Kabanata 1: Isang salusalo

Tagapagsalaysay: Nagbigay ng isang salu-salo si Don Santiago de los Santos o mas

kilala sa pangalang Kapitan Tiago sa kanyang bahay sa may kalye Anloague. Ang salusalong ito ay pinaggastusan talaga ni Kapitan Tiago dahil sa salu-salo ay may orchestra
at nagpacater pa sya sa pinakamamahaling retawran sa lungsod. Sa kabila ng lahat
ang pinsan lang ni Kapitan Tiago na di kahusayang magkastila, ang naging abala sa
pagtatanggap sa mga bisitang babae. Tanda ng pag-respeto sa pinsan ni Kapitan Tiago
humahalik sila sa kamay nito.

Tiya Isabel: Hesus, humanda kayo mga walang hiya (dahil sa nabasag na pinggan )
Tagapagsalaysay: At umalis na ang pinsan ni Kapitan Tiago

pagkatapos ng

pangyayaring iyon dumating na ang mga pangunahing bisita ni Kapitan Tiagoang mga
prayle at si Tenyente Guevarra. Meron nakasagutan si Padr Damaso na isang sibilyan
na si Laruja.
Laruja:Makikita mo.Ilan buwan pa at sasang-ayon ka sa akin, iba ang pamumuno
sa Madrid at iba naman sa pilipinas.
Padre Damaso:NgunitTulad ko halimbawa(pagpapatuloy ni Padre Damaso na
inilakas ang boses) Dalawamput-tatlong taon na akong kumakain ng kanin at saging
kaya wag mo akong pagsalitaan ng ganyang haka-haka. Makinig ka, nang una akong
pumunta dito ipinadala ako sa isang bayan maliit nga pero ang sisipag ng mga tao.
Pinakikinggan

ko

ang

ko

ang

pangungumpisal

ng

mga

kababaihan

kaya

nagkakaintindihan kami. Nahulog ang loob nila sa akin kaya makalipas ang tatlong taon
akoy nailipat sa malalaking parokya, na naiwang bakante dahil sa pagkamatay ng pari
na pumalit sa akin. Makalipas an gang panahon nakadestino ako sa bayan ng San
Diego ng dalawampung taon , kamakailan lang ng akoy umalis doon. Halos kilala ko na
nag mga tao na taga-roon. Tanungin mo pa si Santiago marami siyang lupa dun at dun
nagsimula aming pagkakaibigan. Nang umalis ako mangilan-ngilang natatanda at mga
kasamahan lang ang naghatid sakin! Iyon makalipas ang dalawampung taon.

Pagkatapos nito nagkasagutan ang Tenyente , Padre Sibyla at si Padre Damaso ngunit
sandal lang ito. Dumating pa ang iba pang bisita kabilang na ang mag-asawang de
Espadana. Mayrong mangilan-ngilang mamahayag at mangangalakalnatapos an gang
pakikipagbatian di na alam kung saan pupunta.
Lalaking olandes ang buhok:sabihin mo sakin Ginoong Laruja ano ang ayos ang may
handa? Kailangan ko syang makilala. Ang sabi syay lumabas ng bahay . hindi ko parin
sya nakikita.
(sabad ni Padre Damaso):kalokohan!!! Huwag niyong aalahaning makipagkilala sa
bahay na ito.Si Santiagoy isang mabuting itlog .
(dugtong ni Laruja):Tiyak hindi sya ang nag.imbento ng pulbura.
(paninisi ni Donya Victoria) Ikaw rin Ginoong Laruja.Paano ring ang kahabag-habag
na mahal ay makakaimbento ng pulbura? Sabi nila, ang Intsik ang nakaimbento
dantaon na.
(Naibulalas ni Padre Damaso): Ang mga Intsik? nababaliw kayo? ang pransiskano ang
nakaimbento labinpitong dantaon.
Tagapagsalaysay: Hanggang sa marami na ang nakikisawsaw sa usapan. Ilang sandal
pay dumating ang dalawang panauhin na ngayon ay papasok sa bulwagan.