Professional Documents
Culture Documents
KABANATA I
Panimula
kagustuhan. Ito ay dapat natatamo natin upang sa gayon tayo ay mabuhay sa mundong
ibabaw. Isa sa mga pangunahing pangangailangan nating mga tao ay ang pagkain. Ito ang
ito rin ang dahilan kung bakit natin nagagawa ang ating mga pang-araw-araw na gawain
Tayong mga Pilipino ay kilala sa buong mundo bilang isa sa mga mahihilig
Marami tayong makikita sa mall na mga kainan na kung tawagin ay restaurant o di kaya
ay sa tabi-tabi ng kalsada na kung tawagin naman ay karinderya. Nauso na rin nga ang
mga pedikab na nagtitinda ng mga tusok-tusok na pagkain kung tawagin, na siya namang
ating tinatangkilik dahil sa kakaibang sarap at mababang presyo nito. Ngunit sa kabilang
angkop o tama paba ang paghahanda na ginagawa sa mga pagkaing ito. Mga pagkain na
pagkain sa pamumuhay nating mga tao. Bagama't masustasya ang pagkaing kinakain
may mga pagkakataong nakukuha natin ang mga sakit o karamdamang iyon sa mga
mikrobyong kumapit sa ating pagkain habang ito ay inihahanda. Ang hindi tamang
taglay ng mismong pagkain. Ayon kay Villanueva (2010) ang kahalagahan ng serbisyo
katanggap-tanggap na istandard ng kalinisan at ang maihain ito nang may murang halaga.
sila bumili. Ito ay paglilinaw lamang sa naisip ng mga mananaliksik na malaki ang
PAGLALAHAD NG SULIRANIN
Pangkalahatang Suliranin
pagkain?
bumili?
PAGLALAHAD NG LAYUNIN
Pangkalahatang Layunin
sumusunod:
respondente.
pagkain.
KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL
ng pagkain.
5
inihanda ng mga mananaliksik. Kumuha ang mga mananaliksik ng isang daan (100)
City.
naman sa mga mag-aaral ng STEM, ang ikatlong dalawamput-lima (25) ay mula sa mga
GAS.
Pinili ang mga kalahok dahil sila ay may kinalaman sa nasabing pananaliksik.
6
PARADAYM
PINAGBATAYAN
PAMAMARAAN
Pagsasagawa ng sarbey
Pangangalap ng impormasyon galling sa mga naunang pag-aaral
Paggamit ng Internet
Paghahanap ng impormasyon sa Silid-aklatan
KINALABASAN
PIGYUR 1
PERSEPSYON NG MGA PILING MAG-AARAL NG SENIOR HIGH SCHOOL PATUNGKOL SA TAMANG SANITASYON NG
pangangatawan
Restawrant Isang lugar kung saan kumakain ang mga tao o kung tawagiy
kainan
Street foods- Ito ang tawag sa mga pagkaing itinitinda sa mga pampublikong
lugar.
Our lady of Fatima University, Valenzuela - Ito ang lugar kung saan idadaos ang
KABANATA II
Ang mga ito ay isinulat ng mga Pilipino at dayuhan patungkol sa kani-kanilang mga
Kaugnay na Literatura
Dayuhang Literatura
Ayon kay Al, et.al., (2014) mahalaga ang ginagampanang bahagi ng usapin sa
Dahil sa pagtaas ng antas ng mga nalalason dahil sa hindi tamang sanitasyon o mas kilala
sa tawag na food poisoning nakadaragdag ito ng alarma sa mga tao. Isinaad din dito na
nararapat magkaroon ng kaalaman ang mga tao gayundin ang mga nagtitinda sa mga
Kaugnay nito, inilahad din ni Ajayi, et.al., (2014) na ang pagkaing kalye o street
foods ay pawang mga handang pagkain na ibinebenta sa kalye ng mga magtitinda. Sinabi
din dito na ang mga magtitinda ng mga street foods na ito ay yaong mga walang
Inilahad din ni Mead et.al (2006) noong taong 2004 mahigit kumulang 325,000 ang na
ospital at 5,000 dito ay namatay dulot ng sakit na nakuha sa maduming pagkain. Sinasabi
ding malaking porsyento ng mga Amerikano ang mas mahilig kumain ng mga
mahigit kumulang 130 milyong mga tao roon ang kumakain sa labas, at kalahati sa
kung hindi pati na rin sa dahilang ang mga pagkaing ito ay maaaring nakawin at angkinin
ng mga terorista. Sinasabing 4.3 bilyong dolyar ang nilaan ng U.S. upang maprotektahan
ito laban sa pag atake ng mga terorista gayundin sa mga pangkalusugang aspeto.
Gayudin, nagbigay din ng pahayag si Holy, (2006) na ang mga pagkaing kalye o
street foods ay ibinibenta sa mga pampublikong lugar. Inilahad nya rin dito na ang street
bumibili na kung saan ay nagiging dahilan upang kumita ang mga nagtitinda nito ngunit
nito. Sa kabila ng mga isyung ito naging sikat, kilala at dumami pa ang nagtitinda at
negosyong ito ang isa sa mga mataas ang porsyento ng trabaho sa Africa na kabilang sa
impormal na sektor.
Ayon naman kay Devlieghere (2015) ang street foods ay isa sa mga pagkaing
balita ng pagkalason dahil sa mga pagkaing ito. Tinatayang 691 katao ang nalason sa
Inilahad din nina Isah at Okijie (2014) na ang street foods ay may malaking
trabaho at kumikita ang mga tao doon partikular ang mga kababaihan. Gayundin ang
pagtangkilik ng mga konsyumer dahil sa mababa nitong presyo ay naging dahilan din
Lokal na Literatura
Ayon kay Airoso (2007) masasabing isang phenomenon ang mga pagkaing kalye.
Saang sulok man ng bansa, sa syudad man o probinsya, napakaraming tao man o
kakaunti, mayaman man, may kaya o salat sa pera ang nabubuhay at ginagawang
Karagdagan pa dito, sinabi nya rin na dito sa Pilipinas, hindi lamang maituturing
na isang uso datapwat ito ay naging bahagi na din ng kultura ng ating bansa at pang-
araw-araw na pamumuhay nating mga Pilipino. Sinabi nya rin dito na bagamat
nakabubusog ang karamihan sa mga pagkaing ito, kung hindi naman malinis at
11
ng tao.
nitong maidulot. Sa madaling salita ang mababang halaga ng pagkaing ito ay kulang na
kulang sa mga sakit na maaari nitong maidulot na nagmula sa mga mikrobyong kumapit
sa pagkain. Ipinahayag din dito na ang mga pagkaing kalye ay makolesterol na maaaring
bata. Sa kabuuan, ang panganib na dulot ng mga pagkaing kalye ay sanhi ng kakulangan
Ayon sa World Street Food Congress (2016) ng FOOD magazine, sinasabing ang
street foods.
pinansyal.
mga pagkaing kalye o street foods. Karagdagan pa dito, ipinahayag niya rin na
Sintesis
May mga nakalap ang mga mananaliksik na mga impormasyon o pahayag mula sa
(2006) na ang pagkaing kalye o mas kilala sa tawag na street foods ay mga pawang mga
nina Al, B. et.al., (2014), Caracas et.al., (2015) at ng Department of Science and
KABANATA III
METODOLOHIYA NG PANANALIKSIK
isasagawang sarbey.
Disenyo ng Pananaliksik
kasalukuyan. Ang uri ng disenyong deskriptibo na ginamit ay ang sarbey na kung saan
talatanungan ang siyang naging gabay para makalap ang mga datos mula sa mga
kanilang paksa dahil mas maraming datos ang nakuha mula sa maraming mga
respondente.
Mga Respondente
mga mag-aaral partikular na sa mga Senior High School na nagmula sa Our Lady of
convenience sampling.
14
saan sasagutin ng mga respondente ang mga tanong na ibibigay ng mga mananaliksik. Ito
maipahatid ang layunin nang sa gayon ay mapirmahan ang isasagawang pag-aaral. Pang-
Triment ng Datos
mga sagot ng mga respondente. Ginagamit din ito upang makuha ang pangkalahatang
Talatanungan
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Bilugan ang napiling sagot.
mamimili.
sanitasyon ng pagkain?
pagkakaroon ng sakit.
4. Mahalaga ba para sa mga mag-aaral kagaya mo ang malaman ang tamang sanitasyon
sa paghahanda ng pagkain?
ngayon.
ititinda.
negosyong ititinda.
panahon ng tag-gutom.
c. Wala na kaming iniitindi sa aming binibili basta lamang kaming bibili, lalo na
pagkain.
b. Oo, nagagawa pa naming iwasto o tingnan kung malinis ang bibilhing pagkain.
d. Wala ng pakialam sa ngayon ang mga mamimili kung malinis baa ng kanilang
kinakain o tinatangkilik.
9. Sa tingin mo, saan ba mas dapat ipatupad ang tamang sanitasyon sa paghahanda ng
pagkain?
a. Sa mga restaurant
c. Sa mga paaralan
10. Anong paraan ang maari mong gawin kung sakaling nakita mo sa isang bilihan ng
tamang sanitasyon.
19
KABANATA IV
PRESENTASYON AT INTERPRETASYON NG DATOS
Sa kabanatang ito makikita ang mga nakalap na datos ng mga mananaliksik mula
TALAHANAYAN BLG. 1
Pananaw ng mga Mag-aaral sa Tamang Sanitasyon ng Pagkain
A 37 37%
B 59 59%
C 3 3%
D 1 1%
bilang 59 at may bahagdang 59%, pumangalawa naman ang titik A na may 37 bilang at
may bahagdang 37% ang tumugon, pumangatlo naman ang titik C na may bilang 3 at
may bahagdang 3%, at pumang-apat naman ang titik D na may bilang na 1 at may
Mapagtatanto na mas marami ang pumili ng titik B na kung saan nakasaad dito na
ang tamang sanitasyon ay unang bagay na dapat pinapatibay ng bawat negosyo partikular
buhay at pangkalusugan ng tao. Dahil sa pagtaas ng antas ng mga nalalason dahil sa hindi
tamang sanitasyon mas kilala sa tawag na food poisoning nakadaragdag ito ng alarma sa
mga tao. Isinaad din dito na nararapat magkaroon ng kaalaman ang mga tao gayundin ang
mga nagtitinda sa mga sakit o karamdamang maaring makuha dito kung kaya dapat
TALAHANAYAN BLG. 2
BILANG NG SUMAGOT
TITIK NA PAGPIPILIAN BAHAGDAN
SA BAWAT TITIK
43 43%
45 45%
10 10%
22
2 2%
may bahagdang 45%, pumangalawa naman ang titik A na may 43 bilang at may
bahagdang 43% ang tumugon, pumangatlo naman ang titik C na may bilang 10 at may
bahagdang 10%, at pumang-apat naman ang titik D na may bilang na 2 at may bahagdang
2% ang tumugon.
Mapagtatanto na mas marami ang pumili ng titik B na kung saan nakasaad dito na
para sa mga piling respondente, ang positibong epekto ng tamang sanitasyon sa pagkain
TALAHANAYAN BLG. 3
Negatibong Epekto ng hindi pagsunod sa Tamang Sanitasyon ng Pagkain
64 64%
B
16 16%
C
15 15%
D
5 5%
na may bilang 64 at may bahagdang 64%, pumangalawa naman ang titik B na may 16
bilang at may bahagdang 16% ang tumugon, pumangatlo naman ang titik C na may
bilang 15 at may bahagdang 15%, at pumang-apat naman ang titik D na may bilang na 5
sakit.
Pinatunayan ito ni Devlieghere (2015) na nag street foods ay isa sa mga pagkaing
balita ng pagkalason dahil sa pagkaing ito. Tinatayang 691 katao ang nalason sa China
TALAHANAYAN BLG. 4
Kahalagahan ng pagkakaroon ng kaalaman sa Tamang Sanitasyon
64 64%
11 11%
6 6%
19 19%
bilang 64 at may bahagdang 64%, pumangalawa naman ang titik D na may 19 bilang at
may bahagdang 19% ang tumugon, pumangatlo naman ang titik B na may bilang 11 at
may bahagdang 11%, at pumang-apat naman ang titik C na may bilang na 6 at may
Mapagtatanto na mas marami ang pumili ng titik A na kung saan nakasaad dito na
.TALAHANAYAN BLG. 5
Kahulugan ng Sanitasyon
BILANG NG SUMAGOT SA
TITIK NA PAGPIPILIAN BAHAGDAN
BAWAT TITIK
25 25%
B
57 57%
C
11 11%
D
7 7%
26
pumangalawa naman ang titik A na may 25 bilang at may bahagdang 25% ang tumugon,
pumangatlo naman ang titik C na may bilang 11 at may bahagdang 11%, at pumang-apat
Mapagtatanto na mas marami ang pumili ng titik B na kung saan nakasaad dito na
TALAHANAYAN BLG. 6
Pagkukunsidera ng Tamang Sanitasyon sa Pagbili ng Pagkain
bilang 68 at may bahagdang 68%, pumangalawa naman ang titik D na may 15 bilang at
may bahagdang 15% ang tumugon, pumangatlo naman ang titik B na may bilang 13 at
may bahagdang 13%, at pumang-apat naman ang titik C na may bilang na 4 at may
Mapagtatanto na mas marami ang pumili ng titik A na kung saan nakasaad dito na
ang piling mga respondente ay ikinukunsidera pa ang sanitasyon sa pagkain bago bumili.
uso ang street foods datapwat ito ay naging bahagi na din ng kultura ng ating bansa at
pang-araw-araw na pamumuhay nating mga Pilipino. Sinabi nya rin dito na bagamat
nakabubusog ang karamihan sa mga pagkaing ito, kung hindi naman malinis at
ng tao.
TALAHANAYAN BLG. 7
Maidudulot ng pagkakaroon ng kaalaman ukol sa tamang sanitasyon ng Pagkain
49 49%
B
34 34%
28
C
14 14%
D
3 3%
titik na A na may bilang 49 at may bahagdang 49%, pumangalawa naman ang titik B na
may 34 bilang at may bahagdang 34% ang tumugon, pumangatlo naman ang titik C na
may bilang 14 at may bahagdang 14%, at pumang-apat naman ang titik D na may bilang
Mapagtatanto na mas marami ang pumili ng titik A na kung saan nakasaad dito na
Ayon kay Airoso (2007) masasabing isang phenomenon ang mga pagkaing kalye.
Saang sulok man ng bansa, sa siyudad man o probinsya, napakaraming tao man o
kakaunti, mayaman man, may kaya o salat sa pera ang nabubuhay at ginagawang
TALAHANAYAN BLG. 8
Pagtingin ng Mag-aaral sa bibilhing Pagkain
BILANG NG SUMAGOT
TITIK NA PAGPIPILIAN BAHAGDAN
SA BAWAT TITIK
35 35%
B
50 50%
C
10 10%
D
5 5%
may bahagdang 50%, pumangalawa naman ang titik A na may 35 bilang at may
bahagdang 35% ang tumugon, pumangatlo naman ang titik C na may bilang 10 at may
bahagdang 10%, at pumang-apat naman ang titik D na may bilang na 5 at may bahagdang
5% ang tumugon.
30
Mapagtatanto na mas marami ang pumili ng titik B na kung saan nakasaad dito na
ayon sa mga piling respondente ay nagagawa pa naming iwasto o tingnan kung malinis
tao. Dahil sa pagtaas ng antas ng mga nalalason dahil sa hindi tamang sanitasyon o mas
kilala sa tawag food poisoning nakadaragdag ito ng alarma sa mga tao. Isinaad din dito na
nararapat magkaroon ng kaalaman ang mga tao gayundin ang mga nagtitinda sa mga
sakit o karamdamang maaring makuha dito kung kaya dapat unang pinapagtibay ng
TALAHANAYAN BLG. 9
Lugar kung saan dapat ipatupad ang Tamang Sanitasyon ng Pagkain
BILANG NG SUMAGOT
TITIK NA PAGPIPILIAN BAHAGDAN
SA BAWAT TITIK
10 10%
B
61 61%
C
9 9%
D
31
15 15%
Makikita sa talahanayan bilang 9.1 sa lugar kung saan dapat ipatupad ang tamang
bilang 61 at may bahagdang 61%, pumangalawa naman ang titik D na may 15 bilang at
may bahagdang 15% ang tumugon, pumangatlo naman ang titik A na may bilang 10 at
may bahagdang 10%, at pumang-apat naman ang titik C na may bilang na 9 at may
Mapagtatanto na mas marami ang pumili ng titik B na kung saan nakasaad dito na
para sa mga piling respondente, dapat ipatupad ang tamang sanitasyon sa paghahanda ng
Isinasaad ni Ajayi, et.al., (2014) na ang pagkaing kalye o street foods ay pawang
mga handang pagkain ba ibinebenta sa kalye ng mga magtitinda. Sinabi din dito na ang
mga magtitinda ng mga street foods na ito ay yaong mga walang partikular o
TALAHANAYAN BLG. 10
Paraang gagawin para sa isang bilihan ng pagkaing kalye na hindi tama ang paghahanda
ng pagkain
BILANG NG
TITIK
48 48%
43 43%
5 5%
4 4%
pumangalawa naman ang titik B na may 43 bilang at may bahagdang 43% ang tumugon,
pumangatlo naman ang titik C na may bilang 5 at may bahagdang 5%, at pumang-apat
Mapagtatanto na mas marami ang pumili ng titik A na kung saan nakasaad dito na
nagdudulot ng mga epekto sa pangkalusugang aspeto ng tao kung kayat dapat tama ang
KABANATA V
Lagom
kasalukuyan. Ang uri ng disenyong deskriptibo na ginamit ay ang sarbey na kung saan
talatanungan ang siyang magiging gabay para makakalap ng mga datos mula sa mga
kanilang paksa dahil mas maraming datos ang makukuha mula sa maraming mga
(100) na mga mag-aaral partikular na sa mga Senior High School na nagmula sa Our
talatanungan na kung saan sinagot ng mga respondente ang mga tanong na ibinigay ng
sa mga sagot ng mga respondente. Ginamit din ito upang makuha ang pangkalahatang
Konklusyon
sanitasyon ng pagkain.
Rekomendasyon
ng mga rekomendasyon.
isaalang-alang ang pagsunod sa mga patakaran o proseso nang tamang sanitasyon upang
maiwasan ang mga hindi kanais-nais na pangyayari tulad na lamang ng food poisoning.
bigyan ng atensyon at patnubayan ang kani-kanilang mga anak sa mga pagkaing kanilang
kinakain o kakainin.
isang bilihin kung ito ba ay malinis at kung ito ay sumunod sa proseso ng tamang
BIBLIYOGRAPI
INTERNET
Airoso (2007). Ang Pagkaing Kalye: Bahagi ng Kulturang Pilipino. U.P. Manila:
Ajayi, L. et.al., (2014). A survey of hygiene and sanitary practices of street food vendors
in the Central State of Northern Nigeria. Nakuha noong Enero 19, 2017 mula sa
http://www.academicjournals.org/article/article1400492581_Nurudeen%20et%20al.pdf
Al, B. et.al., (2014). Food Safety Challenges towards Safe, Healthy, and Nutritious Street
https://www.hindawi.com/journals/ijfs/2014/483519/
Buted at Ylagan (2014). Street Food Preparation Practices. Nakuha noong Enero 19,
031.pdf
estudyante sa University belt. Quezon City: St. Paul University. Nakuha noong Enero 19,
Pangangailangan_ng_Asignaturang_Filipino_02A
Choung (2010). An Analysis of restaurant food safety violations: human factors, non-
human factors, and food-borne illness. Nakuha noong Enero 19, 2017 mula sa
http://digitalscholarship.unlv.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1015&context=thesesdisser
tations
38
sa-pagkain-mahalaga
Devlieghere (2015). Food safety behavior, attitudes and practices of street food vendors
http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/217/245/RUG01-002217245_2015_0001_AC.pdf
Henares (2007). Street food in the Philippines. Nakuha noong Enero 19, 2017 mula sa
http://www.ivanhenares.com/2007/03/flavors-of-metro-manilas-streets.html
Holy, (2006). Improving street food vending in South Africa: Achievements and lessons
http://ssu.ac.ir/cms/fileadmin/user_upload/Mtahghighat/tfood/ARTICLES/koliat/Improvi
ng_street_food_vending_in_South_Africa.pdf
Isah at Okijie (2014). Sanitary Conditions of Food Vending Sites and Food Handling
Practices of Street Food Vendors in Benin City, Nigeria: Implication for Food Hygiene
https://www.hindawi.com/journals/jeph/2014/701316/
Labadarios, et.al., (2011). Factors which influence the consumption of street foods and
fast foods in South Africa-a national survey. Nakuha noong Enero 19, 2017 mula sa
https://nutritionj.biomedcentral.com/articles/10.1186/1475-2891-10-104
Canini et.al., (2013). Evaluation of Street Food Vending in Ozamiz City. Nakuha noong
Rheinlander (2006). Street food quality: A matter of neatness and trust. Nakuha noong
https://cgspace.cgiar.org/bitstream/handle/10568/17110/17110.pdf?sequence
Zawide (2009). Strengthening the Role of Street Food Vendors to Reduce the Burden of
Foodborne Diseases in Developing Countries. Nakuha noong Enero 19, 2017 mula sa
http://journals.lww.com/epidem/fulltext/2009/11001/Strengthening_the_Role_of_Street_
Food_Vendors_to.304.aspx
MAGASIN
World Street Food Congress (2016). Street Foods in Manila. Food Magazine, p.50
TESIS
Bron, J. et.al., (2006). The Effect of Food Sanitation along the Area of Quezon City