Tungo sa Maka-Pilipinong Paraan ng Pananaliksik

Nakita mula sa ibang diskusyon:

SP sa loob ng sikolohiya

justification para sa pagiging DISIPLINA NG

justification para sa pagkakaroon ng KATUTUBONG PANANAW SA SIKOLOHIYA

pagbibigay ng ALTERNATIBONG PALIWANAG sa mga historikal na kaganapan

ang tunay na KROS-KULTURAL na sikolohiya

six phases of cultural domination

pagkakaroon ng KATUTUBONG PANANAW at ITERPRETASYON tungkol sa mga

KAUGALIAN ng mga Pilipino o pagkakaroon ng alternatibo, katutubo, at maka-bayang

pagtingin sa KALAGAYAN ng LIPUNAN

MRP

ningas kugon, manaa habit, bahala na, utang na loob, etc...

pagbibigay ng KATUTUBONG PANANAW tungkol sa PAGKATAO ng mga Pilipino

paglalahad ng KATUTUBONG TEORYA sa pagkatong pilipino

paglalahad ng iba't ibang KATUTUBONG KONSEPTO

loob at labas

utang na loob

kapwa

antas ng pakikipag-ugnayan

pag-aantas ng mga konsepto

nakita mula sa mga ito na HINDI ANGKOP ang mga KONSEPTO at PARAAN ng mga DAYUHAN
lalo na sa larangan ng sikolohiya at agham panlipunan

ang pagiging objective ba ng sikolohiya bilang siyensiya ay sinasabing walang pagkiling ang mga
sikolohista?
Mga isyu sa pagpili pa lamang ng paksa ng mga mananaliksik

MAYROONG NATURAL na PAGKILING sa PAGPILI ng mga PAKSA ang mga mananaliksik

intrinsic bias

PAG-UULIT NG MGA PAG-AARAL ng mga dayuhan sa konteksto ng Pilipinas

PAGDIDIKTA NG MGA TAGA-TUSTOS ng mga pag-aaral sa mga paksang dapat mapag-

aralan
Ano ngayon ang mga problema dito?

Ang mga PAKSA AY HINDI HANGO SA TAONG PINAG-AARALAN

hindi sila ang paksa; INILALAPAT sa kanila ang paksang gustong pag-aralan

WALANG KAUGNAYAN o KABULUHAN sa kanilang BUHAY AT SULIRANIN ang mga

sinasagawang mga pag-aaral

hindi nakakatulong upang MABAWASAN ang KAMANG-MANGAN ng mga tao

hindi nakakatulong sa PAG-UNAWA ng mga PAGKATAO, sa PAGLUTAS ng mga

SULIRANIN, at PAGBIBIGAY ng mga REKOMENDASYON para sa PAGPAPAUNLAD

higit sa lahat, ito ay reresulta sa PAGBABAGO at PAGLIHIS ng PAG-IISIP mula sa katutubo at

makatotohanan ayon sa karanasan ng mga Pilipino, patungo sa oryentasyon ng mga dayuhan

nakikita na ito ngayon:

pananaw na ang gawa ng DAYUHAN AY mas MAHUSAY

MATAAS ang PINAG-ARALAN kapag magaling magsalita ng INGLES

MABABANG PAGTINGIN sa mga elementong KATUTUBONG (kagandahan, pananamit,

wika, musika, pelikula, etc...)

Saan nagmumula ang ganitong uri ng problema

Di makapamiling pagtanggap sa mga inihahain sa akademiya at lipunan

paano ngayon mararating ang ganitong uri ng pagsasakatutubo ng panlipunang agham sa Pilipinas?

Pagbuo ng KATUTUBONG TEORYA at mga KONSEPTO

PAGSASAKATUTUBO NG PARAAN NG PANANALIKSIK

disiplina ng SP bilang isang SIYENSIYA

Mga Mungkahi para sa maka-Pilipinong Pananaliksik

1.

IBATAY sa INTERES ng mga KALAHOK ang pagpili ng PAKSANG sasaliksikin

dapat kilalanin muna ang mga kalahok at HANGUIN MULA SA KANILA ANG PAKSA

may KAUGNAYAN sa kanilang sariling KARANASAN ang pag-aaral

2. Wag magpapadala sa mga sinasabing ekspertong paraan ng pananaliksik, lalo na sa konteksto

ng sikolohiya at agham panlipunan
PAGKILING SA EKSPERIMENTAL na paraan sa sikolohiya

ang kalahok ay mga tao

mas maraming o MAKABULUHAN ang DATOS na mapupulot sa pag-aaral ng tunay na

buhay at karanasan (field methods)

qualitative research vs quantitative research (experimental)

3. Hindi ang PAGSANG-AYON ng mga RESULTA sa HAKA-HAKA NG MANANALIKSIK ang

mahalaga

importante ay ang PAGLALAHAD NG KATOTOHANAN AYON sa mungkahi ng mga

KALAHOK

4. Pagbibigay ng halaga sa sariling karanasan, palagay at haka-haka

ang katotohanan tungkol sa sikolohiya at agham panlipunan ay nagmumula sa karanasan ng

mga tao, at hindi sa mga eksperto

mahirap kapag masyadong naka-dipende sa sinasabi ng mga DAYUHANG LITERATURA

kahalagahan ng pagkakaroon ng KOLEKSYON NG KATUTUBONG MGA

PANANALIKSIK

5. Gumamit ng MODELO NG PANANALIKSIK na batay sa KARANASAN ng mga PILIPINO

dapat magkaroon ng sariling modelo na hango rin sa karanasan at angkop sa konteksto at

kultura ng mga Pilipino, ang paraan ng pananaliksik sa agham panlipunan

Iskala ng Mananaliksik at Kalahok

Ang approach ng mananaliksik sa lugar na pagsasagawaan ng pag-aaral o sa mga kalahok

mga metodong maaaring gamitin para makalikom ng datos

1. Pagmamasid
2. Pakikiramdam
3. Pagtatanong-tanong
4. Pagsubok
5. Pagdalaw-dalaw
6. Pagmamatyag
7. Pagsusubaybay
8. Pakikialam
9. Pakikilahok
10. Pakikisangkot

pamana ng lahi at abot ito ng kamalayan ng mga Pilipino

SUBOK ang mga ito sa karanasan, kultura, at konteksto ng Pilipinas bilang mga metodo upang
MAKALIKOM ng IMPORMASYON

kailangan mai-angat ang antas nito bilang isang sistematikong paraan ng paglilikom ng
datos upang maging siyentipiko, at pormal na maitura sa mga pamantasan

ANGKOP sa pag-uugali at pang-araw-araw na pamumuhay sa KONTEKSTO ng mga PILIPINO

nakaayos mula sa pinaka-simple hanggang sa pinakamasalimuot

Iskala ng Pagtutunguhan ng Mananaliksik at Kalahok/Antas ng Pakikipag-ugnayan

Variation ng AnP pero sa konteksto ng pagsasagawa ng pananaliksik

1. Pakikitungo

ang pagsunod sa atas ng mabuting asal ayon sa kaugalian ng pakikipagkapwa

2. Pakikisalamuha

tumutukoy sa pakikitungo sa maraming tao

mas malapit sa pakikiisa kaysa pakikitungo

3. Pakikilahok

pagsali o pagsubok

4. Pakikibagay

PAG-AYON ng mga KILOS, LOOBIN at SALITA ng isang tao sa kanyang kapwa

hindi kailangang taos sa kalooban

Maaaring Layunin:

atas ng mabuting asal

atas ng pagnanais makinabang

atas ng hangaring ilapit ang loob sa iba

5. Pakikisama

paglahok at pagsama sa gawain ng ibang tao dahil sa pakikipagkaibigan o dahil sa maaaring

ipakinabang sa hinaharap o siyang hinihingi ng pagkakataon

6. Pakikipagpalagayang-loob

mga kilos, loobin at salita ng isang tao na nagpapahiwatig na panatag ang kanyang kalooban
sa kanyang kapwa

wala nang nararamdamang hiya dahil sa ganap na pagtitiwala

7. Pakikisangkot

mas malalim o mas immersed ang mananaliksik kaysa sa pakikilahok

participate vs involved

8. Pakikiisa

kilos, loobin at salita na nagpapahiwatig ng ganap at lubos na pagmamahal, pagkakaunawa

at pagtanggap sa minimithii bilang sariling mathiin din

batay sa makapilipinong pananaw na ang RELASYON NG MANANALIKSIK at KALAHOK ay

PANTAY, at nagdaraan sa iba't ibang antas

ang kalahok ay hindi guinea pig

siya ang EKSPERTO at ang PINAGMUMULAN ng DATOS; ang MANANALIKSIK ay

TAGAPAG-BALITA lamang ng mga ito

siya ang TUNAY NA NAKAKAALAM ng mga bagay-bagay tungkol sa paksa

Nakadipende ang uri, KALIDAD AT KATOTOHANAN ng mga DATOS na makukuha sA

ANTAS NG PAG-UUGNAYAN ng mananaliksik at kalahok

BATAY SA ANTAS NA NAABOT sa iskala ng mananaliksik

ang PAGKAKALAPIT NG KALOOBAN ng mananaliksik at kalahok

sa antas ng PAKIKIPAGPALAGAYANG-LOOB nakukuha at MAPAPASOK ang TUNAY na

KALOOBAN ng kalahok

ang habol sa datos ng mga sikolohista ay yaong BUKAL sa KALOOBAN

dito nakukuha ang TAOS-PUSO at MALALIM na SAGOT

mahalaga ang PAGPAPAKITA ng KATUMBAS NA KILOS AT DAMDAMIN ng

mananaliksik sa kanyang kalahok (reciprocity)

pananatili ng tiwala

BUMABALIK SA MAS MABABAW NA ANTAS kapag naramdaman ng

kalahok na hindi nasusuklian ang kanyang pakikitungo

nawawala ang taos-pusong datos = sayang ang pananaliksik

Pakapa-kapa: Paglilinaw ng Isang Konsepto sa Nayon (Carmen E. Santiago)

1975, naging interesado si Carmen Santiago na pag-aralan ang konsepto ng pagkalalaki

walang kaugnayan ang mga nakasulat na materyales sa konteksto ng Pilipinas

nagpasya siyang magtungo sa isang nayon sa Bulakan

walang istriktong disenyo ang kanyang pananaliksik, walang review ng literature

nagpunta siya doon na dala-dala ang nag-iisang tanong: Ano ang kahulugan ng
pagkalalaki?

Dito natuklasan ang katutubong lapit ng PAKAPA-KAPA

isang paraan o METODO NG PANANALIKSIK NA WALANG BAHID NG ANUMANG PAGAAKALA o suppositions suppositionless approach

Paraan ng Pagkuha ng Datos

Ginamit ang pakikisangkot sa kalahok bilang metodo

hiram mula sa antropolohiya; subok na sa kakayahang lumikom ng datos mula sa field

nakakakuha ng datos na hindi maaaring makuha mula sa mga questionnaires o interview

EX: BEHAVIORAL OBSERVATIONS sa actual environment, problem with SELFREPORT SCALES

kadalasan nakikita ang mga ito bilang superyor sa ibang metodo dahil sa laganap
ang paggamit nito sa pananaliksik , partikular sa mga dayuhan

ORYENTASYON ng mga SIYENTIPIKO sa pagiging OBJECTIVE

EX: qualitative vs quantitative

mahalaga ang triangulation

Ang Proseso

nakitira sa baryo ng ilang buwan

nakihalubilo at nakisama sa mga gawain, paniniwala, tradisyon, at ibang pang-araw-araw na

gawain

sinubukang magbigay ng PTAT sa mga taga-baryo

hindi itinuloy dahil sa hindi sanay ang mga taga-baryo na sumagot ng mga psychological
tests

walang guide questions, questionnaires o kung ano pa

ang mga kalahok ang nagdidikta ng pagkakasunod-sunod ng talakayan

1. hindi nabibigyan ng laya ng mga kalahok na sabihin ang sinsaloob kapag may guide
questions; at hindi sila sanay sa ganitong paraan ng pakikiusap sa mga tao
2. hindi maiiwasan ang leakage ng mga tanong sa ibang mga kalahok
3. madalas nararamdaman ng mga kalahok na isang pagsusulit ang nagaganap at sinusukat ang
kanilang katalinuhan
Activity: blind fold volunteer; huhulaan kung sino ang kinakapa

Pakapa-kapa as an approach in Philippine Psychology

Kadalasang nangyayari kapag HINDI PAMILYAR SA LUGAR O GAWAIN O ISANG BAGAY

pumapasok o sumusubok ng walang alam at PINAKIKIRAMDAMAN kung PAPAANO

DAPAT KUMILOS at kung SAANG DIREKSYON TUTUNGO

EXPLORATION into cultural, social or psychological data without the chains of overriding

theoretical frameworks

ORYENTASYON sa pagsasagawa at pagpasok ng mananaliksik sa lugar ng pag-aaral

iba sa nakasanayang kanluraning ortyentasyon ng pagsasagawa ng mga pag-aaral

EX:

PUNO ang isip ng mananaliksik ng mga HAKA-HAKA tungkol sa penomenang pag-

aaralan

HINDI TINITINGNAN ANG MGA KALAHOK BILANG MGA EKSPERTO; ang

mananaliksik ang maraming alam

mayroon ng AGENDA o GUSTONG MAKITA ang mananaliksik bago pa man makakuha

ng datos mula sa mga kalahok o sa setting

confirmation bias

unobtrusive

qualitative o field method ng pananaliksik

mas NAHUHULI ANG DAMDAMIN AT SALOOBIN ng mga kalahok

hindi nabababa ang antas ng mga kalahok sa mga numero

EX: EXPERIMENTAL, STATISTICAL PROBABILITIES

kaakibat din ang ilang kritisismo ng ibinabato sa iba pang metodo ng pananaliksik
EX: bias, observer effect, and data contamination

maraming kritisismo tungkol sa qualitative research subalit ito ang mas akma para sa
agham panlipunan

Problem of Reliability and Validity

Reliability = repeatability of observations under same/similar situatinal conditions
Validity = truth or accuracy of observations or measurements

pagmamasid (non-participant observation)

maaaring ULITIN ang OBSERVATIONS

ng ilang ulit para makita kung PAREHAS ang mga

KONKLUSYON na mga makukuha

parehas ng test-retest na paraan ng paniniguro

pagtatanong-tanong

maaaring magbigay ng DALAWANG MAGKATULAD NA PROBING QUESTIONS para

makita kung parehas ang mungkahi ng mga kalahok
EX: madalas ka bang magsinungaling vs madalas ka bang magsabi ng totoo

sa isyu ng validity maaaring kumuha ng IBA'T IBANG SAMPLE para masiguro ang katiyakan ng
mga resultang nakukuha

maaaring hindi tumugma ang PAKAPA-KAPA sa ibang paninigurong pang-agham

kakulangan sa STATISTIKAL NA IMPORMASYON o pruweba

maaaring gumamit ng mga NON-STATISTICAL na paraan para mapatunayan ang

reliability at validity nito bilang metodo sa pananaliksik

Observer/Investigator Effect

problema sa PAGLILINAW kung ALIN ang INTERPRETASYON ng MANANALIKSIK at ano ang

FACTUAL

maaaring magkaroon ng PAGKAKAIBA sa MUNGKAHI o responses ng mga kalahok DIPENDE

kung sino ang MANANALIKSIK

apektado ng gender, physical attractiveness, etc...

maaring kumuha ng IBA'T IBANG mga MANANALIKSIK para makita kung parehas ang mga
mungkahing nakukuha

Disovery and Identification of concepts vs Hypothesis-Testing

Pakapa-kapa:

sets aside universal concepts of psychology

leads to DISCOVERING CULTURAL PARTICULARITIES

is LIBERATING for FILIPINO PSYCHOLOGISTS

not tied-down or restricted to experimental research techniques

not hampered by locally irrelevant methods

works along traditionally/culturally accepted probing procedures

Ang Sikolohiya sa Pilipinas:

STERILE AT IRRELEVANT dahil sa kagustuhang i-pattern sa kanluraning modelo

huwag ang HYPOTHESIS TESTING ang maging POKUS

hindi natin hypothesis ang mga iyon

mag-GENERATE muna ng SARILING mga TEORYA at HYPOTHESIS; map-out relevant concepts

or aspects of Filipino behavior

tsaka i-test ang mga ito

kaya kailanganng gumawa din ng mga KATUTUBONG PARAAN NG PANANALIKSIK