ORIJENTACIONI KRITERIJI

Na sjednici Graanskog odjeljenja Vrhovnog suda Federacije BiH odranoj dana

27.01.2016. godine razmatrani su i prihvaeni:

ORIJENTACIONI KRITERIJI
i iznosi za utvrivanje visine pravine novane
naknade nematerijalne tete

Ovi orijetnacioni kriteriji trebaju omoguiti ujednaenu primjenu lana 200. stav 1. Zakona
o obligacionim odnosima (Sl. list SFRJ broj: 29/78, 39/85 i 57/89, Sl. list RBiH broj: 2/92 i
13/93, Sl. novine FBiH broj: 29/03 i 42/11 u daljnjem tekstu: ZOO).

Orjentacioni kriteriji ne predstavljaju formulu koja automatizmom slui za izraunavanje

pravine novane naknade. U primjeni navedenog zakona valja uvijek imati na umu sve okolnosti
sluaja, pri emu trajanje i jaina fizikih i duevnih bolova i straha imaju tek znaaj naroito vanih,
ali ne i jedinih okolnosti koje sud mora imati na umu pri odreivanju iznosa pravine novane
naknade.

Ovi kriteriji primjenjuju se na sve parnine postupke na naknadu nematerijalne tete u svim
stepenima suenja.

Uz ove orijetnacione kriterije za pojedine oblike nematerijalne tete podsjea se i na

dugogodinje pravne stavove sudske prakse. Time se eljelo podsjetiti upravo na sve okolnosti
sluaja koje sud mora imati u vidu kad primjenjuje odredbu lana 200. ZOO.

FIZIKI BOLOVI

Orjentacioni kriteriji i iznos za utvrivanje visine naknade za fizike bolove (po danima):

Jaki bolovi - 70,00 KM;

Srednji bolovi - 40,00 KM;
Slabi bolovi - 10,00 KM,

Kod utvrivanja iznosa naknade treba imati na umu da su trajanje i jaina fizikih bolova dva
naroito vana elementa za dosuivanje pravine novane naknade, ali sud mora voditi rauna i o
drugim okolnostima sluaja.

Pravni stav glasi:

1. Nelagodnosti u toku lijeenja (npr. kraa nesvjestica, hospitalizacija, vezanost za krevet, razne vrste
imobilizacija i fiksacija, rengensko snimanje, broj operacija, infuzija, transfuzija, injekcije, previjanje rana,
ostranjenje avova, upotreba invalidskih kolica, bolovanje, posjeivanje ambulante, fizioterapija, trajanje
rehabilitacionog postupka i sl.) koje trpi oteenik razmatraju se u okviru naknade za fiziki bol.

https://advokat-prnjavorac.com
2. Moe li i pod kojim uslovima pojedina od navedenih nelagodnosti prerasti u kakav drugi samostalni oblik
nematerijalne tete (npr. duevni bolovi zbog smanjenja ivotne aktivnosti) valja ocjeniti uzimajui u obzir sve
okolnosti sluaja.

STRAH

Orjentacioni kriteriji i iznos za utvrivanje visine naknade za strah (po danima):

veoma jakog intenziteta ................ 70,00 KM

jakog intenziteta............................. 60,00 KM
srednjeg intenziteta ....................... 30,00 KM
slabog intenziteta ........................... 5,00 KM

Korekcija na vie ili na nie prema istim kriterijima kao i kod fizikih bolova, odnosno
kriterijima koje propisuje lan 200. ZOO, imajui takoer na umu i sve ostale okolnosti svakog
konkretnog sluaja.

Pravni stav glasi:

Pravina novana naknada za pretrpljeni strah dosuduje se ako okolnosti sluaja, a naroito trajanje i jaina
straha to opravdavaju.

DUEVNI BOLOVI ZBOG SMANJENJA

IVOTNE AKTIVNOSTI

do 25% .......................................... 5.000,00 KM za svakih 10 %

preko 25 do 40% ........................... 6.000,00 KM za svakih 10 %
preko 40 do 60%........................... 7.000,00 KM za svakih 10 %
preko 60 do 80% .......................... 8.000,00 KM za svakih 10 %
preko 80 do 100%......................... do 10.000,00 KM za svakih 10 %

Korekcija prema obimu i teini utvrenih trajnih posljedica, a kao dodatne kriterije treba imati
na umu ivotnu dob, vrstu zanimanja oteenika i sl.

Ovaj oblik tete je u pravilu trajnog karaktera, ali novana naknada se moe dosuditi i kadje
smanjenje ivotne aktivnosti privremeno, ako je jaeg intenziteta i dueg trajanja ili ako to posebne
okolnosti opravdavaju.

Pravni stav glasi:

1. Smanjenje ivotne aktivnosti, kao posebna osnova za naknadu tete zbog duevnih bolova, obuhvaa sva
ogranienja u ivotnim aktivnostima oteenog koje je ostvarivao ili bi ih po redovnom toku stvari u budunosti
izvjesno ostvarivao. Pod ogranienjem se podrazumjeva i obavljanje aktivnosti uz poveane napore ili pod posebnim
uslovima.

2. Ovaj oblik tete je u pravilu trajnog karaktera, ali novana naknada se moe dosuditi i kad je smanjenje ivotne
aktivnosti privremeno, ako je jaeg intenziteta i dueg trajanja ili ako to posebne okolnosti opravdavaju.

https://advokat-prnjavorac.com
 DUEVNI BOLOVI ZBOG
NARUENOSTI

izrazito jaki stepen........................................ ........................ 10.000,00 KM

jak stepen - vrlo uoljivo treima ......................................... 7.000,00 KM
-uoljivo samo ponekad (ukuanima, na plai i sl.).......... 6.000,00 KM
srednji stepen vrlo uoljivo treima ................................. 6.000,00 KM
-uoljivo samo ponekad .......................... .................. 3.000,00 KM
laki stepen - vrlo uoljivo treima ................................... 1.500,00 KM
-uoljivo treima samo ponekad ............................... 700,00 KM

Korekcija naknade zavisno od ivotne dobi, vrste zanimanja, lokaciji povreda i sl.

Pol oteenika, sam po sebi, ne utie na visinu naknade s osnove naruenja.

Pravni stav glasi:

Osnova za priznanje novane naknade za naruenost nije samo u tome da li i u kojoj mjeri izmjenjena vanjtina
oteenog izaziva u okolini gaanje, saaljenje ili druge negativne reakcije, ve se uzimaju u obzir i subjektivna
mjerila o utjecaju svih elemenata (izmjenjena vanjtina, primjetnost, obim itd.) na psihiku ravnoteu oteenog,
odnosno na njegovo psihiko stanje u cjelini. Pri tome se subjektivne osobine oteenog uzimaju u obzir u razumnoj
mjeri.

Ovaj stav treba tumaiti tako da sud vodi rauna kako o objektivnim, tako i o subjektivnim
okolnostima.

DUEVNI BOLOVI ZBOG

SMRTI BLISKOG SRODNIKA

(brani i vanbrani partner; dijete; gubitak ploda; roditelji; braa i sestre)

Za sluaj smrti branog i vanbranog partnera i djeteta .. 20.000,00 KM

Za sluaj gubitka ploda roditeljima............................................. 7.000,00 KM
Za sluaj smrti roditelja.............................................................. 20.000,00 KM
Za sluaj smrti brata ili sestre ...................................................... 7.000,00 KM

Pravni stav glasi:

Pravina novana naknada za duevne bolove djeteta zbog smrti roditelja predstavlja naknadu kako za
bol izazvanu samim saznanjem za smrt, tako i za sve kasnije bolove koje dijete trpi zbog gubitka roditelja

https://advokat-prnjavorac.com
ljubavi, njege i panje koju bi mu roditelj pruao, pa pripada djetetu koje zbog uzrasta nije moglo osjetiti bol zbog
same smrti roditelja, jer je u pitanju naknada za jedinstveni oblik nematerijalne tete.

ako se zaeto neroeno dijete (nasciturus) rodi ivo za sluaj smrti roditelja 20.000,00 KM.

DUEVNI BOLOVI ZBOG NAROITO

TEKOG INVALIDITETA BLISKE OSOBE

Za sluaj naroito tekog invalditeta

branog i vanbranog druga
(trajnija zajednica ivota) i djeteta .......... 20.000,00 KM
Za sluaj naroito tekog invaliditeta
roditelja:
- djetetu koje se nalazi na odgoju ............ 20.000,00 KM
i izdravanju kod roditelja
- djetetu ........... 12.000,00 KM

NEOPRAVDANA OSUDA ILI NEOSNOVANO LIENJE SLOBODE

100,00 KM po danu

Pravni stav glasi:

Duevni bolovi zbog neopravdane osude, odnosno neosnovanog lienja slobode predstavljaju jedinstven vid
tete koji obuhvata sve tetne posljedice nematerijalne tete vezane za linost oteenog proistekle iz neopravdane osude
odnosno neosnovanog lienja slobode. Za ovu tetu dosuuje se jedan iznos naknade pri ijem odmjeravanju sud
uzima u obzir sve okolnosti sluaja (ugled koji je oteeni ranije uivao u svojoj sredini, odnos sredine prema njemu
poslije osude, odnosno lienja slobode, teina i priroda krivinog djela, vrijeme trajanja lienja slobode i sve druge
okolnosti koje su utjecale na prirodu, teinu i trajanje psihikih bolova).

Predsjednica Graanskog odjeljenja,

Zdravka Grebo Jevrti

*Iz sudske prakse Vrhovnog suda Federacije BiH

ORIJENTACIONI KRITERIJI VRHOVNOG SUDA FBIH NISU MATEMATIKA
FORMULA KOJA PUKIM AUTOMATIZMOM SLUI ZA UTVRIVANJE I
IZRAUNAVANJE PRAVINE NOVANE NAKNADE, JER ODLUIVANJE O
IZNOSU NEMATERIJALNE TETE JESTE SUDENJE U KOJEM SE PRIMJENJUJE
PRAVNI STANDARD PRAVINOSTI PRI ODMJERAVANJU NOVANE ODTETE.
(Presuda Vrhovnog suda Federacije Bosne i Hercegovine broj 36 0 P 005883 10 Rev od
08.09.2011. godine)

https://advokat-prnjavorac.com