Verwerking: Keuzevak- Tweedetaalverwerving en

taalbeleid
Motivatie voor het keuzevak en link met de competenties
Mijn stageschool De Toverberg is een concentratieschool in de omgeving
van de Dampoort, Gent.
De school heeft een populatie van een meerderheid aan kinderen die thuis
geen Nederlands als moedertaal heeft. De meeste leerlingen spreken
Turks of Bulgaars thuis.
Dit is de eerste keer dat ik met zoveel leerlingen in contact kom die thuis
geen Nederlands als moedertaal hebben. En wil weten hoe ik hier mee
moet omgaan als leerkracht later moest er een nieuw kindje in de klas
komen die geen Nederlands spreekt (vanaf dag 1 en hoe deze leerling
verder te helpen in het schoolsysteem) alsook algemeen de visie van de
lector leren kennen over taalbeleid.
Link met de competenties

2.1. Waarderen van diversiteit

4.2. Beleidsondersteuning m.b.t. onderwijsvernieuwing, projecten en schoolvisie

Inhoudelijke verwerking
Algemeen had ik meer verwacht van deze sessies. De docent gaf vooral
een algemene uitleg over de begrippen rond taal en kort een verloop
van de fases bij een kind die nieuw is, alsook een uiteenzetting hoe je
een taalbeleid moet opstellen.
Ik had het gevoel buiten enkele kleine zaken die dan vooral aangehaald
werden door medestudenten (die al in een school langer werken met
anderstalige nieuwkommers) hier niet veel van opgestoken te hebben.
Mijn verwachtingen over de vraag hoe zo een kind op te vangen en te
begeleiden werden niet opgelost.
Na de eerste, zeer theoretische, sessie hadden we de docent dan ook
aangesproken of ze de les nadien meer tips en praktijkvoorbeelden aan
bod kon laten komen. Maar dit liet ze links liggen en volgde haar
powerpointpresentaties.
Wat neem ik voor mijzelf mee?
1) Dat ik al meer kennis heb over die zaken dan dat ik dacht. Ik heb
vrienden die thuis geen Nederlands als moedertaal hebben, alsook
een enorme anderstalige op mijn stageschool. Ook door het
begeleiding van vluchtelingen en doortrekkerskinderen in een
onderwijssysteem zie ik hoe moeilijk het is van nul te moeten
beginnen en trek ik mijn plan door flexibel in te spelen op talenten.
2) De vier fasen van tweedetaalverwerking:gewenningsfase, sociale
fase/ zelfredzaamheidsfase (als je reactie ziet),
aanspreekbaarheidsfase, taal-denkfase
3) Tussen nieuwe informatie moet je even de tijd nemen om het kind
de info te laten verwerken (tot wel vijf minuten)
4) Driehoeksverhouding tussen taalaanbod (hiertussen staat de
monitor), taalproductie en feedback

5) Uit het filmfragment: dat je best voor spreekoefeningen de

evaluatiewijzer/ criteria op voorhand aanreikt.
6) Uit het filmfragment: Laat leerlingen voor ze de opdracht klassikaal
naar voor moeten brengen elkaar in kleine groepjes eerst feedback
geven op elkaar (peer-evaluatie)

Persoonlijke verwerking: actiegericht, je neemt een initiatief om je te

verdiepen
Artikel Dirk Geldof: Vlaamse klas wordt superdivers en video
(superdiversiteit)
2 op de 3 jongeren in Antwerpen en Brussel hebben allochtone roots.
Als school moet je lle leerlingen in je klas aanspreken en hen
voorbereiden op een superdiverse samenleving en arbeidsmarkt, zegt
socioloog Dirk Geldhof. Maar daar is nog werk aan.
Superdiversiteit is realiteit
Dirk Geldof: Vandaag moeten we niet meer discussiren of we een
multiculturele samenleving willen of niet. De multiculturele
samenleving is een realiteit. Ook in Vlaanderen. In de grote steden
bestaat de meerderheid van de bewoners uit een brede laag aan
minderheden.
Dirk Geldof: Stel dat je de grenzen rond Antwerpen zou sluiten en er
geen enkele vorm van migratie meer mogelijk zou zijn, dan nog wordt
de stad diverser. De tieners van vandaag zullen over 10 jaar zelf ouder
zijn. Scholen worden, net als kinderopvang, als eerste met die
realiteit geconfronteerd. Bereid daarom toekomstige leraren beter
voor op de diversiteit vandaag en de toename ervan morgen.
Dirk Geldof: Antwoorden bieden op de diversiteit in je klas, op school
en bij de ouders is geen verhaal van rozengeur en maneschijn. Niet
zelden bots je op weerstanden, conflicten, mislukkingen en
onbegrip. Een beetje insiderkennis kan zulke situaties
ontmijnen. Het is dus essentieel om dergelijke kennis in je schoolteam
te hebben.
Dirk Geldof is socioloog.
Hij is docent aan de Faculteit Ontwerpwetenschappen Universiteit
Antwerpen, lector aan de opleiding Sociaal Werk Karel de GroteHogeschool Antwerpen en lector/onderzoeker aan het Hoger Instituut
Gezinswetenschappen Odisee, Brussel.
Hij is auteur van Superdiversiteit. Hoe migratie onze samenleving
verandert.
Bron: website, https://www.klasse.be/11332/vlaamse-klassen-wordensuper-divers/
(Laatst geraadpleegd op 24/01/2017)
Les gaan geven in een OKAN-klas te Deinze.
Ik heb ervoor gekozen om in onthaalklassen les te gaan geven en te
begeleiden met de voorbereidingen voor de examens.

Hierdoor kwam ik in contact met vluchtelingen die als minderjarige in

Belgie gekomen zijn en dus de Nederlandse taal moeten leren, alsook
wiskunde.
De leerlingen zijn rond de 15-17 jaar. De klassen zijn opgedeeld volgens
hun kennis in het Nederlands. Ze krijgen zeer praktijkgerichte vakken
alsook Nederlands, wiskunde en filosofie.
De directrice die ook onderwijs geeft legt me uit dat ze in de lessen
Nederlands vooral de nadruk leggen op het zelfredzaamheid en naar
volgend jaar toe. Eerst leren ze de basiswoordenschat (zichzelf
voorstellen, dagen van de week/maanden, kloklezen,.. ), naar de winkel
te kunnen gaan (leren omgaan met andere mensen, alsook met geld),
de beroepen zodanig ze zichzelf snel leren orienteren als ze volgend
jaar of binnen de twee jaar doorstromen naar het reguliere
onderwijssysteem of gaan werk zoeken.

Evaluatie van de school volgens de geziene stappen van het taalbeleid

Stap 1: Beginsituatie analyseren
De Toverberg is een concentratieschool met een grote instroom van
anderstalige nieuwkomers. De schoolpopulatie bestaat uit kansarme
kinderen met een andere thuistaal. Voor de meeste leerlingen is
Nederlands al een 2de of zelfs 3de taal. Door de lage socioeconomische status van de meerderheid van de leerlingen, is er een
grote kloof tussen de thuistaal en de schooltaal.
Algemene schriftelijke communicatie
De school gebruikt korte, duidelijke berichten die eenvoudig te
begrijpen zijn en ondersteund worden door pictogrammen. Soms
worden belangrijke berichten aangeboden in meerdere talen.
Voor inhoudelijk moeilijkere of belangrijke gesprekken zoals
oudercontacten, gesprekken met CLB, doen we beroep op een tolk.
(De maatschappelijk werkster/ brugfiguur kan zowel Turks als Bulgaars.)
Stap 2: Wat is het probleem?
De beheersing van de Nederlandse taal en meer bepaald de
schooltaal is bij de meeste leerlingen onvoldoende om een succesvol
schoolparcours te garanderen. Ook de late instroom in ons onderwijs
(anderstalige nieuwkomers) verlaagt de slaagkansen op doorstroming
naar ASO of TSO-richtingen.
Stap 3:Doelen en acties
Taalbeheersing / Taalrijkdom / Schooltaal verbeteren om zo de leerwinst
te verhogen. Het onderwijs aanpassen aan de taal-leerbehoeften van
de leerlingen en door aangepaste en stimulerende werkvormen en
leerinhouden de groeikansen van de leerlingen verhogen.
Ook heeft de school een zeer positieve houding ten opzichte van alle
talen en dat verhoogd het welbevinden van de leerlingen.

Door een aangepast pedagogisch project met accent op

ontwikkelingsgericht werken, muzische vorming en projectwerking
wereldorintatie
Lager:
1. Onderwijs op maat : ontwikkelingsgericht werken in niveaugroepen
voor Nederlands en wiskunde. Door haalbare en toch uitdagende
doelen te stellen aan de leerlingen verhoogt de betrokkenheid en het
welbevinden waardoor er meer leerwinst is.
2. Muzische vorming : expressie als natuurlijk middel om communicatie
te bevorderen (spreekdrang creren). Via drama, creatief schrijven,
beschouwen (over beeld, drama, dans, muziek), zingen.
3. Leeruitstappen / culturele uitstappen : leerlingen ervaren zoveel
mogelijk in een zinvolle context waardoor de woordenschat /
taalrijkdom gestimuleerd wordt.
4. Projectwerking in wereldorintatie: werken vanuit de interesses van
de leerlingen en hen actief betrekken bij de inhoud en uitwerking
verhoogt de motivatie en betrokkenheid. (opzoeken, spreekbeurt,
rapportage )
5. Interactieve werkvormen : er wordt veel gebruik gemaakt van
stimulerende / uitdagende werkvormen zoals groepswerk, partnerwerk,
hoekenwerk, kringgesprekken / nieuwsrondes
6. De voertaal in de klas is Nederlands. Het gebruik van de thuistaal in
de klas is wel toegelaten wanneer dit functioneel is, zodat de leerlingen
elkaar kunnen helpen om een opdracht/instructie te verduidelijken
(vertalen van instructie voor AN-leerlingen door klasgenoot /
buddysysteem). Tijdens de speeltijden is spreken in de thuistaal steeds
toegelaten.
7. Lezen stimuleren : klasbibliotheek, Leespaleis (schoolbibliotheek),
voorlezen