UNIVERZITET U TUZLI

FARMACEUTSKI FAKULTET
AMELA BILAJAC

FORTIFICIRANJE HRANE I OBOGAIVANJE NUTRIJENTIMA

(SEMINARSKI RAD)

TUZLA,MAJ 2014.
UNIVERZITET U TUZLI
FARMACEUTSKI FAKULTET
AMELA BILAJAC

FORTIFICIRANJE HRANE I OBOGAIVANJE NUTRIJENTIMA

(SEMINARSKI RAD)

TUZLA,MAJ 2014.
Naziv predmeta:Bromatologija

Voditelj:Dr.sc.Midhat Jai,vanr.prof.

Broj stranica:12

Broj tablica:/

Broj slika:2

Broj literaturnih referenci:5

SAETAK:

Obogaivanje hrane je proces dodavanja mikronutrijenata(bitnih elemenata u tragovima i

vitamina)za hranu.Prehrani kojoj nedostaje raznolikost moe biti nedostatak u odreenim
hranljivim tvarima.etiri glavne metode:

1.Biofortificiranje(tj.za uzgoj usjeva poveavajui nutritivnu vrijednost,to moe ukljuiti i

konvencionalno selektivni uzgoj i moderne genetske modifikacije)

2.Sintetika biologija-dodatkom probiotikih bakterija u hrani

3.Komercionalno i industrijsko fortificiranje-brano,ria,ulje(esto kuhana hrana)

4.Poetno-npr.vitamin D kapi

Nutrijenti dodani u osnovnu hranu mogu poveati unos odreenog nutrijenta ak i na razini
cijele populacije.Upravo obogaivanje hrane kljunim nutrijentima na poetku 20.stoljea
odgovorno je za iskorjenjivanje bolesti poput guavosti,rahitisa,beri-beri-a i pelagre.

SUMMARY:

Enrichment of food is the process of adding micronutrients (essential trace elements and
vitamins) for food.Food lacking diversity can be a disadvantage in certain nutrients
substance.Four main methods:

1.Biofortificion (tj.for crop production by increasing the nutritional value, which may include
conventional selective breeding and modern genetic modification)

2. Synthetical biology-addition of probiotic bacteria in food

3.Komercial and industrial fortification-flour, rice, oil (often cooked food)

4.Initial for ewample vitamin D drops

Nutrients added to the basic foods can increase your intake of a particular nutrient, even for the
whole populacije.The key nutrient enrichment of food at the beginning of the 20th century is
responsible for the eradication of diseases such as goiter, rickets, beriberi and pellagra.
SADRAJ
1.UVOD............................................................................................................................1

2.GLAVNI DIO............................................................................................................2

2.1.Jodirana so...................................................................................................2

2.2.Folna kiselina...............................................................................................3

2.3.Niacin...................................................................................................................3

2.4.Vitamin D.....................................................................................................................4

2.5.Fluor...............................................................................................................4

2.6.itarice........................................................................................................................5

2.7.Selen.................................................................................................................5

2.8.Nezasiene masne kiseline..........................................................................................5

2.9.Karnozin...........................................................................................................6

2.1.1.MLIJENI PROIZVODI KAO FUNKCIONALNA HRANA...........................................................6

2.2.NUTRIJENTI.....................................................................................................7

2.2.1.Ugljikohidrati.............................................................................................7

2.2.2.Proteini.............................................................................................................................8

2.2.3.Lipidi...............................................................................................................................9

2.2.4.Vitamini.....................................................................................................9

2.2.5.Minerali.............................................................................................................10

2.2.6.Voda............................................................................................................................10

3.ZAKLJUAK................................................................................................................11

4.Literatura..........................................................................................................................12
1.UVOD

1923-U vicarskoj se prvi put uvodi fortificiranje kuhinjske soli s jodom u svrhu prevencije
guavosti.Englezi i Amerikanci obogauju mlijeko vitaminom D u svrhu prevencije rahitisa.(
Written by ajina)

Hrana se moe smatrati kao funkcionalna kad je odgovarajue dpkazano,da pored osnovnog
prehrambenog utjecaja dodatno povoljno utie i na jednu ili vie ciljanih funkcija u tijelu,na
nain koji je relevantan za poboljavanje zdravstvenog stanja i ope dobrobiti i/ili smanjuje rizik
od bolesti.

Funkcionalna hrana mora ostati hrana.To nisu tablete ili pilule,nego je dio okvira normalne
ishrane.

WHO i FAO,meu mnogim drugim nacionalno priznate organizacije,prepoznali su da postoji

preko 2 milijarde ljudi irom svijeta kojii pate od raznih nedostataka mikronutrijenata.Godine
1992.,159 zemalja obavezale na WHO/FAO Meunarodnoj konferenciji o prehrani da ulau
napore kako bi pomogli u borbi protiv takvog problema,naglaavajui vanost na smanjen nivo
joda,nedostatak vitamina A,eljeza.Znaajna statistika dovela je do otkria da oko 1 od 3 osobe
pate od nedostatka joda,vitamina A,nedostatka eljeza.Samo obogaivanje hrane je korak ka
smanjenju uestalosti ovih nedostataka i njihovih povezanih zdravstvenih uvjeta.

Nutricionistike znanosti zapoele su s modernom hemijom i njenim osnivaem Antoine

Lavoisier-om krajem 18.stoljea.Temelj za uspostavu nove znanosti,nutricionizma,donijela je
saznanja iz ope hemije(identifikacija elemenata i spojeva),razvoj metoda hemijske
analize,biohemije i fiziologije,te znanstveno,kvantitativno testiranje starih i novih teorija i
ideja.Bioloski aktivni sastojci krane su fizioloki konstituenti u hrani ili dodaci prehrani koji poticu
iz biljnih i zivotinjskih izvora,a ukljucuju nenutritivne i nutritivne sastojke koji su pokazali da
imaju veliku ulogu u prevenciji bolesti i ouvanju zdravlja.Bioloke aktivne tvari koje su
nutritivnog karaktera su aminkiseline,masne kiseline,neki ugljini hidrati(npr.beta-D-
glukani,inozit,sorbitol),vitamini,minerali.

1
 2.GLAVNI DIO
Najee fortificirane namirnice su:

-itarice i proizvodi od itarica,

-mlijeko i mlijeni proizvodi,

-masti i ulja,

-aj i druga pia,

-hrana za dojenad...

Mnoge namirnice i pia irom svijeta su fortificirane,bilo dobrovoljno od starne programen

proizvoda ili zakonom.Da bi potkrijepili proizvod,prvo se mora dokazati da je dodatak
odreenog vitamina i minerala koristan za zdravlje,siguran,te uinkovit.S gledita ishrane,moraju
se uzeti u obzir i trokovi koje e trite podrati.

Primjeri hrane i pia koje su obogaene i koja su pokazala pozitivan uinak na zdravlje:

2.1.Jodirana so

-Nedostatak joda,poremeaj je najvei uzrok mentalne retardacije.Teki nedostaci uzrokuju

kretenizam,mrtvoroene i pobaaj.Ali ak i blagi nedostatak moe znaajno utjecati na
sposobnost uenja....Danas vie od 1 milijarde ljudi pati od nedostatka joda,a svake godine 38
miliona beba,roaju se sa oteenjem mozga zbog nedostatka joda.Bolesti koje su povezane sa
nedostatkom joda su:m entalna retardacija,hipotireoza i guavost.

Slika.1(udbenik Anatomija oveka,Beograd)

2
2.2.Folna kiselina

Djeluje na smanjenje razine himocisteina u krvi,formiranje crvenih krvnih zrnaca i ispravan rast i
podjelu celija,te sprjeava oteenje neuralne cijevi(NTDs).U mnogim razvijenim
zemljama,dodatak folme kiseline u brano sprijeila je znaajan nroj NTDs u dojenadi.Dvije
najee vrste NTDs su spina bifida i anencefalija.Znanstveni pokusi su pokazali sposobnost
smanjenja uestalosti NTDs dodatkom folne kiseline trudnicama ak i do 72%.RDA za folnu
kiselinu kree se od najniih 150 g/dan za djecu od dobi 1 do 3 godine starosti,400 g/dan za
mukarce i ene,a 600 g/dan za trudnice.Bolesti povezane s nedostatkom folne kiseline
ukljuuju megaloblastinu ili makrocitnu anemiju,kardiovaskularne bolesti,neke vrste raka i
NTDs kod dojenadi.

2.3.Niacin

Je dodavan u hljeb,u SAD-u od 1938.godine(zapoet kao dobrovoljni dodatak),program koji je

znatno smanjio pojavljivanje pelagre.Pelagra,kao to je poznato,predstavlja bolest nedostatka
niacina.Zastupljema je kod siromanih porodica koje koriste kukuruz kao glavnu prehrambenu
namirnicu.Iako sam kukuruz sadri niacin,on nije bioraspoloiv,stoga ne doprinosi potrebama za
unosom niacina.RDA za niacin je 2 mg NE(niacin ekvivalent)/dan,za dojenad u dobi od 0-6
mjeseci 16 mg NE/dan,za mukarce i ene 14 mg NE/dan.Bolesti povezane s nedostatkom
niacina ukljuuju:pelagru koja se sastojala od znakova i simptoma zvani 3D's-
dermatitis,demencije i diareju.Ostale bolesti koje su povezane sa nedostatkm
niacina:alkoholizam,anoreksija,zaraze HIV-om,gastrektomije,malabsorbtivni
poremeaji,odreene vrste raka.

3
2.4.Vitamin D

Namirnice u koje se obino dodaje su:margarin,biljna ulja i mlijeni proizvodi.Tokom kasnih

1800-ih,nakon to su se desila otkria lijeenja bolesti skorbuta i beri-beri,kasnije i
rahitisa,istraivai su otkrili da se mogu lijeiti hranom.Njihovi rezultati su pokazali da izloenost
sunevoj svjetlosti i ulje jetre bakalara su lijek.Faktori rizika zbog nedostatka vitamina D su:

-u dojenadi,

-tamna koa,

-ivot u zimskim uslovima gdje nema dovoljnog izlaganja suncu,

-kod starijih osoba,

-upalne bolesti crijeva,

-pretilost.

Trenutna RDA za dojenad u dobi od 0-6 mjeseci je 10g/dan i za odrasle je 15g/dan.Bolesti

povezane s nedostatkom vitamina D su rahitis,osteoporoza i neke vrste raka.Takoer je povezan
s poveanim rizikom za frakture,bolesti srca,dijabetesa tipa 2,autoimunih bolesti,astme i drugih
bolesti tekog disanja,infarkt miokarda,hipertenzije,kongestivno zatajenje srca,te periferne
vaskularne bolesti.

2.5.Fluor

Iako se ne smatra esencijalnim mineralom,kljuan je u prevenciji karijesa i odravanju zdravlja

zubi.Podnoljiva gornja razina unosa za fluoride kree se od 0.7 mg/dan za dojenad i 10
mg/dan za odrasle osobe.

Nedostatak ovog minerala povezan je sa karijesom i osteoporozom.Prevencija je obogaivanje

zaliha vose sa fluoridima.

4
2.6.itarice

Obogaivanje itarica i njihovih proizvoda moe omoguiti konzumentima ostvarivanje 100%-tne

RDA vrijednosti za irok spektar nutrijenata.Cjelovite itarice su dobar izvor fitoestrogena,biljne
strukture koja je slina strukturi estrogena.Vaan je u prevenciji raka dojke i raka
prostate.Proizvodi od cjelovitih itarica su bogate spektrom antioksidanasa(vitamin C,vitamin
E,cink,selen,lignani...)Nedavno se proizvodi od itarica obogauju kalcijem.Razlg je hronino
nizak unos kajcija,to je jako loe za ene i adolescentice koje konzumiraju jako malo

mlijenih proizvoda.Antioksidansi djeluju zajedno s ciljem zatite naih elija od oksidativnih

oteenja.

-Najei funkcionalni sastojci koji se koriste pri obogaivanju animalnih namirnica

su:selen,omega-3 masne kiseline,vitamin E i karnozin.

Navedeni sastojci atraktivni su prevenstveno radi toga to se ve niz godina u razvoju

funkcionalne hrane tei dizajniranju proizvoda za ouvanje zdravlja srca i smanjenje
prekomjerne tjelesne mase,budui da su to najvei problemi modernog naina ivota.

2.7.Selen

ovjek selen mora unijeti u organizam putem hrane.

Selen u organizmu je dio tridesetak proteina(selenoproteini),koji sudjeluju u metabolizmu

tireoidnih hormona,radu imunolokog sistema,oblikovanju i mobilnosti sperme,te radu
prostate.Razina selena u hrani zavisi od regije iz koje hrana potie.Nedavna istraivanja su
pokazala da dodatkom,osobito organskog oblika selena u hranu za ivotinje,mogue je poveati
njegovu razinu.

2.8.Nezasicene masne kiseline

Pri dizajniranju smjese za ivotinje koje ce biti bogato nezasienim masnim kiselinama koriste se
razliita biljna ulja,kao to su repicino i laneno,bogata su alfa-linolenskom masnom kiselinom,ali
ne sadre eikozapentaensku i dokozaheksaensku masnu kiselinu.

Pri dizajniranju koriste se i riblje ulje koje je bogato EPA i DHA,meutim dodatkom ribljeg ulja
,mseo moe poprimiti riblji miris i okus koji je nepoeljan za konzumente.

5
2.9.Karnozin

Karnozin je dipeptid sastavljen od L-histidina i beta-alanina koji ima antioksidativno

dejstvo.Vaan je u odravanju zdravlja i vitalnosti ljudi.

2.1.1.Mlijeni proizvodi kao funkcionalna hrana

Probiotici:Acidofilus i bifidus

Acidofilus je prijateljska bakterija u organizmu.Nalazi se u mlijenim proizvodima i dodacima

hrani.Dokazano je da djeluje na sljedei nain:

-poboljava ekologiju crijeva,sprjeava razvoj patogenihmikroorganizama,mijenja pH stanje tih

bakterija te koliinu kisika,

-titi crijeva,mokrane i spolne puteve od bakterijskih i gljivinih upala,

-smanjuje stvaranje kancerogenih tvari u crijevima,

-ublauje diareju,koja nastaje nakon zraenja ili hemoterapija,

-smanjuje nivo tetnog holesterola.

Bifidus je prirodni stanovnik debelog crijeva,poboljava nau vitalnu snagu.Obje su neophodne

za optimalnoza optimalno zdravlje probavnog trakta,jaanje jetre i krvi,te za porast prirodnih
odrambenih snaga organizma.Ova bakterija olakava probavu i apsorpciju bjelanevina i
masnoa uz ouvanje minerala kao to su fosfor,kalcij i eljezo.Smanjuje nivo tetnog
holesterola,sintetizira hormone i vitamine B i K.

Slika 2. (autor:Vesna Tomaevi)

6
 Primjeri mlijenih proizvoda koji djeluju na odreene sistem:

-GIT i opti ugodan osjeaj:probiotiki mlijeni proizvodi

prebiotiki i simbiotiki mlijeni proizvodi

proizvodi sa malo ili bez laktoze

-Kardiovaskularni sistem:proizvodi sa ACE inhibitornim bioaktivnim peptidima

proizvodi sa fitosterolima za sniavanje holesterola

proizvodi obogaeni s omega-3 masnim kiselinama

Osteoporoza i ostalo:proizvodi obogaeni sa vitaminom D,Ca i kazeinskim fosfopeptidima

proizvodi koji jaaju imuni sistem

(http://hr.anhira.com/Alge/probiotici.htm,Branislav Pop Gligorov)

2.2.NUTRIJENTI

Vaan aspekt prehrane je dnevni unos hranjivih tvari. Nutrijenti se sastoje od raznih hemijskih
tvari u hrani. Mnoge hranjive tvari su bitne za ivot, a adekvatna koliina nutrijenata u prehrani
je potrebno za pruanje energije, izgradnju i odravanje organa i raznih metabolikih procesa.

Postoji est glavnih klasa hranjivih pronaenih u hrani: ugljikohidrati, proteini, lipidi (masti i
ulja), vitamini (i topljivi u masti i vodo-topljivi), minerala i vode. Ovih est hranjivih tvari se mogu
dodatno kategorizirati u tri osnovne funkcionalne skupine.

2.2.1.Ugljikohidrati

Ugljikohidrati su glavni izvor energije za tijelo. Oni se uglavnom sastoji od elemenata ugljik (C),
vodik (H) i kisika (O). Kroz lijepljenje tih elemenata, ugljikohidrati daju energiju za tijelo u obliku
kilokalorija (kcal), s prosjekom od 4 kcal po gramu (kcal / g) ugljikohidrata (kcal je ekvivalent
kalorija na prehrambene etiketomzapakirane hrane).Ugljikohidrati dolaze u razliitim
veliinama. Najmanji ugljikohidrati su jednostavni eeri, takoer poznat kao monosaharida i
disaharida, to znai da su sastavljene od jednog ili dva molekula eera.Najpoznatija je
jednostavan eer glukoza, koji je takoer poznat kao saharoza, disaharid. Drugi jednostavni
eeri su monosaharida glukoze i fruktoze, koji se nalaze u vou i disaharidi, koji ukljuuju
saharozu, laktozu (nalazi se u mlijeku) i maltoza (u pivo i slad likera).

7
 Vee ugljikohidrati su sastavljene od tih manjih jednostavnih eera i poznati su kao
polisaharide (mnogim molekula eera) ili kompleksnih ugljikohidrata. To se obino sastoji od
mnogo povezanih molekula glukoze, iako, za razliku od jednostavnih eera, oni nemaju sladak
okus. Primjeri namirnice bogate sloenim ugljikohidratima su krompir, grah i povre. Druga vrsta
sloenih ugljikohidrata je u dijetalnim vlaknima. Meutim, iako su vlakna sloene ugljikohidrate
sastavljena od povezanih molekula eera,ona prolazi kroz tijelo s minimalnim
promjenama.Tijelo ovisi o njima kao o svom primarnom izvoru energije.Tijelo koristi veinu
ugljikohidrata,glukozu, koja slui kao osnovna funkcionalna molekula energije u elijama
ljudskog tijela.I kad je dovod ugljikohidrata preniska da bi adekvatno dostaviti sve energetske
potrebe tijela, aminokiseline iz proteina se pretvaraju u glukozu.

2.2.2.Proteini

Proteini se sastoji od elemenata ugljik (C), kisika (O), vodik (H) i duik (N). Oni imaju razliite
namjene u tijelu, ukljuujui slui kao izvor energije, kao to je podloga (startera) materijala za
rast tkiva i odravanje, a za neke bioloke funkcije, kao to su strukturalni proteini, proteini
prijenos molekule enzima i hormona receptore. Proteini su glavna komponenta u kosti, miia i
drugih tkiva i tekuine. Kada se koristi za energiju, proteini opskrbljuju prosjeno 4 kcal / g.

Proteini nastaju povezivanju razliitih kombinacija od dvadeset uobiajenih amino kiselina koje
se nalaze u hrani. Od toga, deset su bitne za ovjeka u sintezi proteina tijela (osam je nuno
tijekom ljudskom ivotu, dok su dva postala bitna tijekom perioda brzog rasta, kao to su u
djetinjstvu).

Protein se moe pronai u razliitim izvorima hrane. Proteini iz ivotinjskih izvora (meso, perad,
mlijeko, riba) se smatra da su od visoke bioloke vrijednosti jer sadre sve bitne aminokiseline.
Proteini iz biljnih izvora (penica, kukuruz, ria i grah) smatraju se niske bioloke vrijednosti, jer
pojedini izvor biljke ne sadri sve bitne aminokiseline. Stoga, kombinacije biljnih izvora moraju
se koristiti za pruanje tih hranjivih tvari.

Nedostatak proteina nije uobiajena u amerikoj prehrani, jer veina Amerikanaca troe 1,5 do 2
puta vie proteina nego to je potrebno za tijelo za odravanje odgovarajue zdravlja. Ovaj viak
unosa proteina se ne smatra da je tetan za prosjenog pojedinca. Meutim, kada je unos
proteina je neadekvatna, ali ukupan unos kalorija dovoljna, stanje poznato kao kwashiorkor
moe dogoditi. Simptomi kwashiorkor ima uveanu eluca, gubitak kose i boju kose, a poveane
jetre. Isto tako, ako su unos proteina i kalorija neadekvatni,dogaa se stanje poznato kao
marazam. Marazam predstavlja prestanak rasta, ekstremni gubitak miia i slabost.

8
2.2.3.Lipidi

Lipidi koji se sastoje od masti i ulja,sastoji se uglavnom od ugljika (C), vodik (H) i kisika (O) (iako
lipidi imaju manji broj molekula kisika nego su ugljikohidrati). Ovaj mali broj molekula kisika ini
lipidi netopljivi u vodi, ali je topiv u odreenim organskim otapalima. Osnovna struktura lipida je
glicerol molekula koja se sastoji od tri atoma ugljika, svaki spojen na lanac masne kiseline.
Sveukupno, ova struktura je poznata kao triglicerida, ili ponekad naziva triacilglicerol. Trigliceridi
su glavni oblik skladitenja energije

Energija sadrana u gramu lipida je vie nego dvostruko vea u ugljikohidrata i proteina, uz
prosjek od 9 kcal / g.

Lipidi moe se podijeliti u dvije vrste, zasienih i nezasienih, na temelju hemijske strukture
njihova najdua, a time i dominantni, masnih kiselina. Lipidi iz biljnog su uveliko nezasiene, i
stoga tekui na sobnoj temperaturi. Lipidi koji su dobiveni od ivotinja koje sadre veu koliinu
zasienih masti i oni su stoga vrsti na sobnoj temperaturi.Izuzetak od ovog pravila je riba, koja
je,najvei dio, sadri nezasiene masnoe.Bitna razlika izmeu zasienih i nezasienih masnih
kiselina je da zasiene masne kiseline su najvaniji imbenik koji moe poveati razinu
holesterola.Poveana razina holesterola moe na kraju dovesti do zaepljenja krvnih ila i, u
konanici, bolesti srca. Nisu svi masne kiseline smatraju tetnima. U stvari, neke nezasiene
masne kiseline se smatraju esencijalnim hranjivim tvarima. Kao i esencijalnih aminokiselina, ove
masne kiseline su bitne za osobe, jer tijelo ne moe proizvesti. Esencijalne masne kiseline slue
mnoge vane funkcije u tijelu, ukljuujui i regulaciju krvnog pritiska i pomae sintetiziranju i
popravku vitalnih elijskih dijelova.

2.2.4.Vitamini

Vitamini su hemijski spojevi koji su potrebne za normalan rast i metabolizam. Neki vitamini su
neophodni za brojne metabolike reakcije koje rezultiraju oslobaanje energije iz ugljikohidrata,
masti i bjelanevina. Postoji trinaest vitamina, koji se mogu podijeliti u dvije skupine: etiri
vitamina topivih u mastima (vitamini A, D, E i K) i devet u vodi topljivi (vitamini B skupine i
vitamin C). Ove dvije skupine su razliiti na mnogo naina. Prije svega, kuhanjem ili grijanjem
unitavaju se vitamini topljivi u vodi mnogo lake nego vitamini topljivi u mastima. S druge
strane, vitamini topljivi u mastima se mnogo manje izluuju iz tijela i stoga se mogu akumulirati
do prekomjerne, i moda toksian, razine.Nedostaci vitamina moe rezultirati s nedovoljno
unoenje, kao i od faktora koji nisu vezani za opskrbu.( Ensminger, Audrey (1994) Foods &
nutrition encyclopedia)

9
Na primjer, vitamin K i biotin su oba u produkciji bakterije koje ive u crijevima, a osoba moe
imati nedostatak, ako su ove bakterije uklanjene antibioticima.

Ostali faktori koji mogu dovesti do nedostatka vitamina su trudnoa, interakcije lijekova, i
novoroenadi (novoroenadima nedostaju crijevne bakterije koje stvaraju odreene
vitamine, kao to su biotin i vitamin K).

2.2.5.Minerali

Minerali se razlikuje od ostalih hranjivih tvari dosad objanjenih, time to su anorganski spojevi
(ugljikohidrati, proteini, lipidi i vitamini su svi organski spojevi).Temeljna struktura minerala je
obino nita vie od molekule, ili molekula, elementa.

Budui da minerali imaju vrlo jednostavnu strukturu obino jedan ili vie molekula elementa,
nisu lako unitivi u procesu kuhanja pripreme hrane. Meutim, oni mogu istjecati iz
prehrambene tvari koja ih sadri i prodiru u vodu ili tekuinu hrana se kuha. Ovo moe rezultirati
u smanjenom stepenu minerala.

Postoje mnogi minerali koji se nalaze u ljudskom tijelu, ali je esnaest (ili moda i vie)
esencijalnih minerala, iznos potreban svakodnevno varira. To je razlog zato su minerali
podijeljeni u dvije skupine: makrominerali i mikrominerali.Makrominerali ukljuuju one koji su
potrebni u velikim koliinama, u rasponu od miligrama do grama. Kalcij, fosfor i magnezij su
makrominerali. Mikrominerali su potrebni u manjim koliinama, u pravilu izmeu mikrograma i
miligrama. Primjeri mikrominerala ukljuuju bakar, hrom, i selen.

2.2.6.Voda

Voda ini posljednji razred nutrijenata, iako je injenica da se smatra hranjiva je iznenaujue za
mnoge ljude. Voda, meutim, ima brojne potrebne funkcije u ljudskom tijelu. Neki od njenih
akcija ukljuuje upotrebu kao otapala (tvari koje druge tvari koje se otapaju u), kao lubrikant,
kao provoenje sustava za transport vitalnih hranjivih tvari i nepotrebnog otpada, a kao nain
regulacije temperature.

Postoje mnogi dostupni izvori vode, osim vode iz slavine i bocama vode. Neke namirnice imaju
visok sadraj vode, ukljuujui i mnogo voa i povra.

10
3.ZAKLJUAK

Ovim seminarskim sam htjela pokazati da fortificiranje hrane i obogaivanje iste je od izuzetne
vanosti u sprjeavanju niza bolesti,te poboljanju fizikog i psihikog stanja ovjeka.Nutritivni
faktori povezuju se s osteoporozom,opstipacijom,anemijom i malnutricijom.Stoga je nuna briga
za zdravlje povezana sa prehrambenim proizvodima i dodacima prehrani.Spoznaja da pojedini
spojevi dodani namirnicama mogu znatno pridonijeti prevenciji i lijeenju odreenih
oboljenja.Na tritu je dostupan sve vei broj posebno dizajniranih prehrambenih proizvoda i
dodataka hrani,a injenica je da se u njih sve vie ulae i vjeruje.

Vitamini,minerali,fitosteroli i ostali nutrijenti dodaju se mnogim prehrambenim proizvodima,koji

pridonose stanju potpune ravnotee organizma.Neka hrana bude lijek poznata Hipokratova
izreka,za terapijsku mogunost hrane.Poetak 20.stoljea oznaeno je kao doba koje je
obiljeeno brojnim otkriima,a jedno od njih je povezanost nedostatka pojedinih vitamina s
brojnim bolestima.Upravo je obogaivanje hrane odgovorno za iskorjenjivanje mnogih bolesti.

Moderno doba,s napretkom industralizacije i brzim tempom ivota,na prvo mjesto stavlja
prehrambeni paradoks:obilje hrane-prehrambeni deficit.Nutricionizam se,ako zannost
21.stoljea,usmjerava na pruanje optimalne prehrane u skladu s modernim nainom ivota.Na
tom putu koncept funkcionalne hrane ambiciozan je i dugoroan cilj,i to je najvanije,sagraen
je na znanstvenim temeljima koje tek treba prepoznati,a zatim prihvatiti.

11

4.LITERATURA:
1.wikipedia:http://www.nutricionizam.com/index.php/nutricionizam/o-nutricionizmu/5-
povijest-hrane-prehrane-i-nutricionizma?showall=1&limitstart=

2.Lewis N.M., Seburg S., Flanagan N.L. (2000): Enriched eggs as a source of N-3 polyunsaturated fatty
http://alternativa-za-vas.com/index.php/clanak/article/probiotici

3.Gulati O. P., Ottaway P. B. (2006), Toxicology 221 (7587)

4.Pathak Y. (2010): Handbook of nutraceuticals, Boca Raton, Taylor and Francis Group

5. Spence, J. T. (2006): Challenges related to the composition of functional foods, Journal of

Food Composition and Analysis

12