggunaannya di wad jika ubat
tersebut sesuai atau hendaklah dikembalikan kepada pesakit/
keluarga semasa dicaj atau dihantar kepada Farmasi untuk
62
dimusnahkan. (Perhatian: Jangan kembalikan kepada pesakit

semasa masih di dalam wad dikhuatiri risiko dos berlebihan.
b)
Jika ubat itu dari bekalan hospital, hendaklah samada diteruskan

penggunaannya di wad atau hendaklah dihantar kepada Farmasi
untuk tindakan selanjutnya.
8.3.1.12
Semua anggota yang terlibat dalam aspek pengendalian ubat hendaklah

mengambil inisiatif membaca dan memahami garis panduan/ bahan
cetakan mengenai penggunaan ubat bagi penyakit hendaklah.
8.3.2
AKTIVITI-AKTIVITI FARMASI BEKALAN WAD
8.3.2.1
Sistem Unit of Use

a)
Semua profil perubatan hendaklah ditulis dengan pen atau dengan

dakwat yang tidak mudah dipadamkan. Carta perubatan hendaklah
diisi dengan LENGKAP mengikut format borang serta peraturan
yang telah ditetapkan. Nama ubatan yang ditulis hendaklah
menggunakan nama generik dan tiada nama singkatan digunakan.
b)
Sekiranya ubat pesakit dipesan secara lisan bagi kes-kes kecemasan,

profil perubatan pesakit tersebut hendaklah diisi dan disahkan
dengan cara ditandatangani oleh preskriber dalam masa 24 jam.
c)
Ubat-ubatan yang dipreskrib hendaklah di dalam Senarai Ubatubatan Kementerian Kesihatan Malaysia sahaja. Penggunaan ubatubatan Kategori A dan A* hendaklah mengikut peraturan yang
ditetapkan di dalam senarai tersebut.
d)
Injeksi (ubatan pakar) hendaklah dibekalkan terus walaupun tanpa

tandatangan pakar. Bagaimanapun, pegawai perubatan hendaklah
mengisi borang pakar sebelum ubat tersebut dibekalkan.
e)
Bagi ubat-ubatan pakar yang belum mempunyai borang pakar

hendaklah dibekalkan untuk penggunaan 1 hari sahaja. Bagi ubatubatan pakar yang telah mempunyai borang pakar akan dibekalkan
bagi penggunaan untuk 2 hari sahaja. Pada hari Ahad/ Kelepasan
Am: Stok hendaklah dibekalkan untuk menampung penggunaan
sehingga pagi Isnin atau selepas Cuti Kelepasan Am tersebut.
f)
Preskripsi yang tidak ditandatangani oleh Pegawai Perubatan/

Preskriber TIDAK AKAN DIBEKALKAN sebelum ditandatangani oleh
preskriber kecuali dalam keadaan kecemasan.
g)
Hanya Jururawat Terlatih/ Penolong Jururawat sahaja dibenarkan

mengambil bekalan ubat yang telah disediakan. Semakan ke atas
setiap item yang dibekalkan oleh pihak Farmasi hendaklah dibuat
sebelum keluar dari Unit Farmasi. Segala kekurangan bekalan atau
63
kehilangan selepas itu adalah tidak menjadi tanggungjawab pihak

Farmasi.
h)
8.3.2.2
Ubat-ubatan yang diberi secara individu kepada pesakit seperti

inhaler semasa dalam wad, hendaklah diberi kepada pesakit semasa
discaj kecuali rawatan dibatalkan. Ubat-ubatan yang dibeli sendiri
oleh pesakit adalah hak mereka. Pegawai Perubatan yang bertugas
hendaklah membuat keputusan sama ada ia akan digunakan oleh
pesakit ketika berada di dalam wad atau dikembalikan kepada
pesakit bila discaj. Semua ubat yang tidak digunakan hendaklah
dihantar ke Unit Farmasi untuk pelupusan.
Bahan Psikotropik
a)
Penyimpanan stok hendaklah dalam kabinet/ almari yang berkunci.
b)
Kunci kabinet hendaklah disimpan oleh Pegawai Perubatan atau

Penolong Pegawai Perubatan atau Jururawat Terlatih Y/M bagi
setiap syif.
c)
Item yang berlainan hendaklah disimpan di dalam bekas berasingan.
d)
Setiap penggunaan hendaklah direkod dengan serta merta di dalam

buku rekod dan dicop serta ditandatangani oleh doktor yang
berkenaan dan S/N atau AMO dalam masa 24 jam seperti pada
jadual di Lampiran A
e)
Rekod hendaklah disimpan selama 2 tahun dari tarikh terakhir

rekod dibuat termasuk buku inden.
f)
Semakan Checked & Found hendaklah dilakukan selagi ada stok

ubat berkenaan dengan menggunakan pen berwarna merah.
g)
Pemesanan hendaklah setiap hari Selasa (2.00 Petang- 4.30 Petang).

Jika hari pemesanan adalah cuti am maka pesanan boleh dibuat pada
hari sebelumnya atau pada keesokan pada minggu yang sama. Setiap
pesanan hendaklah disemak dan ditandatangani oleh Pegawai
Perubatan/ Ketua Wad.
h)
Semua pesanan hendaklah dilakukan melalui Pegawai Farmasi.

Sekiranya Pegawai Farmasi bercuti atau ada tugasan rasmi di luar,
maka kebenaran pembekalan hendaklah diberikan kepada Penolong
Pegawai Farmasi U29 yang dilantik atas kebenaran Pengarah
Hospital.
i)
Setiap kali pemesanan dilakukan, borang pesanan hendaklah diisi

lengkap, buku rekod dibawa, baki stok yang dibawa dan ampul
kosong disertakan.
64
8.3.2.3
8.3.2.4
j)
Pesanan hendaklah tidak dipenuhi jika buku rekod tidak

dikemaskinikan dan tidak lengkap (e.g tiada tandatangan doktor).
Semua item yang telah dibekalkan hendaklah disemak dan diambil
oleh Jururawat Terlatih atau Penolong Pegawai Perubatan sahaja.
Jururawat atau Penolong Pegawai Perubatan hendaklah ada semasa
pembekalan dijalankan.
k)
Sebarang kesilapan atau masalah dalam pengurusan bahan

psikotropik hendaklah di buat satu surat penjelasan rasmi kepada
Pegawai Farmasi Y/M dalam tempoh 24 jam kejadian tersebut
dikenalpasti. Unit berkenaan hendaklah mengemukakn surat tunjuk
sebab jika lewat melaporkan kepada Pegawai Farmasi Y/M kes
tersebut.
Floor Stock
a)
Kuantiti yang disimpan di wad hendaklah mengikut senarai floor

stock yang telah diedarkan.
b)
Pemesan hendaklah mengikut jadual yang ditetapkan seperti di

Lampiran B.
c)
Buku inden mengandungi pesanan yang dihantar hendaklah diisi

dengan LENGKAP.
Troli Kecemasan
a)
Troli kecemasan (TK) hendaklah mempunyai senarai ubat yang

terkandung di dalam troli tersebut. TK hendaklah diperiksa pada
setiap pertukaran syif. Kuantiti ubat-ubatan di dalam TK hendaklah
sentiasa mencukupi mengikut senarai yang diberi.
b)
Sila pastikan TK dipenuhi setiap kali ia digunakan. Senarai ubat TK

ini hendaklah disertakan bersama buku inden sewaktu inden dibuat.
Inden hendaklah dibuat setiap kali selepas stok digunakan.
c)
Hendaklah menjadi tanggungjawab jururawat terlatih bertugas

memastikan stok yang menghampiri tarikh luput (1 atau 2 bulan)
dikembalikan ke Wad Farmasi untuk ditukar dengan stok baru jika
ada
8.3.3
8.3.3.1
Pembelian Ubat dan Bukan Ubat untuk Hospital Pitas

a)
Semua pesanan ubat dan bukan ubat Pharmaniaga hendaklah

dirujuk kepada Pegawai Farmasi terlebih dahulu. Peruntukan
kewangan hendaklah diambil kira sebelum kelulusan pembelian
dibuat. Pembelian/ pemesanan barangan Pharmaniaga hendaklah
65
dibuat menggunakan Sistem HIS dan e-Perolehan. Maklumat

pembelian/ perbelanjaan atau kos belian dan baki peruntukan
pemohon hendaklah direkodkan dalam Dummy Vote Book. Inboisinbois/ bil-bil pembelian hendaklah direkod dan dihantar kepada
Unit Kewangan Hsopital untuk proses pembayaran. Semua
maklumat pembelian adalah SULIT.
8.3.3.2
Pemesanan Ubat & Bukan Ubat ke Pusat Bekalan Farmasi Negeri Sabah
(PBFN)
a)
8.3.3.3
Pengeluaran/ Pembekalan Ubat dan Bukan Ubat Unit-unit Pengguna

a)
8.3.3.4
Pengeluaran barang-barang hendaklah dilakukan mengikut jadual

yang telah disediakan seperti pada Lampiran B. Barang barang
hendaklah dibekalkan kepada unit pemesan seminggu selepas
borang pesanan diterima oleh pihak stor. Semua pengeluaran
barang-barang hendaklah melalui proses pengeluaran Sistem HIS
sama ada APPC/LPPC. Pengeluaran barang hendaklah mempunyai
dokumen nota keluaran (Computer Generated).
Pengambilan Item yang dipesan oleh Unit-unit Pengguna

a)
8.3.3.5
Semua pesanan ubat dan bukan ubat hendaklah dirujuk kepada

Pengarah Hospital atau Pegawai Farmasi. Pegawai yang diberi kuasa
sahaja yang boleh membuat pesanan ke PBFN untuk mendapatkan
bekalan. Semua pesanan hendaklah dibuat dengan menggunakan
borang Borang Pesanan Barang-barang yang dicop rasmi oleh
jabatan dan ditandatangani. Pesanan terbahagi kepada tiga jenis
iaitu:
i. Pesanan Penggal (I, II,& III) dalam setahun,
ii. Pesanan Tambahan kepada pesanan penggal
iii. Pesanan Segera/ Kecemasan
Pengambilan bekalan hendaklah dilakukan oleh Penolong Pegawai

Perubatan atau Jururawat Terlatih atau Penolong Jururawat atau
Jururawat Masyarakat sahaja. Pesanan hendaklah diperiksa serta
tandatangan. Pihak Stor Perubatan tidak akan bertanggungjawab
atas mana-mana kehilangan barangan yang telah ditandatangani
penerimaannya. Barang-barang yang telah diambil tidak boleh
dikembalikan tanpa sebarang sebab atau dokumen keluaran sebagai
rujukan. Proses pengambilan hendaklah mengikut jadual yang
ditetapkan seperti pada Lampiran C.
Pembekalan barang-barang ke Fasiliti Kesihatan Awam

a)
Semua pengeluaran barang-barang hendaklah dikemukakan dengan

menggunakan borang-borang yang ditetapkan iaitu Borang Pesanan
Farmasi. Borang pesanan hendaklah dihantar kepada Stor Perubatan
seminggu sebelum barang-barang tersebut dibekalkan. Untuk
66
pesanan segera, butiran- butiran dipesan hendaklah tidak lebih

daripada 3 butiran sahaja.
8.3.3.6
Polisi Pemesanan, Penerimaan dan Pembekalan Gas Perubatan

a) Pemesanan Gas Perubatan
i. Pemesanan Oksigen kepada pembekal hendaklah dilakukan
berdasarkan kepada keadaan stok semasa. Borang pesanan
perlu diisi dengan lengkap dan ditandatangani oleh pegawai
yang diberi kuasa iaitu Pegawai Farmasi dan Penolong Pegawai
Farmasi. Borang yang telah difaks hendaklah difailkan.
b) Penerimaan Gas Perubatan
i. Penerimaan oksigen perubatan hendaklah dilakukan oleh
Pembantu Tadbir Stor pada waktu pejabat. Segala dokumen
penghantaran atau dokumen yang terlibat hendaklah difailkan
sebagai rujukan. Bagi kes-kes tertentu, di mana bekalan tiba
bukan pada waktu pejabat, Penolong Pegawai Farmasi yang
bertugas atas panggilan hendaklah melakukan penerimaan
tersebut.
c) Pembekalan Gas Perubatan
i. Pembekalan oksigen perubatan pada waktu pejabat dilakukan
oleh Pembantu Tadbir Stor, Pegawai Farmasi atau Penolong
Pegawai Farmasi dan bagi kes kecemasan di luar waktu
pejabat, ia hendaklah lakukan oleh Penolong Pegawai Farmasi
yang bertugas atas panggilan.
d) Pemesanan dan Pembekalan kepada Unit Pengguna
i. Pemesanan oksigen perubatan daripada unit pengguna
dilakukan oleh pihak Faber. Setiap borang pesanan yang telah
lengkap hendaklah difailkan.
67
LAMPIRAN A
CONTOH BUKU REKOD BAHAN PSIKOTROPIK
Tarikh
Masa
R/N
Nama Pesakit Kuantiti

di bekal
Baki
Nama Doktor
Dan Cop Rasmi
68
T/tangan
Doktor
T/tangan
T/tangan
Jururawat
Saksi
Terlatih atau
Penolong
Pegawai
Perubatan
Bilangan
Ampul
Kosong
LAMPIRAN B
JADUAL PEMESANAN FLOOR STOCK DAN MEDICATION TROLLEY
JADUAL PEMESANAN FLOOR STOCK
(UBAT BIJI/ SUNTIKAN/ SIRAP/ IV DRIP) DAN EXTERNAL LOTION
WAD/ UNIT
HARI PESANAN
Isnin
Jumaat
Wad Kanak-Kanak, Wad Perempuan, Dewan Bedah, Dewan

Bersalin, Makmal, Forensik/Kamar Mayat
Unit Kecemasan, Wad Lelaki, Rehabilitasi, Bilik Rawatan
(OPD), X-ray, CSSU
Wad Kanak-Kanak, Wad Perempuan, Dewan Bedah, Dewan
Bersalin, Makmal, Forensik/Kamar Mayat
Unit Kecemasan, Wad Lelaki, Rehabilitasi, Bilik Rawatan
(OPD), X-ray, CSSU
Tiada Pembekalan
Sabtu
Hari Rehat Sabtu
Selasa
Rabu
Khamis
Masa Penghantaran: Sebelum jam 9.00 pagi

JADUAL PEMESANAN MEDICATION TROLLEY
WAD/ UNIT
HARI PESANAN
Isnin
Wad Perempuan
Selasa
Wad Lelaki, Wad Kanak-Kanak
Rabu
Wad Perempuan
Khamis
Jumaat
Wad Perempuan
Sabtu
69
Masa Penghantaran: 2.00 petang

** Setiap unit diminta mematuhi jadual yang telah ditetapkan bagi mengelak sebarang
masalah. Pesakit baru dan ubat baru dipreskrib sahaja akan dilayan diluar waktu pejabat.
LAMPIRAN C
JADUAL PESANAN ITEM BUKAN UBAT
HARI
WAD/UNIT
MINGGU (I)
Unit Kecemasan &
Trauma,
Wad
Isnin
Hantar Inden
Perempuan, Wad
Kanak-Kanak
Wad
Lelaki,
Dewan
Besalin,
Selasa
Ambil Inden
Unit
Bekalan
Bahan Steril
Dewan
Bedah,
Rabu
Jabatan
Pesakit Hantar Inden
Luar, Farmasi
Patologi & Tabung
Khamis Darah, Radiologi, Ambil Inden
Sajian
Kamar
Mayat/
Forensik
Jumaat
Hantar Inden
MINGGU (II) MINGGU (III) MINGGU (IV)

Ambil Inden Hantar Inden Ambil Inden
Hantar Inden Ambil Inden Hantar Inden

Hantar Inden Ambil Inden Hantar Inden
Nota: Sila Inden Untuk Kegunaan 2 Minggu
70
2010
EDITION
BAB 9
POLISI PATOLOGI
memenuhi objektif Unit Patologi.
Patologi HPTS
71
POLISI UNIT PATOLOGI DAN TABUNG DARAH
9.1
OBJEKTIF
Menyediakan perkhidmatan patologi dan Tabung Darah yang berkualiti
dengan mengutamakan;
9.1.1
Kecekapan dalam pengedalian perkhidmatan ujian makmal.
9.1.2
Kecepatan dalam pengeluaran keputusan ujian.
9.1.3
Ketepatan keputusan ujian yang dikeluarkan.
9.1.4
Tiada kesilapan berlaku (Zero defect) dalam

darah.
9.1.5
Mengamalkan budaya penyayang, kerja berpasukan dan profesionalisma

dalam perkhidmatan.
9.2
SKOP PERKHIDMATAN
9.2.1
Memberi perkhidmatan ujian makmal hematologi, patologi Kimia,

mikrobiologi, penabungan darah dan perkhidmatan transfusi darah.
9.2.2
Perkhidmatan ujian yang tidak terdapat di Unit Patologi Hospital Pitas

hendaklah dirujuk dan dihantar ke makmal rujukan melalui unit ini.
9.2.3
Senarai perkhidmatan ujian yang terdapat di Unit Patologi Hospital Pitas.
9.2.3.1
Patologi Kimia
A)
C)
E)
G)
I)
K)
M)
O)
Q)
S)
U)
W)
Y)
Sodium, NA
Chloride, Cl
Blood Urea Nitrogen, BUN
Creatinine, CREAT
Renal Profiles, RFT
Creatine Kinase, CK
Cardiac Enzyme, CE
Direct Bilirubin, D.Bil or SB-D
Alanine aminotransferase, ALT
Albumin, ALB
Amylase
Triglycerides, TG
Phosphate PO4
72
B)
D)
F)
H)
J)
L)
N)
P)
R)
T)
V)
X)
Z)
perkhidmatan transfusi
Potassium, K
Serum Electrolytes, SE
Blood Sugar, RBS or FBS
Uric Acid, UA
Aspartate aminotranferase, AST
Lactate Dehygenase-L, LDH
Total Bilirubin, T.Bil or SB
lkaline Phosphatase, ALP
Protein, PROT
Liver Function Test, LFT
Cholestrol, CHOL
Calcium CA
Oral Glucose Tolerance Test, F or
MOGTT
9.2.3.2
Hematologi
A)
C)
E)
G)
I)
Haemoglobin, HB
Platelete count, PC
Haematocrit, HCT
Reticulocyte count, RETIC
Mean Cell Heamoglobin, MCH
B)
D)
F)
H)
J)
K)
Pheriperal Blood Film, PBF
L)
M)
Prothrombin Time, PT
N)
O)
Actived Partial Prothrombin P)

Time, APTT
International
Normalization R)
Ratio, INR
Q)
9.2.3.3
White Blood Cells, TWBC

Total Red Blood Cells, TRBC
Full blood count, FBC
Mean Cells Volume, MCV
Mean
Cell
haemoglobin
Concenteration, MCHC
Manual
White
Blood
Cells
Differential Count, DC
Erytrocyte sedimentation Rate,
ESR
Glucose
6
Phosphate
Dehydrogenase, G6PD
Seminal Analysis, SA
Mikrobiologi
A)
C)
E)
G)
I)
K)
9.2.3.4
Blood Smear For Malaria, BSMP

Zeil Neelsen Stain, ZN stain
Wet Swab direct smear
Skin scrapping for Leprosy
Stool Occult blood
Urine
Full
Examination
Microscopic
Examination,
(Sugar,
Protein,
Ketone,
Urobilinogen, SG, pH, WBC, RBC
Nitrate). U/FEME
B)
D)
F)
H)
J)
L)
Urine Pregnancy Test, UPT

Gram stain
Blood smear for Filariasis
Sool FEME
VDRL
Urine Microscopic Examination
B)
D)
F)
ABO grouping, ABO Group

Reaksi Pemindahan Darah
Indirect Coombs Test, IDCT
Transfusi Darah
A)
C)
E)
9.2.3.5
Group and Cross Matching, GXM

Rhesus grouping, RH
Direct Coombs Test, DCT
Senarai Ujian Segera / Kecemasan

Selain ujian yang terdapat seperti dalam senarai di bawah ini hendaklah
dipohon pada waktu pejabat dan masa pengeluaran keputusan ujian
mengikut kadar yang telah ditetapkan.
A)
C)
E)
Serum Electolytes (NA, K & CL)

Creatinine
Total & Direct Bilirubin, Kes NNJ
73
B)
D)
F)
Urea
Glucose
Calcium
(bagi
kanak-kanak
kurang dari setahun)
G)
I)
K)
M)
O)
Q)
Amylase
Full blood count (HB, TWBC,
TRBC, HCT, PLT & D/C) FBC
APTT
UPT
Gram stain untuk CSF
Blood smear for Malaria (BSMP)
H)
J)
Cardiac Enzyme (AST, CK & LDH)

PT & INR
L)
N)
P)
R)
G6PD
U/FEME
Group and Crossmatching (GXM)
Ujian
lain
yang
mendapat
kelulusan bertulis dari pegawai
yang dipertanggujawabkan.
9.3
PENYATA POLISI
9.3.1
Waktu Perkhidmatan
9.3.1.1
Waktu bekerja biasa hendaklah seperti berikut :a)

Isnin - Khamis :
08.00 Pagi - 01.00 Petang
02.00 Petang - 05.00 Petang
b)
9.3.1.2
Jumaat
08.00 Pagi
02.00 Pagi
- 11.30 pagi
- 05.00 Petang
Waktu bertugas atas penggilan :a)
Selepas waktu pejabat, hari rehat biasa, hujung minggu dan hari
kelepasan am seorang Juruteknologi Makmal Perubatan (JTMP)
hendkalh dijadualkan untuk menjalankan ujian-ujiun segera bagi
kes-kes kecemasan sahaja.
b)
JTMP yang bertugas atas panggilan selepas waktu pejabat

hendaklah menunggu panggilan di rumah.
c)
Pada hari rehat biasa, hujung minggu dan kelepasan am, JTMP
yang bertugas atas panggilan hendaklah berada di makmal pada
8.00 pagi hingga 1.00 petang.
9.3.2
Permohonan Ujian Makmal Patologi
9.3.2.1
Permohonan
ujian makmal
hendaklah
menggunakan
borang
permohonan perkhidmatan patologi seperti yang telah ditetapkan dan
hendaklah diisi dengan maklumat yang lengkap, tepat, jelas dan
ditandatangani berserta nama dan chop pegawai perubatan berkenaan.
.
9.3.2.2
Semua permohonan ujian makmal hendaklah dipohon oleh pegawai

perubatan dan ujian-ujian khas yang telah ditetapkan hendaklah
74
dipohon oleh pegawai perubatan pakar atau pegawai perubatan yang

dipertanggungjawabkan.
9.3.2.3
Bagi kes-kes mediko-legal, permohonan ujian hendaklah dilakukan

sekiranya atas permintaan daripada pihak polis dan hendaklah
ditandatangani oleh pegawai perubatan berserta nama dan chop pegawai
perubatan yang mengendalikan pemeriksaan. Penghantaran spesimen ke
makmal rujukan hendaklah dilakukan oleh pihak polis yang berkenaan.
9.3.2.4
Permohonan pengesanan dadah dalam air kencing hendaklah

menggunakan borang permohonan seperti yang telah ditetapkan dan
hendaklah diisi dengan lengkap, ditandatangani berserta nama dan chop
pegawai perubatan dan pegawai yang menyaksikan pemungutan
spesimen. Spesimen tersebut hendaklah ditera (seal) dan dihantar ke
makmal oleh pegawai yang dipertanggungjawabkan. Anggota makmal
hendaklah tidak terlibat secara langsung dalam proses pengambilan
spesimen. Unit Patologi Hospital Pitas hanya menawarkan perkhidmatan
saringan pemeriksaan
medical Checkup sahaja dan sekiranya
keputusan positif, spesimen tersebut hendaklah dihantar ke makmal
rujukan untuk pengesahan. Semua permohonan yang melibatkan medikolegal, pengendalian pemungutan dan penghantaran ke makmal rujukan
hendaklah dilakukan oleh pihak polis.
9.3.3
Pemungutan Dan Penerimaan Spesimen Makmal
9.3.3.1
Pengambilan spesimen di bahagian Pesakit Dalam hendaklah dilakukan

oleh anggota wad yang berkelayakan dan dihantar ke makmal oleh
Pembantu Perawatan Kesihatan (PPK) yang berkenaan.
9.3.3.2
Di Unit Kecemasan pengambilan darah hendaklah dilakukan oleh anggota

yang berkelayakan di unit tersebut dan dihantar ke makmal oleh
Pembantu Perawatan Kesihatan (PPK).
9.3.3.3
Pengambilan spesimen di Jabatan Pesaki Luar hendaklah dilakukan oleh

anggota yang berkelayakan di unit/jabatan berkenaan dan dihantar ke
makaml oleh Pembantu Perawatan Kesihatan (PPK).
9.3.3.4
Semua permohonan ujian yang tidak memenuhi kriteria permohonan

ujian makmal hendaklah ditolak dan Anggota makmal hendaklah
memaklumkan segera kepada pemohon untuk pengambilan spesimen
semula. Permohonan ujian yang ditolak hendaklah direkod di dalam
rekod penolakan permohonan ujian makmal dan dikembalikan kepada
pemohon berserta dengan memo sebab-sebab permohonan ujian ditolak.
9.3.3.5
Semua permohonan ujian yang diterima hendaklah direkod dengan

lengkap di dalam rekod penerimaan permohonan ujian makmal seperti
75
9.3.4
Pengendalian Ujian Makmal
9.3.4.1
Anggota makmal yang mengendalikan ujian hendaklah mematuhi

prosedur kerja dan arahan kerja seperti yang telah ditetapkan.
9.3.4.2
Mesin-mesin hendaklah dikalibrasi, dipiawaikan dan dijalankan ujian

kontrol sebelum memulakan tugas-tugas ujian makmal. Kalibrasi,
piawaian dan ujian kontrol hendaklah dijalankan setiap hari bermula jam
8.00 pagi dan dibersihkan (wash) setiap 4.30 petang.
9.3.4.3
Bahanuji kerja (working reagent) hendaklah dikeluarkan dalam peti sejuk

setiap pagi dan disimpan semula setiap kali selepas selesai
menggunakannya.
9.3.4.4
Anggota makmal hendaklah menghubungi HSS (BEMS) serta-merta dan

mengisi SR (borang permohonan perkhidmatan/pembaikan) sekiranya
berlaku sesuatu masalah pada mesin/peralatan makmal.
9.3.4.5
Anggota makmal hendaklah sentiasa memastikan supaya bahanuji dan

bekas spesimen yang digunakan tidak tamat tarikh luput.
9.3.4.6
Keputusan ujian yang diragui hendaklah melakukan proses ujian semula

untuk memastikan serta mengesahkan keputusan ujian yang sebenar.
9.3.5
Keputusan Ujian Makmal
9.3.5.1
Pada waktu pejabat semua ujian rutin, keputusan ujian hendaklah

dikeluar mengikut jadual waktu seperti yang telah ditetapkan iaitu
10.30am, 1.00pm, 3.30pm dan 4.30pm.
9.3.5.2
Keputusan ujian SEGERA dan keputusan yang ABNORMAL hendaklah

dimaklumkan segera kepada pegawai perubatan atau unit berkenaan.
9.3.5.3
Keputusan ujian makmal hendaklah disahkan dan ditandatangani oleh

ketua unit atau anggota makmal yang dipertanggungjawabkan sebelum
dikeluarkan dan diedarkan ke unit/jabatan berkenaan.
9.3.5.4
Semua keputusan ujian hendaklah direkod dalam rekod ujian makmal

mengikut disiplin berkenaan sebelum dikeluarkan dan diedarkan kepada
unit/bahagian berkenaan.
9.3.5.5
Untuk mengesahkan penerimaan keputusan makmal, PPK/anggota dari

unit lain yang mengambil keputusan ujian makmal hendaklah merekod
semua keputusan tersebut di rekod penerimaan keputusan ujain makmal
seperti yang ditetapkan.
76
9.3.5.6
Keputusan dari Makmal/Institusi/Hospital rujukan hendaklah direkod

dalam rekod penghantaran/penerimaan ujian makmal mengikit disiplin
berkenaan dan diedarkan kepada pemohon dengan kadar segera.
9.3.5.7
Semua keputusan ujian makmal hendaklah dianggap sebagai sulit dan

pengedaran keputusan ujian hendaklah mematuhui proses seperti yang
telah ditetapkan.
9.3.6
Perolehan Darah Di Tabung Darah
9.3.6.1
Anggota di bahagian perolehan darah, Tabung Darah hendaklah

bertanggungjawab terhadap keperluan darah yang mencukupi di Hospital
Pitas.
9.3.6.2
Anggota berkenaan hendaklah merancang dan seterusnya menganjurkan

kempen derma darah samada pendermaan dilakukan di Tabung Darah
ataupun melalui aktiviti kumpulan begerak di tempat-tempat yang telah
dikenalpasti.
9.3.6.3
Kumpulan kempen derma darah bergerak hendaklah memastikan

kelengkapan/peralatan dan anggota yang mencukupi untuk mengelakkan
dari sebarang masalah berlaku pada sebelum, semasa dan selepas proses
pengambilan darah.
9.3.6.4
Aktiviti menderma darah di pusat (Tabung Darah) hendaklah dilakukan

pada waktu pejabat sahaja dan kumpulan derma darah bergerak
dilakukan pada bila-bila masa iaitu waktu pejabat, hujung minggu dan
cuti kelepasan bergantung kepada jadual aktiviti yang dirancang.
9.3.6.5
Dalam proses derma darah setiap penderma darah hendaklah melalui

proses penilaian/saringan iaitu termasuk pemeriksaan kandungan dan
kumpulan darah, tekanan darah, berat badan dan proses kaunseling
sebelum pengambilan darah dilakukan.
9.3.6.6
Proses penilaian, pemeriksaan fizikal, klinikal, kaunseling dan proses

pengambilan darah hendaklah dilakukan oleh anggota yang berkelayakan
dalam bidang tersebut seperti anggota paramedik/klinikal iaitu pegawai
perubatan, penolong pegawai perubatan dan juruawat terlatih atau
anggota lain yang setaraf dengannya.
9.3.6.7
Penderma darah hendaklah dilayan dengan sopan, mesra dan diberi

minuman/makanan ringan selepas selesai menderma darah.
9.3.6.8
Semua bag darah penderma yang telah diambil hendaklah dihantar ke

makmal rujukan untuk proses saringan penyakit berjangkit.
9.3.6.9
Anggota yang bertugas di bahagian simpanan darah hendaklah

mengutamakan cara penyimpanan yang selamat seperti yang telah
77
ditetapkan untuk memastikan tidak berlaku masalah kerosakan simpanan

darah atau sebarang insiden terutama berlaku kesilapan tertukar bag
darah semasa proses ujian keserasian dan semasa pengambilan bag darah
oleh anggota wad untuk proses pemindahan darah kepada pesakit.
9.3.7
Permohonan Perkhidmatan Transfusi Darah
9.3.7.1
Permohonan pekhidmatan transfusi darah hendaklah menggunakan

borang pemohonan transfusi darah seperti yang ditetapkan dan
hendaklah diisi dengan lengkap, jelas, tepat, ditandatangan berserta nama
dan cop pegawai perubatan yang membuat permohonan dan seterusnya
dihantar ke makmal berserta spesimen.
9.3.7.2
Setiap permohonan ujian yang tidak memenuhuhi kriteria permohonan

ujian hendaklah ditolak serta direkod dan pihak makmal hendaklah
memaklumkan kepada pemohon untuk pengambilan spesimen semula.
9.3.7.3
Permohonan ujian keserasian darah (cross matching) hanya sah dalam

masa 24 jam bermula dari tarikh spesimen diambil. Selepas itu jika perlu
hendaklah mengemukakan permohonan baru.
9.3.7.4
Spesimen hendaklah disimpan selama seminggu sebelum dilupuskan.

Spesimen tersebut akan menjadi bahan rujukan atau bukti sekiranya
perlu.
9.3.7.5
Bag darah yang telah diserasikan (cross matched) hendalah disimpan

tidak melebihi masa 24 jam. Selepas temat tempoh masa tersebut
permohonan sebelumnya secara automatik dibatalkan dan jika perlu
pemohonan baru hendaklah dilkemukakan.
9.3.7.6
Semasa pengambilan bag darah untuk proses transfusi, anggota makmal

transfusi hendaklah menyerahkan bag darah serta mencatitkan nama
serta menurunkan tandatangan sebagai bukti yang bertanggungjawab
dalam penyerahan bag darah. Jururawat yang menerima hendaklah
mencatitkan nama serta menurunkan tandatangan sebagai bukti yang
bertanggujawab dalam penerimaan bag darah.
9.3.7.7
Untuk mengelakkan masalah berlaku risiko kesilapan, pemindahan darah

hendaklah dilakukan pada waktu pejabat kecuali dalam kes-kes
kecemasan.
9.3.8
Bahanuji Dan Komsumabel Makmal
9.3.8.1
Semua jenis bekas spesimen untuk tujuan pemungutan spesimen

hendaklah dipohon dari makmal dengan mengisi dan menghantar
borang permohonan keperluan makmal seperti yang telah ditetapkan.
78
9.3.8.2
Bekas spesimen khas yang mengandungi bahan pengawet seperti

pemungutan contoh air kencing 24 jam dan sebagainya hendaklah
dipohon 6 jam sebelum digunakan bagi membolehkan proses penyediaan
bahan pengawet.
9.3.8.3
Bahan-bahan komsumabel yang terdapat di Stor Farmasi Hospital Pitas

hendaklah dipesan di unit tersebut melalui proses permohonan yang
telah ditetapkan oleh Unit Stor Farmasi.
9.3.9
Pengurusan Stor Dan Peralatan
9.3.9.1
Setiap anggota makmal di bahagian berkenaan hendaklah mengawal dan

menjaga peralatan dan bahanuji/komsumabel serta memastikan jumlah
kadar keperluan di bahagian masing-masing mengikut keperluan.
9.3.9.2
Setiap anggota hendaklah bijak merancang dan menjangka budget

pembelian bahanuji/komsumabel makmal supaya seimbang dengan
penggunaan agar tidak berlaku pembaziran. Elakkan dari berlaku
menyimpan dan mengguna bahan-bahan dengan tarikh luput yang telah
tamat.
9.3.9.3
Anggota makmal hendaklah mewujudkan semua rekod-rokod

penerimaan dan pengeluaran bahan-bahan keperluan stor dengan
lengkap.
9.3.9.4
Semua keperluan hendaklah dipohon kepada pejabat pengurusan melalui

ketua unit dengan menggunakan borang permohonan pembelian
tempatan atau nota minta.
9.3.9.5
Pembelian bahan-bahan reagent dan komsumabel hendaklah dibeli

secara pembelian terus melalui syarikat pembekal yang terpilih. Kriteria
pemilihan ialah pembekal yang menawarkan harga rendah dan
mempunyai rekod perkhidmatan yang baik. Setiap pembelian hendaklah
menyediakan sebanyak tiga (3) quartation daripada tiga (3) syarikat
pembekal dan quartationtersebut hendaklah disertakan bersama
borang nota minta untuk diserahkan ke pejabat kewangan Hospital Pitas.
9.3.9.6
Testing, Installation, Commissioning & user training hendaklah

dilaksanakan keatas semua aset dan peralatan baru dan hendaklah
diwakili oleh syarikat pembekal sebagai pelaksana aktiviti dan pengajar
penggunaan, anggota makmal sebagai pengguna dan anggota BEMS dari
HSS sebagai penerima serahan yang bertanggugjawab dalam pendaftaran,
penjagaan dan penyelenggaraan. Semasa proses ini hendaklah disaksikan
oleh SIHAT.
9.3.9.7
Calibration & PPM hendaklah dijalankan oleh anggota HSS mengikut

jadual yang telah ditetapkan.
79
9.3.9.8
Peralatan makmal hendaklah sentiasa dikaji untuk menentukan

keupayaannya dan hendaklah memohon BER bagi setiap peralatan/mesin
yang tidak lagi berfungsi dengan baik.
9.3.9.9
Semua peralatan yang telah diberi kelulusan BER hendak memohon

cadangan pelupusan dengan mengisi borang pelupusan aset kerajaan
seperti yang telah ditetapkan dan dimajukan kepada Pengarah Hospital
Pitas. Proses pelupusan hendaklah mematuhi garispanduan pelupusan
aset kerajaan.
9.3.10
Pengurusan Anggota
9.3.10.1
Ketua unit hendaklah memastikan agar pengurusan anggota dibawah

jagaan dilaksanakan dengan cekap, adil, dedikasi dan amanah serta
memastikan supaya setiap anggota tidak terlibat dengan segala bentuk
gejalah yang tidak sihat bagi memastikan perkhidmatan yang berkualiti
dan mampu memenuhi kepuasan pelanggan.
9.3.10.2
Anggota makmal hendaklah menyertai semua aktiviti yang diadakan di

peringkat unit dan Hospital dan digalakkan supaya melibatkan diri dalam
aktiviti inovasi.
9.3.10.3
Setiap anggota hendaklah menyertai pendidikan berterusan dengan

menepati sasaran MYCPD seperti yang telah ditetapkan.
9.3.10.4
Semua anggota makmal hendaklah menggunakan kot putih makmal dan

menggunakan PPE yang bersesuaian semasa menjalankan tugas.
9.3.11
Jaminan Kualiti
9.3.11.1
Unit Patologi hendaklah menyediakan program aktiviti jaminan kualiti

dan mewujudkan semua dokumen yang diperlukan dengan lengkap untuk
digunakan sebagai panduan dalam melaksankan pengurusan unit.
Dokumen dan program yang harus dilaksanakan ialah seperti berikut ;
a)
Misi, Misi, Objektif, Carta Organisasi, Piagam Pelanggan dan Carta

Aliran Proses Perkhidmatan. Hendaklah dipamerkan sebagai
panduan kepada pelanggan.
b)
Polisi operasi
c)
Manual Prosedur Kerja
d)
Fail meja
e)
Prosedur Kualiti
80
f)
Arahan kerja
g)
Program Kawalan Kualiti berterusan:

i)
Kawalan Mutu Dalaman (internal QC) hendaklah dilakukan

setiap hari.
ii)
Kawalan Mutu Luaran (external QC) hendaklah dilakukan

setiap bulan dan keputusan hendaklah dihantar kepada
penganjur pada tarikh yang telah ditetapkan.
iii)
Laporan dan kajian QAP/NIA hendaklah dihantar setiap 6

bulan kepada Jabatan Patologi Hospotal Queen Elizabet
Kota Kinabalu.
v)
Audit berkala daripada makmal pusat hendaklah dilakukan

bagi memastikan pelaksanaan aktiviti dilaksanakan secara
berterusan.
vi)
Kajian kepuasan pelanggan hendaklah dilaukukan dua kali

setahun.
9.3.12
Kursus dan pendidikan berterusan berkaitan bidang makmal hendaklah

diberi kepada semua anggota makmal bagi menyediakan kemahiran dan
kepakaran dalam bidang pengendalian tugas makmal.
9.3.13
Benchmarking hendaklah dilakukan untuk mengetahui tahap

perkhidmatan yang diberi dan juga mengenalpasti paras idikator
perkhidmatan dari masa ke semasa.
9.3.14
Keselamatan
9.3.14.1
Anggota makmal hendaklah memastikan langkah-langkah keselamatan

dengan mengutamakan keselamatan pelanggan, pekerja dan aset hospital
seperti bangunan, peralatan dan dokumen Hospital Pitas.
9.3.14.2
Langkah-langkah keselamatan hendaklah berpandukan garispanduan dan

Akta OSHA.
9.3.14.3
Jawatankuasa Keselamatan dan Unit Kawalan Jangkitan peringkat

Hospital hendaklah memantau setiap masa dan memberi pendidikan
mengenai langkah-langkah keselaman secara berterusan.
9.3.14.4
Setiap insiden hendaklah

bertanggungjawab.
81
dilaporkan
kepada
pegawai
yang
9.3.15
Pelupusan Sisa Klinikal Makmal
9.3.15.1
Semua sisa klinikal di makmal hendaklah dianggap sebagai sisa klinkal

berjangkit dan pelupusan hendaklah mematuhi proses pelupusan seperti
9.3.15.2
Semua sisa klinikal di makmal hendaklah dimasukkan dalam bag biru dan
diotokleb sebelum dimasukkan dalam bag kuning.
9.3.15.3
Sisa-sisa yang lain hendaklah mematuhi prosedur pelupusan seperti yang

ditetapkan.
82
2010
EDITION
BAB 10
POLISI FISIOTERAPI
memenuhi objektif Unit Fisioterapi.
83
Fisioterapi HPTS
10
POLISI UNIT FISIOTERAPI
10.1
OBJEKTIF
10.1.1
Membantu dalam pemulihan kefungsian dan keupayaan individu yang

mengalami gangguan dan masalah fizikal, serta gangguan penderiaan.
10.2
SKOP PERKHIDMATAN
10.2.1
RAWATAN PESAKIT DALAM
10.2.2
RAWATAN PESAKIT LUAR
10.2.3
RAWATN KOMUNITI
10.2.4
PEMBERIAN MODALITI RAWATAN
10.2.5
Skop-skop perkhidmatan ini termasuklah:
10.2.5.1
ELEKTROTERAPI
10.2.5.2
10.2.5.3
a)
CERVICAL TRACTION
b)
LUMBAR TRACTION
c)
SHORT WAVE DIARTHERMY
d)
ULTRASOUND THERAPY
e)
INTERFERENTIAL THERAPY
f)
FARADIC STIMULATION
g)
INTERRUPTED DIRECT CURRENT STIMULATION
h)
TRANSCUTANEOS ELECTRICAL NERVE STIMULATION (TENS)
i)
LASER-TENS
LIGHT THERAPY
a)
INFRA-RED RAY
b)
LASER THERAPY
THERMAL AGENTS
a)
HOT PACKS
84
b)
10.2.5.4
10.2.5.5
EXERCISE THERAPY
a)
PASSIVE
b)
ACTIVE
c)
ASSISTED ACTIVE
d)
MECHANICAL
e)
AMBULATION
f)
GAIT RETRAINING
g)
SENSORY RE-EDUCATION
h)
PELVIC FLOOR
i)
RELAXATION
j)
FUNCTIONAL ACTIVITIES
CRYOTHERAPY
a)
10.2.5.6
10.2.5.7
10.2.5.8
WAX BATH
ICE THERAPY
SUPPORT
a)
TAPING
b)
BANDAGING
SPECIAL TECHNIQUES
a)
JOINT MOBILISATION / MANIPULATION
b)
MC KENZIE
c)
PROPRIOCEPTION NEUROMUSCULAR FACILITATION (PNF)
d)
SOFT TISSUE MANIPULATION (STM)
CHEST PHYSIOTHERAPY
a)
BREATHING EXERCISES
b)
POSTURAL DRAINAGE
c)
PERCUSSION / VIBRATION
d)
BRONCHIAL CATHETER SUCTION
85
e)
INSPIRATORY MUSCLES TRAINING
10.2.5.9
STROKE REHABILITATION
10.2.5.10
SPORT REHABILITATION
10.2.5.11
SPECIAL TEST / DIAGNOSTIC PROCEDURE
13.2.5.12
a)
STRENGTH DURATION CURVE
b)
VOLUNTARY MUSCLE CHARTING
EDUCATION
a)
PATIENT / CARER
b)
COUNSELLING
10.2.5.13
HOME VISIT (JIKA PERLU)
10.3
POLISI OPERASI
10.3.1
Jadual Perkhidmatan hendaklah seperti berikut:-
10.3.1.1
PESAKIT LUAR
Pesakit Luar Unit Fisioterapi hendaklah beroperasi semasa waktu pejabat sahaja:
HARI
PAGI
TUTUP
PETANG
ISNIN - KHAMIS
8.00 - 1.00
1.00 - 2.00
2.00 - 5.00
JUMAAT
8.00 11.30
11.30 2.00
2.00 5.00
SABTU DAN AHAD
TUTUP
86
10.3.1.2
PESAKIT DALAM (WAD)
Perkhidmatan Fisioterapi bagi Pesakit Dalam (wad) hendaklah beroperasi semasa

waktu pejabat sahaja seperti jadual di bawah:
HARI
PAGI
TUTUP
PETANG
ISNIN - KHAMIS
8.00 - 1.00
1.00 - 2.00
2.00 - 5.00
JUMAAT
8.00 11.30
11.30 2.00
2.00 5.00
SABTU DAN AHAD
TUTUP
10.3.1.3
a.
PESAKIT LUAR
Unit Fisioterapi menerima rujukan daripada Hospital Biasa atau Pakar,
Unit Pesakit Luar, Klinik Kesihatan Kerajaan serta Hospital atau Klinik Swasta.
b. Rujukan hendaklah melalui Pegawai Perubatan (doktor).
c. Unit ini juga menerima rujukan daripada Terapis Unit Pemulihan yang lain
seperti rujukan dari Unit Fisioterapi / Carakerja hospital / klinik lain.
d. Rujukan hendaklah menggunakan borang rujukan Fisioterapi yang ditetapkan.
e. Pelanggan / pesakit akan dikenakan bayaran berdasarkan :
AKTA FEE 1951 PERINTAH FEE (PERUBATAN)1982 DAN PERINTAH FEE
(PERUBATAN) (PINDAAN) NO.2 1994
f.
PROGRESS REPORT mengenai rawatan Fisioterapi hendaklah diberikan kepada

doctor yang merujuk jika diminta.
87
g. Pendaftaran semua pesakit hendaklah sentiasa dilakukan.
h.
Semua penilaian dan rawatan pesakit hendaklah didokumenkan di dalam fail

pesakit
Fisioterapi
dengan
menggunakan
Sistem
POMR
(PROBLEM
ORIENTATED MEDICAL RECORD SYSTEM).
i.
Rawatan seterusnya hendaklah berdasarkan system temujanji yang ditetapkan

oleh terapis.
j.
Sekiranya pesakit tidak datang untuk sesi rawatan lebih dari dua minggu akan
dianggap sebagai DEFAULTER meninggalkan rawatan dan temujanji
seterusnya tidak akan diberi.
k. Sekiranya pesakit mempunyai kondisi yang akut ketika rawatan, pesakit akan
dirujuk ke Unit Kecemasan untuk penilaian lanjut.
10.5.2) PESAKIT DALAM (WAD)

a. Pesakit dalam Wad hendaklah dirujuk oleh Pegawai Perubatan atau
Pakar.
b. Rujukan hendaklah menggunakan borang rujukan Fisioterapi yang telah
ditetapkan.
c. Borang rujukan hendaklah dihantar ke Unit Fisioterapi untuk pendaftaran
Pesakit Wad.
d. Pelanggan / pesakit hendaklah dikenakan bayaran berdasarkan:
AKTA FEE 1951 PERINTAH FEE (PERUBATAN) 1982 DAN PERINTAH
FEE (PERUBATAN) (PINDAAN) NO.2 1994
88
e. Rawatan CHEST PHYSIOTHERAPY dilakukan dua (2) kali sehari sekiranya

perlu ke atas pesakit dari Wad Pediatrik. (ICU/CCU/Special care Unit
tidak terdapat di Hospital Pitas)
f. Rawatan-rawatan lain hendakalah dilakukan sekali sehari pada wad-wad
lain.
g. Kekerapan rawatan adalah bergantung kepada kondisi pesakit atau atas
permintaan doktor / pakar yang merujuk.
h. Fisioterapis juga boleh menentukan jumlah rawatan yang perlu ke atas
pesakit (berdasarkan kondisi) dan memaklumkan kepada Jururawat Incharge atau doctor yang merujuk.
i. Semua penilaian dan rawatan hendaklah didokumenkan di dalam fail kes
pesakit.
10.5.3) PERPINDAHAN INTERWAD

a. Sekiranya pesakit dipindahkan ke wad lain, rujukan yang baru hendaklah
dilakukan oleh doktor di wad tersebut.
10.5.4) RAWATAN PESAKIT WAD SETELAH DISCAJ
a. Sekiranya pesakit yang discaj dari wad memerlukan rawatan lanjut,
rujukan baru hendaklah dibuat.
b.
Temujanji dengan Unit Fisioterapi Pesakit Luar hendaklah dibuat

sebelum pesakit discaj dari wad.
89
10.6 REQUISITION FOR PHYSIOTHERAPY(Rujukan Untuk Fisioterapi)
10.6.1 Semua rujukan hendaklah menggunakan borang rujukan Fisioterapi yang

telah ditetapkan.
10.6.2 Semua rujukan hendaklah melalui doctor
10.6.3 Borang rujukan hendaklah ditandatangani dan dicop oleh doktor yang
merujuk. Ini adalah untuk memudahkan konsultasi dan maklumbalas
mengenai kondisi pesakit.
10.6.4 Fisioterapis mempunyai hak untuk memilih dan menjalankan rawatan
yang bersesuaian ke atas pesakit berdasarkan Professional Judgment
terapis.
10.6.5 Borang rujukan yang tidak lengkap akan ditolak dan dikembalikan ke wad
yang merujuk.
10.6.6 Rujukan inter-unit dengan unit lain seperti Occupational Therapy atau
Kebajikan boleh diterima.
10.7 PERGERAKAN PESAKIT

10.7.1 Pembantu Perawatan Kesihatan (PPK) Fisioterapi bertanggungjawab ke
atas pergerakan pesakit dari Unit Fisioterapi ke Wad.
10.7.2 Sekiranya PPK Fisioterapi bercuti, kakitangan wad yang berkenaan akan
bertanggungjawab ke atas pergerakan pesakit tersebut.
90
2010
EDITION
BAB 11
POLISI PEMULIHAN
CARA KERJA
memenuhi objektif Unit Pemulihan Cara Kerja.
Pemulihan Cara Kerja HPTS
91
11
POLISI PEMULIHAN CARA KERJA
11.1
OBJEKTIF
11.1.1
Unit Pemulihan Carakerja akan memastikan Jurupulih Carakerja

melakukan tugas dengan penuh tanggungjawab dengan memberikan
perkhidmatan yang selamat, cekap dan berkesan kepada semua klien.
11.1.2
Unit ini akan memberikan perkhidmatan Jurupulih Carakerja pada tahap

yang optima, melalui kerjasama dengan bidang kesihatan yang lain untuk
mencapai matlamat penjagaan kesihatan klien.
11.1.3
Unit ini akan memastikan Jurupulih Carakerja memberikan perkhidmatan

dengan cekap dan berkesan melalui program latihan professional
11.2
SKOP PERKHIDMATAN
Perkhidmatan Unit Pemulihan Carakerja meliputi Pesakit Luar, Pesakit
Dalam dan juga Komuniti. Skop perkhidmatan adalah seperti berikut :
11.2.1
Musculoskeletal rehabilitation
11.2.2
Psychiatric rehabilitation
11.2.3
Pediatric rehabilitation
11.2.4
Child and adolescent psychiatric rehabilitation
11.2.5
Hand and upper limb rehabilitation
11.2.6
Orthopedic rehabilitation
11.2.7
Medical rehabilitation
11.2.8
Oncology rehabilitation
11.2.9
Cardiopulmonary rehabilitation
11.2.10
Geriatric rehabilitation
11.2.11
Neurological rehabilitation
11.2.12
Neurosurgery rehabilitation
92
11.2.13
Rheumatology rehabilitation
11.2.14
Cardiac rehabilitation
11.2.15
Burns rehabilitation
11.2.16
Spinal rehabilitation
11.2.17
Amputation rehabilitation
11.2.18
Community based rehabilitation
11.2.19
Neonatal rehabilitation
11.2.20
Modaliti Rawatan Unit Pemulihan Carakerja
11.2.20.1
Penilaian aktiviti harian ( ADL) hendaklah menggunakan borang MBI
11.2.20.2
Penilaian fizikal
hendaklah
menggunakan borang upper extremity
assessment form
11.2.20.3
Penilaian Status Mental hendaklah menggunakan borang MMSE
11.2.20.4
Penilaian Kerusi Roda
11.2.20.5
Penilaian Rumah / Sekolah / Tempat Kerja hendaklah menggunakan

borang penilaian rumah
11.2.20.6
Penilaian Development bagi kanak-kanak menggunakan borang Denver

II
11.2.20.7
Latihan ADL
11.2.20.8
Aids & Adaptation
11.2.20.9
Terapi Tingkahlaku
11.2.20.10
Latihan Kognitif
11.2.20.11
Latihan Kerusi Roda
11.2.20.12
Memberi pendidikan kepada pesakit dan penjaga
11.2.20.13
Play And Leisure ( Exploration & Training)
11.2.20.14
Relaxation
11.2.20.15
Latihan Sensori
11.2.20.16
Motor training
11.2.20.17
Splint dan Orthotics
11.3
PENYATA POLISI
11.3.1
Sistem Rujukan
93
11.3.1.1
Rujukan pesakit hendaklah dilakukan oleh Pegawai Perubatan, Jurupulih

Carakerja dari hospital lain, Jurupulih Anggota (Fisioterapi) atau
Psykologi sahaja.
11.3.1.2
Borang rujukan hendaklah ditandatangani dan dicop oleh pegawai yang

membuat rujukan bagi memudahkan konsultasi dan maklumbalas
mengenai kondisi pesakit.
11.3.1.3
Semua rujukan hendaklah
menggunakan borang rujukan yang telah
ditetapkan oleh Unit Pemulihan Carakerja.

11.3.2
Waktu Perkhidmatan hendaklah seperti berikut :-
HARI
PAGI
TUTUP
PETANG
ISNIN - KHAMIS
8.00am 1.00pm
1.00pm2.00pm
2.00pm 5.00pm
JUMAAT
8.00am 11.30am
11.30am 2.00pm
2.00pm 5.00pm
SABTU/
AHAD/HARI
KELEPASAN AM
TUTUP
11.3.3
Sistem Yuran / Pembayaran
11.3.3.1
Pesakit hendaklah dikenakan bayaran mengikut Treasure Fees orders

1952
11.3.4
Sistem Pendaftaran
11.3.4.1
Pesakit bagi kes baru hendaklah didaftarkan yang mengandungi data data seperti berikut :
a)
Nama
b)
Alamat
c)
Pekerjaan
d)
Di rujuk oleh doktor
e)
Umur ( Tarikh Lahir )

94
f)
Jantina
g)
Bangsa
h)
Pesakit Dalam / Pesakit Luar
i)
Nombor pendaftaran ( RN )
j)
Nombor Kad Pengenalan ( Nombor Kad Pengenalan Ibu bagi

pesakit
Peadiatrik ) 4 nombor terakhir akan di gunakan sebagai
nombor rujukan Jurupulih Carakerja

k)
Nombor telefon
l)
Tarikh Rujukan
m)
Diagnosis
n)
Rawatan yang di perlukan
11.3.5
Sistem Temujanji
11.3.5.1
Temujanji pesakit hendaklah berdasarkan tarikh yang telah ditetapkan

oleh Jurupulih Carakerja. Temujanji pesakit hendaklah direkod didalam
buku temujanji
11.3.5.2
Semua Pesakit Dalam (In-Patient) hendaklah diberi rawatan secepat

mungkin atau dalam tempoh 24 jam selepas menerima rujukan ( dalam
waktu pejabat )
11.3.5.3
Semua Pesakit Luar (Out-Patient) hendaklah diberi rawatan secepat yang

mungkin atau di beri temujanji dalam tempoh 3 hari bekerja selepas
menerima rujukan bergantung kepada keperluan kes pesakit tersebut.
11.3.6
Sesi Rawatan
11.3.6.1
Rawatan hendaklah diberikan kepada pesakit mengikut tarikh dan masa

temujanji.
11.3.6.2
Maklumat peribadi dan juga kerahsiaan pesakit hendaklah di jaga

sepanjang sesi rawatan dijalankan.
11.3.6.3
Pesakit hendaklah diberi rawatan oleh Jurupulih Carakerja yang bertugas

secepat yang mungkin atau dalam masa 10 -15 minit selepas pendaftaran
pesakit.
95
11.3.6.4
Jarak rumah / sekolah / tempat kerja pesakit yang perlu di lawat

(home/school/work site visit) hendaklah antara 10km daripada hospital.
11.3.7
Sistem Dokumentasi
11.3.7.1
Rawatan yang dijalankan ke atas pesakit hendaklah di rekod setiap hari di

dalam RPP (Medl.99G) menggunakan format Subjektif, Objektif, Analisis,
Plan (SOAP)
11.3.7.2
Progress notes bagi pesakit didalam wad hendaklah di laporkan

didalam BHT pesakit tersebut.
11.3.8
Statistik
11.3.8.1
Statistik bulanan hendaklah dikumpul.
11.3.8.2
Statistik bulanan hendaklah mengandungi bilangan pesakit dan bilangan

perawatan.
11.3.9.
Sistem Kualiti
11.3.9.1
Unit Pemulihan Carakerja hendaklah membuat mesyuarat setiap bulan

bagi membincangkan mengenai sistem pengurusan unit tersebut.
11.3.9.2
Semua
Jurupulih
Carakerja
hendaklah
melibatkan
diri
dalam
mengimplementasikan NIA, KPI, QAP, Innovation dan setiap aktiviti

meningkatkan kualiti yang di jalankan.
11.3.10
Komponen Undang-undang dan Etika
11.3.10.1
Jurupulih Carakerja hendaklah berpegang kepada Ethical Practise

yang telah di tetap oleh Kementerian Kesihatan Malaysia.
96
11.3.10.2
Jurupulih Carakerja hendaklah menjaga semua maklumat-
maklumat
peribadi berkaitan pesakit dengan baik.

11.3.10.3
Pihak ketiga yang ingin meminta maklumat peribadi mengenai pesakit,

hendaklah meminta kebenaran daripada pesakit, Pegawai Perubatan yang
mengendalikan pesakit tersebut atau majikan pesakit.
11.3.10.4
Jurupulih Carakerja hendaklah tidak terlibat dalam apa-apa situasi yang

boleh menyebabkan pesakit mengalami tekanan mental atau fizikal.
11.3.10.5
Jurupulih Carakerja hendaklah memberi layanan yang sama rata kepada

semua pesakit tanpa mengambil kira status sosioekonomi, bangsa, agama
atau jantina.
11.3.10.6
Jurupulih Carakerja hendaklah sentiasa menghormati dan melindungi

maruah diri, rahsia serta autonomi pesakit.
11.3.10.7
Jurupulih Carakerja hendaklah sentiasa merujuk kepada Code of Ethics of

The Malaysian Occupational Therapist Association (MOTA)
97
2010
EDITION
BAB 12
POLISI SAJIAN
memenuhi objektif Unit Sajian.
Sajian HPTS
98
12
POLISI UNIT SAJIAN
12.1
OBJEKTIF
12.1.1
Menyediakan makanan seimbang untuk pesakit berdasarkan kepada

penyediaan makanan Manual Diet Hospital 1980 oleh Kementerian
Kesihatan Malaysia, Garis panduan Katering Hospital 1996 dan Akta
Makanan 1983 dan Peraturan- peraturan Makanan 1985
12.1.2
Memberi
perkhidmatan
sajian
makanan
dengan
mengutamakan
kebersihan dan keselamatan sajian kepada pesakit dan memenuhi

kehendak pelanggan dan berusaha meningkatkan kualiti yang berterusan.
12.2
SKOP PERKHIDMATAN
12.2.1
Merancang, membeli, menyimpan bahan makanan berdasarkan pesanan

dan keperluan pesakit dalam hospital.
12.2.2
Menyedia dan memasak makanan untuk pesakit.
12.2.3
Memberi perkhidmatan kaunseling pemakanan kepada pesakit yang

dirujuk.
12.3
POLISI OPERASI
12.3.1
WAKTU BEKERJA
12.3.1.1
Unit Sajian hendaklah beroperasi setiap hari dari jam 6.00 pagi hingga
jam 6.00 petang sepanjang tahun.
12.3.1.2
Waktu bertugas bagi Tukang Masak hendaklah mengikut jadual 3 syif,

iaitu:
a)
6.00 pagi hingga 1.00 petang bagi anggota yang bertugas waktu
pagi
b)
11.00 pagi hingga 6.00 petang bagi anggota yang bertugas waktu
petang
99
c)
8.00 pagi hingga 12.00 tengah hari dan 3.00 petang dan 6.00
petang yang bertugas divided syif.
12.3.2
MASA MENGAMBIL MAKANAN
12.3.2.1
Makanan yang sudah siap hendaklah diambil oleh anggota wad masingmasing mengikut jadual :
Minuman/Makanan
Masa
Sarapan pagi
7.00 pagi
Makan Tengah hari
11.30 tengah hari
Minum petang
2.30 petang
Makan malam
5.30 petang
Jadual 1
12.3.3
POLISI PENYEDIAAN SAJIAN
12.3.3.1
Makanan hendaklah disediakan empat kali sehari.
12.3.3.2
Menu hendaklah dirancang oleh Penolong Pegawai Penyediaan Makanan

dengan bantuan anggota lain dan diluluskan oleh Pengarah Hospital.
12.3.3.3
Setiap menu yang diluluskan hendaklah digunapakai secara kitaran 7 hari

berpandukan:
a)
Manual Diet Hospital 1980 keluaran Kementerian Kesihatan

Malaysia.
b)
Akta Makanan 1983 oleh Kementerian Kesihatan Malaysia.
12.3.4
PEMESANAN DARI WAD
12.3.4.1
Semua pesanan makanan dari wad hendaklah dibuat menggunakan

borang Perubatan 33a (diet sheet) yang telah diisi lengkap berdasarkan
kepada jumlah pesakit di Wad dan dihantar ke Unit Sajian.
12.3.4.2
Sekiranya ada pesanan tambahan, pesanan hendaklah dibuat melalui

telefon ke Unit Sajian dan dicatat didalam buku Rekod Tambahan Pesakit.
100
12.3.4.3
Sekiranya pesakit dipindahkan ke wad lain, permohonan untuk

pemindahan makanan hendaklah dibuat melalui telefon serta hendaklah
mengisi Borang DPR/1 oleh Wad asal.
12.3.5
PEMBELIAN, PENERIMAAN DAN PENYIMPANAN BAHAN-BAHAN

MENTAH DARI PEMBEKAL.
12.3.5.1
Semua makanan mentah hendaklah dipesan dari kontraktor yang dilantik

oleh Jabatan Kesihatan Negeri Sabah.
12.3.5.2
Pesanan bahan mentah basah hendaklah dibuat setiap hari untuk

kegunaan keesokan harinya menggunakan Borang Perubatan 34.
Sementara bahan mentah kering hendaklah dipesan seminggu sekali atau
apabila perlu mengikut keperluan paras stok juga dengan menggunakan
Borang Perubatan 34.
12.3.5.3
Semua jenis bekalan makanan mentah hendaklah diterima oleh Pegawai

Dietetik/ Pen. Peg. Penyediaan Makanan/ Penyelia Asrama yang bertugas
disaksikan oleh Anggota Bebas Unit Sajian mengikut jadual yang
ditetapkan. Pada hari kelepasan am, proses penerimaan hendaklah
dijalankan oleh Pembantu Perubatan U29/ Jururawat U29 yang bertugas
dengan disaksikan Jururawat U11/ U14 mengikut jadual yang ditetapkan
dan dibantu oleh tukang masak.
12.3.5.4
Bekalan hendaklah dihantar tidak lewat dari jam 8.00 pagi.
12.3.5.5
Jika ada petukaran atau kekurangan sesuatu bekalan/barangan, pegawai

yang menyelia unit sajian hendaklah meminta ganti dan penggantian
hendaklah dilakukan sebelum jam 9.30 pagi. Jika barang tidak dihantar
dalam tempoh tersebut 10% denda hendaklah dikenakan.
12.3.5.6
Pengeluaran barangan dari stor hendaklah secara First In First Out

(FIFO) dan hendaklah didaftarkan dalam satu Buku Rekod Bahan Kering
12.3.5.7
Buku Stok Bahan-bahan Kering Stor hendaklah diperiksa oleh Pegawai

Dietetik/ Penolong Pegawai Penyediaan Makanan sekurangkurangnya
dua minggu sekali atau bila perlu termasuk mengesahkan semua bilbil
makanan sebelum dihantar ke Unit Pengurusan Am untuk tindakan lanjut.
101
12.3.5.8
Laporan prestasi pembekal hendaklah dibuat sebulan sekali untuk

menilai prestasi pembekal dan hendaklah dihantar ke Jabatan Kesihatan
Negeri Sabah.
12.3.6
MENYEDIA DAN MEMASAK
12.3.6.1
Penyediaan makanan pesakit hendaklah dibahagi kepada 3 iaitu:

a)
Penyediaan diet normal bagi kelas 3.
b)
Penyediaan diet terapeutik. Iaitu diet bagi pesakit yang

memerlukan modifikasi tertentu dalam makanannya.
c)
Membekal formula enteral dan formula susu bayi kepada pesakit

dalam
yang
memerlukan
dengan
syarat
telah
mendapat
persetujuan dan surat daripada Pegawai Perubatan yang

bertanggungjawab.Formula susu bayi yang dipesan dari wad
hendaklah melalui persetujuan Jururawat Laktasi untuk tindakan
sealanjutnya berdasarkan polisi Hospital Rakan Bayi.
12.3.6.2
Tukang masak hendaklah memastikan jumlah bagi jenis-jenis diet pesakit

terapeutik dan normal
adalah seperti yang tercatat pada papan
kenyataan diet harian pesakit.

12.3.6.3
Tukang masak hendaklah menyediakan diet doctor on call setiap hari.
12.3.6.4
Diet terapeutik hendaklah disediakan oleh tukang masak Unit Sajian

secara perkhidmatan berpusat iaitu makanan akan dihidang kedalam tray
dan dilabel nama,nombor katil,jenis diet dan tarikh sebelum dimasukkan
kedalam troli makanan.
12.3.6.5
Makanan untuk pesakit normal kelas 3
hendaklah
dihidang secara
perkidmatan berpusat iaitu dihidang kedalam tray dan dimasukkan ke

dalam troli makanan sebelum diambil oleh Pembantu Perawatan
Kesihatan untuk diagihkan kepada pesakit.
12.3.6.6
Penyediaan diet pesakit hendaklah berdasarkan kepada pesanan dari

anggota wad.
12.3.7
PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN MAKANAN
102
12.3.7.1
Setiap jenis makanan hendaklah diagihkan secara berasingan di dalam

bekas makanan mengikut wad sebelum dihantar ke Wad.
12.3.7.2
Setiap anggota wad
hendaklah bertanggungjawab untuk mengambil
makanan dari Unit Sajian dengan menggunakan bekas yang telah

disediakan. Bagi makanan pesakit yang mempunyai penyakit berjangkit,
hendaklah menggunakan bekas makanan pakai buang (disposable) akan
disediakan oleh Unit Sajian.
12.3.7.3
Pihak anggota Wad hendaklah bertanggungjawab memastikan bahawa

bekas-bekas makanan sentiasa bersih dan selamat digunakan.
12.3.7.4
Bekas kepunyaan Unit Sajian hendaklah dicuci dengan bersih sebelum

dikembalikan.
12.3.7.5
Pegawai Dietetik hendaklah
memeriksa dari masa ke masa bagi
menjamin kebersihan bekas-bekas makanan ini dipatuhi.
12.3.8
PEMBERSIHAN ALATAN DI UNIT SAJIAN
12.3.8.1
Semua peralatan yang ada di Unit Sajian hendaklah
berada dalam
keadaan yang baik. Sebarang kerosakan hendaklah dimaklumkan kepada

Penolong Pegawai Penyediaan Makanan atau Penyelia Asrama.
12.3.8.2
Semua peralatan hendaklah dibersihkan dengan teliti menggunakan air

dan sabun, dikeringkan dan disusun dengan rapi
12.3.8.3
Setiap permukaan meja kerja hendaklah dilap dengan sabun cecair

pencuci dan dilap 2 kali dengan air bersih.
12.3.9
POLISI KESELAMATAN DI DALAM KAWASAN DAPUR
12.3.9.1
Anggota yang tidak bekerja di Unit Sajian tidak dibenarkan masuk ke

tempat penyediaan makanan tanpa kebenaran.
12.3.9.2
Semua urusan dengan unit ini hendaklah berurusan di Kaunter

Penerimaan.
12.3.9.3
Stor bahan kering hendaklah sentiasa dikunci.
12.3.9.4
Stor gas memasak hendaklah sentiasa berkunci. Anggota yang mengesan

ketidaknormalan pada fungsi gas hendaklah melaporkan segera kepada
103
Ketua Unit atau sesiapa yang bertanggungjawab menjaga Unit pada waktu
pejabat dan terus kepada HSS (133) pada bukan waktu pejabat.
12.3.9.5
Semua anggota yang bertugas di Unit Sajian hendaklah diwajibkan

menjalani pemeriksaan perubatan setahun sekali atau apabila perlu.
12.3.9.6
Anggota Unit Sajian hendaklah sentiasa mematuhi peraturan Akta

Makanan 1983 dan Garispanduan Katering Hospital 1996.
12.3.9.7
Semua anggota hendaklah bertanggungjawab memastikan semua pintu

unit sentiasa ditutup.
12.3.9.8
Tukang
Masak
yang
bertugas
pada
waktu
petang
hendaklah
bertanggungjawab mengunci pintu-pintu unit selepas bertugas dan

menghantar kunci tersebut kepada pihak yang bertanggungjawab.
12.3.9.9
Semua anggota hendaklah memastikan semua paip, kipas, lampu dan suis
ditutup sebelum meninggalkan unit selepas bertugas.
12.3.9.10
Semua anggota hendaklah bertanggungjawab melaporkan kepada Ketua

Unit sekiranya mendapati tikus, kucing atau binatang liar berada di
kawasan Unit Sajian.
104
2010
EDITION
BAB 13
POLISI DEWAN
BEDAH
memenuhi objektif Unit Dewan Bedah.
Dewan Bedah HPTS
105
13.1 POLISI AM DEWAN BEDAH HOSPITAL PITAS

13.1.1
OBJEKTIF
13.1.1.1 Menyediakan perkhidmatan rawatan curative dengan cara pembedahan

supaya penyembuhan berlaku dengan lebih cepat dan mengurangkan
kesengsaraan pesakit.
13.1.2 KAKITANGAN
13.1.2.1 Kakitangan minima mengikut kapasiti perkhidmatan untuk menyediakan
perkhidmatan yang selamat dan berkualiti bagi setiap pasukan pembedahan
hendaklah mengandungi;
a)
b)
c)
d)
e)
Pakar Bedah..
Penolong Pegawai Perubatan Bius U29..
Jururawat Terlatih U29..
Pembantu Perawatan Kesihatan U03
Khidmat Sokongan Hospital.
01 orang
01 orang
02 orang
02 orang
01 orang
13.1.3 KAKITANGAN SOKONGAN

13.1.3.1 Bagi tujuan keselamatan pekerja dan pelanggan kakitangan haruslah sentiasa
mencukupi dan berkemahiran. Kakitangan sokongan yang dimaksudkan
boleh didapati dari unit-unit lain dalam Hospital Pitas.
13.1.3.2 Kakitangan boleh dilatih secara dalaman dan informal untuk memenuhi
keperluan kakitangan yang tidak mencukupi.
13.1.4 POLISI OPERASI
13.1.4.1
Skop pengurusan operasi ditentukan oleh Ketua Jabatan.
13.1.4.2
Semua kakitangan Unit Dewan Bedah sentiasa berkerjasama sebagai satu

unit.
13.1.4.3 Setiap sub-unit mempunyai polisi operasi tersendiri, namun begitu masih
tertakluk dalam peraturan am Dewan Bedah.
13.1.4.4 Semua kakitangan, pesakit dan tetamu adalah terikat dengan peraturan am
Dewan Bedah.
13.1.4.5
Menjaga rahsia, privasi dan keselamatan pesakit serta pekerja adalah

menjadi keutamaan dalam semua aktiviti.
13.1.4.6 Kakitangan konsotium yang bertugas dalam Dewan Bedah adalah secara
langsung dibawah pengawasan kakitangan Dewan Bedah.
106
13.1.4.7 Semua kakitangan di larang membuat sebarang kenyataan atau maklumat

kepada pihak media dan sebagainya.
13.1.4.8 Semua kakitangan adalah bertanggungjawab ke atas keselamatan harta
kerajaan.
13.1.4.9 Polisi Dewan Bedah adalah tertakluk dalam polisi Am Jabatan.
13.1.5 MASA OPERASI
13.1.5.1 Beroperasi dalam masa pejabat:
Hari
Pagi
Rehat
Petang
Isnin - Khamis
08.00 am 01.00pm
01.00pm 02.00pm
02.00pm 05.00pm
Jumaat
08.00am 11.30am
11.30am 02.00pm
02.00pm 05.00pm
Sabtu, Ahad dan Cuti

Hari Rehat
Umum
13.1.5.2 Beroperasi dalam masa kecemasan pada bila-bila masa.
13.1.6 OPERASI KECEMASAN
13.1.6.1
Bagi menyambut kelahiran bayi dalam LSCS pada masa pejabat adalah
kakitangan daripada Dewan Bersalin.
13.1.6.2
Bagi menyambut kelahiran bayi dalam LSCS selapas masa pejabat adalah
ditentukan oleh Ketua Jururawat Hospital Pitas.
13.1.6.3
Bagi semua kakitangan yang terlibat dalam jadual panggilan kecemasan

hendaklah berada dalam lingkungan yang mudah dihubungi dan dapat
datang dalam masa yang segera.
13.1.6.4
Hendaklah memberitahu Ketua Unit jika berada diluar kawasan.
13.1.6.5
Kebenaran berada diluar kawasan hendaklah ada pengganti yang pasti

terlebih dahulu.
13.1.6.6
Hendaklah berusaha untuk menghadiri kecemasan dengan segera apabila

mendapat panggilan kecemasan.
13.1.6.7
Semua kakitangan Unit Dewan Bedah boleh dipanggil pada bila-bila masa jika
keadaan memerlukan.
13.1.6.8
Kakitangan ancilary boleh dilatih untuk melakukan kerja khusus dengan

kebenaran Pengarah Hospita melalui latihan tidak formal.
107
13.2 POLISI PEMBIUSAN (ANAESTHESIA)

13.2.1 OBJEKTIF
Untuk memberikan keselesaan kepada pesakit semasa dibedah,
mengurangkan risiko pembiusan dan menjimatkan masa.
13.2.2 SKOP PERKHIDMATAN
13.2.2.1 Anestesia Am
13.2.2.2 Anestesia setempat
13.2.2.3 Sedasi
13.2.3 RUJUKAN
13.2.3.1
Pengarah Hospital Pitas
13.2.3.2
Pakar Anestesia QEH
13.2.3.3
Ketua Pakar Anestesia Sabah
13.2.4 POLISI UMUM PEMBIUSAN

13.2.4.1 Polisi anesthesia adalah tertakluk kepada polisi umum Dewan Bedah.
13.2.4.2
Anaesthetist bagi Hospital Pitas bermaksud Penolong Pegawai Perubatan

Anesthesia, kecuali dinyatakan sebaliknya.
13.2.4.3 Penolong pegawai Perubatan anesthesia adalah secara langsung dibawah

tanggungjawab Pengarah Hospital Hospital Pitas.
13.2.4.4
Penolong Pegawai perubatan anesthesia sentiasa boleh menghubungi Ketua

Pakar Anesthesia, Pakar Anesthesia atau Pegawai Perubatan Anesthesia
untuk tujuan rujukan kes pembiusan.
13.2.5 POLISI OPERASI TATACARA PEMBIUSAN

13.2.5.1
Penolong Pegawai Perubatan Anesthesia harus datang lebih awal untuk

menyediakan peralatan, serta merancang tatacara pembiusan yang berkaitan
dengan senarai pembedahan.
13.2.5.2 Penolong Pegawai Perubatan Anesthesia hendaklah sentiasa dibantu oleh

seorang pembantu yang mahir. Pembantu adalah khusus untuk pembiusan
dan tidak melakukan bidang tugas lain pada masa membantu Anesthetis.
13.2.5.3
Pemasangan Canulation bagi pesakit yang akan menjalani pembiusan
108
sekurang-kurangnya yang terbesar mengikut saiz pesakit iaitu

size 18G dan keatas.
13.2.5.4 Semua picagari (syringe) berisi ubat-ubatan pembiusan hendaklah dilabelkan
dengan nama ubat-ubatan dan persediaan.
13.2.5.5 Sentiasa mematuhi Standard Precaution untuk setiap tatacara pembiusan
untuk semua pesakit yang dibius.
13.2.5.6 Anesthetis tidak boleh meninggalkan pesakit dalam pembiusan kecuali ada
pengganti, sekiranya tiada pengganti maka pembantu yang mahir hendaklah
diarahkan dengan jelas tentang pengendalian masalah semasa ketiadaan
anesthetis.
13.2.5.7 Semasa melakukan tatacara pembiusan secara Regional technique keperluan
resusitasi hendaklah tersedia seperti;
a) Thiopentone (Diluted)
b) Ephedrine vasoconstrictor (Diluted)
c) Atrophine (tersedia)
d) Suxamethonium (tersedia)
13.2.5.8
Mengisi Anesthetic record ini adalah berkaitan dengan medico-legal yang

harus diambil perhatian, semua keperluan borang Anaesthestic record
hendaklah dipenuhi dan ditulis dengan jelas dan lengkap sebelum dan
selepas pembedahan.
13.2.5.9
Anesthetis hendaklah mengiringi pesakit semasa dalam dewan bedah

sehingga diserahkan Kepada Jururawat berkenaan. Semasa penyerahan
pesakit hendaklah menerangkan kepada Jururawat yang menerima secara
terang dan jelas arahan-arahan yang perlu untuk keselamatan pesakit.
13.2.5.10 Anesthetis hendaklah memastikan pesakit stabil sebelum diserahkan ke wad.

13.2.6 POLISI OPERASI PERSEDIAAN PRA-PEMBIUSAN (PRE-ANAESTHESIA)
13.2.6.1 Pemeriksaan dan analisa pesakit dilakukan oleh Pegawai Perubatan dan
direkod dalam borang Anesthesia serta menandatanganinya.
13.2.6.2 Semua kes elektif mesti diperiksa sehari sebelum pembedahan.
13.2.6.3 Bagi kes pesakit yang teruk dan perlukan pembedahan kecemasan hendaklah
diperiksa dalam wad sebelum pembedahan dilakukan.
13.2.6.4 Rujuk kepada pakar berkaitan perkara yang berkemungkinan bermasalah
atau kes-kes yang perlu ditangguh seperti;
a) Semua bayi lahir
b) ASA 3 dan Keatas
c) Kemungkinan bermasalah untuk intubasi
109
d) Pembedahan major
e) Pesakit yang mungkin diwadkan dalam ICU
f) Pesakit yang mempunyai masalah perubatan yang ganjil, Contoh: Rare
Indocrine Disease,
g) Neuromuscular Disease dan sebagainya.
h) Kes yang berkaitan atau berkemungkinan melibatkan medical legal.
i) Orang Kenamaan (VIP), kakitangan perubatan dan lain-lain.
j) Bila ada keraguan.
13.2.6.5 Arahan-arahan kepada kakitangan wad hendaklah ditulis dengan terang dan
jelas.
a) Penyiasatan ulangan.
b) GXM dan keperluan darah dan bekalan darah.
c) Masa untuk berpuasa terutama kanak-kanak.
d) Ubat-ubatan yang perlu diberi atau ditangguh (Omitted).
e) Dan lain-lain maklumat berkaitan.
13.2.7 POLISI PRE-MEDICATION
13.2.7.1 Setiap ubat-ubatan premedication order hendaklah ditulis dengan terang dan
jelas;
a) Nama dan dos ubat
b) Cara pengambilan
c) Masa pengambilan
13.2.7.2
Pre-medication yang disorkan.

a) Tiada Pre-medication
i) Tenat, septik, pesakit tua
ii) Pesakit yang berkemungkinan bermasalah salur pernafasan
iii) Kes rawatan harian (Day care cases)
iv) Kes surgery neurologi
b) Oral Benzodiazepine.
Tablet Midazolam 7.5mg atau Tablet Diazepam 510mg
i) Sedasi untuk malam sebelum pembedahan
ii) Kes minor
iii) Kes dimana Regional tecnique sebagai cara pembiusan
c) Narcotic Pre-medication.
Intramaskular Pethedine 1mg/kg DAN
Intramaskular Promethazine 12.5mg 25mg
i) Diberikan kepada pesakit 1 jam sebelum pembedahan
ii) Kes major bagi pesakit yang fit untuk pembedahan
iii) Kes pesakit dalam kesakitan (Contoh: Fraktur tulang Femur)
d) Kes Pediatrik. Syrup trimeprazine tartrate (Vallergen) 3-4mg/kg
110
i) Diberi 2 jam sebelum pembedahan.

ii) tidak diberikan kepada bayi dibawah umur 6 bulan, bayi tenat dan
bayi bersejarah pramatang
e) Bagi kanak-kanak umur lebih 5 tahun atau 15kg dan keatas;
i) Tab Diazepam 2.5mg / 0.2mg/kg)
13.2.7.3 Kes Obstetrik
a)
b)
c)
d)
Oral Tab. Ranitidine 150mg nocte.

Oral Tab. Ranitidine 150mg pagi sebelum pembedahan
Oral Sodium citrate 30ml semasa penghantaran ke dewan bedah
Bagi kes kecemasan, Intravena Ranitidine 50mg diberi sebaik saja
keputusan untuk pembedahan LSCS dilakukan.
13.2.7.4 H2 Blocker / Antacid. Tablet Ranitidine 150mg

a) Sebagai profilaksis terhadap aspirasi asid gaster bagi pesakit yang
berkemungkinan muntah (Regurgitation) seperti; pesakit Obes, Hernia
Hiatus atau oesophagitis reflux.
13.2.7.5 Jika terdapat perubahan dalam senarai OT kerana keperluan anaesthesia
(Seperti: Pesakit bayi dan pesakit Diabetik) hendaklah berbincang dengan
Anaesthetis yang menjaga dan surgeon berkenaan serta berhubung segera
dengan OT jika terdapat perubahan yang telah dilakukan.
13.2.8 POLISI KEIZINAN PEMBIUSAN ATAU KONSEN (ANAESTHESIA CONSENT)
13.2.8.1 Setiap pesakit yang menjalankan pembiusan hendaklah diberi penerangan
dan menandatangani boring keizinan Anaesthesia (pembiusan), yang telah
ditandatangani oleh pesakit sendiri jika berumur 21 tahun keatas dan untuk
pesakit di bawah umur 21 tahun, ibubapa, penjaga atau keluarga terdekat
yang cukup umur untuk menandatangaaninya. Borang keizinan Anaesthesia
mestilah sah iaitu tidak melebihi 2 minggu dari tarikh ditandatangani dan
tarikh pembiusan akan dijalankan.
13.2.8.2 Bagi pesakit yang berisiko tinggi Anaesthetic risk, konsen high risk consent
hendaklah diterangkan kepada pesakit atau saudara-mara dan hendaklah
dicatitkan dalam patient case history atau borang konsen anaesthetik, serta
ditandatangani oleh pesakit atau keluarga.
13.2.8.3
Konsen hendaklah disediakan sebelum masuk ke dewan bedah untuk

pembiusan.
13.2.9 POLISI PENANGUHAN PEMBIUSAN

13.2.9.1
Anaesthetis boleh menunda atau menangguh tatacara pembiusan selepas
111
berbincang dengan Pegawai Perubatan jika beliau berpendapat bahawa kes

itu perlu ditangguhkan atau dirujuk.
13.2.9.1
Jika kes perlu ditunda hendaklah menerangkan sebab khusus dan diberikan
Cadangan seperti dirujuk kepada pakar perubatan, rawatan masalah
penyiasatan makmal atau tahap kesihatan pesakit yang tidak boleh dibius.
13.2.10
POLISI PENYIASATAN RUTIN BAGI PESAKIT YANG MENERIMA

PEMBIUSAN
UMUR
Kurang 40 tahun
Lebih 40 tahun
MINOR OPERATION
-FBC, UFEME & RBS
(jika urine Glukose +ve)
MAJOR OPERATION
-FBC, UFEME, BUSE, GXM &
RBS (jika urine Glukose
+ve)
-FBC, UFEME, RBS, BUSE, -FBC, UFEME, RBS, BUSE,
Sr. Creatinine, ECG & CXR Sr. Creatinine, ECG, CXR,
PT/PTT/INR, BT, CT, LFT &
GXM
13.2.10.1 Pembedahan major ialah apabila melibatkan pembedahan terbuka kepada

Cranium, Thorax dan Abdomen atau apabila pendarahan dijangka lebih
10% daripada blood volume.
13.2.10.2
Garis panduan di atas hanya berkaitan dengan pesakit yang tidak

mempunyai tanda klinikal dan sekiranya terdapat masalah perubatan,
penyiasatan yang lebih lanjut dan berkaitan hendaklah dilakukan.
13.2.11 POLISI VALIDITY OF INVESTIGATION

13.2.11.1
Kenyataan dibawah adalah bagi keputusan makmal yang normal sahaja;

a) CXR. 6 bulan
b) ECG. 1 bulan
c) Hb, BUSE, RBS. 1 minggu
13.2.11.2
Penyiasatan ulangan dilakukan sekiranya terdapat symptom yang baru

ataupun rawatan telah dijalankan untuk membetulkan abnormal, seperti
selepas rawatan potassium bagi hipokalaemia atau insulin untuk
hiperglesemia.
13.2.11.3
Penyiasatan Khusus Untuk Keadaan Luar Biasa.
ABG
-Semua pesakit tenat atau septic

-Thoracotomy
-Moderate to severe lung diseases
-Masalah pernafasan
112
LUNG FUNCTION TEST
BT / CT
PT / PTT / INR
-Thoracotomy
-Moderate to severe COAD
-Others chronic lung diseases
-Tonsilectomy
-Cleft lip / palate surgery
-Baseline Ix for suspected coagulopathy
-Liver diseases
-Coagulopathy
-Anticoagulant therapy
13.2.12 POLISI TATACARA KHUSUS

13.2.12.1
Polisi tatacara hendaklah mematuhi garispanduan dan protocol yang ada.

a) Protokol untuk memeriksa Anaesthetic machine sebelum digunakan.
b) Dos ubat-ubatan dalam pembiusan.
c) Keadaan Masalah Perubatan
d) Specific Surgery
e) Critical Event
13.3 POLISI KLINIKAL (OPERATING SUITE)

13.3.1 OBJEKTIF
13.3.1.1
Untuk memberikan perkhidmatan yang selamat dengan memastikan

keselesaan pesakit semasa dibedah dan mengekalkan teknik aseptik
sepanjang pembedahan.
13.3.2 SKOP PERKHIDMATAN

13.3.2.1 Menyelanggara pembedahan dengan selamat.
13.3.2.2 Mengekalkan teknik aseptik sepanjang pembedahan.
13.3.2.3 Menyelangara peralatan pembedahan sebelum dan selepas pembedahan.
13.3.3
POLISI UMUM OPERATING SUITE
13.3.3.1
Mengutamakan keselamatan dan keselesaan pesakit semasa di dewan bedah.
13.3.3.2
Menentukan keselamatan dan tatacara berjalan dengan betul dan

mengekalkan teknik aseptik.
113
13.3.3.3
Menyalinkan baju kepada O.T attire sebelum masuk ke dalam dewan bedah,
serta mematuhi cara pemakaian yang ditetapkan bermula dengan memakai
Cap terlebih dahulu.
13.3.3.4
Melakukan tugas dengan penuh bertanggungjawab, berkerjasama, cepat,

betul dan pantas.
13.3.3.5
Memastikan semua pintu dewan bedah sentiasa bertutup.
13.3.3.6
Memberitahu Ketua Unit apabila meninggalkan dewan bedah untuk urusan

luar unit.
13.3.3.7
Memastikan semua spesimen atau benda asing dari pesakit disimpan dan
dilebalkan dengan betul, di dokumentasi dan diberi kepada kakitangan wad
yang berkenaan dan menandatangani buku dispatch specimen.
13.3.3.8
Kakitangan lain dilarang melintasi diantara kawasan steril selain

kakitangan yang menjalankan pembedahan.
13.3.3.9
Jangan membuka pintu secara kuat yang boleh menyebabkan gangguan

tekanan udara di dalam Unit dewan bedah (Air Violation).
13.3.3.10 Sentiasa memeriksa bekalan keperluan peralatan di Unit Dewan Bedah agar
sentiasa mencukupi.
13.3.3.11 Tidak berdiam diri jika ada sebarang masalah yang dihadapi semasa
pembedahan dengan membantu kakitangan lain dalam situasi kecemasan.
13.3.3.12 Memastikan keselamatan pesakit yang dipasangkan atau menggunakan
Tourniquet atau Ditermy sebelum, semasa dan selepas mengikut yang
ditetapkan.
13.3.3.13 Semua kes pembedahan LSCS hendaklah diambil fetal heart rate semasa
penerimaan atau sebelum proses pembedahan dimulakan
13.3.4 POLISI OPERASI BAGI SCRUB NURSE PERTAMA

13.3.4.1
Membantu doktor semasa membersihkan kulit pesakit dan mengekalkan

teknik aseptik sepanjang prosuder pembedahan dijalankan.
13.3.4.2
Memberi perhatian penuh di operative field semasa prosuder pembedahan

dan menjangka keperluan ahea of surgeon.
13.3.4.3
Mengira alat-alat pembedahan mengikut prosuder yang ditetapkan dan

memberitahu doktor keputusannya yang betul.
13.3.4.4
Mengenakan dressing pada luka pembedahan mengikut cara yang
114
13.3.4.5
13.3.5
ditetapkan atau berdasarkan arahan doktor.

Menyemak dan memastikan spesimen betul, berlebal dengan betul dan
merekodkan dalam buku dispatch specimen.
POLISI OPERASI BAGI SCRUB NURSE KEDUA
13.3.5.1
Skrub lebih awal dari doktor, menyusun dan mengira alat-alat bedah, swab
jarum dan pisau mengikut cara yang ditetapkan.
13.3.5.2
Menyediakan semua alat keperluan oleh skrub nurse mengekalkan teknik

aseptik dan memaklumkan skrub nurse pertama keputusan kiraan alat
bedah, jarum dan swab.
13.3.5.3
Menyemak specimen bersama skrub nurse pertama, disimpan dan dilebal

mengikut cara yang ditentukan.
13.3.6 POLISI OPERASI BAGI JURURAWAT KAUNTER (RECEPTION NURSE)

13.3.6.1
Bertanggungjawab terhadap kebersihan dan keperluan alat-alat pembedahan

mencukupi.
13.3.6.2
Menerima pesakit di air lock dengan mesra dan bersopan, memastikan

pesakit yang betul dengan bertanyakan namanya untuk yang sedar dan
melalui tanda nama untuk yang separuh sedar; serta butiran pesakit dan
persediaan disemak mengikut checklist yang disediakan.
13.3.6.3
Mendaftarkan maklumat pesakit ke dalam buku daftar di dewan bedah

dengan lengkap dan terang diruang bahagian kejururawatan.
13.3.6.4
Mengutamakan keselamatan pesakit, keselesaan dan sokongan emosi

pesakit.
13.3.7 POLISI OPERASI BAGI CIRCULATING NURSE

13.3.7.1
Menentukan bilik dewan bedah sedia untuk proses pembedahan.
13.3.7.2
Memelihara keselamatan dan keselesaan sepenjang proses sebelum, semasa

dan selepas pembedahan.
13.3.7.3
13.3.7.4
Sentiasa mengekalkan sterility peralatan pembedahan.

Membantu skrub nurse dalam membantu pegawai perubatan menjalankan
proses pembedahan dan mengira alat-alat bedah, swab, atrumatic needles
bersama skrub kedua dan catitkan dalam borang swab and instrument
count.
115
13.3.7.5
Bertanggungjawab kepada barang-barang pesakit, organ dan tisu untuk

specimen yang hendak dihantar ke wad berkenaan.
13.3.7.6
Sentiasa peka dalam menerima dan menyampaikan mesej atau hal-hal lain
untuk kakitangan dalam bilik bedah.
13.3.7.8
Membantu mencuci, mengeringkan, menyusun, membungkus alat-alat

pembedahan dan lain-lain keperluan.
13.3.8 POLISI OPERASI BAGI TEKNIK ASEPTIK

13.3.8.1
Pastikan hanya peralatan steril yang digunakan dalam kawasan steril.
13.3.8.2
Kawasan Surgikal gaun yang steril dianggap hanya daripada paras pinggang
hingga bahagian depan bahu dan kawasan tangan sahaja.
13.3.8.3
Tables are sterile only at table level.
13.3.8.4
Person who are sterile touch only sterile items or areas, person who are not
sterile only unsterile items or areas.
13.3.8.5
Unsterile person avoid reaching over a sterile field sterile person avoid
leaning over an unsterile areas.
13.3.8.6
Edges of anything the encloses sterile content are considered unsterile.
13.3.8.7
Sterile field is created as close as possible to time of use.
13.3.8.8
Sterile person keep well within the sterile areas.
13.3.8.9
Sterile person keep contact with sterile areas to minimum.
13.3.8.9
Unsterile person avoid sterile areas.
13.3.7.10
Destruction of intergrity of microbial barrier result in contamination.
13.3.8.11
Microorganism must be kept to an irreducible minimum.
13.3.8.12
Semua kes pembedahan hendaklan melakukan yang bersih dahulu dan

kemudian yang kotor atau yang septik, walau bagaimanapun kes-kes
kecemasan dikecualikan.
13.3.9 POLISI OPERASI BAGI PERSEDIAAN PESAKIT SEBELUMPEMBEDAHAN

13.3.9.1 Persediaan pesakit hendaklah mengikut checklist pre-operative yang
disediakan Dewan Bedah Hospital Pitas.
116
13.3.9.2 Pastikan semua pesakit ke dewan bedah telah diperiksa oleh doctor dan
pastikan semua arahan doktor telah dilaksanakan sebelum pesakit ke dewan
bedah.
13.3.9.3 Pesakit dipasangkan branula yang bersaiz paling besar mengikut saiz pesakit
seperti dewasa, kanak-kanak dan bayi serta pastikan I.V drip tersebut
berfungsi dengan baik.
13.3.9.4 Pesakit yang dilakukan Re-CMR, POP Cast hendaklah dibuka sebelum pesakit
dihantar ke dewan bedah.
13.3.9.5 Memastikan borang keizinan pembedahan telah ditandatangani oleh pesakit
sendiri jika berumur 21 tahun keatas dan untuk peskit di bawah umur 21
tahun, ibubapa, penjaga atau keluarga terdekat yang cukup umur untuk
menandatangaaninya. Borang keizinan pembedahan mestilah sah iaitu tidak
melibihi 2 minggu dari tarikh di tandatangani.
13.3.9.6 Semua kes elektif dan semi-emergency hendaklah mengisi borang penetapan
masa dengan lengkap dan dihantar ke unit dewan bedah sebelum
pukul satu (1) tengahari atau sebaik saja pembedahan tersebut telah
ditentukan oleh doktor.
13.3.9.7 Kes-kes kecemasan pada waktu pejabat hendaklah memaklumkan staf Unit
Dewan Bedah melalui panggilan telefon 210, 211 dan 212. Bagi kes-kes
Kecemasan selepas masa pejabat hendaklah menghubungi kakitangan yang
tinggal dalam panggilan melalui nombor telefon staf masing-masing dan
seterusnya memaklumkan pemandu ambulan untuk mengambil staf
berkenaan jika perlu.
13.3.9.8 Borang menetapkan masa dilengkapi dan disertakan di dalam fail pesakit
Semasa di hantar ke dewan bedah.
13.3.9.9
Semua keputusan makmal termasuk GXM pasti di perolehi sebelum pesakit

dihantar ke unit Dewan Bedah.
13.3.9.10 Semua pesakit yang menjalani pembedahan abdomen dan D&C hendaklah
ada GXM sekurang-kurangnya satu pint Darah dan kes-kes seperti placenta
preavia dan lain-lain kes dimana pendarahan lebih dijangka akan berlaku,
GXM adalah mengikut arahan doktor.
13.3.9.11 Semua pesakit ke dewan bedah harus dikenakan tanda nama di pergelangan
tangannya.
13.3.9.12 Pesakit hendaklah dihantar oleh Jururawat Terlatih dan handover pesakit
kepada jururawat terlatih di kaunter dewan bedah dan tunggu sehingga
kakitangan dewan bedah selesai menyemak dan menandatangani borang
pre-operative check list.
13.3.9.13 Kakitangan dewan bedah akan menghubungi kakitangan wad berkenaan
apabila selesai pembedahan dan Jururawat terlatih Unit Dewan Bedah akan
117
handover semua dokumen berkaitan pesakit, sepesimen

dan lain-lain maklumat jika ada.
13.3.10 POLISI OPERASI PERALATAN PEMBEDAHAN SELEPAS PEMBEDAHAN
13.3.10.1 Selepas selesai proses pembedahan scrub nurse dan circulatiang nurse
akan mencuci alat-alat bedah, mengering, menyusun, menbungkus dan
menghantar set tersebut ke unit CSSU bagi proses Outoclaving serta
menyusun set tersebut di bilik sterile selepas selesai autoclaving.
13.3.11 POLISI OPERASI BILIK STERILE
13.3.10.1 Bilik sterile dilakukan dusting sekali seminggu dan tarikh luput semua
alat-alat bedah disemak sekali seminggau dan ditetapkan pada setiap pagi
hari Jumaat.
13.3.12 POLISI OPERASI MEMBUNGKUS PERALATAN BEDAH
13.3.12.1
Pembungkusan set peralatan bedah mestilah mengikut checklist yang

disediakan kemas dan disusun mengikut keutamaan dan cara
pembungkusan hendaklah mengikut standard yang ditetapkan.
13.3.13 POLISI OPERASI BAGI LINEN KOTOR

13.3.13.1 Semua linen yang kotor hendaklah dimasukkan ke dalam bag hijau dengan
kemas dan diikat oleh Pembantu Perawatan Kesihatan bila penuh.
13.3.14 POLISI OPERASI BAGI LINEN TERCEMAR OLEH CAIRAN BADAN MANUSIA
(BERJANGKIT)
13.3.14.1 Linen yang tercemar oleh carian badan manusia (berjangkait) hendaklah
dikendalikan oleh Pembantu Perawatan Kesihatan dan dimasukkan ke
dalam beg merah yang beralaskan dengan alginate beg yang disediakan
oleh pihak HSS.
13.3.15 POLISI OPERASI BAGI BOOT DAN SELIPAR
13.3.15.1 Hendaklah dicuci sekali seminggu pada setiap Jumaat atau bila-bila perlu
apabila terkena darah atau lain-lain kekotoran.
13.3.16 POLISI OPERASI BAGI BOTOL LOSEN
13.3.16.1 Botol losen di bilik dewan bedah hendaklan di semak setiap pagi dan losen
yang hampir habis hendaklah dibuang dan botol tersebut dicuci,
dikeringkan dan diisi semula. Menambah atau Topping Up losen adalah
dilarang sama sekali.
118
2010
EDITION
BAB 14
POLISI UNIT
BEKALAN BAHAN
STERIL
memenuhi objektif Perkhidmatan Unit Bekalan Bahan Steril.
CSSU HPTS
119
14
POLISI UNIT BEKALAN BAHAN STERIL HOSPITAL

PITAS
14.1.
OBJEKTIF
14.1.1
Untuk Menyediakan Perkhidmatan Pensterilan Yang Cekap dan Berkesan

Serta Membekal Alat-Alat Steril Yang diPerlukan Oleh Unit Pengguna,
Pusat/Klinik Kesihatan Dan Hospital- Hospital agar dapat Mencegah dan
Menghindari jangkitan.
14.2 .
SKOP PERKHIDMATAN.
14.2.1.
Pencucian, Pemeriksaan, Pembungkusan dan Pensterilan instrumen dan

bahan bahan untuk kegunaan wad-wad, dewan bedah, dewan bersalin
dan unti-unit di Hospital pitas.
14.2.2.
Pensterilan instrumen dan bahan-bahan dari pusat/klinik Kesihatan,

Hospital Kudat, Hospital Kota Belud dan Hospital Ranau.
14.2.3.
Pengagihan bahan-bahan steril.
14.2.4.
Unit bekalan bahan steril beroperasi pada waktu pejabat biasa dan
dengan perkhidmatan atas panggilan selepas waktu pejabat, hari sabtu
dan hari kelepasan am.
14.3
PENYATA POLISI
14.3.1.
Segala urusan pensterilan instrumen dan bahan hendaklah dibuat

di UBBS.
14.3.2.
Instrumen dan bahan-bahan dari semua wad dan unit dalam hospital
hendaklah dicuci,diperiksa,dan dibungkus di unit bekalan bahan steril
perendaman sebelum dicuci hendaklah dilakukan di unit pengguna.
14.3.3.
Instrumen dan bahan-bahan dari pusat/klinik kesihatan dan HospitalHopital lain hendaklah dicuci, diperiksa dan dibungkus di tempat
pengguna dan dihantar ke UBBS untuk pensterilan.
120
14.3.4.
Semua instrument yang telah digunakan oleh pesakit penyakit berjangkit

hendaklah dirawat di unit pengguna.
14.3.5.
Instrumen yang telah digunakan di wad/unit pengguna hendaklah dikutip

oleh kakitangan UBBS mengikut jadual pada setiap pagi bermula jam 7.30
pagi hingga 8.30 pagi pada masa pejabat biasa.
14.3.6.
Bahan-bahan steril hendaklah dibekalkan di kaunter isu stor bahan steril

dan hendaklah dihantar oleh kakitangan UBBS pada jam 9.00 pagi hingga
10.00 pagi pada masa pejabat.
14.3.7.
Set/pek
steril
didapati
tidak
lengkap
semasa
unit
pengguna
membuka,mengikut borang senarai semak ianya hendaklah dibungkus

semula dan hendaklah dilapor kepada UBBS.
14.3.8.
Instrumen yang didapati hilang di unit pengguna hendaklah mengisi

borang kehilangan dan menghantar ke unit UBBS dengan segera.
14.3.9.
Set atau pek steril hendaklah disimpan dalam almari bertutp atau diatas
rak dengan ketinggian 440mm (18") daripada aras siling dan 250mm
(10") dari aras lantai. suhu bilik hendaklah 20'C - 23'C dan kelembapan
hendaklah 30%-70%.
14.3.10.
Set atau pek steril yang tidak digunakan di unit pengguna selepas 6 bulan
hendaklah dikembalikan ke UBBS.
14.3.11.
Kakitangan yang bertugas di unit bekalan bahan steril hendaklah

menukar pakaian luar kepada pakaian khas UBBS termasuk perlindungan
kepala dan kasut/selipar.
14.3.12.
Kakitanganbertugas di kawasan dekontaminasi/ pencucian hendaklah

memakai pakaian perlindungan (PPE).
14.3.13.
Kakitangan bertugas di UBBS hendaklah dilatih mengikuti kursus

pensterilan.
14.3.14.
Pelawat/ kakitangan lain yang berurusan di UBBS hendaklah menukar

baju atau memakai perlindungan khas yang telah disediakan.
14.3.15.
Semua
kakitangan
UBBS
hendaklah
bertanggungjawab
untuk
mempastikan semua suis mesin dan lampu serta semua pintu hendaklah
dikunci sebelum meninggalkan pejabat.
121
2010
EDITION
BAB 15
POLISI UNIT KERJA SOSIAL
PERUBATAN
memenuhi objektif Unit Kerja Sosial Perubatan.
Sosial Perubatan HPTS
122
15
POLISI UNIT KERJA SOSIAL PERUBATAN
15.1
OBJEKTIF POLISI
15.1.1
Polisi operasi ini menggariskan langkah-langkah dan peraturan sebagai

panduan kepada anggota di unit ini semasa menjalankan tugas. Polisi ini
juga akan memberi gambaran yang jelas tentang perkhidmatan kepada
pelanggan, struktur unit, aktiviti utama yang dijalankan dan sebagainya.
15.1.2
Memberi
perkhidmatan
sokongan
secara
penilaian
psikososial
(Kaunseling) dan perkhidmatan kebajikan spesifik kepada para pesakit.

15.1.3
Bekerjasama dengan disiplin-disiplin lain yang terdapat di Hospital ini

secara pendekatan berkumpulan (Team Approach) agar dapat memberi
perkhidmatan secara efisyen kepada pesakit di Hospital Pitas.
15.2
SKOP PERKHIDMATAN
15.2.1
Perkhidmatan Psikososial dan Kaunseling
15.2.1.1
Perkhidmatan Kerja Sosial dalam komponen ini adalah berhubung dengan

isu-isu biopsikososial pesakit yang perlu di jalankan melalui teknik dan
metodologi kaunseling kerja sosial. Perkhidmatan Biopsikososial dan
kaunseling kerja sosial diberikan bagi kes-kes :
i.
Keganasan Rumah Tangga
ii.
Rogol
iii.
Penganiayaan dan Penderaan Kana-Kanak
iv.
Cubaan Bunuh Diri
v.
Kurang Upaya
vi.
Masalah pengubahsuaian hidup pesakit mengidap penyakit kronik
vii.
Masalah Penyakit Terminal
viii.
Kebimbangan dan Depression
ix.
Ketagihan
x.
Masalah kurang / tiada sokongan keluarga dan sebagainya
123
15.2.1.2
Ruang lingkup Perkhidmatan Biopsikososial dan kaunseling Kerja Sosial

ini bukan sahaja meliputi pesakit tetapi juga meliputi ahli keluarga
pesakit, anak, suami / isteri, teman lelaki / perempuan, saudara rapat,
kawan karib, cikgu, jiran dan sebagainya. Proses kerja dalam komponen
ini boleh melibatkan Akta dan Undang-undang Sosial.
i.
Akta Keganasan Rumahtangga 1994
ii.
Akta Perlindungan Kanak-kanak 2001
iii.
Akta Mahkamah Juvana 1974
iv.
Akta Perlindungan Wanita dan Gadis 1976
v.
Akta Pengangkatan 1952
vi.
Akta Pendaftaran Pengangkatan dan sebagainya
15.2.2
Perkhidmatan Pemulihan dan Pencegahan Sosial
15.2.2.1
Perkhidmatan Pemulihan dan pencegahan sosial memberi tumpuan

kepada keperluan sokongan pemulihan daripada kecederaan / penyakit
di mana bantuan peralatan seperti kerusi roda, cermin mata, cruthes, kaki
palsu, pendidikan atau latihan khas dan sebagainya sesuai dengan batas
keupayan pesakit. Discharge Planning di kendalikan bagi kes-kes warga
tua, pesakit yang tidak mempunyai keluarga / diabaikan oleh keluarga,
kes kematian dan sebagainya. Proses kerja ini melibatkan :
i.
Insitusi-institusi Kebajikan
ii.
Pertubuhan-pertubuhan Sukarela / NGOs
iii.
Jabatan-jabatan Kerajaan
iv.
Keluarga dan Masyarakat
v.
Aktiviti Home Visit
124
15.2.3
Perkhidmatan Kebajikan AM
15.2.3.1
Perkhidmatan Kebajikan tertumpu kepada penilaian sosio ekonomi bagi

pelbagai masalah kewangan, penginapan, pakaian dan sebagainya. Ia juga
melibatkan pengurusan pesakit bagi rawatan lanjutan di luar Hospital
Pitas seperti ke HQE, Hospital Likas dan sebaginya.
15.3
POLISI OPERASI
15.3.1
Waktu Operasi
Unit Kerja Sosial Perubatan beroperasi hendaklah pada waktu pejabat
dan berikut merupakan Jadual Perkhidmatan Unit Kerja Sosial Perubatan.
HARI
PAGI
TUTUP
PETANG
ISNIN-KHAMIS
8.00-1.00 Petang
1.00-2.00 Petang
2.00-5.00 Petang
JUMAAT
8.00-11.30 Pagi
11.30-2.00 Petang 2.00-5.00 Petang
SABTU & AHAD
TUTUP
15.3.2
DESKRIPSI POLISI PERKHIDMATAN
15.3.2.1
Unit Kerja Sosial hendaklah menyediakan perkhidmatan bagi Pesakit

Dalam dan Pesakit Luar yang di rujuk oleh Pakar-pakar atau Pegawai
Perubatan dan Ketua-ketua Unit atau Jabatan.
15.3.2.2
Setiap kes klien yang dirujuk hendaklah didaftarkan dan fail kes akan
dibuka.
15.3.2.3
Setiap pesakit yang dirujuk hendaklah di kendalikan berdasarkan

protokol prosedur kerja yang di tetapkan.
125
15.3.2.4
Segala maklumat mengenai kes-kes yang dirujuk adalah sulit dan hanya
dimaklumkan sekiranya mendapat persetujuan daripada klien, penjaga
dan Pengarah Hospital.
15.3.2.5
Perkhidmatan Kaunseling Kerja sosial hendaklah diberikan kepada

pesakit yang memerlukan kaunseling samada individu, keluarga dan
kelompok. Kes-kes kaunseling kerja sosial yang memerlukan kaunseling
susulan akan diberi temujanji.
15.3.2.6
Perkhidmatan Biopsikososial dan Kaunseling Kerja Sosial hendaklah

dijalankan samada di wad, Pejabat Pegawai Kerja Sosial Perubatan, Pusat
Khidmat Sepadu (OSCC) di Jabatan Kecemasan ataupun di rumah klien.
15.3.2.7
Perkhidmatan Kebajikan diberikan hendaklah kepada para pesakit yang

tidak berkemampuan bagi membolehkan mereka mendapat rawatan yang
sewajarnya. Setiap pesakit yang memerlukan bantuan praktik akan
ditemuduga dan laporan sosioekonomi akan disediakan. Kriteria-kriteria
bagi perkhidmatan kebajikan adalah :
Pesakit yang mempunyai pendapatan pada tahap kemiskinan

negeri atau kurang dari RM 1000.00 sebulan.
Pesakit yang tidak mempunyai pekerjaan atau tiada pendapatan

tetap.
Pesakit warga tua, tiada anak, saudara mara atau waris dan
menerima bantuan samada dari JKM ataupun Baitulmal.
Pesakit yang mempunyai ramai tanggungan, tiada pendapatan

tetap atau bekerja sebagai petani sara diri.
Pesakit yang kurang upaya yang tidak berkemampuan dan

sebagainya.
126
2010
EDITION
BAB 16
POLISI REKOD
PERUBATAN
memenuhi objektif Unit Rekod Perubatan.
Rekod Perubatan HPTS
127
16
POLISI REKOD PERUBATAN
16.1
OBJEKTIF
16.1.1
Memastikan semua dokumentasi dan sistem penfailan fail pesakit

mematuhi peraturan/ garis panduan/ Polisi Operasi
Memastikan semua pergerakan fail pesakit mematuhi peraturan/ garis
panduan/ Polisi Operasi
Memastikan semua penyediaan laporan perubatan mematuhi peraturan/
garis panduan/ Polisi Operasi
Memastikan semua kes-kes mediko-legal ataupun yang berpotensi
mediko-legal mematuhi peraturan/ garis panduan/ Polisi Operasi
Memastikan semua notifikasi penyakit berjangkit mematuhi peraturan/
Memastikan semua penyediaan laporan perubatan mematuhi peraturan/
16.1.2
16.1.3
16.1.4
16.1.5
16.1.6
16.2
SKOP PERKHIDMATAN
16.2.1
Unit Pesakit Dalam
16.2.2
16.2.3
Unit Kecemasan
16.3
POLISI OPERASI
16.3.1
DOKUMENTASI DAN SISTEM PEMFAILAN
16.3.1.1
Semua ruangan muka depan fail pesakit hendaklah dilengkapi dengan

butiran pesakit dengan jelas dan tepat dengan menggunakan huruf besar
dan adalah menjadi tanggungjawab pegawai rekod
16.3.1.2
Pesakit yang mempunyai alahan terhadap mana-mana jenis ubat, perlu

ditulis dengan jelas di muka hadapan fail pesakit pesakit berkenaan pada
ruang yang disediakan dan hendaklah menjadi tanggungjawab pegawai
perubatan
16.3.1.3
Fail pesakit hendaklah difailkan di rak penyimpanan fail dengan

menggunakan 4 digit terakhir nombor kad pengenalan atau dokumen
pengenalan diri yang lain
128
16.3.1.4
Hanya pegawai-pegawai berikut yang dibenarkan membuat catatan nota

rawatan pada dalam fail pesakit :-,
16.3.1.5
a)
Pegawai Perubatan
b)
Penolong Pegawai Perubatan
c)
Jururawat Terlatih
d)
Jururawat Masyarakat
e)
Jurupulih Anggota
f)
Jurupulih Carakerja
g)
Pegawai Kebajikan/ Penolong Pegawai Farmasi
h)
Pegawai Farmasi
Setiap dokumentasi dalam fail pesakit mestilah jelas, senang dibaca, tidak
mengandungi unsur diskriminasi atau inkriminasi kepada mana-mana
pihak
16.3.1.6
Semua pesakit yang dimasukkan ke wad mesti menggunakan clerking

sheet yang berkaitan
16.3.1.7
Setiap dokumentasi hendaklah dimulakan dengan tarikh dan masa dan

ditamatkan dengan tandatangan dan cop rasmi pegawai
16.3.1.8
Penggunaan istilah singkatan tidak dibenarkan kecuali penggunaan

singkatan yang piawai berdasarkan kepada ICD10 dan istilah yang telah
diluluskan oleh Jawatankuasa Rekod Perubatan
16.3.1.9
Sebarang perubahan hendaklah dibuat menggunakan satu garis lurus dan

pembetulan dibuat di sebelah atas serta ditandatangani. Penggunaan
liquid paper tidak dibenarkan. Hanya pegawai yang membuat catatan
dibenarkan membuat perubahan yang dibuat olehnya sendiri.
16.3.1.10
Semua keputusan siasatan seperti ujian makmal, pengimejan, ECG dan

lain-lain hendaklah difailkan segera dalam fail pesakit.
16.3.1.11
Sistem pemfailan dokumen ke dalam fail pesakit hendaklah mengikut

susunan yang ditetapkan oleh Unit Rekod Perubatan.
16.3.1.12
Ringkasan discaj hendaklah dibuat dalam dua salinan. Satu salinan

pendua disimpan di fail pesakit dan salinan asal diberikan kepada pesakit
16.3.1.13
Fail Sulit hendaklah difailkan di kabinet besi berkunci oleh Pegawai

Rekod. Fail-fail sulit adalah seperti berikut :a)
Fail kemastian ibu bersalin
129
16.3.1.14
b)
Kes-kes OSCC ( Penderaan kanak-kanak, rogol dsb)
c)
Kes-kes medico-legal
d)
Lain-lain kes yang diputuskan oleh Pengarah Hospital
Bilik Rekod adalah kawasan larangan. Hanya kakitangan Unit Rekod dan
kakitangan yang tertentu sahaja yang dibenarkan masuk ke Bilik Rekod.
Orang awam tidak dibenarkan masuk ke Bilik Rekod.
16.3.1.15
Segala urusan dengan Unit Rekod harus dibuat di bahagian kaunter

sahaja.
16.3.2
PERGERAKAN FAIL
16.3.2.1
Semua fail pesakit hendaklah disimpan di Unit Rekod Perubatan

sekiranya tidak digunakan oleh mana-mana pihak
16.3.2.2
Setiap pergerakan keluar- masuk fail pesakit hendaklah direkodkan oleh

pegawai yang mengeluarkan dan menerima
16.3.2.3
Semua fail pesakit hendaklah dihantar ke Unit Rekod dalam masa 3 hari
(72 jam) dari tarikh dicaj atau selepas selesai penggunaan.
16.3.2.4
Semasa di wad atau Jabatan Pesakit Luar, ketua unit / wad hendaklah
bertanggungjawab ke atas keselamatan dan kerahsiaan fail pesakit
16.3.2.5
Penghantaran fail pesakit dari unit rekod ke wad atau Jabatan Pesakit
Luar atau Jabatan Kecemasan dan sebaliknya hendaklah menggunakan
beg berkunci yang disediakan
16.3.2.6
Pegawai yang memerlukan fail pesakit untuk tujuan lain seperti rujukan,
membuat laporan atau kajian hendaklah mendapatkan fail tersebut
daripada Unit Rekod dengan sendiri dengan mematuhi prosedur yang
sedia ada
16.3.2.7
Penyediaan fail pesakit semasa rawatan susulan hendaklah mematuhi

Prosedur Kerja yang ditetapkan seperti dalam Manual Prosedur Kerja
16.3.2.8
Pesakit tidak dibenarkan membawa keluar fail pesakit ( pesakit dalam)

bagi apa-apa tujuan sekalipun
16.3.2.9
Fail pesakit (pesakit dalam) adalah hak milik hospital dan dianggap sulit
dan ianya tidak boleh dibawa keluar atau diserahkan kepada pihak luar
130
atau dibuat salinan untuk apa tujuan sekalipun kecuali atas perintah
mahkamah.
16.3.3
PENYEDIAAN LAPORAN PERUBATAN
16.3.3.1
Semua laporan perubatan hendaklah dibuat di Unit Rekod. Laporan

perubatan biasa hendaklah disiapkan
dalam masa 14 hari dan bagi
laporan kes mediko-legal dalam masa 30 hari

16.3.3.2
Sebarang perlanjutan tempoh hendaklah dimaklumkan kepada Unit

Rekod untuk dimaklumkan kepada pelanggan yang memohon laporan
perubatan.
16.3.4
KES-KES MEDIKO-LEGAL ATAU BERPOTENSI MEDIKO-LEGAL
16.3.4.1
Bagi kes-kes medico-legal atau yang berpotensi, fail pesakit hendaklah di

hantar ke Unit Rekod dalam masa 24 jam tarikh discaj.
16.3.4.2
Satu salinan hendaklah dibuat
dalam masa 24 jam penerimaan dan
salinan asal disimpan di kabinet besi berkunci oleh Pegawai Rekod dan
salinan pendua diberikan kepada Pengarah Hospital untuk disimpan
dalam kabinet besi berkunci
16.3.4.3
Urusan keluar masuk fail pesakit hendaklah direkodkan di dalam buku

PER-ML 101 dan ditandatangani oleh pegawai yang mengeluarkan fail
tersebut
16.3.4.4
Bagi kes-kes di dalam tindakan mahkamah atau berpotensi medico-legal,

fail pesakit tersebut hendaklah di simpan oleh Pengarah Hospital atau
Pegawai Rekod Perubatan.
16.3.4.5
Semua Laporan Penyiasatan Bebas / dalaman bagi kes-kes mediko-legal

tidak boleh diserahkan kepada pesakit atau mana-mana pihak yang tidak
berkaitan
16.3.4.6
Hanya Laporan Perubatan Biasa yang boleh diberikan kepada pesakit

mengikut prosedur sedia ada
131
16.3.5
NOTIFIKASI PENYAKIT
16.3.5.1
Semua penyakit berjangkit yang tersenarai dalam Akta Penyakit

Berjangkit hendaklah dilaporkan dalam masa 24 jam
16.3.5.2
Borang
notifikasi
hendaklah
dilengkapkan
oleh
pegawai
yang
bertanggungjawab sebelum dihantar ke Unit Rekod
16.3.6
PENGASINGAN DAN PELUPUSAN FAIL PESAKIT
16.3.6.1
Fail Pesakit yang tidak aktif selama 5 tahun hendaklah diasingkan dan
direkodkan.
16.3.6.2
Pelupusan fail pesakit hendaklah mengikut garis panduan yang

dikeluarkan oleh Arkib Negara dan Bahagian Amalan Perubatan
Kementerian Kesihatan Malaysia.
16.3.6.3
Bagi fail yang tidak aktif selama 21 tahun, kelulusan untuk pelupusan
hendaklah dikemukakan kepada Arkib Negara sebelum pelupusan dibuat
132
2010
EDITION
BAB 17
POLISI ICT
memenuhi objektif Unit ICT.
ICT HPTS
133
17
POLISI ICT
17.1
OBJEKTIF
17.1.1
Memastikan semua anggota hospital mematuhi peraturan/ garis

panduan/ Polisi Operasi
17.2
SKOP PERKHIDMATAN
17.2.1
Unit Pengurusan
17.2.2
Unit Rekod Perubatan
17.2.3
Unit Patologi dan Tabung Darah
17.2.4
17.2.5
Unit Pesakit Dalam
17.2.6
Jabatan Kecemasan
17.2.7
Unit Farmasi
17.2.8
Unit Dewan Bedah
17.2.9
Unit Dewan Bersalin
17.2.10
Unit Radiologi
17.2.11
Unit Fisioterapi
17.3
POLISI OPERASI
17.3.1
Bilik Server dan rak peralatan rangkaian ICT adalah kawasan larangan /
capaian terhad di Hospital Pitas (HPTS).
17.3.2
Kebenaran memasuki Bilik Server dan rak peralatan rangkaian ICT terhad
kepada kakitangan hospital dan kontraktor penyelenggaraan yang
berkaitan sahaja mengikut kelulusan Pengarah Hospital;
17.3.3
Bilik Server dan rak peralatan rangkaian ICT hendaklah ditutup dan
berkunci sepanjang masa.
17.3.4
Ketua Unit hendaklah memastikan semua peralatan ICT di bawah

kawalannya berfungsi dengan baik.
134
17.3.5
Ketua Unit hendaklah bertanggungjawab ke atas kerosakan atau

kehilangan perkakasan ICT di bawah kawalan Unit / Jabatan masingmasing.
17.3.6
Peminjaman peralatan ICT untuk aktiviti luar pejabat hendaklah

mendapat kelulusan Pengarah Hospital Pitas.
17.3.7
Pihak yang menyelenggara hendaklah bertanggungjawab sekiranya

berlaku kerosakan ke atas perkakasan disebabkan oleh kerja-kerja
penyelenggaraan yang dilakukan.
17.3.8
Pengguna hendaklah menghafal dan merahsiakan kata laluan masingmasing. Pengguna dilarang menulis / mencatat kata laluan di mana mana media bagi mengelak diketahui dan disalah guna oleh orang lain.
17.3.9
Pindaan ke atas kata laluan server, aplikasi serta perkakasan dan perisian
utama hendaklah dimaklumkan kepada Ketua Unit IT HPTS.
17.3.10
Laman web yang dilayari hendaklah hanya berkaitan dengan bidang kerja
dan terhad untuk tujuan yang dibenarkan oleh Ketua Jabatan.
17.3.11
Semua urusan rasmi yang memerlukan e-mail hendaklah menggunakan email rasmi Kementerian Kesihatan Malaysia. Pengguna hendaklah
memastikan bahawa alamat penerima adalah betul.
17.3.12
Pengguna hendaklah bertanggungjawab ke atas implikasi yang berlaku

sekiranya terdapat insiden akibat penyalahgunaan kemudahan internet
atau e-mail rasmi KKM.
17.3.13
Semua data dan maklumat hendaklah dijaga kerahsiaannya dan

dikendalikan sebaik mungkin pada setiap masa bagi memastikan
kesempurnaan dan ketepatan maklumat serta untuk melindungi
kepentingan kerajaan,perkhidmatan dan masyarakat.
17.3.14
Pengguna
tidak dibenarkan untuk menyimpan dan memasang lagu,
movie dan games di dalam komputer HPTS.

17.3.15
Komputer hospital hendaklah digunakan untuk kegunaan rasmi sahaja.

Kakitangan yang didapati melanggar polisi ini akan dikenakan tindakan
tatatertib.
135
2010
EDITION
BAB 18
POLISI RADIOLOGI
memenuhi objektif Unit Radiologi.
Radiologi HPTS
136
18
POLISI UNIT PENGIMEJAN
18.1
OBJEKTIF
18.1.1
PERMOHONAN PEMERIKSAAN X-RAY

Memastikan borang permohonan diisi dengan lengkap dan betul untuk
mengelakkan sebarang kesilapan pemeriksaan ke atas pesakit.
18.1.2
PEMERIKSAAN X-RAY AM ( BIASA )

Untuk memastikan prosedur pemeriksaan yang dilakukan adalah betul
dan tepat serta mengikut standard / garis panduan yang ditetapkan.
18.1.3
PEMERIKSAAN X-RAY BERKONTRAS MEDIA ( KHAS )

Memastikan setiap prosedur x-ray berkontras media dilakukan mengikut
rentetan prosedur yang betul serta menghasilkan radiograf yang
berkualiti dan bernilai diagnostik tinggi.
18.1.4
PEMERIKSAAN X-RAY DI WAD/UNIT KECEMASAN ( MUDAH GERAK )

Sentiasa memberikan perkhidmatan yang berkualiti bagi menghasilkan
radiograf yang berdiagnostik tinggi disamping menjaga keselesaan dan
keselamatan pesakit dan kakitangan hospital.
18.1.5
PEMERIKSAAN KE ATAS MAYAT (POST-MORTEM )

Memastikan radiograf yang dihasilkan dapat membantu dalam kes
medico-legal.
18.1.6
PERLINDUNGAN SINARAN
Sentiasa
memastikan
pesakit,
pelawat
dan
kakitangan
dibari
perlindungan sinaran yang maksimum tanpa menjejaskan nilai diagnostik

radiograf yang dihasilkan. Memastikan kakitangan X-ray mengamalkan
prinsip ALARA ( As Low As Reasonable Achievable ).
18.1.7
POLISI PENYIMPANAN DAN PENGENDALIAN FILEM

Memastikan radiograf disimpan dan dikendalikan dengan betul.
18.1.8
POLISI PERMOHONAN LAPORAN PAKAR RADIOLOGI

Memudahkan penghantaran radiograf & pengambilan laporan pakar
radiologi dengan teratur dan selamat.
137
18.2
SKOP PERKHIDMATAN
18.2.1
Perkhidmatan X-ray biasa
18.2.2
X-ray dengan media contrast (KUB)
18.2.3
Pemeriksaan x-ray bagi tujuan post -mortem
18.3
POLISI OPERASI
18.3.1
POLISI PERMOHONAN PEMERIKSAAN X-RAY
18.3.1.1
Permohonan pemeriksaan X-ray hendaklah menggunakan borang rasmi

KKM seperti yang telah ditetapkan dan hendaklah dalam 2 salinan.
Borang permohonan X-ray hendaklah ditandatangani oleh Pegawai
Perubatan.
18.3.1.2
Borang permohonan X-ray hendaklah diisi secara berasingan jika

pemeriksaan X-ray yang diperlukan lebih daripada satu bahagian anggota
badan pesakit.
18.3.1.3
Butir-butir peribadi pesakit hendaklah diisi dengan lengkap dan betul.
18.3.1.4
Bahagian anggota badan yang hendak di X-ray hendaklah dinyatakan

dengan betul untuk mengelakkan kesilapan pemeriksaan X-ray.
18.3.1.5
Data Klinikal atau sejarah klinikal mengenai penyakit yang dialami oleh
pesakit hendaklah dinyatakan sebagai rujukan Juru X-ray untuk
mengambil projeksi X-ray.
18.3.1.6
Di ruangan kegunaan Jabatan borang pemeriksaan x-ray hendaklah diisi

dan ditandatangani oleh Juru X-ray.
18.3.1.7
Juru X-ray berhak menolak permohonan pemeriksaan X-ray sekiranya

borang permohonan X-ray tidak lengkap.
18.3.1.8
Untuk pemeriksaan khas yang memerlukan Media Kontras, borang

berasingan juga diperlukan bagi setiap pemeriksaan.
18.3.1.9
Filem X-ray yang memerlukan laporan Pakar Radiologi hendaklah Unit

Pengimejan untuk dihantar ke Hospital Queen Elizabeth, Kota Kinabalu.
138
18.3.1.10
Semua pergerakan fail untuk laporan ke HQE hendaklah direkod di dalam

buku daftar laporan x-ray
18.3.2
POLISI PEMERIKSAAN X-RAY AM (BIASA)
18.3.2.1
Borang permohonan X-ray hendaklah dihantar oleh kakitangan bersamasama dengan pesakit jika pesakit adalah dari wad atau unit kecemasan
dan kemalangan. Manakala pesakit dari Jabatan Pesakit Luar hendaklah
membawa borang itu sendiri untuk menjalani pemeriksaan X-ray.
18.3.2.2
Kakitangan X-ray hendaklah memberikan penerangan yang jelas kepada

semua pesakit tentang keutamaan yang akan diberikan kepada pesakit
yang kritikal, pesakit yang terlalu tua atau pesakit istimewa semasa ramai
pesakit menunggu giliran untuk pemeriksaan X-ray.
18.3.2.3
Kakitangan X-ray hendaklah memberikan penerangan yang jelas kepada

setiap
pesakit
tentang
peraturan-peraturan
dan
prosedur
yang
diperlukan sebelum dan semasa mengambil projeksi X-ray.

18.3.2.4
Kakitangan X-ray hendaklah melakukan projeksi yang munasabah dan

betul kepada pesakit yang betul.
18.3.2.5
Radiografi biasa yang memerlukan penyediaan usus (bowel preparation)

hendaklah dilaksanakan mengikut temujanji. Temujanji dan penerangan
persediaan usus hendaklah diberikan di Unit X-ray.
18.3.2.6
Pesakit tenat dan kanak-kanak yang memerlukan sedasi perlu diiringi

oleh Pegawai Perubatan, Jururawat Terlatih atau Penolong Pegawai
Perubatan dan tidak dibenarkan meninggalkan unit X- ray sepanjang
pemeriksaan dijalankan.
18.3.2.7
Pemeriksaan radiologi untuk pesakit mengandung hendaklah dijalankan

sekiranya
tidak
boleh
ditangguhkan
selepas
pesakit
bersalin.
Pakar/Pegawai Perubatan yang memohon hendaklah bertanggungjawab

atas permohonan pemeriksaan ini.
18.3.3
POLISI PEMERIKSAAN X-RAY BERKONTRAS MEDIA (KHAS).
139
18.3.3.1
Temujanji hendaklah terlebih dahulu dibuat oleh Doktor atau Jururawat

sekurang-kurangnya dua hari sebelum pemeriksaan X-ray berkontras
dilakukan kepada pesakit.
18.3.3.2
Kakitangan X-ray hendaklah mencatat butir-butir pesakit dalam buku

temujanji.
18.3.3.3
Borang Alahan Kontras Media (Allergy Form) dan borang keizinan

pemeriksaan X-ray berkontras media hendaklah diisi dan ditandatangani
oleh Pegawai Perubatan / Pakar yang memohon pemeriksaan ini
18.3.3.4
Pesakit hendaklah dimasukkan ke wad selama 2 hari sebelum

pemeriksaan X-ray dijalankan untuk memberi sebarang pre-medication
bagi pesakit yang mempunyai kontraindikasi dengan media kontras
18.3.3.5
Pegawai Perubatan sahaja dibenarkan menyuntik media kontras ke vena

pesakit. Kakitangan X-ray adalah dilarang sama sekali menyuntik kontras
media ke dalam vena pesakit.
18.3.3.6
Ubat-ubatan kecemasan yang diperlukan semasa berlaku reaksi (allergy)

kontras media hendaklah sentiasa disediakan dan mencukupi serta
disimpan dalam troli ubat.
18.3.3.7
Seorang jururawat hendaklah berada di Unit Pengimejan Diagnostik

sepanjang pemeriksaan ini dibuat untuk memastikan sebarang reaksi
kontras media kepada pesakit.
18.3.3.8
Juru X-ray hendaklah mengambil rentetan projeksi filem yang asas dan
juga projeksi tambahan jika diperlukan oleh Pegawai Perubatan atau
Pakar
18.3.4
POLISI PEMERIKSAAN X-RAY DI WAD/UNIT KECEMASAN ( MUDAH

GERAK )
18.3.4.1
Borang X-ray hendaklah dihantar terlebih dahulu ke Unit Pengimejan

Diagnostik bagi tujuaan pendaftaran butir-butir peribadi pesakit dan
bahagian pemeriksaan ke dalam buku daftar radiology.
18.3.4.2
Setiap pemeriksaan portable X-ray hendaklah dilakukan untuk kes-kes

kecemasan sahaja iaitu pesakit yang berada dalam keadaan kritikal. Bagi
140
pesakit yang sukar berjalan ke unit Pengimejan Diagnostik tetapi tidak

berada dalam kritikal hendaklah dihantar ke unit Pengimejan Diagnostik
dengan menggunakan troli pesakit atau kerusi roda.
18.3.5
POLISI PEMERIKSAAN KE ATAS MAYAT (POST-MORTEM atau

RADIOLOGI FORENSIK )
18.3.5.1
Pemeriksaan X-ray bagi mayat hendaklah dilakukan di bilik mayat sahaja.
18.3.5.2
Pemeriksaan ke atas mayat hendaklah menggunakan unit mudah gerak

(portable).
18.3.5.3
Pemeriksaan radilogi hendaklah dilakukan oleh Juru X-ray atau

Juruteknik X-ray yang bertauliah sahaja.
18.3.5.4
Permohonan pemeriksaan ke atas mayat hendakah dibuat oleh pakar

patologi, Pakar Perubatan, Pengarah Hospital, dan Pegawai Perubatan
yang bertanggungjawab.
18.3.5.5
Pemeriksaan X-ray hendaklah dilakukan selepas pembedahan mayat yang

lengkap dan teliti telah dibuat. Sekiranya keputusan tidak dapat dicapai
melalui pembedahan tersebut, maka pemeriksaan X-ray akan dibuat.
18.3.5.6
Pemeriksaan X-ray ke atas mayat yang telah dibedah atau belum dibedah
atas sebab-sebab tertentu hendaklah dilakukan untuk membantu dalam
kes perundangan.
18.3.5.7
Antara indikasi pemeriksaan Radiologi Forensik adalah seperti berikut:

a)
Pemeriksaan tulang ( Skeletal Survey ) ke atas kanak- kanak yang

disyaki didera.
b)
Plain radiography ke atas luka tembakan untuk membantu

mengesan peluru atau pellets.
c)
Plain radiography ke atas kes- kes letupan untuk mencari bahan

peledak.
d)
Plain radiography ke atas bahagian badan mayat untuk

mengenalpasti identiti mayat, atau sekiranya disyaki mempunyai
kecederaan tembakan, misalnya dalam kes- kes terbakar, mayat
yang telah reput ( decomposed ), atau mengeluarkan mayat dari
kubur untuk diperiksa ( exhumed ).
141
e)
Pemeriksaan servikel x-ray ke atas kes yang disyaki mengalami

kepatahan servikel sebagai punca kematian.
f)
Radiografi dada dan sendi yang besar untuk mencari embolisma

udara bagi kematian ketika menyelam.
g)
Plain X-ray ke atas bahagian badan mayat untuk mencari

bendasing ( foreign body ) seperti hujung pisau yang patah.
i)
Untuk mengenalpasti identity mangsa terutamanya apabila

bencana alam. Ini dilalukan untuk perbandingan x-ray antepartum
dan postpartum. Ini termasuk dental X-ray, skull X-ray, dan X- ray
bahagian badan mayat yang mempunyai sejarah prosedur dental/
ortopedik/ pembedahan, seperti bone plating/ intramedullary
nailing, coronary artery stenting, machaninical heart valve, clipping
of cerebral aneurysm, dan sebagainya.
18.3.5.8
Permohonan pemeriksaan radiologi forensik selain daripada yang

tersenarai di atas hendaklah dibuat selepas perbincangan dengan pakar
patologi forensik.
18.3.5.9
Borang-borang khas bagi pemeriksaan x-ray ke atas mayat tidak perlu

dibuat, tetapi pendaftaran bagi pemeriksaan-pemeriksaan ini hendaklah
didaftarkan didalam buku yang berasingan daripada pendaftaran pesakitpesakit.
Rujukan surat pekeliling Pengarah Perkhidmatan Perubatan, Kementerian
Kesihatan Malaysia bil.( 71 ) dlm .KK.6025 bertarikh 25hb Ogos 1972 ).
18.3.6
POLISI PERLINDUNGAN SINARAN
18.3.6.1
Perlindungan sinaran yang optima hendaklah diberikan oleh juru X-ray

atau kakitangan X-ray dengan mempraktiskan prinsip ALARA iaitu
memberikan perisai gonad, baju plumbum dan apron plumbum yang
sesuai kepada pesakit serta meminimumkan dos radiasi yang diterima
oleh pesakit, pelawat dan kakitangan.
18.3.6.2
LMP ( Last Menstrual Period ) hendaklah dicatat di borang dan ditanya

oleh juru x-ray yang bertanggungjawab bagi menggelakkan pendedahan
142
sinaran terkena kepada pesakit wanita yang masih produktif untuk

melahirkan anak. Hukum 10 hari atau 28 hari hendaklah digunakan untuk
memastikan wanita yang menjalani pemeriksaan X-ray adalah tidak
mengandung.
18.3.6.3
Juru X-ray hendaklah memastikan setiap jenis alat perlindungan sinaran

adalah dalam keadaan yang baik dan selamat untuk digunakan oleh
pesakit, pelawat dan kakitangan.
18.3.6.4
Amaran bertulis seperti CAUTION X-RAY, lambang hazard radioaktif dan

amaran X-RAY NO ENTRY hendaklah dipasang di pintu masuk utama
bilik pemeriksaan X-ray.
18.3.6.5
Semua permukaan pintu, tingkap dan dinding bilik pemeriksaan X-ray

hendaklah dilapisi dengan lapisan plumbum yang telah disahkan dan
lulus ujian kebocoran radiasi yang ditetapkan.
18.3.7
POLISI PENYIMPANAN DAN PENGENDALIAN FILEM
18.3.7.1
Filem-filem X-ray adalah rekod perubatan pesakit yang perlu disimpan

selama 7 tahun.
18.3.7.2
Bagi pesakit dari hospital yang hendak dirujuk ke klinik swasta atau
hospital kerajaan yang lain, radiograf mereka hendaklah dibawa bersama
dan
hendaklah
dikembalikan
ke
hospital
asal
yang
membuat
rujukan.(Rujukan surat pekeliling Ketua Pengarah Kesihatan Malaysia

bil.(19) dlm. KKM-87 ( P20/503) Bah.7 bertarikh 2 NOV 2004).
18.3.7.3
Pesakit yang hendak mendapatkan rawatan di hospital swasta atau

mengambil AOR (At Own Risk) discaj, filem X-ray hendaklah diserahkan
kepada pesakit jika Pegawai Perubatan yang memberi rawatan kepada
pesakit berkenaan membuat permintaan. Jika pesakit ini dihantar
kembali ke hospital kerajaan untuk rawatan susulan. Filem X-ray perlu
dikembalikan semula ke hospital itu. (Rujukan surat pekeliling Ketua
Pengarah Kesihatan Malaysia bil.(19) dlm. KKM-87 ( P20/503) Bah.7
bertarikh 2 NOV 2004).
143
18.3.7.4
Filem x-ray bagi pesakit yang membuat pemeriksaan perubatan (Medical

Check-Up) hendaklah diserahkan kepada pesakit itu sendiri.
18.3.8
POLISI PERMOHONAN LAPORAN PAKAR RADIOLOGI
18.3.8.1
Permohonan laporan pakar radiologi hendaklah menggunakan Borang

Permohonan Pemeriksaan Radiologi
yang ditetapkan dan baru serta
hendaklah dibuat dalam 2 salinan.

18.3.8.2
Borang permohonan pakar radiologi hendaklah ditandatangi oleh

pegawai perubatan yang memohon.
18.3.8.3
Semua permohonan laporan pakar radiologi hendaklah dihantar melalui

Unit X-ray.
18.3.8.4
Butir-butir pesakit hendaklah diisi dengan lengkap dan betul.
18.3.8.5
Data klinikal atau sejarah klinikal mengenai penyakit yang dialami oleh
pesakit dinyatakan dengan jelas sebagai rujukan pakar radiologi
membuat laporan.
18.3.8.6
Permohonan laporan pakar radiologi hendaklah disertakan bersama

radiograf yang sama seperti di dalam laporan yang dipohon.
18.3.8.7
Keputusan laporan pakar radiologi hendaklah diambil dalam masa 7 hari

dari tarikh laporan dihantar.
144
2010
EDITION
BAB 19
POLISI PENYUSUAN
SUSU IBU
memenuhi objektif Unit Penyusuan Susu Ibu.
Penyusuan Susu Ibu HPTS
19
PENYUSUAN SUSU IBU
19.1
OBJEKTIF
Memastikan semua ibu mengandung dan selepas bersalin dapat
menyusukan bayi secara eksklusif
19.2
SKOP PERKHIDMATAN
19.2.1
Semua ibu-ibu
19.2.2
Dewan Bersalin
19.2.3
Wad Perempuan
19.2.4
Wad Kanak-Kanak
19.3
POLISI OPERASI
19.3.1
Polisi bertulis penyusuan susu ibu hendaklah diadakan dan dihebahkan

kepada semua anggota dan pelanggan Hospital.
19.3.2
Latihan formal hendaklah diberikan kepada semua anggota yang terlibat

dalam penjagaan ibu dan kanak-kanak untuk melaksanakan polisi
penyusuan susu ibu.
19.3.3
Semua ibu mengandung dan selepas bersalin hendaklah diberi

pendidikan tentang kebaikan susu ibu serta cara menjayakan penyusuan
susu ibu.
19.3.4
Semua ibu yang bersalin hendaklah dibantu untuk memulakan penyusuan

susu ibu dalam masa satu jam selepas bersalin.
19.3.5
Semua ibu hendaklah diberi tunjuk ajar cara menyusukan bayi dan teknik
memerah susu ibu untuk mengekalkan penyusuan susu ibu bagi ibu-ibu
yang tidak dapat sentiasa bersama dengan bayinya.
19.3.6
Pemberian makanan dan minuman kepada bayi baru lahir hendaklah

tidak dibenarkan selain daripada susu ibu kecuali atas sebab-sebab
perubatan.
143
19.3.7
Bayi yang mempunyai masalah kesihatan hendaklah sentiasa bersama ibu

sepanjang masa
19.3.8
Semua ibu hendaklah digalakan menyusukan bayi mengikut kehendak

bayinya pada bila-bila masa.
19.3.9
Penggunaan botol susu atau puting tiruan hendaklah tidak dibenarkan

sama sekali.
19.3.10
Semua ibu hendaklah digalakan menyusukan bayinya dengan susu ibu

sahaja dari lahir sehingga berumur enam bulan dan hendaklah
meneruskannya sehingga mencapai umur dua tahun.
19.3.11
Makanan pelengkap hendaklah diberikan kepada bayi pada umur enam

bulan.
19.3.12
Sebarang bentuk promosi produk susu formula bayi sama ada secara
langsung atau tidak langsung hendaklah tidak dibenarkan.
144
2010
EDITION
BAB 20
POLISI AMBULAN
DAN KENDERAAN
JABATAN
memenuhi objektif kenderaan Jabatan
Kenderaan Jabatan HPTS
145
20
POLISI PERKHIDMATAN AMBULAN DAN KENDERAAN JABATAN
20.1
OBJEKTIF
20.1.1
Menyediakan
perkhidmatan
pengangkutan
kepada
pesakit
yang
memerlukan.
20.1.2
Menyediakan khidmat pengankutan kepada kakitangan di atas urusan

rasmi sahaja dengan menggunakan kenderaan jabatan.
20.2
SKOP PERKHIDMATAN
20.2.1
Penghantaran pesakit kecemasan ke pusat rujukan
20.2.2
Penghantaran pesakit elektif untuk rawatan pakar
20.2.3
Pengambilan barang-barang dan bekalan hospital
20.2.4
Pengangkutan kakitangan untuk tujuan rasmi
20.2.5
Penghantaran mayat
20.2.6
Pre-hospital care
20.3
POLISI OPERASI
20.3.1
AMBULANS DAN KENDERAAN JABATAN
20.3.1.1
Ambulan hendaklah dibawa oleh pemandu hakiki.
20.3.1.2
Pemandu hakiki dan pemandu yang telah diberi surat kebenaran dari
JKNS hendaklah memandu kenderaan jabatan untuk urusan rasmi sahaja.
20.3.1.3
Pemandu hendaklah melaporkan dengan segera kerosakan / masalah

ambulans atau kenderaan kepada Penolong Pegawai Perubatan yang
bertugas.
20.3.1.4
Semua pergerakan Ambulans atau kenderaan jabatan hendaklan dibawah

pengurusan Penolong Pegawai Bertugas atau Ketua Unit Kecemasan
ketika waktu pejabat.
20.3.1.5
Semua permohonan ambulans atau kenderaan hendaklah dihantar

selewat-lewatnya sehari sebelum tarikh perjalanan untuk kes biasa atau
urusan pejabat.
146
20.3.1.6
Penghantaran
kes
kecemasan
hendaklah
diberikan
keutamaan.
Penghantaran kes biasa hendaklah ditangguhkan sekiranya jumlah

ambulan tidak mencukupi.
20.3.1.7
Pesakit dari luar yang ingin mengikut kenderaan jabatan bagi tujuan
Review
di
mana-mana
hospital
di
Kota
Kinabalu
hendaklah
mengemukakan surat permohonan kenderaan dari Unit kebajikan

Hospital Pitas selewat-lewatnya Dua (2) hari sebelum tarikh perjalanan.
Kelulusan adalah bergantung kepada had muatan selamat sesebuah
kenderaan jabatan.
20.3.1.8
Pemandu hendaklah memberikan kerjasama / bantuan ketika menaik

atau menurunkan pesakit.
20.3.1.9
Pemandu hendaklah mencatatkan bacaan meter perbatuan ke dalam

buku log setiapkali perjalanan.
20.3.1.10
Buku log hendaklah ditandatangani oleh pegawai yang menggunakan

sebaik sahaja selesai menggunakan kenderaan tersebut.
20.3.1.11
Ketua Unit Kecemasan hendaklah memeriksa buku log setiap hari dan
laporan hendaklah diberikan kepada Pengarah Hospital Pitas sebulan
sekali.
20.3.1.12
Pemandu hendaklah memandu ambulans/ kenderaan jabatan dengan

selamat. Sekiranya kenderaan disaman oleh polis atau JPJ pemandu yang
terlibat hendaklah membayar saman tersebut.
20.3.1.13
Orang awam hendaklah tidak dibenarkan menaiki kenderaan jabatan

tanpa mendapat kelulusan daripada Pengarah Hospital Pitas
atau
pegawai yang diperwakilkan.

20.3.1.14
Semua kenderaan hendaklah diperiksa setiap pagi dan sebelum setiap

pergerakan mengikut senarai semak yang ditetapkan
20.3.1.15
Penolong Pegawai Perubatan yang bertugas hendaklah menyimpan kunci

kenderaan semasa luar waktu pejabat, makanala ketua unit kecemasan
hendaklah menyimpan kunci ambulan dan kenderaan jabatan ketika
waktu bekerja.
20.3.1.16
Kenderaan hendaklah dibersihkan mengikut jadual yang ditetapkan.
20.3.1.17
Kenderaan hendaklah diselenggarakan oleh pihak konsesi mengikut

jadual yang ditetapkan atau mengikut permintaan pengguna
147
20.3.1.17
20..3.1.18
Kenderaan hendaklah digunakan mengikut fungsi kenderaan tersebut:a)
ambulan untuk mengangkut pesakit tenat
b)
van penumpang untuk pesakit biasa dan kakitangan
c)
Lori dan van barang untuk mengangkut barang
d)
Kenderaan pengurusan untuk tujuan rasmi pengurusan
Sekiranya kenderaan ini perlu digunakan untuk tujuan selain daripada di

atas, kebenaran khas hendaklah diperolehi daripada Pengarah Hospital
atau Pegawai kenderaan
20.3.2
PRE HOSPITAL CARE
20.3.2.1
Ambulans hendaklah bergerak ke lokasi kejadian dalam masa 5 minit dari

masa terima panggilan melalui talian Call Center atau panggilan terus ke
Hospital Pitas.
20.3.2.2
Setiap panggilan yang diterima hendaklah dicatat ke dalam borang

Ambulans Call.
20.3.2.3
Kawasan lingkungan perkhidmatan ambulan call hendaklan mengikut

persempedanan yang telah ditetapkan oleh JKNS.
20.3.2.4
Petugas Ambulans Call hendaklah memberikan pengandalian asas atau

rawatan pemulihan kepada mangsa yang terlibat di tempat kejadian.
148
2010
EDITION
BAB 21
POLISI UNIT
FORENSIK
memenuhi objektif Bilik Mayat.
Bilik Mayat HPTS
149
21
POLISI UNIT FORENSIK
21.1
OBJEKTIF
Memberikan perkhidmatan penyimpanan mayat, menguruskan proses
Bedah Siasat dan penghantaran mayat ke rumah atas permintaan.
21.2
SKOP PERKHIDMATAN
21.2.1
Menyediakan penyimpanan mayat
21.2.2
Menyedia dan mengurus peralatan untuk menjalankan bedah siasat
21.2.3
Memberikan perkhidmatan menghantar mayat dengan menggunakan

kereta jenazah.
21.3
POLISI OPERASI
21.3.1
UNIT FORENSIK
21.3.1.1
Waktu operasi hendaklah mengikut masa pejabat iaitu 8.00 pagi hingga
5.00 petang. Pengendalian bilik mayat hendaklah diuruskan oleh Unit
Kecemasan.
21.3.1.2
Sebarang bedah sisiat hendaklah dilakukan oleh Pegawai Perubatan

dengan dibantu oleh Penolong Pegawai Perubatan.
21.3.1.3
Sekiranya kematian berlaku di dalam wad, kakitangan wad hendaklah

bertanggungjawab untuk melaporkan kematian ke Unit Kecemasan.
Jenazah hendaklah dihantar ke Bilik Mayat oleh Pembantu Perawatan
Kesihatan dari wad.
21.3.1.4
Masa untuk sebarang bedah siasat hendaklah ditentukan oleh Pegawai

Perubatan.
21.3.1.5
Semua bedah siasat hendaklah mendapat kebenaran bertulis daripada

anggota keluarga terdekat.
21.3.1.6
Bagi kes-kes yang melibatkan perundangan (Medico-Legal) surat

permintaan bedah siasat dari pihak polis hendaklah diperolehi.(Post
Mortem Order).
150
21.3.1.7
Hanya kakitangan yang terlibat serta polis yang terlibat sahaja hendaklah
dibenarkan berada di dalam bilik bedah siasat semasa bedah siasat
dilakukan.
21.3.1.8
Penolong Pegawai Perubatan yang bertugas hendaklah dengan kebenaran

Pegawai Perubatan, bertanggungjawab menerima dan membenarkan
mayat dibawa pulang mengikut prosedur yang ditetapkan. (Untuk kes
tidak melibatkan implikasi perundangan).
21.3.1.9
Caj yang dikenakan terhadap penggunaan kereta Jenazah bagi tujuan

penghantaran mayat hendaklah mengikut peraturan yang sedia ada
Penghantaran mayat dalam daerah hendaklah pada waktu siang dari jam
6.00 pagi hingga 6.00 petang sahaja. Walau bagaimanapun, penghantaran
mayat ke tempat yang berdekatan dengan hospital tidak melebihi 5 km
adalah dibenarkan sebelum jam 10 malam.
21.3.1.10
Bagi mayat yang tidak dituntut, prosedur pengkebumian hendaklah

diurus bersama oleh pihak hospital, polis, majlis daerah Pitas atau MUIS,
atau pertubuhan agama yang berkaitan dengan bangsa dan agama si mati.
21.3.1.11
Kes yang disyaki ke bunuh dan mayat telah reput, hendaklah segera
dimaklumkan atau dirujuk kepada Pakar Patologi/Forensik Hospital
Queen Elizabeth untuk tujuan bedah siasat. Proses penghantaran mayat
hendaklah dengan menggunakan kenderaan polis.
21.3.1.12
Borang pengkebumian (Burial Certificate) hendaklah diberikan melalui

Unit Kecemasan. Borang pengesahan kematian hendaklah dikeluarkan
oleh Unit Rekod Perubatan.
21.3.2
POLISI OPERASI KES-KES KEMATIAN YANG DISEBABKAN OLEH

PENYAKIT BERJANGKIT
21.3.2.1
Pejabat Kesihatan Pitas hendaklah diberitahu sekiranya ada kes kematian

yang disebabkan oleh penyakit berjangkit. Pegawai Kesihatan hendaklah
menyelia proses pengurusan mayat.
21.3.2.2
Penolong
Pegawai
Perubatan
di
Unit
Kecemasan
hendaklah
bertanggungjawab, dengan kelulusan Pegawai Perubatan terhadap

pengurusan pelepasan mayat. (Tanpa implikasi perundangan).
151
21.3.2.3
Penolong Pegawai Perubatan hendaklah bertanggungjawab mendaftarkan

kes-kes kematian di dalam buku pendaftaran kematian.
21.3.2.4
Semua mayat hendaklah dituntut di bilik mayat dan waris penjaga atau
keluarga terdekat hendaklah menandatangani Buku Daftar Kematian
sewaktu mayat dibawa keluar.
21.3.2.5
Kakitangan Unit Kecemasan yang menjaga bilik mayat hendaklah

mempastikan pintu dikunci serta disimpan di kotak penyimpanan kunci
yang selamat, di Unit Kecemasan.
152
2010
EDITION
BAB 22
POLISI
KESELAMATAN
memenuhi objektif keselamatan di Hospital Pitas.
HPTS
153
22
POLISI KESELAMATAN
22.1
OBJEKTIF
Memastikan semua kakitangan dan pelanggan hospital memahami dan
mematuhi prosedur keselamatan di hospital
22.2
SKOP POLISI
22.2.1
Keselamatan pekerja
22.2.2
Keselamatan harta benda
22.2.3
Keselamatan pesakit
22.2.4
Keselamatan pelawat
22.3
PENYATA POLISI
22.3.1
Keselamatan Pekerja
22.3.1.1
Kakitangan hendaklah mematuhi dan memahami prosedur keselamatan

hospital
22.3.1.2
Kakitangan hendaklah mengetahui lokasi pintu kecemasan, laluan

kecemasan dan tempat berkumpul
22.3.1.3
Kakitangan hendaklah
fasih dalam penggunaan hos reel dan alat
pemadam api
22.3.1.4
Semasa berlaku kecemasan, kakitangan yang menjaga unit hendaklah

menjadi penyelaras keselamatan dan memastikan keselamatan semua
orang dan harta benda diurus mengikut prosedur yang ditetapkan
22.3.2
Keselamatan harta benda
22.3.2.1
Harta benda kerajaan hendaklah dijaga, digunakan dan diselenggarakan

dengan sempurna setiap masa untuk mengelakkan kehilangan
atau
kerosakan
22.3.2.2
Kakitangan hendaklah membuat laporan kepada pihak penyelenggara

sekiranga berlaku kerosakan peralatan atau harta benda dengan segera
154
22.3.2.3
Kehilangan atau kerosakan harta benda hendaklah dilaporkan kepada

pegawai aset dalam masa 24 jam
22.3.2.4
Harta benda hendaklah dilabel, direkod dan didaftar dalam borang yang
ditetapkan
22.3.2.5
Semua rekod penyelenggaraan hendaklah direkod dalam borang / kad

yang ditetapkan
22.3.3
Keselamatan pesakit
22.3.3.1
Semua pesakit hendaklah diberi orientasi tentang prosedur keselamatan

hospital berhubung dengan evakuasi, pintu kecemasan dan laluan
kecemasan serta tempat berkumpul
22.3.3.2
Kakitangan hendaklah memastikan pesakit dijaga mengikut amalan

perawatan yang ditetapkan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia
22.3.3.3
Pesakit hendaklah mematuhi polisi dan prosedur keselamatan hospital
22.3.4
Keselamatan Pelawat
22.3.4.1
Pelawat hendaklah diberi orientasi polisi dan prosedur keselamatan

hospital
22.3.4.2
Pelawat hendaklah mematuhi polisi dan prosedur keselamatan hospital
155
2010
EDITION
BAB 23
POLISI HAK
PESAKIT
memenuhi objektif hak pesakit di Hospital Pitas.
HPTS
156
23
HAK PESAKIT
23.1
OBJEKTIF
23.1.1
Memastikan pesakit dimaklumkan hak mereka sebagai pesakit
23.1.2
Memastikan kakitangan mengetahui, melaksanakan dan menghormati

hak pesakit
23.2
SKOP POLISI
23.2.1
Penyediaan Penyata Hak Pesakit
23.2.2
Pengedaran maklumat hak pesakit
23.3
PENYATA POLISI
23.3.1
Hospital hendaklah menyediakan garispanduan hak pesakit
23.3.2
Hak Pesakit hendaklah dimaklumkan kepada pesakit
23.3.3
Kerahsiaan pesakit hendaklah dihormati
23.3.4
Maklumat berhubung dengan hak pesakit hendaklah diberikan kepada

pesakit
157

Polisi Hospital Pitas

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Polisi Hospital Pitas

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2010

VISI KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

MISI KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

untuk memudahkan dan membolehkan rakyat:

mencapai sepenuhnya potensi mereka dalam kesihatan

menghargai kesihatan sebagai aset paling berharga

mengambil tanggungjawab dan tindakan positif demi kesihatan mereka

untuk memastikan sistem kesihatan berkualiti tinggi iaitu:

wajar mengikut teknologi

boleh disesuaikan mengikut persekitaran

sifat penyayang, profesionalisme dan kerja berpasukan

sifat menghormati maruah insan

VISI JABATAN KESIHATAN NEGERI SABAH

MISI JABATAN KESIHATAN NEGERI SABAH

VISI HOSPITAL PITAS

MISI HOSPITAL PITAS

KECEMASAN DAN TRAUMA

JABATAN PESAKIT LUAR

BEKALAN BAHAN STERIL

KERJA SOSIAL PERUBATAN

PENYUSUAN SUSU IBU

AMBULAN DAN KENDERAAN

UNIT PENTADBIRAN/ PERKHIDMATAN/ KEWANGAN/ HASIL DAN

Mengendalikan urusan pentadbiran jabatan yang merangkumi perancangan

keselamatan pejabat, kelengkapan pejabat serta mesin perakam waktu,

Kebajikan kakitangan dan perumahan

Kawalan Penggunaan peralatan pejabat seperti telefon dan mesin faks

Penempatan dan Orientasi kakitangan

Menyelenggara dan mengemaskini fail-fail am jabatan.

Bertanggungjawab terhadap urusan perkhidmatan kakitangan seperti

Menyelenggara buku perkhidmatan dan rekod cuti anggota.

Penyelenggaraan dan mengemaskini fail-fail peribadi anggota

Memberi dan menguruskan latihan-latihan kepada semua anggota.

Kewangan/ Akaun/ Gaji

Menyediakan bajet kewangan pengurusan Hospital.

Menguruskan semua waran waran peruntukan dan memastikan

Menyediakan dan membuat pembayaran gaji serta elaun-elaun anggota

Memproses semua tuntutan elaun, lebih masa, perjalanan dan tuntutan

Menyediakan laporan perbelanjaan dan menghantar ke Bahagian Akaun

Menerima dan mengendalikan kutipan hasil berdasarkan caj-caj yang telah

Mengoptimakan pungutan hasil dan meminimumkan tunggakan hasil.

Mengesyurkan tindakan hapuskira kepada tunggakan-tunggakan lapuk hasil

Kaunter bertanggungjawab memberikan layanan yang mesra pelanggan,

Layanan hendaklah adil dan saksama kepada semua pelanggan tanpa

Waktu Operasi hendaklah seperti berikut :Isnin hingga Khamis Jumaat

7.00 pagi hingga 4.30 petang

1.2.5 Khidmat Pelanggan

Mengendalikan dengan cekap dan berkualiti semua panggilan telefon

Mengendalikan dengan cekap dan berkualiti semua panggilan telefon

Hesin perakam waktu hendaklah dikendalikan dengan baik dan sempurna

Penyediaan fail meja bagi anggota pentadbiran hendaklah disediakan seperti

Semua surat menyurat dan pusat kawalan dan pendaftaran fail

Fail-fail yang didapatkan semula hendaklah direkodkan melalui

Surat-surat yang diserahkan hendaklah direkod dan disimpan di

Semua surat yang di fail hendaklah direkod mengikut turutan

Mesin Penyalin, Mesin Taip, Mesin Pendua dan Komputer hendaklah

Mesin Kad Perakam Waktu

Iinventori dan harta modal

Inventori dan harta modal hendaklah dikendalikan dengan kemaskini

Seorang pegawai asset hendaklah dilantik untuk menjaga asset

Pegawai pemeriksa asset hendaklah dilantik oleh Ibupejabat Jabatan

Pegawai Penerima barang hendaklah dilantik oleh Pengarah Hospital

Pegawai Pelupusan Aset hendaklah dilantik oleh Pengarah Kesihatan

Unit Pentadbiran hendaklah menjadi pusat untuk menyelenggara dan