Radioloke metode pregleda plua

KONVENCIONALNE METODE
1. Rendgengrafija
Rendgengrafija plua
Stavovi pacijenta pri snimanju: -stojei, leei(gledas-skapule,klavikule,srce uvecano,dijafragma
podignuta,CF uglovi zasenceni), sedei
Poloaji pacijenta pri snimanju:
-posteroanteriorni(PA)=standardni=pregledni=lice u lice pacij/doca
-profilni (desni profil=L-D prokojekcija-desnim bokom na kaseti, levi profil=D-Lprojakcija-
35,6x43/30x40)=anatomska lokalizacija,eliminise efekat prepokrivanja sa PA(retrosternalne i
retrokardijalne lezije),CZ 5Th i zadnja aksilarna ln.
-anteroposteriorni (AP)
Standard: U Inspirijumu-da bi se videle baze pluca, CZ na visini 5Th, rastojanje F-Fi(fokus-film)
180 cm,min-35cm, a direktno na kasetu sa filmom(O-Fi =0),zalepi ramena za kasetu da pomeri
skapule da ne pokrivaju pluca, prisloni dojke da ne smetaju bazama) I=0,003-0,018s, U=0-10kV,
formata 35,6x35,6/43cm(za odrasle) i 30x24/40cm(za decu). F-O-Fi
2. Rendgenskopija-traje 3-5min, jaca ekspozicija I=1,5-2mA,U=65-70kV.(koristi se za
prostornu lokalizaciju, funkcionalna ispitivanja-pokreti dijafragme-
Williamsov,Mullerov,Dallozonov fenomen,vrhovi pluca-Wallgerenov polozaj kao
lordoticni ,Kreutzfuchs fenomen-EXP.=Vrhovi puni vazduha, baze krvi, igra hilusa,klacenje
medijastinuma-Holzknecht-Jacobsohnov fenomen,razlikovanje priraslice od slobodne
tecnosti-Kienbockov fenomen)
3. Tomografija-izdvaja se pato.promena u sloju pluca brisanjem struktura isperd i iza
nje.Kretanje Rtg cevi i kasete u istom pravcu a razlicitom smeru.
SPECIJALNE RENDGENOGRAFSKE TEHNIKE
1.Forsirani ekspirijum=smanjuje se volumen vazduha u plucima- za vazduh-a) air.trapping-
difuzni/lokalizovani,b) pneumotorax-parcijalni/otvoreni/zatvoreni, za tecnost-a) intersitijalni i
bazalni edem/izliv, za suspektno zasencenje- postaje intenzivnije senke,jer nema vazduha)
2.Tvrdozracno(~tomografiji)=kod gojaznih i krupnih (smanjuje rasipne zrake):U=120-
150kV,I=12mA,talasi , a prodornosti,neznatno se absorbuju u telo=snimci sa slabo izrazenim
konrastom, ali detalji gustih zona, bolja ostrina,ono sto se slabo vidi- krvni sudovi,lgl,senke ispod
rebara i svarti,bronhi, svetline!
3. Makrografija( lupa-uvelicanje) U=F-Fi/F-O , (FO, OFi), U= 55-120kV, I=1,5-5mAs, F=0,1-
0,3mm, 30x40cm, bolji konrast, losija ostrina!
Treba teziti sto vecoj OSTRINI slike , a ne maksimalnom kontrastu vec optimalnom.
Metode pregleda sa primenom kontrasta:
POZITIVNI(Jod,Barijum)daju SENKU
a)pulmoangiografija, b)bronhijalna arteriografija-hemoptizije, c)aortografija,
d)bronhografija+bronhotomija, e)digitalna subtrakciona=DSA[oduzimanje tj.brisanje okolnih
struktura] angiografija(plucne i bronhijalne arterije)- /+/manja kolicina i koncentracije kotrasta,krace
trajanje,/-/ostrina, artefakti, f)medijastinumska flebogafija-vene gornjeg medijastinuma g)
azigografija-1.intraosealna punkcija 9 i 10 rebra ,2.Seldinger-transkutana punkcija VFC.
NEGATIVNI(VAZDUH,CO2,O2) daju SVETLINU ( i Z)
a)Dg pneumotorax, b)pneumodijastinum, c)pneumoperitoneum, d) fluorografija

Kompjuterizovana tomografija
NERENDGENOLOSKE METODE PREGLEDA
1. Ultrazvuna dijagnostika-pleura, dijafragma, biopsija-perifernih promena u plucima
2. Magnetna rezonancija-TU promene u medijastinumu(vaskularne ili nevaslularne prirode
proverava bez endografskih metoda-kontrasta)
-pruza sve preseke(aksijalni,sagitalni,koronarni)
3. Radioizotopske metode-Scintigrafija a)perfuziona-cirkulacija(Fibrinogen obelezen J),
b) inhalaciona-ventilacija(Xe,Cr,Tc,Ga)
Opte pravilo: najbolje se prikazuju anatomske strukture koje su najblie kaseti sa filmom!
Korektan PA snimak:
a) jednak razmak izmedju medijalnih okrajaka klavikule i spinoznog nastavka
b) svetline intervertebralnih diskusa se vide samo do nivoa Th4- Th5 prljena
Konvencionalna tomografija
u toku snimanja, istovremeno su kreu rendgenska cev i kaseta sa filmom, u istom pravcu, ali
suprotnom smeru
delimino se eliminie projekcioni efekat pokrivanja i sumacije
relativno otro se prikazuje samo jedan sloj objekta (pacijenta)
Kako se posmatra i analizira rendgengrafija plua?
Prvo pravilo: gledati u senku, ali i kroz senku!
Drugo pravilo: postavljanje dijagnoze na prvi pogled nije dovoljno, snimak se uvek postmatra i
analizira po odredjenom redosledu!
Algoritam analize rendgengrafije plua
1. generalije pacijenta
2. meka tkiva grudnog koa
3. kotano-zglobni sistem
4. hilusne senke i vaskularna ara u pluima
5. pleuralne pregrade
6. medijastinum i srano-sudovna senka
7. dijafragma i subfrenini prostor
Izbegnuti nakit, braunile, kanile, katetere, sljokice, dugmad itd.....
Senke mekih tkiva grudnog koa-(dojke-donje 1/3 plucnih polja, mamile-Inspirijum-spusta se,
rengenskopija/nevus,bradavicasti izrastaj, linija propratnica klavikule(kozni nabor usvacen
tangencijalno)-iznad klavikule i miii-MSCM-trakaste,vertikalne,mekotkivne senke,iznad TOS,
M.pectoralis major- transparencija-Polland sy.-(sindaktilija,promene rebara)srednje plucno
polje,ostro ocrtana,lateralno se pruza izvan trx.zida) Mladezi, Lipomi.
Opte pravilo: senke koje pripadaju mekim tkivima grudnog koa prevazilaze konture
grudnog koa!
Patoloke promene mekih tkiva grudnog koa-(mastektomija-prozracnost, ginekomastija-
(muskarac,levo),adipomastija-polusenka, implant u dojci, supkutani emfizem)
Kotano-zglobni sistem -(klavikule-simetrija/rotacija-sve je na strani rotacije-transparencija,
traheja povucena, -donji rub klavikule,2cm,unutrasnja , fossa romboidea(pripoji
lig.costoclavculare ili m. Romboideus) gornji rub klavikule=spoljna ,prolaz supraklavikularnog
zivca/ iznad aortonog dugmeta-A.subclavia sin3-5mm., prednji-(siri +tanji=manji intenzitet)-
20.god.-hrskavica-ne vide se, zadnji okrajci(obrnuto)-donja ivica zadnjih okrajaka-sulcus
costae,uzure na medioklavikularnoj ln.-koarktacija aorte!,unutrasnja1/2 I rebra-kruzno
rasvetljenje(-polje hrskavice,ne osteoliza), unutrasnja1/2 rebra-bifurkacija=rakljasto
rebro,skapule-u lezecem polozaju, proksimalni okrajci humerusa, prljenovi,sternum-ne vidi se u
PA projekciji/rotacija-ostre granice senke, medijalno gornje plucno polje- ne mesati sa masom!)
+patologije-cesto sa KVS anomalijama, pectus excavatum-ugnuta=ASD+Marfan(lazni znak sileute-
desno parakardijalno senka koja se stapa sa siluetom srca/Profil-AP dijametar,depresija grudne
kosti) pilece grudi=VSD
Patoloke promene kotano-zglobnog sistema
- urodjene anomalije: vratno rebro-hipoplazicna(kraca+uza),zglobljavaju se sa C7, bifidno rebro
- frakture
- uzure-koarktacija
- benigni i maligni tumori kotanog sistema
Hilusne senke: Box 1.15 Causes of hilar enlargement
Unilateral Bilateral
Apparent Expiratory film
Rotation Lymph nodes
Scoliosis Lymphoma
Small contralateral hilum Carcinoma
Lymph nodes Leukaemia
Tuberculosis Sarcoidosis
Fungi Pneumoconiosis
Histoplasmosis Glandular fever
Lymphoma Whooping cough
Leukaemia Tuberculosis
Carcinoma Histoplasmosis
Tumours Fungi
Benign/malignant Mycoplasma
Pulmonary artery Pulmonary artery
Aneurysm Pulmonary hypertension
Embolus Left heart failure
Poststenotic dilatation Congenital heart disease
Superimposed mass (anterior or posterior) Drugs
Pericardial defect
Normal
Especially left
Box 1.16 Causes of a small hilum
Unilateral
Apparent: Rotation, scoliosis
Normal: especially the left side
Lobar collapse, lobectomy
Hypoplastic pulmonary artery
Macleod's syndrome
Unilateral pulmonary embolus
Bilateral
Cyanotic congenital heart disease
Central pulmonary embolus
Hilusne senke potiu od grana plune arterije i gornjih plunih vena
u hilusnoj regiji se vidi svetlina vazduha u glavnim bronhima i
ortorendgenska projekcija bronha
 na snimku se ne vide hilusni llimfni vorovi
anatomski pojam hilusa radioloki pojam hilusnih senki
lgl. se ne uocavaju.
1. poloaj (izmedju prednjeg okrajka II i IV rebra, leva via od desne)
2. morfologija (desno interlobarna grana desne plucne arterije,oblik
argarepetrakasta,strma,homogena,spoljni rub-konkavan prema plucima,unutrasnji rub-
ravan,svetlinom intermedijalnog bronha odvojen od senke srca, levo zguvan list papira)
3. irina a) Centar Desnog hilusa(spoj male i velike incizure ili gde lateralna grana gornje
lobarne vene ukrsta interlobarnu granu plucne arterije-meri se sirina hilusa < l5 mm(centar levog
hilusa visi za 1-2,25cmod desnog)
b) ortorendgenska projekcija segmentnih i subsegmentnih grana plune arterije kruna
senka(ispunjena krvlju) <5 mm
c) ortorendgenska projekcija bronha prstenasta senka(suplja) < 6 mm
d) znak dvocevke-krvni sud+bronh
Vaskularna ara u pluima pripada granama plune arterije.
Sastoji se od trakastih i linearnih,pravilnih,glatkih,ravnih,ostrih senki koje se dvostruko granaju i
postupno suavaju prema periferiji,idu do donje ivice klavikule i na 1cm od laterlnog zida
toraxa-''svetli plucni mantil''. Deli se na tri odeljka:
1. hilobazalna celom povrsinom do dijafragme(desno>levo)
2. hilolateralna (do 1cm od toraznog zida-pojam svetlog plunog mantila)
3. hiloapikalna (je hilobazalna>apikalne,ako je obrnuto-pl.hipertenzija)
(vrhovi plua su radioloki avaskularni!, plucna sara se prati do donjeg ruba kljucne kosti)
Hilobazalna vaskularna ara je najizraenija u stojeem stavu pacijenta, a hiloapikalna u leeem
stavu.
Pleura-linija propratnica II rebra-ispod zadnjeg okrajka
Pleuralne pregrade su linearne senke, debljine 1-2 mm (kao vlas kose)
PA snimak: mala incizura-(srednje plucno polje,desno,prednji okrajak 4 rebra) Pseudolobus V.
Azygos-visceralni list pleure,deli desni plucni vrh na 2 dela i ide vertikalno i zavrsava se
kaljicno,ispod kljucne kosti,7-10mm,nastaje=v.lumbalis asscendens+12. medjurebarnom venom na
12 Th nivou ,usce u nivou 3,4 Th-desni traheobronhijalni ugao-VCS) (varijetet) Diff.dg.LGL-
Valsalva manevar-INSPIRIJUMdijametar v.az.+lezeci/AP-dijametar v.az.)
Profilni snimak: a) velika incizura
b) mala incizura
Akcesorne incisure:
- akcesoria sup.daje prekomerni lobus posterior, moze biti levo i desno, odvaja apikalni
segment donjeg levog ili desnog reznja.
- Akcesorna inf. Daje prekobrojni parakardijalni lobus, samo desno,mediobazalni
- Akcesorna lingularis daje prekobrojni lobus lingularis, samo levo.
Lobarna pripadnost patoloke promene na osnovu profilnog snimka
Podela desnog i levog plunog krila na pluna polja:
1. apikalno pluno polje (gornja apertura toraksa klavikula)
2. gornje pluno polje (klavikula II rebro)
3. srednje pluno polje (II IV rebro)
4. donje pluno polje (IV rebro hemidijafragma)
Medioklavikularna linija deli pluna polja na medijalni i lateralni deo.
Medijastinum-Prednji, Srednji Zadnji-Timus, stitna, parastitna, ly.nodusi,Vaskularna,
ezofagus,germ celije TU, Hernije, Varixi ezofagusa, Dilatacija v.azygos, Foregut cyst
Box 1.2 Kerley Lines
A lines
1 -2 mm non-branching lines radiating from the hilum, 2-6 cm long
Thickened deep interlobular septa
B lines
Transverse non-branching 1-2 mm lines at the lung bases perpendicular to
the pleura 1-3 cm long
Thickened interlobular septa
Box 1.3 Causes of Kerley lines
Pulmonary oedema Pneumoconiosis
I nfections (viral, mycoplasma) Lymphangiectasia
Mitral valve disease Lymphangitis carcinomatosis
I nterstitial pulmonary fibrosis Lymphatic obstruction
Congenital heart disease Sarcoidosis
Alveolar cell carcinoma Lymphangiomyomatosis
Pulmonary venous occlusive disease Pulmonary haemorrhage
Lymphoma Idiopathic (in the elderly)
Box 1.4 Causes of an air bronchogram
Common -Expiratory film, ,Consolidation , Pulmonary oedema Hyaline membrane disease
Rare Sarcoidosis, Lymphoma, Alveolar cell carcinoma, Fibrosing alveolitis, Alveolar proteinosis
ARDS, Radiation fibrosis
Box 1.5 Causes of air-space filling
Pulmonary oedema*
Cardiac
Non-cardiac
Fluid overload
Hypoalbumenaemia
Uraemia
Shock lung (ARDS)
Fat embolus
Amniotic fluid embolus
Drowning
Hanging
High altitude
Blast injury
Oxygen toxicity
Aspiration (Mendelson's syndrome)
Malaria
I nhalation of noxious gases
Heroin overdose
Drugs (e.g. nitrofurantoin)
Raised intracranial pressure/head injury
I nfections
Localised
Generalised, e.g. Pneumocystis*, parasites, fungi
Neonatal
Hyaline membrane disease
Aspiration
Alveolar blood
Pulmonary haemorrhage, haematoma
Goodpasture's syndrome*
Pulmonary infarction
Tumours
Alveolar cell carcinoma*
Lymphoma, leukaemia
Metastatic adenocarcinoma
Miscellaneous
Alveolar proteinosis*
Alveolar microlithiasis
Radiation pneumonitis
Sarcoidosis
Eosinophilic lung
Polyarteritis nodosa
Mineral oil aspiration/ingestion
Drugs
Amyloidosis
Wegener's granulomatosis
Churg-Strauss syndrome
Allergic bronchopulmonary aspergillosis
Box 1.7 Causes of diffuse bilateral reticulonodular shadowing
Infections (interstitial pneumonitis) Miscellaneous
Idiopathic interstitial fibrosis
Fungi Extrinsis allergic alveolitis
Histoplasmosis Drugs
Viruses Chronic aspiration
Mycoplasma Sarcoidosis
Amyloidosis
Pneumoconiosis Histiocytosis X
Coal miner's Bronchiolitis obliterans
Silicosis Lymphangiomyomatosis
Asbestosis Neurofibromatosis
Berylliosis Alveolar proteinosis
Collagen diseases Alveolar microlithiasis
SLE Gaucher's disease
Dermatomyositis Lymphangitis carcinomatosis
Scleroderma
I Rheumatoid lung
Cardiac
Pulmonary oedema
Haemosiderosis

I Box 1.11 Cavitating pulmonary lesions

Infections Pulmonary infarct
Staphylococcus Pulmonary haematoma v
Klebsiella Pneumoconiosis sY
Tuberculosis Pulmonary massive fibrosis
Histoplasmosis Caplan's syndrome
Amoebic Collagen diseases
Hydatid Rheumatoid nodules I
Paragonimiasis Wegener's granulomatosis
Fungal Developmental
Malignant Sequestrated segment
Primary Bronchogenic cyst
Secondary Congenital cystic adenomatoid malformation
Lymphoma Sarcoidosis I
Abscess Bulles, blebs I
Aspiration Traumatic lung cyst
Blood-borne Pneumatocele
Box 1.12 Fluid levels on a chest radiograph
I ntrapulmonary
Hydropneumothorax
-Trauma, Surgery
-Bronchopleural fistula
Oesophageal
Pharyngeal pouch, diverticula
Obstruction--tumours, achalasia
Oesophagectomy-bowel interposition
Mediastinal
I nfections
Oesophageal perforation
Pneumopericardium
Trauma, surgery, iatrogenic
Chest wall
Plombage with lucite balls
I ntections
Diaphragm
Hernias, eventration, rupture
Box 1.14 Common causes of apical shadows
Pleural caps
Pleural fluid
Bullae
Pancoast tumour
Pneumothorax
I nfections-tuberculosis
Soft tissue, e.g. companion shadows, hair, sternocleidomastoid muscles
1.Trahea-(C6-Th5-bifurkacija,=69-730, desni-kraci,siri,strm-250 )potisnuta udesno-luk aorte je
gura/ rotacija,skolioza ide na patolosku stranu/
Dijafragma i subfrenini prostor/kardiodijafragmalmi/kostodijafragmalni (CDA) uglovi-
lipom, pericardial cyst, Morgagni czst, uvecanje lgl.=dijafragmalna grba-napred, desno,blagi
oblik eventracije,ali bez defekta misicnih vlakana
Desna hemidijafragma je u visini prednjeg okrajka VI rebra i za medjurebarni prostor(2-2,5cm) via
od leve (efekat potiskivanja leve hemidijafragme sranim masivom!).
Sirina-levo 0,3-0,5cm-(precaga,dijafragmalna pleura,i peritoneuma), >1cm(pleuralni izliv,adhezija)
desno-gas/Chilaiditi=flexura colona,pneumoperitoneum-perforacija organa, senka sa nivoom-
subfrenicni absces
Visina-3cm od kupole do recesusa(manje-opstruktivci,vece-atelektaza, Intraabd.Pa, paraliza
N.frenicusa)
Izgled kontra- Obe hemidijafragme su luno svedene, otro ocrtane-remete adhezije
Funkcionalna ispitivanja-pokreti dijafragme-Williamsov-zaostajanje u kretanju u INSP-apikalni
pleuritis,dijafragmalni izliv,lgl, lezija N.phrenicus,Mullerov-paradoxni pokreti(paraliza
N.phrenicusa)= deo ide dole, a poremecen ide gore pri forsiranom EXP.,Dallozonov fenomen-max.
Exurzija je 9cm, 6cm-laksu, 3cm-srednju, <3cm-tesku respiratornu insuficijenciju.
Box 1.21 Causes of elevation of the diaphragm
Bilateral Pulmonary
Reduced pulmonary compliance Pulmonary and lobar collapse
e.g., fibrosing alveolitis, Pulmonary hypoplasia
lymphangitis, carcinomatosis Pneumonectomy
Technical Pulmonary embolism
Supine film, expiratory film Basal pneumonia
Postoperative pain Pleural
Subdiaphragmatic Thickening
Ascites, obesity Pleurisy
Abdominal mass, pregnancy Subpulmonary effusion
Bowel distension Bony
Unilateral Scoliosis
Paralysis Rib fractures
Surgery and trauma Subdiaphragmatic
I diopathic Gas-distended viscus
Radiotherapy Subphrenic abscess
Neoplastic Pancreatitis
Diabetes mellitis Abdominal mass
I nfections, TB glands, herpes zoster Hepatomegaly
Congenital Splenomegaly
Eventration and humps
kostofrenini uglovi
Kardiofrenicni uglovi-Bichaatovo jastuce kortikosteroidi,DESNO
vv.hepaticae+lig.pleuropericarde(odrasli), VCInf.-deca
Subfrenini prostor
Svetlina ispod desne hemidijafragme(bez nivoa- varijetet-sy.Chilaiditi-desna fleksura kolona-
haustre,patologija-pneumoperitoneum,varijetet-dg.+th.procedure, sa nivoom-subfrenicni
absces)Svetlina ispod leve hemodijafragme je normalna(pripada zelucu sa hidroaerinim nivoom ili
levoj fleksuri kolona(haustrirana) ili senka

Profil-

Box 1.20 Causes of inferior rib notching

Unitateral a
Blalock-Taussig operation
Subclavian artery occlusion
Aortic coarctation involving left subclavian artery or anomalous right
subclavian artery
Bitaterat ar
Aorta-coarcation, occlusion, aortitis
Subclavian-Takayasu's disease, atheroma
Pulmonary oligaemia-FaIlot's tetralogy; pulmonary atresia, stenosis;
truncus type IV
Venous-SVC, IVC obstruction
Shunts-intercostal-pulmonary fistula; pulmonary-intercostal
arteriovenous fistula
Others-hyperparathyroidism; neurogenic; idiopathic