Professional Documents
Culture Documents
Sanaysay Tungkol Sa Wika
Sanaysay Tungkol Sa Wika
Wika ang pinakamagandang regalo ng Maykapal sa kanyang mga nilalang. Ito ang tanging
kasangkapan ng tao sa pakikipag-ugnayan niya sa kapwa, sa asosasyon, sa institusyon at maging sa
dakilang Bathala. Malaki ang nagagawa ng wika sa pagkakaroon ng magandang unawaan, ugnayan at
mabuting pagsasamahan.
Kung wala ang wika, paano kaya magkakaintindihan ang mamamayan, paano kaya mapabibilis ang
pagsulong ng kaunlaran at paano kaya mapalalapit ang tao sa isat isa? Sa bawat isang tanong at
marami pang kasunod na katanungan, hindi sapat ang senyas, drowing, ang kulay, ang krokis, ang
ingay o anumang paraang maaaring likhain ng tao upang matugunan ang lahat ng mga katanungan.
Sa lahat ng ito, kailangan ng tao ang wika.
Kahit na anumang anyo , pasulat o pasalita, hiram o orihinal, banyaga o katutubo, wika ang
pinakamabisang sangkap sa paghahatid ng diwa at kaisipan at sa pagpapanatili sa madali o mahabang
panahon ng mga naliko na tala, pangkasaysayan o pampanitikan, pampolitika at panlipunan,
pansimbahan o pangkabuhayan at maging sa larangan ng siyensya o ng iba pang displina. Maging ang
kultura ng isang panahon, pook o bansa ay muling naipahayag sa pamamagitan ng wika.
Naipadarama ng wika ang sidhi ng damdamin, ang lalim ng lungkot, ang lawak ng galak, ang
kahalagahan ng katwiran, ang kabutihan ng layunin, ang nakapaloob na katotohanan sa isang
intension, ang kaibuturan ng pasasalamat at paghanga at ng iba pang nais na iparating ng sinuman.
Wika pa rin ang pinakamahalagang sangkap sa anumang paraan ng mabisang pakikipagtalastasan at
komunikasyon.
Mga Talinghaga - Lipon ng mga salitang may ibang kahulugan. (Idioms)
Ang mga sumusunod na halimbawa ay karaniwang makikita sa mga tula, sanaysay at iba pang mga uri
ng Panitikang Pilipino.
Mula sa http://www.tagalog-dictionary.com/source.html?a=idioms
agaw-buhay -- naghihingalo, between life and death
anak-pawis -- magsasaka; manggagawa farmer; laborer; blue-collar worker
anak-dalita -- mahirap, poor
alilang-kanin -- utusang walang sweldo, pagkain lang, house-help with no income, provided with food
and shelter
balitang kutsero -- hindi totoong balita, rumor, gossip, false story
balik-harap -- mabuti sa harapan, taksil sa likuran double-faced person, one who betrays trust
bantay-salakay -- taong nagbabait-baitan a person who pretends to be good, opportunist
bungang-araw -- sakit sa balat prickly heat (literal=fruit of the sun)
balat-sibuyas -- manipis, maramdamin a sensitive person (literal=onion-skinned)
balat-kalabaw -- makapal, di agad tinatablan ng hiya one who is insensitive; with dense-face
(literal=buffalo-skinned)
buto't balat -- payat na payat malnourished (literal=skin-and-bone)
tulak ng bibig -- salita lamang, di tunay sa loob insincere words (literal=pushed-by-the-mouth)
dalawa ang bibig -- mabunganga, madaldal nagger, talkative person (literal=two-mouthed)
halang ang bituka -- salbahe, desperado, hindi nangingiming pumatay, a person with no moral
compunction (literal=with a horizontal intestine)
mahapdi ang bituka -- nagugutom, a hungry person (literal=sore intestine)
makapal ang bulsa -- maraming pera rich, wealthy (literal = with a thick pocket)
butas ang bulsa -- walang pera poor (literal=with a hole in the pocket)
sukat ang bulsa -- marunong gumamit ng pera someone who knows his ability to pay
nagbabatak ng buto -- nagtatrabaho ng higit sa kinakailangan one who works hard
matigas ang buto -- malakas, a strong person
kidlat sa bilis -- napakabilis, exceedingly fast
kusang palo -- sariling sipag, initiative
mabigat ang kamay -- tamad magtrabaho, a lazy person (literal=heavy-handed person)
magaan ang kamay -- madaling manuntok, manapok, manakit, one who easily hits another person,
easily provoked (literal=light-handed person)
mabilis ang kamay -- mandurukot a snatcher, pickpocket (literal=fast-handed)
malikot ang kamay -- kumukuha ng hindi kanya one who has the habit of stealing things
(literal=listless hand)
di makabasag-pinggan -- mahinhin a very demure, prim-and-proper person
di mahulugang-karayom -- maraming tao overcrowded place (literal=where one cannot throw a pin)
pag-iisang dibdib -- kasalwedding (literal=to be of one heart)
kabiyak ng dibdib -- asawa spouse (literal=the other half of the heart)
daga sa dibdib -- takot worry, fear (literal=mouse in the chest)
nagbukas ng dibdib -- nagtapat na nais pakasalan ang kasintahan a man who proposed marriage
(literal=opened his heart)
bulaklak ng dila -- pagpapalabis sa katotohanan exaggeration (literal=flower of the tongue)
magdilang anghel -- magkatotoo sana to wish that what has been said will come true
makati ang dila -- madaldal, mapunahin talkative person (literal = one with itchy tongue)
matalas ang dila -- masakit mangusap one who talks offensively (literal = sharp-tongued person)
maanghang ang dila -- bastos magsalita a vulgar person (literal = spicy-tongued person)
matamis ang dila -- mahusay mangusap, bolero a fast talker (literal = sweet-tongued person)
kaututang dila -- katsismisan a gossip (literal = farting tongue)
sanga-sangang dila -- sinungaling a liar
may krus ang dila -- nakapanghihimatong one who could foretell an event
kumukulo ang dugo -- naiinis, nasusuklam a person who hates somebody (literal=boiling blood)
magaan ang dugo -- madaling makapalagayan ng loob a person with whom one gets along easily
(literal=light-blood)
maitim ang dugo -- salbahe, tampalasan an evil or bad person (literal=dark-blooded)
hampas-lupa -- lagalag, busabos a bum person, without any goals in life
haligi ng tahanan -- ama father (literal = post of the house)
ilaw ng tahanan -- ina mother (literal = light of the house)
itaga sa bato -- tandaan to remember (something) forever (literal = cast in stone)
isulat sa tubig -- kalimutan to forget (something) forever (literal=write it on water)
makitid ang isip -- mahinang umunawa, walang masyadong nalalaman someone incapable of
understanding (literal=narrow-minded)
malawak ang isip -- madaling umunawa, maraming nalalaman someone who easily understands
(literal=broad-minded)
malakas ang loob -- matapang a brave person (literal=strong-willed)
mahina ang loob -- duwag a coward (literal=weak-willed)
mababa ang loob -- maawain merciful person (literal=low-hearted)
masama ang loob -- nagdaramdam a person with a grudge, painful or ill feelings against someone
(literal=bad feelings)
mabigat ang loob -- di-makagiliwan a person with whom one could not get along with
bukal sa loob -- taos-puso, tapat a sincere person, or one who gives with a pure heart (literal=purehearted)
mahabang dulang -- kasalan wedding
makalaglag-matsing -- nakaka-akit enchanting look
makuskos-balungos -- mareklamo, mahirap amuin, mahirap pasayahin hard to please, always
complaining
mahaba ang buntot -- laging nasusunod ang gusto, kulang sa palo, salbahe a person who is a spoiled
brat
malapad ang papel -- maraming kakilala na makapagbibigay ng tulong a person who is very influential
may magandang hinaharap -- may magandang kinabukasan a person with a bright future
may sinasabi -- mayaman, may likas na talino a wealthy person or a talented person
matalas ang mata -- madaling makakita someone who could easily spot something (literal=sharpeyed)
tatlo ang mata -- maraming nakikita, mapaghanap ng mali a fault-finder, cynical person (literal=threeeyed person)
namuti ang mata -- nainip sa kahihintay, matagal nang naghihintay a person who was stood up
(literal=one whose eyes turned white)
matigas ang leeg -- mapag-mataas, di namamansin snobbish person (literal=stiff-necked)
matigas ang katawan -- tamad a lazy person (literal=stiff-bodied)
makapal ang palad -- masipag a busy-body, industrious person (literal=thick-palmed)
maitim ang budhi -- masamang tao, tuso an evil or bad person (literal=dark-souled)
mababaw ang luha -- madaling umiyak emotional person (literal=tear-on-the-surface)
makapal ang mukha -- di marunong mahiya a shameless person (literal= dense-faced)
manipis ang mukha -- mahiyain a shy person (literal= thin-faced)
maaliwalas ang mukha -- masayahin a joyful person (literal= bright-faced)
madilim ang mukha -- taong simangot, problemado a problematic person (literal=dim-faced)
dalawa ang mukha -- kabilanin, balik-harap a deceptive, two-faced person