Professional Documents
Culture Documents
- LIPJAN
Prmbajtja
Komuna sht e prbashkta - hapsir q iu takon t gjithve q jetojn n t. Aty t gjith i gjejn
mundsit dhe mjetet pr ti prmbushur nevojat e tyre ekonomike, dhe pr t jetsuar t drejtat e
tyre politike, shoqrore e mjedisore. sht vendi ku ndrtohen marrdhnie solidariteti dhe merren
prsipr detyrat e prbashkta. Kshtu komunn e shohim si t kundrtn e s veants, sepse si e
prbashkt ajo sht e s prgjithshmes, si e drejt, si interes dhe si e mir publike. Komuna nuk
diskriminon. E drejta pr komunn shkon prtej liris individuale pr t pasur qasje n t mirat urbane:
ajo sht e drejta pr ta ndryshuar vetveten dhe mnyrn e jetess, duke e ndryshuar qytetin. Aty ku
njerzit jan bashkuar pr t diskutuar mbi shtjet e qytetit, kemi par edhe lindjen e bashksis
politike. Hapsira e komuns sht vendi ku nis politika. Aty fillon t ndrtohet bazamenti i
marrdhnies midis qytetarve dhe shtetit, por edhe midis vet qytetarve me njri- tjetrin. Qytetart
e organizuar rreth shtjeve t prbashkta jan garanti m i mir pr funksionimin e komuns.
Sot ajo nuk sht e till. Sot komuna na paraqitet si nj kundrvnie e prhershme n mes t publikes
dhe privates, si prplasje midis pushtetit qendror dhe atij lokal, si shtypje e vullnetit qytetar nga
pushteti autoritar lokal. Sot komuna sht e tjetrsuar. Si territor, si hapsir, si pushtet dhe si
administrat. Komunn e kan lidhur pas interesit privat dhe politiks e administrats s korruptuar.
Hapsirn publike na e kan kthyer kundr si t privatizuar, interesin publlik na e ndrmjetsojn
prmes prfitimeve private. Pushteti ka marr karakterin privat q ka krijuar lidhjet e veta tregtare me
qytetart. Kjo na kthen t gjithve nga qytetar n klient, nga prfitues t shrbimeve n shrbyes t
pushtetarve.
Komuna e ditve t sotme i kthen t mirat publike ne mallra tregu, ku kane qasje vetm t pasurit e t
pushtetshmit. Banesa i ofrohet atij q ka para pr ta bler at; qytetart nuk marrin shrbime t denja
shndetsore sepse ato kushtojn; transporti publik i ofrohet vetm atyre q mund ta paguajn, dhe
afrohet vetm aty ku ka levrdi financiare; parqet dhe hapsirat publike jan n munges pr shkak se
jan t patregtueshme; trotuaret zaptohen nga makinat apo tavolinat; palestrat, terrenet sportive dhe
rekreative tashm jan br shrbim me pages; dhe parkingjet publike jan gardhuar. Pabarazia
ekonomike, dikur m e vogl, tash sht thelluar aq sa i ka ndar fizikisht dhe territorialisht qytetart
dhe komunitetet. Sa m gjat t vazhdoj prqendrimi i pasurive dhe i vendimmarrjes n ato pak duar
q kontrollojn sot komunn, aq m i thell do t jet segregacioni i qytetarve q jetojn n t.
Komuna sht njsi e veant administrative. Por asaj po i japin prmasa t veantis politike. Raporti
i pushtetit qendror me pushtetin e Komuns po shtrembrohet. Andaj, edhe marrdhnia midis vet
komunave po shkatrrohet. Politika e privatizuar dhe e korruptuar e ka nxitur nj gar t pakuptimt
mes pushtetit qndror dhe atij t Komuns, si dhe garn e komunave mes vete. Kjo gar n form nuk
sht sportive, q e synon rritjen e aftsis dhe shpirtit t tjetrit, q e nxit bashkpunimin, solidaritetin
mes pjestarve, por sht luft deri n shkatrrimin e tjetrit.
Pushteti lokal n Kosov, megjithse thirret tek parimet e vetqeverisjes lokale, n fakt i ka prjashtuar
qytetart nga vendimmarrja. Kshillat e Bashksive Lokale nuk funksionojn n shumicn e komunave
n Kosov. Edhe aty ku ato jan prezente, atyre nuk i sht dhn asnj kompetence pr t qen. Sa
m posht q zbresim n strukturat e pushtetit t centralizuar, aq m shum prjashtohen njerzit nga
vendimmarrja. Pr planet urbanistike, pr lokacionet e ndrtesave t reja, pr orientimet q do t
marrin zhvillimet e lagjeve, vendosin aparatikt e partive t lidhur me kompanit ndrtimore. Se
kriter do t prdoret sdo mend se e dim posa t kuptojm se kush jan vendimmarrsit. Parim dhe
kriter sht fitimi. Me do kusht dhe pavarsisht do kostoje, qoft ajo mjedisore, hapsinore, apo
njerzore.
N optikn e pushtetit q sot udhheq komunn, fshatari sht nj qytetar i dors s dyt. Ndarja
fshat-qytet sht rezultat i niveleve t ndryshme t zhvillimit. N fshat mungojn edhe shrbimet
publike m bazike. Ndarja qytet-fshat krijon pengesa strukturore fizike n qasjen e infrastrukturs
sociale dhe shrbimeve publike. Fshati sot nuk sht i ndar prej qytetit meq aty zhvillohet ekonomi
bujqsore e blegtorale, por pikrisht sepse ato nuk jan prioritete t pushtetit aktual. Ndarja fshat-
qytet n Kosov nuk sht ndarje q reflekton aktivitetet punuese nga lmit e ndryshme t ekonomis
(bujqsia prkundr industris). Ndarja qytet-fshat n Kosov sht ndarje midis nj qendre
administrative e tregtare, prkundr mungess s prodhimit e zhvillimit q prodhon papunsin. Kjo
munges zhvillimi ka prodhuar lagjje t paurbanizuara edhe brenda vet qyteteve. Zhvillimi i
pabarabart nnkupton mundsi t ndryshme jetese, pr pasoj mundsi t ndryshme banimi.
Prpjekjet pr urbanizimin e fshatit jan t lidhura ngusht m prpjekjet pr barazi midis qytetarve.
Komuna do t prodhoj politika strategjike pr zhvillimin e bujqsis dhe blegtoris. Orientimi drejt
prodhimit; drejt bashkpunimit mes fermerve; drejt investimit n teknologji; dhe n rritje t
kapaciteteve prpunuese do t ulte kostot, do t rriste prodhimin, e kshtu do t rriste edhe
punsimin. Shprndarja e kapitalit edhe n zonat rurale prmes modernizimit t bujqsis, do t nxiste
e do t prshpejtonte procesin e urbanizimit t fshatit.
shtja e strehimit nuk duhet trajtuar vetm prbrenda ides s pronsis dhe vlers q asaj ia dikton
tregu . Kur urbanizimi zhvillohet nga agjencit e patundshmris, politikat urbane nuk interesohen m
pr faktorin njerzor, por abstragohen n vlera fiktive pronash. Prandaj planet urbanistike nuk i
reflektojn problemet dhe nevojat e qytetarve dhe t qytetit, sepse hartohen sipas interesave t
ngushta t investitorve. Rrjedhimisht investitori e prcakton edhe standardin e jetess, standardin e
ndrtimit, linjat e qarkullimi si dhe mirqenien e qytetareve brenda hapsirs urbane.
Infrastruktura nuk sht luks. Infrastruktura fizike, arsimore, shndetsore, prodhuese, energjetike,
mjedisore dhe rekreative, sht parakusht i mirqenies dhe zhvillimit. Ajo nuk sht nj shesh i
betonuar, apo nj rrug e asfaltuar. Ajo sht investim sistematik n ngritjen e cilsis s shrbimeve,
dhe lehtsim konkret pr zhvillimin e aktivitetit ekonomik dhe profesional t qytetarve. Komuna sht
komun e mirqenies. Ajo investon n ngritjen e kapaciteteve infrastrukturore t cilat qytetarit ia
sjellin ujin, rrymn, transportin, shkolln, ambulancn, bibliotekn, parkun, rrugn, trotuarin, kndin e
lojrave, fushn e sportit.
Komuna e qytetarve sht solidare. Si njsi e veant administrative ajo vepron duke qen e
vetdijshme se as nuk sht e vetme, dhe as e ndryshme thelbsisht. do fshat dhe do lagje qyteti i
ka nevojat dhe specifikat e veta, por shtjet lokale jan n t vrtet shtje qndrore. Andaj, trajtimi
i tyre si pjesza t ndara nga trsia, n rastin m t mir i zgjidh ato pjesshm, ndrsa zakonisht i l
t pazgjidhura dhe e prkeqson gjendjen. Rrjeti i rrugve, rrjeti i kanalizimit, rrjeti i ujsjellsit,
rezervuaret e ujit, sistemi i ujitjes, planifkimi hapsinor, ruajtja e toks bujqsore, zhvillimi i bujqsis,
mbrojtja e mjedisit, kapacitetet e energjis s riprtritshme, shfrytzimi efiient i energjis,
transporti, ndrveprimi ekonomik, ai tregtar, industria e punsimi, nuk mund t zgjidhen n vetm nj
qytet, nj fshat, apo nj komun. Ato do t zgjidhen n tr vendin. Prandaj Komunn e prfytyrojm
si insistuese karshi pushtetit qendror pr ta detyruar at t kthehet kah interesi i qytetarit, dhe
bashkpunuese me komunat tjera pr ta maksimalizuar potencialin financiar e profesional n projekte
t prbashkta.
Karakteristikat e Komuns
Territori i Komuns s Lipjanit sht i pozicionuar n qendr t Kosovs dhe mbulon nj siprfaqe prej
363 km2. Kufizohet me komunat: Prishtin, Fush Kosov, Drenas, Therand, Malishev, Shtime,
Ferizaj, Gjilan, Artan dhe Graqanic.
N ann perndimore shtrihet parku nacional Blinaja, Lumi kryesor i komuns sht Sitnica, q rrjedh
n drejtim jug-veri prmes territorit t komuns. N t, derdhen disa lumenj t vegjl dhe prroska,
burimi i t cilave sht n malet prreth. M t rndsishmet jan lumi Janjevka, Zegorka dhe
Gadimka. N fund t kodrs n fshatin Gadime gjendet shpella e mermerit, e cila paraqet nj atraksion
t rndsishm turistik. Fshati i vjetr Janjev po ashtu mund t konsiderohet si vend atraktiv pr
vizitor.
Pushteti Lokal:
Asambleja Komunale 31
Departamente pr shrbim t qytetarve 13 (Statuti 10)
Puntor n Departamentet pr shrbimin e qytetarve: 204
Nr. prgjithshm i t punsuarve duke
prfshir Arsimin dhe shndetsin 1480
Ekonomia:
Ekonomia:
1
Agjencia e Statistikave t Kosovs, Regjistrimi i Popullsis,Ekonomive familjare dhe banesave n Kosov
2011, fq. 15-16.
http://esk.rksgov.net/rekos2011/repository/docs/Te%20dhenat%20e%20tregut%20te%20punes%20sipas%20ko
munave.pdf
Nr Aktiviteti Shuma
3 Gjithsej 1108
Shndetsia:
Qendr shndetsore QKMF 1
Qendra t mjeksis familjare QMF 4
Ambulanca 6
Puntor n shndetsi 236
Sociale:
Nr.i rasteve sociale
Nr.i prgjithshm
Femra
Meshkuj
Arsimi:
Kategoria Gjithsej F M
Msimdhns 842 356 486
Shkolla Fillore 51 - -
Shkolla e Mesme 4 - -
erdhe 1 - -
Jeta e qytetarve t Lipjanit sht ngulfatur gjithandej nga dukurit negative si jan: keq qeverisja,
nepotizmi, keqmenaxhimi, papunsia, varfria, klientilizmi, abuzimi i paras publike, jotransparenca,
varfria etj. Pushteti aktual asnjher nuk ka br vlersimin e nevojshm se ka kan nevoj qytetart
dhe cilat jan krkesat e tyre. Preokupim i tyre i vetm ka qen keqprdorimi i pasuris publike.
Komuna jon kryesisht ka qen agrare. Bujqsia ka qen burimi kryesor i ekonomis dhe i ekzistences
s popullats. N t kalurn sektori i bujqsis ka arritur rendimente t larta, sidomos n kulturat
industriale si panxhari i sheqerit, luledielli, soj, kolz por edhe n perime dhe drithra. N ditt e
sotme bujqsia sht ln pas dore nga t gjitha qeverisjet deri m sot. Toka bujqsore sht
degraduar shum, dhe nuk ka plan pr zhvillim rural i cili do ta ndalonte shrfytzimin e tokave
bujqsore pr qllime t tjera. Siprfaqeve t toks bujqsore n komunn e Lipjanit i mugon sistemi
i ujitjes dhe sistemi i mbrojtjes kundr breshrit. Gjithashtu mungojn edhe fondet pr sigurimin e
kulturave bujqsore n rastet emergjente.
Arsimi dhe shndetsia jan n nj gjendje tepr t rnd. Shrbimet shndetsore jan jocilsore,
gjersa pushteti i trajton si pron t veten, dhe i menaxhon n mnyr m t dobt. Nse viziton QKMF
n Lipjan nuk dihet nse ke shkuar n veterinari sepse vazhdimisht sht e populluar me qent
endacak. Barnat esenciale mungojn dhe pr kundr premtimeve t qeverisjeve t kaluara nuk sht
ofruar asnjhere shrbim 8 orsh n QMF ose n ambulantet npr fshatra. Dhe banort nga fshatrat
duhet t vijn n Lipjan qoft edhe pr nj trjtim t thjesht mjeksor. Arsimi sht i politizuar dhe i
varur nga kryetari i komuns dhe partia n pushtet. Drejtort e shkollave nuk zgjidhen mbi bazn e
prgatitjes, por mbi bazn e prkatsis partiake. T gjitha aktivitet si eskursionet dhe mbrmjet e
maturs prcaktohen nga kryetari se ku do t mbahen, me rast shprblehen aparatikt e partis.
Nj numr i konsiderueshm i arsimtarve nuk paguhet me vite pr shkak t planifikimit t keq apo
mbipunsimit n arsim dhe pr kt komuna prballet me padi n gjykatn komunale. Vizioni dhe
planet zhvillimore t shkolls mungojn, ndrsa disiplina, pastrtia dhe ngrohja sht n nivel shum
t ult. Po ashtu, mungon lidhja e shkolls me kshillin e prindrve dhe komunitetin n prgjithsi.
Pr kultur t shkolls as q bhet fjal, askush nuk mendon pr kt.
Komuna e Lipjanit sht ndr komunat m t varfura n Kosov edhe pse pozita e saj gjeografike sht
shum e mir, ku pasurit natyrore dhe njerzore nuk mungojn, kurse numri i t papunve sht mbi
mesataren e Kosovs. Shum t rinj prfundojn universitetin deri n nivel t masterit dhe nuk arrijn
t gjejn pun. Si pasoj e ksaj, do dit e m tepr t rinjt po msyejn prndimin.
Privatizimi i egr i ndrmarrjeve dhe pronave publike ka br q Lipjani t mbetet n gjendje t rnd
pa prodhim dhe humbje t vendeve t puns. Kemi shembuj t ndryshm nga fabrika e letrs, miniera
n Magure e shum t tjera q iu sht ndrruar destinimi prkundr kontrats s privatizimit. do
dit e shohim se si pasurohen pushtetart tan n kurriz t popullit, ndrsa populli i strvuajtur
varfrohet do dit e m tepr.
Ky degradim nuk sht rastsi, sht rezultat i mendsis s mbrapsht q krkon ta mbaj Lipjanin
n kt gjendje, prmes keqqeverisjes. Ky pushtet, shkeljen e ligjit e ka kultur, pr kt arsye sot nuk
kemi rend, mirqenie, shrbime publike, gjra q i meritojn qytetart. Sepse po t kishim, s paku
do t denoncohej keq menaxhimi i paras publike nga qeverisja para ksaj t fundit por sigurisht se
ekzisiton nj marreveshje e pashkruar q ia fhshehin t bmat njra tjetrs. Me Lvizjen Vetvendosje!
kjo nuk ndodh dhe shembull kemi komunn e Prishtins me mbi 100 dosje n prokurori pr qeverisjen
e kaluar t LDK-s.
Ne t gjith e meritojm nj Lipjan ndryshe, s bashku duhet dhe mund ta sjellim nj koh t re pr
Lipjanin. Prgjegjsia q bie mbi ne sht e madhe. Ne duhet ta bjm Lipjanin nj model shprese dhe
nj shembull pozitiv pr t gjith Kosovn. Kt do ta bjm s bashku me t gjitha kategorit e
qytetarve: me veterant e lufts, nxnsit e msuesit, me mjekt, puntort, fermert, biznesment
dhe pensionistt. Pr ta ndrtuar nj qeverisje lokale q bazohet n drejtsi dhe barazi pr t gjith,
n shrbim t qytetarve dhe sigurimit t mirqenies.
Ndryshimi sht i mundshm, mirqenia e qytetarve sht e drejt e tyre, ndrsa sigurimi i saj prmes
qeverisjes s drejt sht obligim pr ne. Roli i qytetarve n kt drejtim sht vendimtar. Prandaj,
merrni pjes n aktivitetet tona dhe bhuni pjes e ktij ndryshimi. Tani sht koha q s bashku t
mendojm pr t ardhmen ton; sht momenti vendimtar kur duhet ti japim fund njher e mir
keqqeverisjes dhe korrupsionit. Por, keqqeverisjes dhe korrupsionit, nuk mund ti japim fund, pa i
dhn fund ktij pushteti. Do ti japim fund ktij pushteti, pr ti hapur rrug prparimit! Duhet ti japim
fund ktij pushteti, pr ta fuqizuar pushtetin e popullit. Do ta fuqizojm pushtetin e populli duke votuar
VETVENDOSJE! n.
1. Keq-qeverisja, mos transparenca dhe keqprdorimi i financave publike (nuk respektohet ligji
pr qasje n dokumente zyrtare dhe u mohohet OJQ-ve pr t marr informata vetm se kto
jan kritikuese t puns s tanishme; nuk jan raportet e kryetarit n faqe t komuns, statuti
sht ende me 70 vendbanime, jan 13 drejtori dhe statuti ka 10, mungon raporti i auditorit
gjeneral, etj). Ndrsa shkelen t drejtat e privatesis me listen e atyre q u jan falur borxhet
2. Problemet n arsim:
Cilsia e ult e edukimit
Mungesa e informimit lidhur me suksesin e nxnsve (msimdhns, nxns, prindr)
Ngecja e ndrtimit t objekteve shkollore ose ndrtimi jo cilsor (shembull: shkolla e mesme
Ulpiana n Lipjan edhe pse zgjati mbi 4 vite)
Mungesa e bursave pr studentt q meritojn
Hapsira e kufizuar e erdhes s qytetit dhe mungesa e erdheve n disa fshatra t mdha t
Komuns s Lipjanit me mbi 3000 banor.
Politizimi i sistemit arsimor dhe i institucioneve publike
Papastrtia dhe mirmbajtja e shkollave
Mungesa e laboratorve npr shkolla
Mungesa e bibliotekave dhe e sallave t leximit npr shkolla
Mungesa e mjeteve didaktike dhe t konkretizimit npr shkolla
Duke konsideruar situatn e tanishme dhe nevojn pr prmirsime n shum sektor t komuns n
Lipjan, Lvizja VETVENDOSJE! n Lipjan ofron nj program t gjer t hartuar nga ekspert t
ndryshm dhe jo politik. Kjo e bn programin m t kuptueshm pr qytetarin, m leht t
zbatueshm dhe me shum prfitime pr t gjith popullatn. Mbi t gjitha, programi do t prmbaj
12 pika prmes s cilave LVV n Lipjan do t prmirsoj dukshm jetn e rnduar t qytetarve nga
keqqeverisjet e kaluara, por me theks t veqant n transparenc, n arsim cilsor, n shndetsi, n
zhvillim t bujqsis dhe n promovomin e investimeve t jashtme.
Kjo pr arsye thelbsore se n qeverisjet e kaluara nuk ka pasur transparenc, arsimi n mas t madhe
sht degraduar (rezultatet e PISA), shendetsia sht n gjendje t vshtir dhe poashtu bujqsia dhe
investimet e jashtme si form e rritjes s punsimit nuk jan promovuar asnjher n formn e duhur.
Poashtu shum projekte do investohen prmes Parteritetit Publiko Privat (PPP) pas studimeve t
fizibilitetit pr secilin projekt. Ktu vlen t theksohen erdhet npr lokacione t mdha t komuns
prfshir edhe nj erdhe shtes n qytetin e Lipjanit. Lists i shtohet edhe mirmbajtja e parqeve
publike, ndrtimin dhe menaxhimin e tregut, funksionalizimin dhe menaxhimin e stacionit t
autobusve (pas rishikimit t statusit pronsor), ndrtimi i ngrohjes qndrore n qytet, etj.
Transparenca dhe llogaridhnia e qeverisjes prball qytetarve dhe palve t interesit sht obligim
ligjor dhe i patjetrsueshm. Andaj, do vit planifikimi buxhetor dhe aktivitetet e komuns do t bhen
n prkrahje nga vet qytetart dhe jo n baza partiake. do aktivitet i qeverisjes do t jet transparent
dhe do i interesuar n do koh do t mund t marr informata nga Zyra e Kryetarit pr cilindo
aktivitet (projekt urbanistik, infrastruktur, prokurim, konkurset n arsim, shndetsi apo n
administratn komunale, n subvencione, etj). Qeverisja e LVV nuk do t fshihet pas dyerve t
blinduara por do t jet e hapur gjithmon pr t gjith qytetart pa dallime partiake, etnie dhe gjinie.
Arsimi cilsor do t jet fusha ku ne do ta bazojm programin ton qeveriss. Duke filluar nga kualiteti
i msimdhnies, infrastruktura prcjellse deri te mekanizmat e kontrollit t cilsis.
E drejta pr arsim sht e drejt universale njerzore dhe shteti ka pr obligim tua siguroj t gjith
qytetarve mundsin pr tu arsimuar me shkollim cilsor.
Pr ne arsimi sht prioritet madhor. Me gati nj t katrtn e popullats t prfshir n arsimin formal
dhe m shum se 40% papunsi, e ardhmja e Lypianit varet drejtprdrejt nga e ardhmja e arsimimit t
qytetarve t saj.
Sistemi arsimor publik duhet t mbshtetet n parimin e solidaritetit shoqror, duke treguar kujdes t
veant pr qytetart dhe grupet e margjinalizuara: t varfrit, personat me aftsi t kufizuara dhe ata
me nevoja t veanta, vajzat, nxnsit n zona rurale, komunitetet etj. Kto kategori duhet t
ndihmohen pr tu arsimuar, duke qen se arsimi sht rruga q ata t faktorizohen n mjedisin ku
jetojn dhe n shoqri. T gjith qytetart e Komuns s Lipjanit, pa dallim gjinie, etnie, religjioni apo
gjendje sociale duhet t ken qasje t barabart n arsim cilsor, n mnyr q t arrihet potenciali i
plot shoqror.
Lvizja VETVENDOSJE! do t ndrmarr kto veprime n sektorin e arsimit:
Tashm sht vrtetuar prmes shum hulumtimeve q sa m hert q fmijt fillojn me shkollimin
parashkollor, aq m t suksesshm do t jen n jet. Fillimi i hershm i shkollimit ndihmon n krijimin
e bazave mbi t cilat ndrtohet personaliteti i njeriut.
Komuna e Lipjanit e posedon vetm nj erdhe publike t qytetit, gjersa qyteti po zgjerohet dhe po
rritet do dit e m e tepr, nj erdhe publike nuk i mjafton qytetit as si hapsir e as si lokacion.
Prandaj sht e domosdoshme ndrtimi dhe hapja e nj erdhe n pjest periferike t qytetit.
3. Shndetsi pr t gjith
Situata n sektorin e shndetsis edhe pas kaq vitesh pas lufte nuk sht prmirsuar por sht
degraduar deri n masn q qytetart nuk e shohin si vend pr mjekim por vetm n rast t
emergjencave. Andaj zhvillimi i sektorit t shndetsis n QKMF n Lipjan dhe npr fshatra do t
jet primar pr qeverisjen e LVV.
N komunn e Lipjanit funksionon nj Qendr Kryesore e Mjeksis Familjare (QKMF), katr Qendra
t Mjeksis Familjare (QMF) dhe gjasht punkte shndetsore apo ambulanca.
Totali i t punsuarve n sektorin e shndetsis n komunn e Lipjanit sht 236 t punsuar, pjesa
m e madhe prej tyre n QKMF n Lipjan
N qytet funksionon QKMF, por shrbimet n kt qendr shndetsore nuk jan aspak t knaqshme.
Mungojn gjrat elementare mjeksore dhe mungon kujdesi pr pacientin. Hiq m mir nuk jan as
QMF dhe ambulancat n fshatra.
Alternativa e Lvizjes VETVENDOSJE! pr shndetsin e koncepton at si t drejtn e cilitdo qytetar
t Kosovs q t ket kujdes shndetsor gjithprfshirs dhe cilsor. Askush nuk mund t
prjashtohet nga e drejta pr kujdes shndetsor, pavarsisht mundsive t kufizuara financiare.
E drejta pr kujdes shndetsor gjithprfshirs e cilsor nuk mund t realizohet pa zhvilluar
kapacitetet e nevojshme njerzore, pa zhvilluar infrastrukturn e pa siguruar bazn materiale.
Duke analizuar sistemin shndetsor aktual, Lvizja VETVENDOSJE! ka prcaktuar pikat m
problematike t ktij sektori si:
Investimet e jashtme nga kompanit ndrkombtare dhe nga bashkatdhetart tan. Investimet e
brendshme nga kompanit vendore. Investimet e jashtme jan fush e rndsishme e programit duke
konsideruar se prmes tyre n mnyr direkte ulim papunsin e madhe n komunn e Lipjanit. Do t
organizohet n baza t rregullta tryeza pr investitor t jashtm t cilve do t ju mjaftoj vetm
vullneti pr t investuar n komunn e Lipjanit dhe q t gjitha pregatitjet tjera do t bhen nga
zyrtart komunal nga dokumentacioni ligjor e deri te dhnia n shfrytzim t prons komunale n raste
t investimeve. Qeverisja LVV sht e hapur edhe pr investitor t brendshm dhe do t zhvilloj
inkubatorin ekonomik me infrastrukturn prcjellse. Do t bhet poashtu edhe inspektimi i
kontratave ekzistuese dhe n rast mos-prmbushje n afat ligjore t bhet ndrprerja e tyre.
Zhvillimi i sektorit t sportit si pr nga infrastruktura poashtu edhe nga kualiteti dhe shkollimi.
Sporti sht shtyll e rndsihme e programit t LVV duke konsideruar moshn e re t
popullats dhe sukseset individuale dhe grupore t ekipeve sportive nga Lipjani. T gjitha klubet do t
prkrahen financiarisht dhe prmes bizneseve investuese prmes tatimit n pron. Poashtu ne
bashkpunim me klubet sportive do t subvencionohen shkolla sportive ose trajnime shtes pr klubet
n Lipjan.
Transporti publik Transporti sht shtyll e zhvillimit ekonomik dhe si e till ka nj vler t veqant
n programin e LVV. Do t bhet analiz e transportit publik npr fshatrat e Lipjanit dhe atij ndr-
urban duke ofruar prkrahje edhe nga komuna e Prishtins pr transportin e qyetarve t Lipjanit edhe
brenda qytetit n Prishtin (zvoglimi i shpenzimit t qytetarve pr 0.4 euro pr cdo udhtim). Do t
shikohet bashkpunimi me kompanit e transportit publik sa i prket transportit t pensionistve
(fshatra - Lipjan - fshatra).
Lejet ndrtimore, menaxhimi i ndrtimeve pa leje, sfidat n urbanizm dhe kadastr. Procesi i
lejeve ndrtimore do t shkurtohet dhe do t menaxhohet vetem brenda procedurave ligjore.
Ndrtimet pa leje do t inspektohen dhe varisht nga faza e ndrtimit do t menaxhohen. Do t
inspektohen edhe ndrtimet me leje e q jan n kundrshtim me planifkimin urbanistik t Lipjanit.
Do t bhet nj anaiz e planit urbanistik aktual dhe nevojat pr ndryshime. Poashtu do t bhet nj
vlersim n sektorin e kadasts dhe menaxhim i pronave komunale dhe private n koh m t shkurt
t mundshme.
Menaxhimi i tatimit n pron Tatimi n pron si shtyll kryesore e t hyrave vetanake pr komunn e
Lipjanit do t menaxhohet n baz t kategorizimit t vlerave t prons e jo n baz t vlers s njejt
pr metr katror t njejt. Poashtu do t motivohen qytetart t bjn pagesn e tatimit n pron
paraprakisht n fillim t vitit duke u liruar me shumn prej 5%.
Administrata ka rndsi t madhe pr qytetart, sepse sht lidhja m e shpesht dhe m direkte e
qytetarit me Komunn. Komuna e Lypianit e ka humbur kuptimin e nj institucioni q ju shrben
qytetarve.
Numri i prgjithshm i t punsuarve n Komunn e Lipjanit sht 204 persona duke mos prfshir
ktu edhe t punsuarit n sektorin e arsimit dhe n sfern e shndetsis. Sipas standardeve
Europiane dhe n baz t numrit t popullsis n komun ka nj mbi punsim prej 111 punonjs, q
komuns i kushtojn brenda nj mandati rreth 2.0 milion euro. Mbipunsimi sht shprehje e
paaftsis pr t krijuar administrat efikase, si dhe sht indikator i nepotizmit dhe militantizmit
partiak.
Nj politik e mir sociale sht ajo e cila i l shtetit mundsisht sa m pak qytetar si barr pr
prkujdesje. Pr mirqenien sociale sht vendimtare forca integruese e shoqris dhe bots s puns.
shtja kryesore qndron n krijimin e kushteve pr fmijt, ashtu q, prej moshs s re dhe gjat
gjith jets, tiu sigurohen shanse pr veprim dhe jetsim t qllimeve t tyre. N kt kuptim duhet
pas parasysh q shanset fillestare nuk jan pr t gjith njerzit njsoj, prandaj dhe duhet br
prpjekje pr nj baraspeshim.
Aktualisht qendrat sociale marrin dhe shqyrtojn krkesat pr ndihm sociale. Shum qytetar q
faktikisht plotsojn kushtet pr ndihm sociale nuk e marrin dot at pr shkak t trajtimit t padrejt
prej administrats q jo rrall ua mohon atyre t drejtat q u takojn.
Qendrat Sociale, gjat mandatit t Lvizjes VETVENDOSJE! do ti garantojn t gjith qytetart q i
plotsojn kushtet pr ndihma sociale, ti marrin ato sipas legjislacionit aktual.
Koha prej parashtrimit t krkess pr ndihm sociale deri tek implementimi i ndihms sociale do t
shkurtohet.
Qytetart q kan vshtirsi pr shtruarjen e krkess pr ndihm sociale dhe sigurimin e
dokumentacionit prkats, do t kshillohen, orientohen dhe ndihmohen nga juristt pr t prgatitur
dokumentacionin pr kt shtje.
Prkrahja e shoqatave dhe organizatave q merren me prkujdesjen e njerzve me nevoja t
veanta.
Prkujdesje e vazhdueshme pr kategorit e dala nga lufta
7.1. Hapja e nj qendre socio-kulturore
Mjedisi sht nj e drejt humane dhe njvler e prbashkt. do gj q siguron natyra duhet t
trajtohet si vler e prbashkt.
Mbrojtja e ktyre vlerave t prbashkta sht pjes e prgjegjsive ekologjike t LVV.
Pr t jetuar n nj ambient t pastr dhe cilsor ne duhet t:
Angazhohemi pr masa rigoroze ligjore pr tju kundrvn dmtimit t mjedisit.
Furnizimi i rregullt me uj t pijshm, ruajtja e ujit nga keqprdoruesit dhe trajtimi i ujrave t
ndotur.
Menaxhojm m mir dhe shfrytzojm me prgjegjshmri resurset natyrore.
Prmirsojm mbrojtjen nga zhurma
Mbrojm pyjet dhe t bjm pyllzimin e siprfaqeve t zhveshura
Gjelbrimi i oborreve t shkollave dhe institucioneve publike dhe mbjellja e fidaneve.
Pastrimin dhe mbrojtjen e lumit Sitnica dhe prrockave t tjera.
Promovojm vetdijen ambientale.
Funksionalizojm planin hapsinor n funksion t konceptit pr zhvillim t qndrueshm
ekonomik. Mbrojtja e mjedisit, zhvillimi ekonomik dhe mirqenia sociale t jen n ekuilibr t
qendrueshm.
Menaxhimi i mbeturinave sipas standardeve ndrkombtare .
Angazhohemi pr prodhimin e kulturave bujqsore ekologjike dhe kundrshtojm prodhimet
ushqimore gjenetikisht t modifikuara.
Rregullimi i mirfillt urban i qytetit dhe fshatit dhe ndalimi i ndrtimeve ilegale si dhe trajtimi
adekuat i objekteve t ndrtuar pa leje.
Respektimi i Planit Urbanistik n Qytet.
Ndrtimi i nj impianti pr trajtimin e ujrave t zeza.
Lypiani prkundr rritjes demografike dhe planit urbanistik, ka nj zhvillim kaotik, pasojat e t cilit po i
bartin qytetart. N qytet prej kohsh ndrtimet po bhen pa plan. Kjo mnyr e ndrtimit t egr, pa
pasur parasysh ambientin, nevojat sociale t qytetarve, planifikimin e shkollave, erdheve, kndeve
t lojrave pr fmij, hapsirave t gjelbra, rrugve, kapaciteteve infrastrukturore, do t shkaktoj
probleme jo vetm pr gjeneratn e sotme, por edhe pr brezat e ardhshmm.
Duke patur parasysh situatn aktuale Lvizja VETVENDOSJE planifikon masa t shpejta:
Vnie n zbatim t planit urbanistik
Duke planifikuar dhe konstruktuar lagje t reja, me infrastruktur paraprake dhe duke
imponuar standarde pr siprmarrjet ndrtuese, qofshin kto publike apo private. Pr do projekt
ndrtimi, komuna do ta ket rolin e ndrmjetsuesit, planifikuesit urban dhe koordinatorit pr kohn
dhe zbatimin e projektit.
Identifikimi, menaxhimi, rikthimi dhe ruajtja e prons publike.
Fasadimi dhe riparimi i ndrtesave kolektive.
N Lypian nuk do t'i mohohet askujt e drejta pr t ndrtuar, por gjithmon duke patur parasysh
zhvillimin e prgjithshm t qytetit, planin urbanistik, standardet dhe nevojat pr dekadat e ardhshme.
Toka bujqsore n Lipjan sht shkatrruar shum. Organet kompetente shtetrore, do t hartojn
planet hapsinore dhe t marrin masa urgjente q t ruajn tokn bujqsore nga ndrtimet dhe
ndryshimi i statusit t ktyre tokave.
Rinia sot ka munges t arsimimit kualitativ, prfaqsimi n jetn publike sht i mangt, dhe i kufizuar.
Nuk ka vlersim t t diplomuarve. Ka shum t rinj q jan br ekspert t diplomuar n vende t
ndryshme evropiane, por, q nuk mund t kthehen n Lipjan pr shkak se niveli i papunsis sht i
madh, dhe se gjetja e nj vendi t puns, duhet t bhet jo prmes kritereve profesionale, por lidhjeve
familjare dhe t ryshfetit.
T rinjt e Lipjanit nuk kan mundsi punsimi, ndrkoh q mungon edhe nj strategji e punsimit
sezonal,. Komuna n bashkpunim me Entin pr Punsim dhe ndrmarrjet gjat sezonit t vers
mund t punsojn student n mnyr q t bjn nj praktik t vlefshme.
Sporti te kthehet n nj kultur t prgjithshme duke filluar nga prkujdesja pr talentet n shkollat
fillore dhe t mesme e deri tek ngritja e buxhetit pr sportin.
Lipjani ka pasur gjithmon kuadro t sportit, ka nxjerr talente t rinj t cilt ia ka ofruar sportit t
Kosovs. Ne konsiderojm q komuna ka mundsi t bj m shum pr sportin. Lvizja
VETVENDOSJE! n fushn e rinis dhe t sportit angazhohet q:
Parku nacional Blinaja. Njri ndr vendet me atraktive n Komunn e Lipjanit paraqitet
parku i shpallur nacional Blinaja. Ky park mbulon nj hapsir rreth 60 hektar dhe sht i mbjell
kryesisht me drunj t pishs. Mirmbajtja n bashkpunim me nivelin qndror dhe rregullimi i
infrastrukturs si rrugt pr shtitje, vendosja e shportave pr hedhjen e mbeturinave t imta etj.
Shpella e Gadimes. Krahas parkut nacional Blinaja, n Komunn e Lipjanit gjendet edhe
shpella me karakteristike n Ballkan, ajo e Gadimes. Vendosja e shenjave orientuese pr
vendndodhjen e shpells, brja pjes e aktiviteve shkollore vizita n shpell, mbulimi i prrocks
Gadimka n pjesn para shpells, prgatitja e nj udhrrfyesi pr aspektet m t mira turistike, si
dhe vendosja e nj kndi n faqen zyrtare t Komuns pr t promovuar kto aspekte turistike.
Shtpia e Shtjefn Gjeqovit n Janjev. Aktualisht kjo shtpi sht pa asnj mirmbajtje
dhe shpesh her shfrytzohet nga njerz pa streh. Kjo shtpi do t vendoset nn mbrojtjen e
komuns.
Jetshkrimi i kandidatit