Professional Documents
Culture Documents
ULATIRMA BAKANLII
SVL HAVACILIK GENEL MDRL
HAVACILIK
GVENLK SSTEM
Sivil Havaclk Genel Mdrl Yaynlar
Havaclk Gvenlii Daire Bakanl
: HGD / G-1
Yayn Tr
: Tercme
Konu
Binali YILDIRIM
Ulatrma Bakan
NSZ
Bu elkitab, ICAO Akit Devletlerinin, bir ulusal sivil havaclk gvenlik ynetim
sisteminin kurulmas ve ynetilmesi ile ilgili grevlerinin ve sorumluluklarnn ana hatlarn
ortaya koymaktadr. Bu elkitab, 7 Aralk 1944 tarihinde Chicagoda imzalanan Uluslararas
Sivil Havaclk Konvansiyonu (Chicago Konvansiyonu)nu imzalayanlar olarak Devletlerin
ykmllklerinin altn izdiinden, devletin st dzey karar verenlerine ynelik olup, bu
ykmllklerin yerine getirilmesi iin gerekli olabilecek, bir Devletin ulusal sivil havaclk
gvenlik ynetim sisteminin kurulmasna ve ynetimine ilikin bilgi ve rehberlik sunmaktadr.
Bu elkitab kendisini, bir Akit Devletin genel gvenlik gzetim/denetim
sorumluluklarnn parametreleri ile snrlamakta olup, Devletin havaclk faaliyeti ile ilgili
olarak Devletin gvenlik ykmlerini vurgulamaktadr. eitli kritik hususlar, bir sivil havaclk
gvenlik gzetim sisteminin esas unsurlar olarak belirlenmitir ve gvenlie ilikin bir
politikann ve bununla balantl prosedrlerin etkin biimde uygulanmas iin dikkate
alnmaldr. Bir sivil havaclk gvenlik gzetim/ynetim sisteminin bu elkitabnda sunulan
kritik hususlar aadakileri iermektedir:
-
NDEKLER
Blm 1.
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
Blm 2.
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
Blm 3.
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
Giri .......................................................................................................
4
4
5
5
5
7
9
10
17
19
22
22
24
26
29
33
Ek A.
Referanslar ........................................................................................
40
Ek B.
Tanmlar .............................................................................................
42
3.7
3.8
3.9
34
35
35
37
Blm 1
GR
1.1
BU ELKTABININ AMALARI
Bu elkitab, bir ICAO Akit Devletinin, bir sivil havaclk ynetim sisteminin kurulmas ve
ynetimi yoluyla, ulusal sivil havaclk gvenlik sisteminin gzetimine ynelik ykmlln
ve sorumluluklarn vurgulamak ve devletin karar verenlerine bu konuda bilgi ve rehberlik
salamak iin tasarlanmtr. Bu elkitab, birok Akit Devletin Chicago Konvansiyonu
kapsamndaki ykmllklerini yerine getirirken karlat zorluklar dikkate alarak, etkili bir
sivil havaclk gvenlik ynetim sisteminin kurulmasndaki kritik unsurlarn altn izmekte ve
bata Ek 17 Gvenlik Uluslararas Sivil Havacln Yasad Mdahalelere kar
Korunmas da yer alanlar, fakat Ek 9 - Kolaylklarn gvenlikle ilgili hkmleri de dahil olmak
zere, gvenlikle ilgili uluslararas Standartlar ve Tavsiye edilen Uygulamalarn (SARPlar)
uygulanmasnda yaanan zorluklar zmleyebilecek bir sistemin oluturulmas konusunda
rehberlik salamaktadr.
1.2
BU ELKTABI HAKKINDA
1.2.1 Bu elkitab, ICAO tarafndan yaynlanan, havaclk gvenlii ile ilgili birok rehberlik
materyallerinden biridir. Bu elkitab, bir sivil havaclk gvenlik ynetim sisteminin kurulmas
ve ynetimi konusunda rehberlik saladndan, bir Devletin iindeki iyi iletilen bir ulusal sivil
havaclk gvenlik sisteminin temelini oluturulmasnda, bu tarz bir sistemin etkin kurulumu,
uygulanmas ve devamll iin hayati neme sahip kritik unsurlar da uygun biimde ele
almaktadr.
1.2.2 ICAO Evrensel Gvenlik Denetim Program (USAP) kapsamnda yrtlen
denetimler, Ek 17de yer alan Standartlarn tm Devletler tarafndan tamamen
uygulanmadn ortaya koymutur. Belirlenmi olan yaygn bir eksiklik, birok Devletin kendi
ulusal havaalanlarnda havaclk gvenlik faaliyetlerine ilikin etkin hkimiyet
salamamalardr. Geni kapsaml bir sivil havaclk gvenlik ynetim sisteminin kurulmas,
bir Devletin, kendi ulusal havaclk gvenlik gereksinimlerinin, Ek 17de yer alan SARPlarn
ve Ek 9da yer alan ilgili Standartlar ve Tavsiye Edilen Uygulamalarn (SARP) etkin bir
biimde uygulanmasn temin etmesi iin arttr. Bu, tm ICAO Akit Devletlerinin temel bir
sorumluluu olup, dnya apnda gvenli bir havaclk a eklindeki ortak hedefe ulamak
iin byk nem tayan bir sorumluluktur. Devletler, bu gereksinimi yerine getirmek iin,
uygun yasama, ulusal politikalar ve denetim ve yaptrm gcne sahip bir gvenlik otoritesi
oluturmu olmaldr. Gvenlik otoritesi, srekli gzetimi yrtmek, eksiklikleri belirlemek,
zmleri iin tavsiyelerde bulunmak ve gerektiinde uymaya zorlamak zere yasal olarak
yetkilendirilmi olmaldr.
1.2.3 Gl denetleyici gzetime ynelik ihtiya, havaalanlarn ve devlet hizmetlerini
zelletirmeye ynelik kresel eilim sonucunda son yllarda giderek daha ok aa
kmtr. rnein birok Devlette, havaclk gvenlik programlarnn yolcu ve bagaj tarama
gibi iletim ynleri taeron olarak zel gvenlik irketlerine verilmektedir. Bu d kaynak
kullanm genellikle uygun maliyetlidir ve yakndan izlenen uygun performans standartlar
belirlenmi olduu srece yksek gvenlik seviyeleri salayabilmektedir. Gvenlik
fonksiyonlarnn direkt olarak kamu grevlileri tarafndan yerine getirilmesi halinde, bamsz
bir denetim yapsnn, sk devlet kontrol ve denetimi salamas eit derecede nemlidir.
Tm durumlarda, gvenlik sisteminin tm seviyelerinde kontrollerin ve hesap verme
ykmllnn bulunmas ve havaclk gvenlik hizmetlerini denetleyenler ile hizmeti
verenler arasnda bariz bir ayrmn yaplmas esastr.
1.2.4 Sivil Havacln Yasad Mdahale Eylemlerine kar Korunmas iin Gvenlik
Elkitabnda (Dok. 8973 Kstl) yer alan ek rehberlik materyali, bir Devletin ulusal sivil
havaclk gvenlik sisteminin gndelik idaresine ilikin birok iletim ynlerini ele almaktadr.
1.2.5 Bu elkitabndaki yasama ykmllkleri, sorumluluklar ve ilgili rehberlik, Akit
Devletlere havaclk gvenlik konvansiyonlar kapsamndaki ykmllklerini etkin klmak
amacyla, Chicago Konvansiyonu, Ek 17, dier ICAO Eklerinde yer alan gvenlik unsurlar,
SARPlarn uygulanmasnda Akit Devletlere yardmc olmak iin ICAO tarafndan yaynlanan
rehber materyal ve Birlemi Milletler Uyuturucu ve Su Dairesi tarafndan yaynlanan
rehber materyal dahil olmak zere, eitli kaynaklardan salanmtr. ICAO, birok Akit
Devletin bir sivil havaclk gvenlik gzetim sisteminin kurulmasnda karlat zorluklarn
uzun sredir farkndadr ve kendilerine ICAO havaclk gvenlik mekanizmas vastasyla,
Teknik birlii Programyla ve Blge Ofisleri ve ICAO Merkezinin direkt itirak ile yardmc
olmaya almaktadr.
1.2.6 Denetim bulgular ve dier bilgi kaynaklar, Tekilatn, zellikle st dzey karar
verenlere ve bir Devletin ulusal sivil havaclk gvenlik sisteminin farkl dzeydeki
yneticilerine hitap eden gvenlik ynetimine ilikin rehber materyali gelitirerek Devletlere
daha da yardmc olmas gerektii konusunda ICAOyu ikna etmitir.
1.3
REFERANS DOKMANLARI
1.4
TANIMLAR
1.5
KISALTMALAR
MRTDs
MSHGK
MSHGP
MSHGEP
MSHGKKP
SARPs
GTA
USAP
Blm 2
HAVACILIK GVENLK GZETM:
BR DEVLET YKMLL
2.1
2.1.1 Havaclk gvenlik gzetimi, Devletlerin, gvenlik ile ilgili SARPlarn ve Chicago
Konvansiyonunun Eklerinde (temel olarak Ek 17, fakat Ek 9un gvenlikle ilgili hkmleri
dahil) ve ilgili ICAO dokmanlarnda yer alan prosedrlerin etkin biimde uygulanmasn
temin ettikleri bir fonksiyon olarak tanmlanmaktadr. Havaclk gvenlik ynetimi ayrca
ulusal havaclk sektrnn, SARPlarda tanmlananlara eit veya daha iyi gvenlik seviyeleri
salamasn da temin etmektedir. Havaclk gvenlii ile ilgili olarak, gvenlik standartlarnn
uygulanmasndan salanan koruma seviyesi ancak kresel havaclk andaki en zayf halka
kadar gl olduundan tm dnyada tek biim standartlar muhafaza etmek zellikle
nemlidir. Bu nedenle, tek bir Devletteki havaclk gvenlik gzetimi eksiklii, uluslararas
sivil havaclk operasyonlarnn gvenliini tehdit etmektedir.
2.1.2 Havaclk gvenlik standartlarnn uygulanmas ile ilgili kresel harmonizasyon,
nlemlerin birebir ayn olmas gerektii anlamna gelmemektedir. Ancak nlemler, spesifik,
evresel ve/veya duruma bal artlar barndracak operasyon esneklii iin alan brakrken,
eit gvenlik seviyeleri saladklar, Devletler tarafndan karlkl olarak kabul edilmelidir.
2.1.3 ICAO Asamble Karar A17-10, ICAO Konseyinden, Tekilat
kurumlarn yardmyla, Karar ekinde yer alan Eklerdeki havaclk gvenlii
uygun olduu zere, gelitirip mevcut veya yeni Eklere veya Tekilatn
dokmanlarna veya rehber materyaline Standartlar, Tavsiye edilen
Prosedrler olarak dahil etmesini istemitir.
oluturan dier
ile ilgili materyali,
dier dzenleyici
Uygulamalar ve
2.1.10 Chicago Konvansiyonuna ait dier Ekler de havaclk gvenliine ait, ulusal sivil
havaclk gvenlik ynetim sistemi kapsamnda ele alnmas gereken hkmleri iermektedir.
zellikle Ek 9, gelen ve giden hava aralarnda gvenlik kontrolleri ve de snr kontrollerinde
ve transit halinde yolcu ve bagaj muayeneleri gibi konular ele aldndan havaclk gvenlii
ile zellikle ilgili bulunan SARPlar iermektedir. ICAO Asamblesi, Konsolide Beyannda,
ICAO Konseyinden, havaclk gvenliinin teknik ynleri bakmndan, Ek 9 ve 17nin
hkmlerinin, gvenlik nlemlerinin etkililiinden taviz verilmemesi artyla, birbirleriyle
uyumlu ve birbirlerini tamamlayc olmalarn temin etmesini talep etmitir.
2.2
2.3
2.3.1.1
Chicago Konvansiyonu kapsamndaki ykmllkler, Akit Devletlere
yklenmitir. Sivil havaclk gvenlik SARPlar esas olarak Ek 17de yanstlmtr. lk olarak
1974te yaynlanm olup, o zamandan bu yana birok defa geniletilmi ve gncellenmitir.
Ek 17, Devletlerin bir havaclk gvenlik organizasyonu kurmalarn ve uularn emniyetini,
dzenliliini ve verimliliini dikkate alarak sivil havacl yasad mdahale eylemlerine kar
koruyacak mevzuatlar, uygulamalar ve prosedrler oluturmasn ngrmektedir. Sz konusu
mevzuatlar, uygulamalar ve prosedrler tipik olarak bir Devletin, oluturulmas Ek 17de de
zorunlu klnm olan ulusal sivil havaclk programnda (MSHGP) yanstlmaktadr.
2.3.1.2
Ek 17 zellikle kolaylklarn ve Ek 9un gvenlik ile ilgili ynlerinin nemini
kabul etmekte ve her Akit Devletin, mmkn olan her durumda, sivil havacla minimum
mdahaleye veya sivil havaclk faaliyetlerinde minimum gecikmeye neden olacak gvenlik
kontrolleri ayarlamalar gerektiini ngrmekte, ancak bu kontrollerin ve prosedrlerin
etkinliinden taviz verilmemelidir. Birlikte alan gvenlik ve kolaylatrma sreleri, kresel
havaclk gvenlik zincirinde bir kilit unsur olarak kabul edilmelidir; rnein, makinede
okunabilen seyahat dokmanlarnn (MRTDlerin) kullanm ve kiilerin biyometrik sistemler
kullanlarak tehis edilmesi, doru entegre edildikleri taktirde, havaclk gvenliinin genel
etkinliini artrabilir.
10
b)
c)
d)
uygun
2.3.2.7
lgili havaclk gvenlii otoritesi, yukardaki ykmllklerin yerine getirilmesi
ve havaclk gvenliinin etkin biimde uygulanmas iin gereken kaynaklar iin uygun mali
olanaklar salamaldr.
2.3.2.8
Her Akit Devlet, nihayetinde Ek 17 Standartlarnn gerekliliklerini (ve Ek 9un
gvenlikle ilgili hkmlerini) yerine getirecek gvenlik nlemlerinin uygulanmasn
salamaktan sorumludur. Ancak, bal birimlere veya kurumlara rollerin ve sorumluluklarn
tayin edilmesi ve sivil havaclk gvenlii ile ilgili ilevlerinin belirlenmesi genellikle bir Devlet
ii mesele olarak kabul edilmektedir. Tayin edilmi baz ilevler standart bir uygulama olarak
grlebilecekken (rnein havaalan ynetiminin bir havaalan gvenlik program ve
havaalan dzeyindeki kalite kontrol programnn gelitirilmesi ile grevlendirilmi olmas)
tayin edilen sorumluluklarn nitelii, her Devletin zellikleri dikkate alndnda deikenlik
gsterebilir. Aadaki paragraflar, havaclk gvenlii ilevlerini tanmlarken ve tevkil
ederken bir Devletin/ilgili havaclk gvenlii otoritesinin gz nnde bulundurabilecei, belirli
Akit Devletlerin en iyi uygulamalarna ait rnekleri iermektedir.
11
Dier eylerin yansra, giri kontrol, yolcu tarama, kabin ve bagaj tarama ve
kargoya, postaya, ikrama ve havaalanndan kalkan yolcu hava aralarndaki
dier mallara ynelik gvenlik kontrolleri ile ilgili nlemler gibi havaalannda
yerinde gerekletirilen ayr gvenlik nlemlerini ve yukardaki nlemlere
ynelik grev ve sorumluluklarn tayin edilmesi dahil olmak zere
organizasyon yapsn detaylandran MSHGP gerekliliklerine uygunluu temin
etmek zere bir Havaalan Gvenlik Program oluturmal, uygulamal ve
muhafaza etmelidir. HGP, tm havaalan dzeyindeki gvenlik kontrollerine ait
koordinasyon dokman olarak ilev grecek olup, havaalanndaki gvenlik
kontrollerini uygulayan tm birimlerin rollerini ve sorumluluklarn yanstmaldr;
b)
c)
d)
Dier havaalan birimleri ve ilgili kolluk kuvvetleri ile etkili irtibat srdrmelidir;
e)
f)
g)
h)
2.3.3.3
Ek 17 gerekliliklerinin daha etkin biimde uygulanmasn salamak amacyla,
hava alan otoritesi, dier eylerin yansra, aadaki hususlardan da sorumlu tutulabilir:
a)
b)
12
uygulanmasn temin etmek zere havaalan personeli iin bir gvenlik eitimi
programnn gelitirilmesi, uygulanmas ve muhafaza edilmesi;
c)
d)
e)
f)
2)
3)
Son olarak havaalanndan hareket eden bir uan yasad olarak ele
geirildii veya bir sabotaj eyleminden kaynaklanm olabilecek bir
kazaya maruz kald bilinir bilinmez veya bu konuda phelenir
phelenilmez soruturmalarn balatlmas.
2.3.3.4
Havaalan otoritesine, paragraf 2.3.3.2 ve 2.3.3.3te belirtilen nlemlerin,
kontrollerin ve prosedrlerin uygulanmasna ve de hava tarafndaki ve tahditli alanlara ve
tesislere izinsiz giriin nlenmesine yardmc olacak bir havaalan havaclk gvenlik biriminin
bir paras olarak personel tahsis edilmelidir.
b)
c)
13
d)
e)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
Olay bildirimi.
2.3.5.5
Hava arac iletmecilerinin, gvenlik programlarn etkin bir biimde uygulamak
amacyla, MSHGEPda ngrlen gerekliliklere uygun olarak, MSHGP kapsamndaki
sorumluluklarnn doru uygulanmasn temin etmek zere, personelleri iin bir iletmeci
gvenlik eitim program gelitirmeleri, uygulamalar ve muhafaza etmeleri gerekebilir.
Bunun yan sra, hava arac iletmecileri, kendi sahalar dahilindeki faaliyetler zerinde bir
kalite kontrol programnn gelitirilmesi, uygulanmas ve muhafaza edilmesi ve kalite kontrol
14
b)
c)
Sivil havaclk iin bir tehdit oluturabilecek kiilere ynelik olarak gelen ve
giden yolcularn (ve bagajlarnn) rasgele izlenmesi/taranmas;
d)
Karma, sabotaj, bomba veya dier tehditlere, sivil havaclk tesislerine kar
saldrlara ve sivil kargaaya, vs. kar tepkiler ve bu eylemlerin kontrol iin
yetkili havaclk gvenlii otoritesi ve havaalan otoriteleri ile acil durum
planlamas;
e)
f)
g)
h)
2.3.6.2
Havaclk grevlerine atanm kolluk kuvvetleri, ilgili mevzuatlara, MSHGP ve
HGPlere uygun olarak yetkili havaclk gvenlii otoritesi, sivil havaclk otoritesi (yetkili
havaclk gvenlii otoritesinden farkl ise) ve havaalan ynetimi ile yakn almaya hazr
olmaldr. Gvenlik nlemlerini uygulayan dier birimlerde olduu gibi, kolluk kuvvetleri,
kendilerine verilen sorumluluklarn tutarl bir ekilde uygulanmasn temin etmek zere yazl
prosedrler gelitirmeli, uygulamal ve muhafaza etmelidir.
2.3.7 stihbarat tekilat fonksiyonlar
MSHGPna uygun olarak, Devlet istihbarat tekilatlarnn, zellikle Devletin sivil hava
tamacl sistemi ile ilgili olmak zere, su tekil eden eylemlere ilikin tehditler konusunda
bilgilerin toplanmas ve yaylmasnda kolluk kuvvetleri ve yabanc/uluslararas istihbarat
tekilatlar ile birlikte almalar gerekebilir. Sz konusu tekilatlarn ayrca ilgili bilgilerin, ilgili
havaclk gvenlii otoritesi ve dier ilgili birimlerle paylalmas iin gvenli bir sistem
gelitirmeleri de gerekli olabilir.
15
b)
Bir tesiste mterek kullanc olmas halinde veya askeri blge o tesisin
bitiiinde olmas durumunda bir sivil havaalan tesisindeki giri kontrol ve
dier gvenlik fonksiyonlar ve
c)
b)
c)
d)
e)
f)
16
2.4
17
a)
2)
3)
zere
risk
b)
Sivil havaclk gvenlii iin Devlet birimleri arasnda iyi dengelenmi bir
sorumluluk dalm;
c)
d)
e)
Etkin ve aka ayrlm ilevsel rolleri muhafaza ederken, Devlet ile sivil
havaclk gvenlik sektr arasnda haberleme ve danma dahil olmak zere
uyumlu ilikilerin beslenmesi ve muhafaza edilmesi. Haberleme, sertifikalarn
veya dier onaylarn verilmesine ynelik karlanacak gerekliliklerin, bununla
ilgili rehber materyal ile birlikte, sektre yaynlanmasn iermelidir.
2.4.2.2
Genel uluslararas hukuk asndan, Chicago Konvansiyonundan veya onun
Eklerinden kaynaklanan ykmlln Akit Devlet tarafndan uygulanmas gerekli grnse
de uygulamada, sz konusu uygulama, belirli fonksiyonlarn, i hukuktaki yasal statleri ne
olursa olsun, havalimanlar veya dier servis salayclar gibi birimlere tevkil edilmesi dahil
olmak zere, yrrlkte bulunan i dzenlemelerden etkilenebilmektedir. Havalimanlarn ve
hava seyrsefer hizmetlerini zelletirme trendini takip ederek, birtakm Devletler gemite
operasyonel havaclk gvenlii faaliyetlerini baka devlet kurumlarna veya zel birimlere
18
ihale etme ynnde bir politika benimsemilerdir. Baz durumlarda d kaynak kullanm,
Devlet tarafndan iletilen gvenlik servislerine uygun maliyetli bir alternatif salyorsa da,
hkmetler, belirli havaclk gvenlik fonksiyonlarn zelletirdikleri gerekesiyle Chicago
Konvansiyonu kapsamndaki ykmllklerinden kanamazlar. Akit Devletler, zelletirilmi
birimlerin, Ek 17de ve Chicago Konvansiyonunun dier Eklerinde yer alan gvenlik
standartlarna uygunluundan her zaman sorumlu kalacaktr. Bir Devletin, kendi gvenlik
programlarnda yer alan sorumluluklar taerona vermeye devam etmesi halinde, uygun sk
hkmet kontrollerinin ve denetiminin mevcut olmasn temin etmelidir.
2.4.2.3
Bamsz bir gzetim altyapsnn, gvenlik fonksiyonlarnn direkt olarak kamu
grevlileri veya havaalan operatrleri tarafndan yerine getirildii durumlarda yakn devlet
kontrol ve denetimi salamas eit derecede nemlidir. Devletin hem denetim makamnn
hem de bir havaalan operatr, hava arac operatr, hava trafik servis salaycs veya
baka servis salaycs veya operatr olduu Devletlerde potansiyel bir menfaat
atmasn nlemek iin, Devlet denetim makam ile Devlet tarafndan iletilen herhangi bir
operatr veya servis salaycs arasnda ak bir yetki ve sorumluluk ayrm bulunmaldr.
Tm onaylama, sertifikasyon ve sren gzetim prosedrleri, ileten kurum sanki bir devlet
d kurummu gibi takip edilmelidir.
2.4.2.4 Akit Devletler, Ek 17ye uygun olarak, gvenlik kontrollerini gerekletiren kiilerin
grevlerini yerine getirmek iin gerekli tm yetkilere sahip olmalarn ve MSHGPnin
gerekliliklerine gre uygun eitim grm olmalarn temin edecektir. Devletler, havaalan
kiraclar tarafndan ie alnan alanlar ve havaalan GTAlarna refakatsiz girilerine izin
verilen kiiler dahil olmak zere, gvenlik kontrollerini gerekletiren herhangi bir kii
zerinde,
zgemi kontrollerinin yerine getirilmesini de temin edecektir. Gvenlik
personeline yksek dzeyde gven ihtiyacndan dolay, bu kiilere ilikin, GTA kimliklerinin
tanzim edilmesi iin gerekenin zerinde ve tesinde daha sk zgemi kontrollerinin yerine
getirilmesine dikkat edilmelidir.
2.4.2.5 Devletler, eitli kalite kontrol gzetim fonksiyonlarn olutururken, kontrollerden ve
dengelerden oluan doru bir sistemin muhafaza edilmesini salamaldr. Devletler, tm
havaclk gvenlii kalite kontrol fonksiyonlarna (yani denetimler, incelemeler, aratrmalar
ve testler) ilikin etkin kontrol ellerinde tutmaldr. Bu fonksiyonlarla hkmet harici birimler
grevlendirilmemelidir; aksi takdirde havaclk personeli, ticari operatrler, havaclk servisi
salayclar, havaalan operatrler, vs. etki olarak, ilgili havaclk gvenlii otoritesinin
mfettileri ve denetileri tarafndan etkin biimde izlenmek yerine kendi kendilerini
denetlemekte olacaktr. Bir Devletin, herhangi bir veya tm havaclk gvenlii kalite kontrol
fonksiyonlar ile operatrleri grevlendirmeyi tercih etmesi durumunda, sz konusu
fonksiyonlar organizasyon dahilinde, direkt olarak ilgili havaclk gvenlii otoritesinin kdemli
memuruna rapor veren bamsz bir departman tarafndan gerekletirilmeli; sz konusu
fonksiyonlar yrten operatr personeli, ilgili havaclk gvenlii otoritesi tarafndan
gelitirilen sk kalite kontrol ilkelerine uygun olmal ve sz konusu denetimlerden,
teftilerden, tetkiklerden ve testlerden karlan tm raporlar, srecin tamamn gzetme
hakkn elinde tutmas gereken ilgili otoriteye salanmaldr.
2.5
2.5.1
Chicago Konvansiyonu, uluslararas sivil havacln emniyetli, gvenli ve
dzenli bir ekilde gelitirilebilmesi amacyla belirli ilkeler ve dzenlemeler ngrmektedir.
Chicago Konvansiyonu 1947 ylnda yrrle girdiinden, ticari sivil havaclk giderek daha
fazla yasad mdahale eylemlerinin hedefi haline gelmi olup, Devletlerin kar karya
kald geniletilmi havaclk gvenlii mcadelelerine ve karmaklklarna katkda
19
bulunmutur. Bu ise, Devletlerin havaclk gvenlii artlarna ayn oranda bal kalmalarn
gerektirmitir.
2.5.2
Devletlerin, Ek 17 SARPlarna uygun olarak etkili ve srdrlebilir sivil
havaclk gvenlii gzetim sistemini uygulamalar ve havaclk gvenlii konvansiyonlarna
taraf olmalar ve uygun olduu durumlarda, havaclk gvenlii konvansiyonlarnn
hkmlerini yrrle koymalar, aadakiler gibi birtakm faktrler nedeniyle gitgide daha
acil bir mesele haline gelmitir:
a)
b)
Havaclk gvenlii ile ilgili geni kapsaml eksikliklere ait ICAO ASA bulgular.
2.5.3
ICAOnun, Havaclk Gvenlii Hareket Plann (baknz paragraf 2.1.8)
yrrle koymasnn yansra, ICAO Asamblesi, Konsolide Beyannda:
a)
b)
c)
2.5.4
Nihai olarak, yasad mdahale eylemlerini caydrmann en etkili yolu,
Devletler tarafndan ve arasnda kendi ulusal yasalar ve ulusal havaalan gvenlik sistemleri
konusunda birbirlerine duyulan gvendir. Benzer menfaatleri bulunan Devletler, havaalan
gvenliini artrmak ve faillere ayn biimde cezalar vermek zere mtereken mutabakata
varmaldr. Devletlerin, havaclk gvenlii ile ilgili istihbarat bilgilerini Uluslararas Kriminal
Polis Tekilat (ICPO-INTERPOL) ve dier icra organizasyonlar ile ayrca benzer menfaatleri
olan Devletlerle paylamalar da tevik edilmektedir. Devletler arasnda tutarl uygulamalarn
ve prosedrlerin gerekletirilmesi genel olarak gvenlii artrmakta, gvenliin operatrler
tarafndan uygulanmasna yardmc olmakta ve seyahat eden halkn gvenlik algsn ve
gvenlie duyduu gveni iyiletirmektedir.
2.5.5
Havaclk gvenlii uygulamalarnn ve prosedrlerinin Devletler tarafndan
tutarl bir ekilde yrtlmesini pekitirmek amacyla Ek 17, Devletlerin, gerekli olduu zere,
20
21
Blm 3
BR SVL HAVACILIK GVENLK YNETM SSTEMNN
KRTK UNSURLARI
3.1
GENEL HUSUSLAR
3.1.1
ICAO Akit Devletleri, etkili bir sivil havaclk gvenlik gzetim/ynetim sistemi
oluturma ve uygulama gayretlerinde, havaclk gvenlik gzetimine ynelik kritik unsurlar
(CEleri) dikkate almaldr. Bir sivil havaclk gvenlik ynetim sisteminin kritik unsurlarnn
k olan emniyet gzetim sistemlerine kritik unsurlarn dahil edilmesi, Devletlerin emniyet
(safety) sistemine ilikin kapasitelerinin artrlmasnda halihazrda etkili bulunmu ve
havaclk gvenlik sistemine ayn ekilde katkda bulunmas beklenmektedir. Kritik unsurlar,
gvenlikle ilgili politikann ve bununla balantl prosedrlerin etkin biimde uygulanmas iin
gereklidir.
Devletlerin, gvenlik ynetimi kritik unsurlarn, devlet birimleri arasnda
sorumluluun paylalmasn ngren bir biimde ve ilgili havaclk gvenlii otoritesi
tarafndan salanan bir ynetim rol ile uygulamalar beklenmektedir. Kritik unsurlarn etkin
biimde uygulanmas, bir Devletin gvenlik gzetimine ynelik kapasitesinin bir gstergesidir.
3.1.2
ICAO, bir Devletin sivil havaclk gvenlik gzetim/ynetim sisteminin
aadaki kritik unsurlarn belirlemi ve tanmlamtr:
CE-1. Havaclk gvenlii yasalar. Ek 17nin ve Uluslararas Sivil Havaclk
Konvansiyonu nun dier Eklerinde yer alan gvenlie ilikin ilgili hkmlerin
uygulanmas iin ve Devletin havaclk gvenlii gerekliliklerinin uygulanmasn
gerekletirmek iin Devletin havaclk gvelii faaliyetinin ortamna ve
karmaklna uygun, geni kapsaml ve etkili bir yasal yapnn salanmas.
CE-2. Havaclk gvenlii programlar ve mevzuat.
Havaclk gvenlii
yasalarndan kaynaklanan ve Ek 17nin Standartlarna ve Tavsiye edilen
Uygulamalarna ve Uluslararas Sivil Havaclk Konvansiyonu na ait dier
Eklerde yer alan gvenlikle ilgili hkmlere uygun olarak standartlatrlm
uygulama prosedrlerini, ekipman ve altyaplar (gvenlik ynetimi ve eitim
sistemleri dahil) salayan ulusal gereklilikleri (en azndan) ele alan uygun
programlarn ve dzenlemelerin salanmas.
Not. Bu elkitabnda mevzuat terimi, Devletler tarafndan eitli
biimlerde, Devlette icra edilecek, talimatlar, kurallar, ynetmelikler, direktifler,
yasa
dizisi,
politikalar,
gereklilikler
ve
emirler,
vs.
olarak
deerlendirilebilecekleri kapsayan jenerik bir anlamda kullanlmaktadr. Devlet
iinde uygulandnda bir mevzuata verilen spesifik stat ve ona riayetsizlik
durumunda verilen ceza, Chicago Konvansiyonu kapsamndaki sorumluluklar
dikkate alnarak, mnferit Devletlerin yargsna ynelik meselelerdir.
CE-3. Devletin havaclk gvenlii yetkili otoritesi ve onun sorumluluklar.
Uygun teknik ve teknik olmayan personel ile desteklenen ve uygun mali
kaynaklarla donatlm, havaclk gvenlii meseleleri iin uygun bir ulusal
otoritenin tayin edilmesi. Devletin yetkili otoritesi, gvenlik denetleyici
fonksiyonlara, amalara ve politikalara sahip olmak zorundadr.
22
23
3.2
1. Bir Devlet iinde uygun bir yasal erevenin salanmasna ilikin rehberlik, esas olarak havaclk gvenlii
konvansiyonlarnn uygulanmasn ele alan, Birlemi Milletler Uyuturucu ve Su Dairesi yaynlarnda (ki
bunlardan paragraf 3.2.1.2 ve 3.2.1.3 tretilmitir) yer almaktadr.
24
c)
d)
e)
f)
Herhangi bir uuun emniyeti iin bir tehdit olarak kabul edilen kiilerin hava
yoluyla tanmasnn reddedilmesine yetki verilmesi;
g)
h)
i)
j)
k)
3.2.1.6
MSHGPnda yer alan politikalarn uygulanmasnda ve yaptrmnda yardmc
olmak amacyla, ilgili yasalarna:
a)
Yolcularn bir uan kabininde ve kendi bagajlarnda silah tamalar ile ilgili;
b)
Tutuklu haldeki veya gzetim altndaki kiilerin seyahat etmesi ile ilgili;
c)
25
3.3
26
karsnda, bir Devletin tehdit deerlendirmesine uygun olarak basit ve hzl deiiklie izin
verecek bir ekilde ifade edilmeleri nemlidir.
3.3.1.4 Devlet mevzuatlar ve programlar, gndelik faaliyetlerinin yerine getirilmesinde ilgili
havaclk gvenlii otoritesi personeli tarafndan ve havaclk gvenlii sorumluluklar bulunan
dier birimlerin personeli (rnein MSHGPda yer alan denetim gerekliliklerini anlamak
durumunda olan havaalan ynetimi ve havaarac operatrleri) tarafndan anlalabilecek
ekilde yazlmaldr.
3.3.2 Mevzuatlarn ve programlarn baka Devletlerden
uyarlanmas veya kabul edilmesi
Bir Akit Devlet, mevzuatlara ynelik gereklilikleri yerine getirmek zere, baka Akit
Devletlerin MSHGP ve/veya mevzuatlarnn blmlerini, kabul etme seeneine her zaman
sahiptir. Baka bir Devletin mevzuatlarnn ve/veya programlarnn kabul edilmesinin,
havaclk gvenlii uygulamalarnn ve prosedrlerinin uygulanmasnda tutarllk gibi baz
avantajlar bulunmasna ramen, ancak mevzuatlarn ve/veya programlarn, tm Ek 17
SARPlarn ve havaclk gvenlii hususlarna ilikin dier ilgili Ekleri ierecek ekilde
gncelletirilmelerini temin ettikten sonra gerekletirilmelidir. Dier Devletin havaclk
ortamnn karmakl gz nnde bulundurulmaldr. Kstl bir havaclk ortamna sahip olan
bir Devlet, fazlasyla snrlayc mevzuatlar benimseyerek havaclk topluluunun ve kendi
denetim personelinin zerine gereksiz yk koymamaya zen gstermelidir. Tercih edilen bir
alternatif, Devletin havaclk ortamn karlayacak mevzuatlar ve/veya programlar
uyarlamak ve ayn zamanda halen dier Devletlerle uyum halinde kalmak olurdu.
27
3.3.3.4
MSHGP, havaclk gvenliinde yer alan eitli birimlerin spesifik
sorumluluklarnn dalmn yanstmaldr. Bir Devlet iinde havaclk gvenliine ynelik
sorumluluun paylalmasnn kanlmaz olmas nedeniyle, MSHGP, eer etkili olacaksa,
her birime aka tanmlanm, net sorumluluklar vermelidir. Sz konusu birimler, ilgili
havaclk gvenlii otoritesini, havaalan ynetimini ve kiraclarn, havaarac operatrlerini,
icra makamlarn, ulusal silahl kuvvetlerini, snr kontrol makamlarn ve uygun ise dier
birimleri iermektedir. Spesifik sorumluluklar, rnein havaalan ve havaarac operatrlerinin,
uygulanmadan nce ilgili havaclk gvenlii otoritesinin incelemesine ve onayna sunulmas
gereken gvenlik programlarn ve gvenlik eitimi programlarn gelitirme sorumluluunu
kapsamaldr.
3.3.3.5
MSHGP, havaaralar, havaalanlar, hava seyrsefer tesisleri, yolcular, bagaj,
kargo, posta ve ikram malzemeleri ve tedarikleri ile ilgili nleyici havaclk gvenlii
politikalarna ynelik olmaldr. nlemler, rnein: yolcularn, havaarac mrettebatnn,
havaalan personelinin ve bagajn ilemlerini ve taranmasn; hava taraf ve havaalan
GTAlarn tayin edilmesini ve bunlara izinsiz girii nleme tedbirlerini; havaarac ve hava
seyrsefer tesislerinin korunmasn; kargo ve posta ii uygun gvenlik kontrollerini;
havaaralarnda silahlarn izinli ekilde tanmasn; hava polislerini; tutuklu haldeki ve idari
kontrol altndaki kiileri ve havaarac ikram tedariklerini ve malzemelerini kapsamaldr.
3.3.3.6
Bir Devletin, yasad mdahale eylemlerine veya bunlarn tehditlerine
mdahale nlemleri de MSHGPde veya ilgili ulusal dokmantasyonda yer almaldr. Bu
bakmdan, dier eylerin yansra, acil durum planlarnn hazrlanmas, personel
talimatlarnn karlmas, haberleme sistemlerinin kurulmas ve eitim verilmesine ynelik
spesifik sorumluluklar, Devlette meydana gelen veya Devleti etkileyen bir yasad mdahale
eylemine cevap vermek zere devlet departmanlarna, icra makamlarna, ulusal silahl
kuvvetlere, havaarac operatrlerine, havaalan ynetimi ve kiraclarna verilmelidir.
3.3.3.7
lgili havaclk gvenlii otoritesi adna hareket eden gvenlik personeli dahil
olmak zere, tm havaclk sektrnde gvenlik fonksiyonlarn yerine getirmeleri beklenen
personelin seilmesi ve eitimindeki standartlar ve nitelikler Devlet tarafndan dzenlenmeli,
MSHGPde yanstlmal ve MSHGPnin bir eki olarak dahil edilebilecek MSHGEPde detayl
olarak aklanmaldr. MSHGEP, MSHGPnin etkinliini temin etmek zere ve havaclk
gvenlii fonksiyonlar bulunan tm personele ynelik havaclk gvenlii eitim
gerekliliklerine ait Devlet politikasn yanstmak zere tasarlanm olmaldr. Program, dier
eylerin yansra, havaclk gvenlii eitimi ile ilgili idari direktifleri; eitici uygulamalara
ilikin rehberlii; retim programnn anahatlarn; kurs programlarn; hizmet ii eitim
gerekliliklerini; havaclk gvenlii bilinci eitiminin gerekliliklerini; referans materyaline ilikin
rehberlii ve ICAO havaclk gvenlii eitim merkezlerinin kresel a, havaclk gvenlii
eitim paketleri ve standartlatrlm eitim paketleri dahil olmak zere, eitim yardm
kaynaklarn belirlemelidir. Bu program ayrca, ilgili havaclk gvenlii otoritesinin onayna
tabi olmas gereken kendi eitim programlarnn gelitirilmesinde havaalan ynetimine ve
havaarac operatrlerine ynelik klavuz materyal olarak ta yararldr.
3.3.3.8
Devletler, MSHGP ile uygunluu belirlemek ve etkinlii denetlemek zere bir
Kalite Kontrol Program da oluturmaldr. Bu amala Devletler, gvenlik denetimleri,
teftileri, tetkikleri, testleri ve aratrmalar gerekletiren personele, bu grevleri yerine
getirmek, spesifik mevzuatlar, direktifleri ve/veya talimatlar ihlal edenlere kar bilgi
toplamak ve yaptrm uygulamak iin gerekli yetkinin verilmesini temin etmelidir. Bu gibi
tedbirler, yanlln yazl olarak bildirilmesini, dzeltici nlemlerin talep edilmesini, para
cezalarnn verilmesini, vs. iermelidir.
3.3.3.9
Devlet ulusal sivil havaclk gvenlii sistemi dahilinde koordinasyona ve
haberlemeye ynelik ayrntlar MSHGPye dahil edilmelidir. Bu, dier eylerin yansra,
28
3.4
29
b)
c)
d)
e)
f)
3.4.1.3
Devletler, yetkili havaclk gvenlii otoritesi dahilinde havaclk gvenlii
sisteminde uygun bir kontroller ve dengeler sistemi muhafaza etmenin gerekliliini dikkate
alarak, Kalite Kontrol Programnn gelitirilmesinden, uygulanmasndan ve muhafaza
edilmesinden sorumlu olacak, MSHGPye uygunluu belirleyecek ve etkinliini dorulayacak,
baka bir blm oluturabilir. Kalite kontrol blm, dier eylerin yansra, havalimanlarnn,
havaarac operatrlerinin ve gvenlik servisleri salayclarnn gvenlik standartlarna ve
iletme prosedrlerine ilikin denetimler, teftiler, tetkikler, testler ve aratrmalar yapar;
gvenlik nlemlerindeki yetersizlikleri rapor eder ve bunlarn dzeltilmesi iin prosedrler
tavsiye eder ve/veya yrrle koyar (baknz blmler 3.8 ve 3.9).
30
3.4.2.2
Uyumluluun devamn salamak ve izleme veya havaclk gvenlii gzetim
fonksiyonlarn yrtmek zere Devlet tarafndan yetkili klnan tm personele;
havaaralarn, dokmanlar, havaalanlarn, hava trafik servislerini ve dier ilgili tesisleri ve
de normalde tahditli olan sivil havacla ilikin mahalleri denetlemek zere engellenmeyen
eriim hakk veren ve onlar devlet otoriteleri tarafndan istihdam edilen havaclk gvenlii
mfettileri/denetileri olarak tanmlayan uygun kimlikler verilmelidir.
3.4.2.3
Meslein gerekliliklerini tatminkar bir ekilde yerine getiren nitelikli havaclk
gvenlii personelini ie almann ve ite tutmann maliyeti, nemli bir mali yk oluturmakta
olup, nitelikli havaclk gvenlii personeline ait cret ile ilgili olarak uzun zamandr mevcut
olan politikalarda ve mevzuatlarda revizyonlar gerektirebilir. Profesyonellii ve gvenirlii
birletiren uygun vasfl personeli ie almak ve ite tutmak amacyla Devlet otoritelerinin
rekabeti iverenler haline gelmeleri esastr. Bunun yansra Devletler uygun ie alma
politikalarna, istihdam artlarna ve uygulamalara sahip olmaldr.
3.4.2.4
Devletler, yetersiz Devlet denetim personelini ve kaynaklarn telafi etmek iin
hkmet d birimleri denetim faaliyetleriyle grevlendirmekten kanmaldr. Bu, havaclk
personelinin, ticari operatrlerin, havaclk servisi salayclarnn, havaalan operatrlerinin,
vs. ilgili havaclk gvenlii otoritesinin denetileri tarafndan etkin biimde izlenmek yerine
neticede kendi kendilerini denetlemelerine ve kontrol etmelerine yol aar.
3.4.4
3.4.4.1
Bir Devlet iinde havaclk gvenlii faaliyetlerinde yer almas muhtemel olan
ok saydaki hkmet daireleri ve birimleri nedeniyle ve sektrn karmakl gz nnde
bulundurulduunda, kilit oyuncular arasndaki koordinasyon kolaylatrlmaldr. Bu, MSHGK
vastasyla gerekletirilebilir.
3.4.4.2
MSHGK, hkmet yetkisiyle hareket eden, dzenli olarak toplanan daimi bir
komite olmaldr. Komiteye katlanlar, havaclk sektrnn st dzey temsilcileri (havaarac
operatrleri, havaalan otoriteleri, vs.) ve st dzey hkmet grevlileri olmal ve havaclk
sektrnn st dzey temsilcileri hkmetin danmanlar olarak hareket edecektir. Temsil
edilmeleri en muhtemel olanlar bakanlklar, sivil havaclk daireleri ve/veya kurumlar, kolluk
gleri, i gvenlik, d ilikiler, ulusal silahl kuvvetler, gmenlik, gmrk, posta hizmetleri,
31
acil durum hizmetleri, istihbarat, vs.dir. Bir ulusal kolaylklar komitesi kurulmu ise, program
uygulamasnda tutarllk salamak ve gnlk havaclk operasyonlar konusunda gvenlik
nlemlerinin muhtemel etkilerini dikkate almak zere, bakannn MSHGKna da ye olmas
tavsiye edilir. Teknik ve kabin mrettebat, havaalan ve havaarac operatr yer personeli
ve hava trafik kontrol personeli gibi, sivil havaclk sektrnde balca alan gruplarn
temsil eden organizasyonlardan gerektiinde yelerin dahil edilmesi de dnlmelidir
MSHGK kurallar MSHGPde detaylandrlmaldr.
3.4.5 Dier Devletlerle birlii
3.4.5.1
Havaclk gvenlii uygulamalarnn ve prosedrlerinin Devletler tarafndan
tutarl bir ekilde uygulanmasn tevik etmek amacyla Devletler, gerekmesi durumunda,
MSHGP, MSHGEP ve MSHGKKPlarnn oluturulmasnda ve ilgili bilgilerin alveriinde
dier Devletlerle ibirlii yapmal ve Ek 17 SARPlarna uygun olarak tehdit bilgilerini aktif
olarak paylamak iin prosedrler uygulamaldr. Buna ilaveten, Devletlerin, yeni gvenlik
sistemlerinin ve ekipmannn aratrlmas ve gelitirilmesi veya mevcut sistemlerdeki ve
ekipmandaki iyiletirmeler konusunda bilgi alveriinde bulunmalar ve ICPO-INTERPOL ve
dier kolluk gc organizasyonlar ile ortak menfaatleri bulunan Devletlerle istihbarat
paylamalar tavsiye edilmektedir. Ortak menfaatleri bulunan Devletler, sivil havaclk
havaalan gvenliini artrmay ve su ileyenlere tek biim cezalar vermeyi mtereken
kabul etmelidir. Ayrca Devletlerin, baka bir Devlet tarafndan talep edildii taktirde,
egemenliklerine uygun olmas durumunda, ICAO tarafndan USAP kapsamnda
gerekletirilen denetimlerin sonularn ve denetlenen Devlet tarafndan alnan dzeltici
nlemleri paylamalar da tavsiye edilmektedir. Devletler, denetim bilgilerinin paylalmas
durumunda ICAOyu bilgilendirmelidir.
3.4.5.2
Devletler, paragraf 3.4.5.1deki ykmllklerin ve tavsiyelerin bazlarn veya
tmn etkin klmak amacyla, hava tamaclna ilikin iki tarafl veya blgesel
anlamalarna, ICAO tarafndan gelitirilen ve Sivil Havacln Yasad Mdahale
Eylemlerine kar Korunmas iin Gvenlik Elkitabda (Dok. 8973 hizmete zel-kstl
eriim-) yer alan model maddeyi dikkate alarak, sivil havaclk gvenlii konularnn
koordinasyonunu ve ibirliini ele alan bir hkm dahil etmeyi isteyebilir. Uluslararas
dzenlemelerin, dier Devletlerin belirli bir uula ilgili ek gvenlik nlemlerine ynelik
taleplerinin (rnein, silahl personelin, uu halindeki gvenlik grevlilerinin yolculuunun
barndrlmas, vs.) uygulanabilir olduu lde karlanmasn, bir havaclk gvenlii
suunun ilenmesi ihtimalinin bulunmasna inanmak iin sebepler mevcut olduu taktirde ilgili
bilgilerin Devletlere iletilmesini ve havaclk gvenlii konvansiyonu sular ile ilgili olarak
alan ceza davalar ile balantl olarak dier Devletlere hukuki yardmn sunulmasn
salayacak ekilde de incelenmeleri gerekmektedir.
3.4.5.3
Henz havaclk gvenlii konvansiyonlarnn taraf olmayan Devletlerin, Sivil
Havacln Yasad Mdahale Eylemlerine kar Korunmas iin Gvenlik Elkitab (Dok.
8973 Snrlanm)da ngrlen, havaclk gvenlii alanndaki iki tarafl veya blgesel
ibirlii iin ICAO model anlamay dikkate almalar tavsiye edilmektedir. Bu anlama, sivil
havacla yasad mdahale eylemlerinin nlenmesinde ve bunlar srasnda ve bunlar
izleyen dnemin ynetiminde taraflarn ibirlii iin bir ereve salamakta ve sz konusu
eylemlerin sonularn hafifletecek nlemler oluturmaktadr. Bu model anlama, Devlet
arasnda, havaclk gvenlii ile ilgili ok tarafl konvansiyonlar kapsamndaki mevcut
ykmllklerin tamamlanmasna veya takviye edilmesine de hizmet edebilir.
32
3.5
33
Silinmi:
gzetiminden sorumlu olduklar tm disiplinlerde periyodik eitim ve bilgi tazeleme kurslar ile
gerekletirilmelidir. ICAO ve havaclk gvenlii ile ilgili uluslararas ve blgesel
organizasyonlar tarafndan organize edilmi seminerlere ve alma gruplarna katlm da
Devlet gvenlik gzetim personelinin, bilgi edinmesine ve baka Akit Devletlerden
uzmanlarla tecrbe paylamasna olanak verebilir. Rapor yazma, denetim eitimi, vs. kurslar
gibi ek eitim de gvenlik gzetim personeline kendi etkinliklerini ve verimlerini
gelitirmelerine yardmc olabilir.
3.5.2.3
Devlet havaclk gvenlii gzetim personelinin eitilmesi, yetkinliin ve
gncelliin muhafaza edilmesi gibi tamamen profesyonel unsurlarla snrl olmamaldr.
zellikle, havaclk gvenlii mfettilerinin ve denetilerinin, ilgili havaclk gvenlii
mevzuatlar, mfetti ve/veya deneti becerileri, grevleri ve sorumluluklar ve gerekliliklerin
uygulanmasna ve yrtlmesine ynelik ilgili otorite prosedrleri gibi konularda da eitim
grmeleri esastr. Devletlerin, kendi gvenlik personeline ait detayl eitim ve vasf kaytlar
tutmalar da zorunludur.
3.6
3.6.1
Bir sivil havaclk gvenlii gzetim/ynetim sisteminin ve ulusal ve
uluslararas standartlarn uygulanmasnn etkililii, spesifik fonksiyonlarn ne ekilde yerine
getirecekleri konusunda gvenlik gzetim personeline izahat verecek klavuz materyal ile
desteklenmelidir. Bu unsur ayrca, ilgili mevzuatlarn, talimatlarn ve programlarn
uygulanmas konusunda teknik rehberliin ilgili havaclk gvenlii otoritesi tarafndan
havaclk sektrne verilmesini iermektedir. ICAO, Ek 17nin ve dier ilgili Eklerin
hkmlerinin uygulanmasnda Devletlere yardmc olacak teknik rehberlik materyali gelitirip
yaynlamtr. ICAO klavuz materyaline ait rnekler bu elkitabn, Sivil Havacln Yasad
Mdahale Eylemlerine kar Korunmas iin Gvenlik Elkitabn (Dok. 8973), Sivil Havaclk
Gvenlii Operasyonlarnda nsan Faktrleri konusundaki Elkitabn (Dok. 9808) ve Eitim
Elkitabn (Dok. 7192) iermektedir. Uluslararas ve ulusal havaclk gvenlii mevzuatlarnn
uygulanmas, sz konusu rehberlik materyalinin mevcudiyeti ile artrlmaktadr.
3.6.2
Devletler ayrca, kendi gvenlik gzetim personeline ulusal mevzuatlarn,
prosedrlerin ve uygulamalarn gerekletirilmesinde yardmc olmak iin kendi klavuz
materyalini gelitirip yaynlamaldr. Klavuz materyal, tm sektrde havaclk gvenlii ile
ilgili faaliyetlerde alan personele yardmc olmak zere gelitirilmelidir. ICAO materyali,
sz konusu ulusal rehberliin hazrlanmasnda verimli bir ekilde kullanlabilir. Devlet teknik
rehberliine ilikin rnekler; havaclk gvenlii personelinin ie alnmas, seilmesi, eitimi
ve sertifikalandrlmas ile ilgili materyali ve kendi gvenlik eitim programlarnn gelitirilmesi
ile grevlendirilmi havaalan ve havaarac operatr personeli iin rehberlii (MSHGPnin ve
MSHGEPnin ilgili blmleri bu bakmdan yararl olabilir) iermektedir.
3.6.3
Bir deneti elkitab, gelitirilip, havaclk gvenliinin eitli ynleri ile
uygunluu dorulamak zere tayin edilmi denetilere verilmelidir. Denetilere ve personele,
uygun ofisler, telefonlar ve dier haberleme olanaklar ve de duruma gre, ulam gibi,
grevlerini etkili bir ekilde gerekletirebilmeleri iin uygun ara gereler salanmaldr.
3.6.4
Havaclk evresinde gvenlii tevik etmek iin, gvenlik direktifleri ve
tavsiyeleri gibi, gvenlik iin kritik olan bilgilerin tedariki ve sratli bir ekilde yaylmas
esastr. Bilgilerin birimler arasnda zamannda paylalmas, Devletlerin riski en aza indirme
gcn artrr ve tehditleri azaltabilir. Gvenlikle ilgili vaka aratrma raporlarnn paylalmas
34
da ulusal gvenlik organizasyonlar arasndaki havaclk gvenlii tehditlerine ait global bilgiyi
artrr ve ilgili havaclk gvenlii sistemlerinin glendirilmesine katkda bulunur.
3.7
3.7.1 lgili havaclk gvenlii otoritesi; havaarac operatrleri, havaalan ynetimi, vs.den
kaynaklanan havaclk gvenlii operasyonlar (zel veya yar devlet), havaclk gvenlii
tarama personeli, havaclk gvenlii programlar iin bir sertifikasyon ve onaylama
sisteminin gelitirilmesinden sorumlu olmaldr. Sistemin esas fonksiyonlar, duruma gre, Ek
17 SARPlar ve dier Eklerdeki havaclk gvenlii ile ilgili hkmlere uygun olarak, sz
konusu sertifikasyon ve onaylama iin gerekli standartlarn gelitirilmesini iermektedir. Sz
konusu standartlar, rnein zgemi kontrollerine, seme prosedrlerine, gerekli
yetkinliklere ynelik kriterleri ve havaclk gvenlii tarama personeline ynelik performans
standartlarn kapsamal ve MSHGPde yer almaldr. Havaclk gvenlii nlemleri ve
kontrolleri doru ve etkili biimde uygulanacaksa, standartlar aka tanmlanmaldr. lgili
otorite, performans standartlarna tutarl ve gvenilir bir ekilde ulalmas amacyla, zellikle
tm HGPlerin ve Havaarac letmecisi Gvenlik Programlarnn , MSHGPnin artlarna
uygun olmalarn ve tarama operasyonlarn gerekletiren kiilerin MSHGP ve MSHGEPnin
gerekliliklerine uygun olarak onayl olmalarn temin etmelidir.
3.7.2 Havaclk gvenlii sertifikalarnn ve onaylarn devam eden geerlilii, operatrn
veya bireyin, ilk onaylama ve/veya sertifikasyon srecinde ortaya koyulan standartlarn
muhafaza edilmeye devam ettiini gstermesine baldr. Bu nedenle Devletler, operasyona
ve performansa ilikin gerekli standartlarn ve yetkinliklerin muhafaza edilmesini temin etmek
zere, duruma gre, hem operatrn, bireyin ve hizmet salaycsnn devam eden gzetimi
hem de onay ve/veya sertifikasyonu iin bir sistem oluturmaldr.
3.8
3.8.1
Bir Devlette havaclk gvenlii nlemlerinin baaryla uygulanmasndaki bir
kilit unsur, kontrollerin, etkili gvenlii salayacak bir biimde dzenli olarak uygulanmasn
temin etmektir. Bu nedenle, ilgili havaclk gvenlii otoritesi, MSHGPnin devam eden
etkililiini muhafaza etmek zere bir MSHGKKP ve bir kalite kontrol nlemleri sistemi
gelitirmeli ve uygulamaldr.
3.8.2
lgili havaclk gvenlii otoritesine, gvenlik nlemlerinin uygulanmasnn
MSHGP ile uyumlu olmasn temin etmek iin havaclk gvenlii operasyonlar zerinde
devaml gzetim gerekletirmek zere Devlet tarafndan yetki ve sorumluluk verilmelidir.
Otorite, bu amaca ulamak iin, denetimler, teftiler, gzetimler ve testler yrtmek, gvenlik
nlemlerini analiz etmek, gvenlik yetersizliklerini tespit etmek ve bunlar yazl olarak
bildirmek, hzl ve etkili dzeltici tedbirler iin tavsiyelerde bulunmak, sertifikalar veya baka
onaylar ertelemek, geri almak veya feshetmek ve gerekmesi durumunda para cezalar
kesmek (baknz blm 3.9) iin yetkilendirilmelidir.
3.8.3
Havaclk gvenliinin devaml gelitirilmesi ve arttrlmas iin bir ortam ve
kltr tevik eden yaplanma, sorumluluklar, prosesler ve prosedrlerden oluan kalite
kontrol fonksiyonlar kriterleri, MSHGKKP dahilinde yer almaktadr. Yetkili havaclk gvenlii
35
b)
c)
d)
e)
f)
g)
3.8.5
MSHGKKPn uygulayan personele, bu ilerine yerine getirmek zere bilgi
toplamak iin ve dzeltici faaliyetleri yaptrmak iin gerekli yetki verilmelidir. Bu amala,
personeli, dier eylerin yansra, aadaki hususlarla yetkili klmak zere MSHGKKPnda
ve ilgili mevzuatlarda resmi prosedrler oluturulmaldr:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Havaalan veya havaarac operatr ile balantl ticari amalarla igal edilen
bir havaalan dndaki araziyi veya bir havaalan veya havaarac operatrn
tefti etmek amacyla herhangi bir araziye, tesise veya binaya girmek;
36
g)
Bir havaalanna, hava taraf alanna veya tayin edilmi herhangi bir GTAya
grevlerini gerekletirmeleri iin gerekli herhangi bir ekipman almak ve
kullanmak; rnein telsizler, kameralar, kayt cihazlar (hem ses hem de
grnt) ve silahlar, silah benzerleri veya sahte patlayc tertibatlar gibi, zel
izinli, tahditli veya yasak maddeler de dahil olmak zere,
h)
i)
j)
Bu yetkiler, faaliyetler Ek 17 veya dier ilgili Eklerdeki Standartlarla ilintili olduu srece,
hava seyrseferi tesisleri iin ayn ekilde geerli olacak biimde yaplmaldr.
3.8.6
Farkl Devletlerdeki havaarac ve havaalan operasyonlarnn karmaklnda
ve byklnde geni bir farkllk bulunduundan, kalite kontrol tedbirleri her Devletin zel
havaclk ortamna uyacak ekilde biimlendirilmelidir.
3.8.7
MSHGKKP, yolcular, mrettebat, yer personeli, vs. gibi kaynaklarn salad
gvenlik bilgilerinin analiz edilmesine ynelik bir gizli raporlama sisteminin oluturulmasyla
tamamlanmaldr. Bunun yansra, uygunluk salamamann sebeplerinin ve biimlerinin
tanmlanmasna ve dzeltici tedbirlerin uygulandn ve srdrldnn dorulanmasna
katkda bulunmak iin programn sonularn analiz edecek ve kaydedecek bir sre
oluturulmaldr.
3.8.8
Sivil havaclk sektrndeki gvenlik paydalarnn, kalite kontrol
programlarnn resmen yrrle koyulmas ve balantl fonksiyonlarn yerine getirilmesi
dahil olmak zere, kendi i kalite kontrol nlemlerini gelitirmeleri, uygulamalar ve muhafaza
etmeleri ngrlmelidir.
3.8.9 MSHGKKPnin ynetiminden, nceliklerinin belirlenmesinden ve organizasyonundan
sorumlu kiiler ve kurumlar, menfaat atmasnn alglanmasndan kanmak zere ve dier
taraftan, havaclk gvenlii gzetim fonksiyonlarn yerine getiren tayin edilmi personelin de
gzetime/denetime tabi olmasn temin etmek zere, MSHGP kapsamnda tedbirlerin
uygulanmasndan sorumlu olan kiilerden ve kurumlardan bamsz ilemelidir.
3.9
3.9.1
Tespit edilmi havaclk gvenlii sorunlarnn zmlenmesi, tm havaclk
gvenlii gzetim faaliyetlerinin zndeki kritik unsurdur. yi bir havaclk gvenlii
gzetim/ynetim sistemi, yetersizliklerin belirlenmesini ve belirlenmi herhangi bir yetersizlii
zmleyecek ilgili dzeltici tedbirlerin sratli ve etkili bir ekilde uygulanmasn
salayacaktr.
3.9.2
MSHGKKPnin uygulanmas sonucu ve ilgili tefti ve/veya denetim raporlar,
gvenlik kontrollerinin uygulanmasndan sorumlu kurumun gerekli gvenlik standartlarn
karlayamadn veya muhafaza edemediini ortaya koymas halinde, mfetti veya
deneti, ilgili havaclk gvenlii otoritesi adna, kurumu derhal gzlenen yetersizlikten
37
haberdar edecektir. Yetersizliin sebebi belirlendikten sonra, ilgili havaclk gvenlii otoritesi,
dzeltici tedbirlerin alnmas iin sreler belirlemeli ve dzeltici tedbirlerin etkililiini
belirleyecek uygun takipler balatmaldr. Yetersizlik bu sre iinde dzeltilmedii taktirde
otorite, geici olarak para cezalarnn verilmesi, havaclk gvenlii iletmesini yrten
kuruma ait sertifikann, onayn ve/veya yetkinin durdurulmas veya geri alnmas, vs. gibi
pozitif tedbirler almay tercih edebilir.
3.9.3
Kkl ve iyi ynetilen bir ulusal kalite kontrol sisteminde, eitli tefti ve/veya
denetim raporlarnn analizi, bir zayflklar veya yetersizlikler kalbna iaret edecek ve birok
defa sebepleri ve muhtemel zm yollarn da belirleyecektir.
3.9.4
Sivil havacla kar yeni ve ortaya kan tehditler karsnda, potansiyel
tehdidin spesifik alanlarn daha iyi deerlendirmek ve ilgili havaclk gvenlii otoritesi
kapsamnda mfettilik dairesinin kaynaklarnn daha verimli kullanmn temin etmek zere,
teftiler ve/veya denetimlerin kapsamnn ve ilgili teknik ve prosedrlerin incelenmesine
ynelik srekli bir ihtiya vardr.
3.9.5 Yasad mdahale eylemlerinin veya tehditlerin aratrlmas, gvenlikle ilgili
yetersizliklerin tespit edilmesinde ok nemli bir rol oynamaktadr. Prosedrler, bu tr bir olay
meydana geldii taktirde onu deerlendirmek iin yrrlkte olmal ve gvenlik nlemleri
uygun olacak ekilde revize edilmelidir. Bir yasad mdahale eyleminin veya onun
tehdidinin her vuku bulmasndan mmkn olan en ksa sre sonra ilgili havaclk gvenlii
otoritesi tarafndan bir inceleme ve analiz gerekletirilmelidir. Sonular, ilgili otoritenin tespit
edilmi havaclk gvenlii yetersizliklerinin iyiletirilmesine ve dzeltilmesine ynelik
tavsiyeleri ile birlikte tm havaclk gvenlii itirakilerinin kullanmna sunulmaldr.
Devletler, tm yasad mdahale eylemleri hakknda ICAOya bir rapor dzenlemeli ve
uygun olduu durumlarda, raporun kopyalar alakadar olabilecek dier Devletlere
salanmaldr.
3.9.6 Gvenlik meselelerinin etkin biimde zmlenmesi, byk lde ilgili havaclk
gvenlii otoritesine verilen yetkiye baldr. Bylelikle, gvenlik meselelerinin zmlenmesi,
ancak havaclk gvenlii yasalar ve mevzuatlar tarafndan aka desteklenen ve bunlarla
balantl durumlarda baarl olabilir. Teknik rehberlik ve prosedrler, havaclk gvenlii
yasalarnn ve mevzuatlarnn uygulatlmas ile grevlendirilmi gvenlik mfettilerinin,
denetilerinin ve bireylerinin kullanmna sunulmaldr. Sz konusu rehberlik, otorite
personelinin tutarsz hareket etmelerinin nne gemek iin, herhangi bir kalite kontrol
fonksiyonunu gerekletirmeden nce yukarda belirtilen grevleri yerine getirmekle
grevlendirilmi olanlara salanmaldr.
38
EKLER
39
Ek A
REFERANSLAR
Aadaki dokmanlar ya bu elkitabnda anlmtr ve/veya Devletlere, kendi sivil havaclk
gvenlii gzetim/ynetim sistemlerinin oluturulmasnda ve idaresinde yardmc olacak ek
rehberlik salamaktadr.
ICAO DOKMANLARI
Konvansiyonlar ve lgili Yasalar
Uluslararas Sivil Havaclk Konvansiyonu (Dok. 7300)
Havaaralarnda lenen Sulara ve Belirli Baka Yasalara ilikin Konvansiyon (Dok.
8364)
Havaaralarnn Yasad olarak Zaptedilmesinin Bastrlmasna ynelik Konvansiyon
(Dok. 8920)
Sivil Havaclk Gvenliine
Konvansiyon (Dok. 8966)
Kar
Yasad
Eylemlerin
Bastrlmasna
likin
40
Asamble Kararlar
Yrrlkteki Asamble Kararlar (8 Ekim 2004 itibariyle) (Dok. 9848)
Elkitaplar ve Sirklerler
Havaalan Tasarm Elkitab (Dok. 9157)
Havaarac Operasyonlar (Dok. 8168)
Havaalan Planlama Elkitab (Dok. 9184)
daresi zor/Ykc Yolcularn Hukuki Ynlerine ilikin Klavuz Materyal (Sir 288)
Sivil Havaclk Gvenlik Operasyonlarnda nsan Faktrleri (Dok. 9808)
nsan Faktrleri Eitim Elkitab (Dok. 9683)
Havalimanlar ve Hava Seyrsefer Hizmetlerine ilikin Sorumluluklar Konusunda
ICAOnun Politikalar (Dok. 9082)
Makinede Okunabilir Seyahat Dokmanlar (Dok. 9303)
Ek 6nn Gvenlik Hkmlerinin Uygulanmasna ilikin Elkitab (Dok. 9811)
Gvenlik Denetimi Referans Elkitab (Dok. 9807 hizmete zel)
Sivil Havacln Yasad Mdahale Eylemlerine kar Korunmas iin Gvenlik
Elkitab (Dok. 8973 hizmete zel)
Eitim Elkitab (Dok. 7192)
41
Ek B
TANIMLAR
Bu elkitabnda kullanlan tanmlar, Chicago Konvansiyonunun ilgili Eklerinde, dier ICAO
dokmanlarnda (Uluslararas Sivil Havaclk Szl (Dok. 9713) gibi) ve Sivil Havacln
Yasad Mdahale Eylemlerine kar Korunmas iin Gvenlik Elkitab (Dok. 8973
Snrlanm)ta yer alanlara benzerdir veya ICAO Havaclk Gvenlii Denetim Blm
tarafndan ngrlen tanmlardr. Bu nedenle, aadaki terimler bu elkitabnda
kullanldnda, aada belirtilen anlamlara sahiptirler:
Hava trafik servisi. eitli biimlerde, uu bilgi servisi, uyar servisi, hava trafii danma
servisi, hava trafii kontrol servisi (alan kontrol servisi, yaklama kontrol servisi veya
havaalan kontrol servisi) anlamnda jenerik bir ifade.
42
43
Kabul edilemez kii. Bir Devlete girii, onun otoriteleri tarafndan reddedilen veya
reddedilecek olan bir kii.
Uluslararas havaalan. Gmrk, gmenlik, kamu sal, hayvan ve plan karantina ve
benzeri prosedrlere ait formalitelerin gerekletirildii, uluslararas hava trafiine ynelik bir
giri ve hareket havaalan olarak topraklarnda bulunduu Akit Devlet tarafndan tayin edilmi
herhangi bir havaalan.
Posta. Dnya Posta Birliinin kurallarna gre posta servisleri tarafndan sunulan ve posta
servislerine teslimat ngrlen yazma ve dier kalemlerin sevkiyatlar.
Operasyonlar elkitab. letme personeli tarafndan grevlerinin ifasnda kullanlacak
prosedrleri, talimatlar ve klavuzu ieren bir elkitab.
Operatr.
Bir uan, havaalannn veya bununla balantl havaclk faaliyetinin
iletilmesinde alan veya almay teklif eden bir kii, organizasyon veya kurulu.
Kaptan pilot/Uu komutan.
emniyetinden sorumlu pilot.
Yetkili acente. Bir operatr ile i yapan ve kargo veya posta ile ilgili olarak ilgili otorite
tarafndan kabul edilen veya gerekli grlen gvenlik kontrollerini salayan bir acente,
nakliyeci veya baka herhangi bir kurum.
Mevzuat. Arzu edilen bir dzen derecesi getirmek ve muhafaza etmek iin yetkili talimatn
verilmesi.
Not. Bu elkitab erevesinde, bu terim talimatlar, kurallar, kararnameleri,
direktifleri, yasa gruplarn, gereklilikleri, politikalar, emirleri, vs. iermektedir.
Sabotaj. Mala kt niyetli veya acmadan ykp tahribe neden olmas amalanan,
uluslararas sivil havacla veya tesislerine yasad mdahale tehdidinde bulunan veya
yasad mdahale tehdidi ile sonulanan bir eylem veya ihmal.
Tarama. Bir yasad mdahale eylemini gerekletirmek zere kullanlabilecek silahlar,
patlayclar veya dier tehlikeli tertibatlar belirlemesi ve/veya bulmas ngrlen teknik veya
dier olanaklarn uygulanmas.
Not. Baz tehlikeli nesneler veya maddeler, Ek 18 ve bununla balantl Tehlikeli
Maddelerin Hava yoluyla Emniyetli bir ekilde Tanmasna ilikin Teknik Talimatlar (Dok.
9284) tarafndan tehlikeli eya olarak snflandrlmakta ve sz konusu talimatlara uygun
olarak tanmaldr. Bunun yansra, Sivil Havacln Yasad Mdahale Eylemlerine Kar
Korunmasna ilikin Gvenlik Elkitab (Dok. 8973 Snrlanm) bir uan kabininde asla
tanmamas gereken yasak kalemlerin bir listesini sunmaktadr.
Gvenlik. Sivil havacln yasad mdahale eylemlerine kar korunmas. Bu amaca,
nlemlerin ve beeri ve malzeme kaynaklarnn bir kombinasyonu ile ulalmaktadr.
Gvenlik denetimi. Ulusal sivil havaclk gvenlik programnn uygulanmasnn tm
ynlerine ilikin derinlemesine bir uygunluk incelemesi.
Gvenlik kontrol. Bir yasad mdahale eylemini gerekletirmek iin kullanlabilecek
silahlarn, patlayclarn veya dier tehlikeli tertibatlarn, nesnelerin veya maddelerin giriini
nleyebilecek olanak.
44
Gvenlik ekipman. Tek bana veya bir sistemin bir paras olarak, sivil havacla ve
tesislerine yasad mdahale eylemlerinin nlenmesinde veya tespitinde kullanlacak
uzmanlk vasfna sahip tertibatlar.
Gvenlik teftii. lgili ulusal sivil havaclk gvenlii program gerekliliklerinin bir havayolu,
havaalan veya gvenlikle ilgili baka bir birim tarafndan uygulanmasna ait bir inceleme.
Gvenlik program. Sivil havacln yasad mdahale eylemlerine kar korunmas iin
kabul edilen tedbirler.
Gvenlik tahditli alan. Bir havaalannn hava tarafnn, giri kontrolnn yansra baka
gvenlik kontrollerinin uyguland, ncelikli risk alanlar olarak tanmlanan alanlar. Sz
konusu alanlar normalde, dier eylerin yansra, tarama kontrol noktas ile havaarac
arasndaki tm ticari havaclk yolcu hareket alanlarn, rampay, bagaj dzenleme alanlarn,
havaaralarnn servise getirildii ve taranm bagaj ve kargonun mevcut olduu alanlar
dahil, kargo hangarlarn, posta merkezlerini, hava taraf ikram ve havaarac temizleme
tesislerini kapsayacaktr.
Gvenlik incelemesi. Bir yasad mdahale eyleminin gerekletirilmesi iin istismar
edilebilecek gvenlik aklarnn tespit edilmesi ve dzeltici tedbirlerin tavsiye edilmesi dahil
olmak zere gvenlik ihtiyalarnn deerlendirilmesi.
Gvenlik testi. Bir yasad eylemi ileme teebbsn taklit eden bir havaclk gvenlii
nlemine ilikin gizli veya ak bir deneme.
Servis salayc. Havaclk faaliyetinin bir paras olan ve ilevsel olarak dzenleyicisinden
ayr olan bir organizasyon, faal operatrler ve dier salayclar.
Seyahat dokman. Gerek hamili tarafndan uluslararas seyahat iin kullanlabilecek, bir
Devlet veya organizasyon tarafndan tanzim edilen bir pasaport veya baka resmi kimlik
belgesi.
45
46