ADMINISTRIMI & MENAXHIMI

PUBLIK

Prof. As. Dr. Remzi KECO

Dr. Ilir TOMORRI
 Natyra dhe organizimi
i sektorit publik

Administrimi & Menaxhimi

Publik

Menaxhimi
i sektorit publik
 TEMA
NATYRA E ADMINISTRIMIT PUBLIK

ADMINISTRIMI I HERSHM
RNDSIA E STUDIMIT T ADMINISTRIMIT PUBLIK
KUPTIMI I ADMINISTRIMIT PUBLIK
KONTEKSTI I STUDIMIT
FAR I BN T DALLUESHME ORGANIZATAT PUBLIKE?
DINAMIKA E ORIGJINS S ORGANIZATAVE
ZHVILLIMI I INFLUENCAVE
 HISTORIKU I ZHVILLIMIT

A.P sht shkenc e re, por praktika t administrimit publik jan

zbatuar q nga civilizimi i hershm. Kryerja e nj aktiviteti t
pamundur pr tu kryer n mnyr individuale - embrioni i
praktikave t administrimit.
Para shek.19, zgjidhej bazuar mbi nivelin e ndikimit, nepotizmin,
favorizimin, patronazhin politik, prkatsin fetare etj.
Terheqja e njerezve deri atehere behej per nevojat e sundimtareve per
dominim, keshillim,mbledhje taksash.
 Fillesat e AP
Administrimi publik si shkenc i ka fillesat m 1880 me Woodrow Wilson
me Studimi i Administrimit Publik.
Konsiderata te W.Wilson, AP eshte:
ajo q qeveria me sukses mund dhe duhet t bj.
ajo duhet t bj gjithka me efikasitetin m t madh dhe koston
m t ult t mundshme.
Ai ngriti nj paralele t qart midis efektivitetit t veprimtaris s sektorit
privat dhe domosdoshmris pr t vepruar n t njjtin nivel t
veprimtaris publike.
Ishte prkrahs i filozofive t prqndrimit t pushtetit, t nj strukture
solide dhe efikase si ajo e biznesit privat.
Ai synon: nj model t harmonizimit t pushtetit t fort dhe
respektimit t vlerave demokratike t individit dhe shoqris.
 Konceptet e Wilson

1. Ndarja e politiks dhe administrats.

2. Analiza krahasuese e efikasitetit t organizatave
publike dhe atyre private.
3. Prmirsimi i operacioneve bazuar tek praktikat e
biznesit.
4. Rritja e efektivitetit t shrbimit publik nprmjet
menaxhimit dhe trajnimit t npunsve civil dhe
vlersimi i tyre i bazuar n merita dhe vlera.
 Fillesat e AP
Ndarja e politiks dhe administrats ka qen subjekt i nj debati t
vazhdueshm midis studiuesve t ndryshm.
Konsiderata te L. Von Stein, AP eshte:
nj form e s drejts administrative duke e grshetuar ndjeshm
me pikpamjet filozofike Hegeliane
nj shkenc ndrdisiplinare
Studimi i rrugve pr miradministrimin publik u b i nj rndsie t dors
s par dhe objekt i puns s nj numri t madh studiuesish ne vitet e
krizes se 1929-33. (Renia e teorise se A. Smith).
Njohja me nocionet moderne ne Shqiperi dhe disiplinat e AP kane filluar
mbas 90.
 RNDSIA E STUDIMIT T ADMINISTRIMIT PUBLIK

Ne do t synjm t adresojm dy probleme esenciale

teorit m t mira por edhe realitetet dhe eksperiencat e administrimit
publik
njohuri teknike, shprehi praktike, aftsi menaxheriale dhe nj pasqyr
t qart t sjelljes n organizatat publike
AP prfshin n trsin e aktiviteteve publike nj numr t madh aktorsh.
Administrata dhe ndrmarrjet e tjera t sektorit publik zen nj pesh
specifike relativisht t lart sa i prket jo thjesht kontributit n GDP por dhe
numrit t t punsuarve, - nj mundsi reale pr punsim- shanse t
mira pr karier profesionale.
Njohja e mir e ksaj shkence ndikon ndjeshm n performancn e
drejtimit t ndrmarrjeve publike por dhe organizatave t ndryshme
qeveritare. (Shembull ERE)
 INTERESI NE RRITJE PER A.P

Konfirmohet ne tre aspekte:

Si strukturat kryesore publike; federale, t shtetit, lokale dhe t

gjitha entet e tjera publike mund t organizohen dhe
riorganizohen?
Rritja e vetdijes pr rndsin e aspektit human. Nj dshmi e
ksaj sht rritja e numrit t studimeve q kan n fokus
sjelljen dhe psikologjin e sjelljes administrative.
Ridimensionimin e interesit n studimin dhe shpjegimin e
raporteve midis politiks dhe administrats si edhe rolin e
administratorit n gjenerimin e politikave shoqrore.
 KUJT I SHERBEN STUDIMI I A.P ?

administratorit publik

drejtuesve te biznesit
ADMINISTRIMI PUBLIK

qytetarit

Specialistve te karieres
 Cilat jan shtysat pr studimin e Administrimit Publik?

Zgjerimi i roli t publikes n rritjen e mirqnies s shoqris.

Domosdoshmria e rolit rregullator t shtetit dhe kontrolli mbi
sektorin privat.
Nevoja pr rritjen e efiiencs n organizatat publike.
Zhvillimi i shkencs dhe teknologjis.
Rritja e kontributit individual t gjithsejcilit n jetn social-
ekonomike t vendit.
 KUPTIMI I ADMINISTRIMIT PUBLIK

Shkenca e administrimit publik fokusohet mbi aktivitetet e koordinuara t

grupeve shoqrore q synojn t prmbushin synime t shoqris, duke u
ndalur n mnyr t veant n dy momente kryesore:
synimet -sigurimi i shrbimeve publike t caktuara
veprimet e koordinuara -prpjekjet dhe punn e njerzve pr arritjen
e objektivave.
Studimi i administrimit publik do t prfshij dy koncepte kryesore:
Si organizatat publike operojn dhe si sillen punonjsit e ktyre
organizatave.
Shpjegimin dhe rekomandimet praktike si agjencit publike mund t
jen m eficiente dhe t mirorganizuara.
 PERKUFIZIMI I AP

Administrimi Publik sht pjes e veprimeve t qeveris, mjeti me an t

t cilit ajo prmbush synimet dhe objektivat e veta.
Administrimi Publik si fush, sht kryesisht i prqndruar n mjetet pr
arritjen e vlerave dhe synimeve politike.
Prpjekja e prbashkt e nj grupi e vendosur mbi nj mjedis publik.
sht veprimtaria e tre pushteteve, legjislativ, egzekutiv, gjyqsor, si dhe e
ndrveprimit t tyre.
Procesi i Administrimit Publik prfshin veprimet e ndrmarra pr
prmbushjen e synimeve t qeveris. Kshtu ai mbetet nj veprimtari e
qeveris, e fokusuar plotsisht n zbatimin e ligjit, krijuar nga trupa
legjislative dhe agjent t tjer, i interpretuar dhe mbrojtur nga gjyqsori
dhe i ushtruar prmes nj procesi organizimi dhe menaxhimi.
A.P lidhet me shkenca si:
Shkencat politike dhe administrative
Ekonomiksi
Shkencat juridike
Shkencat sociale
Shkencat psikologjike etj,
Ushqehet nga teori si:

Teoria e organizimit
Krkimeve operacionale
Menaxhimit shkencor
Financs
ICT (teknologjia e komunikimit dhe informacionit)
Metodat ekonometrike etj.
 Vazhdon...

AP sht implementimi n mnyr permanente i

interesit publik (Interesi publik prfaqson nj t mir
t gjithpranuar nga shoqria).
Rritja e gjykimit administrativ konsiston n prballjen e
sukseshme t administratorit publik pr prcaktimin e
qart t interesit publik dhe mbrojtjen e tij n mnyr t
vazhdueshme.
Objekti legjitim i qeverisjes sht n kt mnyr t bj
at q nj shoqri e caktuar do t kishte nevoj t
bnte, por nuk mund ta bj ose nuk mund ta bj aq
mir, nprmjet kapaciteteve individuale duke vepruar
vemas.
 KONTEKSTI I ADMINISTRIMIT PUBLIK

Ligjor AP sht krijuar nga instrumenti i veprimit t ligjit dhe ka

pr themel ligjin.
ka nj fokus rregullues dhe detyrues, pra shteti u
tregon njerzve far duhet dhe nuk duhet t bjn
(paternalizmi).

Thekson vlerat e duhura procedurale t procesit, t drejtat

individuale substanciale dhe barazin e individit para ligjit.
Struktura e paraplqyer sht ajo q maksimizon prdorimin e
procedurs juridike.
Konsideron individin si person unik q vepron n nj sr
rrethanash unike.
 KONTEKSTI I ADMINISTRIMIT PUBLIK

Menaxhert e administrats publike marrin

Menaxherial vendime t rndsishme, suksesi i t cilave ndikon
n mirqnien e mbar shoqris. (Niveli i larte dhe
i mesem).
Ap eshte funksioni ekzekutues i qeverise.
Ky kndvshtrim i referohet gjersisht
menaxhimit t organizatave publike (fokusi Primar
i modulit)

Promovon vlerat e efikasitetit, efektivitetit, dhe

ekonomis.
Mbshtetet fuqimisht mbi idet e Taylor prkrahsve
t tij.
Promovon organizatat sipas ravijzimit t llojit ideal
Weberian.
 Faktoret qe ndikojne mbi AP

Performanca, shtrirja, efikasiteti si edhe gjithpranueshmria e puns

s administrates publike do t varet ndjeshm nga ndrveprimi i
aktorve t saj me mjedisin ekonomik, sistemin politik, mjedisin
social dhe at ndrkombtar
 JAN ORGANIZATAT PUBLIKE?

do organizat q nuk sht private.

Organizatat pothuajse qeveritare.
Sektori i tret (organizatat jofitimprurse / joqeveritare).
Alternativa pr kombet pr t kontrolluar ekonomit
e tyre ...

Hierarkia politike
Tregjet ekonomike (aftesia e kufizuar e tregjeve, dora e
padukshme, arsyet).
 Menaxhimi publik dhe privat; ndryshimet...

qllimi i veprimtaris
vendimet e sektorit publik mund t jen detyruese
matja e performancs
vendimarrja
barazia dhe efiienca
ekspozimi publik
drejtimi
pika kritike
 Publik ndaj privat: nj dallim delikat?

mjaft prej ndrmarrjeve publike performojn biznes kryejn

funksione dhe gjenerojn t ardhura.

organizatat jofitimprurse ose sektori i tret q performojn

funksione mjaft t ngjashme me organizatat e sektorit publik

ndrmarrje private kontraktohen nga qeveria dhe n mjaft raste

humbasin identitetin e tyre nn petkun publik
 Koncepti i vlers publike...

vlera publike: si prgjigje racionale rreth produktit q prodhon

qeveria dhe entitetet e tjera publike
vlera publike konsiston n at se far aktivitetet qeveritare
prodhojn duke marr n konsiderat efektivitetin dhe efiiencn
me t ciln outputi sht prodhuar.
aftsia e qeveris pr t siguruar t mira publike, adresuar
eksternalitetet dhe zgjidhur dshtimet e tjera t tregjeve
prgjithsisht nuk niset nga bazat e teorive t ekonomiksit por nga
proceset politike dhe institucionale prmes se cils kjo vler
identifikohet
 ARSYET E KRIJIMIT TE ORGANIZATAVE PUBLIKE

Natyra e organizats s krijuar varet nga:

kndvshtrimi i zgjidhjes se problemit
mjedisi fizik
mjedisi social
mjedisi legal n t cilin ajo vepron etj.
Informacioni rreth grupeve dhe forcave q nxisin ose
pengojn krijimin e organizatave publike sht nj mjet i
vlefshm pr tu prdorur n veprimtarin e ardhshme
t organizats.
 Te njohim...

Pse ne mendojm se problemi mund t zgjidhet

nga nj organizat publike m mir sesa t
zgjidhet vetm?
Pse nj organizat publike m tepr sesa nj
struktur tjetr (shoqat apo grupim tjetr
privat) shrben si mjet pr arritjen e synimeve
dhe zgjidhjen e problemit?
Ne do t tentojm madje t sqarojm pse nj
organizat do t jet lokale, shtetrore ose
federale.