Ki-tô Học - Giám Mục Bùi Văn Đọc

22/11/2017 Kyto Hoc
VI NT LCH S KIT- HC HIN I
GM Phaol Bi Vn c
Trong nim tin n gin v thng nht ca ngi Kit hu, c Gisu Kit tr thnh rt quen thuc, khng my khi to ra kh khn v thc
mc. Nhng thc ra, vn khng d dng, khi chng ta mun tm hiu su hn v con ngi Gisu Kit. Gisu l mt tn ring nh cc tn
Giuse, Gioan, Giacb. Kit l mt tc hiu c ngha chuyn bit: L ng c xc du thin sai. Vy nu Gisu ni ln kha cnh c th v
lch s ca con ngi Gisu thnh Nazareth, th Kit biu l kha cnh "siu lch s", s v thn linh ca con ngi y. i vi nim tin ca Gio
Hi, Gisu Kit ch l mt thc ti duy nht. Chng ta tuyn xng Gisu l ng Kit nh cc Tng tng lm.
Nim tin ca Gio Hi khng phi l mt nim tin "yn n", thot khi mi sng gi. Nhn vt Gisu Kit khng phi lc no cng c nhn nh
nhau. Cu hi ca c Gisu lun hin i: ngi ta bo Con Ngi l ai? Cn anh em, anh em bo Con Ngi l ai?
Trn bnh din lch s thn hc, cu tr li, hoc nghing v Gisu, con ngi lch s, hoc nghing v Kit, ng Cu Th, ng Thnh ca
Thin Cha, Con Thin Cha. Ngi ta c khuynh hng chia ct c "Gisu Kit", hoc gim tr thc ti "Gisu Kit".
iu ny khng l g, v khuynh hng t nhin ca l tr l con ng mt chiu.
I. KHUYNH HNG CHIA CT
i lp vi khuynh hng gio iu ca thn hc th k XVII, phong tro "trit l nh Sng" khng chp nhn c Kit, nhng ch mun ni
n Gisu thnh Nazareth sng v cht Palestine vo th k th I. Quan nim ny i song song vi s chi b gi tr "thn thnh" ca cc
sch Kinh Thnh, phn ng chng li mt quan nim qu cht hp v my mc v tnh cch linh hng ca Kinh Thnh. Sch Thnh cng ging
nh mi sch khc, vi nhng phng php vn chng v s hc.
Trit l nh Sng mun cho ng Kit " trn tri" v t li cho ng v tr ng Gisu thnh Nazareth, a ng tr li vi th gii loi ngi.
Vic p tn iu Kit l vic cn thit xy dng li hnh nh Gisu, kh d c th nhn c v ph hp vi l tr.
Tc gi quan trng u tin lm cng vic ny l Hermann Samuel Reimarus trong tc phm "Mc ch ca Gisu v ca cc mn " (Zwecke
Yesus und seiner Jnger). Reimarus cho rng c mt s khc bit c bn gia gio l ca c Gisu v nhng iu cc mn dy. Trong gio
hun ca c Gisu, khng c mu nhim, khng c cc iu khon c tin, ch c gio dc lun l v nhn bn. Vic rao ging nc Thin Cha
ca ng Gisu hon ton ging nh quan nim thin sai ca Do Thi Gio ng thi: mong i mt Vng quc trn th phn thnh.
Nhn nh v tc phm ca Reimarus, Schweitzer cho rng trong hm cha tt c nhng vn quan trng s tranh lun sau ny:
S khc bit gia Gisu lch s v Kit c tin.

Mu sc cnh chung ca s ip Gisu v vn tr hon ngy cnh chung.
Ch v Gisu chnh tr v khuynh hng thing ling ha con ngi v s ip ca c Gisu trong thn hc sau ny.
u th k XIX, David Friedrich Strauss, trong tc phm "Das Leben Jesu, Kritisch bearbeitet", phn bit trong sch Kinh Thnh c "trng tm lch
s" v c li gii thch huyn thoi. ng ch trng c th phn bit Gisu lch s v Kit c tin. c Gisu lch s c xc tn thin sai v
http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/THANHOC/kytohoc.html 1/4
22/11/2017 Kyto Hoc
cng biu l xc tn ny, nhng cha phi l ng Kit c "t im" v huyn thoi ha. c Gisu lch s khc vi c Kit l tng, l
Nguyn Mu ca con ngi, l mt hnh nh p hn, cao hn, ch v hn, hin sinh hn, nhng khng phi Gisu m khoa ph bnh lch s v
cc phng php thun l khm ph c.
Strauss chng li li gii thch t nhin v duy l ca trit l nh Sng, v ch trng mt cch gii thch mi cao gi tr ca huyn thoi.
Huyn thoi khc vi chuyn hoang ng theo ngha bnh dn, nhng l mt cch thc din t thc ti hay chn l ca ngi xa. Vic lm ca
nh thn hc, l bit i t huyn thoi n trng tm m n mun trnh by. ng phn bit ba loi huyn thoi:
Huyn thoi lch s: cch k li nhng bin c c thc, cn ln ln thn thing vi nhn loi, t nhin vi siu nhin.
Huyn thoi trit l: nguyn l, t tng hay nim c lng trong b o "tng thut lch s".
Huyn thoi thi ph: l s phi hp gia huyn thoi lch s v huyn thoi trit l, mt phn c t im bi nhng s sng to ca c
tng tng.
Khuynh hng "huyn thoi ha" l khuynh hng ca Cng ng Kit gio s khai, mt phn da trn Cu c, mt phn do no trng thn
thing lc by gi. Cng vic ca cc nh Kinh Thnh v thn hc l phi bit gii thch li.
y Strauss bo trc vic lm sau ny ca Bultmann mnh danh l "gii huyn thoi". Qu thc chnh Bultmann cng t nhn mnh l
ca Strauss.
Sut hai th k XVIII v XIX, cc nh nghin cu thn hc v Kinh Thnh nghing v vic tm hiu Gisu lch s. Nhng vic lm ny phn ln
chu nh hng ca nhng nh kin duy s (historicisme) v duy khoa hc (scientisme), do khng th a ti kt qu tt p. Gng mt
Gisu c dn dn phai nht thm. c Gisu b "ct xn" cho ph hp vi no trng ca cc nh thn hc.
Hu qu cui cng l nhiu ngi cng nhn s bt lc khng th no vit li tiu s ca Gisu thnh Nazareth nh tiu s cc nhn vt Socrate,
Khng T.
i ngc vi khuynh hng duy s ca hai th k XVIII v XIX, thn hc trong th k XX thc gii hn ca cc khoa ph bnh lch s. Thn
hc gia khng chi b gi tr ca cc khoa hc ny, nhng mun xc nh lnh vc ca tng khoa hc. Theo h, phi tm gp Gisu Kit bng con
ng khc ph hp hn. l con ng c tin.
Karl Barth khng nh s khng bao gi chiu theo cn cm d i tm Gisu lch s. Bultmann tuyn b ch c mt c Kit duy nht l c Kit
c tuyn xng trong Li Rao Ging. Thn hc ca Karl Barth khi i t mu nhim Ba Ngi v s hin hu ca c Gisu Kit, c mnh danh
l thn hc bin chng, v ng quan nim phi tch bit ci nhn ca con ngi ra khi chng trnh ca Thin Cha. Thin Cha l ng vt
trn th gii con ngi, bn ngoi th gii v khc bit vi th gii. Trong thn hc, khng c cho yu t con ngi no chen ln vo mc
khi Siu Nhin v mu nhim n Sng ca Thin Cha. Thin Cha khng hnh ng nh con ngi, hnh ng ca Ngi khc bit vi hnh
ng ca con ngi. Thn hc ca ng l thn hc qui Kit hc, nhng Kit hc ca ng l Kit hc qui thn.
Bc khi u thn hc ca Bultmann mt phn l thn hc bin chng. Nu trc y, ngi ta cao kha cnh ni ti ca Thin Cha
trong th gii v lch s, th nay cn cao kha cnh siu vit ca Ngi: Phi lm th no ng ln ln Thin Cha vi con ngi, ng ln
ln "siu lch s" vi lch s. S ln ln ny thuc no trng ca ngi xa, v kh c th c th gii ngy nay chp nhn. Ni nh vy khng
22/11/2017 Kyto Hoc
c ngha l Bultmann coi thng cuc sng con ngi. Ngc li, ng lun lun bn tm v n cu ca con ngi. V li ng chu nh
hng rt ln ca trit hc Heidegger, n lc phn tch nhng yu t c bn ca hin sinh ca con ngi. V c tin theo ng l mt la chn c
bn lm thay i c cuc sng.
Theo Bultmann, khng nn b qua Li Rao Ging i tm Gisu lch s. V nh vy chng ta ch tm c Kit theo xc phm, m ngy nay khng
cn du vt. Tri li ch c c Kit theo Thn Kh mi ban s sng. Kit gio khng khi u vi Gisu, m khi s vi c Kit c rao ging.
ng i ti hu qu ny v mt tin trnh "gin lc".
Chng ta c th chia tin trnh thn hc ca Bultmann lm ba giai on:
Trong giai on I (Geschichte der synoptichen Tradition), ng cn cng nhn rng c Tin Mng cha ng mt yu t lch s, mc d ton b
khng phn nh Gisu lch s.
Trong giai on II (Jesus), Gisu ch c gi nh mt ngn s ngi Do Thi thu hiu t tng ca Thin Cha mt cch trn vn, km
theo nhng h lun thc t.
Trong giai on III (Das Urchristentum im Rahmen der antiken Religionen), s ip ca Gisu ch cn l mt phn ca Do Thi gio.
Phng hng thn hc cng nh phng php gin lc dn a Bultmann n ch tch bit c Kit c tin ra khi Gisu lch s, ri
cui cng ch cn li yu t c tin.
Thn hc ca Bultmann, v nhn mnh qu ng ti c tin, nh mt c i tng ca c tin, cui cng ch cn li con ngi vi nhng "cu
t hin sinh ca chnh mnh".
II. KHUYNH HNG KHNG CHIA CT
Ngy nay trong lnh vc thn hc Kinh Thnh, chng ta ang bc sang giai on hu Bultmann, cc nh thn hc v Kinh Thnh khng cn qu
nhn mnh ti "Li Rao Ging", n ni qun c con ngi Gisu c th v lch s. Hm nay ngi ta khng mun tch ri Gisu lch s vi Kit
c tin. Trong lnh vc khoa hc Kinh Thnh, cc nh chuyn mn c nhng khm ph mi, khoa ch gii tin thm mt bc. Hu ht gii
mn sinh thuc trng phi Bultmann ch trng xt li lp trng ca thy (Fuchs, Bornkamm, H. Conzelmann, Braun, J. Robins, G. Ebeling,
Marxen). Trn bnh din "ph bnh lch s" v ch gii Kinh Thnh, ta khng n ni phi tht vng v s hiu bit c th c v Gisu lch s.
Cc Tin Mng nht lm cha ng nhiu truyn thng chn thc hn l Bultmann ngh. Cc Tin Mng khng cho php chng ta u hng hoc
hoi nghi.
Tri li chng lm xut hin trc mt chng ta mt cch r rng con ngi Gisu. Mc d khng ging nh kiu cc sch tiu s thc hin ngy
hm nay. Mt im cn lu trong cu trc cc Tin Mng l s ni kt cc s ip vi bi tng thut.
Trn bnh din thn hc ngy nay, ngi ta ngh rng khng th ni ti nhn tnh ca c Gisu mt cch tru tng v tng qut ha nh trc
y. Khai 5trin v gii thch t ng "bn tnh nhn loi" ca c Kit cha c th hiu c con ngi Gisu Kit. Thn hc hm nay
khng thch cc phm tr hu th hc. V li ch nhn mnh n bn tnh nhn loi ca c Kit mt cch chung chung cha din t mt
cch sinh ng ngha ca mu nhim Nhp Th.
Hn bao gi ht, thn hc hm nay c khuynh hng chng li "o Thn Thuyt" (Doctisme) ng thi mun trnh thi duy tn (fidisme),
thn hc mun vt khi ci ch quan ca con ngi. Hn na quan im ca lch s con ngi hm nay cng i hi mt ci nhn thc t v c
22/11/2017 Kyto Hoc
th i tng ca c tin. V li, n cu l n nhng khng chng ta khng th ty nghi s dng d l qua v nh c tin. Phi bit nhn ra
kha cnh "ngoi ti" (extra nos) ca s ip, phi bit xut hnh, vt qua chnh mnh n vi bin c Cu , l s Hin Linh ca Thin
Cha trong lch s.
Ngy nay, hn bao gi ht, khoa Kinh Thnh v khoa thn hc gp g nhau v cng tc vi nhau mt thit. C hai bn u ngh rng khng th
gii quyt vn Gisu lch s, duy nht bng "Li Rao Ging" v qua Li Rao Ging. Chng ta c th gp Gisu lch s qua trung gian ca cc
chng nhn tin khi. E. Fuchs xc nh r rng phng hng nghin cu Kinh Thnh Tn c v Kit hc hm nay: Nu trc y chng ta
tm hiu Gisu lch s nh li rao ging, th hm nay chng ta gii thch li rao ging nh c Gisu lch s. Hai cch thc gii thch v b sung
cho nhau (Zur Frage nach dem historischen Jesus, Tbingen 1965).
Ni cch khc, thn hc hm nay vn mun tm hiu c Gisu trong nh sng c tin ca Gio Hi, nhng ng thi cng mun gii thch nim
tin ca Gio Hi khi i t con ngi Gisu lch s.
Dng nh cc nh thn hc ngy hm nay mun ha gii khoa tn l ca Gio Hi vi khoa ph bnh lch s, khng phi bng mi gi, nhng
bng mt tinh thn khim nhu v i thoi, vi s can m cn phi c v vi nh sng c tin chiu ri trn thc t lch s con ngi.
Tr V Trang Mc Lc
Tr V Trang Nh
22/11/2017 TRO LU MESSIA TRONG CU C
TRO LU MESSIA TRONG CU C
GM Phaol Bi Vn c
I. TRO LU MESSIA - NGN S.
Dn Cha l dn sinh ra nh Li Cha. Dn Israel sng lch s ca mnh di s phn x ca Li Cha. Israel khng thy Thin Cha, nhng ch
nghe Thin Cha. n gi ca Israel "hin thn" ni mt con ngi c bit : con ngi y l Ms. l con ngi c Thin Cha trao ph cho
Danh Giav (Xh 3,14), l con ngi c m thoi vi Thin Cha din i din (nl 5,4). l con ngi "ng gia" Thin Cha v Dn, l
ting Thin Cha ni vi con ngi, v ting con ngi ni vi Thin Cha (nl 5,5).
Ms l hin thn n gi ca Israel, l dn ca Li, n ni tng lai v nim hy vng ca Dn ny lc no cng qui chiu v gng mt ca ng
:"Ta cho chi dy gia anh em chng mt tin tri nh ngi. Ta s t li ca Ta ni ming n v n s ni vi chng mi iu Ta truyn cho
n"(nl 18,18).
iu c ngha l bao lu Israel tn ti, Israel s lun lun l Dn ca Li v s khng thiu s ngn (Am 2,11 ; Gr 7,25).
Nhng li ni y cng mang mt chiu hng "ch v", biu l s ch i mt "Ms" mi nh du giai on Xut Hnh Mi v Giao c Mi.
Vai tr tin tri ca Ms hm cha c cc chc nng t t v vng , nhng sau ng, cc chc nng tch bit dn, ri ch cn chc
nng tin tri l ng vai tr "s gi" ca Li, chc nng mc khi, chc nng ca Li, vi tt c sc mnh, s sng ng v hu hiu ca Li
Cha (Is 55,10-11). gia lng vng quc Israel, cc tin tri lun lun l mt sc mnh ph phn i vi gii t t v vua cha, ging nh
Elia l chin xa v l k binh ca Israel (2 V 2,12), nh Girmia c t ln nh v ph, xy v trng (Gr 1,10). Nh Isaia l ngi lun
khin trch s bt trung vi giao c ca gii ca quyn (Is 7,13), lun chng li vic phng t v hnh thc do gii t t ch tr (Is 1,13-14).
Khi vng quc sp , Dn phi lu y v t t khng cn, li tin tri vn tn ti, khng bao gi im ting, v chnh l iu nui dng
nim hy vng ca Israel. Chc nng tin tri t ti cao im ni nhng bi ca Ngi Ti T trong Isaia II (Is 42,1-9 ; 49,1-6; 50,4-9 ; 52,13 -
53,12). Ln u tin, nim hy vng tin tri c din t bng ngn ng ging nh tin tri Ms, v Tn c sau ny s dng gii thch cng
vic v s phn ca c Gisu. Cc bi ca ny din t nim hy vng ca Israel chun b n nhn nhng li ha c loan bo gia lc au kh
v th thch.
Li ha ni v "Ngi ti t ca Giav", v ti, c chn v c sai i hon tt s mng tin tri trong Israel v i vi dn ngoi : Ngi s
loan bo n cng chnh v lnh o trong cuc Xut Hnh mi. Bn thn Ngi tr nn nh bn Giao c k kt gia Thin Cha v nhn loi.
Ngi s au kh n mc nh b Thin Cha b ri, v s cht m mu. Nhng Ngi chp nhn tt c cch kin nhn v du dng, khng bao
gi nh mt lng tin v iu kin vo Thin Cha Giav. au kh ca Ngi nh l hu qu ca ti li th trn, s tr thnh nguyn nhn cu
ri cho ngi khc : chu kh v "s ng" v thay cho h, Ngi s nhn lnh cho h phng dc cha lnh v Ngi s c Thin Cha ban
cho vinh quang bt dit.
Nhn vt Ti T Giav ging nh mt li gii p cho nhng au kh ca Dn Lu y, nhm khi dy ni h lng cy trng vo Thin Cha.
http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/THANHOC/TraoluuMessiatrongCuuUoc.htm 1/4
Sau ny, ngay c khi "tro lu tin tri"gn nh tt hn, vn cn nim ch mong Li x tan s thinh lng ca kh au v hon thnh iu Thin
Cha ha : "c g Ngi x tri Ngi xung"(Is 63,19) (so vi "tri x ra" trong Mc 1,10). Ngi ta ch mong mt tin tri thi cnh chung, mt
lya mi (Ml 3,23), mt Ms mi s thi hnh nhng du l, nhngk cng nh thi Xut Hnh.
Tro lu "Messia tin tri" ny sinh t s gp g, tip xc gia lch s ca Israel vi Li ca Thin Cha : Li ph phn v ch trch lc Israel an
nhn v h hng, Li an i v v khi Israel khn kh tuyt vng. Li nui dng lng cy trng ca Israel, ch i mt tin tri s ti to li Dn
Cha, t Dn di quyn phn x v lng thng xt ca Thin Cha. Sm ngn Is 61,1-3 m c Gisu ng dng cho mnh Hi ng
Nazareth din t trn vn s ch mong ca Cng ng Dn Cha sau lu y (Lc 4,19-19).
II. TRO LU MESSIA - VUA.
i vi Israel, lch s lun c mt chiu kch tn gio, quyn bnh cng th. Tt c u c c di mt ci nhn tn gio, qui chiu v mt s
nhn vt ni bt trong lch s Dn Cha.
Khi suy ngh v lch s di kha cnh "quyn bnh" th Israel thng qui chiu v avt, v Thnh Vng hon tt nhng li Thin Cha ha
vi cha ng, nhng cng m ra cho mt thi k ha hn mi, l li Thin Cha ha vi avt c ghi li trong li sm Natan (2 Sm 7). Li
ha ny c coi nh mu c ca tro lu Messia - Vua. avt mun xy cho Thin Cha mt nh (c.5), nhng Thin Cha Giav li cho avt
bit l chnh Ngi s xydng cho ng mt nh (c.12), mt dng di trng tn (c.16). Nh vy Li Ha vi avt tip ni Li Ha vi t ph,
Giao c vi avt tip ni Giao c Sinai.
Li ha vi nhn loi v "Dng Di" ngi ph n (St 3,15) th hin ni miu du Abraham, gi y th hin ni dng di avt. Chnh t y
m nim hy vng ca Israel gn cht vi s phn ca dng di avt.
Trong cc Thnh vnh ca tng vng triu, m t cc l ng quang ca nhiu v vua k nghip avt, nim hy vng hng v dng di avt li
c khi dy (Tv 2 ; 72 ; 110).
Vua c coi l "Thin T", ng lm cho cng l ng tr, ng cu thot Dn v lm cho vng quyn lan rng mt cng tri t. V ThinT
ny ty thuc vo Giav Thin Cha, c Giav xc du, nn c gi l Messia.
Thc ra, khng c mt Thnh vnh ring r no hng ti mt v Vua cnh chung, nhng khi c t trong ton b Thnh vnh, v c s dng
vo lc vng quyn sp , th chng li nui dng mt nim hy vng cnh chung.
Nhng trc khi ch qun ch sp , tro lu "Messia - Vua" vn c thi ph phn vi cc vng triu c th trong Israel. Cc tin tri ph
phn s bt trung ca cc vua da vo li Thin Cha ha vi avt. Vo cui th k VIII, Isaia chng li nhng tnh ton ca vua Achaz, i
hi lng "tin tng" v iu kin vo Thin Cha : "Ny y mt ngi n s th thai v s h sinh mt con trai, Ngi s c gi l Emmanuel"
(Is 7,14). Ngi s l mt v vua l tng khai trng mt thi i mi. Thin Cha dng mt ngi n c quan h vi dng di avt.
Is 9,1. 5-6 cng c mt ci nhn tng t :"Mt tr sinh cho ta, mt con trai c ban xung cho ta ; vai ngi ly quyn bnh v thin h
h tc hiu Ngi : C Vn k diu, Thn anh dng, Cha i i, Vua bnh an".
Trong Is 11, tro lu Messia - Vua lun phn khng chng li hin ti, loan bo s khai sinh mt thi i i mi : "Mt chi s xut t gc Ysai,
v t r n lc n s mc ln. Trn Ngi Thn Kh Giav s u xng" (Is 11,1-2). Ngi s phn x cng minh cho ngi hn yu, v on
nh ngay chnh cho hng ngho hn trong x. Ming Ngi s l gy nh cng bo, hi th nui Ngi s git cht c nhn" (c.4). "By gi
si vi chin, heo nm bn cnh d con" (c.6 - 9).
Cng trong bi cnh e da ca qun Assyrie, tin tri Mikha cp n mt v vua mi : "Phn ngi hi Bethlem Ephrata nh b nht, chnh t
ni ngi s xut hin cho Ta, v c mnh thng lnh sn h Israel." (Mk 5,1 -5).
Tin tri Girmia, trc nguy c sp ca Girusalem, chng li gii cm quyn h nt thi by gi, v hng v mt vua lai thi, chi lc
c hu ca avt (Gr 23,5). zkiel, d hng v n Th nhiu hn, vn khng qun nhc ti avt mi (Ed 27,22-24 ; 34,23 ;37,24 .).
Sau Lu y, nim hy vng ny tr thnh s ch i thi i cnh chung sp n, thi vng quc l tng ca Vua - Messia s n : "Hy nhy
mng n t Sion ! Reo h ln n t Girusalem ! Ny Vua ngi n vi ngi, Ngi, ngi tit ngha v c sinh, kh hn v ci mnh la,
trn mt con la, con ca la m" (Dcr 9,9)...
III. TRO LU MESSIA - T T.
Hng t t trong Israel gn lin vi truyn thng Lvi (nl 33,8 -11), c nhim v truyn t v gii thch Mc khi, c hnh hy t : "Chng ch
gio phn quyt ca Ngi cho Giacp., chng thng hng ln mi Ngi" (nl 33,10).
Ngoi chi tc Lvi, chc nng t t cn c thi hnh bi ch nh (Ba n Vt Qua) bi cc lnh t nh Ms, Ysua, Samuel cho ti khi Vua
m nhn c vai tr t t : "Giav th v Ngi chng h hi tic ; Ngi l t t mun i theo kiu Melkis"
(Tv 110,4).
Vai tr t t ny, avt thi hnh khi a hm bia ln Girusalem (2 Sm 6), Salomon khi cung hin n Th (1 V 8), Ezechias khi hy b rn
ng (2 V 18,4), Vua Josias khi "ti lp" Giao c bng c hnh l Vt Qua (2 V 23). Tng quan mt thit gia cc vng triu dng h avt
v n Th Girusalem, c din t trong "thn hc Sion" (Tv 46 ; 48 ;76 ; 87 ; Is 2,1-5 ; Mk 4,1-3).
Sau Lu y, lc ch qun ch chm dt, th chnh hng t t li "tp trung" m nhn vng quyn, nui dng mt tro lu Messia t t,
phn khng li hin ti. Nm 573, zchiel gii thiu th kin v n th cnh chung (Ed 47,7- 9). Khong nm 520, Zacharia gii thiu mt gng
mt Thng T l Ysua (Dcr 3,1-7).
Trc s suy i ca hng t t trong Israel, hay trc nhng tht bi ca h (anh em Machabes), nim hy vng ca Israel li hng v mt
Messia T T thi cnh chung. Qua cc bn vn Qumran ta thy nim hy vng ny kh mnh lit vo thi c Gisu.
IV. TRO LU MESSIA KHI HUYN.
Tht vng trc hin ti, trc tt c nhng thc ti trn gian, nhng t chc nhn loi, nim hy vng ca Israel c lc c bc l v nui
dng nh tro lu Khi Huyn.
Nim hy vng Thin Sai khng cn da vo vua cha, t t hay bt c trung gian nhn loi no na, nhng ngi ta hng v s "can thip t
tri", hng v mt ng Messia bi tri.
Trc Lu y, hnh nh s can thip t tri l "Thin Thn ca Giav", c khi ng ha vi Giav, c khi phn bit vi Ngi. Sau Lu y, hnh
nh ny tr thnh i tng ca tro lu Messia v mang mu sc cnh chung : "Ny, Ta sai Thn S ca Ta, k s vn ng bt li trc nhan
Ta. ai chu ng ni ngy Ngi n ? Ai ng vng khi Ngi hin ra ?" (Ml 3,1-3).
Truyn thng khn ngoan pht xut t s tip xc gia Dothi-gio vi th gii Hylp. S gp g ny gip o su "tro lu Messia Khi Huyn".
Khn Ngoan c "ch v ha" tr thnh mt hnh nh huyn b mang nhiu sc thi : tin tri (Cn 8,12 - 1,20-33), t t (Cn 9,1-6), vng (Cn
8,12-36). Khn ngoan l "trung gian to dng" mang chiu kch "v tr" (Cn 3,19 ; 8,22-31 ; Kn 7,22 ; 8,6).
Tro lu Khi Huyn chn mi trong bi cnh ny : kt hp nhiu "yu t tin tri" vi truyn thng khn ngoan v nh mun ra mt thn hc
v lch s.
Tro lu dng rt nhiu biu tng, tm cch gii thch nhng khc quanh lch s ph hp vi "chng trnh cao hn ca Thin Cha". S xung
t gia thin v c trn gian ny ch l mt kha cnh, mt phn ca trn chin ln hn, s kt thc trong mt trn chin cui cng, by gi
ton th to vt s c ti to v i mi. V anh hng ca trn cui cng ny l ng Messia. Thm vo hnh nh ny, c mt hnh nh rt
huyn b l "Con Ngi" n trn my tri : (Fils de lhomme) (n 7,1-19).
Tro lu Khi Huyn ngoi Kinh Thnh cn nhn mnh nhiu hn c tnh ch v ca hot ng cu th ca "Con Ngi". C l tro lu ny nh
hng nhiu trn cc sch Tn c. Sch "Hnoc" ni n "Con Ngi" trong bn chng (46,2 ; 48,2 ; 62,5-14 ; 69,26).
Nhiu ch ca tro lu Khi Huyn ny nm trong "bi cnh t tng" thi c Gisu.
Tro lu Messia Khi Huyn pht sinh t s i chiu gia cc li ha ca Thin Cha vi hon cnh lch s. Tro lu ny nhn mnh nhiu hn
n s can thip ca Thin Cha hon tt cc li ha, n chun b vic loan bo s can thip ti hu ca Thin Cha trong lch s loi ngi,
m cc sch Tn c din t.
Nu dng li Cu c, Thin Cha ca Li Ha c v nh tht bi, v cc nim cy trng u chm trn vi tht bi : tht bi ca ngn s, ca
vng triu, ca t t, ca ng Thin Sai m ngi ta ch i.
Nhng s n lc Thin Cha chin thng, chin thng y c thc hin ni "Bin c Phc Sinh c Gisu Kit".
Tr v Mc Lc Thn Hc | V Trang Nh
22/11/2017 PHC M THI NIN THIU V I SNG N DT CA C GISU
PHC M THI NIN THIU

V I SNG N DT CA C GISU
GM Phaol Bi Vn c
I. PHC M THI NIN THIU.
Mun hiu Phc m thi Nin Thiu, phi bit cc li hnh vn m Thnh K dng trnh by cc bin c.
- S vn (genre historique).
Cc bi tng thut mun trnh by v gii thch bin c xy ra thc. Cc nh ch gii hin i u ng l tc gi Phc m khng mun
m t s kin xy ra nh th no, nhng mun lm ni bt " ngha c " ca bin c c tng thut. (Dng nh tc gi gi thit l
cc c gi bit s kin).
- M vn (genre artistique).
Mu sc "thm m" cng kh r rt trong cc bi tng thut, cch xp t cc nhn vt, cc "tnh tit" c v rt chu o mun lm ni bt thi
ca cc nhn vt v ngha ca thi y. Cc nh ch gii u ng v im ny, d c nhng li ct ngha khc nhau.
- Midrash.
Li tng thut c xy dng trn nhng bi tng thut ca Cu c, c lm ni bt ngha ca bin c.
Cc chi tit, cc cch ni v ngay c cc tnh tit, khng nhm thc ti xy ra, nhng nhm gii thch ngha ca iu xy ra. c gi thi
by gi c l t ch ti nhng chi tit lch s chnh xc, nhng li bn nhy hn i vi nhng hnh nh v t tng trong Cu c c gi
ln soi sng bin c.
C th so snh li hnh vn ny vi mt bi ca c m nhc. Nhc c mc ch lm cho ngi nghe thng thc bi ca mt cch l th hn.
Nhng khng d phn bit u l nhc m, u l bi ca, do , cc nh ch gii c nhiu kin khc nhau.
P. Ortensio da Spinetoli vit :
Nu c Gisu khng sinh ra Bethlem i na th iu ny khng c nguy him cho c tin, bi v bi tng thut ca Matthu l mt s "b
tr" nhm chng minh c Gisu bi dng di avt v l ng Messia. Nhng cng khng c l do g nghi ng vic c Gisu sinh ra
Bethlem (x. Mt 2,6 ; Mk 5,1). Ch c nghi vn, khng c bng chng.
http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/THANHOC/NienThieuvaAnDat.htm 1/7
Trong cuc sng cng khai, c Gisu vn lun lun xut hin nh ngi qu thnh Nazareth, ch khng phi l ngi x Giua.
iu lm ngi ta ngc nhin l nhng chuyn Matthu k li v s bch hi ca Hr, git cc hi nhi, trn sang Aicp khng c trong Phc
m Luca, l ngi "rt gn gi vi Maria". iu ny cho thy Matthu nhm mc ch tn gio nhiu hn. Nhng khng phi v th m c
php nghi ng tt c nhng g ngi k li. (introduzione aivangeli dell "Infanzia, Paideia, Brescia, 1968).
Vai tr ca nh thn hc l xc nh ngha m thnh k gn cho bin c, hoc cho nhng chi tit c tng thut, s ip cc ngi mun
loan bo cho chng ta.
V d r rng l : Luca mun lm ni bt vai tr ca Maria, khi dng cc t ng "con gi Sion" hay "hm bia Thin Cha". (Cc nh Thn hc c
nhim v phi tm hiu gi tr ca cc tc hiu y).
Tm lc ngha Thn hc ca Phc m thi Nin Thiu, chng ta c th ni nh sau :
"Tc gi Phc m Mt 1-2 nhm mc ch gii thiu cho c gi "c Gisu Kit" : - Con ngi ca Ngi (1,2-25) ; - S mng ca Ngi (1,25 -
2,23). Ngi n nhng b dn Ngi t khc v bch hi ; nhng s i khng ny khng ngn cn cc dn ngoi n cng ngi v s thc
thi li ha. Thay v l vua dn Dothi, Ngi tr thnh vua dn ngoi : bi tng thut l mt tc phm c ch ring v nhm chng minh
ch .
i vi Phc m Luca cng th, ch ch ct yu l ch ch "gio thuyt". Tc gi dng nhng yu t thm m v vn chng loan bo mt
s ip Kit hc v Thnh Mu hc. Trung tm im khng phi l thi nin thiu ca Gioan Ty Gi v ca c Gisu, nhng l s mng ca
ng Cu Th v vai tr ca ng Tin H v ca c Maria, M Ngi trong chng trnh cu .
Khc vi Matthu, s nhn bit con ngi Gisu Nazareth l Con Thin Cha v l ng Cu Th khng c mu sc bi kch, nhng din tin
trong nim hoan lc y trn, gia mun li ca ht, tng trng cho nim hnh phc c cu .
II. I SNG N DT CA C GISU .
A. I SNG N DT.
Nhng li loan bo v nhng bi tng thut bin c Ging Sinh lm chng cc li ha thin sai hon tt. ng Messia c loan bo cho
nhng ai ch i, nhng ngi ngho ca Giav Thin Cha. Nhng ti sao ngi ta khng nhn ra s hon tt y ?
Matthu tr li bng cch nhn mnh tm vc chnh tr v v hon ca bin c. ng din t m phng theo nhng bin c ghi du s khai
sinh Dn Cha thi Xut Hnh :
- Mt du hiu xut hin trn tri (Mt 2,2.7.9)
- Du hiu c cc o s nhn ra (2,2-12)
- Vua Hr ti bin c v s cho ngai vng ca ng (2,3-8).
- Giuse v Maria chn cuc sng lu vong (2,14) v n mnh trong mt lng vng Galil.
Nt sau cng ny lm cho ta thy Ms mi (c Kit) c khun mt Ngi Ti T khim nhng ca Thin Cha.
Quan im ca Luca hi khc : s V Danh ca Hi Nhi Gisu do mun ca Thin Cha ; Thin Cha mun biu l n sng ca Ngi m
khng o ln hon cnh nhng con ngi n nhn. Luca ly li ch nhng ngi ngho ca Giav l nhng ngi v danh, khim nhng,
b khinh d, nhng c Thin Cha yu thng.
c Maria ch l mt thiu n bnh dn, l ti t ca Thin Cha, nhng vinh quang ca Thin Cha u li trn Ngi.
c Gisu sinh ra trong nhng iu kin tng i bi t, nhng cc thin thn ca ngi vinh quang Ngi. Cc mc ng ngho kh, vi ci nhn
tinh t, nhn ra vinh quang ca Thin Cha trong s ngho nn.
c Gisu v c Maria tun th ht cc tp tc, nghi l Dothi, v lm theo cng v ngi ngho. Nhng ngi tip ni dng di ngi ngho
Giav, khng ngng trng ch n cu , nhn ra Vua Messia v nh Sng mun dn.
c Gisu, khi c tm thy trong n th, cho cha m ng ngng bit mt phn no s trng i ca huyn nhim bn thn Ngi, ri
sau i su vo i sng vng phc bnh thng trong rt nhiu nm. Ngi ta hu nh khng bit g v Ngi ; Ngi ng ho vi nhng
ngi ng trang la n mc h khng th tin vo Ngi, khi Ngi bt u ng vai tr Ngn S (Lc 4,16-30).
C th gii thch s v danh ca thi Nin Thiu c Gisu nh sau : Ngi tha hng gia nghip nhng ngi ngho ca Giav. Gng Mt
trn ho nht trong s h l hnh nh Ngi Ti T m Isaia m t trong cc chng 52 - 53. c Gisu l mt Messia Ti T. Cc tc gi ngy
th khng chp nhn iu , v lm cho cuc i nin thiu ca c Gisu y nhng php l. H ph nhn s mng ca c Gisu theo
nh Tin Mng din t.
B. NGHA THN HC CA THI K N DT.

Khi vit c Gisu c tn ti thm v khn ngoan, vc dng v n sng trc mt Thin Cha v trc mt ngi ta (Lc 2,52), dng nh Luca
mun bin minh cho thi gian n dt lu di ca c Gisu Nazareth, coi nh s trng thnh cn thit lo cng vic loan bo Nc
Thin Cha. S bin minh ny ha hp vi quan im Thn hc v ng Messia Ti T Giav.
Theo thnh Irn, Thin Cha "nhp th" lm quen vi con ngi, v tp cho con ngi lm quen vi Thin Cha. Ni con ngi Gisu, Thin
Cha hc sng chung vi con ngi, v dy con ngi sng chung vi Thin Cha. Thin Cha nh mun "thun ha" con ngi, v con ngi
th tp quen vi Thin Cha.
D nhin, khng nn nhn li suy ngh ca Irn trn bnh din tm l. Irn nhm " ngha thn hc" ca mu nhim Nhp th : Thin Cha lm
ngi con ngi tr thnh thn linh. S trao i k diu ny khng ch l tng m l thc t. Nhp Th thc s l mt tin trnh lm ngi
ca Thin Cha ni Con ca Ngi - (humanisation de Dieu en son Fils). Khng c Nhp Th, nu Cha Con khng i vo chiu dy ca thn
phn con ngi.
Cc sch Tin Mng, chng t ca li rao ging, khng m t i sng n dt ca c Gisu. l i sng ca mt con ngi Nazareth, mt
con ngi thng, khng c g c bit. Con ngi y khng c nh hng trn vn mnh ca qu hng x s. Ngi khng l mt anh hng,
cng khng l mt siu nhn. Thn phn ca Ngi bnh thng v khng ng dng li, nu khng phi l nhn mnh kha cnh "thng
nht" ca cuc sng Ngi.
M t i sng n dt ca c Gisu c ngha l m t mi trng sng ca Ngi, nhng lin i ca Ngi : dng tc, lng x, thi i, tn gio.
Trong 30 nm, c Gisu chia s vn mnh ca mi con ngi qu Nazareth. C tnh ca Ngi khng ni bt. Ngi khng li iu g
trong lch s thi y.
Ngi thuc v m ng v danh m khng ai bit n.
Cc sch ngy th khng chu ni s lu m ny. Thin Cha khng th sng nh mt con ngi thng, cc sch y gn cho c Gisu nhiu
php l.
Tin Mng Luca v Matthu th ni ti "ngun gc thn linh, siu vit" ca c Gisu. c Gisu n dt y l ng Messia, l Ms mi, l Cha,
l Con Thin Cha.
Ngi vn l Con Thin Cha d l thn phn "ngi thng", Ngi l nh th trong chnh thn phn y. Nhn tnh ca c Gisu khng ch l
"bn ngoi". Nhn tnh y thc s l ca chng ta, c Gisu trng thnh dn theo nh i hi ca thn phn lm ngi.
C iu chc chn l Ngi khng hon ton xut thn t trn th. Nhng ngi m r vo lch s trn gian. Ngi l "cnh ca m ra" chiu
kch siu vit. S xut hin ca Ngi khai sinh cho mt nhn loi mi, ng thi vn l lch s nhn loi tip din. c Gisu ban cho lch s y
mt b mt thn linh, nhng khng phi ch bn ngoi, ch l tng, m l bm r trong thn phn con ngi ; l b mt thn linh ca thn
phn chng ta. Nm 451, Cng ng Chalcdoine khng nh Ngi "ng bn th" (consubstantiel) vi chng ta, ngoi tr ti li.
Nh vy, nhng nm n dt ca c Gisu c gi tr thn hc rt cao. Nhng nm y mi gi chng ta khng nn suy t v c Gisu nh mt
l tng tru tng : Ngi l mt c nhn vi tt c nhng gii hn ca c nhn. ng c Gisu l Aam mi, l Con Ngi Ph Cp. Nhng
iu khng bin Ngi thnh mt tng nhn loi tru tng. Ngi vn mang du vt ca dn tc, gia nh v thi i. Chnh qua nhng
gii hn lch s y, Ngi s n ni kt mi ngi, khng phi d c nhng gii hn y, m l trong chnh nhng gii hn y. Khng c php
chi b ngun gc Dothi vng Galil ca c Gisu. Vic nhn bit Ngi cch thing ling khng ph nhn lch s v c tnh ca Ngi. Tri thc
"thn hc" v Ngi khng c coi thng con ngi c th ca Ngi. Tri thc y ch l Thn hc thc s, khi con ngi c th ca Ngi khng
cn l c vp phm m li l trung gian.
Cm d ca thn hc l dng li chn l tru tng, gt b nhng h lun c th. Ngi ta tin rng Ngi l ngi tht, nhng li gn cho Ngi
mt tri thc siu phm, mt tm l c bit khng lin h g vi con ngi chng ta. Ngi ta b i "chiu dy" ca nhn tnh. Nhng nm n
dt v s "trng thnh" m Luca cp mi gi chng ta hy coi chng khuynh hng "a s l" ca chng ta. Khuynh hng y c th a
chng ta ti ch chi vic Cha Con t mc khi ni "con ngi" (dans lhumain). Con Thin Cha cho Thin Cha mt b mt nhn loi,
khng phi bng cch lm tan v b mt y, m bng cch m nhn thn phn bnh thng nht ca con ngi. Kit-gio loan bo b mt
nhn loi ca Thin Cha.
III. QUAN IM SCH GIO L MI CA GIO HI CNG GIO V THI NIN THIU V I SNG N DT CA C GISU.
Khoa Kit-hc c in t lu tm n cc mu nhim i sng c Gisu (les mystres de la vie de Jsus), coi cc mu nhim y nh khng cn
thit cho suy t h thng v Cha Kit. M ch dnh cho khoa tu c hc. iu lm cho khoa Kit-hc tr nn ngho nn v kh khan.
Ngy nay, ngi ta khng bng lng vi quan im coi khoa thn hc nh mt khoa l thuyt. Thn hc l hc v Cha, m hc v Cha l
sng.
V phng din ny, quan im ca Sch Gio L mi rt r. Sch Gio L thng xuyn nhc n vic sng gio l. V l mu mc Hun
Quyn a ra cho thn hc hm nay : "tt c nhng g c Kit sng, Ngi lm cho ta c th sng nhng iu y ni Ngi, v Ngi sng
nhng iu y ni chng ta... Chng ta c ku gi nn mt vi Ngi ; iu Ngi sng trong xc phm v chng ta v lm gng cho chng
ta, Ngi cho chng ta c thng hip nh l chi th Thn Mnh ca Ngi" (S 521).
A. MU NHIM CHUN B.
Vic con Thin Cha n trn gian l mt bin c v cng ln lao ; Thin Cha mun chun b t nhiu th k trc. Nghi thc v hy l, hnh
nh v biu tng ca giao c c (Dt 9,15), Thin Cha hng tt c v Cha Kit. Ngi loan bo bi ming cc tin tri tip ni nhau trong
Israel. Ngi khi dy trong lng nhng ngi ngoi o s ch mong "ngm ngm" vic Con ca Ngi n. (S 522).
Gioan Ty Gi l ngi dn ng gn nht cho Cha, c sai n chun b cho Ngi. "L tin tri ng Ti Cao", ng vt trn mi tin tri ;
l tin tri cui cng, ng khai mc Tin Mng. T lc cn trong d m, ng n cho Cha n v ng sung sng lm bn vi Tn Lang
(Ga 3,29) m ng gii thiu l Chin Thin Cha, ng xa ti trn gian (Ga 1,29). i trc c Gisu vi Thn Kh v quyn nng ca lya (Lc
1,17), ng lm chng cho c Gisu bng li rao ging, php ra thng hi v cui cng bng tun gio. (S 523).
Hng nm c hnh phng v Ma Vng, Gio Hi hin ti ha s ch i ng Messia : hip thng vi s chun b lu di vic Cha n ln th
nht, cc tn hu nung nu s ch mong Ngi tr li. C hnh sinh nht v ngy tun gio ca Gioan Tin H, Gio Hi kt hp vi mun ca
ng : "Ngi phi ln ln v ti phi nh i" (Ga 3,30) - (S 524).
B. MU NHIM GING SINH.

c Gisu sinh ra ni chung b, trong mt gia nh ngho. Cc mc ng l nhng nhn chng u tin. Vinh quang Thin Quc biu l
trong s ngho hn. Gio Hi khng ngng ca tng vinh quang ca m y :
"Hm nay Trinh N sinh ra ng Vnh Hng

Tri t hin dng hang la cho ng Ti Cao
Thin Thn v mc t ca ngi Cha

o s tin ti cng vi v sao
Hi Hi Nhi, hi Thin Cha Vnh Hng
Ngi sinh ra cho chng con". (S 525)
Tr nn con tr, trong tng quan vi Thin Cha l iu kin vo Nc Tri ; phi h mnh, tr nn nh b ; hn th na, cn phi sinh bi
trn (Ga 3,7), sinh bi Thin Cha (Ga 1,13) tr nn con ci Thin Cha (Ga 1,12). Mu nhim Ging Sinh hon thnh ni chng ta khi c
Kit "hnh thnh" trong chng ta (c.14). Ging sinh l Mu nhim "trao i k diu" :
i s trao i l lng ! ng To Ha mc ly mt thn xc v mt linh hn, sinh ra bi Trinh N, tr nn ngi, khng cn s can thip
ca con ngi, Ngi ban cho ta s sng thn linh. (S 526).
C. CC MU NHIM THI NIN THI

Vic c Gisu chu ct b ngy th tm l du ch Ngi thuc v miu du Abraham, thuc v dn Giao c, Ngi phi phc tng L Lut v
c thng phn i sng phng t ca Israel, iu m Ngi th hin trong c cuc sng. Du ch ny nh hnh bng ca "php ct b ca c
Kit" l "php ra" (Cl 2,11-13) (S 527).
Hin Linh l vic c Gisu t hin trong t cch ng Messia ca dn Israel, Con Thin Cha v l ng Cu Th. Hin Linh c hnh vic cc
o s t phng ng n th ly Ngi (Mt 2,1), cng vi php ra Ngi lnh nhn sng Gioan v tic ci Cana. Cc o s i din cho
cc dn ngoi vng chung quanh : sch Tin Mng coi h nh l hoa qu u ma ca dn ngoi, n nhn Tin Mng cu trong bin c Nhp
Th. Vic cc o s n Girusalem tn th Vua Dothi (Mt 2,2). Vic h n cho thy nhng ngi ngoi gio ch c th tm c Gisu v
tn th Ngi l Con Thin Cha v ng Cu Th, nh quy hng v dn Dothi v n nhn t h li ha thin sai cha ng trong Cu c.
Hin Linh biu l s vin mn ca dn ngoi gia nhp gia nh cc U.
T Ph v t cng v Israel. (S 528).
Vic dng c Gisu vo n Thnh cho thy Ngi l "con u lng" thuc v Thin Cha. Cng vi Simon v Anna, c s ch mong ca Israel
gi y gp g ng Cu Th. c Gisu c nhn bit l ng Messia tng mong i, l "nh sng ch dn", l vinh quang ca Israel,
nhng cng l du hiu "chng i". "Li gm" c tin bo cho c Maria, bo trc mt hin t khc, trn ho v duy nht ca thp gi
a n n cu m Thin Cha dn san trc mt ch dn. (S 530).
D. CC MU NHIM I SNG N DT CA C GISU.

Trong phn ln cuc i, c Gisu chia s thn phn ca a s nhn loi : mt i sng thng nht khng c g v i bn ngoi, mt i
sng lao ng tay chn, mt i sng tn gio di quyn L Lut Thin Cha, mt i sng trong tp th. Giai on ny, chng ta c mc
khi l c Gisu tng phc cha m v ln ln v s khn ngoan, vc dng v n sng trc mt Thin Cha v ngi ta (Lc 2,52) (S 531).
Vic c Gisu phc tng m v cha nui hon tt gii rn th t. l hnh nh s vng phc ca Ngi i vi Cha Cha trn tri. Vic phc
tng hng ngy ca c Gisu i vi Giuse v Maria bo trc s phc tng trong ngy Th Nm Tun Thnh : "xin ng theo Con" (Lc
22,42). S vng phc ca c Gisu trong i sng n dt bt u ti lp iu m s bt tun ca Aam hy hoi. (S 532).
i sng n dt Nazareth cho mi ngi c hip thng vi c Gisu bng nhng con ng thng nht ca cuc sng. "Nazareth l
trng hc ni ngi ta bt u hiu cuc sng ca c Gisu : trng hc Tin Mng... Trc tin l bi hc thinh lng. Mt bi hc i
sng gia nh... Mt bi hc lao ng... (Paul VI, disc. 5 janvier 1964 Nazareth). (S 533).
Vic tm li c Gisu trong n Thnh l bin c duy nht gin on s thinh lng ca cc sch Tin Mng v nhng nm n dt ca c Gisu.
c Gisu h m cho thy "mu nhim hin thnh hon ton cho s v pht xut t t cch l Con ca Thin Cha (Lc 2,49-50). Maria v Giuse
khng hiu nhiu li ni ca c Gisu nhng vn n nhn trong c tin, v c Maria ghi nh mi trong lng nhng k nim ny sut
nhng thng nm di m c Gisu chn vi cuc sng trong s thinh lng ca mt i thng. (S 534).
Tr V Trang Nh
22/11/2017 c Gisu Ti Th
C GISU TI TH
GM Phaol Bi vn c
I. C GISU TI TH
Trong nhng nm gn y, theo kt qu mi nht ca khoa ch gii Kinh Thnh chung quanh vn c Gisu lch s, s xut hin cng khai v
vic rao ging ca c Gisu ni ln r rng v chc chn hn. Ngi ta khm ph mt khun mt Gisu c bit v r nt. Nhng tnh trng
cc ngun ti liu vn cha cho php vit tiu s v cuc i c Gisu.
Bi cnh lch s c ni n thong qua trong cc bi tng thut Tn c. Vc dng bn ngoi ca c Gisu, cng nh tm l v tnh tnh ca
Ngi khng c cc sch Tin Mng ghi li. Cc sch Tin Mng t ch trng n cc nhn vt lch s ; din tin ca cc bin c lch s, nhng ch
trng n s thc hin chng trnh ca Thin Cha trong lch s. Cc tc gi nhn s thc hin ny di nhng quan im khc nhau, b sung
cho nhau.
Theo Tin Mng Nht Lm, mi trng hot ng ca c Gisu l min Galil, cc th trn chung quanh Bin H Ghensareth. Trong thi gian
hot ng cng khai, cc Tin Mng Nht Lm ch ghi li c mt ln c Gisu ln Girusalem, Ngi b bt v kt n t hnh. Nu ch da
vo cc Tin Mng Nht Lm, chng ta c th ngh rng cuc i cng khai ca c Gisu ch ko di hn mt nm. Tin Mng Gioan th li nhc
n ba ln c Gisu d l Girusalem (Ga 2,13 ; 6,4 ; 11,55), v c tt c bn chuyn i t Galil ln Girusalem (Ga 2,13 ; 5,1; 7,10 ; 12,12).
i vi Tin Mng Gioan, Girusalem chnh l ni cc bin c quan trng xy ra. Giai on hot ng ca c Gisu ko di t 2 n 3 nm. Cc
ln c Gisu n Girusalem u to nn s th nghch ca gii lnh o Dothi.
Nu dung ha cc Tin Mng Nht Lm vi Tin Mng Gioan, chng ta c th ni n mt giai on kh thnh cng ca c Gisu Galil. Sau ,
v s th nghch ca gio quyn Dothi, c Gisu thu hp phm vi sinh hot vo ni b cc mn , cho n khi Ngi b bt lc n Girusalem
ln sau cng.
Trn bnh din lch s, hai im kh chc chn l khi u cuc i cng khai ca c Gisu sng Gioan vi php ra ca Gioan v kt cuc bi
thm ca c Gisu trn thp gi ti Girusalem.
Php ra c Gisu lnh nhn u c c 4 Tin Mng ghi li. Khng nn coi cc bi tng thut ny ch thun ty l nhng "bi thn hc",
khng c mt ni dung lch s no. Chc chn c Gisu bit hot ng rao ging v lm php ra ca Gioan. Theo Tin Mng Matthu, Gioan rao
ging ging nh c Gisu sau ny : "Hy hi ci, v Nc Tri gn n" (Mt 3,2). Nhng cng theo Matthu, c Gisu hot ng c lp,
sinh hot ca Ngi lm cho Gioan ngc nhin v bi ri (Mt 11, 2.).
C hai u rao ging "Nc Thin Cha"

. i vi Gioan, Nc Thin Cha n vi du hiu phn x v trng pht. i vi c Gisu, Nc Thin
Cha n vi du hiu lng thng xt v tnh yu dnh cho ti nhn. S ip ca c Gisu l tin vui v "Hng n Cnh Chung" ca Thin Cha.
S mi m bt ng ca s ip c Gisu biu l r rng hn trong cch c x ca Ngi. Nhng quan h gia c Gisu vi nhng con ngi ti
li, nhng con ngi "d bn" theo lut phng t (Mc 2,16.). Vic c Gisu vi phm gii lut Sabbat (Mc 2,23.) v nhng quy nh v iu d
http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/THANHOC/DucGiesuTaiThe.htm 1/11
22/11/2017 c Gisu Ti Th
sch (Mc 7,1...) l nhng iu xy ra trong cuc i cng khai ca Ngi. V nhng quan h ny, m thin h sm gn cho Ngi ting xu :
con ngi m n ch chn, bn b vi qun thu thu v ti li (Mt 11,19).
Ngi ta ch hiu c thi ca c Gisu, nu chp nhn s ip ca Ngi v Nc Thin Cha v v thnh ca Thin Cha. Ct li ca
thnh Thin Cha l "yu mn Thin Cha v yu mn con ngi". Cc php l "cha bnh v tr qu" ca c Gisu theo cng mt hng. i
vi c Gisu, "Nc Thin Cha n gn" c ngha l n cu ang c Thin Cha cng hin cho con ngi c v phn hn ln phn xc,
c ban cho mi ngi v mi ngi mt cch v iu kin, ch i hi hon ci v tin.
Nh vy, s xut hin ca c Gisu ngay t u to ra nim ngng m, phn khi v thm ch say m ni mt s ngi, nhng cng to ra
s hoi nghi, c vp phm v s th ght ni mt s ngi khc. Ngi ta cha tng nghe thy xy ra nh th bao gi.
i vi mt ngi Dothi o c theo ngha truyn thng, cch c x v rao ging nh c Gisu l mt c vp phm, thm ch cn l mt ti
phm thng (Mc 2,7t). i vi gii lnh o Dothi-gio, s ip v cch x s l lng ca c Gisu chng t Ngi l mt tin tri gi. Kt cuc
bi thm ca c Gisu l hu qu ng nhin, do thi ca Ngi (nl 18,20).
Ci cht ca c Gisu trn thp gi l iu chc chn khc thuc v lch s cuc i c Gisu. Khng th nghi ng bng vit gn trn thp gi
m c 4 sch Tin Mng u ni n. c Gisu khng t tuyn b Ngi l ng Messia. V li t xng l Messia, theo lut Dothi, khng l ti
phm ng cht. C l s "si ng" m c Gisu khi dy l nguyn do chnh lm cho gii lnh o Dothi da vo m lm hi Ngi. C
ngi kt lun rng c Gisu c chnh tr. iu ny hon ton sai v khng ph hp cht no vi s ip Tnh Yu ca c Gisu, c
bit l i hi yu thng k th (Mt 5,39-48). c Gisu khng h chn con ng bo lc, nhng chn con ng phc v nh mt ngi
ti t. (Tnh Yu ca Ngi vt qu s d, chin thng s d v to ra mt khi im mi). Cuc cch mng m c Gisu a ti l mt tnh
yu khng bin gii trong mt th gii in du quyn lc ca s v k.
Gisu Nazareth l ai ? Dng nh trong dn chng c nhng d lun khc nhau v Ngi. C ngi th bo l Gioan Ty Gi, ngi th bo l lya,
ngi khc bo l mt tin tri thi cnh chung (Mc 6,14-16 ; 8,28)... l nhng d lun tch cc. Cn c d lun tiu cc. Hr ch nho
Ngi v coi Ngi nh mt ngi in (Lc 23,6-12). Mt s thn nhn ca Ngi coi Ngi nh mt tr (Mc 3,21).
c Gisu khc vi Gioan Ty Gi. Ngi khng sng mt cuc i kh hnh, xa lnh th gian. Ngi cng khng sng i tu tr nh cc thy dng
phi Essniens. Ngi n vi tha nhn v sng gia h. Ngi l mt con ngi thc tnh ci m, nhng khng sng ba bi phng tng. Khng
ai c th trch Ngi phm ti.
c Gisu nh b m nh hon ton bi thnh Thin Cha. Nhng li l ca Ngi nh din t mt k vng v bin, mt iu h trng m khng
g c th so snh. Ngi t b tt c, gia nh, qu qun (Mt 8,20). Nhng Ngi khng l mt k cung tn. Ngi cng khng ging nhng ngi
bit phi. Ngi khng o c theo kiu h. Ngi khng dy mt loi "k thut tn gio" hay cc lut v lun l ng dng. Ngi gi Thin Cha l
Cha. Tnh yu ca Ngi i vi Cha vt mi khun kh, lm cho Ngi tr nn mt con ngi t do, khng bn khon lo lng v ngy mai (Mt
6,25-34).
c Gisu khng thuc v mt t chc no. Ngi xut thn t mt gia nh m bc, nhy cm vi nhng nhu cu v u lo thng nht ca
nhng con ngi phn nh. Trong mt thi i nh thi ca Ngi, thi knh trng m Ngi dnh cho gii ph n l mt iu c bit. i vi
Ngi, tai ha, s ngho kh v bnh tt khng l hnh pht ca Thin Cha. iu gy xc ng nhiu hn c l "tnh yu nng nhit" Ngi dnh
22/11/2017 c Gisu Ti Th
cho cc ti nhn v nhng ngi sng ngoi l x hi. Ngi ng v pha nhng k thit thi, nhng khng bao gi c cm hay th ght nhng
ngi quyn th v giu c.
c Gisu khng chin u chng li quyn bnh tn gio hay chnh tr. Ngi ch chng li quyn lc ca Satan v s d. Ngi khng h nu ra
mt chng trnh ci cch x hi, cng khng cha bnh cho mi ngi. Ngi khng c k hoch hay chng trnh ring. Ngi ch thi hnh thnh
Thin Cha theo nh Ngi nhn thc. Tt c nhng g khc, Ngi u ph thc trong tay Thin Cha. Nn tng ni tm ca Ngi l i sng cu
nguyn, i thoi thn mt v kt hip vi Thin Cha (Mc 1,33-36).
Xt b ngoi, c Gisu hi ging mt thy Rabbi c mt s mn vy quanh. Ngi cng tranh lun v cch gii thch L Lut. Nhiu ngi hi
kin Ngi v nhng vn lut php. Ngi khng c iu kin lm "lut s" mt cch chnh thc. Ngi khng hc trng thn hc hay Kinh
Thnh (Ngi khng c bng cp). Ngi ging dy mt cch n s, c th, ngay tht.
Dn chng nhn ra d dng s khc bit gia c Gisu v cc lut s chuyn ngh. Ngi ging dy nh ng c uy quyn (Mc 1,22.27).
C l danh t "ngn s" ph hp cho Ngi hn. Dn chng v cc mn ca Ngi u ngh nh vy (Mc 6,15 ; 8,28 ; Lc 24,19). Bn thn c
Gisu cng t coi mnh thuc thnh phn Ngn s (Mc 6,4 ; Lc 13,33 ; Mt 23,31-39).
Nhng ri ngay c danh t "ngn s" cng khng ni ln cng v ch thc ca Ngi, Ngi cn ln hn Giona, ln hn Salmn (Mt
12,41t). K vng ca Ngi khng pht xut t s kiu cng, nhng biu l kha cnh cnh chung trong vai tr ca Ngi. Ngi khng l mt trong
s cc ngn s, nhng l ngn s cui cng, ti hu, vt trn cc ngn s. Ngi mang n li ni sau cng v mun ti hu ca Thin Cha.
Ngi l tin tri c y Thn Kh ca Thin Cha (Mc 3,28 ; Mt 12,28).
Vi con ngi v s ip ca c Gisu, thi en ti v vng bng Thin Cha chm dt. Thin Cha khng cn nn lng na ; Ngi ln ting
tr li ni c Gisu. Thi gian n sng khi u. Khi im y tht l lng, khc vi nhng iu ngi ta ch i. Mt nhm ngi v hc t
tp quanh mt con ngi "l lng" so vi mi trng v thi i. Ngi ta thc mc v Ngi. V nhng kin khc nhau : ngi khen, k ch ;
ngi bnh, k chng... Nhng iu ny khng quan trng. i vi Ngi, ch c mt iu quan trng l "Nc Thin Cha ang n trong tnh
yu". Ngi ch c mt bn tm : quan h gia Thin Cha v con ngi. Nhn theo gc ny, chng ta mi hiu c mt phn no con ngi
v s ip ca c Gisu.
II. S IP CA C GISU TI TH.
A. TRNG TM CA S IP.
1. Marc tm lc ni dung ch yu ca Tin mng c Gisu trong cu : "Thi bui mn, Nc Thin Cha gn bn. hy hon ci v tin
vo Phc m" (Mc 1,15).
Theo a s cc nh Kinh Thnh hin i, khng l cu ni nguyn vn ca c Gisu, nhng l cu tm lc ca tc gi. Nhng cu tm ny
din t chnh xc trng tm s ip ca c Gisu.
Tc gi Matthu dng thnh ng "Nc Tri" l mt cch ni tng ng vi Nc Thin Cha (Mt 4,17).
22/11/2017 c Gisu Ti Th
Khng c ch no, c Gisu ni r Nc Thin Cha l g. Ngi ch cng b Nc Thin Cha gn bn. Ngi gi thit ni ngi nghe mt s
hiu bit hay ch i khc nhau ty ngi, hay ty gii. Gii bit phi coi Nc Thin Cha l vng quc ni m L Lut Thin Cha c thi
hnh trn vn. Gii "khng chin" (Zlotes) coi Nc Thin Cha nh mt vng quc thn quyn, m h c mong ti lp bng v lc.
Gii "thn b, khi huyn" th ch mong mt thi i mi, tri mi t mi. Chng ta khng th xp c Gisu vo hng no trong ba hng ngi
ny. Cch ging dy ca c Gisu v Nc Thin Cha rt ci m v linh ng.
2. C l no trng con ngi hm nay kh hiu c thnh ng "Nc Thin Cha". Nhng thi c Gisu, l mt thnh ng quen thuc.
Ngi Dothi lun m c t nc h c c mt minh qun, mt v vua l tng, i din cho Thin Cha. "Cng l", theo quan nim ca
vng Trung ng thi by gi, khng phi l "cng bng php l", m l s che ch, ph h, tr gip nhng ngi ngho kh v c th c thn.
Ni chung Nc Thin Cha c mong ch nh mt s gii thot khi "quyn lc bt cng" v thit lp "cng l" ca chnh Thin Cha. Vng
quyn ca Thin Cha ng ha vi n cu - vi Ha Bnh Vin Mn gia ch dn, gia loi ngi v ton th v tr (Isaia).
Thay v thnh ng "Nc Thin Cha" trong cc Tin Mng Nht Lm, Phaol v Gioan th vo cc thnh ng "s cng chnh ca Thin
Cha, s sng i i". V nh vy l cc ng cng hiu ng ca c Gisu. S ip ca c Gisu v Nc Thin Cha l mt li mi gi n
nhn n Bnh An, n Cu Thot (t do), n Cng Chnh v n S Sng t Thin Cha v ng Ngi sai n.
3. hiu quan h gia kht vng su xa ca nhn loi v li ha ban Nc Tri, chng ta phi thy c quan im ca Kinh Thnh l : con
ngi khng th t mnh m c bnh an, cng l, t do v s sng ch thc. S sng con ngi khng ngng b e da, t do khng ngng b p
bc, cng l thng xuyn b ch p. Con ngi khng th t mnh ra khi tnh trng khn qun ny. Ngun gc ca s tha ha l ti li v thn
d. Trt t to dng b xo trn trm trng, cn mt s thay i ton din, mt s khi u mi m m ch mt mnh Thin Cha c th lm
c, v Ngi l ng cm quyn sinh t, Ngi l ng lm ch th gii v lch s. S mi m y cui cng l chnh Thin Cha. Do c th
kt lun i tng hay ni dung trng tm ca nim Nc Thin Cha l chnh Thin Cha vi tnh yu khn t ca Ngi ang c biu l ni
hnh ng, li ni v bn thn con ngi c Gisu.
B. C TNH CNH CHUNG CA NC THIN CHA.

1. Trong Kinh Thnh, s ch i Nc Thin Cha bt u t kinh nghim lch s ca dn Israel. Lch s Dn Thin Cha l lch s giao c, l
lch s tnh yu v ti li ca Dn Cha trong quan h vi Thin Cha.
Vi bin c Xut hnh, Thin Cha t ra l "Cu Cha v i v quyn nng", l ng c ton quyn trn v tr v lch s. Kinh nghim Xut
hnh khai sinh cho nim tin Xut hnh. Nim tin Xut hnh lm cho Dn Thin Cha khng ngng ca tng, tn vinh v u phc Thin Cha.
n nhn giao c ca Thin Cha l mt hnh thi u phc Thin Cha. T Thin Cha l Cha ca dn, v dn l dn ring ca Ngi. Li
tuyn tn cn bn v vn tt nht ca Dn Thin Cha l : "Giav l Cha", "Giav yu thng c bit dn Israel, nhng vng quyn ca Ngi
l Vng quyn ph qut" (Tv 47,6-9; Tv 96,10; 99,1;145,3). D nhin, y khng phi l vn a d, m l s nhn bit ch quyn ca Thin
Cha i vi con ngi v lch s.
2. Nim tin ca dn Israel vo vng quyn ca Thin Cha khng ngng b th thch v c thanh luyn. Tri di hng ngn nm lch s, Dn
Cha va chm nhng thc t ph phng tng phn vi lng tin v nim hy vng ca h. V l do , di s hng dn ca cc ngn s, Dn
Cha vt qua hin ti, nhn v tng lai. thc v vng quyn ca Thin Cha tr thnh thc v thi i cnh chung. Ngi ta trng i
nhng k cng ca Thin Cha ti din trong tng lai cch l lng v k diu hn trc. Ngi ta mong ch mt giao c mi, mt bin c x
22/11/2017 c Gisu Ti Th
hi mi. Vng quyn Thin Cha c ch i nh iu s xy n trong tng lai. Chiu hng tng lai ny c truyn thng khi huyn
"siu - vit - ha"
, c bit l trong sch aniel : bn quc ni tip nhau sp , thay vo , Thin Cha cho chi dy mt vng quc i
i khng b hy dit (n 2,44).
3. S ip ca c Gisu loan bo "Nim Hy Vng Cnh Chung" ca Dn Thin Cha gi y ang th hin : "Thi bui mn, v Nc Thin
Cha ang gn k" (Mc 1,14t ; Mt 4,17 ; 10,7 ; Lc 10,9). Gi m mun th h trng ch n (Lc 4,21). Li Thin Cha ha qua ming cc
tin tri ang th hin (Is 35,5 ; Mt 11,5), trong li ni v hnh ng ca c Gisu. Phc cho ai khng b vp phm v Ngi (Mt 11,6).
C vp phm khng phi l khng c : mt con ngi v danh tiu tt, n t mt ngi lng nh b xa xi, vi mt nhm mn dt nt, ko
theo mt l ngi ti li, ngoi tnh, thu thu, m t coi mnh l khc quanh ca lch s, l biu hin ca "Nc Thin Cha".
Thc ti bn ngoi dng nh khng cho php tin vo iu c Gisu rao ging. T u c nhng ngi t v khng tin. Ngay c nhng thn
nhn ca c Gisu cng coi Ngi l in r (Mc 3,21). Trong bi cnh y, c Gisu phi dng d ngn rao ging Nc Thin Cha. Nc
Thin Cha l mt ht ci b nh gn nh v hnh, vi thi gian tr thnh cy c th (Mc 4,30-32), l mt cht men lm dy 3 u bt to (Mt
13,33). Nc Thin Cha n trong m thm v tht bi bn ngoi, nh ht ging ri vo mnh t y si , gai gc v kh cn. Nhng th
no cng c ch cho ht ging ny sinh hoa tri (Mc 4,1-9).
Theo quan nim ca ngi xa, ht ging khng t n lm ny sinh hoa tri theo nh lut t nhin. Ngi ta coi l cng vic k diu Thin
Cha lm. Nguyn nhn tht l nh, m hu qu li v cng ln.
Nc Thin Cha l cng vic ca Thin Cha, cng vic rt ln lao v i, nhng tim n trong thc ti nh b ca i sng hng ngy. Nc
Thin Cha l mt mu nhim. Mu nhim l s thng tr m thm ca Thin Cha gia lng th gii, m khng c du hiu t l bn ngoi.
Nc Thin Cha hin nay cn "giu n", va l thc ti hin din, va nh mt thc ti cnh chung s n, v hin gi mi ngi ang ch
mong v hon ton ty thuc vo mun ca Thin Cha (Mt 6,10 ; Lc 11,2).
4. Bin chng hin ti v tng lai, ri v cha, c c Gisu lm ni bt trong s ip ca Ngi v Nc Thin Cha.
Ngoi ra dng nh cn c trng lc gia tng lai gn v tng lai cui cng, cn xa v tn. C k cho rng c Gisu ch i ngy tn th
gn k, v cng l quan im v s mong ch ca nhng ngi thuc thi i ca Ngi.
Thc ra s tr hon thi quang lm l mt vn ca Cu c. Lch s cu l lch s i thoi gia Thin Cha vi con ngi. Li ha ca
Thin Cha lun m ra cho con ngi nhng kh th mi. n sng ca Thin Cha, ngay c n thi im ti hu hay cnh chung vn hng v
quyt nh t do ca con ngi. Khi Israel bt trung v t khc, li ha ca Thin Cha mi th hin bng con ng T nn Phc Sinh ca c
Gisu.
C. C TNH "QUY THN" CA NC THIN CHA.

1. Trong truyn thng Cu c, "Nc Thin Cha" u c ngha l Thin Cha n. "Ngy ca Giav do Thin Cha Giav n nh, v hon tt,
l ngy m Thin Cha tr nn "mi s trong mi ngi"
.
Khi c Gisu loan bo "Nc Thin Cha n gn bn", iu ny c ngha l Thin Cha gn bn. Nc Thin Cha l s biu l vinh
quang ca Thin Cha, ch quyn ca Thin Cha, l s tn vinh Thin Cha lm Cha, lm b ch.
22/11/2017 c Gisu Ti Th
2. Nim tin vo Thin Cha To Dng lm ni bt vng quyn tuyt i ca Thin Cha. Dothi-gio nhn mnh tnh siu vit ca Thin Cha,
ng c quan h vi con ngi qua trung gian ca L Lut, c Gisu khng khai trin gio l v To Dng, nhng li nhn mnh kha cnh
Thin Cha gn k. Thin Cha y tnh yu thng chm sc i vi cc to vt. Ngi chm sc hoa ng ni (Mt 6, 30), nui dng chim trn
tri (Mt 10,31).
Trong li rao ging ca c Gisu, tng Thin Cha gn k va sng ng, va su sc. Ci nhn mi ca c Gisu v vng quyn ca
Thin Cha l s thng tr ca Thin Cha Tnh Yu. Thin Cha n gn c ngha l tnh yu ca Ngi ang c biu l, c cng hin
cho nhn loi. c Gisu c kinh nghim bn thn v tnh yu v s gn gi ca Thin Cha, Ngi gi Thin Cha l Cha v dy cc mn cng
gi nh vy. Cch thc c Gisu gi Thin Cha kt hp quyn bnh tuyt i ca ngi Cha trong th gii c vi s thn tnh trong quan h
Cha - Con thuc thi i mi. Trong cc sch Tin Mng, Thin Cha c gi l Cha khng di 170 ln. Di ci nhn ca c Gisu, thi "tr
th" ca ngi con hon ton tin tng vo Thin Cha nh ngi cha l c thi ca Nc Tri (Mt 18,3).
Tuyn xng Thin Cha l Cha khng phi l coi thng, t Thin Cha ngang hng vi con ngi, nhng l t lng yu mn v knh trng, c
mong cho Thin Cha c vinh danh, Thnh ca Thin Cha c thc hin (Mt 6,9t ; Lc 11,2). S Cao C v Vng quyn ca Thin Cha
trong Cu c vn c tn trng, nhng c hiu cch mi m : vng quyn ca Thin Cha c biu l bng tnh yu v n tha th. S
hon ho ca Thin Cha l "lng thng xt" (Lc 6,36). Tnh ph t ca Thin Cha hng ti nhng ngi con h mt, v phc sinh nhng
g cht (Lc 15,24). Ni no Thin Cha khai mc vng quyn lm Cha ca Ngi, ni y xut hin mt cng cuc to dng mi.
3. Nc Thin Cha l cng vic ca Thin Cha, nn khng t nhin m c, hoc do c gng v phng din lun l hay tn gio, hoc do tnh
ton hay tranh u trn bnh din chnh tr. Khng th ra k hoch, t chc, xy dng, cng khng th hnh dung hay tng tng Nc Thin
Cha. Nc Thin Cha c ban cho nh mt hng n (Mt 21,43 ; Lc 12,32). Chng ta ch c th lnh ly lm c nghip (Mt 25,34). iu
khng c ngha l con ngi hon ton th ng trc vng quyn ca Thin Cha. c Gisu mi gi con ngi "hon ci v tin vo Phc m"
(Mc 1,15). Tin vo Thin Cha l t b, khng cy da vo vic lm ca mnh, th nhn s bt lc ca mnh, nhn rng mnh khng th a li
cho bn thn n cu , m ch bit trng cy vo Thin Cha. Tin l " cho Thin Cha hnh ng", l cho Thin Cha lm Cha v san
sng tn vinh Ngi, l cng nhn vng quyn ca Ngi.
D. CHIU KCH CU CA NC THIN CHA.

c Gisu khng nhng nhn mnh hay lm ni bt thc ti "Nc Thin Cha", Ngi cn coi nh l trng tm, l ct ty ca n cu .
1. Khc vi nhng nim v hnh phc trong vn ha Hylp, ngun gc cc mi phc tht m c Gisu rao ging khng l s khn ngoan th
gian hay l kinh nghim i. Cc mi phc tht l nhng li c c tnh ngn s, va mi gi, va an i. Mi ca ci trn gian v gi tr th trn
u phai nht trc hnh phc ch thc c thng phn vo Nc Thin Cha. R rng l c s o ngc cc gi tr trn gian. Nhng ngi b
th gian rung b v khinh thng th c chc phc. Theo Tin Mng Luca, trong bi rao ging u tin, c Gisu ly li li ngn s Isaia
(61,1) v t nhn rng mnh c sai i rao ging Tin Mng cu cho nhng ngi ngho kh, s gii thot cho nhng k b giam cm, nh
sng cho nhng k ui m, t do cho nhng k b p bc, v loan bo nm Hng n ca Thin Cha (Lc 4,18).
2. S "thin v" ca c Gisu dnh cho ngi ngho hon ton ph hp vi Cu c : gi li nhng li tin tri Amos ln n bt cng x hi v
s p bc (Am 2,7 ; 4,1 ; 5,11) ; hay li Thnh vnh ku cu Giav Thin Cha nh ng ph h v gii thot nhng ngi yu t v b bch hi.
22/11/2017 c Gisu Ti Th
c Gisu, yu nhng ngi ngho, nhng khng thnh kin vi ngi giu c, cng khng coi khinh ca ci vt cht. Khi tuyn b "phc cho
ngi ngho", c Gisu khng nhm mt giai cp, hay a ra mt chng trnh ci cch x hi. Quan im ca Ngi l mt quan im tn gio :
ngi ngho l ngi hon ton ch i t Thin Cha v tn thc trn vn vo Thin Cha.
Cch x th ca c Gisu i i vi li rao ging ca Ngi. Ngi t ra c cm tnh v lin i vi nhng ngi phn nh. Ngi thng lui ti vi
nhng hng ngi b x hi thi by gi khinh r : hng thu thu, ngi ti li, im hay ngoi tnh... Ngi giao du v dy d nhng ngi tht
hc, nhng ngi b coi thng v khng bit hay khng thuc L Lut. Cc ngi Dothi o c coi np sng ca h nh l bt hnh l v phc.
c Gisu th tuyn b ngc li : phc cho h.
3. c Gisu "kt tinh" s khao kht ch i n cu vo vic thng phn Nc Thin Cha. Nc Thin Cha ng nht vi s sng i i
(Mc 9,43-45 ; 10,17 ; Lc 18,18). khng ch l phn thng ha ban trong tng lai dnh cho nhng ngi thin ch. Nhng ngay by gi, Nc
Thin Cha, hay thi gian cu ang biu l, th hin bng nhng im thing du l ca c Gisu. Cc d ngn "hai ngi mc n" (Lc 7,41-
43), ngi y t gian c (Mt 18,23-35), ngi con hoang ng (Lc 15,11-32) cho thy ni dung ch yu Tin Mng cu l n tha th v nim
vui c tha hng lng nhn hu v b ca Thin Cha.
Cm nghim tnh yu ca Thin Cha l thy c Thin Cha tip nhn cch nng nn. n cu l nim vui trong Thin Cha, nim vui sng
vi Thin Cha gia tha nhn.
4. n tha th ca Thin Cha lm cho chng ta c kh nng tha th lun mi (Lc 17,3-4).Lng qung i l thi m Thin Cha i hi ni
con ngi lnh nhn n tha th (Mt 6,12 ; Mc 11,25). Hnh phc c ha ban cho ngi c lng xt thng (Mt 5,4). Phi bit chp nhn
nhau, tha th cho nhau khng tr hon v cu hay phn x ang rt gn (Lc 12,58-59). Tnh yu cu l tnh yu khng chng tr (Mt 5,39 ;
Lc 6,29). Ch c tnh yu y mi c kh nng b gy gng km ca ti c v bo lc. Yu thng l bt u li cch hon ton mi m, ra khi qu
o ca s c k gi nua. Tnh yu cu ca Thin Cha a n tng giao mi m v t do gia con ngi vi nhau, mang li tnh huynh
bit chia vui s bun.
Nhng iu ny ch c gi tr thc s, khi con ngi bit rng "Nc Thin Cha n" c ngha l quyn lc ca thn d thua trn (Mt 12,28-
29 ; Lc 11, 20-22).
Vng quc Tnh Yu ca Thin Cha n, mang n cu cho ton th nhn loi, v cho tng ngi. Mi ngi u c hy vng tnh yu l thc
ti, l ting ni cui cng, tnh yu mnh hn s cht, mnh hn hn th v bt cng. S ip v vng quc ca Thin Cha l mt li ha cu
cho tt c nhng g thc hin vi tnh yu trong th gii ny.
III. CC PHP L CA C GISU.
c Gisu khng nhng ch rao ging bng li ni, m cn qua cch sng, cch x th, nhng hnh vi c ch v c nhng du l Ngi lm.
1. V th gii khoa hc khng thch nhng chuyn php l, nn nhiu nh Kinh Thnh n lc dng khoa "ph bnh s hc" phn tch bn vn
Kinh Thnh, tm ra ct ty lch s ca truyn thng v cc php l. Cui th k XIX v u th k XX, ngi ta c khuynh hng chi b hon
ton s tnh ca cc php l, cho l nhng chuyn hoang ng.
Nhng hin nay, ngi ta c mt quan im qun bnh hn. Cc nh Kinh Thnh ngh rng, chc chn c Gisu lm mt s php l, bng
khng, ngi ta khng th gii thch ni ti sao li c c mt truyn thng v cc php l c ghi li m nt trong tt c cc sch Tin Mng.
22/11/2017 c Gisu Ti Th
Thm ch Tin Mng Marc dng nh xp t cht liu v thi gian hot ng cng khai ca c Gisu chung quanh cc php l (Mc 5,21-43).
Nhng php l cha lnh bnh trong ngy Sabbat, v nhng tranh lun pht sinh t , gay gt n ni to ra s xung t gia c Gisu v
gii lnh o Dothi. Nhng php l tr qu ca c Gisu chc chn lm cho d lun bn tn v Ngi, v khin cho nhiu ngi Dothi tc
gin, dng ngy bin ph uy tn ca c Gisu.
2. Cc bn vn Kinh Thnh dng ch "vic lm quyn php"

(.....) v "du l" (semeion) ch cc php l c Gisu lm. l nhng bin c l
lng, bt ng lm cho nhiu ngi ng ngng hay ngng m.
Chng ai t vn lut thin nhin, nhng phn ng u hng lng ln cng Thin Cha, khi c chng kin nhng im thing v du l.
Vn php l trong Kinh Thnh, khng l mt vn khoa hc, m l mt vn tn gio v thn hc. N ty thuc vo c tin v nhm lm
sng danh Thin Cha.
3. Marc ghi li cc php l u tin ca c Gisu ngay sau khi tm lc s ip ca Ngi v Nc Thin Cha. Cc php l ca c Gisu l
du ch Nc Thin Cha ang n, v quyn lc ca Satan b tiu dit. Cc php l cho thy rng n cu khng thun ty "thing ling" m
c quan h ti ton din con ngi, k c phng din thn xc.
Ging nh "Nc Thin Cha", cc php l ca c Gisu c chiu kch cnh chung, l bui hng ng ca thi i mi. Chng ch c ngha cho
nhng ai trng ch thi cu , mong c mt th gii mi, mt trt t mi.
Cc php l cn l du ch sc mnh v quyn bnh ca c Gisu : c Gisu khai trng Nc Thin Cha bng li ni v hnh ng. Cng
chnh v th, m c Gisu khng mun ph trng, khng mun cho dn chng ln ln Nc Thin Cha vi vng quc trn gian.
4. C th tm lc ngha thn hc v cc php l c Gisu lm :
a. "Hon tt" nhng iu Cu c loan bo (Mt 11,5), l nhng hnh vi nm trong chng trnh cu ca Thin Cha, th hin s vng
phc ca c Gisu i vi Thin Cha.
b. Qua cc php l ca Ngi, quyn nng Thin Cha c biu l cng vi s tm thng, tm ti v hm h ca nhng thc ti xy ra trn
gian (Mt 11,6).
c. Gii thot con ngi h c th bc theo Ngi. Vic tr qu nhm trc xut thn d, con ngi c kh nng thng phn vo "Nc Thin
Cha" .
5. Cc php l ca c Gisu l nhng du ch dnh cho c tin. Cc ch nim tin, c tin, tin tng c nhc i nhc li thng xuyn trong
cc bi tng thut php l. Cc bi y thng kt bng cu : "c tin ca ngi cu ngi"
(Mc 5,34 ; 10,52 ; Mt 9,22 ; Lc 17,19). Ni no
c Gisu khng thy c c tin, ni y Ngi khng th lm php l (Mc 6,3 ; Mt 13,58).
Gia c tin v php l c tng quan hai chiu :
a. Php l thng dn ti nim tin. Php l lm cho ngi ta ngc nhin v t vn "ng Gisu l ai ?"
(Mc 1,27 ; 4,41 ; Mt 12,23). Nhng
php l khng l nhng iu l lng n ni b buc ngi ta phi tin. Php l khai m tm hn con ngi v ch i s p tr t do.
22/11/2017 c Gisu Ti Th
b. Vic nhn ra gi tr v ngha cc php l ca c Gisu i hi phi c c tin. D nhin c Gisu ti th khng i hi mt c tin trn vn
nh nim tin Phc Sinh, nhng mt s tin tng no vo con ngi v s ip ca Ngi, tin Thin Cha c th ra uy hnh ng ni c Gisu.
Trong cc sch Tin Mng, cc php l ca c Gisu thng c trnh by nh s vic m qua Ngi nhn li van xin y tin tng ca con
ngi.
Tin vo php l ca c Gisu khng phi l tin iu l xt l iu l, nhng l tin tng quyn nng v tnh yu quan phng ca Thin Cha.
i tng ca nim tin khng l nhng hin tng l m l chnh Thin Cha. ngha su xa nht ca php l l : Thin Cha hnh ng ni c
Gisu nhm cu
ri con ngi v th gii.
IV. K VNG CA C GISU (PRTENTION).

A. K VNG N KN NI C GISU.
1. Nc Thin cha l mt thc ti "n giu", ch c th cp bng d ngn. Thin Cha l "huyn nhim" mt phm khng th nhn ra, c
biu l bng mc khi vo thi i cnh chung. Vic Nc Thin Cha n th hin bng li ni v vic lm ca c Gisu. c Gisu n th
gian c ngha l Nc Thin Cha n. Chnh con ngi c Gisu l "huyn nhim" Nc Thin Cha. Xc tn v iu , c Gisu dm khng
nh : "Phc cho mt c thy iu cc ngi thy" (Lc 10,23).
Khi bt u cuc i rao ging cng khai, c Gisu tuyn b "thi Thin Sai cnh chung" n, li ngn s Isaia v V Thin Sai cnh chung
hm nay th hin ni Ngi (Lc 4,17-22). Nc Thin Cha cng n gn, v c Gisu nh Thn Kh Thin Cha m tr qu (Mt 12,28 ; Lc
11,20). Ngy ca Giav Thin Cha m cc ngn s nhiu ln ni ti, hin ang n, v nhng iu c loan bo ang th hin ni con ngi v
vic lm ca c Gisu (Mt 11,2-6).
2. Nc Thin Cha n cch m thm vi s xut hin ca c Gisu. Ni Ngi, bn cht ca Nc Thin Cha c biu l : ni s vng phc
tuyt i, s t b hon ton, ni cuc sng "nay y mai " ca Ngi. Cuc i Ngi l li gii thch c th "thnh " ca Thin Cha. Nhn
ngm Ngi, chng ta s nhn ra thn tnh ca Thin Cha v nhn tnh ca con ngi. Ni c Gisu, khng th tch ri s mng vi con ngi.
Ngi ng ha vi s mng. Ngi l hnh thi "ch v" v c th ca Nc Thin Cha. Do , tt c nhng li rao ging ca c Gisu v Nc
Thin Cha, cng vi nhng hot ng ca Ngi u hm cha mt th Kit-hc mc nhin v tim tng, l iu s c tuyn xng cch trc
tip v minh nhin sau bin c Phc Sinh. Tt c u do Thin Cha khi xng v ch i p tr bng c tin. Trc v sau Phc Sinh, c hai
hnh thi xut hin ca Nc Thin Cha : hnh thi "thp hn" tm ti, v hnh thi vinh quang bt dit. C hai u do thnh tt lnh ca Thin
Cha.
3. Lc c Gisu cn "ti th", c nhiu iu c th c gii thch nh mt "Kit-hc" n tng trong li ni v hnh ng ca c Gisu. Bnh
thng, c Gisu vn chu ton bn phn ca mt ngi Dothi o c : Ngi cu nguyn khng ngng v n hi ng Dothi vo ngy
Sabbat. Nhng Ngi cng vi phm gii lut Sabbat hiu theo ngha Dothi (Mc 2,23 ; 3,6), gii lut chay tnh (Mc 2,18-22) ; nhng qui nh v d
v sch theo lut Dothi (Mc 7,1-23). Ngi n ung vi nhng ngi ti li v thu thu (Mt 11,19). Cch c x ca Ngi l li ph phn gin tip
i vi mi trng x hi, nhng khng phi l iu chnh yu. ngha trn y ca cch sng ca c Gisu ch sng t da vo s ip ca
Ngi v Nc Thin Cha ang n bng tnh yu v trong tnh yu. ng bn l "chia s i sng" bao hm s tha th v ha gii, lng tin
tng v tnh huynh . ng bn l "thng hip" vi nhau trc mt Thin Cha, l du ch ca "ba tic cnh chung", ca s hip thng cnh
22/11/2017 c Gisu Ti Th
chung vi Thin Cha. Cng n ung vi ngi ti li l mt cch thc din t s mng thin sai ca c Gisu (Mc 2,17 ; 2,19). Cho nhng
ngi ti li tham gia vo "cng ng cu th" nh hip thng cng bn n l cch din t r rng v dt khot nht s ip tnh yu cu th ca
Thin Cha. c Gisu, khi tip n nhng ngi ti li ngi cng bn vi mnh, th cho h c hip thng vi Thin Cha. Ngi tha th ti li
cho h, Ngi b ln n l "phm thng" do " ngh k l" ny ca Ngi, v ch mt mnh Thin Cha mi c quyn tha ti (Mc 2,6-7).
4. Li rao ging v cch rao ging ca c Gisu cng hm cha mt Kit-hc "tim tng". Mi nghe c Gisu, ngi ta c th coi Ngi nh mt
Rabbi hay mt ngn s. Nhng khi phn tch k cng, chng ta nhn ra mt s khc bit c bn. Nhng ngi ng thi ca c Gisu cng
nhn ra iu (Mc 1,22). c Gisu khng dng li vic gii thch lut Ms. Ngi t li l ca mnh ln trn quyn bnh Dothi-gio, trn li l
ca Ms. c Gisu xc tn rng mnh l ngi c ting ni "cui cng" v Thin Cha, a li mc khi trong Cu c n ch hon thnh vin
mn.
c Gisu cng khng ln ting theo kiu ngn s. Ngi khng phn bit li ca mnh vi li ca Thin cha (cc ngn s : sm Giav, Thin
Cha Giav phn nh th). D c Gisu khng minh nhin s dng t ng "Messia" cho chnh mnh, nhng ch c phm tr y din t c k
vng ca Ngi. o Dothi cng ch i ng Thin Sai, s n khng phi bi b L Lut, nhng kin ton. c Gisu p li s ch
mong ny, nhng theo mt kiu qu l lng, cha tng ai c th ngh nh vy, vt qu mi khun kh c gn cho ng Messia. Chnh v th, m
phn ng theo o Dothi chng li k vng ca Ngi (Ngi Dothi coi Kit-gio nh mt nhnh, mt phi ly khai v lc gio). c Gisu t
coi mnh l "Ming ca Thin Cha" (bouche de Dieu). "Ting ni" ca Thin Cha (voix de Dieu). Nhng ngi ng thi vi Ngi bit r k
vng ca Ngi, nn ngh rng Ngi "phm thng" (Mc 2,7).
5. Cn mt con ng th ba trnh by mt Kit hc tim tng ni con ngi Gisu Nazareth : li ku gi ca c Gisu, hoc yu cu phi
quyt nh, hay mi gi bc theo Ngi.
c Gisu t dn ca Ngi trc mt i hi phi quyt nh ti hu. Quyt nh n nhn hay t khc Nc Thin Cha gn lin vi con
ngi, li ni v vic lm ca Ngi. (Ni dung ct yu do c Gisu pht biu).
Quan h gia cc mn vi c Gisu khc hn quan h gia cc hc tr vi mt thy Rabbi. Khng phi ai cng c nhn vo s 12 mn .
c Gisu la chn mt cch hon ton t do nhng ai Ngi mun (Mc 3,13). Li ku gi "hy theo Ta" nh l mt mnh lnh (Mc 1,17), l
mt li c sc sng to bin nhng ngi c ku gi tr nn nhng mn .
Cc sch Tin Mng khng h ghi li nhng "tranh lun thn hc" gia Gisu v cc mn , nh thng thy xy ra gia cc Rabbi v hc tr ca
h. Vai tr ca cc mn khng phi l trao li mt truyn thng tn gio cho hu th, m l tham d vo vic loan bo Tin Mng Nc Thin
Cha, thng phn quyn bnh ca c Gisu, cng b vi uy quyn v sc mnh Nc Thin Cha ang gn k, xua tr ma qu v cha bnh tt
(Mc 6,7). Quan h gia cc mn v c Gisu khng phi l quan h nht thi gia tr v thy, cho n khi no tr tr nn mt v thy khc,
nhng l mt quan h cht ch v trng cu. H ch c mt v thy duy nht l c Gisu (Mt 23,8). Ngi coi cc mn nh bn hu. Cc mn
cn chia s hnh trnh lang thang ca c Gisu, chp nhn sng khng nh khng ca. H chp nhn liu lnh, ch n mt s phn nguy
him. l mt s chung sng ton din, sng cht c nhau. Quyt nh theo c Gisu l ct t mi quan h khc, v phi b ht mi s (Mc
10,28), liu mt mng sng mnh (Mc 8,34). Dn thn cch trit v trn vn theo c Gisu. Do , khng nhng c s lin tc v i tng
c tin, m cn c s lin tc ca ch th c tin : nhm ngi theo c Gisu ti th cng l nhm ngi loan bo c Kit Phc Sinh.
B. KT LUN.
22/11/2017 c Gisu Ti Th
Kit-hc tim tng ca c Gisu ti th cha ng mt k vng cha tng thy, vt qu mi khun kh truyn thng. Ngi ta c th gp ni
Ngi chnh Thin Cha v vng quc ca Thin Cha ; n cu hay s phn xt ca Thin Cha, v Ngi n th gian khng phi kt n,
m l cu th gian. Chnh Ngi l vng quc ca Thin Cha, l tnh yu ca Thin Cha hin thn. K vng ca c Gisu ln hn, cao
hn mi tc hiu vinh d m ngi ta c th gn cho Ngi, khi Ngi cn ti th. c Gisu d dt vi cc tc hiu, khng phi v Ngi ngh
rng Ngi khng xng ng. Tri li nhng tc hiu y khng xng ng vi Ngi, cha din t c chn tnh v s v ca Ngi. Trong trng
hp ca Ngi, c chng l dng dng th so snh : ln hn Giona, ln hn Salomn (Mt 12,41).
iu l lng l k vng ti cao ca c Gisu khng mang mt cht mu sc khoe khoang, kiu ngo hay t mn. c Gisu khng h mun gy
n tng trn ngi nghe, khng mun biu l uy quyn, khng lu tm n nh hng c nhn. Ngi vn l mt ngi ngho v v gia c. Ngay
c i vi mn , Ngi sng nh mt ngi phc v (Lc 22,27). Vy Ngi l ai, m l lng nh th !
Tr V Trang Nh
22/11/2017 T TN C N VI CHA GISU
T TN C N VI CHA GISU
Lm. Giuse V c Minh
I. T TN C N VI CHA GISU.
A. TN C NI V CHA GISU.
Tn c bao gm nhng cun sch c Thnh Thn linh hng v c cc thnh k ghi li trnh by Giao c Mi m Thin Cha thit
lp vi con ngi nh c Gisu Kit : "... Ny l Mu Ta, Mu Giao c ra v nhiu ngi nn n tha ti" (Mt 26,28) ; "... Thin Cha,
ng ban cho chng ti sc cng ng lm k phc v Giao c Mi..." (2 Cr 3,6 ; x. 2 Cr 3,14).
V th, tt c cc sch m Hi Thnh Cng gio n nh trong th quy Tn c u ni v Cha Gisu Kit : Ngi l Con Thin Cha, l ng
Cu Th m Thin Cha ban cho con ngi hu thc hin iu Thin Cha ha t ngn xa vi T ph Abraham ; Ngi sinh ra,
sng, cht, sng li ; Ngi thit lp Hi Thnh lm chng v mu nhim ca Ngi v Ngi s tr li trong vinh quang ca ngy
quang lm.
l ch cn bn ca Tn c. Bi th, nu chng ta mun bit c Gisu Kit l ai, ni g, lm g v ti sao ni, lm, sng
nh vy, th chng ta hy cm ly cun Tn c v c. Chnh nh cun Tn c m chng ta s nhn ra mt cch chn thc khun mt
ca c Gisu Nazareth m Hi Thnh trong sut 2.000 nm nay khng ngt tuyn xng l ng Cu Th, l Con Thin Cha. V khng phi
ch tuyn xng m thi, Hi Thnh cn dng chnh s sng ca mnh lm chng v chn l .
B. QU TRNH HNH THNH TN C.

S kin c Gisu Kit xy ra cch xa chng ta gn 20 th k ! Cc sch Tn c cng c vit ra cch xa chng ta gn 2.000 nm !
Thot nghe qua hay c mt cch vi vng Tn c, chng ta d ng ha Tn c nh cun sch lch s ghi li cuc i c Gisu cng nh
np sng ca nhng ngi tin theo c Gisu.
Ci chng ta ang c trc mt l cc bn vn Tn c, gm : 4 sch Tin Mng, Cng V cc Tng , cc th thnh Phaol, Th ca cc
thnh Giacb, Phr, Gioan, Giua v sch Khi Huyn. Tt c u ni v c Gisu Kit. Nhng gia c Gisu cht v sng li vi cc bn
vn Tn c, chng ta thy c mt chng ng di, cch nhau trong khong thi gian t 35 cho n 70 nm. Trong khong thi gian ,
xy ra bit bao bin c v d kin. D kin quan trng nht ni lin cc bn vn Tn c vi c Gisu Nazareth chnh l Li Rao ging tin
khi ca cc Tng m ni dung ca s ip rao ging l : "Cha sng li" (x. Cv 2,14-39 ; 3,12-26 ; 4,8-12 ; 5,29-32 ; 10,34-43 ; 13,16-
41).
l s ip Phc Sinh. S ip cn bn ca mi li ging thuyt. S ip nn tng ca gio l Kit-gio.

http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/THANHOC/TuTanUocDenVoiChuaGiesu.htm 1/24
S ip y c cng b ln u tin ti Girusalem trong dp l Ng Tun, sau khi cc Tng c trn y sc mnh ca Cha Thnh Thn
(x. Cv 2,1-11).
S ip y phn nh nim tin ca cc Tng vo bin c Phc Sinh ca c Gisu ; v th, qua s ip Phc Sinh, chng ta c th ghi nhn
hai yu t :
Nim tin ca con ngi vo bin c Phc Sinh ca c Gisu ;
Nim tin ca ton th cc Tng , ca Hi Thnh kit-hu tin khi.
Mt khi s ip Phc Sinh c cng b, thnh gi chia lm hai khi : 10 - khi nhng ngi khng tin, coi l iu nhm nh, khng th chp
nhn c, tm cch ngn nga (Cv 4,1-3) ; 20 - khi nhng ngi tin, xem l l sng ca i mnh (Cv 2,37-41).
i vi nhng ngi tin, cc Tng tip tc bi dng lng tin ca h bng cc sinh hot tn gio, ch yu trong phng v v hun gio (Cv
2, 42-47).
i vi nhng ngi khng tin, th xy ra nhng cuc tranh lun v bin gio (Cv 4,1-22 ; 5,17-42 ; 7,1- 53 ; 15,5-35 ; 17,16-34...).
Phng v, Hun gio, Bin gio v Tranh lun l nhng sinh hot tiu biu nht ca Cng on kit-hu tin khi sau khi s ip Phc Sinh
c cng b.
Sau , phc v cho cc sinh hot trn, cc Tng nh li i sng cng nh nhng li ging hun, nh li nhng bin c chung quanh
ci cht v s sng li ca Thy mnh. Ni ng hn, cc Tng cn c trn nh sng ca bin c Phc Sinh, nh li, nhn li, hiu li i
sng, cc gio hun v cc hot ng ca c Gisu.
Dn dn, cc ngi ghi chp li hoc nh ngi ghi chp li thnh nhng mu chuyn, nhng din t, nhng thnh thi... s dng trong vic
gio hun, cho cc nghi l phng v cng nh cho vic tranh lun v bin gio.
Sau cng, v nhu cu c th ca Hi Thnh, c nhng ngi thu lm cc mu chuyn, din t, thnh thi... son thnh nhng tc phm
m chng ta gi l 4 Tin Mng ngy nay :
Tin Mng theo thnh Marc c vit ti Rma vo khong nm 65-70 ;
Tin Mng theo thnh Luca c vit ti Antikia vo khong nm 75-80 ;
Tin Mng theo thnh Matthu c vit ti Palestina vo khong nm 80 ;
Tin Mng theo thnh Gioan c vit ti phs vo khong nm 95-100.
Cn cc bn vn khc ca Tn c thnh hnh nh th no ?
Sch Cng V cc Tng ghi li cc sinh hot ca Hi Thnh t ngy c chnh thc thc thnh lp
cho n khi Tin Mng c cng b ti Rma, "trung tm ca th gii thi by gi" ;
Cc th ca thnh Phaol cng nh ca cc Tng khc c th c xem nh nhng "lun th" ca cc v ch chn gi n cho cc gio
on vo nhng dp c th, gii thch, trnh by nhng vn c th, ct gip ngi tn hu sng trn vn n gi kit-hu ca mnh trong x
hi trn gian ;
V sau cng l cc sch Khi Huyn, cun sch tng i kh hiu v mang nhiu mu sc thn b, b n, trnh by mt cch mu nhim s hin
din, s sng cng nh n gi ca Hi Thnh Cha Gisu Kit trong dng lch s ca con ngi.
Nh vy, t bn vn Tn c n Cha Gisu ta thy r c mt con ng di. Con ng l sinh hot ca ton th Hi Thnh sau Li Rao
ging tin khi v s ip Phc Sinh. Con ng chnh l con ng nhng kit-hu tin khi i qua, u tranh, dng chnh s
sng ca mnh lm chng nim tin vo c Gisu Kit Phc Sinh. Bi th, chng ta khng th c sch Tin Mng hoc nhng sch khc ca
Tn c vi hy vng c th hiu ngay, bt gp tht s khun mt c Gisu Kit, nu chng ta khng lu n qu trnh hnh thnh Tn c.
C. TN C THNH HNH TRONG V V C TIN CA HI THNH.

Nh chng ta c dp ni qua, cc sch Tin Mng c son tho trong mt qu trnh lu di, trong bi cnh sinh hot ca Hi Thnh. Nh
vy, cc sch c son ra trong c tin v v c tin ca Hi Thnh. Hai ngun sau y cho php chng ta chia s li s sng ca Hi
Thnh cch chung v ca tng gio on cch ring trong giai on nh du nhng bc thnh hnh ca cc sch Tin Mng : sch Cng V
cc Tng , v cc th ca thnh Phaol.
- Sch Cng V cc Tng :
Sch ny ghi li vic khai sinh ca Hi Thnh Cha Kit, cc giai on pht trin, nhng th thch au kh, nhng xung t vi x hi. Trong
sut 28 chng, sch Cng V ni ln nim tin ca ton th Hi Thnh vo mu nhim Cha Gisu Kit cht v sng li. Nim tin ny c biu
l qua cc sinh hot phng v, hun gio, tranh lun cng nh bin gio. Nt c sng ca sch Cng V l cho ta thy s hin din v hot
ng khng ngng ca Cha Thnh Thn trong mi sinh hot ca i sng Hi Thnh. Chnh c Kit Phc Sinh l tm im ca i sng Hi
Thnh v Cha Thnh Thn c th v nh si ch ni kt cc hot ng ca Hi Thnh, ng thi vch hng i cho Hi Thnh.
- Cc th ca thnh Phaol :
Trong khi sch Cng V phn nh li i sng ca Hi Thnh tng qut, th cc th ca thnh Phaol cho chng ta thy c nhng sinh hot
ca cc gio on a phng. Mi gio on n nhn s ip Phc Sinh v sng s ip vi nhng nt c bit ca mnh. Mi gio on
c sc thi ring, c nhng vn ring. Nhng chung quy tt c u biu l mt cch trung thc s sng ca nhng con ngi tin vo Cha
Gisu Kit. Nhng nt phong ph v a din ca cc gio on a phng c phi by qua cc th ca thnh Phaol. ng khc ca Phaol
cng chnh l con ngi ca Phaol, v th, nu chng ta hiu c con ngi ca ngi th cng hiu c tnh cht phong ph v a din ca
cc gio on. Thnh Phaol gi cc gio on l "bc th ca mnh" : "Th ca chng ti, chnh l anh em vit ni lng chng ti" (1 Cr 3,2).
Tht vy, trn bc ng truyn gio, thnh Phaol tr nn mi s cho mi ngi : " Vi nhng ngi yu, ti tr nn ngi yu, li
c nhng ngi yu. Vi mi ngi, ti nn mi s, d sao cng cu c t ngi" (1 Cr 9,22). C th ni thnh Phaol l tm knh
phn chiu li cc gio on, l tm phim chp li mt cch y tnh cht phong ph, a din ca tng gio on a phng.
Con ngi ca Phaol, mt khi c Cha Kit bt ly, th tr nn hon ton thuc v Cha Kit, v bi Thin Cha " c nh mc khi
Con ca Ngi trong ti" (Gl 1,16), nn : "Ti sng, nhng khng phi ti, m l chnh c Kit sng trong ti" (Gl 2,20). Nim tin y v np
sng y c trin n tht phong ph v k diu ni con ngi ca Phaol, mt con ngi cc k phong ph, v hi t c nhiu kh nng,
c tnh khc nhau, thm ch mu thun nhau : Phaol va l mt nh thn b, va l ngi hot ng khng mt mi ; mt nh suy t thn
hc su sc, ng thi l con ngi truyn gio lun bit thch nghi vi mi hng ngi ; mt ngi thng thn cng ngh, ng thi l mt
mc t giu lng xt thng ; mt ngi sng lp khai sng, ng thi l ngi t chc iu hnh ; mt ngi gio iu, nhng li nhiu t
cch ca mt nh linh hng. Cc kh nng tng phn y li hin r trong tnh tnh ca Phaol ; rt t tin, m li khim tn ; thng minh
nhng nhy cm, bit thch nghi, to bo nhng li rt r nht nht, thch t lp nhng li s phi sng c n, tha thit nhng li chm bim,
d ni gin ng thi c tm hn bao la qung i, khn ngoan nhng c lc c x vng v... Phaol qu l "mt cy n c th rung ln mi
m iu" (E. Osty).
Con ngi Phaol l th ! V cng chnh l hnh nh sng ng ca cc gio on a phng. Mi gio on mang mu sc c bit, c no
trng ring, c nn vn ha ring, c nhng cch suy ngh, phn ng tht khc nhau, c nhng khi tht o c st sng, nhng lm khi phi
ngp ln trong th thch, khng hong. Th nhng, mu s chung ca cc gio on chnh l nim tin duy nht ca h vo cng mt Cha
Gisu Kit cht v sng li, v "ch c mt thn mnh v mt Thn Kh, cng nh bi thin triu, Thin Cha ku gi anh em vo cng mt
nim hy vng. Ch c mt Cha, mt c tin, mt php thnh ty. Ch c mt Thin Cha v l cha mi ngi ht thy, ng trn mi ngi,
gia mi ngi v trong mi ngi" (Ep 4,4-6).
Mt khi hiu c s sng, sinh hot, c tin ca Hi Thnh tng qut cng nh ca cc gio on kit-hu c bit ri, chng ta hy mc ly
c tin ca ton th Dn Cha c cc bn vn Tin Mng, nh , khm ph ra cc bn vn Tin Mng ch thc l cao im c tin ca
cng on Dn Cha, v chnh trong c tin v v c tin ca Hi Thnh m cc sch Tin Mng c hnh thnh :
Tin Mng theo thnh Marc s cho chng ta bt gp c Gisu l con ngi l hnh.
Tin Mng theo thnh Luca : c Gisu, con ngi du hin.
Tin Mng theo thnh Matthu : c Gisu, con ngi ca li ha.
Tin Mng theo thnh Gioan : c Gisu con ngi ca nim tin.
Mt khi thy c khun mt Cha Gisu Kit nh cc sch Tin Mng, chng ta hy c cc gio hun ca cc Tng Giacb, Phr,
Gioan, Giua xc tn hn v n gi ca ngi kit-hu trong x hi trn gian.
Sau cng, khi cm r su trong c Gisu Kit v chan ha trong s sng ca Hi Thnh, chng ta s thy r khun mt ca Cha chng ta
trong sch Khi Huyn. Ngi c trnh by nh "ngi yu" ca Hi Thnh, nh "s sng" v l "l sng" ca Hi Thnh. Bao lu cha c
din kin v kt hp vi Ngi, Hi Thnh vn khc khoi la ln : "Ly Cha Gisu, xin hy n", v Ngi l con ngi ca hy vng.
II. C GISU, CON NGI L HNH.
(Tin Mng theo thnh Marc)

S b, chng ta c th thy Marc phn tc phm ca mnh thnh 4 phn :
1,1-13 Chun b s v
1,14 - 9,50 S v ti Galil
10,1-52 Hnh trnh v Girusalem
11,1 - 16,20 S v ti Girusalem(T Nn - Phc Sinh)
Nhng cng c Marc, chng ta cng thy b cc tht lng lo, tng ri rc, lng cng. S d nh th, v Marc khng nhm trnh by din
tin s vic cho bng trnh by con ngi Gisu Kit.
Vy khi c Marc, nu ta da trn hnh thc vn chng, c l ta s kh chu v nh gi thp Marc. Nhng nu ta mun khm ph con
ngi Gisu Kit, chng ta s cm phc, yu qu v bit n Marc.
Xuyn qua Tin Mng theo Marc, chng ta c kh nng thy c con ngi lch s Gisu Kit tng i trung thc hn cc Tin Mng khc.
Tht vy, v mun ghi li mt cch trung thnh vi li rao ging ca Phr, nn Marc v li, bng nhng nt chm ph, con ngi Gisu
Kit. c Gisu c ghi li trn bc tranh Tin Mng bng mt s nt c o, chm ph. Nu nhn v phn tch tng nt ca bc tranh, ta kh
khm ph ra khun mt tht ca c Gisu, v cc nt y kh khan, ri rc. Cn nu quan st, chim ngm ton din bc tranh, chng ta s
thy v hiu c c Gisu l ai : Ngi va l mt ngi nh mi ngi : l mt ngi th, sng ti mt lng nh, c vui bun gin, b ng,
thng xt, yu thng... ; nhng ng thi li l mt con ngi b n, kh hiu, su xa... khin ai tip xc vi Ngi cng phi thc mc i
n mt thi la chn no .
Marc dng li vn nht gng (chm ph) lm sng li con ngi Gisu. chnh l hng thn hc ca Marc.
Chng ta c th xem tiu "c Gisu, con ngi l hnh" nh ta cho bc tranh Tin Mng m Marc em ht tm chn tnh v li
khun mt c Gisu. Con ngi l hnh Gisu c th hin qua nhng nt sau y :
A. CON NGI TA GP GIA MI NGI.

Hy nhn c Gisu ang ng bn b bin ! C lp ngi hm m bao quanh Ngi, lng tai n nhn li Ngi. S ngi hm m, t m ko
n cng lc cng ng, n ni Ngi phi ln thuyn, di ra xa mt cht (4,1-2).
Ri, Ngi dng thuyn qua bn kia b. Trn ng i cht bo t ni ln, sng gi mi lc mt mnh, nc o vo thuyn. Cc mn , v quen
ngh chi li, gng sc cho chng, vt v gi cho thuyn khi m... ; cn Ngi, Ngi vn nm ng "tnh b" u li (4,35-38).
Ri, Ngi cng cc mn vo mt thnh n. C ngi chy n bn Ngi xin Ngi thng cha c con gi ca ng sp cht. Ngi n nh. C
b cht. Trong nh bt ln ting khc than, thng tic. c Gisu n bn, ln ting : "Em b khng cht ! N ng thi". Ngi nh
thc n dy. Mi ngi kinh ngc, sng st, ngn c ngi ra. Cn Ngi, Ngi nhc gia nh nh cho c b n (5,21-43).
Nhng hot cnh nh th, chng ta bt gp rt nhiu trong tc phm ca Marc. Vi li t chn , Marc c dng tm cho ta thy c Gisu
qu l mt con ngi sng nh mi ngi, mt con ngi ta gp thng ngy gia mi ngi... Nhng con ngi li b n, kh hiu (1,44
; 5,40-43 ; 7,33-36). Ngi lm vic g, ni li no, hnh nh u b cc mn hiu sai , khin i khi Ngi phi qu trch h (6,52 ; 8,14-21).
Qu l mt con ngi gia mi ngi ! Nhng l mt con ngi b n, kh hiu, d b ngi khc hiu lm ( ny rt quan trng, nh ta
bt gp c ch ca Marc khi trnh by nt "b n v ng Cu Th" trong thn hc ca Marc v mu nhim Gisu Kit).
B. CON NGI TA GP TRN NG I.

Nu nh Luca v Matthu, trong khi ghi li nhng i hi ca c Gisu i vi nhng ai mun lm mn , mun i theo Ngi, nhc
chng ta v cu ni ni ting ca c Gisu : "Chn c hang, chim tri c t, ch Con Ngi khng c ch ng u" (x. Lc 9,57-58 ; Mt 8,18-20)
; th Marc - tuy khng ghi li cu - nhng trnh by c Gisu tht s l con ngi ta gp trn ng i. Ni cch khc, c Gisu lun
di ng. i n tm gp con ngi, ch khng phi Ngi mt ch, con ngi phi nghe ting, tm ti gp Ngi. M v th, nhng ai
mun gp c Gisu, hy ri khi nh ca mnh, hy ri khi con ngi ca mnh (theo gng T ph Abraham), gp ngi trn ng i
(Ecclesia - Ek-kalein : gi ra khi - Hi Thnh). (x. Mc 1,9 : c Gisu b Nazareth ; 1,14 : n x Galil ; 1,16 : i dc theo b bin... i xa
hn mt cht... 1,21 : vo Capharnaum ; 1, 35 : sng sm tinh sng, Ngi chi dy ra i...).
Marc hu nh ng ha con ngi l hnh Gisu vi con ng i. c Gisu l ng. ng i v u ? C n gp Ngi v i theo
Ngi th s bit.
C. CON NGI I QUA M KHNG BAO GI DNG LI.

Trn ng c Gisu i qua, khng mt ai, khng mt ni no, khng mt bin c no - du thnh cng hay tht bi c th cm chn c
con ngi l hnh Gisu.
Ti Capharnaum, trong mt ngy Hu L, c Gisu ging thuyt thnh cng. Ngi tr nn ni ting. Tt c mi ngi u ch n Ngi.
H tm cch gi Ngi li cho mnh. V c Gisu phn ng th no ? - ang m, Ngi chi dy i n mt ni thanh vng cu nguyn
mt mnh (1,21-35). Simon Phr tm c Ngi : "Tha Thy, mi ngi ang kim Thy". c Gisu tr li : "Chng ta hy i ni khc, n
cc lng x ln cn, Ta rao ging na, bi chnh v th m Ta ra i" (1,36-38).
Nhng hnh nh nh th c Marc ch v ghi li cn thn trong tc phm ca mnh. V th, Marc c dng tm cho chng ta gp thy ni
c Gisu hnh nh ca V Truyn Gio di ng : Ngi lun tm n cc m ng ; Ngi l con ngi ca m ng (x. 6,30-45 ; 4,35).
Nhng Ngi khng chiu theo th hiu ca m ng. Ngi khng l thuc h. Ngi khng m dn (x. 6,45 ; 8,9-10.11-13). Ngi lun i
qua m khng dng li, v Ngi l con ngi l hnh rao ging Tin Mng.
D. CON NGI I TRC MI NGI.

c Gisu i trc mi ngi trn mi chng ng ca cuc i. Nhn vo Tin Mng, chng ta s ngc nhin, v khng lc no c Gisu xut
hin m vng bng cc mn . V ngay trong nhng trng hp , Ngi lun lun i trc cc mn . Ngi gi cc mn h lun
lun i sau Ngi (x. 1,18.20 ; 2,14 ; 8,33 ; 10,52).
Cc mn hiu th, v h khng bao gi i trc mt Thy mnh. Cu chuyn sau y gia c Gisu v Phr tht in hnh :
... Ti Kaisaria ca Philp, Phr thay li cho Nhm 12 tuyn xng c Gisu l "ng Kit ca Thin Cha"
(8,27-30). p li, Ngi cho cc mn bit s tht v Ngi : "Con Ngi phi chu nhiu au kh, v b hng nin trng v cc thng t
cng k lc ph thi, b git i v sau ba ngy s sng li" (8,31). Phr khng chp nhn ni tng , ng thng Thy, "ko Ngi li vi
mnh v ln ting trch Ngi"
(8,32). Trc tnh yu v tm tnh chn thnh ca Phr, c Gisu ni g ? - "Quay li, v nhn cc mn , Ngi mng Phr : "Xo i sau
Ta, hi Satan ! V tng ca ngi khng phi l tng ca Thin Cha m l ca loi ngi"" (8,33). (Theo quan nim ca Thnh Kinh,
Satan l tn ch mt nhn vt hay sc mnh i ngc v d d con ngi i ngc chng trnh cu ca Thin Cha).
Ngoi ra, Marc cn ghi li mt hnh nh tht cm ng trn ng tin v Girusalem : "H ang i dc ng ln Girusalem, v c Gisu
dn u i trc h, cn nhng k theo sau th s hi" (10,32).
Ri sau khi sng li, chnh Ngi cng ln Galil trc i cc mn y (16,7).
E. CON NGI RA KHI MI RANH GII.

c Gisu khi s rao ging Tin Mng ti Galil (1,14). V cng ti Galil, c Gisu Phc Sinh truyn lnh cho cc mn phi i rao ging
Tin Mng cho mi loi th to (16,15). c Gisu xem vng t Galil l ni l tng rao ging Tin Mng.
Nh vy, vai tr ca Girusalem th sao ? - l ni chi t c Gisu (3,22) ; l ni cc th lnh ca Dn Cha kt n Ngi (14,64)
; l ni h giao np Ngi cho dn ngoi x t (15,1). Girusalem khp kn tm hn li vi ng Cu Th. H chi b Ngi. V th,
c Gisu cng ri b Girusalem - ni t trc n nay vn l trung tm tn gio - (13,1-2). C chng, Ngi ch lu li mt du vt : ngi
m trng (16,6). V th, nu mun tm Ngi ti Girusalem ngi ta ch gp c ngi m trng. Ngi khng cn na ! Mun thy li
Ngi, chnh cc mn cng phi quay tr v Galil (16,1-8).
Vy, i vi Marc, vng t Galil c c im g tr nn ni l tng cho vic rao ging Tin Mng ?
- Galil l vng t khng c ranh gii.
y l nhn quan thn hc ca Marc. L do l, t Galil ngi ta tip xc d dng vi dn ngoi, m tiu biu trong Tin Mng theo Marc l
vng t Tyr, Sin (3,8 ; 7,24.31), hoc Kaisaria ca Philp (8,27)...
Khi chn Galil lm ni rao ging Tin Mng, c Gisu ch tm xa b mi ranh gii ngn cch Dothi vi lng dn. T nay, khng c
thu kn Tin Mng li mt ni no na - nh Girusalem chng hn. Nhng Tin Mng phi c cng b i khp ni v cho mi ngi.
Ngi mn ca c Gisu phi ghi khc trong tm khm ca mnh chn l .
Nh vy, trong tm tnh ca ngi mn , c gi Tin Mng theo Marc c bn phn lm sng li hnh nh v Thy ca mnh l c Gisu
trong cuc sng thng nht ca mnh :
c Gisu, con ngi l hnh.

L hnh rao ging Tin Mng.
Bi th con ngi l hnh ca Tin Mng (ngi mn ) phi l con ngi sng gia mi ngi, nhng i mi, khng bao gi dng li, i trc
mi ngi v vt ra ngoi mi ranh gii ca con ngi.
chnh l mu nhim ca ngi mn ca c Kit, sng "trong trn gian, nhng khng thuc v trn gian".
III. C GISU, CON NGI DU HIN.
(Tin Mng theo thnh Luca)

Thnh Marc cho chng ta thy nt ni bt ca c Gisu l con ngi l hnh. V hiu c Gisu, Marc mi gi chng ta i li con
ng ca ngi mn .
Cn trong tc phm Tin Mng th ba, thnh Luca mun chng ta ha tan nim tin ca mnh trong nim tin ca Hi Thnh
: chia s mi thao
thc, n lc ca Hi Thnh l em Tin Mng cu n cho lng dn, mi ngi nhn ra c Gisu Kit l Con Thin Cha, Cha chng
ta, ng thi Ngi l ng Cu Th du hin y tru mn.
A. CON NGI LOAN BO N CU .

C th ni, sut qu trnh hot ng ca c Gisu m cao im l bin c T nn - Phc Sinh ti Girusalem, c Gisu mun chng ta bit
rng Ngi l ng loan bo v thc hin n cu .
Ngi loan bo cho mi ngi Tin Mng ny : Thin Cha yu thng con ngi. Thin Cha mun cu ri con ngi. V cng chnh ngi
thc hin iu , khi dng ci cht ca mnh trn thp gi lin kt con ngi vi Thin Cha.
Thnh Luca rt tinh t v su sc khi ghi li cho chng ta hai du ch c bit bao quanh con ngi c Gisu trong t cch l ng loan bo
n cu : l Ngi lun c Thnh Thn hng dn v chiu ta nim vui.
1. c Thnh Thn hng dn.
y l nt c o ca Luca. Trong tc phm ca ngi, Tin Mng cng nh Cng V, hu nh trang no cng phng pht hnh bng ca Cha
Thnh Thn. Thnh Thn l ng hng dn, l qu o hot ng ca Cha Gisu cng nh ca Hi Thnh. Thnh Thn chnh l si ch ni
kt cc hot ng li vi nhau v bin cc hot ng thnh nhng hot ng mang n cu . Tht vy, i vi c Gisu, k t khi Ngi
th thai trong lng c Trinh N Maria, Ngi chu s chi phi hon ton ca Cha Thnh Thn (1,35) - ni theo t ng ca Thnh Kinh, th
chnh Thnh Thn ban hnh nh ca mnh cho c Gisu - ; ri khi bt u s v cng khai ti Nazareth, Ngi tuyn b : "Thn Kh Cha
trn ti, bi Ngi xc du cho ti. Ngi sai ti i em Tin Mng cho ngi ngho kh" (4,18) ; Ngi t mi hot ng ca mnh trong
qu o ca Cha Thnh Thn (4,1.14). n lc Ngi sng li t ci cht v c vinh thng, Ngi cng ha ban Thnh Thn cho cc mn
(Lc 24,49 ; Cv 1,4-5.8 ; 2,1-11).
2. Chiu ta nim vui.
V c Gisu l ng Cu Th v s v ca Ngi l loan bo v thc hin Tin Mng cu , nn chnh con ngi v hot ng ca c Gisu
lun chiu ta nim vui. Nim vui - cng nh Thnh Thn - c thnh Luca ghi li khp ni trong tc phm ca mnh. K t khi c Gisu xut
hin cho n lc Ngi c vinh thng, thnh Luca cho chng ta thy nim vui chnh l trng thi c bit gn lin vi con ngi c Gisu :
Lc 2,10-11 : "Ny ta em tin mng cho cc ngi v mt nim vui to tt, tc l nim vui cho ton dn : l hm nay sinh ra cho cc ngi V
Cu Cha, tc l c Kit Cha trong thnh avt" ;
Lc 24,52-53 : "V th ly Ngi ri, h tr v Girusalem, vui mng khn xit v hng trong n Th m chc tng Thin Cha".
Nh vy, mi khi chng ta tip xc vi c Gisu ca Luca, chng ta s thy mnh ang trong qu o ca Cha Thnh Thn v tm hn
chng ta nh c chan ha chnh nim vui cu . Cha Thnh Thn v nim vui l hai mn qu qu gi m Thin Cha dng c
Gisu Kit trao li cho con ngi. V th, ch nhng ai gp g c Kit v lng nghe li Ngi mi c th cm nghim v khm ph ra c.
B. CON NGI DU HIN Y TRU MN.

ng Thnh, Con Thin Cha, Con ng Ti Cao, Vua theo dng tc avt, n Cu ca Thin Cha, nh Sng mc khi cho dn ngoi (x. Lc
1 - 2) thc hin s v em Tin Mng cu n cho con ngi trong t th mt ngi du hin y tru mn.
Tht vy, c li Tin Mng theo Luca, chng ta s bt gp ngay khun mt du hin ca ng Cu Th. Ngi khng xa l vi con ngi ;
ngc li, Ngi lun ng hnh vi con ngi, cch ring vi con ngi ngho kh, au kh, vi con ngi ti li. Ti hi ng Nazareth, khi
bt u s v ca mnh, chnh c Gisu c li on Sch Thnh trong Is 61,1-3 v long trng tuyn b trc mt mi ngi "Hm nay
ng nghim on Sch Thnh ny ni tai cc ngi" (x. Lc 4,16-22).
Thnh Luca ghi li mt cch chn thnh v cm ng vic c Gisu thc hin s v "em Tin Mng cho ngi ngho kh, ban b n x cho
k t y, cho ngi ui m c thy, cho k p bc c gii oan, loan bo nn hng n ca Cha".
Tht vy, c li thnh Luca, chng ta c thy ngi c ti no khi gp c Gisu m khng tm ra c nim vui v hnh phc ca con ngi
c tha th khng ?
Lc 5,17-26 (ngi bt toi) : "Hi ngi kia, ti li ca ngi c tha".

Lc 5,29-32 (n gi Lvi) : "Ta khng n ku gi nhng ngi cng chnh, m l nhng k ti li hi ci".
Lc 7,36-49 (ngi ph n thng hi) : "Cc ti ca b, cc ti nhiu , qu c tha ri, v b cm mn nhiu".
Lc 18,9-14 (ngi thu thu) : "Ngi ny v nh th c gii n tuyn cng, khc vi ngi kia".
Lc 19,1-10 (Zakh) : "Hm nay n cu ri n cho nh ny. ..., v Con Ngi n tm cu s h i".
Lc 23,43 (ngi trm lnh) : "Qu tht, Ta bo ngi : hm nay ngi s trn Thin ng lm mt vi Ta".
C con ngi b mn au kh no gp c Gisu m khng cm thy mnh c yu thng, nng ?
Lc 5,12-16 (ngi phung hi) : "Ta mun, hy nn sch".
Lc 17,11-19 (10 ngi phung) : "Ly Thy Gisu, xin thng xt chng ti" ... V xy ra l trong khi h i, h c sch.
Lc 16,19-31 (Lazar n my).
Lc 18,15-17 (Cha Gisu v cc em b) : "Hy mc cc tr nh n vi Ta, ng ngn cm chng, v Nc Thin Cha thuc v nhng ngi
nh th".
Lc 6,20-26 (cc mi phc tht cho ngi ngho) :
"Phc cho nhng k ngho kh...

Phc cho nhng k phi i by gi...
Phc cho nhng k phi khc by gi...
Phc cho cc ngi, khi thin h on ght cc ngi, khi h loi cc ngi i cng s m v kh tr tn cc ngi nh xu xa v c Con
Ngi...".
Ngoi ra, thi ca Cha Gisu i vi gii ph n tht l c bit.
Lc 8,3-1 (nhm ph n theo gip Cha Gisu).
Lc 8,40-56 (ngi ph n b bng huyt, con gi ng Giair).
Lc 10,38-42 (Martha v Maria).
Lc 13,10-17 (ngi ph n cng lng).
Ngi khng ngi ga ba, c th c thn ra v m khng c mt li an i :

Lc 7,11-17 (ngi con mt ca b ga thnh Naim)
Lc 21,1-4 (ng tin ca b ga ngho) :"Ta bo tht cc ngi : b ga ngho kh y b vo nhiu hn ht thy. V h ht thy ly ca d
m b vo lm ca cng, cn b y ly tng thiu m b vo, tt c ca thn mnh c".
Nt du hin v qung i ca c Gisu c biu l r rng v thm tha qua cc bi d ngn v lng thng xt :
Lc 15,4-7 (con chin lc).
Lc 15,8-10 (ng bc nh mt).
Lc 15,11-32 (tnh ph t).
V c th ni, cao im ca khun mt du hin ca c Gisu c bc l ra mt cch su sc khi Ngi hp hi trn thp gi : "Ly Cha, xin
tha cho chng, v chng khng bit vic chng lm"(Lc 23,34).
ng Cu Th du hin y c Luca chim ngng v Luca chia s li cho mt ngi.
C. CON NGI CA MI NGI.

Ngoi nt du hin y tru mn, ngoi s v loan bo n cu , c Gisu trong Tin Mng theo thnh Luca cn hin din gia chng ta trong
t cch l con ngi ca mi ngi. Ni c Gisu, mi xc phm s nhn thy n cu (3,6) ; ni c Gisu, lng dn s tm c nh
sng rng soi cho cuc i (2,32) ; ni c Gisu, con ngi s tm thy mt ngi bn, ngi ng minh trung thnh (3,23-38 : khi trnh by
gia ph c Gisu, thnh Luca khng nhng gn lin Ngi vi Dn Cha, vi Thin Cha, m cn gn lin vi nhn loi ni chung).
Tnh lin i v cm thng vi con ngi ca c Gisu c thnh Luca trnh by trong vic Ngi tin ln Girusalem : "... Ngi qu cm
i ln Girusalem" (9,51). Ghi li dng ny, thnh Luca mun mi ngi tm thy ni c Gisu l hin thn ca "Ngi Ti T Giav" m tin tri
Isaia loan bo (x. Is 40 - 55, cch ring Is 50,7).
Ngi Ti T tht s tr nn con ngi ca mi ngi, v :
"... chnh cc bnh tt ca chng ti, Ngi mang,

chnh cc au kh ca chng ti, Ngi vc...
Ngi b m v nhng s ng nghch ca chng ti,
v v ti v ca chng ti, Ngi b nghin tn,
ging xung Ngi hnh pht
i ly an bnh cho chng ti
v nh nhng vt hn Ngi chu,
chng ti c phng c lnh..." (Is 53,4-5).
(Hy c ton bi ca th t ca Ngi Ti T trong Is 52,13 - 53,12 : y l bi ca rt ni ting trong
Thnh Kinh, ni ln bn cht v s v cu th ca Ngi Ti T au kh ca Giav).
Nh vy, hnh nh c Gisu Kit, ng Cu Th du hin khng nhng l nim hy vng m cn l sc mnh ca Hi Thnh trong n gi v s
v trn th ca mnh.
c Gisu Kit m ng, gi y cc mn ca Ngi tip tc i li con ng . chnh l con ng ca mt Gisu Kit, ca mt
Hi Thnh kit-hu : "phi chu kh nn nh th , ri mi vo vinh quang" (Lc 24,26).
IV. C GISU, CON NGI CA LI HA.
(Tin Mng theo thnh Matthu)

Da trn truyn thng Dothi, thnh Matthu trnh by c Gisu nh mt avt mi, mt Ms mi.
avt v Ms l hai khun mt c bit v tiu biu trong lch s Dn Cha. Ms l v lnh o gii thot dn v trao ban cho dn L Lut ca
Thin Cha ; avt l ngi c Thin Cha tuyn chn mt cch c bit, mt cch nhng khng, c Thin Cha xc du tn phong lm
ngi lnh o Dn Cha.
Hai khun mt , Matthu quy t li trong con ngi c Gisu. - (trong quan nim c Gisu l con ngi ca Li Ha, thnh s Matthu
trnh by mt cch rt phong ph. y, ch xin gii hn trong
hai khun mt tiu biu ny).
A. C GISU L AVT MI.

M u tc phm, thnh Matthu gii thiu gia ph ca c Gisu. Xt trn quan im lch s, gia ph ny cn nhiu thiu st, c tnh cht g
b, qu n gin. Nhng trn quan im thn hc, Matthu mun chng ta lu n con s 14
trong cch trnh by gia ph ca c Gisu :
"T Abraham n avt c 14 i ;

t avt n thi lu y Babylon c 14 i ;
t thi lu y Babylon n c Gisu c 14 i" (1,17).
Ti sao li l con s 14 ? C nhiu cch gii thch.
Mt trong nhng cch gii thch rt n gin v cng d hiu l chng ta hy t mnh vo no trng ngi Dothi thi by gi - bi h l
nhng c gi trc tip tc phm ca Matthu. Theo quan nim ca h, con s 14 l con s m ch avt. Tht vy theo mu t ting Hipri th
avt gm ba ch : W (awi). tng ng vi s 4, W s 6 v s 4. Cng chung li, ta c s 14. Nh th, chng ta c th ni, khi
trnh by gia ph c Gisu trong tng quan vi con s 14, ngay t u, Matthu mun so snh v gn lin c Gisu vi avt.
c Gisu l avt mi xut hin trong lch s dn Ngi. i vi ngi Dothi, avt l nhn vt ni bt trong lch s ca h, khng nhng trn
bnh din chnh tr x hi, m cn trn bnh din tn gio na. l mt khun mt rt tiu biu ca Israel trong Cu c. Vy, khi trnh by
c Gisu l avt mi, Matthu cng nhm trnh by ngi l khun mt tiu biu, l trung tm ca Dn Cha trong Tn c. tng ny,
c Matthu nhc li nhiu ln trong tc phm (x. 9,27 ; 21,9...).
B. C GISU L MS MI.
Nu con s 14 khin ngi Dothi lin tng n avt, th con s 5 khin h ngh ngay n v lnh o Ms ca h v l con s truyn
thng ca Ms.
Ngi Dothi tin rng B Ng Kinh l tc phm ca Ms. B gm nm cun sch. l L Lut, l Torah, l Lut M ca mi lut hng
dn i sng ca h. T , h yu qu con s 5. H sp xp nhiu tc phm ca h trn c s ny.
V d : 150 bi Thnh vnh c xp thnh 5 b sch ; h chn 5 cun sch c bit c trong cc dp l ln : Diu ca, Rt, Ai ca, Hun ca,
Esther ; sch Cch ngn, sch Hun ca cng c chia lm 5 phn... Tt c u rp theo Lut M l B Ng Kinh.
Thnh Matthu cng da trn truyn thng khi ng son Tin Mng. Tc phm ca ng xoay quanh nm bi ging ca c Gisu v Nc
Tri : 3 - 7 ; 8 - 10 ; 11 - 13,52 ; 13,53 - 18 v 19 - 25.
Nh vy, Matthu ng trnh by 5 bi ging v Nc Tri ca c Gisu song song vi 5 cun sch m Ms ban cho Dn Cha.
T , trong ci nhn ca Matthu, Tin Mng tr nn Lut mi, Torah mi em i chiu vi Lut c, Torah c.
Ms ban Lut c. c Gisu ban Lut mi.
Vy, c Gisu l Ms mi.

Ngoi ra, trong phn trnh by xut x ca c Gisu, Matthu cng s dng 5 on Thnh Kinh :
Mt 1,23 // Is 7,14
Mt 2,6 // Mk 5,1
Mt 2,15 // Hs 11,1
Mt 2,18 // Gr 31,15
Mt 2,23 // Is 11,1
Mt im na trong b cc tc phm ca Matthu khin chng ta lu , l Matthu ch sp xp cc bi thut truyn v cc vic lm ca

c Gisu trc mi bi ging ca Ngi : Ngi hnh ng, ri ging dy
. Cch thc trnh by khin ngi Dothi phi lin tng n
khun mt ca Ms trong lch s dn tc h : Ms hnh ng, ri ging dy. ng hnh ng bng vic ng gii thot dn khi ch n l,
v ng ging dy bng cch ban cho dn Lut ca Cha.
c Gisu lm v ni.
Nhng ai n vi c Gisu s c thy v c nghe.
(Xem cu chuyn cc mn Gioan n hi c Gisu v cu tr li ca ngi trong Mt 11,2-6).
Nh vy, c Gisu xut hin trong t th mt Ms mi, va l ng rao ging v Nc Tri, va l ng hnh ng thc hin n cu .
Ngi l ng Cu Th ban Lut Mi.
C. C GISU KIN TON LI HA.

c Gisu xut hin nh mt avt mi, mt Ms mi. Nh vy, Ngi mang s mng ca avt, ca Ms i vi lch s Dn Cha. Nhng,
c Gisu cn vt xa avt, vt xa Ms !
avt thit lp mt vng quc chnh tr, x hi, tn gio. Vng quc b gii hn trong thi gian v khng gian. Cn vng quc m c
Gisu thit lp, bt u thc hin t con ngi ca Ngi, ri tri rng xuyn qua thi gian v khng gian. Cc bi ging bng d ngn v
Nc Tri (13,1-52) cho ta thy thc t v vin nh . Ngi l ht ging Nc Tri c gieo vo tha t trn gian. Ht ging y b vi su
trong lng t. C khi b qun lng. Khng ai nhn ra, ngoi tr Ngi gieo ging v nhng ngi lm vn chng kin s kin ht ging c
gieo vo lng t. T , mt cch m thm, ht ging y pht trin v em li hoa qu cho con ngi. Ht ging y chnh l c Gisu, ng
Cu Th thuc dng tc avt. Ngi n vi trn gian. Ngi ng hnh vi con ngi. Ngi chia s, ha ln vi mi ngi em mi
ngi vo Vng Quc ca Thin Cha.
Ms gii thot dn v ban cho dn Lut Cha. Nhng ng ch l ngn s ca Thin Cha, l ngi cng b s ip ca Thin Cha cho dn.
Trong khi , c Gisu l Li ca Thin Cha : "... Cc ngi nghe bo... ; cn Ta, Ta bo cc ngi..." (Mt 5,22t). c Gisu hnh ng
v ging dy trong t th mt ng c uy quyn. Ngi khng ph nhn nhng g Ms ni, lm ; Ngi cng khng lm ngc li
nhng g avt thc hin cho Dn Cha. Bi Ngi mang s mng ca Ms, ca avt trong lch s Dn Cha. Nhng Ngi cn i xa hn ,
bi Ngi ni, Ngi lm chnh l iu Thin Cha mun ni, mun thc hin.
T , Matthu cho chng ta thy, chnh ngi l con ngi ca Li Ha. Khng phi ch khi chng ta nhn li qu kh ca Dn Cha, m ngay
c v nht l khi chng ta nhn v tng lai y sng to v linh ng ca Dn Cha, Ngi vn mi mi l con ngi ca Li Ha
.
V. C GISU, CON NGI CA NIM TIN.
(Tin Mng theo thnh Gioan)

Hgel c mt cu ni bt h :
"Das Wahr ist das Ganz" (Ci tht l ci ton din).
Cu ni trn v ra cho chng ta mt chn tri tht rng ln : ch khi no t ti ton din s vt, t ti mi chiu kch ca vn , chng ta
mi c th xem nh mnh thu trit s tht tng n trong s vt, trong vn .
p dng cu ni trn vo cc sch Tin Mng, chng ta cng thy ch l : cc sch Tin Mng u vit v c Gisu Kit, con Thin Cha, ng
Cu Th. Tuy cng l nhng dng chng t v c Gisu, nhng cc tc gi Tin Mng chn bn hng khc nhau. Bn hng ny, tuy c
nhiu nt khc bit nhau, nhng u mang nhng gi tr c bit t ti ci ton din ca vn . V nh vy, nu chng ta c kt 4 sch
Tin Mng li vi nhau, nghin cu cc hng i, cc quan im thn hc, chng ta c kh nng bt gp con ngi tht ca c Gisu, trong t
cch va l ng Cu Th, va l Con Thin Cha.
Thnh Matthu ng ha chng t ca mnh vi chng t ca Cng on Hi Thnh khi trnh by c Gisu Kit l ng kin ton Li Ha.
Ngi n thit lp mt vng quc gi l Nc Tri hay Nc Thin Cha, bng cc bi ging hun v hnh ng cu th.
Thnh Marc mc ly tm tnh ca ngi mn , s dng li vn chm ph, v li mt cch sng ng khun mt V Thy kh knh kh i.
Ngi lun di chuyn. Ngi ni v hnh ng lin tc. Li ni v vic lm ca Ngi c sc thu ht m ng. Ngi gia mi ngi, nhng
vt ngoi tm tay mi ngi. Ngi l V Thy l hnh.
Thnh Luca vit Tin Mng trn c s Lch s cu . V th, gp c c Gisu, Luca mi gi chng ta ha tan nim tin ca mnh vo nim
tin ca ton th Hi Thnh. Trong ci nhn c tin, ta thy c hot ng ca Cha Thnh Thn trong s mng cu th ca c Gisu v t
, Ngi n vi chng ta trong t cch Ngi Ti T ca Thin Cha, du hin - khim tn.
Cn thnh Gioan li t chng t ca mnh trong chng t ca Thnh Thn v c Gisu Kit. Ni cch khc, chnh Thnh Thn lm chng
v c Gisu Kit qua tm tnh v ngi bt ca Gioan. Chng t ca Thnh Thn, chng t ca Gioan nhm mc ch trnh by c Gisu Kit
chnh l con ngi ca nim tin.
Nh vy, cc sch Tin Mng qu l nhng tc phm lch s, c soi dn bi mt c tin sng ng, mt c tin chia s trong Cng on Dn
Cha. Cc sch Tin Mng b buc c gi phi c mt la chn dt khot : theo hoc chi t c Gisu. V bi v s ip Tin Mng da trn
mt nhn vt lch s l c Gisu ngi thnh Nazareth, nn mt khi tin vo s ip tc l tin vo cc bin c bao quanh con ngi Gisu
Nazareth. V vy, c tin ca kit-hu phi l mt c tin lch s (foi historique).
Khi nhn nh v s khc bit gia cc sch Tin Mng, Blaise Pascal c mt cu ni kh su sc :
"C nhiu tc gi Tin Mng xc nhn s tht v s khc bit ca h tht l hu ch".
Mi chiu kch, mi thnh phn, mi nhn t u c nhng gi tr ring v khi cng nhau xc nhn mt s tht, th chc chn "ci tht" ca Tin
Mng s c bc l mt cch phong ph nh vo "ci ton din" ca n.
A. DU CH CA NIM TIN.
Trong on kt sch Tin Mng, thnh Gioan ghi r :
"c Gisu lm trc mt cc mn nhiu du l khc na, khng vit li trong sch ny. Cc iu vit y l anh em tin rng : c
Gisu chnh l c Kit, Con Thin Cha ; v bi tin th anh em c c s sng nh Danh ngi". (20,30-31).
T ng "du l" y phi hiu l "du ch" (Hylp : smeia). Trong Tin Mng th t, thnh Gioan lu chng ta c bit hai du ch trong
phn u tc phm ca mnh chng 2
: 2,1-11 du ch ru
Cana ; 2,13-25 du ch n th
Girusalem.
Sau khi c Gioan Ty Gi gii thiu (1,19-36) v sau khi chn cc mn tin khi (1,35-51) - mc ch l h nghe, thy v lm chng
- , c Gisu thc hin hai du ch ct khi ln v mi gi nim tin trong tm hn cc mn .
Du ch ru trong bi cnh tic ci Cana nhm bc l cho mi ngi bit Ngi l ng Cu Th. Trong truyn thng Thnh Kinh Cu c,
nht l theo hnh nh biu trng ca ngn s Isaia, ru l thc ung c bit m ng Cu Th s tht i Dn Ngi trong thi Thin Sai (x.
St 9,20 ;Ds 13,21 ; St 49,11-12 ; Is 2,2-3 ; 25,6 ; 56,6-8 ; 60,11-14 ; Dcr 8,20 v 14,16 ; Mc 2,22t ; 1 Cr 10,16...). V bi Ngi l ng Cu
Th, nn Ngi l thuc vo thi gian v khng gian. Chng ta s nhn bit Ngi l ng Cu Th trong "gi" ca ngi (x. Ga 2,4 ; xem thm
7,30 ; 8,20 ; 12,23 ; 13,1). Du ch ru s tr nn hin nhin, r rng v thc hin mt cch y v trn vn trong "gi" ca c Gisu.
"Gi" chnh l gi ca cuc kh nn, gi ca thp gi. Trc du ch , "cc mn tin vo Ngi" (Ga 2,11).
Nh vy, qua du ch ru, c Gisu mc khi Ngi l ng Cu Th. V mi ngi s nhn ra khun mt ca ng Cu Th trong "gi" ca
Ngi : l gi kh nn v thp gi. V th, trong t cch l ng Cu Th, c Gisu tin n gi thp gi, gi Ngi phi cht.
Trong khi , du ch n th
mang mt sc thi khc. Vi du ch ny, c Gisu by t cho mt ngi bit ngi l Con Thin Cha . Tht vy,
ngi cng b cho mi ngi bit n th l nh Cha ca Ngi (Ga 2,16). Ngi cn thch nhng ngi Dothi cng lng tin : "Ph n Th
ny i ! V trong ba ngy, Ta s dng li" (Ga 2,19). Ngi mun ni v n Th thn xc mnh, bi l, n Th l ni Thin Cha ng, ni c
s hin din ca Thin Cha. Nh th, khi t ng ha con ngi ca mnh vi n Th, c Gisu minh nhin cng b Ngi l Con ca Thin
Cha. V v l Con Thin Cha, nn Ngi lng nhit thnh i vi nh Cha Ngi nghin nt c mnh Ngi (Ga 2,17 ; x. Tv 69,10). Ri,
khi du ch y thnh s, tc l khi Ngi sng li t trong ci cht, cc mn " tin vo Kinh Thnh v vo li c Gisu ni" (Ga 2,22).
Vi hai du ch ny, c Gisu mc khi thn th v s v ca Ngi. V l ng Cu Th, Ngi s tin n gi ca mnh, l gi thp gi ;
nhng v l Con Thin Cha, nn Ngi s sng li. Cht v sng li thc hin iu m hai du ch trn loan bo. T , cc mn " tin
vo Ngi". l nhng du ch ca nim tin.
B. LI NI TO NIM TIN.
Thnh Matthu cho chng ta bit c Gisu l V Thy ging dy. C th ni, trng tm Tin Mng Matthu xoay quanh nm bi ging ca
c Gisu v Nc Tri.
Cn thnh Gioan li to c hi cho chng ta thu hiu v qun trit mi hnh ng ca c Gisu. Ni cch khc, Gioan mun chng ta hy
dng ci nhn ca chnh c Gisu gii thch mi s vic xy ra. Trong chiu hng , Gioan mun chng ta trc din vi c Gisu, vi con
ngi c li ni to nim tin ny.
Tht vy, li ni u tin cng c Gisu m thnh Gioan ch ghi li trong tc phm ca mnh chnh l mt cu hi, km theo mt li mi gi :
"Cc ngi tm g ?" - (Rabbi, Ngi lu li u ?)

"Hy n m xem !" (Ga 1,38-39).
Cu hi v li mi gi ny lun c lp li vi nhng ai mun gp c Gisu, mun tip xc vi Ngi cng nh mun bit ngi. Li c
Gisu khin h phi suy ngh. Li c Gisu khin h phi la chn ! Sc mnh ca li ni c Gisu bc l qua cc cu chuyn trao i gia
ngi vi Nicm (Ga 3,1-21), vi ngi ph n Samari (Ga 4,1-41), v vi vin quan chc ngoi gio Galil (Ga 4,43-53).
Nicm l mu ngi tiu biu cho gii bit phi, gii lnh o, bc thy trong Dn Cha. ng tm n vi c Gisu, nghe Ngi ni
chuyn, b li Ngi ph tan khi t mn trong con ngi ca ng. Thay v tranh lun vi c Gisu, th ng c li Ngi dn t suy
ngh ny qua suy ngh khc ; c chng l ng ch tht ln vi cu hi biu l s ngc nhin, phi by nhng thc mc, thiu st ca mnh trn
con ng tm Nc Thin Cha.
Ngi ph n Samari l nhn vt tiu biu cho gii lc gio, gii b x hi Dothi khinh b, xp ngang hng vi phng ti li. B cng c
nghe li ni ca c Gisu. Li Ngi soi sng tm hn b, a b t thi dng dng ban u (Ga 4,9) n thi gn b (4,15) ; ri t
mt suy ngh v tn gio (4,20) n mt chn la c bn l tin v lm chng v Ngi cho ng hng ca mnh (4,29.39-42).
Vin quan chc Galil l nhn vt tiu biu cho lng dn, cho nhng ngi cha bao gi nghe ni v ng Cu Th, hoc c nghe nhng
u hiu sai lch. Khi nghe tin c Gisu xut hin, ng quyt nh "i gp Ngi" (Ga 4,47). Trc li ni ca c Gisu : "ng hy i ! Con
ng sng !", thnh Gioan ghi li phn ng ca ng y nh sau : "Ngi y tin vo li c Gisu ni vi mnh v i v " (4,50). T thi
tin vo li c Gisu - ng tin ngay, du cha thy c du ch no, du khng c cuc tranh lun no, du qu kh ca mnh khng c
li Ngi phi by nh trng hp ngi ph n Samari -, ng chn mt quyt nh dn thn su xa v trit hn, "ng tin lm mt vi
gia nh ng" (4,53).
Vi ba mu ngi trn, thnh Gioan mun gii thiu vi chng ta khun mt ca ton th nhn loi trn con ng tm v nc Thin Cha.
C ba mu ngi ny u c tip xc v nghe li c Gisu ni vi mnh. C ba c nhng li p tr vi nhng cng khc nhau v c
ba u c kinh nghim nh nhau, l li ni ca c Gisu to nn nim tin trong i sng ca h.
C. HNH NG CNG C NIM TIN.

Thnh Gioan ghi li nhiu hnh ng m c Gisu thc hin trong qu trnh rao ging Tin Mng. Mi hnh ng u mang mt ngha
mc khi c bit, hoc v s mng cu th ca Ngi, hoc v mu nhim Nc Thin Cha. V bi th, mi hnh ng u nhm mc ch
cng c nim tin nhng ai chn la i theo Ngi. Vic c Gisu cha lnh ngi m t lc mi sinh trong bi cnh l Lu Girusalem
tht y ngha (Ga 9,1-41).
Dp l Lu
, ton dn c hnh trong vng mt tun l cc nghi l hoi nim thi gian sa mc, thi gian du mc ca t tin mnh. l "thi gian
ca mi tnh u" gia Thin Cha v Dn Ngi - ni theo kiu cc ngn s, cch ring l Hs, Girmia v zkiel -. Trong dp l , dn
chng t hp ti Girusalem v c hnh mt cch c bit cc nghi l "Kiu Nc" v "Rc nh Sng". Nc v nh Sng tng trng cho
Giav Thin Cha cng nh hng n ca Ngi i vi dn trong thi sa mc. Khi dn kht, Ngi cho dn nc t bng ; khi dn phi di
chuyn ban m, ngi tr nn ct la soi dn bc i. Pht xut t ngha ca dp l, c Gisu cha lnh ngi m t lc mi sinh.
Ngi truyn lnh cho anh phi i ti ra mt sui Silam (ngha l sui "K c sai") mt anh c sng m trng thy. Nc v s sng
i vi ngi m l c mt ngun hnh phc. Nc pht xut t sui "K c sai" - tc l ng Messia, ng c Thin Cha sai n -, v
s sng l do vic anh m tin vo li c Gisu m hnh ng. Nh vy, qua vic cha lnh mt anh m, c Gisu nh mun ng ha mnh
vi sui nc, vi s sng trong dp l Lu. Ngi mun mc khi chn tnh ca Ngi : Ngi l V Cha ca dn (= s sng) v l Qu Tng
Thin Cha ban cho Dn (= nc). Trc nhng hnh ng cha ng nhiu ngha nh trn m c Gisu thc hin, nhng ai khim
tn nh anh m, nhng ai nhn bit mnh l ngi c ti, s c thy, c hiu ri c i trong s sng. l tnh trng ca anh m
c cha lnh ; "ly Ngi, ti tin !" (9,38). Ngc li, nhng ai t mn, t cho mnh l cng chnh, t cho mnh l quan ta ca anh em mnh,
c tng rng mnh thy, mnh hiu n cu ri khng cn tin vo li mc khi ca Ngi, th s lui dn v trong bng ti. Bi v :
"Chnh phn xt m Ta n trong th gian,

ng hu k khng thy th c thy,
cn k thy c th ha ui m".
(Ga 9,39).
Con ngi Gisu Kit trong Tin Mng th t qu tht l lng. Ngi t ta v thc t cuc sng, vo cc sinh hot thng thng ca con ngi,
xuyn qua mi du ch, li ni, hnh ng, Ngi mun ta khm ph ra s sng ch thc nh bit t nim tin ni Ngi.
VI. C GISU, CON NGI CA HY VNG.
(Khi Huyn)
A. GII THIU SCH KHI HUYN.
1. Ch ng ca Khi Huyn trong b Thnh Kinh.
Chng ta c dp lm quen vi hu ht cc sch trong Tn c. Sau khi chia s s sng v nim tin ca Hi Thnh (Cng V), ca cc gio
on a phng (Th thnh Phaol), gp g c Gisu Kit, Con Thin Cha, ng Cu Chuc loi ngi (Tin Mng), gi y chng ta hy
lng nghe, hy c li cun sch "Mc khi ca c Gisu Kit" v "cc iu kp phi xy n" (Kh 1,1). Khi Huyn v th chnh l mc khi, l
"vn bc mn ln", l thc hin vic "bc trn ra iu trc kia vn c giu kn".
Vy lm sao c th xc nh c ch ng ca Khi Huyn trong B Thnh Kinh ?
- Nh chng ta bit : Thnh Kinh l nhng bn vn ghi li Li Cha ni vi con ngi, din t mi tng quan chn tht gia Thin Cha vi con
ngi - m ngn ng chuyn bit ca Thnh Kinh gi l Giao c -. i vi chng ta, Thnh Kinh gm Cu c v Tn c. Cu c lm sng
li tt c qu trnh lch s ca mt dn c tuyn chn, yu thng cch ring, c gio dc tng bc c kh nng n nhn v cu
mang nim hy vng ca nhn loi. Nim hy vng y c thc hin khi thi gian vin mn, khi Thin Cha ban ngi Con Mt cho nhn loi.
Ngi Con Mt y chnh l c Gisu Kit Cu Cha.
Tn c ghi li s sng v nim tin ca Hi Thnh vo V Cu Cha ca mnh, ng thi v li khun mt ca ng Cu Th va l Thin Cha
va l ngi chia s cho x hi trn gian iu cao qu v hnh phc nht m mi ngi u c mi gi tham d vo : l n cu
.
Cu mang nim hy vng ca nhn loi, xc tn v n cu m Thin Cha trao ban cho con ngi qua c Gisu Kit, Hi Thnh tin tng v
vng tm tin bc. Nhng trong dng thi gian, khi va chm vi cuc sng thng nht vi bao thc t ph phng, lm khi Dn Cha git
mnh, suy ngh, t vn v c khi khc khoi lo u v thm ch bi ri v nim tin ca mnh. Mt bn l thm tn vo c Gisu Kit Phc
Sinh, mt bn l cng ng hnh vi x hi loi ngi m mnh phi yu thng v phc v - nhng rt thng khi nghi ng, chng i v bch
hi mnh -, trong bi cnh , ngi kit-hu t ra nhiu cu hi : vy th, th gii loi ngi s i v u ? V ngi kit-hu phi sng nh
th no trong khong thi gian ch i ngy c Gisu Kit tr li ?
Cc cu hi cng tr nn cp bch, dn dp, nht l trong nhng giai on khng hong, giai on m Dn Cha gp th thch trm trng
v nhng bch hi bn ngoi v chia r - bt ha bn trong.
Trc nhng lo u khc khoi , Khi Huyn - mc khi ca c Gisu Kit Phc Sinh - vn m bc mn b n ln, by t cho Hi Thnh "thy"
tng lai huy hong ang ch n nhng ngi t nim tin v lng yu mn ni c Gisu Kit, cng nh tng lai xn ln ca nhn loi
v ca c v hon, bi l quyn lc ca ti li b nh bi v k th cui cng ca con ngi l s cht s hon ton b ch ng. chnh l
lc b mt ca th gii ny s thay i v c thm nhun n cu . V cc l do , Khi Huyn khng phi l cun sch d on tng lai,
nhng l sch vch ra mt hng i cho Dn Cha. Hng i c bo m bi mt qu trnh lch s lu di ca Dn Cha (Cu c),
ng thi ta trn nn tng vng chc l c Gisu Kit Phc Sinh (Tn c).
Ch ng ca Khi Huyn trong ton b Thnh Kinh l th ! Khi Huyn rt ngn, nu so vi Cu c v Tn c. Nhng Khi Huyn s rt
di, v ang c sng, ang c thc hin lin tc bi ton th Dn Cha trong dng thi gian v khng gian trong cuc hnh trnh tin v
Vng Quc vnh cu ca Thin Cha l Tri mi - t mi.
2. B cc Khi Huyn.
Chng ta c th chia Khi Huyn thnh ba phn :
Kh 1 - 3 Hi Thnh ca Cha Gisu Kit trong x hi trn gian.
Kh 4 - 20 Hi Thnh ca Cha Gisu Kit cng ng hnh vi x hi trn gian.
Trong cuc hnh trnh ny, c Gisu Kit lun hin din v hng dn Hi Thnh.
Hi Thnh chia s "ni vui mng v nim hy vng" ca mnh cho x hi loi ngi.
l giai on vt qua sa mc, vt qua th thch t ti nim vui cu .
Kh 21 - 22 Hi Thnh ca Cha Gisu Kit tr nn Tri mi t mi.
3. Hi Thnh ca Khi huyn.
Thc ti m Hi Thnh ca Khi Huyn ang sng l mt thc ti y khng hong trong sinh hot tn gio do cc bin c lch s ng thi
to nn.
Tc gi Khi Huyn xc tin rng, nhng g mnh ghi li trong sch l chnh "mc khi ca c Gisu Kit" trong thi i cnh chung. V th, ni
dung mc khi s cn ko di, khng nhng cho Hi Thnh thi by gi, m cn cho Hi Thnh ca cc thi i.
Khi gi ln i sng c th ca 7 gio on vng Tiu : phs (2,1-7) ; Smyrna (2,8-11) ; Pergam (2,12-17) ; Thyatira (2,18-29) ; Sari (3,1-
6) ; Philaelphia (3,7-13) ; Laoika (3,14-22), tc gi mun nhn n Hi Thnh ton din. l hnh nh ca Hi Thnh ph cp v ca mi
thi i. By gio on ny, trong nhn quan ca tc gi Khi Huyn, chnh l tm gng phn chiu li b mt v sinh hot ca Hi Thnh
Cha Kit. l mt Hi Thnh ang b bch hi d di t bn ngoi, v ngay bn trong lng Hi Thnh nhng mm mng chia r xut hin do
s honh hnh ca cc t tng lc gio (Kh 1 -3).
Nhng phi chng cn gian trun s bp nght s sng ca Hi Thnh ? Khi huyn t chng 4 n 20 v li hnh nh c th ca Hi Thnh
v khng nh i sng ca Hi Thnh Cha Kit thng xuyn gp nhng xung t, ging co trong cuc sng vi x hi trn gian. V chnh
trong giai on ny, mt c im m Khi Huyn lu chng ta l hnh nh khng thy bng dng Cha Kit u c ! nhng, vng bng
khng c ngha l khng hin din ! V, trong mi sinh hot, mi bin c xy ra trong Hi Thnh, Ngi vn hin din v biu dng sc mnh
ca mnh. Chnh v th, hnh nh c Gisu Kit tr nn nim hy vng tht s ca Hi Thnh trong cuc l hnh ny. Hnh nh li tr nn
l sng ca Hi Thnh.
T , Hi Thnh nhn ra ; chnh nh nhng xung t, th thch m Hi Thnh t thanh luyn mnh v ng thi c c hi sng n gi cu th
ca mnh trong x hi trn gian. Nhng xung t, th thch to nn au kh, ging nh ni au ca ngi m sinh con. V y s l lc mt
th gii mi c sinh ra : th gii ca Tri mi - t mi !
Bng cuc hnh trnh y th thch, bch hi, au kh, Hi Thnh l hnh dn ng cho Cha Gisu Kit tr li. Lc , Ngi "lau sch
nc mt" ca Dn Ngi, v "s cht s khng c na, phin mun, ku go v kh nhc s khng c na" (Kh 21,4).
4. Vn chng Khi Huyn.
V l sch "bc trn ra iu trc kia vn c gi kn", nn tc gi s dng mt li hnh vn c bit m ta quen gi l li vn khi huyn.
Li vn c sc thi ring ca n, khng cng mu s chung vi cc li vn thng thng. V th, chng ta phi c sch Khi Huyn bng
ngn ng, no trng ca khi huyn mi c th hiu c Khi Huyn.
a. Hnh thc mc khi.

Trong Thnh Kinh, chng ta thng gp hai hnh thc mc khi : sm ngn v th kin
. Sm ngn l Li Thin Cha c mt hay nhiu ngi
gi l ngn s hay tin tri truyn t li cho Dn Cha. Cn th kin l vic thy nhng bc tranh bc nh chan ha thc ti Thin Quc m
ngi chng kin (th-kin-nhn) c nhim v v li, tng thut li bng ngn ng, hnh nh ca con ngi. Thng th th-kin-nhn cm
thy bt lc trong s mng thng truyn li s ip mnh th kin, bi lm sao c th din t hon ton v trung thc iu mnh chng
kin m li l nhng iu khng bao gi c trong kinh nghim bnh thng ca con ngi ! V th, tc gi Khi Huyn truyn t s ip ca
mnh qua hai giai on : 10. M t bng hnh nh, cc t ng biu trng iu mnh thy ; 20. Ri c gng gii thch nhng g mnh va m
t, va chng kin. y l l do khin chng ta thy trong Khi Huyn c hin tng hnh nh ln t li ni.
b. S dng cc biu trng.

Nhn thy cc thc ti Thin Quc, qu l mt c n ! lm sao din t li cch trn vn bng ngn ng con ngi ?
iu ny buc tc gi Khi Huyn phi s dng li hnh vn bao gm nhiu t ng v hnh nh biu trng :
- Biu trng v con s : 7 v 12 ch s hon ho, ton thin ; s 3, s 5 hoc 6, phn na ca 7, hay khng phi l s 7 ch s bt ton, ch thi
gian th thch, thi gian bch hi v cng c khi ch k i ch vi Thin Cha, vi Dn ca Ngi ; s 4 ch bn hng ca v tr, tc l hon
v, th gii...
- Biu trng v mu sc : Trng gi ln s chin thng, s tinh tuyn ; gi ra mu mu m cc chng nhn ca Cha Kit phi ra...
- Ngoi cc biu tng trn, tc gi Khi Huyn cn s dng mt s hnh nh quen thuc trong Thnh Kinh : cy hng sng, sui nc tun
tro, chin con ng nh b st t...
c. i tng cc th kin trong Khi Huyn.

Trong ngn s, s ip nhm cao Giao c v quy chiu ci nhn ca Dn Cha v Giao c. Giao c tr nn mu mc cho mi suy ngh,
mi hnh ng. V th, s ip ca ngn s nhm hai vn cn bn ; hon ci v trung thnh.
Trong Khi Huyn, s ip nhm trnh by s khi hon ca Thin Cha xuyn qua nhng b n ca lch s loi ngi. V th, trng tm ca s
ip Khi Huyn l : kin tr v san sng. T , Khi Huyn tr nn sc mnh, ngun an i cho Hi Thnh : i vi nhng ngi lm lc,
Khi Huyn i buc h phi hon ci np sng ; i vi ngi ngui lnh, Khi Huyn tr nn s ip kch thch lng can m ; v i vi
nhng thnh phn Dn Cha ang gp th thch v bch hi, v khng hong trong cuc sng, Khi Huyn chnh l ngun hy vng.
B. C GISU, CON NGI CA HY VNG.

1. c Gisu di dng "Chin Con ng nh b t st".
Trong Khi Huyn, Thin Cha v Vng Quc ca Ngi c ph by bng nhiu bc tranh k l. c bit trong chng 4, chng ta hy
chim ngm mt vi nt sau y :
"... mt ca m ra trn tri..." (4,1)

Qua ca , th-kin-nhn thy g ?
"Mt ngai t trn tri v trn ngai c ng ng. V ng ng v trng ging ngc thch v xch no, v ho quang ta quanh ngai trng
ging nh bch ngc" (4,2-3). ng ng trn ngai khng c m t nh th no, ch c vinh quang ca Ngi t rng m thi. ng y c
Thnh Kinh gi bng tc hiu "ng c, ang c v s n" (1,8). ng y khng l thuc vo thi gian v khng gian, nhng li can thip
v hin hu trong thi gian v khng gian. ng y l Ch T ca v tr v lch s.
Bn cnh ngai c 7 n chy la, tc 7 thn kh ca Thin Cha. l s hin din ca Thnh Linh trong s ton din, tuyt ho ca Ngi,
lun linh ng v nng st nh ngn la. Cn g na ? - Quanh ngai c bn sinh vt hnh b t, s t, mt ngi v phng hong, trc sau
y nhng mt l mt. Khi Huyn s dng li hnh nh quen thuc trong Cu c trch t ngn s zkiel biu trng cho 4 hng ca v
tr, th gii : ch mi to vt ca Thin Cha.
Thm vo , c s hin din ca 24 lo cng. H vn o trng (phm phc ca t t), u i triu thin vng (biu hiu ca vng ). H l
nhng nhn vt tiu biu cho 12 chi tc con ci Israel trong Cu c v 12 Tng trong Tn c. Trong bc tranh ny cn thiu mt nhn
vt quan trng v cn thiu s hin din ca nhn loi. Th-kin-nhn au kh v "khc nc n" (4,5). Trc tnh trng , mt v lo cng
trn an v gii thiu V anh hng chin thng "s t h Giua, chi lc avt" (5,5).
V anh hng chin thng ny xut hin di dng "Chin Con ng nh b t st" (5,6). Chin Con ny y sc mnh (7 sng) v y Thnh
Linh thng hiu mi s (7 mt). Hnh nh "Con Chin ng (thng) nh b t st" vi ngun gc l "s t h Giua, chi lc avt" chnh l
khun mt ca c Gisu Kit Phc Sinh (ng thng) cn mang trn thn mnh du vt cuc Kh Nn v T Nn ( b t st).
Ri cng vi s xut hin ca Chin Con, Vng Quc Thin Cha c chan ha "hng thm" v vang lng m iu ca bi ca mi, bi ca
ca "mi dng h, ting ni v mi dn mi nc" (5,9) - (nhn loi c cu ). Trong Vng Quc , Khi Huyn cho thy c Gisu Kit
chin thng, nhng vn cn mang vt ca cuc xung t, giao tranh. V th, trong sut cuc hnh trnh y gian kh ca Hi Thnh tin v
Vng Quc ca Thin Cha, ni c ng ng trn ngai ta sng vinh quang, hnh nh "Con Chin ng (thng) nh b t st" thc s
tr nn nim hy vng cho ton th Dn Ngi.
2. Dn Cha trn ng tin v tng lai.
Ti sao Hi Thnh l hnh cn phi c nim hy vng ? - V trong giai on bnh thng, con ngi sng c th t chng trnh, d tnh cho
tng lai. Trong bi cnh , cc ngn s, cc Tng trong Hi Thnh c th soi dn con ngi bng cch gii thch ngha ca cuc sng,
ngha ca lch s... nhng khi Hi Thnh phi sng trong nhng giai on c th ni l tuyt vng v phng din nhn loi, giai on m Hi
Thnh xem nh b b tc, cm thy mnh bt lc trong vic xy dng nc Tri, th s ip ca ngn s hoc ca Tng khng mnh
c th to ra ni tm hn tn hu nim hy vng. Bi l, nim hy vng khng th tn ti mi vi nhng li ni, li ha - du l nhng li ni,
li ha c c s vng chc da trn mu nhim Phc Sinh ca Cha Kit -. Trong bi cnh , nim hy vng i phi c nhn thy, c
ng chm, c bt gp iu s xy ra vo thi cnh chung. Di nh sng ca Cha Kit Phc Sinh, Hi Thnh da trn s trung tn
vnh cu ca Thin Cha, da trn qu kh ca chnh mnh trong tng quan giao c vi Thin Cha mnh dn a mt tin tng nhn v
tng lai.
Bi chng ta thy hu nh nhng s ip quan trng ca Cu c cng nh Tn c u c c ng li trong Khi Huyn : hnh nh
thi Xut Hnh, thi lu y lun hin din hu nh trn mi trang sch ca Khi Huyn, nu nh trong qu kh, Thin Cha thng cu
Dn ngi, th trong tng lai chc chn ngi cng gii thot Dn ngi ; v ngi l Ch T ca v tr v Ch T ca lch s, v ngi l ng
lun trung thnh vi nhng g Ngi ha.
Xut pht t trng hung c th , hnh nh c Gisu Kit di dng "Con Chin ng (thng) nh b t st" thc s tr nn nim hy
vng ln lao v tuyt i cho Dn Cha. Du "b t st", nhng vn "ng thng.
Ri mt khi nm vng nim tin "Thin Cha s vi con ngi" :
"H s l Dn ca Ngi,
cn Ngi, Thin Cha cng h
s l Thin Cha ca h"
(Kh 21,3).
Nn du gian kh, gp bao th thch, b ging co, xu x v thm ch b bch hi, ton Dn Thin Cha cm thy mnh nh a tro sc sng v
nim vui ca ng Phc Sinh tht ln nim hy vng ca mnh :
"Marana Tha !
Ly Cha Gisu,
xin hy n"
(Kh 22,20).
Tr V Trang Mc Lc Kinh Thnh | Tr V Trang Nh

Tr V Trang Nh
22/11/2017 Duc Giseu Trong Tin Mung Luca
C GISU KIT TRONG TIN MNG LUCA
Lm. Giuse V c Minh
I. C KIT V HI THNH.
A. HNG V GIRUSALEM.
Trong Tin Mng theo thnh Matthu v thnh Marc, vic quy hng v Girusalem ni c Gisu thc hin s mng cu , ch t hin
khong gia thi gian hot ng cng khai ca c Gisu.
i vi thnh Luca, con ng tin v Girusalem c v ra ngay t u, khi c Gisu xut hin cng khai.
Mt s dn chng sau y lm ni bt tng .
1. Trnh thut v vic c Gisu chu th thch (Lc 4,1-13).
Thot c qua, chng ta s khng thy ngay iu khc bit gia cu chuyn ca thnh Luca vi cu chuyn ca thnh Matthu.
MATTHU LUCA
4, 1-4 : 4,1-4 :
V tn cm d tin li ni vi Ngi : "Nu Ngi l Con Thin Cha, th hy truyn cho vin ny
"Nu Ngi l Con Thin Cha, th hy truyn cho cc vin bin thnh bnh".
ny bin thnh bnh".
vit : Ngi ta sng khng ch nh bnh, nhng l nh vit rng : ngi ta sng khng ch nh bnh.
vo mi li xut t ming Thin Cha.
4,5-7 : 4, 5-8 :
By gi ma qu em Ngi theo n n n Thnh v t Ngi "Ti biu cho Ngi uy quyn ht thy v vinh quang ca cc
trn thng nh n Th. : nc y, v n c ph thc cho ti, v ti mun hin cho
ai, tu ti ; vy, nu Ngi bi xung ly ti, th n s l ca
Ngi tt c".
vit : "ngi phi bi ly Cha, Thin Cha ca ngi v
ch th phng mt mnh Ngi"
c Gisu ni vi n : "Nu Ngi l Con Thin Cha, th hy
gieo mnh xung di, v vit rng : V Ngi, Ngi s ra
lnh cho cc thin thn, v h s nng Ngi trn bn tay h,
ko Ngi l vp chn phi ".
4,8-10 : 4, 8-10 :
Ma qu li em Ngi theo n ln mt ngn ni cao cht vt v on n em Ngi ti Girusalem v t Ngi trn thng nh
ch cho Ngi thy ht cc nc thin h cng vinh quang ca n Th m ni vi Ngi:
http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/THANHOC/DucJSTrongLuca.html 1/19
chng, m ni vi Ngi : "Nu Ngi l Con Thin Cha, th hy t y, gieo mnh xung
"Ti hin cho Ngi ht mi iu , nu Ngi phc mnh bi ly di, v vit rng : v Ngi, Ngi s ra lnh cho cc Thin
ti". thn gn gi Ngi ; v rng : H s nng Ngi trn bn tay h,
ko Ngi l vp chn phi ".
V p li c Gisu bo n: " c ni rng : ngi ch c
th thch Cha, Thin Cha ca ngi".
By gi Cha Gisu phn bo n : "Xo i ! Satan ! v
vit : ngi phi bi ly Cha, Thin Cha ca ngi v ch th
phng mt mnh Ngi".
4,11 : 4,13 :
By gi ma qu b Ngi. V ny, cc thin thn tin li hu h V ma qu xong mi chc cm d, th n la b Ngi m i
Ngi. dp.
( Lc 4,13 // Lc 22,3.53)
Nh vy, trong ba cuc th thch ny, r rng Luca c ch thay i trt t em cuc th thch th hai trong Matthu thnh cuc th thch
th ba trong tc phm ca mnh. Ti sao ? - V, i vi Luca, cuc th thch cui cng s din ra v kt thc ti Girusalem, ni , ma qu tn
cng ln cui cng v c Gisu s chin thng.
2. Bin c sau bi "din vn - chng trnh" ti Nazareth.(Lc 4, 28-30).
Sau bi "din vn - chng trnh" ca c Gisu ti hi ng Nazareth (Lc 4,18-20), th phn ng ca dn lng y l phn n :
"H ng dy, ui Ngi ra ngoi thnh v iu Ngi ln tn trin ni, ni thnh h c xy ct, c x Ngi xung,- nhng Ngi ngang
qua gia h m i" (Lc 4,28-30).
Thnh Luca ghi li bin c ny mt cch tht m h, kh hiu ! Phi chng y l mt php l ? Hay Luca c dng tm g khc, khi cp
n cuc hnh trnh b n ca c Gisu ?
c Luca 4,30 so snh vi Luca 13,33, c l chng ta s khm ph ra hng thn hc ca Luca.
c Gisu ngang qua gia h m i ; ni : c Gisu vn tip tc con ng ca mnh, bi l, con ng ca c Gisu ch kt thc ti
Girusalem m thi. ". Ta phi ra i, v khng l mt tin tri li phi cht ngoi Girusalem".
Cuc hnh trnh s c thut li r rng v tng tn trong phn hnh trnh tin v Girusalem (Lc
9,51 - 19,28).
Luca 9,51 :"Thi gian mn, n bui Ngi siu thng - Ngi qu cm i ln Girusalem.".
Luca 13,22 : "Ngi ro khp cc thnh, cc lngm ging dy v tip tc hnh trnh i Girusalem".
Luca 17,11 : "Xy ra l trn ng i ln Girusalem".

Luca 19,28 : "Ni th ri, Ngi cm u i trc ln Girusalem".
3. B qua vic tng thut v cc cuc hin ra ca c Kit Phc Sinh Galil.
Khc vi Matthu v Marc, hai v ny tng thut t m cc ln Cha Kit Phc Sinh hin ra ti Galil ; y, Luca c tnh b qua cu chuyn
, v Luca mun lm ni bt hng thn hc ca mnh, l mu nhim Phc Sinh c din ra v hon thnh ti Girusalem. V cng chnh t
Girusalem m Hi Thnh ca Cha Kit Phc Sinh c khai sinh, ra i em Tin Mng cu n cho mun dn.
x. Luca 24,6 : ". Cc ngi hy nh li Ngi ni lm sao vi cc ngi, khi cn Galil, rng .".
4. Tin Mng v c Kit t ti cao im Girusalem trong n Th.
"V, th ly Ngi ri, h tr li Girusalem. Vui mng khn xit v hng trong n Th m chc tng Thin Cha" (Lc 24, 52-53).
Lu : Luca m u tc phm Tin Mng bng cu chuyn truyn tin cho Zacaria n Th, ti Girusalem, v kt thc tc phm vi vic cc
Tng hin din ti Girusalem, chc tng Thin Cha trong n Th.
Qua nhng dn chng trn y, chng ta thy r ch ca Luca trong sch Tin Mng l t mt hng i ti Girusalem. Nhng ti sao phi g
p nh th ?
ti Girusalem, c Gisu Kit cht, sng li,

- L v Girusalem chnh l trung tm, ni din ra cc bin c quan trng ca n cu :
siu thng ; cng ti Girusalem m Cha Thnh Thn hin xung khai sinh Hi Thnh, xut pht nhng chng nhn ca Tin Mng cu
n tn cng tri t.
B. BUI SIU THNG (ASCENSION).
1. Bui siu thng, cao im s v ca c Kit .
i vi Luca, cao im s v ca c Kit khng phi l lc ngi b ng inh trn thp gi, nhng chnh l lc Ngi c siu thng.
Cc bn vn Tin Mng theo thnh Luca u lm ni bt hng .
Lc 4, 30 : "Ngi ngang qua gia h m i".

Ngi vn i, vn tip tc cuc hnh trnh ca Ngi.
Hng i, con ng l ti Luca s dng thng xuyn.
x. Cv 1,11 : "Cc ng, ngi Galil, ti sao cc ng c ng nhn tri ? c Gisu y, ng va siu thng xa cch cc ng, Ngi s n
cng mt th nh cc ng thy Ngi i v tri".
Lc 9,31 : "Hai v ni n vic ra i (exodos autou) Ngi sp hon tt ti Girusalem".
Nhiu tc gi hiu "vic ra i" l ci cht ca c Gisu ; nhng y, li ni xy ra trong cu chuyn bin hnh, trong c hai yu t chng
ta cn ch : l vinh quang (doxa) v s hin din ca hai ngi (Ms v lya).
"Vinh quang" v "s hin din ca hai ngi" l hai yu t chng ta s gp li trong cu chuyn tng thut vic phc sinh ca c Gisu (Lc
24,4).
"ang khi h phn vn v iu y, th ny : c hai ngi bng hin ra cho h, o chi la".
V trong bi trnh thut v vic c Kit siu thng (Cv 1,10) : "V ang lc h m m nhn Ngi ln tri, th ny : c hai ngi, y phc trng
ngi ng bn h".
Lu : vic ra i ca c Gisu ln Girusalem c phi l hnh ng vo t Ha ca dn Dothi thu xa hay khng ? (x. T ng Exodos).
Lc 9,51 : "Thi gian mn, n bui Ngi siu thng"
T ng "siu thng" (Analmpsis) l kiu ni trong vn chng Hylp din t "ci cht", tng t nh chng ta ni "khut bng", "quy tin".
Nhng theo truyn thng Dothi v theo cc vn kin Cu c, th Ms, lya v Hnoch c siu thng.
Khi t Ms v lya ng bn c Gisu trong cuc bin hnh, v khi hai v ni n vic "ra i" ca c Gisu, chc hn Luca mun cp n
vic siu thng ca Ngi. Siu thng va l mt cuc hnh trnh, ng thi cng l mt bin c, mt d kin.
Lc 24, 51-53 : "V xy ra l ang khi Ngi chc lnh cho h, th Ngi t bit h v c nhc ln tri. V th ly Ngi ri, h tr li
Girusalem, vui mng khn xit, v hng trong n Th m chc tng Thin Cha".
Bui siu thng ca c Gisu c trnh by nh bui t bit ca Ngi i vi cc mn . Ngi kt thc cuc sng trn th ; cn cc mn
, th h tr v n Th m chc tng Thin Cha.
Trong khi , bn vn ca sch Cng V Cc Tng cp n Bui Siu Thng ca c Gisu - khng mang dng dp ca bui t bit -
nhng li m ra mt khung tri mi cho Hi Thnh.
Cv 1, 1-11 : Bui Siu Thng ca c Gisu chnh l khi im ca Hi Thnh, loan bo ngy Cha quang lm. Cc mn tr v nh tic ly, b
sung Mathia cho s 12 v n nhn Cha Thnh Thn bt u s v loan bo Tin Mng cu ca mnh.
2. T tng thn hc Luca t ci nhn v vic c Kit siu thng.
V Luca quan nim vic c Gisu siu thng nh cao im ca s v cu th ca Ngi, nn c mt s im lin quan n t tng thn hc
ca Luca trong sch Tin Mng m chng ta cn lu .
a. Quan nim ca Luca v thp gi v Phc Sinh ca c Gisu.

Trong t tng thn hc ca Matthu v ca Marc, ci cht ca c Gisu trn thp gi c ngha rt quan trng trong s v cu th ca
Ngi.
Mt 20,28 // Mc 10,45 : "Con Ngi khng n c hu h nhng l hu h v th mng sng mnh lm gi chuc thay cho nhiu ngi"
(c Gisu gii thot con ngi khi ti li v s cht bng cch mu mnh ra).
Luca s dng li , nhng ch b cu : "th mng sng mnh lm gi chuc thay cho nhiu ngi".
Lc 22, 25-27 : ". K lm u th nh ngi hu h. cn Ta, Ta gia cc ngi nh k hu bn".
Trong Luca 22,20 c cp n "Giao c Mi trong Mu ca Ngi". iu ny ch Thnh Th c Gisu .
Cn trong Cng V 20,28 : ". anh em chn dt Hi Thnh ca Thin Cha, Ngi mua chuc ly bng chnh Mu Con ca Ngi". on
vn ny, Mu ca c Gisu li m sang Hi Thnh.
Trong khi Matthu v Marc xem ci cht ca c Gisu nh l lc thc hin n cu ; th Luca xem ci cht ca c Gisu nh l on
ng ngang qua, t ci cht n vinh quang, con ng dn n vinh quang.
Lc 24,26 : "Th th c Kit li khng phi chu kh nn nh th , ri mi vo vinh quang ca Ngi sao ?".
b. Quan nim ca Luca v lch s cu .

V xem vic c Gisu siu thng l cao im, nn nu phn lch s cu lm ba thi k nh H. Conzelman :
- Thi k Israel
- Thi k c Gisu
- Thi k ca Hi Thnh
C l s qu my mc v khng ng hon ton vi ci nhn thn hc ca thnh Luca, trn quan im lch s cu , thnh Luca xem ba thi k
khng phi nh ba giai on ni tip nhau, nhng l ba trng thi ca mt thi gian ; bi l, Luca quan nim rng t lc c li ha v ng
Cu n khi c Gisu xut hin, ri n bin c Ngi siu thng v vic Ngi s tr li trong vinh quang ch l mt thi gian m thi ; l
thi gian cu . iu ny s gip chng ta d hiu khi nim v thi cnh chung.
C. C KIT V I SNG CA HI THNH.
Gia sch Tin Mng v sch Cng V cc Tng , c mt mi lin h rt cht ch. Cc c im ni bt v c bn ca Cha Gisu Kit trong
sch Tin Mng th chng ta cng gp thy ngay trn khun mt v i sng ca Hi Thnh sch Cng V cc Tng .
1. c Kit v Hi Thnh.
Khi ghi li nhng im song song ny, chc hn thnh Luca c ch tm mun gii thiu n cu thc hin trong c Kit v trong Hi Thnh.
TIN MNG - C KIT CNG V - HI THNH
Lc 3,21-22 : c Kit chu thanh ty. Cv 2,1-11 : Hi Thnh chu thanh ty : Cha Thnh Thn hin xung.
Lc 4, 16-19 : c Kit cng b bi ging - Cv 2,14-20 : Hi Thnh (Phr thay mt nhm 12) cng b bi Kerygma ti
chng trnh ti hi ng Nazareth, Galil. Girusalem.
trch tin tri Ysaia : "Thn Kh Cha trn
ti .". trch tin tri Gioel : "Ta s Thn Kh Ta trn mi xc phm.".
Lc 4,29 : H ui Ngi ra ngoi thnh. Cv 7,58 : V h li ng (Stphan) ra ngoi thnh m nm .
Lc 4,14 : c Kit tr v Galil trong quyn Cv 4,8 : "By gi, c y Thnh Thn, Phr ni cng h. Cv 8,29 : Thnh
nng ca Thn Kh v ting tm Ngi lan ra Thn sai Philip Cv 4,33 : Vi quyn nng ln lao, cc tng oan chng v s
khp c vng xung quanh Ngi ging dy. sng li ca Cha Gisu v n sng di do xung trn h ht thy.
Lc 4,40-41 : c Kit cha lnh nhiu ngi Cv 2,43 ; 5,16 : nhiu ngi bnh c Phr cha lnh.
thuc chng bnh.
Lc 9,28-36 : cuc Bin hnh ca c Kit, du Cv 1,9-11 : bui siu thng ca c Kit.
ch tin bo vic Ngi siu thng.
Lc 23,12 : Vua Hr v quan Philat lm Cv 4,27 : Hr v Philat vy cnh lin minh vi nhau.
thn vi nhau.
Lc 22,69 : Con Ngi s ng bn hu quyn Cv 7,56 : c Gisu ng bn hu Thin Cha.
nng Thin Cha.
Lc 23,46 : Ly Cha, Con k thc hn Con trong Cv 7,59 : ly Cha Gisu, xin nhn ly hn con.
tay Cha.
Lc 23,34 : Ly Cha, xin tha cho chng, v Cv 7,60 : Ly Cha, xin ng chp ti ny cng h.
chng khng bit vic chng lm.
2. Tc hiu "Cha" (Kyrios) trong Tin Mng Luca.
Thnh Luca s dng tt c 16 ln tc hiu Kyrios ("Cha") ch c Gisu trong sch Tin Mng. V c im ny, chng ta khng gp
thy ni thnh Matthu cng nh Marc ; trong khi , th tc gi Tin Mng th t li dnh tc hiu ny ni v c Gisu sau khi Ngi
sng li hoc gn lin vi bin c sng li ca c Gisu .
Lc 7,13 : Thy b y, Cha chnh lng thng...

Lc 7,19 : Gioan phi h n vi Cha m rng...
Lc 10,1 : Sau , Cha c thm 72 ngi khc...
Lc 10,39 : B Maria c ngi bn chn Cha m nghe Li Ngi.

Lc 10,41 : p li, Cha ni vi b y...
Lc 11,39 : Nhng Cha ni cng ngi y...
Lc 12,42 : v Cha ni : vy ai l ngi qun l trung trc, khn ngoan...
Lc 13,15 : Cha p li v ni : "qun gi hnh ! ..."
Lc 16,8 : V Cha khen ngi qun l...
Lc 17,5 : cc Tng tha vi Cha :
Lc 17,6 : Cha phn : ...
Lc 19,8 : ng li, Zakh tha cng Cha :
Lc 22,33 : Tha Cha, lm mt vi Ngi, du phi i n t ngc v t hnh...
Lc 22,61 : v Cha quay li nhn Phr
Lc 22,61 : v Phr nh li Li Cha...
Lc 24,34 : "thc th, Cha sng li v hin ra cho Simon".
Gioan trong Tin Mng th t, khi s dng tc hiu Kyrios gn lin vi c Kit, th hoc lin quan n vic Cha sng li hoc ni v Ngi
sau bin c Phc Sinh.
Ga 6,23 ; 11,2 (gn lin vic Cha sng li).
Ga 20,2-18 ; 21,7.12.15.16.17 (gn lin vi chnh c Kit Phc Sinh).
II. KHUN MT CA C KIT, V TIN TRI, NG CU TH.
Thnh Luca trong tc phm Tin Mng ca mnh, c bit chim ngm v trnh by khun mt ca c Kit di hai chiu kch cn bn : V
tin tri v ng Cu Th
A. C KIT TIN TRI.
Mi tc gi Tin Mng u c cch din t ring bit ni ln nim tin ca mnh cng nh ca cng on tn hu v c Gisu Nazareth.
Thnh Matthu nhn c Gisu nh mt Ms mi, ng cng b v thc hin Giao c mi cho Dn Cha ; Thnh Gioan chim ngm c
Gisu l Con Thin Cha ; Cn thnh Luca, Ngi mun trnh by c Gisu l V Tin Tri.
1. Tc hiu Tin Tri.
Trc ht, tc hiu Tin Tri c s dng cho c Gisu .
Lc 4,24 : "Qu tht, Ta bo cc ngi, khng c tin tri no c sng m ni qu qun mnh".
Lc 7,16 : "Mi ngi pht kinh hi v tn vinh Thin Cha rng : "Mt tin tri cao c chi dy gia chng ta v Thin Cha ving thm
Dn Ngi".
Lc 7,39 : "Thy vy, ngi Bit Phi mi Ngi, t ni vi mnh : ng ny, nu qu tht l tin tri.".
tin tri no thi xa sng li".
Lc 9,19 : ". l mt
Lc 13,33 : "Ta phi ra i, v khng l mt tin tri li phi cht ngoi Girusalem".
Lc 24,19 : ". Ngi xut hin nh mt v tin tri quyn nng trong vic lm v li ni."
Phn tch cch Luca s dng tc hiu "tin tri" gn lin vi c Gisu, chng ta nhn ra : hoc do chnh d lun ca Dn Cha ngh v c
Gisu ; hoc do chnh c Gisu t gii thiu v mnh. Trong khi , trong bi trnh thut, mi khi thnh Luca ni v c Gisu, th Ngi vn s
dng tc hiu "Cha".
Vy, tm hiu ni dung tc hiu "tin tri" m Cha Gisu s dng t gii thiu mnh, chng ta thy : Tin tri chnh l ng c sai n.
Lc 4,18 : "Thn Kh Cha trn ti bi Ngi xc du cho ti, Ngi sai ti em Tin Mng cho ngi ngho kh, ban b n x cho k t
y, cho ngi ui m c thy, cho k b p bc c gii oan ; loan bo nm hng n ca Cha". (x. Isaia 61,1).
Kiu ni "Thnh Thn Cha trn ti" theo truyn thng Dothi l ch Thnh Thn Tin Tri tc ng ln ngi c sai i rao ging Tin
Mng.
Lc 4,43 : "Ta cn phi em Tin Mng Nc Thin Cha cho cc thnh khc na, chnh v th m Ta c sai n".
2. c Kit c trnh by nh mt lya mi.
Thnh Luca s dng php i mu (typologie) quen thuc trong Thnh Kinh trnh by c Gisu - Tin Tri trong khun mt v s v ca
lya.
a. C ngi bo, trong php i mu, c l nn hiu c Gisu l mt Ms mi th hp l hn, tng t nh quan im ca thnh Matthu.
Lc 24,19 : "Vic ng Gisu Nazareth, ngi xut hin nh mt v Tin tri quyn nng trong vic lm v li ni trc mt Thin Cha v ton
dn". Cu ny r rng m ch c Gisu l Ms mi.
ng vy ! Trong on ny, c Gisu qu tht l Ms mi, nhng trong t cch l ng Cu Th, ng thc hin n cu di vi ton dn,
ch khng phi l tin tri rao ging Li Cha, theo kiu cc tin tri trong Cu c.
b. Theo quan im ca Luca, phi hiu rng ngi ch trnh by c Gisu l lya mi. Tht vy, thnh Luca khng bao gi ch xem
thnh Gioan Ty Gi di dung mo ca lya nh cc tc gi khc.
So snh Mt 3,4 ; 11,12-14 ; 17,10-13 vi Mc 9,13, chng ta nhn ra ch ca Luca b qua nhng on ny, v Luca ch mun i mu lya vi
c Gisu, ch khng phi vi Gioan Ty Gi.
Lc 7,11-17 : khi tng thut cu chuyn c Gisu cho ngi con trai b ga thnh Naim sng li, chng ta ghi nhn cch trnh by hon ton
theo phng php i mu vi tin tri lya : v t tng cng nh v hnh thc.
Luca 7,11-17 1 Vua 17,8-24

Cu 11.12 : sau , Ngi n mt thnh gi l Naim. C mn v dn chng ng Cu 10 : ng chi dy i Sarepta
o cng i vi Ngi. Khi Ngi n gn ca thnh, th ny ngi ta ang khing i chn ng n ca thnh
mt ngi cht, a con mt ca m n v b l mt b ga. th ny c mt b ga.
Cu 15 : v ngi cht ngi chm dy v ln ting ni. V ngi ta trao li cho m Cu 23 : lya bng a tr xung
n. lu vo nh v trao cho m n v lya
ni : "Coi ! con b sng y !".
Cu 16 : "Mt tin tri cao c tri dy v Thin Cha ving thm dn ca Cu 24 : "By gi ti bit Ngi l
Ngi". ngi ca Thin Cha. Qu tht c li
ca Giav ni ming Ngi".
Ngoi ra, trong hai chng 4 v 9 ca sch Tin Mng, trong phn din vn khai mc s v (Lc 4) v phn hnh trnh tin v Girusalem (Lc 9),
chng ta li cng thy ch r rng ca Luca, khi trnh by c Gisu trong php i mu vi lya.
Lc 4,25-26 : "V Ta bo tht cc ngi : c nhiu b gati Israel vo thi lya, khi tri kha li ba nm su thng, v xy ra i ln trong ton
x ; song lya khng c sai n vi mt b no trong h, m l n vi b ga ti Sarepta, thuc ht Sin".
Lc 9, 8-19 : Dn chng gi Ngi l lya (Bn vn chung trong truyn thng Nht Lm).
Lc 9,30-33 : Ms v lya hin din vi c Gisu trong lc Ngi bin hnh.

Ngi ta t vn nn : v sao l hai nhn vt ny ? C ngi gii thch : l hai nhn vt tiu biu cho L Lut v Tin Tri. Nhng, theo nh
chng ta c dp tm hiu, trong ci nhn Luca, vic bin hnh l du ch bo trc vic c Kit s siu thng sau khi sng li. Trong Thnh Kinh,
tin tri lya (2 V 2,11 ; 1 Mcb 2,53) c trnh by nh siu thng ; cn Ms li c truyn thng Dothi ca ngi l c siu thng
(Assumption).
Lc 9,51 : "Thi gian mn, n bui Ngi siu thng".
Hng ti ca c Gisu l siu thng, nh trong trng hp ca tin tri lya.
Lc 9,62 : "K va tra tay cm cy, va ng lui sau, l ngi bt kham i vi Nc Thin Cha". (So snh vi n gi ca tin tri lisa 1 V 19,19-
21)
3. Thnh Thn Tin Tri trong s v ca c Gisu.
a. Ngay trong Tin Mng v thi nin thiu, theo nhn quan lch s cu , thnh Luca ghi nhn s hin din v tc ng khng ngng ca
Thnh Thn Tin Tri.
Lc 1,15 : Gioan c y Thnh Thn ngay khi cn trong lng m.
Lc 1,80 : cn hi nhi th ln dn, thm sc mnh v Thn Kh.
Lc 1,67 : Zacarya, thn ph em, c y Thnh Thn...
Lc 1,41 : V Elizabeth th c y Thnh Thn ...
b. Trong i sng cng khai ca c Gisu
Lc 3,22 : Khi c Gisu chu thanh ty "Thnh Thn ly hnh dng th xc nh chim cu, p xung trn Ngi".
Thnh Thn p xung trn Ngi, xc du quyn nng tin tri cho Ngi, Ngi ra i rao ging Tin Mng cu .
Lc 4,14 : Sau khi c Gisu chu th thch, Ngi "tr v Galil trong quyn nng ca Thn Kh". y l lc Ngi bt u s v rao ging Tin
Mng.
Lc 4,18 : c li tin tri Isaia v t p dng cho mnh, r rng c Gisu t cng b Ngi l ng ang c "Thnh Thn Cha
ng xung
trn ti, bi Ngi xc du cho ti ; Ngi sai ti em Tin Mng cho ngi ngho kh, ban b n x cho k t y, cho ngi ui m
c thy, cho k p bc c gii oan ; loan bo nm hng n ca Cha".
Ngoi ra, chnh c Gisu cng ha ban Thnh Thn Tin Tri cho cc mn ca Ngi.
Lc 11,13 : ".Ngi s ban Thnh Thn cho nhng ai xin Ngi".

// so snh vi :
Mt 7,7-11 : ". Ngi s ban ca lnh cho nhng ai xin Ngi".
Lc 12,12 : ". v Thnh Thn s dy cc ngi (didaxei) ngay gi nhng iu phi ni"
. // so snh vi :
Mt 10,17-20 : ". m l Thnh Thn ca Cha cc ngi s ni (lalein) trong cc ngi".
Lc 24,49 : "V ny, Ta sp sai n trn cc ngi, iu Cha Ta ha ! V phn cc ngi, hy ng li trong thnh cho n bao gi cc ngi
c mc ly mnh lc Trn ban".
Qua cc dn chng trn y, chng ta c th kt lun rng vai tr ca Thnh Thn trong Tin Mng Luca khng c xem nh ng c sc
mnh thnh ha cho bng nh ng tc ng trn con ngi loan bo Tin Mng theo kiu cc tin tri. Quan nim ny, thnh Luca s trin khai
trong sch Cng V cc Tng :
Cv 1,8 : "Cc ngi s chu ly quyn lc Thnh Thn n trn cc ngi. V cc ngi s l chng t ca Ta Girusalem, trong ton ci Giu
v Samari v cho n tn cng ci t".
Vi quyn lc ca Thnh Thn Tin Tri m cc Tng ca c Gisu s thc l nhn chng trong s v loan bo Tin Mng cho mun dn.
(y l ch chnh ca sch Cng V cc Tng ) (x. Cv 16,6-9).
4. Mi lin h gia Thnh Thn Tin Tri v s v rao ging Tin Mng.
Hot ng rao ging Tin Mng, tc l rao ging Li Cha, i vi Luca, t n, l mt hot ng c ngha tin tri ; bi v Thnh Thn Tin
Tri hin din v tc ng trong chnh Li Cha. Luca s dng mt s t ng chuyn mn sau y lm ni bt mi dy lin kt gia vic
rao ging Tin Mng vi tc ng ca Thnh Thn Tin Tri.
a. ng t "em Tin Mng" (Evangelisasthai).

y l ng t chuyn mn m Luca thng s dng : Luca : 10 ln ; Matthu : 1 ln (Mt 11,5) ; Marc : 0 ln.
T ng ny gn lin vi li rao ging ca c Gisu trong s v cng khai - khng thy trong phn Tin Mng thi nin thiu.
Lc 4,18 em Tin Mng
Lc 16,16 loan bo
b. ng t "Ni" (lalein).
Trong Tin Mng th t, thnh Gioan s dng ng t ny (lalein - ni, phn) ch vic mc khi ca c Gisu ; cn Luca, ng t ny
thng c s dng trnh by mt t tng, mt s ip theo kiu cc tin tri.
Lc 1,55 : ". nh Ngi phn vi t tin chng ta. ha cho Abraham v dng di cho n mun i".
Lc 1, 70 : ". nh Ngi phn nh ming ch thnh, cc tin tri t mun thu".
Lc 2,38 : ". vo gi y, b n bn tn t Thin Cha v b ni v Ngi cho mi k ngng i phc cu chuc ca Girusalem.
Lc 24,32 : v h ni cng nhau : "Lng chng ta li khng chy bng bng, lc dc ng Ngi ng li vi ta, v gii ngha Kinh Thnh cho ta
sao ?"
c. T ng "Li Thin Cha" (logos tou thou).

Thnh Luca lu n t ng ny mt cch c bit hn cc Tin Mng Nht Lm khc :
Lc 5,1 : Dn chng c chen st vo Ngi nghe Li Thin Cha...

"Ht ging chnh l Li Cha".
Trong bi d ngn v ngi gieo ging, ch c thnh Luca l lu n chi tit
Lc 8,11-15 gi thng ht ging l Li Thin Cha trong khi Mt 13,18-23 v Mc 4,14-20 th ch gi l Li.
d. Kiu ni "Ming c Gisu" (Stoma Ysu).

Kiu ni "Ming ..." c Luca s dng va cho cc tin tri, va cho c Gisu .
Lc 4,22 : ". Mi ngi lm chng cho Ngi v h thn phc cc li v n sng xut bi ming Ngi".
Lc 11,54 : ". bn k lc v bit phi mu m sao sn cho c iu g Ngi l ming ni ra".
Lc 22,71 : "H rng : no ta cn cn g n vic lm chng na ? V chnh ta nghe t ming hn ri".
Tm li, qua cc yu t va phn tch,
- Tc hiu "V Tin Tri" ;
- c Kit c trnh by nh mt lya mi ;
- Thnh Thn Tin Tri trong s v ca c Kit ;
- Mi lin h gia Thnh Thn Tin Tri v s v rao ging Tin Mng ;
Chng ta thy r l thnh Luca mun gii thiu khun mt u tin ca c Gisu, l khun mt tin tri v l tin tri theo kiu lya. Vy, l do
thn hc no thc y Luca nhn mnh n khun mt tin tri v l tin tri lya ?
- V theo truyn thng Cu c, vic Thnh Thn Tin Tri xung, vic ban thnh Thn Tin tri lun gn lin vi ng Messia (ng Kit) v
thi i Messia.
Ys. 42,1 : "Ny y ti t Ta, k Ta nng ; Ngi, k Ta chn v hn Ta sng m. Ta ban Thn Kh Ta trn Ngi".
on vn ny thng c gi l bi ca th I ca Ngi Ti T Giav trong nh Isaia, c Luca trch li trong bi cnh c Gisu chu
php ra.
Lc 3,22 : V Thnh Thn ly hnh dng th xc nh chim cu, p xung trn Ngi, v t tri mt ting pht ra : Con l Con ch i Ta, k Ta
sng m".
Hoc Gioel 3,1-5 // Cng V 2,17t.
Vic Thnh Thn Tin Tri xung l du hiu chng minh c Gisu qu l ng Messia. (Trong khi , thnh Matthu, trong sch Tin Mng
u tin, li s dng Thnh Kinh chng minh c Gisu l ng Messia).
Nh cch trnh by ny m chng ta s thy : Hi Thnh tip ni vai tr cu ca c Gisu, bi v i sng ca Hi Thnh cng nh i sng
ca c Gisu lun lun c hng dn bi Thnh Thn Tin Tri.
Ngoi ra, thnh Luca chn v c tnh trnh by s v ca c Gisu trong nt tng ng vi s v ca lya, v l s v tin tri, s v c
tnh ph qut ; vic siu thng ca lya l hnh nh vic c Gisu c siu thng ; vic lya k tha lisa lm tin tri (2 V 2,9-15) cng tng
t nh vic c Gisu ha ban Thnh Thn cho cc mn ca Ngi (Lc 24,49), h c th tip ni s v tin tri loan bo Tin Mng cu
ca chnh Ngi.
A. C KIT CU TH.
y l ch cn bn, l trng tm ca Tin Mng th ba.
Tht vy, sau khi nghin cu v Tin Mng Luca, cha Lagrange kt lun mt cch rt chnh xc : "Sch Tin Mng th ba c th tm li
mt cch chnh xc trong dng ch ny : c Gisu Kit l ng Cu loi ngi" (Jsus-Christ est le Sauveur des hommes).
Nhng nu bo c im ca sch Tin Mng th ba l trnh by c Gisu Kit trong s mng ng Cu th, th c g khc bit vi cc Sch Tin
Mng khc ; v c 4 sch Tin Mng u ghi li khun mt v i sng ca c Gisu Kit trong t cch l ng Cu Th.
Tt c cc tc phm Tn c, nht l cc sch Tin Mng qu u nhm mc ch trnh by c Gisu Kit l ng Cu Th, thc hin n cu
i vi con ngi.
Tuy nhin, nu em so snh cc tc gi Tin Mng, chng ta s khm ph ra nhng nt c o ca mi tc gi, trong , c ci nhn tht su
sc ca thnh Luca, tc gi Tin Mng th ba, v khun mt v s v Cu Th ca c Gisu Kit ; ngoi ra, thnh Luca cng l quan im
thn hc ca Ngi v n cu - c l mt cch chnh xc hn cc tc gi khc.
Chng ta s tun t tm hiu 3 im sau y :
- Tc hiu "ng Cu Th".
- Ch "n cu " trong s v ca c Kit .
- Thn hc Luca v n cu .
1. Tc hiu "ng Cu th" (Ho Ster).
Trong Tin Mng Nht Lm, ch c Luca s dng tc hiu ny cho c Gisu.
Lc 1,47 : "V Thn Kh ti nhy mng Thin Cha, Cu Cha ca ti".

Lc 2,11 : ". l hm nay sinh ra cho cc ngi V Cu Cha, tc l c Kit Cha, trong thnh ca avt" (Ster hos estin Christos Kyrios).
Trong khi , chng ta cng thy thnh Gioan s dng tc hiu ny mt ln trong bi cnh c Gisu m o vi ngi ph n Samari.
Ga 4,42 : ".tht Ngi l ng Cu Th".

Trong sch Cng V cc Tng , Luca cng s dng hai ln tc hiu ny cho c Gisu :
Cv 5,31 : "Ngi y, nh V Khi Ngun, nh ng CuTinh, Thin Cha nhc ln bn hu Ngi, ban cho Israel n hi ci v tha ti".
y "ng Cu Tinh" c trnh by trong tng quan vi "V Khi Ngun". Ti Cv 3,15, "V Khi Ngun" c hiu l "khi ngun s sng".
(Thnh Phr : "Cn V Khi Ngun s sng, cc ng git i, ng m Thin Cha cho sng li t ci cht : v iu y, chng ti l nhn
chng").
Nh vy, c Gisu c gi l ng Cu Th trong t cch ngi cm u dn n s sng. T tng ny quan trng gip chng ta hiu
thm quan im thn hc ca Luca v hnh ng cu th ca c Gisu, h ti vic Ngi siu thng, ch khng nhn mnh n vic Ngi
cht trn thp gi.
Th Dothi 2,10 cng c quan im tng t : "Qu l thch hp, vic ng c vn vt v Ngi v do bi Ngi, tra tay hng dn s ng con
ci v phc vinh quang, th dng thng kh luyn cho thnh ton ng khi ngun cu ri".
2. Ch "n cu " trong s v ca c Kit.
Ngay trong hai chng u ca sch Tin Mng cp n thi nin thiu ca c Gisu, chng ta thy "n cu " chnh l ch trng
tm ca tc gi. V khng ch trong hai chng u, ch cn chi phi ton b tc phm ca Luca. (x. Ren Laurentin, Structure et
Thologie de Luc 1-2. p.124 -127).
Luca c ch tm khin c gi phi xc tn rng c Gisu chnh l ng Cu th ngay t hai chng u, khi ngi c nhn mnh mi lin
h gia "n cu " vi danh thnh c Gisu (Ster, stria, strion - Lc 1,32 ; 2,21). Danh thnh c Gisu, ting Dothi l Yshua, t ng
vit tt ch Yhshua, c ngha l "Giav cu " hay l "Cha cu ".
Ngoi vic lin kt ch "n cu " vi danh thnh c Gisu, trong hai chng u ca sch Tin Mng, thnh Luca cn khin c gi tip
xc ngay vi ch cu nh vic s dng cc t ng lin quan n ch .
"ng Cu Th" (ho Ster) Lc 1,47 ; 2,11. Tc hiu ny c s dng 5 ln trong bn sch Tin Mng v Cng V (Luca : 2 ln, Cng V : 2
ln ; Gioan : 1 ln).
"n cu " (Strion) Lc 2,30. Trong sch Tin Mng c hai ch : Lc 2,30 v 3,6 ; thm mt ln na sch Cng V 28,28. T ng ny
khng thy trong cc sch Tin Mng khc.
"Uy cu " (Stria) Lc 1,69 ; 1,71 ; 1,77. Trong Tin Mng Luca, ngoi ba ch trn, cn thm ch th t Lc 19,9.
Gioan s dng 1 ln Ga 4,22 v Cng V s dng 6 ln.
Trn y l nhng phn tch v ch "n cu " trong Tin Mng thi nin thiu ; cn trong hot ng cng khai ca c Gisu, chng ta
thy : thnh Luca khng nhng gii thiu ch "n cu " m cn xc nh r rng ch y hn na.
qun trit vn ny, chng ta th nghin cu cch s dng ch "n cu ", da trn phng php so snh cc bn vn tng ng
gia Luca v Matthu - Marc.
Lc 8,22-25 // Mt 8,18.23-27 v Mc 4,35-41 thut li vic sng gi yn lng.
Mt 8,25 : "Ly Ngi, xin mau cu, chng ti cht mt".

Mc 4,38 : "Tha Thy, Thy chng lo chng ti cht mt".
Lc 8,24 : "Ly Thy, Ly Thy, chng ti cht mt".

Luca b qua ch "Cha" v ch "cu" v y ch l s tr gip vt cht, th l.
Lc 8,40-56 // Mt 9,18-26 v Mc 5,21-43 thut li cu chuyn ngi ph n bng huyt v ngi con gi ca ng Giair.
Mc 5,23 : "Con b nh ti gn lm chung, xin Ngi n t tay cho n, cu n cho n sng".

Luca khng ni g n li xin ny.
Mc 5,28 : "Du ti ch r c o chong ca Ngi, ti cng c cu cha".

Luca cng khng ni g n li xin ny. Nhng Mc 5,34 ; Mt 9,22 v Lc 8,48 th chng ta thy c ba tc gi u ni :
"Ny con, lng tin ca con cu cha con".

T , chng ta c th nhn nh :
Trong Marc v Matthu, lng tin nh c v gn lin vi php l cha lnh bnh tt hoc lm cho sng li ; cn Luca, lng tin lun gn lin vi
ng t "cu "
m thi.
Luca : n cu c tin.
Lc 21,12-19 // Mt 10,17-22 v Mc 13,9-13 ni v cn bch hi thi cnh chung.
Trong khi Matthu v Marc vit :
Mt : "Nhng ai bn vng n cng, ngi y s c cu".

Mc : "Nhng k no kin nhn n cng, k y s c cu".
Th Luca li ghi :
Lc 21,19 : "Chnh bi kin nhn, m cc ngi gi c mng sng cc ngi".

Qua cc so snh ny, chng ta nhn thy Luca c tnh khng s dng ng t "cu " ni mt s bn vn tng ng Matthu v Marc ;
v theo Luca, ng t "cu "
ch c cp n trong nhng trng hp lin quan n c tin
ch khng phi trong nhng trng hp lin
quan n vic cha bnh hoc tr gip v phng din vt cht.
Lc 7,3 : vic cha lnh ngi y t vin bch qun :
". xin Ngi n cu cha tn y t ca ng".

TOB dch l "sauver"
OSTY dch l "sauver"
Trong khi , nguyn bn Hylp, chng ta c ng t "dia-sz" c ngha l "gip cho thot cn nguy him", nn c l dch l : "Xin Ngi n
cha lnh tn y t ca ng".
Do , i vi Luca, c tin chnh l iu kin cn bn lnh nhn n cu .

Lc 8,48 : "Ny lng tin ca con cu cha con".
(// Mt 9,22 v Mc 5,34).
Lc 18,42 : "Ngi hy c thy, lng tin ca ngi cu cha ngi".
(// Mc 10,52 (cha ngi m Giric).
Ngoi hai bn vn trn, trong Luca ging Matthu v Marc, chng ta cn ghi nhn hai bn vn quan trng khc thuc phn ti liu ring ca
Luca.
Lc 7,50 : "Lng tin ca ngi cu cha ngi, hy i bnh an" (ngi ph n thng hi v bit n).
Hnh ng cu y r rng gn lin vi vic tha ti. l mt n thing ling : "Ti li ca ngi c tha !". (Lc 7,48).
Lc 17,19 : "Hy chi dy m i v, lng tin ca ngi cu cha ngi" (mi ngi tt phong).
Cu ni ny lin quan n vic mt trong 10 ngi tt phong c cha lnh quay li "m ku ln ting tn vinh Thin Cha".
Nh vy, ta vo mch vn, chng ta phi xc nhn l c 10 ngi mc bnh phong u c lnh sch (Lc 17,14) ; nhng cu ni Lc
17,19 : "lng tin ca ngi cu cha ngi" ch p dng cho ngi tr li "tn vinh Thin Cha" m thi.
i vi Luca, hnh ng tn vinh, t n Thin Cha l biu hin tht s ca con ngi lnh nhn n cu - nh trng hp ca cc Tng
sau ny, khi c Gisu siu thng (Lc 24,53).
3. Thn hc Luca v n cu .
Sau khi tm hiu v tc hiu "ng Cu Th" cng nh nhng t ng lin quan n ch "n cu " m Luca s dng, cng nh sau
khi phn tch ch "n cu " trong s v ca c Kit, gi y chng ta th lm mt tng hp lin quan n hng thn hc ca Luca
v n cu .
a. Trong Tin Mng Luca, n cu l mt n thing ling

, cn phi c phn bit vi cc s cha lnh bnh tt, nhng tr gip v vt cht ;
v Luca lun gn lin c tin ca con ngi vi n cu ca Thin Cha. n cu ch c ban cho nhng k tin m thi. Trong chiu hng
, n cu mi tht s l mt Tin Mng ca Thin Cha. Nh , vai tr cu th ca c Gisu mi khng b hiu lm. l yu t cn bn
lm l r khun mt cu th ca c Gisu v duy ch c mt mnh c Gisu mi tht s l ng Cu Th (ho Ster). Cv 4,9-12 : "V hn
khng c n cu ni mt ngi no khc na. V di gm tri ny, khng c mt Danh no khc c ban xung cho nhn loi, phi
nh vo , m chng ta trng c cu thot".
b. n cu chnh l vic gii thot khi s cht. V s cht y lin quan n thn hc cu , ch khng phi dng li ci cht v
phng din th xc.
Lc 6,9 : "Ti xin hi cc ng : ngy hu l, c c php lm lnh hay lm c, cu sng hay hy dit ? (ssai kai apolesai) (cu chuyn cha
mt ngi bi tay).
Trong khi Mc 3,4 : "Ngy hu l, c php lm lnh hay lm c, cu sng hay git ngi ? (ssai kai apokteinai).
Lc 8,50 : "ng s ! Hy tin m thi v n s c cu".
Mc 5,36 : "ng s, hy tin m thi". (cu chuyn cu sng ngi con gi ng Giair).
c. n cu l s gii thot khi ch n l ma qu.

Lc 8,36 : "Nhng k chng kin th k li cho h nghe ngi qu m c cu lm sao !".
Sau cu chuyn gii thot ngi b qu m x Ghrasa, thnh Luca dng t ng "c cu" ch vic c Gisu gii thot ngi khi
ch n l ma qu. Thnh Luca ghi li mt hnh ng rt c bit ca ngi ny, l ngi ta "gp ngi c tr qu, mc o xng,
tr tnh to, bn chn c Gisu".
Trong Lc 10,39, chng ta cng thy thnh Luca ghi li vic b Maria, em ca Martha, ngi bn chn c Gisu .
C ngi gii thch hnh ng "ngi bn chn Cha" l hnh ng ca ngi bit n ; c ngi khc li gii thch, l hnh ng ca ngi t
nhn mnh vo hng ng ca ngi mn . Nhng cng c ngi gii thch thi "ngi bn chn Cha" l hnh ng dn thn ca con ngi
vng phc, bit lng nghe.
n cu gii thot con ngi khi ch n l ma qu, ngi c kh nng lng nghe, ngoan ngon vng phc Thin Cha.
d. n cu l s gii thot khi ti li.

Hai bn vn tiu biu sau y s cho chng ta thy r iu .
Lc 7,48-50 : c Gisu cu ngi ph n ti li bng cch tha ti cho b y :

"Ti li ca ngi c tha".
"Lng tin ca ngi cu cha ngi".
Lc 19,9-10 : c Gisu cu Zakh, v ng ny bit sm hi, nhn li ca mnh :

"Hm nay n cu ri n cho nh ny".
"V Con Ngi n tm cu s h i".
e. n cu thi cnh chung.

V im ny, Luca cng c quan nim tng t nh cc tc gi Tin Mng khc. i vi Luca, n cu hon ho chnh l vic i qua ci cht
tin vo s sng.
Lc 9,24 : "K no mt s sng mnh v Ta, th k y s cu n !".

cng chnh l lc ngi c cu tin vo Nc Thin Cha.
Lc 18,26 : "Th th ai c th c cu ?".
Lc 13,23 : "Tha Ngi, t ngi c cu thi, phi khng ?".(x. Lc 23,35-43).
Tm li, khi trnh by c Gisu l ng Cu Th, ng ban n cu , thnh Luca c mt quan nim v mt xc tn rt c th v hnh ng
cu ca c Gisu. C th ni l khun mt Tin Tri trong s v rao ging Tin Mng ca c Gisu ct l chun b tm hn con ngi
n nhn v thu trit khun mt Cu Th ca c Gisu. c Gisu n trn gian l em cho con ngi n cu .
l mt n thing ling, nhm gii thot con ngi khi quyn lc ca ma qu, khi ti li, khi s cht, hy dit i i. Ng hu, bt c ai
tin vo s ip Tin Mng cu , th cng s c siu thng (vt qua ci cht tin vo s sng) vo Nc Thin Cha.
Cv 5,31 : V khi ngun, ng cu tinh.
Dt 2,10 : ng khi ngun cu ri.
Cv 3,15 : V khi ngun s sng. Ngun cu ri, chnh l s sng. n cu , chnh l lnh nhn s sng thi cnh chung.
Tr V Trang Mc Lc Kinh Thnh | Tr V Trang Nh

Tr V Trang Nh
22/11/2017 Ngha Cu Chuc Ca Ci Cht Ca c Gisu
NGHA CU CHUC
CA CI CHT CA C GISU
GM Phaol Bi Vn c
I. C KIT CHT V TI LI CHNG TA

(1 Cr 15,3).
Ci cht trn thp gi ca c Kit l c vp phm cho ngi Dothi, v l s in r i vi dn ngoi (1 Cr 1,23), Nhng i vi nhng k c
tuyn chn, l quyn nng v s khn ngoan ca Thin Cha (1 Cr 1,24).
Ci cht xy ra theo nh li Kinh Thnh v cho li cc tin tri c nn trn (Lc 24,26...). Tn c nhc li nhiu nht li tin tri v y
T Giav, gng mt gn lin vi ng Messia, d trong truyn thng Dothi-gio chnh tng v ng Messia, gng mt y t Giav, ci cht
n ti hu nh khng c mt vai tr no.
C rt nhiu bn vn Tn c ng ha c Kit vi y t Giav :
Con Ngi s b np trong tay ngi i, v h s git Ngi, v b git ri, sau ba ngy Ngi s sng li (Mc 9,31).
Con ngi khng n c hu h, nhng l hu h, v th mng sng mnh lm gi chuc thay cho nhiu ngi (Mc 10,45).
Ny l Chin Thin Cha, ng kh tr ti ca th gian (Ga 1,29. 36).
y t Giav t nguyn gnh ti trn mnh, Ngi khng phn ng g, nh con chin c a ti l st (Is 53,7).
Ngi cng chnh, ti t Ta s gii n tuyn cng nhiu ngi, v chnh Ngi s vc ly ti v ca chng (Is 53,11).
Nhng tng trn c lp i lp li trong ba Tic Ly (Mc 14,4 ; Mt 26,8 ; Lc 22,20 ; 1 Cr 11,24) : Mu s ra cho nhiu ngi c tha
ti.
Theo Phaol, cng nh theo Phc m nht lm, chnh c Gisu gn cho mnh vai tr ca y t Giav.
T ng : y t Giav cn tr thnh tr thnh mt tn ring gn cho c Gisu :
Thin Cha ca cha ng chng ta vinh thng y t Ngi l Gisu (Cv 3,13). Cullmann cho rng c mt Kit-hc rt c xa gi c Gisu l
Ebed Jahv.
http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/THANHOC/DucKyto/Chuong7.htm 1/12
Phaol cng nhc li Isaia trong Pl 2,6-11 : c Kit tr thnh y t v h mnh vng phc thi hnh s mng. Ci cht ca c Gisu c
gi tr l v vng phc, ch khng phi l v au kh.
Rm 5,12t cng nhc li gi tr ca s vng phc ca c Kit, i ngc li vi s bt tun ca Adam.
Theo Gioan, ci cht ca c Kit l ci cht t nguyn, v v l m Cha Cha yu mn Ngi (x. Ga 10,17-18). Chnh s vng phc t nguyn
em li gi tr cho s au kh v ci cht ca c Kit.
Hn na, tnh yu n cng ca Ngi i vi Cha, mc khi tnh yu n cng ca Thin Cha i vi nhn loi, bt chp mi gii hn, tr lc do
hn th ca loi ngi. Khi tnh yu i vi Cha Cha bt phi ng u vi s cht, Ngi vn tip tc vng phc ; Ngi yu n cng, ngha
l by t n cc im tnh yu ca Ngi. Tnh yu ca Ngi chin thng hn th ; Ngi chin thng ti li v s cht bng ci cht ;
trong chnh ci cht, tnh yu thng vt ri sng li, n sng pht xut t tnh thng c biu l lin l, ngay c trong ci cht.
II. CNG HIU CA CI CHT CA C GISU THEO THN HC THNH PHAOL.
Nhn thong qua, ci cht ca c Gisu dng nh khng c vai tr g i vi cuc sng chng ta, v l tiu hy, ch khng phi l ti
to. Th nhng, nu suy t t bn cht ca s sng pht xut t s Phc Sinh ca Cha Kit, chng ta s thy ci cht ca Ngi c mt ngha
thc s.
Nhn di kha cnh ph nh, ci cht ca c Gisu hy dit nhng yu t chng li Thin Cha trong th gii hin ti. Di kha cnh tch cc,
ci cht y, nh loi b nhng ngn tr, a con ngi xa la li gn vi Thin Cha.
Ci cht ca c Gisu to nn cho chng ta mt trng thi cht v chia la i vi th gian.
Php Ra l biu tng v l th hin tc ng ca ci cht ca c Gisu trn mi mt ngi chng ta (xa b con ngi c, thit lp con
ngi mi). Bn tic Thnh Th cng l mt Hy t nh ci cht ca c Gisu (1 Cr 10,16-21). Thnh Th lin kt cc kit-hu li vi nhau, nh
ni kt h vi thn th c Kit.
CI CHT CA C GISU V TI LI CHNG TA.
c Kit cht v ti li chng ta l mt cng thc c in ly t Isaia 53. Phaol lp li chnh nhng t ng ca tin tri : Ngi b ph np
v cc li lm ca ta ...(Rm 4,25).
T tng ca Phaol c biu l rt r qua nhng cng thc khc nh chng ta cht cho ti (Rm 6,2) hay con ngi c ca chng ta chu
ng inh vi c Kit, thn xc ti li b ph hy (Rm 6,6).
Phaol khng ni cc ti s nhiu, nhng ni ti li s t.
Ti li khng l nhng hnh vi ring r, nhng l cch th hin hu, l quyn lc s d chi phi hnh ng con ngi. Ti li l tnh trng th
nghch ca nhn loi i vi Thin Cha.
Ci cht ca c Gisu hy b tnh trng ti li :
a. Gii phng.
Chng ta lm n l cho ti (Rm 6,7). Chng ta b tri buc bi l lut ca ti li (Rm 7,23). Ti li thng tr chng ta (Rm 6,14), nhng
chng ta c gii thot khi ti li nh ci cht ca c Gisu (Rm 6,18.20.22), sn sng phc v cho cng l v cho Cha.
T dol hoa qu ca cng chnh, n sng v i sng Kit- gio. T ng t do tng ng vi t ng sng li. Ci cht ca c Gisu gii
thot ta, bin ta thnh nhng con ngi t do ch thc.
b. Cu chuc.
c Kit tr mt gi rt t chuc nhng ngi Kit-hu (1 Cr 6,20 ; 7,23), v ta b bn lm ti cho ti (Rm 7,14). Chng ta c gii n
tuyn cng cch nhng khng bi n ngha ca Ngi, nh cng vic cu chuc trong c Gisu Kit (Rm 3,24-25).
Theo 1 Cr 1,30, c Kit l gi cu chuc chng ta, ng thi cng l s khn ngoan, cng chnh, thnh thin ca chng ta.
c. Giao ha.
Ci cht ca c Gisu giao ha nhn loi vi Thin Cha.

V nu l nghch th, m ta c ging ha vi Thin Cha bi ci cht ni Con ca Ngi (Rm 5,10-11).
Sng kin giao ha l ca Thin Cha, nhng ci cht ca c Gisu a ta xch li gn Thin Cha (Ep 2,13), khin ta t ti Thin Cha
(Rm 5,2), ban cho ta bnh an vi Thin Cha (Rm 5,1).
Gn lin vi s giao ha cng Thin Cha, cn c s giao ha gia dn ngoi v Dothi v s giao ha vi v tr vn vt (Cl 1,20).
d. n ti.
Ti li lm mt lng Thin Cha. Sng kin tha th n t Thin Cha v n tha th c ban cho ta nh ci cht ca c Gisu. S cht ng
vai tr Hy t n ti.
Trong t tng Phaol, Hy t n ti c chiu kch thing ling su xa. Ci cht c gi tr n ti, khng phi v l ci cht m mu, nhng v
l hnh vi yu thng v vng phc (Pl 2,6-11).
Ht thy u phm ti v khuyt hn vinh quang Thin Cha, nhng nay th c gii n tuyn cng mt cch nhng khng bi n ngha ca
Ngi, nh cng vic cu chuc trong c Gisu Kit, ng Thin Cha by ra trc mt thin h nh phng x ti (Rm 3,23-25).
III. NGHA THN HC CA BN N T HNH CA C GISU.
Truyn thng c nht v ci cht ca c Gisu coi ci cht ca Ngi nh trng hp cc tin tri b st hi : nhng ngi Dothi git cht
Ngi, nhng Thin Cha cho Ngi sng li. tng c Gisu phi chu cng mt s phn vi cc tin tri, c l chnh c Gisu cng c.
Hn na, ci cht ca c Gisu c n nh bi chng trnh huyn nhim ca Thin Cha (Cv 2,23 ; 4,28) v th ngi ta ni nhiu n
bng chng ca cc tin tri. Ngi ta tm trong Kinh Thnh ngha ca bin c : Ngi cht n ti cho chng ta.
1 Cr 15,3 phi hp hai ch c lp :
- Gi tr n ti ca au kh v s cht.
- Ci cht ca Con Ngi do mun ca Thin Cha v c Thnh Kinh tin bo.
Ngoi gng mt y t au khca Is 53,10, Tn c cn dng nhiu hnh nh khc : - c Gisu l ca l n ti (Rm 3,25), mu Ngi ra
v chng ta ( tng ny lin quan n hnh nh c Gisu, Chin Vt Qua ca thi cnh chung) ; - tng hy t Giao c (1 Cr 11,25 ; Lc
22,20) (Tn c c Girmia loan bo, th hin bng mu c Gisu).
Phaol cn thy trong ci cht ca c Gisu im kt thc ca l lut (Cl 2,13 ; Ep 2,14-16).
L do su xa ca s xung t a ti bn n c Gisu, l cch c x ca Ngi, t t mnh trn l lut, v t nhn c uy quyn nh Thin Cha
: Ti phm thng. c Gisu phm thng i vi l lut c coi nh tiu chun tuyt i ca n cu ; xc phm n l lut l xc
phm n Thin Cha.
Phc sinh chiu gii trn vn mt nh sng hon ton mi : nu c Gisu b loi tr nhn danh L Lut, th vi vic Ngi sng li, L Lut
khng cn l mun tuyt i ca Thin Cha na (nn tng Dothi-gio sp ).
Hoc c Gisu phm thng, hoc L Lut Cu c khng cn gi tr.
S sng li ca c Gisu lm sng t nhng hnh vi tin Phc Sinh ca Ngi.
Mt vn khc cn t ra : c Gisu xung t vi chnh L Lut hay vi s lm dng L Lut ? Theo Phaol, c Gisu xung t vi chnh
truyn thng L Lut ca Israel thnh hnh t sau bin c Lu y.
L Lut khng cn l s u i Thin Cha dnh cho Israel khi c Gisu xut hin, t nn tng mi cho gii lut bc i trn s ip cch
chung v Nc Tri.
V chnh Thin Cha ca Israel xc nhn vic gii phng khi L Lut bi s Phc Sinh ca c Gisu.
T s Phc Sinh ca c Gisu, khng phi ch nhng k x n Ngi, nhng mi ngi Dothi sng di L Lut u tr thnh nhng k phm
thng. Hnh pht ci cht m c Gisu phi chu ng l ra dnh cho ton dn cn gn b vi quyn bnh L Lut.
Nu minh chng c l c Gisu, khi cht b Thin Cha b ri v s kiu cng ca con ngi t xa la Thin Cha, th by gi hnh ng
ca Philat c th coi l tiu biu cho nhn loi.
Ci cht ca c Gisu tr thnh ngng ca cho dn ngoi bc vo lch s tuyn chn. Ch Aam gip Phaol khai trin tng ny. i
vi Phaol, phi ni kt nh mnh ca c Gisu vi nh mnh ca loi ngi : V ti li m s cht xm nhp th gian (Rm 5,12).
iu chng ta c th gi li ni thn hc Phaol l tng quan gia ti li v s cht p dng cho ton th nhn loi. Ni theo kiu hin i, con
ngi ng kn lm mi cho s cht.
K no kt hp vi c Gisu chc chn cng s cht, nhng trong nim hy vng c sng li nh c Gisu : ci cht ca c Gisu hm cha
ci cht ca chng ta v vinh thng n, bin n thnh ci cht y hy vng.
Ch c mt mnh c Gisu b b ri hon ton ; ngc li vi ci cht ca chng ta c ch tr ng trong chnh s hip thng vi Ngi : Kit-
hu cng cht vi c Gisu v cng sng li vi Ngi.
Trong ci cht, c Gisu chp nhn hu qu s xa la Thin Cha v hnh pht dnh cho ti, khng nhng thay th cho dn Ngi, nhng cn
cho c nhn loi na. Nh Ngi, Thin Cha khng cn b ri nhn loi trong s cht. Khng ai cn phi cht trong n c v tht vng, v n
hip thng vi c Gisu l nn tng cho nim hy vng thng phn s sng mi, s sng c biu l trong c Gisu, s sng ni kt chng ta
vi chnh Thin Cha.
IV. CC HC THUYT V GI TR CU CA CI CHT CA C GISU.
A. HC THUYT GI CHUC .(Gi chuc khi ti li v ma qu).

tng gi chuc c trong Mathu, Marc, th Phaol, th Dothi, th Phr, Khi Huyn ... nhng ch
c ngha tng trng.
Nhng gii thch theo ngha en bt u c t th k II :
Irne ni n s gii thot khi vng quc bi phn.
Tertullien cho rng Thin Cha cu chuc loi ngi khi cc thn minh cai tr th gii.
Origne, khi gii thch on Phc m Mt 20,28, ni n gi chuc tr cho ma qu.
Augustin cng cho rng mu c Gisu chuc chng ta khi quyn lc Satan.
Anselmo l ngi u tin bc b tng ny, v cho rng nh th l chp nhn ma qu c quyn trn chng ta, v iu khng ng, v ch c
mt mnh Thin Cha c quyn trn con ngi.
Ngy hm nay, li gii thch khng cn qu nhn mnh n ch chuc na m l n ci gi, gi ca tnh thng. c Gisu, v yu ta
tr mt gi rt t. Ci gi biu l ngha v mc tnh thng ca Ngi. (Mt 21,33-39 ; Mc 12,2-12 ; Ga 3,16 ; 15,13 ; Rm 8,32 ; 1 Cr 6,20).
B. HC THUYT TRNG PHT . (Thin Cha trng pht c Kit thay cho nhn loi)
Luther coi thp gi nh hnh ng ca Thin Cha trn v qua c Gisu.
Thp gi l phn s c Gisu phi gnh chu.
Thn hc c in cng cho rng thp gi l hnh pht c Gisu chu thay cho nhn loi, nhng ch lt qua, v t trng tm mu nhim Nhp
Th.
Luther o su hn hc thuyt ny : Chnh c Gisu thc mnh b Thin Cha chc d (A Deo se maledictum sentiat in conscientia).
Chng ta phi nhn c Gisu b bao trm bi ti li chng ta, bi n chc d v s cht. (Tu sis omnium hominum persona, qui feceris omnium
hominum peccata). Do ta khng th coi c Gisu l mt c nhn v ti. (Non debemus ergo fingere Christum innocentem et privatam
personam quae pro se tantum sit sancta et justa). Phi nhn c Gisu gn lin vi nhn loi ; Ngi mang trn mnh ti li ca nhn loi nh ti
li ring ca mnh, v th Ngi chu thay cho chng ta kh hnh thp gi nh mt n pht cn xng. (... ipsum fuisse passum pavorem
horroremque conscientiae perturbatae et iram aeternam gustantis).
Ni tm li, theo Luther, n pht ti li chng ta, c thi hnh trn c Gisu, trong ci cht ca Ngi.
Karl Barth cng coi thp gi l du hiu ca tnh trng phn lon ca con ngi i vi Thin Cha v l n pht do cn thnh n ca Thin
Cha.
C. HC THUYT N B. (Anselmo) : satisfactio.

T ng n b c Tertullien a vo thn hc. Tertullien l mt lut gia, nn ng nhn tng quan gia Thin Cha v con ngi di con
mt ca mt nh lut php. ng coi Thin Cha nh mt nh lm lut, ng thi l mt ng thm phn i buc con ngi phi thi hnh L
Lut. Phm ti l li lut Cha, v do xc phm ti Thin Cha. Lm iu thin l thi hnh L Lut ca Cha, v nh th lm p lng Cha.
Trong trng hp ti nhn, cn phi lnh n pht n b iu mnh vi phm.
Ambrosio v Augustino p dng nim ny cho ci cht ca c Gisu : Ngi n b, Ngi chp nhn hnh pht dnh cho ti li loi ngi.
Thnh Anselmo ta trn truyn thng ny xy dng c mt cu chuc hc. Con ngi l hu th hu hn phm ti xc phm ti Thin
Cha l ng v hn. L ra con ngi phi chu pht n b ti li. Nhng con ngi, v l hu hn, khng th n b mt s xc phm c
chiu kch v hn, v ng n ng V Hn. V th, trong chng trnh va yu thng, va cng thng ca Thin Cha, Cha Con nhp
th lm ngi n b ti li cho nhn loi. V l ngi, c Gisu c th n b ti li thay cho nhn loi. V l Thin Cha, hnh vi ca Ngi
c gi tr v hn. Do s n b ca Ngi tht l cn xng v nh Ngi, Thin Cha tha n pht i i cho nhn loi.
y l mt ci nhn c mu sc php l c th lm cho nhiu ngi kh chu v khng hiu c mu nhim T Nn Phc Sinh ca c Kit. Qu
tht, nu xt trn bnh din tnh, ci nhn ny khng my ph hp cho con ngi thi i, ng thi cng khng lt c ht ngha rt phong
ph ca ci cht ca c Gisu, v i khi a chng ta vo nhng b tc kh gii.
Nhng nu chng ta c mt ci nhn ng, v mt quan nim mi m hn v ti, th quan nim ca Anselmo vn c gi tr.
Theo Kinh Thnh, lch s l ni biu l vinh quang ca Thin Cha. Nhn loi c mi gi lm chng cho vinh quang y, nhn loi c s
mng phn nh tnh yu ca Thin Cha trong thi gian v lch s. Ti li lm mo m hnh nh ca vinh quang Thin Cha, v nh th gy
nn mt tnh trng hn n, khin vinh quang Thin Cha khng c biu l. V th, ti li, v phng din ny, khng th ty xa c.
Tnh thng ca Thin Cha khin cho nhn loi c th thot khi s hy hoi ca ti li, thay i cuc sng v bin cuc sng mnh thnh hnh
nh vinh quang Thin Cha. ngha hin i ca n b phi l : a nhng hnh vi qu kh ca mnh, lm lu m vinh quang Thin Cha,
tr li qu o ca tnh yu Thin Cha.
c Gisu, v chin u cho s cng chnh v tnh yu, v tnh yu thm su ca Ngi i vi Thin Cha, thay i thn phn con ngi,
bin ci hon cnh bt hnh ca nhn loi, khin cho nhn loi c th vit li lch s ca mnh.
Trong th gian l cnh vc ca khn cng v cht chc, c Gisu m mt con ng tnh yu. Ngi khng ng ngoc lch s nhn loi,
nhng m nhn lch s bt hnh v y ti c . S m nhn ny a n ci cht bi t. Thn phn con ngi, hon cnh lch s
tr thnh cht liu ca t do v tnh yu ca ngi. V ng m nhn sng trong tnh yu ca Thin Cha, m thn phn c m nhn mi c
th tr v vi tnh yu ca Thin Cha. Phc Sinh l s chn nhn tnh yu ca c Kit v sc mnh ca tnh yu y.
D. HC THUYT CNG NGHIP.

Hc thuyt n b, di hnh thc mi m nht ca n, nhn mnh n vai tr ca con ngi Gisu trong chng trnh cu th, ng thi cng
lm ni bt hu qu ca ti l ci cht. Nhng tng quan gia ci cht v cuc sng c Gisu th cha c r. Chnh tng cng nghip
lng ci cht vo ton b sinh hot ca c Gisu.
T ng cng nghip lun bao hm n lc.
tng cng nghip lun gi nh mt tng quan, i hi s hin din ca mt ch v khc. Ngoi ra cn gi thit mt tng quan ty thuc.
Cng ch ca con ngi, s sng i i, s sng vin mn, s sng thn linh, l chnh Thin Cha. Con ngi, t mnh, khng th no t ti
cng ch , nhng ch c th ch i t Thin Cha. Con ngi khng ch i cch th ng, ngc li cn sng v hnh ng hng v cng
ch. Ni mt cch n s hn, con ngi khng c cng g, khng c quyn g i hi n vnh phc. Nhng d sao, vn c mt tng quan
gia cuc sng dng th v n vnh phc, cng ch ca cuc sng. Tng quan ny xy dng trn chnh s sng ca Thin Cha trong chng
ta, s sng m cc nh thn hc gi l n sng hay c i. Chnh c i a chng ta vo th gii thn linh. l kt qu ca mt qu tng
tin khi to nn quan h gia i sng hip thng vnh cu ca Thin Cha v nhng k yu mn Ngi.
Thin Cha khng ban cho chng ta s sng thn linh nh mt thc ti ngoi lai, nhng l mt s sng c lin h mt thit v ch thc vi con
ngi. Nu hnh vi ca chng ta khng bt ngun t tnh yu ca Thin Cha, th khng c mt gi tr cng nghip no. (n sng khng g khc
hn l kh nng thng hip vi Thin Cha).
Nn tng ca cng nghip l c i, ch khng phi l ni dung ca hnh vi. Cng nghip ch c trong mt hip thng c bn, kt qu ca tnh
thng ca Thin Cha. Thin Cha mun chng ta tr thnh bn thit ngha vi Ngi. Cng nghip l mt cch xc nhn con ngi c tham gia
vo vic xy dng phn s vnh cu ca mnh.
c Gisu l ng cng tc trn ho nht vi Thin Cha. n cu chng ta l kt qu ca hnh vi ca Ngi. Cht v tnh yu, Ngi xng ng
lnh nhn n sng li cho mnh v n cu cho nhn loi.
Nu c Gisu khng t khc vinh quang, ri t ti vinh quang qua con ng au kh ca cuc sng dng th, chng ta s khng c
gii thot. Mt ngi gii thot con ngi : iu ny biu l lng thng xt bao la ca Thin Cha. Tnh yu ca Thin Cha c biu l, khi
con ngi c vinh thng. S cng tc ca con ngi vo cng trnh cu khng lm gim sng kin ca Thin Cha v n sng nhng khng
ca Ngi, tri li, biu l s siu vit khn t ca Thin Cha.
Hc thuyt cng nghip ni kt s Phc Sinh v ci cht ca c Gisu, hn th na, n cn lng cuc sng dng th ca Ngi vo chng trnh
cu ca Thin Cha.
E. NGHA S AU KH V CI CHT CA C GISU THEO THN HC GIA K. BARTH.

Tt c s ch ca cng on Kit-gio tin khi u tp trung vo c Kit chu ng inh v sng li. iu ny khng c ngha khai tr,
nhng c ngha bao hm : s cht v s sng li ca c Gisu tm kt tt c cuc sng ca Ngi. Cu Ngi chu au kh bao trm ton
din cuc sng ca c Gisu...
i sng ca c Gisu nhc nh nhiu hn khi hon, tht bi nhiu hn thnh cng, au kh nhiu hn vui sng. Nh th cuc sng ca c
Gisu lm ni bt s phn lon ca con ngi chng li Thin Cha v s phn n ca Thin Cha i vi con ngi. Nhng ng thi cuc sng
y cng cho Thin Cha biu l tnh thng ca Ngi, lng thng xt m nhn nh mnh ca con ngi, s ti nhc, nhng tht bi v
nhng au kh ca con ngi gii thot con ngi.
c Gisu chu au kh, lt mt n s d ; Ngi vch trn bn cht ca s phn lon ca con ngi chng li Thin Cha. Chnh trong
con ngi b ln n, b trng pht, m thn phn chng ta trc mt Thin Cha c phi by ra nh sng.
Lch s cuc i c Gisu t Bethlem n Golgotha l cuc i ca mt k b b ri, b khai tr v bch hi bi nhng ngi chung quanh
mnh, v cui cng b t co, b ln n v b ng inh. Con Thin Cha b loi ngi xua ui...
Chnh khi Thin Cha n gn to vt ca mnh nht, lc y cng ni bt khong cch v hn gia con ngi v Thin Cha. Lc y, b mt
thc ca ti li c biu l : t khc n sng ca Thin Cha, lc n sng n gn v c ng gia chng ta...
Con Thin Cha lm ngi cho thy con ngi ang sng di s phn n ca Thin Cha. Con Ngi phi chu au kh, chu np cho k
ngoi v chu ng inh. Chnh trong s au kh ny hin r mi lin h gia ti li v hn ca con ngi v s n b phi c. T khc n
sng ng nhin y con ngi vo ch khn cng. Thin Cha lm ngi vn mn cho thc ti bi t ca hin hu nhn sinh : au kh
cng tn l gi phi tr cho ti li xoy mn con ngi n tn cn.
Ci tn Philat gn lin vi cuc kh nn v ci cht ca c Gisu. Tn ca nhn vt lch s y lm ni bt mt thc ti khng th chi ci c
: cuc kh nn ca c Gisu, biu l s phn lon ca con ngi v s phn n ca Thin Cha, ng thi cng mc khi lng thng xt ca
Thin Cha, khng phi xy ra trn tri, hoc trn mt hnh tinh no khc, hoc trong mt th gii tng no , nhng xy ra trong lch s
loi ngi chng ta.
V. CU CHUC HC THEO SCH GIO L MI CA GIO HI CNG GIO.
ngha cu chuc ca ci cht ca c Gisu c sch gio l mi ca Gio Hi Cng gio xut bn nm 1992 trnh by cch rt sng ng v
su xa. ngha cu chuc c t trong ton b lch s cu , hn th na, cn bm r vo mu nhim Ba Ngi su thm, nhng khng v
vy, m tch ri con ngi Gisu c th b ng inh. Trc khi ni n vic cu chuc, Sch Gio L cp n bn n t hnh ca c
Gisu, v sau lng ci cht ca Ngi trong chng trnh cu ca Thin Cha.
A. CI CHT CU CHUC CA C KIT TRONG CHNG TRNH CU CA THIN CHA.

1. c Kit cht v ti li chng ta.
nh cu nhim mu bng ci cht ca Ngi Ti T Cng Chnh (Is 53,11) c loan bo trc trong Kinh Thnh nh mt mu nhim
Cu Chuc ph qut, gii thot con ngi khi ch n l ti li. Trong mt li tuyn xng c tin (1 Cr 15,3), Phaol tuyn xng rng c Kit
cht v ti li chng ta theo li Kinh Thnh. Ci cht ca c Gisu hon tt cch c bit sm ngn v Ngi Ti T au kh. Chnh c Gisu
trnh by cuc sng v ci cht ca mnh di nh sng Ngi Ti T au kh. Sau Phc Sinh, Ngi gii thch Kinh Thnh cho cc mn
Emmau theo kiu , ri cho cc Tng cng vy. (S 601).
2. Thin Cha lm cho Ngi thnh s ti v chng ta.
Thnh Phr trnh by nim tin ca cc Tng vo chng trnh cu ca Thin Cha : khng phi bng nhng ca h nt, bc hay vng m
anh em c mua chuc khi cnh sng ph phim t truyn ca anh em, nhng l nh mu chu bu ca con chin v tt, v t, c Kit,
ng c tin nh t trc to thin lp a, v t hin vo thi cnh chung v anh em (1 Pr 1,18-20). Ti ca con ngi tip theo ti
nguyn t, phi chu hnh pht s cht. Khi sai Con Mt Ngi trong thn phn n l, thn phn lm ngi sa a v phi cht v ti, ng khng
h bit ti, th v ta, Thin Cha lm cho thnh s ti, ng hu trong Ngi ta c tr thnh s cng chnh ca Thin Cha (2 Cr 5,21) - (S
602).
c Gisu khng b trng pht nh th chnh Ngi phm ti. Nhng trong tnh yu cu kt hip Ngi vi Cha Cha, Ngi m nhn
chng ta, nhng ngi xa la Thin Cha v ti li, n mc c th ni nhn danh chng ta trn thp gi : Ly Thin Cha ti, ly Thin Cha
ti, sao Ngi b ti (Mc 15,33) ; Tv 22,1). Khi cho Ngi lin i vi chng ta l nhng ti nhn, Thin Cha khng tha Con Mt Ngi,
nhng ph np Ngi v chng ta ht thy (Rm 8,32) chng ta c giao ha vi Ngi nh s cht Con ca Ngi (Rm 5,10) - (S 603).
3. Thin Cha c sng kin tnh yu cu ph qut.
Khi ph np Con ca Ngi cho chng ta, Thin Cha biu l chng trnh ca Ngi i vi chng ta, l chng trnh tnh yu nhn hu i trc
mi cng trng ca chng ta : Ni iu ny m l lng mn : khng phi l v ta yu mn Thin Cha, nhng l Ngi yu mn ta, v
sai Con ca Ngi n lm hy sinh n t ti li ta (1 Ga 4,10), Cn Thin Cha th li thi th lng yu mn ca Ngi i vi ta : l c Kit
cht v ta, ngay lc ta cn l ti nhn (Rm 5,8) - (S 604).
Tnh yu y khng khai tr, c Gisu nhc li khi kt thc d ngn con chin lc : Ni Cha cc ngi, ng ng trn tri, khng h c
h i mt ngi no trong nhng k nh ny (Mt 18,14). V Ngi tuyn b th mng sng lm gi chuc nhiu ngi (Mt 20,28). Ch nhiu
ngi khng c ngha gii hn : Ngi i lp ton th nhn loi vi Con Ngi Duy Nht ca ng Cu Th th mng sng cu thot nhn
loi. Gio Hi, theo cc Tng , dy rng c Kit cht v mi ngi khng tr ai. Khng c, khng v s khng c ai m c Kit khng
chu kh nn v ngi y (Ds 624) -
(S 605).
B. C KIT T HIN CHO CHA CHA V TI CHNG TA.

1. C cuc sng c Gisu l l vt dng ln Cha.
Con Thin Cha, t tri xung th, khng phi lm theo mnh, m l ng sai Ngi (Ga 6,38) ; Ngi ni khi vo th gian : Ny
y Con n ... lm theo thnh Ngi, i ly Thin Cha ... V thnh y m chng ta c hin thnh nh hy t ca c Gisu Kit ch hin
dng c mt ln (Dt 10,5-10). T lc u tin ca Nhp Th, Cha Con m nhn chng trnh cu ca Thin Cha trong s v cu th ca
Ngi : Lng thc ca Ta l lm theo ng sai Ta v chu ton cng vic ca Ngi (Ga 4,34). Hy t ca c Gisu v ti li ca ton th
nhn loi (1 Ga 2,2) din t hip thng tnh yu ca Ngi i vi Cha Cha : Cha yu mn Ta v Ta hin mng sng (Ga 10,17). cho th
gian bit l Ta yu mn Cha ... (Ga 14,31) - (S 606).
Ao c m nhn chng trnh tnh yu cu ca Cha Cha tc ng trn c cuc i ca c Gisu, t Nhp Th cho n khi hon tt : Ly
Cha, xin cu Con khi gi ny (Ga 12,27). Chn Cha trao l no Ta khng ung (Ga 18,11). Trn thp gi, trc khi mi s hon tt (Ga
19,30), c Gisu ni Ta kht (Ga 19,28) - (S 607).
2. Chin Con xa ti trn gian.
Sau khi chp nhn lm php ra cho c Gisu theo sau nhng ti nhn, Gioan Ty Gi nhn ra v ch cho thy c Gisu l Chin Con ca
Thin Cha, ng xa ti trn gian (Ga 1,29). ng cho thy, c Gisu, va l Ngi Ti T au kh b em i git (Is 53,7) v l ng gnh
ti trn gian. Chin Vt Qua l biu tng n cu chuc i vi Israel t l Vt Qua u tin (Tl 12,3-14). Tt c i sng ca c Kit din
t s v ca Ngi : Hu h v th mng sng lm gi chuc nhiu ngi (Mc 10,45) - (S 608).
3. c Gisu m nhn cch t do tnh yu cu th ca Cha Cha.
n nhn trong tri tim nhn loi ca mnh tnh yu ca Cha Cha i vi loi ngi, c Gisu yu h n cng (Ga 13,1), v khng c tnh
yu no ln hn l th mng sng v ngi mnh yu (Ga 15,13). Trong au kh v s cht, nhn tnh ca c Gisu tr nn dng c t do v
hon ho ca tnh yu thn linh ca Ngi mun cho mi ngi c cu. Ngi t do chp nhn cuc kh nn v ci cht v yu Cha Cha v
loi ngi m Cha Cha mun cu : Khng ai ct mng sng Ta c ; nhng chnh Ta t th mng sng Ta (Ga 10,18). Con Thin Cha hon
ton t do i n ci cht. (S 609).
4. Trong ba Tic Ly,c Gisu hin mng sng mnh trc.
c Gisu din t cch tuyt ho s t hin ca Ngi trong ba n cng vi Nhm 12, trong m Ngi b np (1 Cr 11,23). Hm trc ngy
chu nn, khi cn t do, c Gisu lm cho ba Tic Ly vi cc Tng thnh L Tng Nim s t hin ca Ngi cu nhn loi :
Ny l Mnh Ta th ban v cc ngi (Lc 22,19) Ny l Mu Ta, Mu Giao c, s ra cho nhiu ngi c tha ti (Mt 26,28) - (S 610).
B tch Thnh Th m Ngi thit lp vo lc y s l L Tng Nim Hy t ca Ngi (1 Cr 11,25). c Gisu bao hm cc Tng trong L Dng
ca Ngi, v yu cu h lm cho trng tn. Bi c Gisu thit lp cc Tng lm t t Giao c Mi : V chng, Con xin hin thnh
mnh Con, ng hu chng c tc thnh cch chn tht (Ga 17,19) - (S 611).
5. Hp hi vn cy Du.
Chn Giao c Mi c Gisu dng trc trong ba Tic Ly khi t hin mnh, sau , Ngi n nhn t tay Cha Cha trong cn hp hi
vn cy Du, hc vng phc cho n cht (Pl 2,8 ; Dt 5,7-8). c Gisu cu nguyn : Ly Cha, nu c th c, xin cho Con c khi chn
ng ny
(Mt 26,39). Ngi din t s s hi trc ci cht do bn tnh nhn loi. Cng ging nh chng ta, bn tnh nhn loi ca c Gisu c mc tiu l
s sng i i. Khc vi chng ta, bn tnh nhn loi ni Ngi khng c ti l nguyn nhn gy ra s cht ; m nht l c ngi v thn
linh khi ngun s sng (Cv 3,15), ng sng (Kh 1,7), m nhn. Khi chp nhn trong mun nhn loi ca mnh, cho mun ca Cha Cha
th hin, Ngi chp nhn ci cht cu chuc gnh ti li chng ta trong thn xc b treo cy g (1 Pr 2,24) - (S 612).
6. Ci cht ca c Gisu l hy t duy nht v ti hu.
Ci cht ca c Gisu va l hy l Vt Qua hon tt s cu chuc loi ngi bi Chin Con ng gnh ti th trn (Ga 2,18) va l Hy T
Giao c Mi, cho con ngi hip thng tr li vi Thin Cha, giao ha con ngi vi Thin Cha bi Mu ra cho nhiu ngi c tha ti
(Mt 26,28) - (S 613).
Hy t ca c Kit l Duy Nht, n hon tt v vt qua mi hy t. Trc ht, l Hng n ca Cha Cha : Cha Cha ph np Con mnh
giao ha chng ta li vi Ngi. cng l s dng hin ca Con Thin Cha lm ngi, ng t nguyn v v yu thng dng hin s sng
mnh cho Cha Cha nh Cha Thnh Thn (Dt 9,14), sa cha s bt tun ca ta. (S 614).
7. c Gisu vng phc thay cho s bt tun ca ta.
V nh do s bt tun ca mt ngi, nhiu ngi b lit vo hng ti nhn, cng vy, v s vng phc ca mt ngi, nhiu ngi s c lit
vo hng cng chnh (Rm 5,19). V vng phc cho n cht, c Gisu hon thnh s thay th ca ngi Ti T au kh hin mng sng
lm hy l n ti, v Ngi gnh ly ti li nhn trn, m Ngi cng chnh ha bng cch chu kh v ti ca h (Is 53,10-12). c Gisu
sa cha cc li ca ta v n b cc ti ca ta. (S 615).
8. Trn thp gi c Gisu hon thnh hy t.
Chnh tnh yu n cng (Ga 13,1) mang li cho hy t ca c Kit gi tr cu chuc, sa cha, n ti, b p. Trong hy l t hin, Ngi
bit chng ta v yu chng ta tt c : Lng mn ca c Kit thc bch chng ta, bi c xc tn rng : mt ng cht v mi ngi, vy
th mi ngi u cht (2 Cr 5,14). Khng ai, d l ngi thnh thin nht c th gnh mi ti li ca mi ngi v t hin lm hy l v mi
ngi. c Kit v l ngi v thn linh (Ngi Con) vt trn, ng thi bao trm mi nhn v, v lm u ca ton th nhn loi, nn hy t ca
Ngi l hy t cu chuc mi ngi. (S 616).
V cuc kh nn trn thp gi, Ngi c cng nghip, a li s cng chnh ha cho ta, nh cng ng Trent dy : nhn mnh tnh c nht
ca hy t c Kit l ngun n cu ri i i (Dt 5,9). V Gio Hi tn knh Thnh Gi : Knh cho Thnh Gi, Ngun Hy Vng Duy Nht ca
chng ta. (S 617
22/11/2017 MU NHIM PHC SINH
MU NHIM PHC SINH

GM Phaol Bi Vn c
I .BIN C PHC SINH TRONG NGN T CA KINH THNH
A. NHNG KHNG NH U TIN CA C TIN TNG TRUYN.
1. Thin Cha cho c Gisu sng li t trong k cht.
Nhng nh thc c tin :
a. c Kit sng li.
Ti truyn li cho anh em iu m chnh ti cng chu ly : l c Kit cht v ti li chng ta - theo li Kinh Thnh - l
Ngi c chn ct, l Ngi sng li - ngy th ba - theo li Kinh Thnh - l Ngi hin ra cho Kpha, on cho Nhm 12
... (1 Cr 15,3-5).
Khi tuyn xng c Kit sng li, tc gi dng ng t th d qu, iu ny va nhm ni n tnh trng mi m ca c Kit, va khng
nh s sng li khng ch thuc v qu kh : c Kit sng li v ang sng.
Ni n ngy th ba, nh thc c tin u tin ny khng nhm xc nh thi gian, nhng mun biu l s Phc Sinh ca c Kit l mt bin
c trng i, v chnh xc hn, l bin c cnh chung.
S sng li c trnh by nh l do hnh ng ti hu ca Thin Cha, v vic hin ra lng hnh ng ti hu y trong khung cnh lch s con
ngi, biu l kha cnh c th ca hnh ng.
Vic nhc n ci cht trc khi ni n s sng li cho thy ng Messia chia s thn phn ca loi ngi, tc gi cp n s kin m ai
cng bit v ngha ca s kin.
Vic chn ct xc nhn ci cht, khng phi nhn mnh thc ti ca ci cht, nhng l biu l kha cnh chung cc ca n. Ngoi ra vic
chn ct cn mang mt ngha na l duy tr hng tnh ca ngi cht.
Vic trnh by ci cht, s chn ct, s sng li v hin ra ca c Gisu cho thy rng bin c Phc Sinh c ghi nhn trong lch s loi
ngi, ng thi cng trong chng trnh ca Thin Cha.
b. Cht / sng li.
Lin h vi nh thc trn, c nhng nh thc khc, ngn hn, khng km theo mt gii thch thn hc no, nhng vn gi cu trc hai v cht /
sng li.
V nu chng ta tin tht rng : c Gisu cht v sng li (1 Tx 4,14).
Cu trc song i cht / sng li cho thy hai mt gn lin nhau ca mu nhim T Nn - Phc Sinh .
Nu kho st k v so snh vi nhng nh thc khc nhau trong Tn c, ta thy ch c v u (c Kit cht) thng c ni di bng
nhng suy t thn hc, cn v th hai vn gi nguyn. Thnh Phaol hay thm cu c Kit chu cht v chng ta.
c. Thin Cha cho c Gisu sng li t ci cht.
Chnh nhn danh c Gisu ngi Nazareth, ngi cc ng cho ng inh thp gi, nhng Thin Cha cho sng li t ci cht (Cv 4,10).
Cn V khi ngun s sng, cc ng git i, ng m Thin Cha cho sng li t ci cht (Cv 3,15). Rm 10,9 ; 1 Tx 1,10 .....
So snh nh thc Thin Cha cho c Gisu sng li t trong k cht, ta thy nh thc ny n gin hn nh thc c phn tch lc
u. Khng ni n vic sng li theo li Kinh Thnh, cng khng ni n ngy th ba, khng ni kt vic c Gisu chu cht v ti li
chng ta.
Trong nh thc ngn gn ny, ch t khng phi l c Kit, m l Thin Cha, v Thin Cha khng tc ng trn c Kit, nhng tc ng
trn Gisu thnh Nazareth. iu ny minh chng l lc khi u, (chiu theo mt vi lung t tng Dothi), Tn c xc nhn rng chnh
Thin Cha l tc gi s Phc Sinh ca c Gisu (Rm 8,11 ; Gl 1,1 ; Cl 2,12). Truyn thng ny bin chuyn dn dn, cui cng Kinh Thnh cho
thy chnh c Gisu l ng ban s sng v c quyn ly li (Ga 2,19 ; 10,17). Giai on trung gian c l l giai on Kit l ch t ca mt
ng t th th ng (Le Christ est ressuscit).
im cui cng cn phi c lu l cch ni t trong k cht khng c trong ting Hylp ngoi Tn c. So snh vi vic nhc n ci cht
ca c Gisu, trong nhng nh thc c cu trc hai v, cch ni ny cng bao hm mt ngha tng t, trnh by c Gisu tin ln t ci
cht, chin thng s cht.
Do c th kt lun rng c mt s tin trin i t nh thc ngn gn hn n mt cng thc y hn nh 1 Cr 15,3-5.
2. c Gisu l Cha vinh hin.
a. Thin Cha siu tn c Gisu.
Nhng nh thc c tin loan truyn s kin c Gisu sng li, cn nhng thnh thi th khng ni n trc tip, nhng tuyn xng c Kit vinh
hin. Nhng ch dng rt khc bit, ngn ng cng rt khc.
Mt vi thnh thi Tn c :
Pl 2,6-11 :
Thnh thi khng c xy dng theo kt cu cht, chn ct, sng li, hin ra v ln tri, nhng theo s i lp gia hai trng thi : t h (6-
8) v vinh thng (9-11), con ngi c Gisu c trong c hai trng thi : a v Thin Cha che giu trong trng thi t h ca thn phn
con ngi trn th, v s vinh hin thn linh c biu l trc mt mi ngi.
1 Tm 3,16 :
Cu trc b ngoi nh din t mt s tip ni trong thi gian, nhng logic tim tng trong bi thnh thi ny l mt ton b c lp i lp li
khng ngng. Tt c bao hm trong v th nht : t vi tri se duyn. Trong v th hai : tri v t cng n nhn mt Tin Mng. V cui
cng, trong v th ba : th gii ca nhng k tin c nng ln tri trong c Gisu... (Mi s u hin din cng mt lc : tri v t giao ha).
b. Ngun gc ca lc : siu tn v thng thin (Cv 1,9-11).
Siu tn v thng thin c l l kiu din t theo ngn ng huyn thoi gp rt thng xuyn trong Kinh Thnh cng nh trong nhng biu
tng ph qut ca cc tn gio. C hai u pht xut t cch ni tng hnh : vic Thin Cha ct nhc ngi cng chnh ln tri. Ngay t lc
u, c tin Kit-gio c din t bng ngn ng tng hnh ni ln nhng thc ti hin sinh su xa vt trn ngn ng hng ngy.
Trong ngn ng tng hnh ca Kinh Thnh, s ln tri i i vi vic xung a ngc (Kn 11,5 ; 17,22), hay t na l mt s i xung no .
Do , ch siu tn cng gn vi ch sng li, v phc sinh l ln khi a ngc. Trong Kinh Thnh, lin h gia ngi cng chnh v a
ngc khng lun lun c nhc n, nhng vic nng ln th tht r rt : ngi cng chnh chu au kh s c ct nhc, vinh thng (Is
52,13).
Tm li, ngoi lc R (Rsurrection), c mt ngn t khc nhn mnh chiu kch siu vit ca bin c Phc Sinh : c Gisu khng trong
quyn lc s cht. l lc E (Exaltation).
So snh hai lc :
Lc R (Rsurrection) ch trng ti s ng nht v th xc, (iu ny) khin ta d nhn ra c Gisu.
Lc E (Exaltation) nhn mnh ti s bin i khin c Gisu tr thnh Cha ca v tr (Kyrios).
Bin c Phc Sinh va l s kin, va l huyn nhim, do , Tn c, lc th nhn mnh n s kin, lc khc li ch trng ti huyn nhim. Mi
cch ni u c s thiu st v u im ring. Trong lc R, s ng nht gia ng Sng Li vi Gisu thnh Nazareth r hn trong lc
E. Tri li, lc E
cho thy s ct t vi lch s loi ngi, s tch ri khi trn th, s thng tr v tr (siu lch s).
Lc ban u, khi nh sng Phc Sinh cn trn ngp chan ha, cc kit-hu cha lu ti vic m t chi tit nhng k nim cn ghi m nt trong
k c ca h. H ch cn xc nhn bin c Phc Sinh bng cch khng nh s kin khi u (Thin Cha cho Ngi sng li t ci cht) hoc
bng cch tuyn xng vinh quang uy quyn ca c Gisu (Thin Cha siu tn Ngi).
B. CC BI TNG THUT NHNG LN HIN RA CA C KIT PHC SINH.
Cc Tin Mng tng thut 5 ln hin ra chnh thc ca c Gisu v 3 ln hin ra cho c nhn (cho Maria Magdala - Ga 20,1-18) ; cc ngi ph
n (Mt 28,9-10) ; cc mn Emmau (Lc 24,13-25).
Nu phn tch k cu trc cc bi tng thut, c bit nhng ln hin ra chnh thc, chng ta khm ph c hai mu : mu Jrusalem (J) v mu
Galil (G).
Mu J : thng gm 3 yu t chnh : (Lc 24,36-53 ; Ga 20,19-29)
(- Khung cnh : ni v lc c Kit hin ra)
- Sng kin khi u ca c Kit (c. 36).
- Cc mn nhn ra c Kit (c. 37-43).
- S mng c Kit trao ph (c. 44-49)
(- T bit (c. 50-53)).
Mu G : bao gm 3 yu t : (Mt 28,16-20)
- c Kit vinh hin t gii thiu (Prsentation)
- S mng c Kit trao ph (mission)
- Li ha cui cng (promesse).
Nu so snh hai mu tng thut, th Kit-hc ca mu J gn vi lc R, v Kit-hc ca mu G ging vi lc E.
Mi mu u c u v khuyt im ring.
Theo mu G, c Kit Phc Sinh l con ngi Gisu chi dy t ci cht, ra khi m, hin ra sng ng cho cc mn . Ngi vn di chuyn nh
mt con ngi, d khng b rng buc bi nhng gii hn khng gian. Cc mn khng nhn ra Ngi tc khc, ch i Ngi minh chng khng
phi l hn ma. Cc vt thng ca Ngi xc nhn cn tnh v tnh xc th ca Ngi. Khi cc mn nh bng chng tin tng, th c
Kit mi ri b h.
u im ca mu ny l nhn mnh thc ti con ngi ca c Kit Phc Sinh. c tin Kit-gio xy dng trn s ng nht gia c Kit Phc
Sinh v Gisu Nazareth. Khuyt im ca mu J l lm cho chng ta d ln ln phc sinh vi tn sinh (survie) hoc coi cc ln hin ra ca c
Kit Phc Sinh nh mt giai on vng son qua m ngy nay kit-hu chng ta khng cn c hng.
Mu G khng cho php chng ta gin lc c Kit Phc Sinh vo mt con ngi cn sng. Nhn mnh vinh quang v quyn nng ca c Kit
Phc Sinh, mu G lm ni bt s gp g cn bn vi c Kit Phc Sinh nh l nn tng ca Gio Hi. Giai on c Kit hin ra khng cn l
mt giai on 40 ngy, m l mt thi i mi, do s hin din lun mi m ca ng Emmanuel : hin din trong Thn Kh v nh Thn Kh.
Khuyt im ca mu G l xa b khong cch gia thi gian u, lc c Kit Phc Sinh hin ra cho cc mn v thi gian ca Gio Hi m
chng ta sng hm nay. Quan h vi c Gisu Nazareth nh b mt ht trong quan h huyn nhim vi Hi Thnh, Nhim Th c Kit.
c mt ci nhn v c Kit Phc Sinh va c th va su xa v y , phi dng c hai mu tng thut b sung cho nhau.
C. CC BI TNG THUT V NGI M TRNG.
iu ng lu l s kin m trng, d c c 4 sch Tin Mng tng thut, khng c nhc ti cht no trong Li Rao Ging Tin Thi,
trong cc th Phaol. Tri li, ni dung chnh yu ca Li Rao Ging Tin Khi u c trong ba bi tng thut ca cc Tin Mng Nht Lm (Mt
28,6-7 ;
Mc 16,6-7 ; Lc 24,5-8).
Xt v chi tit, cc bi tng thut c rt nhiu ch khc bit, nhng c nhng im chung ging nhau.
1. Thi gian.
V ngy gi, Matthu ghi : rng ngy th nht trong tun. Marc : Sng sm tinh sng ngy th nht trong tun, lc mt tri h mc. Luca :
ngy th nht trong tun, va tang tng bnh minh. Gioan : Ngy th nht trong tun, lc sng sm, tri vn cn ti.
2. S ph n.
V s ph n, Matthu : Maria Magdala v mt Maria khc (Mt 28,1) ; Marc : Maria Magdala, Maria m Giacb, v Salm (Mc 16,1) ; Luca :
Maria Magdala, Gioanna, Maria m Giacb v cc b khc (Lc 24,10) ; Gioan : Maria Magdala (Ga 20,1).
iu cn ghi nhn l c mt tng quan no , d khng chnh xc, gia cc ph n chng kin ci cht v vic chn ct c Gisu vi cc ph
n ra thm m.
3. hng ca cc ph n.
V hng ca cc ph n : theo Marc v Luca, cc ph n ra thm m xc thuc thm cho xc ca c Gisu (Mc 16,1 ; Lc 24,1). Theo
Gioan, cc b n m than khc Cha (Ga 20,11) ; Matthu th ni trng cc b n xem m.
iu ng lu l : trong thm tm, cc b i tm mt ngi qu c, nhng cc b li i din vi hnh vi thn linh v siu vit ca Thin
Cha.
4. Tng .
Chi tit tng l chi tit quan trng hn c. Theo Marc th tng rt ln (Mc 16,4) ; theo Matthu, th tng c canh gi (Mt 27,66).
Ni chung, cc ph n c l do bn khon lo lng, khng bit lm sao thc hin mc tiu h nhm.
Nhng tng c vn ra (Mc 16,4 ; Mt 28,2 ; Lc 24,2). Ni mt ngi m, vai tr ca tng l khng cho ngi sng vo trong m, v
khng cho ngi cht ra khi m. Th gii ngi cht v th gii ngi sng hon ton cch bit. Tng c ln ra c ngha l ca m ph
m toang. Quyn nng ca Thin Cha chin thng m ph, chin thng s cht.
5. Nhng nhn vt hin ra cho cc ph n.
V nhng nhn vt hin ra cho cc ph n : theo Matthu : Thin Thn Cha (Mt 28,2) ; theo Marc : mt thanh nin bn o chng trng (Mc
16,5) ; theo Luca : hai ngi mc o chi la (Lc 24,4).
Ni chung, l nhng nhn vt thin thai. Cc tc gi Tin Mng c cho thy rng cc ph n ang i din vi mt th gii thin thai.
6. S ip Phc Sinh.
Cao im ca bi tng thut l s ip Phc Sinh. y l mt s ip t tri cng b s kin Phc Sinh ca c Gisu : s kin Phc Sinh l i
tng mc khi, mt i tng c tin. Ngoi mt s chi tit cho thy tc gi dng vn th thn hin (Genre thophanique), s ip c cng
b vi nhng t ng ca Li Rao Ging Tin Khi.
Vic c Kit Phc Sinh khng phi l kt qu ca suy lun da trn s kin m trng, m l mt bin c mc khi. M trng l du ch,
ngi nghe s ip Phc Sinh c th hiu v tin vo s ip.
Li mi gi n xem ni Ngi nm ca tc gi Matthu (Mt 28,5-6) c l l vt tch s sng knh Ngi M ca c Gisu trong thi gian u ca
Gio Hi. Ni ny Gio Hi c hnh mu nhim Phc Sinh, c hnh vic Thin Cha chin thng m ph v s cht ni c Gisu.
II. NGHA THN HC CA BIN C PHC SINH.
A. BIN C C KIT PHC SINH : HNH VI TI HU (CNH CHUNG) CA QUYN NNG THIN CHA.
1. Cc bin c cnh chung khi u vi c Kit. c Kit l trng t gia mi loi th sinh, tin thng ca cc vong nhn (Cv 26,23 ; 1 Cr
15,20 ; Cl 1,18). S Phc Sinh ca c Kit c lng trong vin tng nim hy vng cnh chung. c Kit Phc Sinh khng tr li vi i sng
c ti th (Cv 13,34 ; Rm 6,9). Phc sinh khng c ngha l hi sinh, m l khi im mt cng trnh To Dng Mi (1 Cr 15,42).
Ngun gc ca nim hy vng ny l nim tin vo Giav Thin Cha, ng lm ch s sng v s cht, ng cm quyn sinh t. Mi s u thuc
v Thin Cha ; chng ta phi tin tng trn vn ni Ngi, d c phi cht. Thin Cha lm cho cht v lm cho sng ; Ngi cho xung m ph
ri li ko ln (1 Sm 2,6 ; nl 32,39). Thnh ng ca Cu c Thin Cha, ng tc sinh nhng k cht c Phaol s dng nhiu ln (Rm
4,17 ; 2 Cr 1,9).
2. Phc Sinh l k cng ln nht ca Thin Cha, nh chng ta nhn ra mt c im cn bn ca Ngi : Giav l Thin Cha hng sng.
Ngn t Kinh Thnh Tn c t khi cp n s Phc Sinh ca c Gisu vi th ch ng, m hay dng th th ng, lm ni bt tc ng ca
Thin Cha, ng phc sinh c Gisu. Hn th na, nhiu ch cn gn s Phc Sinh ca c Gisu Kit trc tip cho Thin Cha (1 Cr 6,14 ;
Rm 10,9 ; Cv 3,15 ; 2,23 ; 5,30).
Phc Sinh l mt hnh vi do quyn nng v sc mnh ca Thin Cha (Ep 1,19 ; Cl 2,12), nh bi vinh quang ca Ngi (Rm 6,4), nh bi Thn
Kh ca Ngi (Rm 8,11 ; 1 Pr 3,18). Rao ging c Kit Phc Sinh l rao ging Thin Cha cho c Gisu sng li t ci cht (Rm 4,24 ; 2 Cr
4,14 ; Gl 1,1), v nh th l lm vinh danh Thin Cha Cha.
3.Vic phc sinh c Gisu cn l mc khi cui cng, ti hu v mu nhim Thin Cha. Thin Cha va l ng trung thnh, v l Tnh Yu
Sng To ; Ngi l nng lc to ra mt s sng mi. Ni bin c Phc Sinh, nc Thin Cha m c Gisu loan bo c mc khi v th
hin trn vn : Vng Quc Tnh Yu, ni Thin Cha Cha v Cha Kit biu l tnh yu trn vn trong Thn Kh v nh Thn Kh.
Tin vo c Kit Phc Sinh l tin vo quyn nng ca Thin Cha to dng v hng sng, tin vo tnh yu ca Thin Cha lun lun trung thnh.
Nim tin Phc Sinh khng l yu t thm vo cho c tin Kit-gio c y hn, nhng l tot yu cn bn ca nim tin Kit-gio.
B. C KIT PHC SINH VINH HIN.
1. Theo li rao ging tng truyn trong 1 Cr 15,3-5, thi im phc sinh ca c Gisu l ngy th ba. Thc ra thi im ny khng c ngha
ngy gi, m c ngha cu (cnh chung) (Hs 6,2 ; Ga 2,1). Ngy th ba l ngy Thin Cha can thip gii thot ngi cng chnh. c
Kit sng li ngy th ba c ngha : l mt bin c cu ln lao nht ca Thin Cha, mt bin c quyt nh trong lch s cu , l bng
chng trn vn nht cho s cng chnh, tnh yu v trung thnh ca Thin Cha. (c Kit c cu ).
nim thn hc ngy th ba rt quan trng v c dng trnh by ngha cu ca bin c Phc Sinh. Nhng bin c Phc Sinh h ti
khng ch ngha, m cn l mt s kin lch s, mt thc ti, mt iu xy ra thc, mt iu do Thin Cha lm nn.
2. Thin Cha phc sinh c Gisu Nazareth, Ngi b ng inh, cht v c chn ct. Ni khc i, phng din lch s ca bin c
lm cho bin c khng l mt bin c thun ty c tin. C s lin tc v ng nht gia ng Phc Sinh v ng b ng inh. S lin tc v
ng nht ny xy dng tin vn trn quyn nng sng to v tnh yu trung thnh ca Thin Cha. Khng c s kin no trong th gii trn ai
ca chng ta (hin tng) c th em so snh vi bin c Phc Sinh. Nh bin c Phc Sinh, mt th gii mi c m ra, mt k nguyn mi bt
u.
Kinh Thnh dng cc t ng siu tn, vinh thng, lm cho vinh hin trnh by ngha su thm ca bin c Phc Sinh, mt ngha gn lin
vi thc ti. ng Phc Sinh t nay sng cho Thin Cha (Rm 6,9). ng Vinh Hin nhn ly mi quyn nng trn tri di t (Mt 28,18).
3. S lin tc v ng nht gia thp gi, phc sinh, siu tn v thng ban Thnh Thn c tc gi Tin Mng Gioan c ng li trong mt s
t ng thn hc rt sc tich. Ch c nng ln (lvation) trong Tin Mng Gioan va ch vic c Gisu b treo trn thp gi, va ni ln vic
Ngi v cng Cha (Ga 3,14 ; 8,28 ; 12,32), va din t s siu tn vinh hin ca Ngi, ng thi cng l s tn thc trn vn vo Cha Cha, nn
l vt qua th gian v cng Cha (Ga 13,1), l tr v vinh quang c t mun thu (Ga 17,5). ng, trong mt bin c duy nht, va b treo
trn thp gi, va ng bn hu Cha Cha v lnh nhn mi quyn nng, ng y c th li ko mi s v vi Ngi (Ga 12,32), ban Thnh Thn
cho cc Tng ngay bui chiu Phc Sinh v cho cc ng thng phn quyn bnh ca mnh (Ga 20,22). i vi Tin Mng Gioan, ngy Th Su
chu nn, Cha Nht Phc Sinh, ngy Cha ln tri, ngy Thnh Thn hin xung c kt li trong mt mu nhim duy nht bt kh phn, gi
Vt Qua ca Cha, gi bc t s cht sang s sng.
c Gisu Kit cht v sng li l c Gisu vng phc cho n cht, v v th c Thin Cha siu tn (Pl 2,8-9). Siu tn l mt phm tr
m Kinh Thnh thng dng din t tm quan trng cnh chung ca mt nhn vt trong lch s cu . c Kit Phc Sinh l ng Messia
cnh chung, l Con Ngi s tr li trn my tri. S phn cnh chung ca nhn loi v ca tng ngi u c nh ot ni Con Ngi y. Ai
tin vo c Kit Phc Sinh, chc chn c l do hy vng, v c Kit Gisu cht, sng li, ang ng bn hu Thin Cha, ang chuyn
cu cho chng ta (Rm 8,34).
4. Kha cnh th hai ca nim siu tn l chiu kch hin ti. Tin c Kit Phc Sinh l tuyn xng Ngi bng danh hiu vt trn mi danh
hiu : Ngi l Cha. Khng phi mai sau, Ngi mi lm ch con ngi v cuc i chng ta, m Ngi l Cha ca chng ta ngy hm nay. c
Kit c siu tn c ngha l c t vo cng v thn linh, lnh nhn uy quyn thn linh i vi chng ta, c thng phn quyn nng ca
Thin Cha (Rm 1,3 ; 1 Cr 1,4 ; 2 Cr 12,9 ; Pl 3,10) ; thng phn vinh quang ca Thin Cha (Pl 3,21 ; 2 Cr 4,4 ; 1 Pr 1,21).
Nhng ngha cn bn ca s siu tn khng l c a vo mt th gii xa xm, khng cn lin h vi loi ngi, m l sng trong mt trng
thi mi, vi mt cng v mi. T nay c Kit Phc Sinh hin din gia nhn loi mt cch mi m : Ngi n vi chng ta t Thin Cha, theo
kiu ca Thin Cha (hin din bng Khn Kh).
5. Phc Sinh va l bin c lch s, va l bin c cnh chung. Phng din lch s ca bin c Phc Sinh l s kin xy ra cho c Gisu
Nazareth b ng inh. S Phc Sinh ca c Gisu cho thy rng thp gi, xt b ngoi, l mt s tht bi, l mt kt cuc bi thm, nhng do
quyn nng ca Thin Cha, tr thnh mt khi im mi, nn tng cho nim hy vng cnh chung. Vi bin c Phc Sinh, s vng phc ca
c Gisu t mc tiu v c Thin Cha chp nhn. Phc sinh hon tt ci cht vng phc trn thp gi.
6. Nu gii thch nh vy, m khng mun ri vo o thn thuyt, th phi t vn thn xc phc sinh ca c Gisu. Thn xc y th no ?
Thn xc l ni con ngi sng nhng quan h c th vi Thin Cha, tha nhn v thc ti chung quanh ; l ni con ngi n l s ch k, lng
ham mun, cc tham vng hoc l ni con ngi sng tnh yu, lng qung i v s t b. i vi ai tuyn xng c Gisu Kit, thn xc l
ni m s u phc c Kit biu l v th hin. Theo Phaol, chng ta phi phc v Thin Cha vi thn xc ca chng ta (Rm 12,1), lm vinh
danh Thin Cha trong thn xc (1 Cr 6,20). Thn xc thuc v Cha, v Cha l Cha ca thn xc (1 Cr 6,13). Thn xc ca chng ta l trn
ai hay thin thai, l ty vo vic ca chng ta l n l hay l con ngi t do. Thn xc thin thai m Phaol m t trong 1 Cr 15,47t l mt
thn xc y Thn Kh, l thn xc m Thn Kh Thin Cha ng tr v lm ch.
c Kit c phc sinh trong thn xc c ngha l con ngi c th ca Ngi c gn Thin Cha, ng thi tt c con ngi ca Ngi c mt
quan h mi vi th gii v vi chng ta : quan h thuc linh (Thin Cha t hin cho th gii v cho tng ngi). Du ch ca quan h trng
tn v mi m ny l B tch Thnh Th.
Ni tm li, do s Phc Sinh vinh hin ca c Gisu, mt phn th gii tr v vi Thin Cha v c Ngi n nhn ; l bo chng cho
tng lai huy hong v bt dit ca nhn loi bn cnh Thin Cha. Qu hng ch thc ca chng ta l tri cao (Pl 3,20), bn cnh Thin Cha.
Theo Phaol, chng ta cng ng tr chn Hong Thin trong c Gisu Kit (Ep 2,6), s sng ca chng ta n tng ni Thin Cha lm mt vi
c Kit (Cl 3,3).
C. NGHA CU CA BIN C PHC SINH.
1. S Phc Sinh ca c Gisu l khi im cho s phc sinh cnh chung ca ton th nhn loi. Bin c Phc Sinh khng l mt s kin ring l,
m l mt bin c khai m hng v tng lai. S Phc Sinh ca c Gisu hm cha s hon thnh vin mn ca ton th th gii, khai sinh
mt nhn loi mi, mt th gii mi. c Gisu Kit Phc Sinh tr thnh tng lai v nim hy vng cho chng ta. S phn ca c Gisu Phc
Sinh l s phn Thin Cha dnh cho mi ngi. Tnh yu ca Thin Cha c bo m cho mi ngi ni c Gisu Phc Sinh.
Tnh yu v s trung thnh ca Thin Cha tr nn r rng v hu hiu do thp gi v s Phc Sinh ca c Gisu Kit. Tnh yu y l thc ti
cnh chung tc ng trn hin ti v lm ch tng lai. Thc ti cnh chung bin i thc s thn phn con ngi, khin con ngi c kh nng
dn thn cho mt th gii mi, nh c tin v php ra, tr nn to vt mi trong Cha Kit (2 Cr 5,17 ; Gl 6,15).
2. Cuc sng mi trong Cha Kit c Kinh Thnh din t bng nhng thnh ng : s sng, s cng chnh, n cu chuc, n bnh an, n tha
th trong s cc thnh ng khc nhau, ch t do din t su sc hn c tc ng c th ca bin c Phc Sinh trn tng con ngi chng ta
v trong ton b lch s.
T do ca ngi kit-hu xy dng trn c Kit : ngi kit-hu thuc v c Kit nh c Kit thuc v Thin Cha (1 Cr 3,21-23 ; 6,13-20).
T do y l t do cho anh em v v anh em, l mt s t do y knh trng, khng ph hy, m gy dng. Thc o ca t do Kit-gio l tnh
yu ca Thin Cha biu l ni c Gisu Kit, v t hin cho nhn loi ni nhng ngi kit-hu.
T do ca ngi kit-hu tin vn l c gii thot khi s rng buc ca ti li (Rm 6,18-23 ; Ga 8,31-36), v l t sng cho Thin Cha
trong c Gisu Kit (Rm 6,11).
Yu t th hai l t do i vi s cht. S cht l hu qu ca ti (Rm 6,23 ; 5,12-21). Phm ti l tm s sng chng tn v h hoi. V th, ti
nhn khng c s sng ch thc v ri vo s cht. S cht khng ch l giy pht cui cng ca i sng, m cn l mnh lc nng trn
cuc sng. S cht l hn im ca thn phn con ngi khng li thot, khng tng lai. i vi ai sng trong c Kit, s cht khng cn tc
dng. Mt tch cc ca n gii thot l s t do trit trong i sng, l kh nng dn thn trn vn m khng s hi v lo lng.
Phaol cn ni n mt yu t th ba l t do i vi L Lut (Rm 7,6). S t do i vi L Lut th hin tch cc trong c i (Gl 5,13). Yu
thng l chu ton L Lut (Rm 13,10). Trong s Phc Sinh ca c Gisu, tnh yu l thc ti chin thng v em li t do cho mi ngi dn
thn v tnh yu.
3. Sau cng bin c Phc Sinh ca c Gisu cn c tc dng quy t mt cng ng Gio Hi. Gio Hi, d sng gia i thay lch s, vn thng
phn c tnh cnh chung v ti hu ca thi i mi c khai mc bng bin c Phc Sinh. Do , Gio Hi khng th no lung lay, hay bt
trung vi hn phu ca mnh. Trong nim tin vo gio hun ca Gio Hi, trong phng v v cc b tch, cng nh trong tt c i sng ca Gio
Hi, c Kit Phc Sinh mi mi hin din vi lch s v trong lch s. c Kit Phc Sinh hin din v khng ngng ban Thn Kh tc sinh cho
nhng ai tip xc vi Ngi. Thn Kh y hot ng khng ngng trong tng c nhn v trong ton th nhn loi, thit lp quan h lm con gia
mi c nhn v gia ton th nhn loi vi Thin Cha l Cha.
II. NGHA THN HC CA BIN C PHC SINH THEO SCH GIO L MI CA GIO HI CNG GIO.
Hai iu c bn trong ngha thn hc ca bin c Phc Sinh, m thn hc trc y t lu ti, nay c Hun Quyn lm ni bt trong Sch
Gio L mi l :
- Chiu kch Ba ngi ca s Phc Sinh.
- Gi tr cu ca s Phc Sinh.
l iu rt ng mng, v hai kha cnh ht sc quan trng ny ca mu nhim Phc Sinh rt quan trng, a ta tr v gn vi mc khi hn
thn hc kinh vin trc y.
A. PHC SINH - CNG TRNH CA BA NGI.
S Phc Sinh ca c Kit l i tng c tin, v l mt s can thip siu vit ca Thin Cha vo trong to dng v lch s. Ni bin c Phc
Sinh, c Ba Ngi V u hnh ng chung v mi Ngi V biu l s c o ring. S Phc Sinh c th hin bi quyn nng ca Cha Cha,
ng lm cho c Kit, Con ca Ngi sng li. Cha Cha a con ngi c Kit vi thn xc vo trong Ba Ngi cch tuyt ho. c
Gisu c mc khi cch dt khot l Con Thin Cha quyn nng theo Thnh Kh do t phc sinh t ci cht (Rm 1,4).
Phaol nhn mnh vic biu l quyn nng ca Thin Cha do cng trnh ca Cha Thnh Thn ban s sng cho con ngi cht ca c Gisu
v lm cho con ngi y tr thnh Cha vinh hin (S 648).
Cn Cha Con cng hon tt s Phc Sinh ca mnh bng quyn nng thn linh. c Gisu loan bo rng Con Ngi s phi au kh, phi cht
v sng li (theo ngha ch ng). ng khc, c Gisu cng minh nhin khng nh : Ta th mng sng Ta ri ly li Ta c quyn
th mng sng Ta v c quyn ly li (Ga 10,17-18). Chng ta tin rng c Gisu cht v sng li (1 Tx 4,14) - (S 649).
Cc gio ph chim ngm s Phc Sinh ni ngi v thn linh ca c Kit vn kt hp vi linh hn v vi thn xc la nhau v s cht : Do s
duy nht ca bn tnh thn linh vn hin din trong tng phn ca con ngi, m cc phn ny kt hp li vi nhau. Vy c s cht, v c s
phn la gia hn xc, v c s Phc Sinh l do s kt hp gia hai phn tch bit (S 650).
B. NGHA V GI TR CU CA S PHC SINH.
Nu c Kit khng sng li, th li rao ging ca chng ti tht h khng, v c tin ca chng ti cng l h khng (1 Cr 15,14). Bin c
Phc Sinh tin vn l mt s xc nhn tt c nhng g c Kit lm v dy. Mi chn l, ngay c nhng iu khng th hiu i vi tr tu
con ngi, u c minh chng, khi c Kit, nh phc sinh, lm chng cch dt khot v uy quyn thn linh ca Ngi nh Ngi ha (S
651).
S Phc Sinh ca c Kit hon tt cc li ha trong Cu c, cc li ha ca chnh Cha Gisu lc Ngi cn ti th. Thnh ng theo li Kinh
Thnhch rng s Phc Sinh ca c Kit hon tt cc li tin bo y (S 652).
Chn l v thn tnh ca c Gisu c xc nhn bi s Phc Sinh. Ngi ni : Khi cc ngi nhc Con Ngi ln cao, by gi cc ngi s
bit chnh l Ta (Ga 8,28). S sng li ca ng b ng inh minh chng Ngi thc s l ng T Hu, l Con Thin Cha v l chnh
Thin Cha. Phaol c th tuyn b vi ngi Dothi : Li ha ban cho cha ng, th Thin Cha lm trn cho con ci l chng ta, khi
Ngi cho c Gisu sng li, nh cng vit trong Thnh vnh th hai : Ngi l con Ta, chnh Ta, hm nay Ta sinh ra Ngi (Cv
13,32-33). S Phc Sinh ca c Kit gn lin mt thit vi mu nhim Nhp Th ca Con Thin Cha, hon tt mu nhim y theo d nh ca
Thin Cha (S 653).
Trong mu nhim Vt Qua, c hai kha cnh : Bi s cht ca c Kit gii thot chng ta khi mi ti li, bi s Phc Sinh, Ngi m ng
cho chng ta vo s sng mi. S sng mi tin vn l s cng chnh ha, ban li cho chng ta trng thi n sng, cng nh c Kit, c
sng li t k cht, chng ta cng sng trong mt i sng mi (Rm 6,4). S sng y l chin thng ci cht do ti v li c thng phn n
sng. S sng y hon tt n ngha t, v chng ta tr nn anh em c Gisu Kit, nh c Gisu gi cc mn ngay sau khi Ngi sng li :
Hy i loan bo cho anh em Ta (Mt 28,10 ; Ga 20,17). L anh em, khng phi theo bn tnh, nhng v n sng ; v n ngha t cho chng ta
thc s thng phn s sng Con Duy Nht, c mc khi trn vn trong s Phc Sinh ca Ngi. (S 654).
Cui cng, s Phc Sinh ca c Kit, v chnh c Kit Phc Sinh l khi nguyn v l ngun sui ca s Phc Sinh cnh chung ca chng ta :
c Kit sng li t trong k cht, tin thng ca cc vong linh. V chng s cht do bi mt ngi, th s k cht sng li cng do bi mt
ngi. Qu th, ni Aam mi ngi u phi cht, th trong c Kit, mi ngi cng s c tc sinh (1 Cr 15,20-22). Trong khi ch i s
hon tt y, c Kit Phc Sinh sng trong tm hn cc tn hu. Ni Ngi cc kit-hu thng nm nhng mnh lc lai thi (Dt 6,5), v i
sng ca h c Ngi li ko vo trong lng s sng thn linh, ng ai sng cho mnh na, nhng l sng cho ng cht v sng li v
h (2 Cr 5,15) - (S 655).
22/11/2017 Cc Quan im Cu Chuc Hc Khc Nhau Trong Tn c
CC QUAN IM CU CHUC HC KHC NHAU

TRONG TN C
GM PhaoL Bi Vn c
I. CU CHUC HC T TRN.
A . C KIT, NG THIN KHI (Le Christ Illuminateur).
- Cu nh Mc Khi :
c Gisu l Thy Dy Chn L v l ng Mc Khi Cha Cha : "S sng di i l chng nhn bit Cha l Thin Cha c nht v chn tht, v
ng Cha sai l c Gisu Kit" (Ga 17,3).
c cu i vi loi ngi chng ta l c chia s s sng ca Thin Cha, c hip thng vi Thin Cha. V chng ta khng th no
hip thng vi Thin Cha nu khng bit Thin Cha.
Mu nhim Vt Qua l chp nh lch s cu , cng l chp nh Mc Khi Mu Nhim Thin Cha. Thin Cha t khi cng l ng Thin
Cha t hin s sng mnh cho nhn loi trong c Gisu Kit v nh c Gisu Kit :"Ngi mun cho mi ngi c cu thot v c nhn
bit s tht" (1 Tm 2,4).
Chnh v s sng i i l "nhn bit Thin Cha", n cu thot l "nhn bit chn l", m thnh ng "S Sng" c Kinh Thnh dng nh mt
hnh nh, mt biu tng quan trng cho "ng Cu Th", cho "n Cu ", cho "S Sng" :"S Sng l S Sng cho nhn loi" (Ga 1,3).
Trong thnh ca Benedictus, c Kit c v nh : Vng ng t chn tri cao ving thm ta (Lc 1,78). Trong thnh ca Nunc dimittis, Ngi
c gi l nh Sng soi ng cho dn ngoi (Lc 2,32).
Trong bi ta Tin Mng Gioan, Ngi Li l S Sng, m S Sng l S Sng. C nhng tc gi coi c Tin Mng Gioan l Tin Mng v S Sng, Tin
Mng v Mc Khi. c Kit c gii thiu nh l ng Mc Khi trn vn Cha Cha : "Ai thy ta l thy Cha" (Ga 14,9).
c Kit l Ngi Li tr thnh xc phm, m chc nng ca Li l Mc Khi. Ngi l ng Mc Khi Thin Cha chn tht v duy nht. Nh
Ngi m chng ta c c n Sng v S Tht (Ga 1,17). "Thin Cha, khng ai thy bao gi, Con Mt, ng ni cung lng Cha, chnh Ngi
thng tri." (Ga 1,18).
Khng nhng li ni, m c nhng c ch, hnh ng, cuc sng v ci cht ca c Kit u c gi tr Mc Khi, c nng lc Cu .
c Kit khng nhng mc khi tnh yu ca Cha Cha, m cn biu l s p tr ca Ngi Con i vi Cha. Chnh v th m Ngi l gng
mu cho chng ta.
Chnh v Thin Cha cu bng Mc Khi, m ng Mc Khi l c Kit, nn ai tin vo c Kit, th c cu , c c s sng i i. Tin
Mng Gioan c gi l Tin Mng v Mc Khi ng thi cng c gi l Tin Mng v c tin. Ngi mn Cha Gisu yu trng thy v
lm chng, mi ngi chng ta u tin (Ga 19,35).
Tin Mng Gioan cn trnh by cuc kh nn ca c Gisu vi ci nhn chim nim ; nhng ngi c cu l nhng ngi "trng ln ng b
m thu" (Ga 19,37).
Tm lc : n cu , s sng i i l nhn bit Thin Cha. Chng ta bit c Thin Cha nh Mc Khi. c Kit l ng Cu Th, ng
Mc Khi Thin Cha ; Ngi thng t v mnh vi S Sng :
"Ta l s sng th gian, Ai theo ta s khng i trong ti tm, nhng s c nh sng ban s sng" (Ga 8,12).
"Ta l S Sng n trong th gian, phm ai tin vo ta, th khi phi lu li trong ti tm" (Ga 12,46).
c cu l c soi sng nhn ra vinh quang ca Thin Cha t hin ni c Kit (2 Cr 4,6). S sng ca con ngi l c nhn thy
Thin Cha (Vita hominis, visio Dei : Irne)
B. C KIT CHIN THNG (Le Christ Vainqueur).
tng "Cu Chuc" l gia sn Cu c. Thin Cha cu chuc Israel ra khi ch n l Aicp, v bin Israel thnh Dn ring ca Ngi.
Trong Tn c, c Kit l "Cu Cha ca chng ta, v Ngi th mnh v ta chuc ta khi mi ti c v ty ra ly cho mnh mt dn lm
s hu (Tt 2,14).
c Kit hon tt vic cu chuc nh chin thng quyn lc s d, chin thng ti li thng c coi nh mt mnh lc v c ch v ha (Rm
8,3 ; Ga 12,31 ; 16,11). ng sau s d v ti li l "thn d", l "th lnh th gian" ; hu qu gh s ca ti l s cht. c Kit chin thng
thn d, chin thng s cht nh s Phc Sinh ca Ngi. S cht khng cm gi c Ngi (Rm 6,9-11).
c Gisu Kit l Cu Cha ca chng ta, v Ngi tiu dit T Thn, t by S Sng, s Bt Dit (2 Tm 1,10). T thn y khng ch l ci
cht th l, m cn l ci cht i i. c Kit m nhn ci cht th l chin thng ci cht ton din bng s Phc Sinh.
Chng ta ch c th ni ti cu chuc, khi ni ti Phc Sinh. Sau mt cuc chin quyt lit, c Kit vt qua s cht tr v vi S Sng.
Ngi thc hin hnh trnh v chng ta, chng ta c th cng vt qua vi Ngi. c cu l c gii thot khi ti li v s cht,
lnh nhn s sng vin mn v ti hu.
Ni n Cu Chuc, th cng ni n "gi chuc". Thnh ng gi chuc ng dng cho mu c Kit l mt cch ni bng by (Ep 1,7). Mc d vi
ch trong Tn c s dng cc phm tr ca i sng phng t (Rm 3,24... ; 1 Tm 2,5-6 ; Dt 9,12 ; 1 Pr 1,18-20), t ng Mu c Kit ni
chung c ngha l "v yu thng, c Kit sn sng hy sinh mng sng, Ngi tr gi t cho tnh yu, gi y l s sng ca mnh.
Cc Tin Mng Nht Lm cng c dng thnh ng "gi chuc" (Mt 20,28 ; Mc 10,45). Thnh ng ny ch s hy sinh ln lao ca c Gisu, v
chng ta v cu ri chng ta.
y chng ta dng t ng cu chuc hc t trn, v cp n sng kin tnh yu ca Cha Cha,ng khng tha cho Con Mt, nhng ph
np Ngi v chng ta ht thy (Rm 8,32). V c Kit cng t ph np mnh v chng ta (1 Tm 2,6).
Ci cht bi thm ca c Gisu va l hu qu ca quyn lc s d, va l s chin thng ca tnh yu t hin ca c Gisu. kt n ti li

v s d nhng cu ti nhn, c Gisu phi cho mnh b hy dit. Nhng Tnh Yu mnh hn s cht ni c Gisu, lm cho Ngi
chi dy v sng mi mun i.
Tm lc : Cng vic cu chuc ca c Gisu l mt cuc chin gay go v m mu kt thc bng s chin thng ca tnh yu ca Thin Cha
biu l trn vn ni c Kit. Chng ta c th coi bin c Phc Sinh nh s chin thng ca c Kit, Ngi chin thng v gii thot chng ta
bng chnh s hy sinh mng sng ca mnh.
C. C KIT GII PHNG (Le Christ Librateur).
Cu l "Gii Thot", l "Cu Thot".
Cu chuc v gii thot c quan h vi nhau mt thit. Cu c t dng t ng gii thot hn t ng cu chuc, mc d bin c Xut Hnh qu
thc l mt s gii phng trit v v i.
Tn c s dng t ng gii thot nhiu hn Cu c, nhng cng khng nhiu lm :
"Cc ngi s bit s tht v s tht s cho cc ngi c t do" (Ga 8,32).
"Nu Con c cho cc ngi c t do, th cc ngi m ch thc l t do" (Ga 8,36).
Lc 4,18 trch li Is 61,1 : " Ngi sai ti em Tin Mng cho ngi ngho kh,... cho k b p bc c gii thot...".
Nu da vo cc sch Tin Mng, trc ht chng ta phi ni n t do ca c Gisu. Chng ta khng th no gp c trn gian ny mt con
ngi t do nh con ngi ca c Gisu. Chnh v c Gisu l mt con ngi t do tuyt i, m nhng ai i theo Ngi cng s c t do nh
Ngi.
i vi Phaol, s t do ca ngi kit-hu tht l cao qu. ng c kinh nghim su xa v t do, khi ng c gp g c Kit. c Kit
gii thot, lm cho ng tr nn con ngi t do thc s : " Chnh ta c t do m c Kit gii phng ta" (Gl 5,1).
Chng ta c gii thot khi ti li, thuc v c Kit, tr nn con ci t do ca Thin Cha. Chnh Thn Kh ca c Kit Phc Sinh gii
phng chng ta khi lut ca s ti v s cht (Rm 8,2).
S gii phng ny trc ht l mt s gii thot chiu su, gii thot con ngi bn trong ca chng ta, chng ta khng cn n l cho ti,
ong thi cng nh hng su m n x hi v lch s, n c v tr na.
Tm lc : c Kit gii phng v cha lnh t do ca chng ta ; ch c con ngi t do ch thc mi c th mang li t do cho ngi khc,
gii phng ngi khc.
Vic Thin Cha chin thng s d c mc khi bng chin thng ca s t do thnh thin ca c Gisu trn "t do ti li" ca con ngi.
Irne gii thch n cu chuc l s t do m c Kit mang n cho chng ta, s t do m Ngi l hin thn.
D. CU L THN HA (Le Christ Divinisateur).
c Kit n th gian mang n cho chng ta s sng ca Thin Cha, chia s cho chng ta tnh yu v hnh phc ca Ba Ngi Thin Cha.
c Kit l S Phc Sinh v S Sng (Ga11,25), v Ngi mang trong mnh S Sng ca Thin Cha, Thn Kh ca Thin Cha. Thn Kh ca
Thin Cha cng l Thn Kh ca Ngi : "Ta sng nh Cha" (Ga 6,52).
Cng vic ca c Kit, s mng ca Ngi l thanh ty bng Thn Kh (Mc 1,8) v trong Thn Kh (Ga1,33) Ngi l ng Messia Cu Th, v
Ngi mang n cho chng ta s sng ca Thin Cha l Thn Kh.
Tin Mng Gioan cn c gi l Tin Mng v S Sng : c Kit l S Sng (Ga 14,6), l Bnh S Sng (Ga 6,35-48), v Ngi mang trong mnh
s sng sa Thin Cha ; Ngi ban s sng cho th gian (6,33) ; ai tin vo Ngi th c sng i i (Ga 6,35) ; ai n tht v ung mu Ngi
th c s sng i i (Ga 6,35). S Sng i i l mt t ng tng ng vi t ng Nc Thin Cha trong cc Tin Mng Nht Lm.
Trong Tin Mng Gioan cn c ch Nc S Sng (Ga 4,10-15 ; 7,37-39). y l mt ch rt phong ph v n cu m chng ta nhn
lnh, khi chng ta n vi Cha Gisu, tin vo Ngi.
Tc gi th Phr th dng ch "bn tnh Thin Cha" (2 Pr 1,4), c cu l c thng phn bn tnh Thin Cha (consortes divinae
naturae). T tng ny l nn tng vng chc cho suy t cu chuc hc ca cc gio ph sau ny, c bit l cc gio ph Hylp.
Phaol nhn mnh ti n ngha t. Thn Kh ngha t m chng ta lnh nhn khin chng ta c th ku ln "Abba", v tr thnh tha t ca
Thin Cha, ng tha t vi c Kit
(Rm 8,14-17). Nh thng phn mu nhim T Nn v Phc Sinh ca c Kit, m chng ta tr nn ng tha t vi Ngi. Chng ta c tr
nn tha t ca Thin Cha nh c Kit
(Gl 4,4-7).
Chng ta tr nn con ci ca Thin Cha trong Con Yu Du ca Ngi, nh c thp nhp vo Thn Mnh c nht l c Kit, nh Thn Kh
c nht ca Ngi (1 Cr 12 -13).
Tm lc : n Cu chnh l S Ti Sinh bi Nc v Thn Kh (Ga 3,5-8) nh c Kit : "S g sinh bi Thn Kh l thn kh" (Ga 3,6). Ngy
nay, nhiu ngi khng thch t ng thn ha, nn chng ta c th din t cch mi m hn cng mt t tng y : s t hin ca Thin Cha
cho chng ta trong c Gisu-Kit. S t hin ny khng lm mt i nhn cch ca chng ta, m cng lm cho con ngi chng ta trin n vin
mn (La dification est la vritable et suprme humanisation de l'homme : DC, n.1844, a.1983, p.123).
E. C KIT L CNG L CA THIN CHA (Le Christ, Justice de Dieu).
Cu l cng chnh ha :
Cng l ca Thin Cha khng l s cng bng theo ngha loi ngi, hoc l cng bng phn phi hay l cng bng giao hon (justice
distributive, justice commutative), m l cng l cu (Justice salvifique : Lyonnet), l cng l cng chnh ha (Justice justifiante : Guillet), lu
tm n kht vng hin hu ca con ngi.
Trong cc sch Tin Mng, c Kit c gi l "ng Cng Chnh" : Ngi hon ton vng phc Cha Cha v sng cho ngi khc, c bit l
nhng k b mn. S cng chnh ca Ngi hng ti nhng k c ti v dnh cho nhng k c ti (Mt 9,13). Cu chuyn ngi n b ngoi
tnh (Ga 8,1-11) l mt trng hp tiu biu. Cng l ca c Gisu mc khi cng l ca Nc Thin Cha dnh cho nhn loi. Chnh cng l ny
a Ngi n ci cht (Mt 27,4 - 19 ; Lc 23,47).
S cng chnh ca cc mn phi vt trn s cng chnh ca bit phi v lut s (Mt 5,20). S cng chnh y phn nh cng l ca Thin Cha
(Mt 5,45). Cng l y l n hu ca Thin Cha biu l ni con ngi c Gisu Kit, vt trn cng l ca loi ngi. (T ng cng l y phi
c b tc bng t ng n sng).
Phaol tht bi trong vic tr nn cng chnh nh L Lut : khi gp c c Kit, ng mi nhn ra s cng chnh n t Thin Cha. Cng
chnh l mt n sng. Tt c chng ta u c cng chnh ha bng n sng (nh c Kit).
Kinh nghim ca Phaol lm cho ng hiu su xa s cng chnh ca Thin Cha l c Kit : "Ti khng h thn v Tin Mng, v l quyn nng
ca Thin Cha cu thot mi k tin..., v trong c mc khi ra s cng chnh ca Thin Cha" (Rm 1,16-17). - "Ht thy u phm
ti v khuyt hn vinh quang ca Thin Cha, nhng nay th c cng chnh ha cch nhng khng, bi n ngha ca Ngi, nh cng vic cu
chuc trong c Gisu Kit" (Rm 3,23-24). - "c Kit l hin thn ca s khn ngoan, s cng chnh, s thnh thin v n cu chuc ca
Thin Cha". (1 Cr 1,30).
Tm Lc : Mi ngi chng ta u c cng chnh ha bng n sng nh c tin. Cng chnh ha l vic ca n sng ; chng ta c cng
chnh ha nh tin vo n sng ca Thin Cha. Cng chnh ha l tch ri ti li ra khi ti nhn, m ng cho cuc sng mi trong Thn Kh
(Rm 8,15). S cng chnh bin i con ngi tn bn trong.
II. CU CHUC HC T DI.
A. HY T CU CHUC (Sacrifice).
Trong Cu c, Hy L Vt Qua l mt hy l tng nim bin c Xut Hnh v hin ta ha bin c y (Xh 12). Tn c ni kt hy t thp gi ca
c Gisu vi vic st t chin vt qua. Phaol khng ngi ni rng : " Chin Vt Qua ca ta, c Kit , chu st t" (1 Cr 5,7). Cn theo
Tin Mng Gioan, c Gisu chu ng inh khng b p b ng chn ng nghim li Kinh Thnh v chin vt qua
(Ga 19,36 = Xh 12,46).
L Vt Qua c hnh hng nm cn c ngha l mt p tr ca Dn Cha vi hnh vi cu ca Thin Cha.
Trong cc hy l ca Dothi-gio, hy l ton thiu l hy l hon ho nht dng ln cho Thin Cha, l mt hnh vi tn th, t hin trn vn cho
Thin Cha. Hy l n ti cng ng vai tr quan trng trong sinh hot tn gio Dothi. Ngoi ra cn hy l hip thng (sacrifice de communion)
va l hy t cm t, ngi khen Thin Cha, va c ba n tng trng cho s hip thng gia con ngi vi Thin Cha. Ni chung, mc tiu
ca hy t l s hip thng gia con ngi vi Thin Cha ; con ngi t hin cho Thin Cha, v thc rng mi s u do Thin Cha ban. Ch
c th hiu c hy t mt cch su xa v ng n nht trong tng quan Giao c gia Thin Cha vi Dn ca Ngi.
Khuynh hng v hnh thc len li vo i sng phng t ca Dn Israel b cc ngn s mnh m kch. Cc ng ku gi ni tm ha i
sng phng t. iu quan trng l tnh yu v s vng phc i vi Thin Cha. Cc hy l phi l du hiu ca tnh yu v s trung thnh. Chp
nh ca gio l ny l gng mt "Ngi Ti T au kh (Is 52,13 - Is 53,12), ng hin dng s sng ca mnh lm hy l.
Thi Tn c, t ng hy t t c dng bi cc tc gi sch Tin Mng. Trong cc sch Tin Mng, c Gisu t ni n, v khi ni n, th hiu
theo ngha tiu cc nhiu hn :
- Mt 9,13 : " i m hc li ny l g : Ta chung nhn ngha ch khng phi l t."
- Mt 12,7 : "V nu cc ng hiu c l g : Ta chung nhn ngha ch khng phi t t, t cc ng khng ln n nhng ngi v ti".
- Mc 12,33 : " Yu mn Ngi ht lng, v ht tr hiu, ht sc lc v yu mn ng loi nh chnh mnh t vt qu cc ton thiu v l t ht
thy.
i vi c Gisu, tnh yu quan trng hn hy l.
Nhng trn mt bnh din khc th c cuc i ca c Gisu l mt hy l sng ng, hin sinh (sacrifice existentiel) : Ngi sng hon ton cho
Thin Cha v cho ngi khc. i sng ca Ngi l mt s t hin khng ngng, v tt c i sng t hin y hng v Gi Vt Qua, lc
Ngi tr v cng Cha, cho tt c anh em Ngi c giao ha tr li v v cng Cha chung vi Ngi.
Khi lp b tch Thnh Th, Ngi biu l mun t hin cho Thin Cha v cho anh em. Sau trong vn cy Du, Ngi t ph np mnh.
Cui cng ci cht trn thp gi hon tt hy t hin sinh ca Ngi.
Cc th th s dng t ng hy t nhiu hn, nhng ch yu din t thi su xa ca c Kit v cc kit-hu l yu thng v vng phc :
- Rm 12,1 : "Hy hin dng thn mnh anh em lm l t sng ng, thnh thin, p lng Thin Cha. l s th phng thing ling ca anh
em".
- Ep 5,2 : "Hy sng trong lng mn, mt th nh c Kit yu mn ta v ph np mnh v ta, lm l vt hy sinh, hinh hng dng ln
Thin Cha".
Phaol, trong th Crint (1 Cr 11,22-25), ging nh trong cc bi tng thut ca cc Tin Mng Nht Lm v vic thit lp b tch Thnh Th,
dng ngn ng phng t din t cch c Gisu nhn cuc sng ca chnh mnh. Cuc i ca c Gisu l mt Hy T, m T T v L Phm
l mt.
Th Dothi dng ngn ng hy t nhiu hn c, ch yu nhm lm ni bt s khc bit gi Giao c C v Giao c Mi, hy l c v hy l mi.
Trong trng hp c Kit, hy t l hy t bn thn, ch v v hin sinh, ch khng l "nghi l". Cu ni "Ngi t hin mnh" trong th Dothi
tng hp hai : gii thiu c Kit nh ca l hy sinh, cao tnh yu v s t nguyn ca Ngi trong cuc Kh Nn.
Khng th coi ci cht ca c Gisu nh mt s t st nghi l, mt hnh vi phng t theo ngha nghi l, v Ngi b git cht, b hnh hnh.
Nhng c Gisu dng chnh s c ny t hin mnh lm ca l hy sinh v t tch dng ln Thin Cha (Dt 9,14). Chnh Tnh Yu ni Ngi,
Thnh Thn trong Ngi thc y Ngi t hin, v bin i ci cht m mu thnh s t hin y yu thng v vng phc. C s hin
din kn o v thm su ca Thnh Thn trong linh hn v Thng T v trong chnh Ca L. S t hin ca Ngi c c hai chiu kch :
- Chiu ng (vng phc Cha Cha , t hin cho Cha lm ca l),
- Chiu ngang (t hin cho anh em lm ca n) .
B. CU CHUC BNG VIC N TI (expiation).
Trong Cu c, ngha ca vic n ti nm trong cu ni ca Ms vi dn Isarael, khi dn l lm bt trung vi Thin Cha : Cc ngi
phm ti, nhng Ta by gi sp ln vi Giav, c l Ta s xin c Ngi x ti cho cc ngi (Xh 32,30-32 ; nl 9,26-27). Thi ca Ms r
rng l thi cu khn. iu ny minh chng rng c mt tng quan mt thit gia n ti v khn cu (expiation et intercession). Thnh
Jrme gii thch ch expiare bng cc ch rogare, orare v deprecari. C ba ch trn trong ting Latinh u c ngha l ni xin, khn cu.
Hy t n ti (Kippur) m sch Lvi m t (Lv 16+17) c c hnh mi nm mt ln, tuy nhn mnh n vic thng hi v n ti, vn lm ni
bt n sng ca Thin Cha : chnh Thin Cha mun tha ti, v tt c nhng g m con ngi dng ln cho Ngi u do Ngi ban cho, l vt
m con ngi dng ln cng l ca Ngi ban (mu b b st t ry trn phng x ti). Hy t y cng lm ni bt gi tr ca li cu nguyn :
Dn Cha cu nguyn tha thit, ni xin Thin Cha th tha ti li (nghi l cu nguyn t sng n chiu).
Mt s on Kinh Thnh Cu c khng ngi ni ti s phn n ca Giav (Is 30,27-33; Ed.20,33; Gr 25,15-38), v khng thiu nhng li khn
cu xin Thin Cha ngui gin. Nhng s phn n y khng ng ngha vi bo lc hay nhu cu bo th. S phn n lm ni bt tnh yu b xc
phm, s nghim trng ca ti li, s d m Dn Cha phi lnh xa. Thin Cha mun cho dn hon ci v t b con ng ti c tr v vi
Ngi, sng trong n ngha vi Ngi. Lm cho Thin Cha ngui gin c ngha l xin Thin Cha tha th, tr v giao ha vi Ngi, ri b con
ng ti c. Cn gin ca Thin Cha c th c v nh s au bun ca Thin Cha Tnh Yu (tristesse de lamour) ; s au bun y dn dn
c mc khi qua s au kh ca Ngi Ti T, v sau cng qua cuc kh nn ca Ngi Con.
Bi ca IV ca Ngi Ti T trong Is II tin mt bc rt xa :
- T tng n ti tr nn rt su m, rt thing ling. Hy t n ti khng cn l mt nghi l bn ngoi na, m l mt hy t i sng, l s

dng hin bn thn v mt tnh yu su thm. S t hin y l mt li khn cu thit tha nht.
- Nhn vt huyn b Ti T Giav c gii thiu nh mt ngi v ti, khng cht bo lc no, nhng li b chng i v em i git. Nhng
au kh gh gm lm bin dng hon ton con ngi ca Ngi. Nu , chng ta c th thy c c ba pha trong tn thm kch ny :
nhng k c ti, Ngi Ti T cng chnh, Thin Cha Giav l ng thc hin mt s hon chuyn huyn nhim ; ti nh trn u Ngi Ti
T, n sng v bnh an c ban cho k c ti (c. 5=11).
- l ngha s au kh ca Ngi Cng Chnh. S au kh y phong ph lm, v n tr nn mt hnh vi yu thng v t hin, v s t hin
ny c th tr nn n giao ha , n cng chnh cho nhng k c ti.
- Ti li ca k d bin ci cht ca Ngi Cng Chnh tr thnh hy t v : + mun t hin ca Ngi Ti T + mun ca Thin Cha n
nhn ca l . V hy t tr thnh hy t i sng, hy t hin sinh. Ngi Ti T chp nhn s phn ca mnh, khng m ming than van trch mc.
Ngi khng nhng chu ng sc nng ca s gian c trong chnh bn thn mnh, m cn m nhn, cn mang ly chng, v cho mnh b lit
vo hng ti nhn. Khng nhng Ngi t h, m cn h v ha cuc sng ca mnh.
- C mt s hon chuyn m ch tnh yu mi thc hin c : t ti chuyn sang n ti v sa cha thay cho ngi khc. Ngi Ti T tr nn
ng gnh ti ca Dn Cha (nn nhn tr thnh lin i vi ti nhn). S trng hp, ng ha s cng chnh v ti li ni mt con ngi l
ting ku thng thit n cng l cng chnh ha ca Thin Cha.
- Khi tc gi nhn kha cnh bn ngoi l s au kh v s cht, tc gi gi l hy t n ti (expiation). Khi mun din t thi bn trong ca
Ngi Ti t, tc gi gi l khn cu (intercession). S v ti ca Ngi Ti T lm cho hy t ca ngi y tr nn tinh tuyn v p lng
Giav, v Ngi Ti T tr nn con ngi c Giav sng m .
Tn c tip ni ci nhn ca Isaia II. Trong sch Cng V, cu tr li ca Philp cho vin hon quan, da vo cu hi v Ngi Ti T, loan
bo Tin Mng v c Gisu (Cv 8,35). c Gisu Kit hon tt ngha cc hy t n ti, th hin trn vn gng mt Ngi Ti T au kh.
c Kit l s n ti (Le Christ, notre expiation), v Ngi l ng trung gian, ng khn cu v ng giao ha. Cc tc gi Tn c c bin
c Vt Qua di nh sng ca L Lut v Tin Tri , s dng t expiation cho Cha Kit. Phaol l tc gi u tin ni v c Kit nh
ng Thin Cha by ra trc mt thin h nh phng x ti (Rm 3,25). c Kit va l l vt m mu c hin dng, va l ni thnh
m Thin Cha hin din, ni duy nht Thin Cha ban n tha th.
Th Gioan dng t ng hy sinh t ti (1 Ga 2,1-2). Chnh Thin Cha, v yu mn ta, sai Con ca Ngi n lm hy sinh n t ti li ta (1
Ga 4,10). Tc gi va nhn mnh tnh yu ca Thin Cha, va nhc r hy t lch s ca c Kit. c Kit l ng bu cha ni Cha Cha cho
chng ta. T cch ca Ngi cng do Cha Cha ban. Chin Con chu st t vn l biu tng cho ci cht hy sinh t ti ca c Kit, ngay
c khi Ngi c siu tn (Kh 5, 6).
Th Dothi th nhn mnh t cch c Kit Thng T hin dng hy l. Nhim v ca Thng T y l lo t ti cho dn (Dt 2,17). Vic tin dng
l vt v hy sinh t ti nm trong nh ngha ca chc t t. c Kit c v nh thng t, nh mu ca mnh, vo thnh in duy nht ch
mt ln, l chnh Thin ng (Dt 9,11-12).
Trong th Dothi, quan h gia t ti v khn cu cn cht ch hn l trong Cu c : s t ti l li cu nguyn thn thing v c nhm li v
s chn thc ca n ; v s khn cu li tr nn hy t i sng (Dt 5,7-10). Trong hy t ca c Gisu, cu nguyn, khn xin, dng hin trong
kh au lng vng phc ca mnh, tt c ch l mt.
Hy t ca c Gisu vn l hy t m mu, mu y biu tng cho s sng m Thin Cha ban cho Ngi, v gi y Ngi dng li cho Thin
Cha. Ci cht ti nhc tr thnh cht liu cho hy l tnh yu. Bc mn thn xc b x ra nh ci cht (Dt 10,20) ; s chin thng ci cht m
ng s sng cho chng ta n cng Thin Cha. c Kit cng chnh ha, hin thnh v giao ha chng ta cho mt giao c vnh cu vi
Thin Cha.
Truyn thng kinh thnh bin t ti (expiation) thnh khn cu hin sinh (intercession existentielle). Phi hiu hai cu 2 Cr 5,21 v Gl 3,13
theo chiu hng ny, khi ri vo nhng l lun sai lm v Thin Cha, lm cho ngi khc khng cn hiu c tnh yu ca Thin Cha.
III. CU CHC HC HAI CHIU.
c Kit Giao Ha (Le Christ Rconciliateur) :
Mi s u do t Thin Cha, ng ging ha ta li vi chnh mnh Ngi, nh c Kit v ban cho chng ti c gip vic ging ha (2
Cr 5,18).
Gio hun ca Phaol rt r : Thin Cha l Ch th giao ha v chng ta l i tng, l nhng ngi tha hng s giao ha. Sng kin yu
thng y ca Thin Cha th hin, khi chng ta cn l k c ti, th nghch vi Thin Cha (Rm 5,8-11). S giao ha th hin bng thp gi c
Kit.
S giao ha vi Thin Cha li ko theo s giao ha gia Dothi v dn ngoi (Ep 2,14-17). Hn th na s giao ha cn mc thm chiu kch v
tr (Cl 1,20). Mc tiu cui cng l thu hp vn vt di mt u mi trong c Kit (Ep 1,10).
Phm tr giao ha p ng vi phm tr giao c s dng trong cc sch Tin Mng :
Ny l mu Ta , mu Giao c ra v nhiu ngi nn n tha ti (Mt 26,28 ; Mc 14,24 ; Lc 22,20).
S giao ha hon tt nh ci cht ca c Kit trn thp gi, cn Giao c c k kt bng mu ca Ngi ra.
S giao ha khng thay i g ni Thin Cha v Thin Cha quyt t trc, nhng ch thay i hon cnh ca nhn loi : khng cn tng
quan th nghch gia nhn loi vi Thin Cha na. Sng kin hon ton do Thin Cha, nhng th hin ni c Kit, Con Thin Cha Nhp Th.
c Kit va hnh ng vi t cch Con Thin Cha n giao ha cc th ch ca Thin Cha, va l con ngi tr v vi Thin Cha.
S giao ha th hin ni thp gi l mt li mi gi, mt s ip giao ha, nhng cng l n giao ha. Gia n giao ha v s ip, c tha tc
v giao ha. l nn tng thn hc ca tha tc v trong Gio Hi. Tha tc v ny c c Kit giao ph cho cc Tng v ton th Hi
Thnh.
Tr v Mc Lc | V Trang Nh
22/11/2017 CU CHUC HC
CU CHUC HC
Ca C THNH CHA GIOAN PHAOL II
TRONG THNG IP
"NG CU CHUC CON NGI"
LM. Phr Trn nh
Hai nt ni bt trong thn hc ca c Thnh Cha Gioan Phaol II l "chiu kch Ba Ngi" v "chiu kch cu chuc hc" ca cc mu nhim Kit-
gio.
Cu chuc hc ca c Thnh Cha c rt nhiu nt sng ng v hin i, rt gn gi vi con ngi.
Hai vn kin trong c Thnh Cha trnh by kh di quan im cu chuc hc ca Ngi l thng ip khai trng triu i ca Ngi c tn l
"ng Cu Chuc con ngi" (Redemptor hominis), v tc phm tr li phng vn mang tn "Bc qua ngng ca hy vng".
y, chng ti ch trnh by tm tt gio hun cu chuc hc ca c Thnh Cha trong thng ip "ng Cu Chuc con ngi".
I. MU NHIM CU CHUC.
Gio Hi l cng c phc v mu nhim Cu Chuc.
1. Th nhng, cu chuc c ngha l g ?
a. Cng vi Thnh Phaol , c Thnh Cha nhn th gii b ti li xm nhp nn l thuc vo s h nt, rn xit nh ngi n b chuyn d sinh
con, ngong ngng ch ngy Thin Cha mc khi. Cu chuc nh vy c ngha l bin i.
S h nt c c Thnh Cha nhn mt cch c th nh : s nhim mi trng, nhng cuc xung t v trang, ch to v kh nguyn t,
thiu tn trng s sng.
b. i vi con ngi, tm im ca th gii : cu chuc c ngha l gip h khm ph ra n gi cao siu ca mnh, l phc hi hnh nh Thin
Cha b tn thng do ti nguyn t. c Kit cu chuc con ngi bng cch "m nhn" ch khng lm tiu tan bn tnh con ngi.
2. Hai chiu kch ca mu nhim Cu Chuc :
a. Chiu kch thn linh :
- Mu nhim Cu Chuc mc khi khun mt ca Thin Cha Ba Ngi : "Vic mc khi Cha Cha v trn Thnh Linh nh th in du khn ty
vo mu nhim Cu Chuc", "chnh trong c Gisu Kit, Thin Cha li nn gn gi vi nhn loi v Ngi ban cho h Thn Chn l".
- Nh mu nhim Cu Chuc, ngi ta mi hiu c tnh yu ca Thin Cha vn c t mun i khi to dng con ngi v vn tip tc yu
thng con ngi vi mt tnh yu khng li bc khin Ngi c gi l Thin Cha v l Cha.
http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/THANHOC/CuuChuocHoc%20cua%20DTC.htm 1/5
22/11/2017 CU CHUC HC
- Tnh yu y ca Cha Cha nay mang mt khun mt c th l c Gisu Kit, V Thin Cha nhp th, nn ti giao ha con ngi cng Thin
Cha, lm cho h nn cng chnh, Thin Cha t nay gn gi vi con ngi. Chnh nh c Gisu Kit m Thin Cha to thnh nay t mc
khi l Thin Cha cu chuc.
Mu nhim Cu Chuc mang chiu kch thn linh v n mc khi tnh yu ca Thin Cha Ba Ngi cho con ngi.
b. Chiu kch nhn linh :
- Con ngi hm nay khng bit mnh l ai v cm thy cuc sng v ngha. L do l v h khng n nhn c mc khi tnh yu.
- Chnh v vy, c Kit l ng cu chuc con ngi v mc khi cho con ngi bit rng h cao trng v c mt gi tr v song trc mt
Thin Cha. y l chiu kch nhn linh ca mu nhim Cu Chuc.
- Cho nn, cng i vo trong c Kit v ng ha vi mu nhim Nhp Th Cu Chuc, con ngi li cng ngc nhin v thn phc su xa i
vi chnh mnh v tin rng cng trnh cu chuc th hin nh thp gi c Kit tr li cho h phm gi v ngha i sng trong th gii,
trong khi v ti li m h nh mt phn ln ngha ny.
Mu nhim Cu Chuc nh vy mang chiu kch nhn linh v mc khi cho con ngi bit cuc sng ca h tht s c ngha.
3. Nh vy, nhim v ca Gio Hi l g ?
a. Trc tin l hng con ngi v mu nhim c Kit v lm cho con ngi quen vi chiu su cng trnh cu chuc ca Ngi. Gio Hi cn
phi loan bo mu nhim c Kit cho con ngi, ngha l by t chiu kch thn linh v nhn linh ca n cu chuc, ng thi u tranh khng
mt mi cho phm gi con ngi. Chnh khi loan bo c Kit m Gio Hi gip h gp li bn thn trong Ngi.
b. Th n, nhim v ca Gio Hi l truyn gio gip mi ngi tin n gia ti lng ly ca tinh thn nhn loi c biu l ra ni mi
tn gio. Truyn gio bao gi cng phi bt u bng tm tnh qu trng su xa trc nhng g c ni mi ngi. S mng truyn gio khng phi
l ph hy nhng l m nhn ly cc gi tr v lm mt cuc xy dng mi.
II. V TR CA CON NGI C CU CHUC TRONG TH GII HIN TI.
cp n nhng trin vng cng nh nhng lo u ca con ngi trong th gii hm nay.
1. phc v con ngi, Gio Hi phi i qua mt con ng duy nht m c Kit vch ra, l con ng ca mu nhim Nhp Th, bi v
chnh ni mu nhim ny "Con Thin Cha hip nht vi con ngi". V th, Gio Hi phi lm cho mi ngi c th gp li c Kit, c
Kit c th i qua ng i bn cnh mi ngi.
Gio Hi khng th th vi tt c nhng g phc v li ch chn chnh ca con ngi ngha l chm lo sao cho i sng trn gian xng hp vi
phm gi con ngi, lm cho i sng con ngi nhn o hn.
S chm lo ny khng c ln ln vi bt c h thng chnh tr no.
22/11/2017 CU CHUC HC
Con ngi ni y l con ngi trong tt c chiu kch ca n, con ngi ton din, va l con ngi c th trong lch s, va l k mang hnh
nh ca Thin Cha, c ku mi v tin nh lnh nhn n sng v vinh quang.
2. Tt c mi con ng u dn ti con ngi.
a. Gio Hi khng th b ri con ngi v s mnh ca con ngi c lin kt cht ch khng th tch ri vi c Kit.
Con ngi l con ng u tin Gio Hi phi i qua chu ton s mng ca mnh, con ng cn bn ca Gio Hi do chnh c Kit vch san,
con ca Nhp Th v Cu Chuc. Con ngi trong tt c s tht ca i sng mnh ngha l, lun hng chiu v s ti v lun khao kht chn
thin m, con ngi b gii hn v khao kht v bin.
Khi phc v con ngi, Gio Hi phi thc v nhng e da xy n cho con ngi v nhng g tri ngc vi n lc lm cho i sng con
ngi nn nhn o hn.
b. Vy th, con ngi b e da bi nhng g ? Con ngi b e da bi nhng sn phm do mnh lm ra, khng nhng lm cho h b tha ha
nhng cn quay li phn bi chnh h na. y l mt thm kch ca i sng con ngi hm nay.
i sng con ngi b e da di nhiu kha cnh :
- Vic khai thc t ai qu mc e da mi trng t nhin khin con ngi b tha ha i vi thin nhin v ri b thin nhin, thay v lm ch
v gn gi thin nhin th li tr thnh k bc lt v ph hy n.
- S pht trin khoa hc k thut v pht trin vn minh khng i i vi pht trin lun l v o c, ngha l nn tt hn, trng thnh hn
trong thc, v phm gi ca mnh, v trch nhim ca mnh v s quan tm nhiu hn i vi tha nhn.
c. Gio Hi t ra vn y v quan nim rng : s lo lng cho con ngi l mt bn phn thit yu gn lin vi s mng ca Gio Hi. Gio Hi
tm thy ngun gc s chm lo y, ni chnh c Gisu Kit. Chm lo cho con ngi, Gio Hi c li hon cnh ca con ngi trong th gii hm
nay.
3. Th gii hm nay xut hin trc mt chng ta nh thi k tin b vt bc nhng cng y e da i vi con ngi bi l chnh con ngi
dng nh "ri xa cc i hi khch quan ca trt t lun l cng nh cc i hi ca cng bnh v cng xa hn na i vi cc i hi ca
tnh yu".Khi trao cho con ngi nhim v khut phc tri t, Thin Cha mun "o c phi t trn k thut, con ngi phi t trn s vt,
tinh thn phi t trn vt cht".
- Cn phi pht trin con ngi ch khng phi thm nhiu s vt cho con ngi s dng. "Khng phi s hu nhiu hn cho bng hin hu
phong ph hn". Mt v d cho thy : trong khi th gii tin b kinh khng trong vic thng tr th gii s vt th con ngi li tr nn n l nhiu
hn, nht l trong nn vn minh thun ty vt cht.
- Nn vn minh thun ty vt cht cho thy s chnh lch gia cc tng lp x hi, mt bn l k thu rt li nhun v mt bn l k chu thit
thi nhc nh, nhng c hai u l con ngi. Nc giu giu thm, nc ngho li cng ngho. y l cha ni n s lm pht, tht nghip
ko theo nhng hu qu ri lon v lun l.
22/11/2017 CU CHUC HC
4. Th k chng ta l th k ca nhng tai ha ln lao cho con ngi khng nhng v phng din vt cht m cn v tinh thn na. Lin hip
quc cng nh mi thc h, mi ch chnh tr lun t con ngi v quyn con ngi ln hng u. Tuy nhin, dng nh chng ch l
nhng "vn t" hn l tinh thn (ngha l s th hin c th).
Mt x hi mun chng t l x hi cao con ngi th phi cho con ngi lm ch vn mnh ca h v chnh quyn phi phc v cng ch,
tn trng nhng quyn li khch quan v bt kh xm phm ca con ngi, trong t do lng tm l bn trc nghim c bn.
III. S MNG CA GIO HI V VN MNH CA CON NGI.
Gio Hi l "Gio Hi cho con ngi", "l Gio Hi phc v con ngi", bi con ngi vn l v lun mi l "con ng ca i sng hng ngy
ca Gio Hi".
1. Trc tin, s mng ca Gio Hi l chm lo cho n gi ca con ngi. L do :
a. V "vn con ngi c ghi khc trong mu nhim Cu Chuc ca c Kit", ni y c Kit nh "ch thn mun hip nht vi con
ngi". Cho nn, khi nhn vo mu nhim y, Gio Hi hiu vic chm lo cho con ngi l mt s mng thuc bn cht ca Gio Hi. Hn na,
c Kit hip nht vi Gio Hi trong s v cu chuc ca Ngi.
b. V Gio Hi l thn th c Kit, dn Thin Cha. Cho nn, khi quay v vi nhng vn thc t ca con ngi (hy vng, kh au, chinh phc,
sa ng) s lm cho Gio Hi nn mt thn th.
c. Con ngi m Gio Hi phc v l mt con ngi khc khoi vn ln, kht vng v bin (chn, thin, m) nn Gio Hi phi tp nhn vi cp
mt ca c Kit.
d. Nhng con ngi ngoi bin gii hu hnh ca Gio Hi cng biu l nhu cu tm linh. i vi nhng con ngi y, Gio Hi phi l b tch,
ngha l va l du ch va l phng tin hip nht vi Thin Cha v vi ton th nhn loi.
e. Sau cng, nh c Kit, s mng ca Gio Hi l phc v ch khng phi c phc v.
2. Gio Hi phc v con ngi bng nhng phng th no?
a. Vi t cch l Thy v l ngn s, Gio Hi rao ging v Cha mt cch trung tn nh c Kit lun trung tn vi Li ca Thin Cha
Cha. Gio Hi l ngi chu trch nhim v chn l ca Cha. Gio Hi phi yu mn chn l, tm hiu chn l cho tht chnh xc ng hu c th
din t chn l cho con ngi.
Ring cc nh thn hc, khi tm hiu chn l khng c qun ngha cng vic mnh l phc v Gio Hi v phc v quyn gio hun c
Cha ban cho ngi k v Thnh Phr v cc Gim mc.
Vic thng phn vo chc nng ngn s ca c Kit trc tin l nhim v ca cc ng ch chn qua vic ging dy, loan bo v thng truyn
gio l c tin v lun l Kit-gio di mi hnh thc.
Ngoi ra, ht mi thnh phn Dn Cha cng c tham d vo chc nng ngn s ca c Kit v u c trch nhim i vi chn l nh cha
m, cc nh chuyn mn (khoa hc, vn s, ngh s, lut s....).
22/11/2017 CU CHUC HC
b. Bng vic c hnh b tch Thnh Th v sm hi :
- Thnh Th : "Gim mc v Linh mc phi lo sao cho b tch mn yu ny c t trung tm i sng ca dn Thin Cha" , bi v Thnh Th
l trung tm v tt nh ca tt c i sng b tch, gip tn hu hip nht vi c Kit v vi nhau, v Thnh Th xy dng Hi Thnh.
- Sm hi : Thnh Th v sm hi c tng quan cht ch vi nhau, v c Kit, ng ku mi ta tham d tic Thnh Th cng l ng lun ku
mi ta sm hi.
Ngy nay, ngi ta n lc lm ni bt chiu kch cng ng ca vic sm hi nhng khng c qun rng sm hi l vic lm ca chnh c nhn
thc mnh l k c ti, h ch thn gp g c Kit chu ng inh l ng ban n tha ti qua tha tc vin ca Ngi. B tch sm hi l
phng th lm cho con ngi no tha s cng chnh do ng Cu Chuc ban cho ta. V vy, khi bo ton b tch sm hi, Gio Hi biu l nim
tin ca mnh vo mu nhim Cu Chuc.
Tm li, Gio Hi phi l "Gio Hi ca Thnh Th v sm hi".
c. Bng vic phc v
Gio Hi cng nh kit-hu cn c thng phn vo s mng lm vua ca c Kit. Chc nng ny c biu l trong s san sng phc v
theo gng c Kit. Cho nn c th ni, ta ch c th lm vua bng phc v hay phc v l lm vua. Phi xy dng i sng mnh trn nguyn
tc y, v nguyn tc ny c p dng cho ht mi hng ngi trong Gio Hi, t c Thnh Cha cho n gio dn. Chnh v th m ta c th
nh ngha Gio Hi l "Gio Hi cho con ngi" v "Gio Hi phc v mi ngi".
Tr V Trang Nh
22/11/2017 Lch S Tn iu Cha Kyt
LCH S TN IU CHA KIT
GM Phaol Bi Vn c
I. CC LC GIO KIT-HC NHNG TH K U.
A. PHI EBIONITES.
Phi Ebionites (nhng ngi ngho) l mt nhm kit-hu gc Dothi, sng theo L Lut Dothi-gio. H bit Tin Mng Matthu, khng bit cc
Tin Mng khc v cng khng nhn nhn cc th Phaol. H coi c Gisu ch l mt con ngi c nhng quyn nng c bit ca ngn s. H
khng chp nhn c Kit tin hu l Con Thin Cha theo ngha en. H chia lm hai nhm : mt nhm coi c Gisu l con ng Giuse c
Thin Cha tuyn chn lm Kit. c Gisu sng mt cuc i cng chnh, thnh thin trong thi gian 30 nm cho ti khi c Gioan Ty Gi
ban php ra. By gi c Gisu lnh nhn trn y Thnh Thn v tr thnh c Kit. Ngi rao ging s cng chnh ch thc ca L Lut.
Nhm th hai coi c Gisu l con ca Trinh N Maria, cng nhn Ngi sinh ra bi quyn nng Thnh Thn, nhng khng chp nhn s tin hu
ca Ngi nh l Ngi Li v Khn Ngoan ca Cha Cha. c Gisu ch l mt con ngi tr nn ng Kit khi chu php ra, ging nh nhng
nhn vt c xc du trong Cu c.
B. DNG T THUYT.
Dng-t-thuyt (Adoptianisme) cng chi thn tnh ca c Gisu. Nhiu ngi theo thuyt ny cho rng Thin Cha Duy Nht khng c con.
Thin Cha c th chn lm con bt c th to no. Hnh thi c xa nht ca thuyt ny cho rng Thin Cha chn mt thin thn lm dng
t. Theo h, c Gisu l mt thin thn lm ngi ch khng phi l Con thc ca Thin Cha. Nhm khc cho rng Thin Cha chn mt
con ngi v bin i con ngi y tr nn thn linh trong php ra sng Gioan.
C. NHM NG O.
Tro lu Ng-o-thuyt (Gnosticisme) chia lm nhiu nhm khc nhau, rt phc tp v khc bit nhau. Nhm ch trng Kit-hc-Thnh-Linh
(Geistchristologie) li chia lm nhiu nhm khc nhau, ty quan nim khc nhau v Thnh Thn. Nhm Ofites, d cng nhn c M th thai c
Gisu bi quyn nng Thnh Thn, vn coi c Gisu ch nh mt con ngi. D c nhiu iu khc bit, cc nhm ny ch trng ba iu ch
yu ging nhau : c Gisu ch l mt con ngi ; S kt hp gia ng Gisu v c Kit trong php ra sng Gioan ch l tm thi ; c Kit
ri b ng Gisu trc cuc kh nn.
Phi o-thn-thuyt (Doctisme) th khng chp nhn nhn tnh ch thc ca c Gisu. H cho rng thn xc ca Ngi khng l thn xc ch
thc, m l mt loi thn xc thing ling, c v bn ngoi l thn xc, ging nh thin thn. H chi b nhng hnh vi nhn sinh c coi l bt
xng vi thn tnh, v d : s au kh.
D. NHT CH THUYT - HNH THI THUYT.
http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/THANHOC/LSTinDieuChuaKyto.htm 1/18
Nht-ch-thuyt (Monarchianisme) khng tin Ba Ngi Thin Cha v trit bnh vc c thn gio, khng chp nhn mt Ngi V Thin Cha
ring bit ni c Gisu. Mi hnh vi ca c Gisu-Kit, k c kh nn v s cht, u c gn cho Cha Cha.
i vi nhm ngi ny, Cha Cha v Cha Con ch l nhng danh xng tng ng vi nhau. Trong ci vnh hng, Thin Cha l Cha ; trong cng
cuc to dng, Ngi l Con. Trc mu nhim Nhp Th, Ngi l Cha ; sau Nhp Th, Ngi l Con. Tuyn xng c Kit l Thin Cha, l
tuyn xng Cha Cha l Thin Cha c nht. Nhng ngi theo thuyt Nht-ch cng nhn thn tnh ca c Gisu, nhng h coi l bn tnh
cng l Ngi V duy nht ca Thin Cha. Sai lc ch yu ca nhm ny v phng din Kit-hc cn c gi l Kh-ph-thuyt
(Patripassionisme) ngha l Cha Cha chu kh hnh. Cc nhn vt nh Noto v Praxea u cho rng Cha Cha chu kh nn, chu cht v t
mnh sng li.
Hnh-thi-thuyt (Modalisme) l mt bin thin tinh vi hn ca Nht-ch-thuyt. Thuyt ny cho rng Cha Cha, Cha Con, Cha Thnh Thn ch
l ba hnh thi, ba cch biu l khc nhau ca mt Thin Cha Duy Nht, ty theo tng giai on. y l mt sai lc v Ba-Ngi-hc, c lin h
mt thit ti Kit-hc. Nim tin Kit-gio ca mt s ngi ngy hm nay, d l nhng ngi thng thi, thng c mu sc hnh-thi-thuyt, v
khng phn bit cc Ngi V Thin Cha.
II. CNG NG NIX I (325) KHNG NH THN TNH CH THC CA C KIT.
A. CUC TRANH LUN ARI.
Vo nm 320, ti Alexandria, linh mc Ari, ngi gc x Lybia, bt u ph bin l thuyt ca ng. i th ca ng l Alexandr, gim mc
Alexandria.
Chng t r nht v ni dung cuc tranh lun l l th Ari gi cho Eusebi Nicomedia : Chng ti b bt b v ni rng Ngi Li c rt
ra t h v. Chng ti ni nh vy v Cha Con v Ngi khng phi l mt thnh phn ca Thin Cha v Ngi khng pht sinh t thc ti
c (S. Epiphane, Panarion Maer. LXIX,6).
i vi Ari, ch mt mnh Cha Cha l ng khng c sinh ra. Cn Cha Con l ng c to thnh, c khi u, bi h v. Ari a
khuynh hng h-phc-thuyt (subordinatianisme) thi by gi n h lun cui cng. ng khng chp nhn nim Nhim Sinh Vnh Hng ca
Origne, khng phn bit nhim sinh vnh hng vi s sinh ra trong thi gian. Chnh v th, ng t Cha Con trong hng to vt.
Theo Ari, Cha Cha l ng tuyt i siu vit so vi Cha Con. Cha Con thp hn Cha Cha v bn tnh, uy quyn v vinh quang. Cha Con
c gi l Thin Cha, thc ra l mt v thn linh thp hn. Thin Cha tht l ng Duy Nht Tuyt i, l Cha Cha. Ngoi Ngi ra, bt
c thc ti no cng ch l to vt c dng nn t h v. Ngi Li cng th, l to vt ca Cha Cha v ty thuc vo Ngi. Ngi Li l to vt
hon ho ca Thin Cha, khng ng vnh cu vi Thin Cha.
Chng ti a ra bn i chiu cc mnh ca Ari v ca Alexandr :

ARI ALEXANDR
Ngi Li khng ng hin hu vi Cha Cha t i i.Ngi Li c dng nn t h v.Ngi Li khng thc s l Con t bn tnh ca Thin
Cha.Bn th ca Con khng do bn th ca Cha.Ngi Li khi s hin hu do mun ca Cha Cha.T bn tnh, Ngi Li thay i v th l
cng nh lun l. Ngi Li ng hin hu vi Cha Cha t i i.Ngi Li khng c to thnh ; chnh Ngi to dng mun loi.Ngi Li l
Con t bn tnh, khng do c tuyn chn.Con c bn tnh ngang hng bn tnh ca Cha.Ngi Li hin hu do s thng ban yu tnh ca
Cha.Ngi Li t bn tnh thn linh, khng thay i cng khng au kh.
B. C TIN CA CNG NG NIX.
gii quyt s xo trn do cuc tranh lun ca Ari gy ra v em li bnh an cho Gio Hi, hong Constantin I cho triu tp Cng ng
chung u tin ti Nix gn Nicmia l ng ca quc. Chng ti ghi li ni dung tn iu Nix :
Chng ti tin mt Thin Cha l Cha ton nng to dng mun vt hu hnh v v hnh. Mt Cha Gisu, Con Thin Cha, ng duy nht sinh
bi Cha Cha, ngha l t bn th Cha Cha, l Thin Cha bi Thin Cha, nh sng bi nh sng, Thin Cha tht bi Thin Cha tht. Ngi
c sinh ra m khng phi to thnh, ng bn th vi c Cha Cha. Nh Ngi mun vt c to thnh trn tri di t. V chng ti v
cu ri chng ti, Ngi t tri xung th, nhp th lm ngi, chu kh hnh, sng li ngy th ba, ln tri v s tr li phn xt
k sng v k cht. Chng ti tin Thnh Thn.
Gio Hi cng gio v tng truyn kt n nhng ai ni rng : c lc Ngi Li khng hin hu hay l Ngi khng hin hu trc khi c
sinh ra - Ngi c dng nn t h v - Ngi bi mt bn th khc m ra - Ngi hay thay i, bin dch.
Tn iu Nix r rng chia lm hai phn : phn I l li tuyn tn ng ngha ; phn II ln n nhng sai lc ca Ari.
Trn bnh din Kit-hc, c mt s iu ct yu cn ghi nhn trong ni dung li tuyn tn ca Nix :
c Gisu c tuyn xng l Con Thin Cha,

l Con Mt sinh bi Cha Cha ;
sinh t bn th Cha Cha ch khng t bn tnh khc hay t h v ;
l Thin Cha tht bi Thin Cha tht ;
c sinh ra ch khng c to thnh ;
ng bn th vi Cha Cha ;
v loi ngi chng ta v cu ri chng ta,
Ngi t tri xung th, nhp th lm ngi.
T nhng im ct yu ny, chng ta c th kt lun rng li tuyn tn Nix xoay quanh mt ci trc duy nht l tn iu v thn tnh ca c
Kit : c Kit l Con Thin Cha duy nht theo ngha cht ch nht, ng bn th vi Thin Cha.
Chnh nim tin ca Gio Hi vo thn tnh ca c Kit l iu c bn nht ca Kit-gio. Nim tin Kit-gio khng cn l nim tin c thn theo
ngha Do-thi-gio, m l nim tin Ba Ngi. Chng ta tin ch c mt Thin Cha, ng thi chng ta tin c Kit l Thin Cha bi Thin Cha.
Chng ta tin c Kit vn l mt vi Thin Cha li va khc vi Thin Cha. Ngi l Con Thin Cha theo ngha cht ch nht.
III. CNG NG CONSTANTINOPLE I (381) : KHNG NH NHN TNH CH THC CA C KIT.
A.TRANH LUN CA APOLLINAIRE.
Kit-hc Logos-sarx :
C l da vo cu Li thnh xc phm (Logos-sarx egeneto) trong Ga 1,14 m nhiu ngi trong trng phi Alexandria xy dng Kit-
hc Logos-sarx ging nh mt lc lm nn tng cho suy t thn hc ca trng phi Alexandria v mu nhim Cha Kit.
Trong tin trnh suy t ny, c nhiu ngi i xa dn cch Tin Mng Gioan hiu ch sarx, v b chi phi nhiu bi trit hc Hy-lp, c bit l trit
hc Platon v Tn-Platon. Nhng lch lc ny sinh t vic ri xa ngha nguyn thy.
Dng ch sarx, Gioan ch mt thc ti mng dn, nh bng hoa sm n ti tn. Sarx ch s mng manh ca to vt so vi ng To Ha l S
Sng, l Sc Mnh, l S Vnh Hng, l Kh Thn khng bao gi tn li.
D l mt t ng Hylp, ch sarx ca Gioan c c mt hu trng nhn hc Dothi. Ch sarx ca Gioan khng h c ngha xu, khng l mt
quan nim trit hc coi thng vt cht, nhng ch l mt nim thc t v thn phn lm ngi, thn phn to vt so vi s siu vit v vnh
hng ca Thin Cha. Sarx l tc phm ca Thin Cha, nn khi Ngi Li tr thnh xc phm, th Ngi n nh Ngi.
Nu chuyn sang quan nim Hylp coi thng vt cht, lc Logos-sarx c nguy c b gii thch sai lc.
i vi mt s ngi, lc ny c v nh bo v c s duy nht ca c Kit l Ngi Li Nhp Th. Ni c Kit ch c mt bn th, mt

ng, mt V, ch khng c hai thc ti.
Vo gia th k IV, Apollinaire, gim mc Laodicea, a khuynh hng Kit-hc Logos-sarx n nhng h lun cc oan nht khin nhiu
ngi thuc trng phi Antiokia phn ng. Nhiu Thng Hi ng a phng, nhiu gio ph nh Epiphane, Grgoire de Nysse, Grgoire de
Nazianze chng li ng. ng b kt n cch chnh thc nm 381-382 ; v cc tc phm ca ng b t, cn st li vi tc phm v mo danh
c Thnh Cha Giulio I v Athanasio. Vic mo danh ny b khm ph vo th k VI v b Cng ng Constantinople II nm 583 kt n.
Apollinaire mun trit bnh vc s duy nht ca c Kit v bo v s thnh thin tuyt i ca Ngi v phng din hu th cng nh v
phng din lun l. ng cho rng Ngi Li m nhn mt bn tnh nhn loi khng c linh hn. c Kit l Ngi Li thn linh nhp th, ngha l
trong thn xc con ngi (Logos ensarkos : Verbe Incarn). L mt con ngi thin thai, c Kit s dng thn xc nh mt dng c. Nh th,
ch c mt ch v tri thc, c mun v hnh ng qua thn xc. mun thn linh lun hng v s thin, tri li, mun con ngi c th dn
n am m, ti li v s cht. Nu chp nhn ni c Kit c linh hn nhn loi, th c nguy c linh hn y i lp vi Ngi Li.
Ngi Li ng vai tr linh hn trong thn xc c sinh ra bi Trinh N Maria.
V sau, Apollinaire c thay i mt cht : c Kit gm ba yu t l tr hn, sinh hn v thn xc. Ngi Li ng vai tr tr hn (nos). S thay
i ny khng quan trng, v vn chi yu t cao c nht ni con ngi, lm cho con ngi khc vi con vt, l yu t tinh thn. Ngi Li thay
ch cho yu t y.
Ngi Li v thn xc con ngi khng l hai yu t ngang nhau ni c Kit. Ngi Li l yu t ch ng, l ch th mi hnh vi v c mun.
Ngi Li ging nh Thn Kh ban s sng cho thn xc, l ch th linh hot, khin c Kit l ng thnh thin tuyt i, khng th phm ti :
Thin Cha d nhp th trong mt thn xc nhn loi, bo ton trn vn nng lc thn linh. Ngi l Tu Tr khng th nhng bc cho cc am
m ca linh hn v xc tht. Ngi hng dn thn xc v cc hot ng ca thn xc mt cch thn linh v trong sch. Ngi khng nhng khng
chu khut phc trc t thn, m cn p tan t thn.
B. CNG NG CONSTANTINOPLE I.
Cng ng Constantinople I hp nm 381-382, ln n lc gio ca Apollinaire : Chng ti khng ng vi ch trng Ngi Li m nhn mt
thn xc khng c linh hn, khng c tr tu, v bit chc rng Ngi Li Thin Cha trn ho t mun thu, tr thnh con ngi cch trn vn
vo thi sau cng cu chng ta (L th cc Gim mc hp ti Constantinople gi c Thnh Cha amas nm 382).
So vi ni dung tn biu Cng ng Nix, Cng ng Constantinople c nhng thay i chi tit v mu nhim Cha Kit.
Tn biu Constantinople b i mt s im :
T bn th Cha Cha ;
Thin Cha bi Thin Cha ;
Di t cng nh trn tri.
V thm vo mt s im :
T trc mun i ;
t tri (xung th) ;
bi Cha Thnh Thn v bi Trinh N Maria ;
chu ng inh vo thp gi v chng ta di thi Pontio Pilato ;
c mai tng ;
(sng li ngy th ba) theo li thnh kinh ;
ng bn hu Cha Cha ;
(s tr li) trong vinh quang ;
Nc Ngi s khng bao gi cng.
III. CNG NG PHS (431) KHNG NH S DUY NHT NI C KIT.
A. CUC TRANH LUN VI NESTORI.
1. Kit-hc Logos-Anthropos.
Lc Logos-anthropos (Ngi Li lm ngi) l lc nn tng trong Kit-hc ca trng phi Antiokia. Cc nhn vt tiu biu cho trng
phi ny l Diodore de Tarse, Theodore de Mopsueste, Jean Chrysostome, Teodoret de Cyr, Nestorius.
Xt v t ng, lc ny khng dng ch sarx ca bi Ta Tin Mng Gioan, nhng khng c xa ri Kinh Thnh ; tri li, va gn vi con
ngi c th ca c Gisu trong cc Tin Mng nht lm, va theo ch anthropos ca Tin Mng Gioan. Tin Mng Gioan dng ch ny rt
nhiu ln (19 ln) so vi cc Tin Mng nht lm. Ch anthropos trong Tin Mng Gioan c khi nhn mnh kha cnh c th, thc t ca i sng
con ngi Gisu, khi khc li nhn mnh ngun gc siu vit ca c Gisu ; c khi va nhn mnh mu nhim Nhp Th, va lm ni bt vai tr
mc khi ca c Gisu. lm ni ln ngha mu nhim Nhp Th, i khi Gioan nhn mnh nhiu n s tng phn gia con ngi Gisu
(anthropos) v Thin Cha (Theos), v d trong Ga 8,40 ; 10,33.
Chuyn sang bnh din hu th hc, t duy theo lc Logos-anthropos lm ny sinh mt vn ln l con ngi Gisu c ch v ring hay
khng ?
Nguy c ca Kit-hc theo lc ny l phn ly, khng gi c s duy nht ca c Kit, i lp vi nguy c ca lc Logos-sarx l
ng ha.
Kit-hc cn c gi l gio thuyt Logos-assumens (Ngi Li m nhn) hay homo assumptus (con ngi c m nhn). Ni chung Kit-
hc nhm khng nh nhng iu chnh yu sau y :
S nguyn vn ca hai bn tnh ni c Kit, nht l s nguyn vn v c lp ca bn tnh nhn loi ;

S phn bit bn tnh thn linh vi bn tnh nhn loi ;
S duy nht gia hai bn tnh c din t bng phm tr ni kt (conjunctio).
Nhiu ngi theo trng phi Alexandria coi Kit-hc Antiokia nh l mt Kit-hc phn ly, khng c kh nng gii thch s hip nht gia hai bn
tnh ni c Kit.
2. Nestorio t chi tc hiu : c Maria l M Thin Cha
Nestorio thuc trng phi Antiokia, lm Gim mc Constantinople nm 428. Kh bit chnh xc ni dung t tng ca ng. Dng nh ng khng
chp nhn cch ging dy v tuyn xng ca phn ng trong Gio Hi v c Trinh N Maria. c Maria thng c tuyn dng l M Thin
Cha (Theotokos), ngay c ti Constantinople l gio phn ca ng.
Theo ng v nhiu ngi cng nhm vi ng, tc hiu y (M Thin Cha) ch nn dng cho o c bnh dn, khng c a vo Phng v
v ngn ng thn hc. Tc hiu y c mu sc sai lc theo kiu Apollinaire. Trong Kinh Thnh, cng nh trong gio ph, khng c ch no dng
tc hiu y, m ch s dng cho c Maria tc hiu M c Kit (Cristotokos).
Dng nh khng c lc no Nestorio chi mt cch tuyt i tc hiu M Thin Cha. S ph nhn thng l trong vn mch chng
Apollinaire v nht-tnh-thuyt :
c Maria l Theotokos, ngha l sinh ra Thin Cha hay l Anthropotokos, ngha l sinh ra con ngi ? Thin Cha c mt ngi m sao ? Cc
ngi Hy-lp vn gn cho thn linh nhng ngi m, vy h khng c g ng trch sao ? c Maria khng sinh ra thn tnh u ! To vt
khng sinh ra ng khng c to thnh u ! Cha Cha khng sinh ra Ngi Li Thin Cha bi c Maria (khin Ngi Li ch hin hu t lc
by gi). To vt khng sinh ra To Ha, nhng sinh ra con ngi l dng c ca thn tnh.
Khoa Gio-ph-hc hm nay c khuynh hng xt li nhng g thnh Cyrillo thnh Alexandria khng nh v Nestorio. Theo thnh Cyrillo th Kit-
hc ca Nestorio cha ng nhng im ch yu sau y :
Khng nh c Kit khng phi l mt m l hai: Ngi Li thn linh v con ngi Gisu ;
Ly li dng-t-thuyt ca Paul de Samosate coi c Gisu ch l mt con ngi, l n th ca Thin Cha ;
Trnh by s hip nht gia Ngi Li vi con ngi Gisu nh thun ty ngoi ti, l mt s kt hip nh n sng, mt s kt hip thing ling,
o c, ch khng phi l kt hp trn bnh din hu th.
Nestorio lun ph nhn nhng li co buc ny. ng ch bn tm bnh vc s nguyn vn nhn tnh ca c Gisu, chng li trng phi
Alexandria coi nhn tnh y ch nh mt dng c thun ty th ng ca Ngi Li.
Nestorio lm ni bt s khc bit gia cc c im ca nhn tnh v thn tnh, ng thi s duy nht gia hai bn tnh. ng chng li li co
buc rng ng rao ging hai c Kit. ng dng t ni kt (synapheia, conjunctio) trnh by s duy nht, thay v dng t henosis (unio)
trnh s ln ln hai bn tnh.
Nestorio khng chp nhn thnh ng ca thnh Cyrillo l mia physis, dch tng ch c ngha l mt bn tnh ; ng cho rng thnh ng ny
nghing v lc gio Apollinaire. Nhng ng vn cng nhn s duy nht hu th ca ch vi c Kit, bn ngoi c biu l bng mt ch v
(prosopon) duy nht, ni hai bn tnh gp nhau.
3. Kit-hc ca thnh Cyrillo.
i th v ngi buc ti Nestorio l thnh Cyrillo, Gim mc Alexandria (370-444). L mt nhn vt ct yu ca trng phi Alexandria ; li suy
t thn hc ca ng khc hn li suy t ca Nestorio. ng khng th chp nhn Kit-hc phn ly ca trng phi Antiokia.
T tng thn hc ca thnh Cyrillo c th tm lc trong ba nt ni bt sau y :
a. Tuyt i trung thnh vi lc Logos-sarx ca trng phi Alexandria. Sau khi Apollinaire b kt n, d phi cng nhn s nguyn vn
nhn tnh ni c Kit, Cyrillo vn nhn mnh s u vit tuyt i ca Ngi Li thn linh, l ch v hot ng trong c Kit. D nguyn vn, bn
tnh nhn loi ni c Kit l mt dng c th ng. Cyrillo trnh dng thnh ng homo assumptus ca trng phi Antiokia.
b. H lun ca quan im nhn mnh s duy nht trn vn ni c Kit l tng chuyn thng c tnh (communication des idiomes). C th
gn cc c im ca nhn tnh cho thn tnh, v ngc li. V hai bn tnh phn bit, v v s hip nht mt thit gia hai bn tnh y, c th ni
v thn tnh nh v nhn tnh, v ngc li. chng li Nestorio, thnh Cyrillo cho rng c th gi c Maria l M Thin Cha, da trn
nguyn tc chuyn thng c tnh. Cc thnh gio ph c can m nh tn c Trinh N l M Thin Cha, khng phi v Ngi Li ngha l
thn tnh bt u hin hu nh c Trinh N, nhng v thn xc thnh thin c hn thing linh hot, c sinh ra bi c Trinh N, v Ngi
Li kt hp thn xc y vi chnh mnh, nn ta ni l Ngi Li sinh ra theo xc phm.
c. Kit-hc ca thnh Cyrillo c ng trong thnh ng bn tnh duy nht ca Ngi Li thn linh nhp th (mia physis) v ngh l ca thnh
Athanasio. Cyrillo dng thnh ng ny, nhng khng phi theo ca Apollinaire. Theo ng, thnh ng ny c ngha : cc c im ca nhn tnh
v thn tnh u hin hu cch trn vn v khng ln ln ni ch v duy nht ca Ngi Li nhp th.
B. CNG NG PHS (431).
Cng ng c hong Teodosio II phng ng v hong Valentiniano III phng Ty triu tp ti phs vo dp l Ng Tun nm 431,
a li s bnh an cho Gio Hi tri qua sng gi v cuc tranh lun gia Cyrillo v Nestorio.
V nhng l do c th, Thng ph Jean dAntioche, cc gim mc vng Syria v cc i din Ta Thnh khng n kp, nhng thnh Cyrillo vn
cho khai mc Cng ng ngy 22.6.431. Chnh trong ngy y, Nestorio v gio thuyt ca ng b kt n bi cc ngh ph Cng ng, phn ln
thuc phe Cyrillo. S kt n ny c cc i din Ta Thnh cng nhn khi h n ni v c tng trnh.
Cng ng phs khng c mt vn bn tn l no ring. Ni dung tn l ch yu ca Cng ng l l th th hai ca thnh Cyrillo gi Nestorio
c cng khai c ln v tuyn b l ph hp vi c tin Cng ng Nix. L th ca Nestorio gi cho thnh Cyrillo cng c c ln v
tuyn b l nghch vi c tin Cng ng Nix.
Chng ti trch mt phn ni dung l th tn l ca thnh Cyrillo :
Cng ng thnh v v i nh tn rng : ng c Cha Cha sinh ra l Con Duy Nht do bn tnh, ng l Thin Cha tht bi Thin
Cha tht, l nh sng bi nh sng, ng nh m Cha Cha to dng mun loi, chnh Ngi xung th, nhp th, lm ngi,
chu kh hnh, sng li ngy th ba v ln tri.
Chng ta b rng buc vi nh tn y trong li ni cng nh quan nim, khi chng ta tm hiu ngha vic Ngi Li sinh bi Thin Cha, nhp
th v lm ngi. Ngi Li kt hp vi chnh mnh theo Ngi V (secundum hypostasim), cch khn t v khng quan nim c, mt xc
th c linh hot bi tr hn, tr thnh ngi v c gi l con ngi Chng ti khng nh nhiu bn tnh khc nhau kt hp vi nhau
thc s thnh mt, bi hai bn tnh c mt c Kit v mt Con. Khng v s duy nht m s khc bit bn tnh b loi tr, nhng chnh v thn
tnh v nhn tnh kt hp vi nhau, k diu v khn t, to nn cho chng ta ch mt Cha, mt c Kit v mt Con Duy Nht.
Ngi Li tr thnh xc phm ch c ngha : Ngi thng phn xc tht v mu huyt nh chng ta, m nhn thn xc ca chng ta, sinh
ra lm ngi bi ngi ph n, m khng nh mt thn tnh, khng mt i t cch lm Con c Cha Cha sinh ra. Khi m nhn xc phm, vn
tip tc l ng mnh l Cc thnh gio ph can m nh tn c Trinh N l M Thin Cha.
Cng ng phs xc nhn gi tr chnh thng ca l th ny :
cng nhn Kit-hc hip nht ca Cyrillo ;
xc nhn ni c Kit ch c mt ch th duy nht, l Ngi V thn Linh ;

cng nhn s nguyn vn v trn ho ca hai bn tnh ;
chp nhn tng chuyn thng c tnh (communicatio idiomatum) ;
cng b tc hiu c Maria l M Thin Cha.
V trong Cng ng phs nm 431 khng c s hin din ca cc ngh ph trng phi Antiokia, nn nm 433, Cng ng c b sung bng
mt vn kin hip nht, c gng dung ha Kit-hc Alexandria vi Kit-hc Antiokia : Chng ti tuyn xng c Gisu-Kit, Cha chng ta, l
Con Thin Cha, l Con Duy Nht, l Thin Cha trn vn v l ngi trn vn c tr hn v thn xc. Ngi c sinh ra bi Cha Cha t trc
mun i theo thn tnh. Vo nhng ngy sau cng, v chng ta v cu ri chng ta, Ngi sinh ra bi Trinh N Maria theo nhn tnh, ng
bn th vi Cha Cha theo thn tnh, ng bn th vi chng ta theo nhn tnh.
Thc s c hip nht gia hai bn tnh. Chnh v th chng ta tuyn xng mt c Kit Duy Nht, mt Con Duy Nht, mt Cha Duy Nht.
Da vo tng hip nht m khng ln ln y, chng ta tuyn xng c Trinh N Maria l M Thin Cha, v Ngi Li thn linh nhp th
v lm ngi. Do s th thai ny, Ngi Li kt hp vi mnh Ngi n th m Ngi tip nhn t M.
V nhng thnh ng m cc Thnh S v cc Tng gn cho Cha, chng ta bit rng h dng mt s thnh ng ch chung, nhm Ngi V
Duy Nht ; mt s khc ch ring tng bn tnh ; h truyn li cho chng ta nhng thnh ng xng hp vi Thin Cha theo thn tnh v
nhng thnh ng khim tn theo nhn tnh.
Vn kin hip nht ny lu tm n cc yu t nng ct ca c hai trng phi. Cc yu t ca Alexandria l : s duy nht ch th ; s dng t
hip nht thay v t ni kt ch s duy nht gia hai bn tnh ; gn vic nhp th cho Ngi Li ; khng nh tc hiu Maria l M Thin
Cha. Cc yu t ca Antiokia l : khng nh hai bn tnh ; s kt hp hai bn tnh trong mt prosopon.
Vn kin cn dng ch homoousios khng nhng ch s ng bn th vi Cha Cha, m c vi chng ta.
Tm quan trng ca vn kin ny l s gp g gia hai li t duy, l din t c tin duy nht ca Hi Thnh bng mt ngn ng khng thun ty
trng c.
Chng ta c th gt li ni dung Cng ng phs nh sau : vn ca phs khng l tuyn xng thn tnh ca c Kit nh Nix, cng
khng l khng nh s ton vn nhn tnh nh Constantinople, nhng l s duy nht ca c Gisu-Kit l Thin Cha tht v l ngi tht. Phi
chn cch gii thch v din t ca trng phi no : Alexandria hay Antiokia ?
Trong quan im thn hc Alexandria, ngi ta t hi : Ngi Li m nhn mt nhn tnh ch thc nh th no ? v cu tr li l Ngi Hip
(sec-hypostasim). Trong quan im thn hc Antiokia, ngi ta t hi : con ngi c Ngi Li m nhn nh th no ? v tr li : Ngi Li
c ng trong con ngi v m nhn con ngi ; hai bn tnh nguyn vn c ni kt trong mt Prosopon.
Ngoi s khc bit quan im, cn c s ln xn do ngha t ng cha r rng. Ch hypostasis v ch physis nhiu lc c ngha tng ng.
ch mt hypostasis, i khi Cyrillo dng ch mt physis (una natura), iu m Nestorio khng th chp nhn c. ngha t ng s c
xc nh r rng trong Cng ng Chalcdoine nm 451.
Cuc tranh lun c v nh thun ty hu-th-hc ; nhng nu phn tch cho k, chng ta cng thy c bnh din cu-chuc-hc. Khi o su
ngha s chuyn thng c tnh, phi gn cho Ngi Li nhng hnh vi nh : Ngi lm ngi, chu kh hnh, chu cht, sng li.
Nestorio c gng minh chng khng khi no c gn cho Ngi Li nhng hnh vi thuc v cuc sng trn gian, t lc sinh ra cho n lc cht.
ng nh ph quyt s nhp th thc s ca Thin Cha : Ngi Li khng th au kh. Thnh Cyrillo cng ng trc vn nan gii l quan
nim trit hc v Thin Cha khng th au kh v d kin mc khi l Ngi Li tr thnh xc phm, chu au kh, cht v sng
li. ng la chn quan im ca Kinh Thnh. V l do , ng gn cho Ngi Li khng nhng cc c im ca thn tnh, m c nhng c
im ca nhn tnh. Lp trng ca ng nhm bo v n cu ch thc c ban cho loi ngi ni c Gisu-Kit.
IV. CNG NG CHALCDOINE (451)
KHNG NH S DUY NHT TRONG S PHN BIT HAI BN TNH NI C KIT.
A. CUC KHNG HONG NHT-TNH-THUYT.
D c vn kin hip nht nm 433 dung ha hai quan im thn hc ca Alexandria v Antiokia, tn l ca Cng ng phs i phi c lm
sng t thm. Nhng ngi theo trng phi Antiokia vn cha chp nhn c s hm h ca nhng thnh ng m thnh Cyrillo dng : mia
physis, henosis kath hypostasin. C hai thnh ng ny u mang mu sc Nht-tnh-thuyt. V ngha qu rng ca cc t physis v
hypostasis, thnh ng th nht c th c gii thch theo ngha mt yu tnh hay mt bn tnh ni c Kit, v thnh ng th hai nh l s
kt hp trong bn tnh, trong bn th, ch khng l s kt hp trong hin hu v trong ngi v.
Cng khng thiu nhng ngi hiu cc thnh ng ca thnh Cyrillo theo ngha mt ch mt cch cc oan, v v th, c th b buc ti ch
trng nht-tnh-thuyt.
Khong cch 20 nm gia phs v Chalcdoine (431-451) l thi gian gip cho vic xc nh t ng v lm sng t ni dung tng hip nht
hai bn tnh ni c Kit. Ngoi hai trng phi ng phng, cn c s gp phn ca truyn thng Ty phng, ch yu do cng trnh ca c
Thnh Cha L C.
Chng ta c th tm kt thnh ba im :
1. Proclo, Thng ph Constantinople t 434 n 446, trong vn kin gi nhng ngi Armniens nm 435 (Tomus ad Armenios) bnh vc
Cng ng phs v ph quyt Kit-hc phn ly ca Teodore de Mopsueste c coi l thy ca Nestorio. Nhng khi khng nh li s duy nht
ni c Kit, ng khng dng ch physis m dng ch hypostasis theo ngha ch v c th : Ti tuyn xng mt ch th duy nht l Ngi Li
Thin Cha nhp th. Trong cng thc ny ca Proclo, chng ta c th nhn ra mt n lc xc nh ngha theo chiu hng ngi v.
2.Teodoreto, Gim mc Cyro gn Antiokia, ngi khi xng vn kin hip nht nm 433, vit tc phm Ngi hnh kht, trong ng
chng li t tng nht-tnh-thuyt bng nhng lp lun vng chc bo v s nguyn vn ca c hai bn tnh, s phn bit hai bn tnh v s
chuyn thng cc c tnh. C l trong tc phm ny, Teodoreto nhm n Eutyke l ngi bo v cch cc oan thnh ng mia physis ca
Cyrillo, n mc chi b s ng bn tnh ca c Kit vi chng ta : Ti tuyn xng Cha chng ta c hai bn tnh trc khi hip nht ; sau khi
hip nht, ch cn mt bn tnh. Lc thuyt ca Eutyke b kt n nm 448.
Nm 449, ti phs c mt cng ng, sau ny c gi l m cp phs (cho lnh ca hong Teodosio II khng b cc gim mc ; i
din ca Rma trn c), bnh vc Eutyke, ln n nhng ngi ch trng hai bn tnh, ngn cn, khng cho c vn kin Tomus ad Flavianum
ca c gio hong L I. Nhng bo ng v ln xn trong cng ng ny a n ci cht ca Flaviano, Thng ph Constantinople, ch
th ca Eutyke. V s sai lc v gio l cng nh v cch hnh ng khng tt ca phe nht-tnh-thuyt, n lc phi c mt phn ng quyt
lit trong Gio Hi chng li lc gio v s lng hnh ca n.
3. L th tn l ca c Thnh Cha L I gi Flaviano l mt vn kin Kit-hc rt quan trng ca Gio Hi Latinh, c l l vn kin duy nht nh
hng thc s trn thn hc ng phng. L th ngy 13.6.449, bnh vc Flaviano chng li Eutyke. L th l mt tng hp truyn thng
Kit-hc ca phng Ty, t lu (t Tertullian n Augustin) phn bit r rng hai bn tnh ni Ngi V Duy Nht ca c Kit. L th cho
thy thnh ng hm h mia physis, d c thnh Cyrillo s dng, khng ph hp na. c Thnh Cha L khng nh c Kit ng bn
th vi Thin Cha v ng bn th vi loi ngi. Da trn li tuyn tn php Ra, ngi ni n vic c Kit c sinh ra bi Cha Cha, v
c sinh ra bi Thnh Thn v c Maria. V l do y m Ngi Li c hai bn tnh.
L th nhn mnh s nguyn vn ca mi bn tnh v s gp g ca hai bn tnh trong s duy nht ngi v. i vi c L I, s duy nht ngi
v l nn tng cho nhng khng nh v hai bn tnh. Ngi V khng l kt qu ca s phi hp hai bn tnh, nhng l Li Tin Hu ca Cha Cha
t mun thu l Ngi V. Khi m nhn bn tnh nhn loi, khng phi l mt ch v mi xut hin, m chnh l ch v Ngi Li.
L th cng lp li gio hun v s chuyn thng c tnh l nn tng gn cho thn tnh nhng iu thuc v nhn tnh v ngc li. Chng
li nht-tnh-thuyt, c L I khng nh l sau Ngi Hip vn cn hai bn tnh.
B. CNG NG CHALCDOINE (451).
Cng ng c triu tp ti Nix, sau di v Chalcdoine, cho hong Marciano (450-457) c th hin din. Rt nhiu ngh ph ng
phng tham d. V pha Gio Hi Ty phng, ch c ba i din c Thnh Cha : Pascasino, Lucenzio v Bonifacio.
Cng ng, trong c bn, hon tt cng vic Eutyke cn b d : lm sng t s duy nht v s phn bit trong mu nhim c Kit.
Cng ng son mt vn kin chnh thc, c coi nh li tuyn xng c tin chnh thng. C th phn chia vn kin lm ba phn :
Phn I (t cu 1 n cu 15) tng hp gio l cc Cng ng trc ;
Phn II (t cu 16 n cu 24) l phn ng gp chnh ca Cng ng ;
Phn III (t cu 25 n cu 27) l phn kt thc, cho thy gio hun Cng ng da vo Kinh Thnh v Truyn Thng.
Chng ti xin ghi li ba phn ni dung vn kin Chalcdoine :
Phn I : Theo cc thnh ph, chng ti ng thanh dy phi tuyn xng cng mt Con Duy Nht, c Gisu-Kit Cha chng ta. Chnh Ngi
hon ton l Thin Cha ; chnh Ngi hon ton l ngi. L Thin Cha tht v l ngi tht, c tr hn v thn xc. ng bn th vi Cha Cha
theo thn tnh, ng bn th vi chng ta theo nhn tnh. Ging chng ta mi ng, ngoi tr ti li (Dt 4,15). Sinh bi Cha Cha t trc mun
i theo thn tnh, v trong nhng ngy sau cng, v chng ta v cu ri chng ta, Ngi sinh ra bi Trinh N Maria M Thin Cha, theo
nhn tnh.
Phn II : Chnh Ngi c nhn bit l c Kit, l Con, l Cha, l Con Mt c nht v ng nht trong hai bn tnh, khng ln ln, khng bin
i, khng phn chia, khng tch ri. S hip nht khng xa b s khc bit gia hai bn tnh. Nhng iu g ring ca tng bn tnh u c
bo ton v kt hp trong mt ngi v, mt ch th duy nht. Ngi khng b tch ra hay phn chia lm hai ch v, m l Con c nht v ng
nht, l Con Mt, l Ngi Li Thin Cha v l Cha Gisu-Kit.
Phn III : Chng ti dy tuyn xng iu . Trc ht theo nhng diu cc tin tri ni v Ngi, theo iu chnh c Kit dy, v theo
nh li tuyn tn cha ng truyn li.
V. CNG NG CONSTANTINOPLE II (553) GII THCH LI CHALCDOINE.
A. NHT-TNH-THUYT CHNG CHALCDOINE.
Gio l Chalcdoine khng c chp nhn cch yn hn mi ni trong Gio Hi. C nhng ni cn phn ng chng li.
D Cng ng Chalcdoine c nhn mnh n s duy nht ni c Kit, nhng ngi theo Cyrillo vn coi vn kin l qu nh nguyn v
Nestorio.
Nhng ngi chng li Cng ng chia lm hai nhm :
Nhm lc gio t tng l nhng ca Eutyke vn tip tc ch trng c Kit ch c mt bn tnh sau Ngi Hip ;
Nhm theo Cyrillo, tuy khng ch trng sai lc nh Eutyke, vn mun dng thnh ng mia physis ca Cyrillo. C iu tr tru l nhm ny li
hot ng mnh trong vng thuc trng phi Antiokia (Severo Antiokia +538 ; Filosseno Mabbug Syria +523).
Severo Antiokia chng li thnh ng trong hai bn tnh (in 2 naturis), ch trng dng thnh ng bi hai bn tnh (ex 2 naturis). i vi ng,
khng nh c Kit c hai bn tnh v mt ch v l iu mu thun. Nu ni mt ch v th phi ni mt bn tnh. Nhn cng thc trong hai
bn tnh ngha l nhn c hai ch th ni c Kit nh lc gio Nestorio. thot khi sai lc ny, ch cn cch duy nht l tr li cng thc ca
Cyrillo : mia physis.
S d c tnh trng nh vy, v Severo hiu ch natura (physis, bn tnh) theo ngha ch v c th, ng bo ton nguyn vn thn tnh v
nhn tnh.
B. PHN NG CHNG NHT-TNH-THUYT.
1. Henotikon ca hong Znon (482).
gii quyt s xung t gia cc phe nhm, hong Znon (474-491) ra mt vn kin dung ha, ch cp nhng im ging nhau gia cc
phe nhm : Chng ti tuyn xng Con Mt Thin Cha l Thin Cha v thc s lm ngi, l c Gisu-Kit Cha chng ta. Ngi ng
bn th vi Cha Cha theo thn tnh v ng bn th vi chng ta theo nhn tnh. Ngi xung th, nhp th bi Cha Thnh Thn v c
Maria l Trinh N v l M Thin Cha. Ngi ch l mt, khng l hai
Vn kin ca Znon trnh thnh ng ca Chalcdoine l mt Ngi V trong hai bn tnh. Nhng c hai phe nht-tnh-thuyt v nh-tnh-thuyt
u khng hi lng.
2. Giustiniano (527-565).
L mt hong ti gii v cng l mt nh thn hc, tm cch gii thch li gio l ca Cng ng Chalcdoine, c gng lm cho ph hp vi
gio l ca thnh Cyrillo.
Theo ng, c hai iu quan trng cn lm :
Ph bin thnh ng mt trong Ba Ngi chu kh hnh (unus de Trinitate passus est), l mt thnh ng hon ton chnh thng, xy dng trn
tng chuyn thng c tnh (communication des idiomes) ;
Dung ha hai cng thc ca Chalcdoine v ca Cyrillo (in 2 naturis, mia physis), ng c gng vt qua t ng, nhm ni dung ch yu. Theo
ng, Chalcdoine l nh tnh trn bnh din t ng thi, v Cyrillo cng ch nht tnh trn bnh din t ng.
3. Lonce de Byzance (+543).
Lonce de Byzance trit bnh vc Cng ng Chalcdoine v ch trng khng nhng b bt c nhm no.
ng khng nh thnh ng ch cht ca Chalcdoine l mt Ngi V trong hai bn tnh. V chnh thnh ng ny gip chng ta chng li sai lm
ca nht-tnh-thuyt v ca c Nestorio. Nhng mun lm nh vy, phi phn bit hn hoi gia Ngi V (hypostasis) vi bn tnh (natura) : Cc
ngi ni g ? Cc ngi khng nh cch n thun l ch c mt bn tnh sao ? Cc ngi tr li : Khng phi, nhng l mt bn tnh duy nht
nhp th Cc ngi thch gi l xc phm iu m chng ti gi l bn tnh khc ngoi bn tnh ca Ngi Li. Nhng cc ngi ni g v xc
phm y ? L xc phm khng c bn tnh
4. Lonce de Jrusalem.
ng c coi l l thuyt gia quan trng ca phong tro Tn-Chalcdoine vo th k VI.
ng o su nim enhypostasis m Lonce de Byzance ra nhng cha gii thch r. Trong tc phm Contra Nestorianos, ng xc quyt
ni c Kit ch c mt Ngi V, l Ngi Li Tin Hu : Chng ti khng ni rng nhn tnh c v ca Cha c trc nh Ngi Li, tri li
nhn tnh c v y xut hin. Nhng nhn tnh c v y khng hin hu trong mt ch v ring, m hin hu trong Ngi Li Tin Hu. Ngi Li
Nhp Th v Ngi Li Tin Hu l mt Ngi Li duy nht, khi nhp th, ch v ho bn tnh nhn loi. Chnh v th, bn tnh nhn loi ca c
Kit d l nguyn vn v l c nhn, khng l mt ch v ring. S ch v ha bn tnh nhn loi khng l mt iu bt ton, m l nng cao t
bn trong. Ni c Kit, nh c Ngi V ha, bn tnh nhn loi t ti chp nh bnh din hu th v nng lc cu ri. V l xc th ca
Ngi Li, nhn tnh y tr thnh ngun ban s sng thn linh.
C. 3 CHAPITRES (Ba n).
dung hp vi phe nht-tnh-thuyt, hong Giustiniano kt n ba nhn vt qu c rt thi danh ca trng phi Antiokia : Theodoret de
Mopsueste (+428), Teodoret de Cyr (+466) v Ibas dEdessa (+428). Nhng nhn vt ny c coi nh ngun gc ca Nestorio. Cc ngi cht
mt th k trc v thng c coi l nhng thn hc gia chnh thng ca trng phi Antiokia. Teodoret de Cyr v Ibas dEdessa b m
cp phs kt n nm 449, nhng c Cng ng Chalcdoine gii ta nm 451.
D vy, hong Giustiniano vn cng b vn th kt n h nm 544, nhm loi b mi c chng i ca nhm nht-tnh-thuyt v em li
bnh an cho Gio Hi. Vic lm ny ca hong b phng Ty cc lc phn i, k c c Thnh Cha Vigilio (537-555).
Cng ng Constantinople II c hong triu tp, nhm mc ch trn. Trong Cng ng, ngi ta rt t cc tc phm ca ba v nhng
mnh ring l c mu sc Nestorio, cho c v kt n. Lc by gi, c Thnh Cha Constantinople, nhng nht quyt khng tham d
Cng ng ; mi v sau, v p lc ca hong , ngy 08.12.553, c Thnh Cha mi chp nhn li kt n.
Trong ni dung Cng ng, c ba iu ng lu v phng din Kit-hc :
1. Khng nh s duy nht ca Ngi Li : Ngi Li vn l mt, c sau khi nhp th, d thn tnh v nhn tnh vn nguyn vn.
2. Khng nh Ngi Hip (henosis kath hypostasin) : Khai tr mi hnh thc chia r. S kt hip vi nhn tnh khng l t bn ngoi. Nhng l
t bn trong (trong ngi v). Mu nhim Ngi Hip bo m s duy nht ni c Kit. cng l s duy nht Ngi V m Chalcdoine ni ti
(mt ch th ch khng phi hai ch th).
3. Gii thch li thnh ng trong hai bn tnh : Thnh ng trong hai bn tnh ch s khc bit gia hai bn tnh, khng ln ln, ng thi vn
c c s duy nht k diu v khn t : Ngi Li khng bin i thnh bn tnh xc phm, xc phm khng bin i thnh bn tnh Ngi Li.
VI. CNG NG CONSTANTINOPLE III (680-681) KHNG NH CH NHN LOI NI C GISU-KIT.
A. NHT--THUYT BYZANCE.
1. Sergio Constantinople.
Kit-hc Tn-Chalcdoine ca Cng ng Constantinople II nhm dung ha vn kin Chalcdoine vi thnh Cyrillo. Khi nhn mnh thn tnh ca
Ngi Li nhp th, vic gii thch v minh chng c Kit ng bn tnh vi Thin Cha, ng bn tnh vi chng ta, cng tr nn kh khn hn.
Do , vn nht-tnh-thuyt cng cha c gii quyt.
Thng ph Sergio Constantinople (610-638) ti lp cuc i thoi vi nhm nht-tnh-thuyt. ng khng bn lun v hai bn tnh na, nhng
nhn mnh nng lc duy nht (energeia), khng do hai bn tnh m do Ngi V duy nht. Ni c Kit, ch c mt sinh hot duy nht, l sinh
hot thn nhn. Cng thc tng hp t tng ca ng l ni c Kit, ch c mt thc ti duy nht, l thc ti thn nhn.
Trong tc phm Psephos, Sergio kho lo a vo quan im nht--thuyt ca mnh, vi h lun chi b ch nhn loi ni c Kit.
Trong th ny, ng yu cu Thng ph Alexandria ng cho ai bn ti mt hay hai nng lc (sinh hot, operationes) ni c Kit, m phi
tuyn xng Con Mt Duy Nht, c Gisu-Kit Cha chng ta, l Thin Cha tht, chnh Ngi thc hin nhng vic thn linh cng nh nhn loi.
Lp lun ca Sergio ch yu gm ba im :
Thnh ng hai nng lc (2 operationes) lm cho nhiu ngi vp phm, v khng c v thnh no cng chng c v thy no dy nh th. Nu ch
trng nh vy, phi cng nhn hai mun i chi nhau :
Ngi Li Thin Cha mun thc hin cuc kh nn cu chuc, cn con ngi ca Ngi th ngn cn, chng li mun ca Ngi.
Nh vy l chp nhn hai ch th mun nhng iu ngc nhau, v l iu v o. Chnh v vy m khng th chp nhn trong cng mt ch
th duy nht c cng mt lc hai mun tri nghch nhau, mun ny cng mun kia.
Gio l lnh mnh ca cc thnh ph dy cch minh nhin rng khng c lc no xc phm ca Cha t l s nghing chiu t nhin ca mnh
cch ring l, v bi nng lc ring ca mnh chng li quyt nh ca Ngi Li Thin Cha
2. c Thnh Cha Onorio I (625-638).
Cui nm 633, Sergio gi cho c Thnh Cha Onorio I nguyn bn vn kin psephos v cng yu cu c Thnh Cha cm ni n mt hay hai
nng lc ni c Kit.
D hon ton theo quan im Chalcdoine, c Thnh Cha tr li bng mt l th nm 634, trong c mt cu sau ny b Cng ng chung
ln n : Chng ti tuyn xng Cha Gisu ch c mt mun. Nu t trong vn mch l th, vic tuyn xng mt mun (thlma) ni c
Kit khng nhm ph nhn mun nhn loi, nhng l xc nhn ni c Kit khng c s i lp mun gia thn tnh v nhn tnh.
V nhn tnh ni c Kit l nhn tnh lnh mnh, nn trong thc t ch c mt mun ni c Kit, do s ph hp gia hai ch. Theo Maxime
le Confesseur, c Thnh Cha ch mun loi tr mun xu ni c Kit, ch khng phi mun nhn loi t nhin.
c Thnh Cha Onorio, c l v tin li Sergio, coi cuc tranh lun ch l mt vn t ng khng quan trng, nhng cn phi gii quyt c
s bnh an trong Gio Hi, nn v ni mt cch bnh dn iu c tranh lun trn bnh din thn hc. Ngi khng lng c hu qu cu
ni ca mnh.
3. Vn kin Ekthesis (638) ca hong Eraclio.
Bn Ekthesis (trnh by c tin) l mt bn vn, va vit li ni dung vn kin ca Sergio, va thm vo kin tn ng ca c Thnh Cha
Onorio, c hong Eraclio (610-641) ban hnh nm 638 cho ton quc.
Trong , mi ngi c yu cu ng cp n vn mt hay hai nng lc ni c Kit, vi cng nhng l do a ra bi Sergio.
Nhng cng trong vn kin ny, ngi ta ni minh nhin hn v mt mun duy nht ni c Kit : Chng ti khng nh mt mun duy nht
(hen thlma) ca c Gisu-Kit Cha chng ta, l Thin Cha tht theo ngha : khng c lc no xc phm ca Cha t l s nghing chiu
t nhin ca mnh cch ring l v bi nng lc ring ca mnh chng li quyt nh ca Ngi Li Thin Cha kt hp vi xc phm y theo
Ngi V (sec hypostasim).
Cng nh cc vn kin dung hp khc, vn kin Ekthesis, va khng tha mn phi nht-tnh-thuyt, va b khc t bi phi nh-tnh-thuyt,
c bit l Maxime le Confesseur v c Thnh Cha Martino I.
B. MAXIME LE CONFESSEUR (579-662).
Sau mt thi gian chp nhn gio l ca Sergio, t nm 634 n nm 640, Maxime suy t chn mi dn, cui cng i n ch cng nhn
mun nhn loi ni c Kit. Nn tng hu th hc ca lp trng ca ng l s phn bit gia bn tnh v ngi v, c trn bnh din Ba-Ngi-hc
ln bnh din Kit-hc.
Cng thc Kit-hc ch yu ca Maxime l Ngi V Duy Nht ca c Kit v hai bn tnh ca Ngi (ex 2 naturis, in 2 naturis, 2 naturae) : c
Kit, t bn tnh l Thin Cha v l con ngi. Ngi s hu t bn tnh iu g ring cho tng bn tnh : mun v nng lc thn linh, cng nh
mun v nng lc nhn loi.
Khong nm 641, trong mt tiu phm hon ton bn v li cu nguyn ca Cha Gisu Vn Cy Du, Maxime gii p cch xut sc vn
do nht-tnh-thuyt t ra, da vo cn hp hi ca Cha.
Maxime, ln u tin trong lch s thn hc, nhn mnh mun nhn loi ca c Kit trong vic chp nhn kh nn. Trc ng, ngi ta
thng gn s t khc cho mun nhn loi, v thi vng phc cho mun thn linh.
Cn Maxime th gn vic chp nhn cuc kh nn cho mun nhn loi ca c Kit. Trong li cu nguyn Vn Cy Du, phi nht--thuyt
coi l chng c ph nhn mun nhn loi ca c Kit, cn Maxime th coi l hnh vi cao c nht ca mun nhn loi ni c Kit,
hon ton thun theo thnh Cha Cha, cng l mun ca Ngi (l Cha Con) : Nu ngi cho rng cu : ng cho ca Con, m l ca
Cha c thnh s(Lc 22,42) khng phi do mt con ngi nh chng ta, nhng do con ngi m chng ta coi l ng Cu Th, th ngi
cng nhn s thun tnh ca mun nhn loi vi mun thn linh, va l mun ca Ngi, va l mun ca Cha Cha. Nh vy, ngi
cng nhn l ni ng c hai bn tnh, c hai mun v hai nng lc ph hp vi tng bn tnh. Hai bn tnh v hai nng lc y thuc v ng
khng gp s chng i t mt bn tnh no c, mc d ng y vn bo ton nguyn vn s khc bit gia hai bn tnh, t chng, trong chng
v chng l chnh mnh Ngi t bn tnh.
Cha Cha mun Cha Con ung chn kh nn cu chng ta. V Cha Con cng mun nh th bi cng mt mun vi Cha Cha. Hn th
na, Ngi mun bi mun nhn loi ring ca Ngi.
C th tm li trong mt cng thc s c Thng Hi ng Latran nm 649 xc nhn : V iu ny l, theo hai bn tnh, t chng, trong
chng, Ngi l Ngi V ca chng, m t bn tnh Ngi mang li n cu cho chng ta.
Theo Maxime, cng trnh cu chuc khng ch pht xut t mun thn linh m thi, m cn bi mun nhn loi ca c Kit na. C th cho
rng giai on I ca mu nhim Nhp Th l do mun chung ca c Ba Ngi Thin Cha . Giai on II l s vng phc v s cht bt ngun t
mun nhn loi ca c Kit. Nh vy, s vng phc Cha Cha cng l s ha hp gia hai mun ni c Kit, vi nhau v vi Cha Cha.
c Kit vng phc Cha Cha ngay c trn bnh din con ngi. S vng phc con ngi c Kit i vi Cha Cha, chnh l b mt nhn loi
ca s hu thn linh ca Ngi, lun hng v Cha, vng theo Cha mi ng.
C. CNG NG LATRAN NM 649.
chng li sc lnh ca hong Constant II cm ni ti hai mun v hai nng lc ni c Kit, c Thnh Cha Martino I (649-655) triu tp
Cng ng Latran nm 649. Cng ng ph nhn s cm on ca hong v lm sng t ngha ca hai mun ni c Kit, trn bnh din
hu th cng nh trn bnh din cu chuc.
Cng ng Latran khng nh ba iu ct yu :
Hai ch ni c Kit ;
c Kit mun cu chng ta, c vi t cch l con ngi ;
S ph hp gia bnh din hu th v bnh din cu chuc.
Chng ti trch hai trong s cc Canons ca Cng ng :
Ai khng tuyn xng, theo cc thnh ph, theo ngha en v ch thc, hai ch kt hip vi nhau mt thit ca cng mt c Kit Thin Cha,
l ch thn linh v ch nhn loi, bi hai ch thuc hai bn tnh, Ngi mun cu chng ta. Ngi y phi v tuyt thng.
Ai khng tuyn xng, theo cc thnh ph, theo ngha en v ch thc, hai nng lc kt hip mt thit ca cng mt c Kit Thin Cha, l
nng lc thn linh v nng lc nhn loi : Ngi y phi v tuyt thng.
D. NH TN CA CNG NG CONSTANTINOPLE III (680-681).
Cng ng Constantinople III c hong Constantino IV triu tp vi s ng tnh ca c Thnh Cha Agatone (678-681), ko di t
07.11.680 n 16.9.681, nhm ln n nht--thuyt v son tho mt cng thc c tin.
Bn vn nh tn ca Cng ng c th chia lm 5 phn :
Phn I ly li gn nh hon ton bn vn nh tn ca Chalcdoine.
Phn II khng nh hai ch ni c Kit, nhn mnh s phn bit ng thi vi s ha hp : Theo gio hun ca cc thnh ph, chng ti
tuyn b ni c Kit c hai ch do bn tnh v c hai nng lc do bn tnh, khng tch ri, khng bin i, khng chia ct, khng ln ln. V
hai ch do bn tnh y khng i ngc nhau - nh nhng ngi lc gio v o ni - ch nhn loi tun theo, ch khng i lp hoc ngn
tr, hn th na, cn phc tng ch thn linh v quyn nng.
Phn III khng nh hai nng lc (sinh hot) ni c Kit : Chng ti cng tn vinh hai nng lc do bn tnh, khng tch ri, khng bin i,
khng chia ct, khng ln ln, ni cng mt Cha Gisu Kit l Thin Cha tht ca chng ta,ngha l nng lc thn linh v nng lc nhn loi,
theo nh li l rt minh bch ca Lon : mi bn tnh th hin phn ring ca mnh, hip thng vi bn tnh kia.
Phn IV l tng hp vn tt gio l ca Hi Thnh trc , nhng c t trong tng quan vi nhng kha cnh cu chuc hc bao hm trong
y, ri kt lun : Chng ti tn vinh hai ch v hai nng lc (sinh hot) do bn tnh, c hai cng tc vi nhau cu nhn loi.
Phn V l li cn dn, rn e khng c php dy mt gio l no khc.
22/11/2017 Suy T V Mu Nhim Nhp Th Theo Lc Thn Hc Ca Chalcedoine
SUY T V MU NHIM NHP TH

THEO LC THN HC CA CHALCDOINE
GM Phaol Bi Vn c
I. MU NHIM NHP TH.
Chng ta qu quen dng t ng nhp th ch mu nhim Con Thin Cha ng bn th vi Thin Cha, lm ngi v gia
loi ngi chng ta.
Thc ra t ng nhp th cn nhiu khim khuyt. Ch nhp gi ra hnh nh mt v thn linh nhp vo trong mt ngi hay mt thc
ti no . t nhp ch khng ng ha, khng tr nn, ngha l vn cn mt khong cch hu th. V li nhp vo l hnh vi c tnh
cch nht thi, v nhp vo ri s xut ra. D thi gian nhp vo ko di bao lu i na, thi gian y vn qua i, v nh vy th khng
din t ng mu nhim Con Thin Cha lm ngi, tr nn mt con ngi c th l Gisu Nazareth.
i vi nim tin ca chng ta, gia Gisu Nazareth v Con Thin Cha khng cn mt khong cch hu th no na : Gisu Nazareth l
Con Thin Cha, v Con Thin Cha tr nn Gisu Nazareth. Gisu Nazareth l Con v mi mi l Con Thin Cha, v t lc lm ngi,
Con Thin Cha khng bao gi r b nhn tnh ca mnh na.
Khi chng ta tuyn xng mt c Gisu Kit Con Mt Thin Cha, sinh bi Cha Cha t trc mun i... V chng ta... t tri xung
th v lm ngi, chng ta tuyn xng hai iu ct yu :
c Gisu Kit l Thin Cha tht v l ngi tht.
Thin Cha tht tr thnh ngi tht.
Hiu c c Gisu Kit va l Thin Cha tht va l ngi tht qu l mt iu rt kh, l iu m l tr khng lm ni. Bi l Thin
Cha thng c quan nim l ng Tuyt i, V Hn, l ng trng sinh bt t. Cn con ngi l tng i, hu hn, l hu th thi
gian, l vong nhn phi cht.
Kh khn cng ln v nh hng ca khoa siu hnh hc Hylp, khoa Thng hc kinh vin, nhn mnh s ng nht v bt bin ni
Thin Cha hay Thng . Thng khng th no thay i, v thay i l bt ton.
Nhn nh trn ca cc nh thn hc hin i ni chung l ng, nhng khng gii quyt c vn , v kh khn ni ti trong chnh mu
nhim, tr tu con ngi khng ti no suy thu : Thin Cha l To Ha, con ngi l to vt. Thin Cha lm ngi c ngha l To Ha
tr nn to vt. Li ta Tin Mng Gioan khng nh Ngi Li l Thin Cha. Nh Ngi m mi s c to thnh, v khng c Ngi th
khng c g c to thnh (Ga 1,3). V cng theo Tin Mng Gioan Ngi Li tr thnh xc phm v gia chng ta (Ga 1,14). Xc
phm l to vt c Kinh Thnh v nh c r, mt cn gi thong lm n bin i, ni n mc khng cn li di tch.
Mt ch v va l To Ha va l to vt. Va l ng dng nn va l ngi c dng nn, l iu khng th hiu i vi l tr loi

ngi chng ta. Chnh v th m gio ph Tertullien tht ra nhng li to bo : Ti tin v khng th tin c.
Chnh c Gisu cng thy r kh khn ny nn Ngi vn thng xuyn tuyn b : Phc cho nhng ai khng vp phm v Ta, v khi
mun nhn mnh i hi c tin, Ngi khng nh : khng c iu g l khng th c i vi Thin Cha, v khng nh ny l khng
nh hp l. Nu tin Thin Cha l Thin Cha, th khng th ngh rng iu ny hay iu kia khng trong tm tay ca Ngi.
Khng nh hp l ny ca c Gisu lm cho iu phi l tr nn c l, v iu nghch l y khng cn l nghch l na, m tr thnh

iu nghch thng : c s thng khng th c nh vy, cha tng c v khng bao gi c nh th. l huyn nhim, iu mt khng
h thy, tai khng h nghe, iu giu kn t mun thu ni Thin Cha nay t hin. K hoch hay chng trnh khng th thc hin c
i vi con ngi, th nay c Thin Cha th hin v hon tt ni c Gisu Kit.
Vic Con Thin Cha v cng l Thin Cha tr thnh xc phm, lm mt ngi c th l iu c l l ca n. Theo ton b Tn c, l l
duy nht l : Thin Cha yu th gian n ni ban Con Mt Mnh cho th gian c sng (Ga 3,16). Thin Cha yu chng ta n
ni ph np Con ca Ngi cho chng ta, th Ngi khng cn tic vi chng ta iu g (Rm 8,32).
Tnh yu l l l vt trn mun ngn l l, l l l siu l l. Nh Pascal ni : Tnh yu c nhng l l m l tr khng c. Trong lch
s thn hc c nhng c gng nh thnh Anselm gii thch l do ti sao Thin Cha lm ngi. Nhng nhng gii thch ny vn kh
khan v l nhng gii thch thun l ta vo l lun ca con ngi, v hn th na mang nng tnh php l.
Ngy nay, nu c dng tr tu tm hiu th cng l truy tm cho n tn cng ci l l ca Tnh yu. Th nhng, ai yu th k
mi c th gii thch ng nht v tnh yu v con ng ca tnh yu. Chnh v th m, ni theo kiu Hn Mc T : Hy cho Tri gii
ngha yu, cho mc khi gii thch mc khi.
Mc khi gii thch bng li mi gi : Hy nhn vo con ngi Gisu khm ph ra Thin Cha ! ng c nhng tin quan nim v Thin
Cha, ng c nh kin v s ton nng, ton tri v v hn ca Thin Cha. ng nh ngha Thin Cha khng nh Ngi t gii thiu.
Thin Cha l Tnh Yu, v tnh yu khng nh ngha c, v tnh yu thng lm nhng chuyn bt ng. Tnh yu cng v i th bt
ng cng ln lao. Tnh yu v cng th bt ng cng v hn. D nhin l s bt ng l th, bt ng mang n nim vui v hnh phc.
Bt ng cho nhng k c yu, nhng khng bt ng i vi ngi yu. Tnh yu c k hoch ca tnh yu. Con Thin Cha l k hoch
cu ca tnh yu Ba Ngi. Theo k hoch ny, Cha Con lm ngi ch khng phi Cha Cha hay Cha Thnh Thn. C ngi cho rng
: v Cha Con l Ngi Li, v nhn loi cn Ngi Li n vi h mc khi cho h bit Thin Cha. iu ny rt ng, nhng chng ta ch
c th tr li nh vy sau khi tin c Gisu l Ngi Li xung th gian vi s mng mc khi tnh yu ca Cha Cha, v nh th l
cho mc khi gii thch mc khi. Da trn iu mc khi ny, ngy nay chng ta c th suy t rt nhiu biu l lng yu mn
Thin Cha ht tm hn, ht sc lc, ht tr khn.
A. TI SAO NGI LI LM NGI ?
V Li ca Thin Cha l Li yu thng ng vi con ngi, m li yu thng th phi l li hiu c, nghe c, thy c, s c, v
cm nghim c. Li yu thng y i n tn cng vai tr ng li ca mnh. V yu thng, Li ca Thin Cha tr thnh li ca
con ngi, m Li ca Thin Cha l mt ch v c thn hc gi l Ngi Li, nn khi i vo th gii con ngi, Li tr thnh mt nhn
v.
B. LM SAO M CH V THN LINH TR NN CH V NHN LINH ?
Chng ta cng tr li bng mc khi : do tc ng ca Cha Thnh Thn trn con ngi c Trinh N Maria. Khng phi l Cha Thnh
Thn lm ngi hay u thai trong lng c M, nhng l Ngi Li u thai trong lng c M bi quyn nng Cha Thnh Thn (Lc
1,35). S hnh thnh ca con tr Gisu, va l ngi va l Thin Cha, nhp cu, gch ni gia t vi tri, s ha hp trn vn gia tri
v t, gia To Ha v to vt, l cng trnh ca Cha Thnh Thn, l tc phm ca tnh yu Thn Linh. Sc mnh tnh yu ca Thin
Cha c tc dng k diu v l lng : c Gisu sinh ra t hn l gia hai tnh yu : tnh yu thn linh ca Thin Cha v tnh yu nhn
linh ca c M. iu ny cng sng t hn nu c t trong khung cnh quan h phu th gia Thin Cha vi Dn Ngi trong Cu
c. Thin Cha yu mn Dn Ngi lm, tnh yu nng chy ny c din t bng tnh yu nam n trong sch Diu Ca. Hoa qu ca
tnh yu l c Gisu Kit, ng va l con ca Thin Cha va l con ca Dn Ngi. Gisu Kit sinh t dng ging avt theo xc
phm, l Con Thin Cha quyn nng theo Thnh Kh (Rm 1,3-4).
Ni theo kiu Phaol, ni c Gisu Kit c c xc phm, c c Thn Kh ; c nguyn vn xc phm, c trn vn Thn Kh, m c Thn Kh
trn vn l c thn tnh trn vn. Trong th Cls, Phaol qu quyt : S vin mn ca thn tnh u li trn Ngi (Cl 1,19).
Ni theo kiu tn l ca cng ng Chalcdoine (451), ni c Gisu Kit c nhn tnh nguyn vn v trn vn thn tnh. Cng ng
Chalcdoine cn thm bn trng t cn ghi nhn hiu ng mu nhim Con Thin Cha lm ngi theo mc khi : Ch c mt c
Gisu Kit duy nht, mt con ngi duy nht trong hai bn tnh khng ln ln, khng phn chia, khng thay i, khng tch ri.
1. Khng ln ln.
Thn tnh l thn tnh, nhn tnh l nhn tnh. Khng th c thn tnh pha nhn tnh, nhn tnh pha thn tnh. c Gisu Kit - Thn -
Nhn, khng phi l na ngi na Cha, Cha khng ra Cha, ngi khng ra ngi, m l Thin Cha tht v l ngi tht. c Gisu
Kit l Thin Cha trn vn nh Thin Cha Cha v cng vi Thin Cha Cha ; l con ngi thc s nh chng ta v cng vi chng ta.
Bt c mt s pha trn no cng u lm hng c thn tnh ln nhn tnh. V li tnh yu khng bao gi chp nhn pha trn, v pha trn
s lm hng bn cht ca tnh yu. Tnh yu thng ng ha m khng bao gi ln ln.
2. Khng phn chia.
Tnh yu lm cho nn mt hai thc th hon ton khc bit, khc bit m vn l mt, l mt m vn khc bit. l ngha ca t ng
khng phn chia. Chng ta khng th ch trng c hai ngi con nh lc gio Nestorio : con ca Thin Cha v con ca c Maria. c
Gisu Kit khng l mt ch v kp, gm ch v thn linh v ch v nhn linh cng li.
3. Khng thay i.
Trong mu nhim lm ngi, Con Thin Cha khng tr thnh mt ch v khc. Ngi Li tr nn xc phm, tr nn mt con ngi c
th l Gisu Nazareth, nhng khng tr thnh mt ch v khc. Khng th ng dng cho c Gisu Kit kiu ni ca trit gia Fichte :
Ti tr thnh khng phi ti. Vn mt ngi v l Ngi Hai Thin Cha m vn mt ch v con ngi Gisu Nazareth. Ch v thc s th
khai m ch khng khai tr : Ngi Li khng khai tr ch v con ngi Gisu Nazareth, nhng khai m, m nhn ch v con ngi
Gisu Nazareth. m nhn c ngha l cho ch v y nguyn vn, ng thi vn l mt vi mnh.
Chng ta khng th chp nhn quan nim ngi v thn linh nhp vo bn tnh con ngi v bin i bn tnh y nh la bin i thanh ci
thnh la. Lc gio nht tnh thuyt ch trng nhn tnh ca c Gisu b mt ht trong thn tnh v nh vy c Gisu khng cn
thc s l ngi na.
4. Khng tch ri.
m nhn khng ch l tip n, v tip n th cn c ngy gi bit. Chng ta khng th quan nim l Con Thin Cha n c ng ni
con ngi Gisu Nazareth trong thi gian 30 nm t Palestine ri khi ht i Gisu Nazareth, Con Thin Cha li ri b kip sng
trn gian tr v Thin Quc. Tri li, da trn mc khi v tn iu, chng ta phi khng nh : t lc Con Thin Cha lm ngi, khng
cn c th tch ri con ngi Gisu vi Ngi Hai Thin Cha na. Mi mi Ngi Hai Thin Cha l Gisu Nazareth v mi mi Gisu
Nazareth l Ngi Hai Thin Cha. l ngha trng t khng th tch ri ca tn l cng ng Chalcdoine. Chng ta khng th chp
nhn mt thi gi v ca Con Thin Cha nh o thn thuyt (Doctisme) ca phi ng o.
o
o o
Khi suy ngh tht k v tn iu cng ng Chalcdoine, chng ta nhn rng Cng ng thnh cng trong vic din t mu nhim Con
Thin Cha lm ngi trn bnh din tnh. Cng ng cho thy r c Gisu l Thin Cha tht v l ngi tht nh trong Kinh Tin
Knh v trong mc khi Kinh Thnh. Nhng Cng ng khng lm r nt phng din ng ca mu nhim Nhp Th.
Tin Mng Gioan dng ng t tr nn din t mu nhim Nhp Th. Ngi Li thnh xc phm : Con Thin Cha lm ngi. Mt
s thn hc gia ngh dng ch nhn thnh thay mu nhim Nhp Th. Chng ta nn dng t ng n s nht l lm ngi. Ch
lm ngi bao hm mt tin trnh mt sc thi ng, mt cuc sng c th, ng thi cng l mt l tng, mt n gi. Ch lm ngi
cn cho thy s dn thn trn vn ca Con Thin Cha, dn thn n mc cui cng ca kip sng con ngi l phi au kh v cht. Khi
suy gm v ngha cuc kh nn ca c Gisu, c gio ph tht ln : Mt trong Ba Ngi chu kh hnh.
Nu dng li cc phm tr ca khoa Thng hc kinh vin, hay khoa siu hnh hc Hylp, chng ta s khng hiu c iu cc gio
ph ni. Theo quan nim Hylp, Thn tnh bao gi cng bt bin, bt dit, bt t. Vy lm sao mt trong Ba Ngi c th chu kh hnh ?
Theo khoa Thng hc c in, phi ph nhn s au kh ca Thng . Nhng khng phi l quan im ca Kinh Thnh. Nh
Kinh Thnh, chng ta hiu c s au kh v tnh yu ca Thin Cha. Ch au kh ca Thin Cha l mt ch hin i trong
khoa thn hc tn l. Chng ta phi tr li vi cu ni thi danh ca Pascal : Thin Cha ca Abraham, Isaac v Giacop khng phi l
Thin Cha ca cc trit gia. Thin Cha ca chng ta l Thin Cha bao dung, hu i, y lng nhn ngha tn thnh, l ng giu lng
thng xt. Lng thng xt mang li bit bao nhiu au kh cho Thin Cha, v lng thng xt ca Thin Cha cui cng c biu
l trn vn ni mt con ngi chu ng inh.
Theo Tin Mng Gioan, ci cht ca c Gisu l cao im ca tnh yu Nhp Th : Khng c tnh yu no ln hn tnh yu ca k th
mng sng v bn hu (Ga 15,13). Tnh yu ca Thin Cha tr thnh tnh yu ca con ngi. V yu thng, Con Thin Cha phi
hc lm ngi. Ni mu nhim lm ngi ca Con Thin Cha, chng ta c th chim ngng vinh quang ca Thin Cha n mnh trong
xc phm. Thc ti ln nht tr thnh thc ti mng gin. Hay ni theo kiu ca mt s gio ph : Vnh cu tr thnh thi gian, v hn
tr thnh hu hn, v hnh tr thnh hu hnh, ng bt t tr thnh kh t, ci ln nht tr nn nh nht cho ci nh nht tr nn
ln nht. l con ng ca Tnh Yu Cu . Thn linh tr nn con ngi con ngi tr nn thn linh. Tin trnh ny th hin
tin vn ni con ngi c Gisu Kit, ri t tr nn con ng cho bt c ai mun c s sng thn linh. Ni c Gisu Kit, con
ngi v Thin Cha khng i lp nhau, tri li cng l ngi bao nhiu th cng l Thin Cha by nhiu. L ngi ti a biu l t cch
l Thin Cha ti a. L Thin Cha ti a trong mu nhim nhn thnh l lm ngi ti a. c Gisu Kit l s tht v Thin Cha v v
con ngi. V Ngi l ngi tht v l Thin Cha tht. Vy nu c ngi hi Thin Cha l ai, chng ta ch vo c Gisu Kit. ng thi
khi c ngi hi con ngi l ai, chng ta cng ch vo c Gisu Kit.
Mu nhim Con Thin Cha lm ngi l s bin thnh, nu chng ta nhn v pha Thin Cha v ri hng v pha con ngi, hay ni
cch khc, chng ta theo mt Kit-hc t trn. Nu nhn t hai pha cng mt lc, chng ta c mt s gp g. Mt s gp g k diu
gia Thin Cha v con ngi, thm thit n ni l mt thc ti duy nht ni c Gisu Kit. Kt hp hai cch nhn, chng ta c mu
nhim Ngi Hip : Thn tnh v nhn tnh kt hip vi nhau trong cng mt ngi v Con Thin Cha : c Gisu Kit l Con Thin Cha
Cha bt t v con loi ngi kh t.
C hai quan nim tnh v ng v mu nhim Nhp Th u cn thit gi th qun bnh trong Kit-hc, khng cho php suy t thn
hc i trt hng tn iu v mc khi. Quan im tnh gn gi cho ni dung c tin c r rng, phn minh mi ngi chng ta c th
ni : Ti bit ti tin vo ai. Nhng quan im ng cn thit trnh mt ci nhn ng khung v mu nhim lm mt i s sng ng
v c th trong hnh trnh yu thng ca Thin Cha xuyn qua lch s cu .
Mc khi Kinh Thnh nhn mnh ti a nhn tnh ca c Gisu. Thm ch cn bo v nhn tnh y bng mi gi. Cc th Gioan vch mt
ch tn hng ngi phn Kit, l nhng ngi khng tuyn xng c Gisu Kit n trong xc tht (1 Ga 4,2-3 ; 2 Ga 1,7). Cc gio
ph ngay t nhng th k u cng mnh m ln n nhng ngi chi nhn tnh ch thc ca c Gisu Kit nh cc lc gio ng
o. Hun quyn trong Gio Hi quyt lit bnh vc nhn tnh ca c Gisu Kit trong cc Cng ng Chalcdoine v Constantiple III
(680 - 681) chng li cc lc gio nht tnh thuyt v nht thuyt.
Ti sao th ?
l mt bi hc lch s c ngha thn hc su xa : ph nhn nhn tnh ca c Gisu Kit l ph nhn chng trnh cu ca Thin
Cha trong c Gisu Kit, ph nhn tnh yu tuyt vi ca Thin Cha. a s cc gio ph u suy t da trn mt nguyn tc cu
chuc hc vng chc : iu g khng c m nhn th khng c cu . Nu c Gisu khng m nhn nhn tnh cch trn vn, th
tt c nhng g thuc lnh vc nhn loi khng c Thin Cha tip nhn v a vo qu o tnh yu cu ca Ngi. iu hon
ton i ngc vi k hoch cu ca Thin Cha, tri vi tnh yu bao la ca Ngi. V yu thng l m nhn trn vn ch khng l
hy b, tri lai, khi nhn tnh c Thin Cha m nhn trn vn ni c Gisu Kit n ni lm mt vi Ngi Li, mi mi gn lin vi
Ngi Li, th ton th nhn loi vi tt c gi tr nhn sinh u c m nhn trong nhn tnh ca c Gisu Kit. Ni c Gisu Kit,
Thin Cha say m con ngi v th gii ; lch s loi ngi cng c Thin Cha m nhn ni s tnh ca con ngi Gisu. Lch s
nhn loi khng cn xa l i vi Thin Cha, nhng rt gn gi. Thin Cha thit tha vi lch s, Ngi mun dng lch s nh mi trng
cu .
Khi dng lch s, Thin Cha vn tn trng t do ca con ngi. V t do l thnh phn ct yu cu to nn lch s. y chng ta bc
sang kha cnh th hai ca tnh yu Thin Cha dnh cho nhn loi : yu thng l knh trng. Thin Cha dng nn con ngi ging
hnh nh ca Ngi, hnh nh y b hoen bi ti li, nhng vn cn l hnh nh, con ngi c t do, c tr tu, c tnh yu nh Thin
Cha. Thin Cha mun sa cha hnh nh y, mun ti to, lm cho hnh nh y p hn ln v tr nn vin mn. Thin Cha mun cho
chng ta lm ngi v lm ngi mt cch vin mn. Tnh yu v bin ca Thin Cha khng hy hoi bn cht ngi ca con ngi
trong c Gisu Kit, tnh yu thn linh mun biu l qua tnh yu con ngi ch khng mun mt tnh yu y. Thn tnh khng lm tiu
tan nhn tnh ni c Gisu Kit.
Theo mt s nh thn hc hin i, mu nhim Nhp Th ca c Gisu Kit cn xc nhn s c lp ca lnh vc trn th. Trn th xt
l mt lnh vc c lp c nhng quy lut ring, c gi tr rt ln trc mt Thin Cha. Nhng n lc xy dng trn th, lm ch v tr
v thin nhin, lm p x hi loi ngi chng nhng khng ra ngoi m cn nm trong logic ca mu nhim Nhp Th.
II. THN HC CA SCH GIO L mi CA GIO HI CNG GIO V MU NHIM NHP TH.
din t mu nhim Con Thin Cha lm ngi, trong Sch Gio L mi, Gio Hi s dng ti a ngn t ca Kinh Thnh. tr li
cu hi v sao Ngi Li tr thnh xc phm, Gio Hi khng l lun kiu thnh Anselm trong tc phm Cur Deus homo, nhng hon
ton da vo Kinh Thnh. Nhng l do a ra cho thy r ng lc chnh yu l tnh yu cu .
Ngn ng Kinh Thnh rt gn vi tri tim ca con ngi, p ng nhng kht vng ca con ngi, ng thi rt hin sinh, lm cho con
ngi sng, ch khng thun ty l thuyt.
Sau , khi cp n lc gio, Gio Hi mi dng ngn ng trit hc. Vic s dng phm tr hu th hc l iu b buc trnh nhng
sai lm nguy him, lm hy hoi c tin Kit-gio. Nhng mc tiu ca Gio Hi l bo v c tin, ch khng nhm dy khoa thn hc
kinh vin. Gio Hi nhc li tn iu ca cc cng ng chung : Nix, Constantinople, phs, Chalcdoine...
Tt c u nhm bo v mt iu ct yu trong c tin Kit-gio : c Kit l Thin Cha tht v l ngi tht.
Mt iu khc cn lu l Sch Gio L mi khng tuyt i ha t nhp th (Incarnatio) (s 461), m coi l mt cch ni Gio Hi
dng din t mu nhim Con Thin Cha lm ngi. Ngay trong cch sp xp, ta thy ta chnh ca on I (Paragraphe I) trong
khon III (article III) ca Kinh Tin Knh l Con Thin Cha lm ngi. V on I li chia lm bn phn : Phn I trnh by l do Ngi Li
tr thnh xc phm, phn II mi ni n chnh s kin Nhp Th, phn III di hn ni n thn tnh v nhn tnh ca c Kit, phn IV
nhn mnh nhiu hn na n nhn tnh ich thc ca c Kit.
CON THIN CHA LM NGI
A. V SAO NGI LI LM NGI ?
Chng ta tr li bng cch tuyn xng cng vi tn biu Nix - Constantinople : V loi ngi chng ti v cu ri chng ti, Ngi t
tri xung th ; bi quyn nng Cha Thnh Thn, Ngi nhp th trong lng Trinh N Maria v lm ngi (S 456).
Ngi Li tr thnh xc phm cu ri chng ta, ha gii chng ta li vi Thin Cha : Ngi yu mn ta, v sai Con ca Ngi
n lm hy sinh n t ti li ta (1 Ga 4,10) ; Cha sai Con n lm ng cu th gian (1 Ga 4,14) ; ng y t hin l ct
ti li, v ti li khng c trong Ngi (1 Ga 3,5) - (S 457).
Bnh tt, bn tnh ca chng ta cn c cha lnh ; sa a, n cn c nng dy ; cht, n cn c phc sinh. Chng ta nh mt
s thin, cn phi c li. Chng ta b giam cm trong bng ti, cn phi mang nh sng n cho chng ta. Chng ta b bt, cn phi c
ngi n cu. Chng ta b t, cn phi c ngi gip . Chng ta l n l, cn c ngi gii phng. Cc l do y khng quan trng sao ?
Chng khng ng lm cho Thin Cha phi xc ng n mc phi xung cng bn tnh nhn loi chng ta ving thm, v nhn
loi trong tnh trng khn kh v bt hnh ? (S 457).
Ngi Li tr thnh xc phm chng ta nhn bit tnh yu ca Thin Cha : Ni iu ny hin t gia ta lng mn ca Thin Cha :
l Thin Cha sai Con Mt ca Ngi n trong th gian, ng hu ta c sng nh Ngi (1 Ga 4,9). Thin Cha yu mn th gian
nh th n ni ban Con Mt ca Ngi, ng hu ai tin vo Ngi khi phi h i, nhng c s sng i i (Ga 3,16) - (S 458).
Ngi Li tr thnh xc phm nn gng mu thnh thin : Hy mang ly ch ca Ta vo mnh m th gio vi Ta, v Ta hin lnh
v khim nhng... (Mt 11,29). ng v s tht, s sng chnh l Ta. Khng ai n vi Cha c m li khng nh Ta (Ga 14,6).
Cha Cha, trn ni Bin Hnh, ra lnh : Hy nghe li Ngi (Mc 9,7). Ngi Li Nhp Th thc s l mu mc tm mi phc v l tiu
chun cho L Lut mi : Cc ngi hy yu mn nhau nh Ta yu mn cc ngi (Ga 15,12). Tnh yu y i hi s t hin nh Ngi
(S 459).
Ngi Li tr tr thnh xc phm cho chng ta thng phn bn tnh thn linh (2 Pr 1,4). y l l do khin Ngi Li lm ngi, v
Con Thin Cha tr nn con loi ngi : cho con ngi c hip thng vi Ngi Li v nhn lnh tng quan lm Con Thin Cha, tr
nn con ci Thin Cha.
Con Thin Cha lm ngi thn ha chng ta. Con Duy Nht ca Thin Cha, mun chng ta thng phn thn tnh ca Ngi, Ngi m
nhn bn tnh ca chng ta, chnh Ngi, khi lm ngi, lm cho con ngi tr nn thn linh (S 460).
B. NHP TH.
Ly li thnh ng ca thnh Gioan (Li thnh xc phm - Ga 1,14), Gio Hi gi l nhp th s kin Con Thin Cha m nhn bn
tnh nhn loi hon thnh vic cu chng ta ni bn tnh y. Trong mt bi thnh thi c Phaol ghi li, Gio Hi ca ht mu nhim
Nhp Th :
Ngi phn l phn ca mt v Thin Cha,

nhng Ngi khng ngh phi ginh cho c
chc v ng hng cng Thin Cha.
Song Ngi hy mnh ra khng,
l lnh ly thn phn ti i,
tr thnh ging hn ngi ta ;
em thn i lt ngi phm,
Ngi h mnh thp hn,
tr thnh vng phc cho n cht,
v l ci cht thp gi. (Pl 2,6-8) - (S 461)
Th Dothi ni n cng mu nhim y :
Bi lc vo trn gian Ngi ni :

Hy sinh cng l vt Ngi chng mng,
nhng Ngi nn nn thn xc cho con.
Cc l ton thiu v t ti, Ngi chng oi
by gi Con ni : Ny Con n ...
thi hnh mun Ngi ... (Dt 10,5-7) - (S 462)
Tin vo mu nhim Nhp Th ch thc l du hiu c th ca c tin Kit-gio : Ni iu ny anh em bit c Thn Kh ca Thin
Cha : Phm thn kh no tuyn xng c Gisu Kit n trong xc tht l thuc v Thin Cha (1 Ga 4,2). l s xc tn y hoan
lc ca Gio Hi ngay t lc ban u, khi Gio Hi ca ht mu nhim ln lao ca chn o : Ngi hin hin trong xc tht (1 Tm 3,16)
- (S 463).
C. C KIT L THIN CHA THT V L NGI THT.
Nhng lc gio ban u chi nhn tnh ch thc ca c Kit (o thn thuyt gc ng o) thng xuyn hn l chi thn tnh ca Ngi.
T thi cc thnh Tng , c tin Kit-gio nhn mnh s Nhp Th ch thc ca Con Thin Cha n trong xc tht. Nhng t th k
III, Gio Hi phi khng nh, chng Paul de Samosate, trong Cng ng hp ti Antiokia : c Gisu Kit l Con Thin Cha do bn
tnh, ch khng do tuyn chn (dng t thuyt). Cng ng chung u tin hp ti Nix nm 325, tuyn xng trong tn biu l : Con
Thin Cha c sinh ra, ch khng c to thnh, cng mt bn th vi Cha Cha (homoousios) v kt n Ari ch trng Con Thin
Cha c t h v v t mt bn th khc Cha Cha (S 465).
Lc gio Nestri nhn ni c Kit mt nhn v gn lin vi Ngi v thn linh Con Thin Cha. Chng li lc gio y, thnh Cyrillo
Alexandria v Cng ng chung th ba hp ti phs tuyn xng Ngi Li, kt hp trong ngi v mnh, vi mt thn xc c linh
hot bi linh hn c l tr, tr thnh ngi. Nhn tnh ca c Kit khng c ch v no khc ngoi ngi v thn linh Con Thin Cha,
ng m nhn nhn tnh v lm thnh ca mnh. V l do , Cng ng phs tuyn b nm 431 c M tr thnh M Thin
Cha thc th v th thai Con Thin Cha : M Thin Cha, khng phi v Ngi Li nhn lnh bn tnh thn linh, nhng v nhn lnh t
M thn xc vi linh hn c l tr. Ngi Li kt hp vi thn xc y trong ngi v ca mnh, nn c coi l sinh ra theo xc phm (S
466).
Lc gio c tnh thuyt khng nh rng nhn tnh chm dt hin hu ni c Kit khi c m nhn bi ngi v thn linh Con
Thin Cha. Chng li lc gio ny, Cng ng chung th t hp ti Chalcdoine, tuyn xng nm 451:
Theo sau cc gio ph, chng ti ng thanh dy phi tuyn xng Mt Cha Con duy nht (un seul et mme Fils), c Gisu Kit
Cha chng ta, cng mt ng va trn ho v thn tnh, va trn ho v nhn tnh, cng mt ng va l Thin Cha tht va l ngi
tht, c linh hn thing ling v thn xc, ng bn th vi Cha Cha v thn tnh, ng bn th vi chng ta v nhn tnh, ging chng
ta mi ng, ngoi tr ti li (Dt 4,15) ; c sinh ra bi Cha Cha t mun thu xt v thn tnh, trong nhng ngy sau cng, v chng
ti v cu ri chng ti, Ngi sinh ra bi Trinh N Maria, ng l M Thin Cha theo nhn tnh.
Cng mt c Kit duy nht, l Cha, l Con duy nht, m chng ta phi nhn bit trong hai bn tnh khng ln ln, khng thay i,
khng phn chia, khng tch ri. S khc bit bn tnh khng mt i v s kt hp, c im ca mi bn tnh u c bo ton v kt
hp trong mt ngi v duy nht (une seule personne et un seul hypostase) (S 467).
Sau cng ng Chalcdoine, c ngi cho rng nhn tnh ca c Kit l mt loi ch v (sujet personel). Cng ng chung th nm
hp ti Constantinople nm 553, tuyn xng chng li h : Ch c mt ngi v duy nht l Cha Gisu Kit, l mt trong Ba Ngi. Tt
c nhng g thuc v nhn tnh c Kit phi c gn cho ngi v thn linh nh l ch th, khng nhng cc php l, m c nhng au
kh v s cht na : ng b ng inh trong xc phm, c Gisu Kit Cha chng ta, l Thin Cha tht, l Cha vinh quang v l mt
trong Ba Ngi (S 468).
Gio Hi tuyn xng rng c Gisu va l Thin Cha tht, va l ngi tht (khng tch bit), Ngi ch thc l Con Thin Cha lm
ngi, ngi anh em ca chng ta, nhng vn l Thin Cha, Cha chng ta.
Ngi vn l ng Ngi l, Ngi m nhn iu Ngi khng l - phng v Rma ht nh vy. Phng v thnh Gioan Kim Khu loan
bo v ht : Ly Cha Con duy nht v Ngi Li Thin Cha, tuy l bt t, cu ri chng ti, Ngi nhp th ni cung lng M Thin
Cha, ng mi mi l Trinh N Maria. Ngi, khng thay i, nhng lm ngi, chu ng inh. Ly c Kit l Thin Cha, ng
tiu dit t thn bng ci cht ca mnh, ng l mt trong Ba Ngi, ng cng c tn vinh vi Cha Cha v Cha Thnh Thn, xin
hy cu chng ti !. (S 469).
D. CON THIN CHA L NGI NH TH NO ?
Trong s nhim hip ca bin c Nhp Th, bn tnh nhn loi c m nhn ch khng phi b tan bin (absorbe). Tri qua cc th
k, Gio Hi tuyn xng c Kit c trn vn linh hn v thn xc nhn loi, lin h vi sinh hot tr thc v mun. ng thi Gio
Hi cng thng xuyn nhc li rng bn tnh nhn loi ca c Kit thuc v ngi v thn linh Con Thin Cha, ng m nhn
bn tnh y. Tt c nhng g Ngi l v Ngi lm do Mt trong Ba Ngi. Con Thin Cha thng cho nhn tnh ca mnh t cch ngi v
trong Ba ngi (cch th hin hu trong Ba Ngi). Nh th, ni linh hn v thn xc, c Kit din t, theo kiu loi ngi, li sng thn
linh ca Ba Ngi Thin Cha (S 470).
1. Linh hn v tri thc nhn loi ca c Kit.
Apollinaire de Laodice khng nh l trong c Kit, Ngi Li thay vo ch linh hn hay tinh thn. Chng li sai lm y, Gio Hi
tuyn xng rng Cha Con vnh cu m nhn mt linh hn c l tr nhn loi (S 471).
Linh hn nhn loi m Con Thin Cha m nhn, c tr thc nhn loi thc s. Tri thc nhn loi khng th v hn : tri thc y th
hin trong nhng iu kin lch s ca cuc sng trong khng gian v thi gian.
Chnh v vy Con Thin Cha chp nhn, khi lm ngi, ln ln trong khn ngoan, vc dng v n sng (Lc 2,52) ; trong cuc sng,
con ngi phi hc hi bng kinh nghim. iu ph hp vi vic Ngi t h mnh trong thn phn ti i (Pl 2,7) - (S 472).
Tri thc thc s nhn loi ca Con Thin Cha din t s sng thn linh ca ngi v Ngi. Bn tnh nhn loi ca Con Thin Cha, khng
bi chnh mnh, m bi s hip nht vi Ngi Li, bit v biu l tt c nhng g ph hp vi Thin Cha. Trc ht l vic Con Thin
Cha lm ngi bit Cha Cha cch thm su v trc tip. Cha Con cng cho thy, trong tri thc nhn loi ca Ngi, s thu sut thn
linh v nhng t tng n kn trong tm hn con ngi (S 473).
V s kt hip vi Khn ngoan thn linh, tri thc nhn loi ca c Kit bit cch trn vn cc nh i i ca Thin Cha, m Ngi
n th gian mc khi. iu m Ngi nhn rng khng bit trong lnh vc ny, ch khc Ngi tuyn b khng c s mng mc khi
(S 474).
2. ch nhn loi ca c Kit.
Gio Hi tuyn xng ti Cng ng chung th su (Constantinople III nm 681) rng c Kit c hai ch v sinh hot, thn linh v
nhn loi, khng phi i lp nhau, nhng cng tc vi nhau mt thit. Ngi Li Nhp Th mun thc s vi t cch l ngi (trong
vng phc i vi Cha Cha) tt c nhng g m Ngi quyt nh vi t cch l Thin Cha cng vi Cha Cha v Cha Thnh Thn
cu ri chng ta. ch nhn loi ca c Kit vng theo ch thn linh, khng cng cng khng chng li, nhng tng phc ch ton
nng y (S 475).
3. Thn xc ch thc ca c Kit.
V Ngi Li Nhp Th thc s m nhn nhn tnh, thn xc c Kit b gii hn (dlimit). Do khun mt con ngi c Gisu c
th c v ra. Ti Cng ng chung th su, Gio Hi quyt nh cho php din t Ngi bng nhng nh tng thnh (S 476).
ng thi Gio Hi cng nhn nhn rng, trong thn xc ca c Gisu, ng Thin Cha t bn cht v hnh, tr nn hu hnh trc
mt chng ta. Nhng nt c th c nhn ca thn xc c Kit din t ngi v thn linh Con Thin Cha. Ngi Con m nhn cho
mnh nhng nt ca thn xc con ngi n mc , khi nhng nt y c v trong mt bc nh thnh, c th c tn knh, bi v, khi
ngi tn hu tn knh nh tng, thc s tn knh ng c v trong y (Nice II nm 787) - (S 477).
4. Tri tim ca Ngi Li Nhp Th.
c Gisu bit v yu mn chng ta tt c v tng ngi, khi Ngi cn sng, khi Ngi hp hi, khi chu kh nn v np mnh cho mi
ngi chng ta : Con Thin Cha yu mn ti v np mnh v ti (Gl 2,20). Ngi yu mn chng ta bng mt tri tim nhn loi.
V l do , Thnh Tm c Gisu, b m thu v ti li chng ta v cu ri chng ta, c coi nh l du ch v biu tng tuyt ho
nht ca tnh yu m ng cu th khng ngng dng ln Cha Cha hng hu v dng cho mi ngi.
22/11/2017 C GISU TRC KHI C KIT-GIO
C GISU TRC KHI C KIT-GIO

MT N LC HIN I TR V
VI C GISU LCH S.
(JESUS BEFORE CHRISTIANITY - Albert Nolan)
LM Micae Trn nh Qung
I. TC GI V TC PHM.
y l mt tc phm c in i in li nhiu ln k t n bn u tin nm 1976 (n bn chng ta kho st l n bn nm 1992 c sa

cha). Nh thn hc Harvey Cox coi y l mt "s ti to vn tt chnh xc nht v qun bnh nht v cuc i ca c Gisu lch s".
Tc gi l mt linh mc dng a Minh sng Nam Phi. Vo thi im tc phm c xut bn, Nam Phi l quc gia giu c nht Chu Phi, nhng
ch c mt thiu s da trng nm gi ton b quyn lc kinh t v chnh tr. y cng l quc gia duy nht trn hnh tinh thc hin ch phn
bit chng tc (apartheid), hp thc ha s phn chia bt cng gia cc chng tc v thnh phn x hi v tt c cc lnh vc i sng. Nh
nc dng bo lc gii tn hoc dp tan bt c hnh thc ni dy u tranh no.
Chnh trong bi cnh ny m tc phm "c Gisu trc khi c Kit-gio"

ra i. Tc gi mun gi s ip cho cc nc thuc th gii th ba
(nh ng trang u sch), l nhng nc c nhng iu kin t nhiu ging nh trn. ng ni cho chng ta v mt th gii thng xuyn
cm nghim n gii hn cui cng s kinh hong v phi l ca cc mu thun x hi.
Nhng tc gi cng mun nhn mnh rng c mt ngi nhn danh Thin Cha ln ting gii phng cho con ngi ng thi v cho c nhn
loi. Ngi l Gisu Nazareth, mt Gisu c trc v trn Kit-gio. Da vo hon cnh ng sng v vo kt qu ca khoa ch gii hin i,
tc gi gip ta nhn c Gisu bng con mt ca ngi ng thi vi Ngi. ng mun gii thiu c Gisu trong thc t lm ngi trc khi Ngi
tr thnh i tng ca nim tin Kit-gio. Trong mt hon cnh c nhiu bt cng v tai ha thi y, c Gisu chn la th no, u tranh
th no, tm tnh ca Ngi i vi Thin Cha v con ngi ra sao.
Tm hiu mt c Gisu nh th lm g ? Nh tc gi ni trong phn dn nhp, tc phm ca ng khng nhm i tm s tht lch s v c
Gisu. iu ng quan tm l nhng ni kh au hng ngy ca bit bao nhiu ngi. Th nn ng mun ra mt cch p ng. Nh vy, tc
phm c mt mc ch rt thc tin.
II. NI DUNG TNG QUT.
Ngoi phn dn nhp, sch gm 4 phn. Sau phn ni v tai ha ca thi i l 2 phn trnh by hnh ng v li rao ging ca c Gisu. Phn
cui bn v s ng gia c Gisu v quyn lc ng thi.
Trong phn I, trc ht tc gi cho bit cch ng tip cn vi c Gisu lch s : khng da trn kin tin thin, nhng cn c vo hon cnh
lch s hm nay tm hiu s tht v c Gisu (hoc, ni chung, s tht ca qu kh). Vy hon cnh hin nay nh th no ? C nhng tai
ha ln e da s sng cn ca c hnh tinh. V ngi ta lo s khng c cch gii quyt chng. c Gisu cng tng phi ng u vi mt
vn nh th, tuy mt tm mc nh hp hn. ( thi i Ngi, ngi ta ngh rng tn th sp n ni). Trong bi cnh i ha , c Gisu
http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/THANHOC/MotNoLucHienDai.htm 1/9
dn thn, hng v cuc gii thot ton din v s hon thnh vn mnh ca con ngi. Vy chnh hon cnh y tai ha hin nay cho php
ta nhn v c Gisu mt cch tht mi m v bt ng, c th bit Ngi mun ni g vi ta lc ny (ch.I).
c Gisu dn thn ra sao ? chn la v quyt nh lm g ?
iu quan trng l cn bit chnh nhng li c Gisu ni v nhng vic Ngi lm (ipsissima vox et facta)
. Nhng iu quan trng hn l khm
ph ra nh nguyn thy ca Ngi (ipsissima intentio)
. Bit cc li ni v vic lm, vic ch c gi tr trong mc chng cng gip ta khm
ph ra nhng nh nguyn thy ca c Gisu . (tr.14)
Tc gi ly ngay s kin khi u cuc i cng khai ca c Gisu : Ngi chn Gioan lm php ra cho mnh. S kin ny t ra cho thy
c Gisu quyt nh i vi Gioan Ty Gi hn l vi bt c nhn vt hay phong tro no khc ca thi y. V hiu c Gioan khc nhng ngi
ng thi ch no tc l nm c u mi gip nh hng t tng ca c Gisu. Gioan khc vi mi hng ngi ng thi. ng l mt
ngn s, cnh co v tai ha sp n, tuyn b c mt ngi sp nhn danh Thin Cha xt x Israel, nhng cng loan bo n Thin Cha cu
. Li cnh co cng nh li ha hng ti ton dn v tng ngi. H phi hi ci tht lng, qua vic lnh nhn php ra ca Gioan.
Lc y Gioan l nhn vt duy nht gy n tng mnh ni c Gisu. Th nn Ngi hng ng li ng, v ng lm php ra cho mnh.
Cng nh Gioan, Ngi thc mt cuc tn ph s xy ra cho ngi Dothi, v h ng vi ngi Rma.
C nhng ln c Gisu tin bo thm ha s xy n cho Girusalem (Lc 19,43-49 ; 21,20-24...)

. Nhiu nh ch gii khng my quan tm ti
nhng on vn v li tin bo ny, v cho rng chng ch c vit thm vo, sau khi thm ha xy ra nm 70 (vaticinia ex eventu)
. Nhng
nhng nghin cu mi y cho thy khng phi nh th. C.H.Dodd (trong cun The fall of Jerusalem and the abomination of desolation, Journal
of Roman studies, 1947, pp. 47-75) dn chng rng khng th ni cc on vn c vit sau bin c nm 70, v chng m phng nhng
li tham chiu ca Thnh Kinh v cuc sp ca Girusalem nm 586 trc Cng Nguyn, ch khng m ch ti bin c nm 70 . (tr.22-23)
Cuc tn ph ny c coi nh s xt x ca Thin Cha. Vin nh khin c Gisu phi ri l (Lc 19,41). Vy Ngi lm g ? (ch.II).
Sang phn II, tc gi ni n hnh ng ny ca c Gisu. y, s la chn ca Ngi khc vi ca Gioan : Khng lm php ra, nhng i tm
cc chin lc nh Israel. Nhng ngi ny thuc thnh phn h ng trong x hi, gi chung l nhng ngi ngho kh v b p bc, m Tin
Mng quen gi l m ng.
S au kh ca ngi ngho khng ch thiu thn, i kht cho bng phi chu xu h v nhc nh. Cng nhc nh, v Trung ng, danh gi
vinh d quan trng hn ci n, hn ngay c s sng. Ngi ngho l ngi phi l thuc ngi khc, khng danh gi, khng vinh d. Cuc i
ca h v ngha. l l do ti sao trong Tin Mng, "ngho"
c th hiu theo ngha rng bao gm tt c nhng ai b p bc, nhng ngi l
thuc vo s thng hi ca ngi khc. cng l l do ti sao "ngho"
c th bao gm tt c nhng ai hon ton cy da vo lng thng xt
ca Thin Cha, gi l ngi c tinh thn ngho kh (Mt 5,3 - tr. 29)
. c bit ngi ngho kh v b p bc li d mc bnh. M bnh tt l do
thn d gy ra, c coi l tai ha Thin Cha gi n pht v ti li ca ng s, hoc ca mt ai trong gia nh hay t tin ca ng s
(tr.32)
.
Tc gi m t kh chi tit nhng hng ngi ny, nhng ngi lm nn i a s dn chng, nhng thng ra li khng c lch s bit n.
iu ng ni l, tuy xut thn t giai cp trung lu, khng phi chu nhng thit thi ng k, nhng c Gisu li tr trn vi giai cp h ng,
ng ha mnh vi h. Ngi chn lm mt ngi sng ngoi l nh h, v thng xt nun gip v cu vt h (ch.III).
Khi cha lnh cc bnh tt, c Gisu lm khc vi cc thy thuc hay ph thy. Khng bao gi Ngi dng ba ch. Ch yu l da vo c tin
ni bnh nhn.
c Gisu khng ni, hoc t nht khng minh nhin ni rng ngi bnh c Thin Cha cha lnh, nhng ni : "c tin ca ngi cha
ngi" (Mc 5,34) . Li qu quyt ny thc s lm ngi ta phi ngc nhin. Nh bt c mt ngi Dothi o c no, c Gisu bit rng "Mi
s u c th cho ngi tin". (Mc 9,23) . Ngi c c tin tr nn ging Thin Cha, lm g cng c. i vi c Gisu, c tin l mt quyn
nng tuyt vi, mt quyn nng c th lm iu khng th lm. c tin l mt s xc tn tt v tht, xc tn rng mt iu g c th v s xy
ra, v n tt v tht, xc tn rng ci tt c th v s chin thng ci xu. Ni khc i, l xc tn rng, Thin Cha tt vi con ngi, rng Ngi c
th v s chin thng mi s d. Quyn nng ca c tin chnh l quyn nng ca s thin v s tht. M y li chnh l quyn nng ca Thin
Cha (tr.38-39).
c Gisu lm nhiu php l cha bnh cho dn.
Php l thng c coi l nhng s kin xy ra ngc vi cc nh lut ca thin nhin, v v vy khng th gii thch chng da vo khoa hc
hay l tr. Nhng y hon ton khng phi l iu Thnh Kinh mun ni qua php l. nh lut ca thin nhin l mt khi nim khoa hc ngy
nay. Thnh Kinh khng ni n t nhin v nhng nh lut ca thin nhin. Th gii l to thnh ca Thin Cha. Mi iu xy ra trn th gii,
bnh thng hay khc thng, u do Thin Cha quan phng. Thnh Kinh khng phn chia bin c thnh t nhin v siu nhin. Cch ny hay
cch khc, Thin Cha ng sau mi bin c. Hn na, nhng nh lut ca thin nhin tuy quan trng nhng khng phi l tiu chun
quyt nh iu g l php l hay khng l php l. Rt c th nhng s tch php l trong Tin Mng bao gm c nhng iu khi thy khng phi
l php l hay hin tng l lng g c. Tuy vy, iu chc chn l c Gisu lm nhng php l, tr qu, cha bnh mt cch hon
ton khc thng (tr.40-43)
.
Th nhng cc tc gi Tin Mng, d thch tm cho c kha cnh l lng c th c trong cc s vic, vn ghi nhn rng c Gisu rt d dt
trong vic lm php l, v t chi khi ngi ta i hi n. Ngi coi i hi nh th l thiu lng tin v l i hi ca ma qu (ch.IV).
Khi ng v pha ngi ngho, c Gisu thc s chung ng vi h, ng bn vi h. Qua c ch ny, Ngi gip h thot khi mc cm xu
h, nhc nh, ti li. Khi t cho h bit rng, i vi Ngi, h l nhng con ngi c tn trng, th Ngi gip h thc v phm gi con ngi.
V pha h, v thy c Gisu c ngi ta coi nh mt ngi ca Thin Cha v mt ngn s, h c th gii thch c ch thn tnh ca Ngi nh
mt c ch chng t chnh Thin Cha chp nhn h, gin tip tha th ti li ca h. Hnh vi ng bn ca Cha, s kin cc bnh tt c cha
lnh, h u hiu nh du ch ca n tha ti. Do m h vui, vui cng vi c Gisu l ngi gii thot h (ch.V).
Trn y l hnh ng ca c Gisu i vi ngi ngho kh v ti li. Trong phn III, tc gi cp ch danh li rao ging Tin Mng ca Ngi
: v Nc Thin Cha, i chiu n vi nhng quyn lc ca th gian nh tin bc, danh gi, quyn hnh.
Loan bo Tin Mng cng l mt thnh phn ca cng trnh gii thot. Ni dung ca n l Nc Thin Cha n, n cho ngi ngho kh v b
p bc. Nn tng ca n l cc mi phc (Lc 6,20). Nc Thin Cha ny ngay gia th gian, khi ngi ngho khng cn ngho, ngi b p
bc thot ch khn kh.
Li rao ging ca c Gisu v Nc Thin Cha lm cho ngi ta hy vng. Nhng lc y, nim hy vng ny khng lin quan g n ci tri, t
nht c hiu nh mt ci hnh phc i sau. V sao ? V tri l ca Thin Cha, ni Thin Cha ng. Con ngi khng th ti c. Sau
khi cht, ngi ta phi vo Shol, th gii di mt t. Ni y chia thnh 2 khu vc, mt dnh cho ngi tt, mt dnh cho ngi xu (x. Lc
16,23-26). Nim tin ca Kit-gio vo ci tri ch bt ngun t sau ci cht ca c Gisu, v ngh rng Ngi c a ln ng bn hu Thin
Cha.
Vy Nc Thin Cha m c Gisu rao ging khng phi l mt thc th trn tri, nhng l mt tnh trng tng lai th gian, khi ngi
ngho khng cn ngho, ngi p bc khng cn b p bc. N c biu th bng mt ngi nh hay mt th c tng thnh bao quanh (Mc
3,23-25. 37 ; Mt 12,25).
Qua nhng cch ni ny, chc hn c Gisu ngh v mt x hi c c cu chnh tr, theo ch qun ch, ngay trn mt t ny. Li Ngi
ni "Nc ca ti khng thuc th gian"
khng c ngha l nc hin hoc s khng trong th gian ny. Phi hiu li theo cch s dng
t ca Gioan. Trong Gioan (17,11-14.16)
, c Gisu ni Ngi v cc mn u trong th gian, nhng khng thuc v th gian. Cng phi hiu
nh vy v Nc Thin Cha : Nc Thin Cha gia th gian, nhng khng thuc v th gian, v cc gi tr ca n khc v ngc vi cc gi
tr ca th gian(tr.57-60).
i lp vi Nc Thin Cha l cc nc thin h, v nht l nc ca Satan. Satan dng tay chn l nhng nh cm quyn tn c thng tr
ngi ngho. c Gisu coi hnh ng gii thot ca Ngi nh mt vic chin u ginh quyn, chng li Satan. Ngi cng xc tn rng Nc
Thin Cha s c ngy chin thng nc Satan, thay th n ngay trn mt t ny. Thay l em cc gi tr tt th vo cc gi tr xu. Vy u l
cc gi tr xu ca th gian phi c thay th bng cc gi tr tt ca Nc Thin Cha ? (ch.VI).
(T chng VII n chng X, tc gi ni ln s khc bit gia Nc Thin Cha v nc th gian).

Th gian coi tin bc l ch. Nu mun tm kim Thin Cha v Nc ca Ngi th phi loi tr ch ny. Ngi giu ch c th vo Nc Thin
Cha nu h bit t b ca ci (Mc 10,17tt). Ni ng ra, ca ci phi t b hay bn i l nhng ci thng d v khng c coi s g l ca
ring (Cv 4,32 ; 44-46). Hn na, phi bit chia s ch khng thun ty b th (ch.VII).
Th gian coi trng danh gi. ng Phng, danh gi cn c coi trng hn c tin bc. Ngi khng c a v danh gi l ngi cng inh
trong x hi, b khinh mit. c Gisu t gic s phn bit giai cp ny, cho thy phi t ln hng u phm gi con ngi, ch khng phi danh
gi hay a v. C th thy th d trong vic Ngi ln n ngi Bit phi tm danh gi ni dn chng. l hng ngi o c gi. Khng c ch
cho h trong Nc Thin Cha, ni khng cn phn bit ng cp, ni mi ngi c yu thng tn trng trong t cch con ngi, ni dnh
cho nhng ai hon ci nn nh con tr, tc nhng ngi khng a v, khng th gi, trong c th l nhng ngi ngho kh v b p bc.
Khi dy ngi ta hon ci nn nh con tr c th vo Nc Thin Cha, c Gisu khng c cao tr em v chng ngy th, v ti, tht
th. Ngi hiu chng cng c nhng lc ngang bng, iu m Ngi c ln nhc n trong mt d ngn, trong nhm Bit phi c so snh
vi nhng a tr chi ngoi cng trng, khng bit ma theo ting so, khng bit khc theo ting than van (Lc 7,31-32) . Tr em y l hnh
nh sng ng v s nh b, thp km, tri vi cao sang, a v, danh gi, nn l biu tng ca tt c nhng ai c a v thp km nht trong x
hi, v ca nhng ngi bit t b mi tham vng v danh gi, a v (tr.69).
Vy cng nh vic t b ca ci, ngi ta cng phi t b c mun c danh gi, a v, san sng lm ti t mi ngi (ch.VIII).
Th gian c bit n s lin i, yu thng, nhng l s yu thng cc b trong phm vi quc gia, chng tc, phe nhm, nht l gia nh h
hng. Nhng trong Nc Thin Cha, s lin i yu thng ny phi c thc hin vi mi ngi v tng ngi, bt k l ai, thm ch vi c k
th. Lin i vi c nhn loi l mt thi c bn, vt ln trn bt c hnh thc yu thng hay lin i no khc.
"K no n vi Ta m khng ght cha m, v, con ci, anh ch em mnh, v c mng sng mnh na, t khng
Luca c ghi li li c Gisu ni :
ng lm mn ca Ta" (Lc 14,26). Cc nh ch gii lun cho rng, v ngn ng Dothi Aram ngho nn, nn ting "ght" c s dng ch
tt c nhng thi khng phi l yu. N c th c ngha l ght, th , dt b, khng yu mt ngi no hn. Chng ta bit, theo mch vn,
c Gisu i hi s dt b, tc l khng c yu gia nh hay ngi thn thuc hn. iu ny khng sai, nhng nu ch hiu nh th, chng ta
khng nh gi ng cch suy ngh ca c Gisu v ca cc ngi ng thi.
Nu nh yu c ngha l lin i th ght l khng lin i. c Gisu i s lin i gia nh phi c thay th bng mt s lin i c bn hn
vi mi ngi. D nhin, iu ny khng c ngha l phi khai tr ngi thn. H cng c k vo s lin i mi v h cng l nhng con ngi.
Cng khng c ngha l phi yu ngi thn t hn yu ngi khc. y, ci phi thay i chnh l nn tng ca tnh yu. Ngi thn c yu
khng phi v h l gia nh h hng ca mnh, nhng v h cng l nhng con ngi (tr.76)
.
Ring thi yu thng k th l mt kha cnh trit nht, cch mng nht. Chnh c Gisu thc hin mt s lin i yu thng nh
vy (ch.IX).
X hi th gian cn c quyn hnh, lut l. Nhng Satan bin quyn hnh thnh phng tin thng tr v p bc con ngi. Trong Nc Thin
Cha, quyn hnh l phc v v gip con ngi c th sng t do. i vi l lut (v truyn thng), c coi l phng tin cc nh lnh
o Dothi thi hnh quyn, c Gisu mun gii thot ngi ta khi n, khng phi bng cch hy b hay sa i, m bng cch nh ci
ngai thng tr ca n, v n tr thnh gnh nng, trong lc l ra n phi phc v con ngi (ch.X).
c Gisu cng b Nc Thin Cha n. hiu kiu ni "Nc Thin Cha n", tc gi gii thch cch ngi Dothi hiu v thi gian, khc vi
chng ta hm nay, cho thy r thi ca c Gisu, tuy trng vi thi ca Gioan Ty Gi, nhng l mt thc ti hon ton mi, khc hn thi
ca Gioan (ch.XI).
Chng ta quan nim thi gian nh mt khong cch c th o c bng gi pht thng nm, khng cn lu n ni dung ca n. C th gi
n l thi gian s lng (quantitative time)
. Cn ngi Dothi xa ni v ngh v thi gian nh mt cht lng (quality). Phi c ni dung. Phi
bit n l loi thi gian no : thi ca ting ci hay ting khc, thi chin hay thi bnh... Th d r rng nht l on sch Ging Vin 3,1-8.
Thi ca Gioan Ty Gi v thi ca c Gisu, xt nh l thi gian s lng th k nh trng vi nhau, nhng xt nh l thi gian cht lng th
khc hn nhau, nh gia c v mi, bun v vui, phn xt v cu . Tuy nhin, hai thi khng i nghch nhau. C Gioan ln c Gisu u
cho thy hnh ng ca Thin Cha, nhng cc Ngi ni v nhng thi gian v hon cnh khc nhau.
Tc gi khai trin kh di quan nim ca ngi Dothi v thi gian, gip ta hiu, chng hn, v sao Nc Thin Cha, thi cnh chung, va
ang c li va s n. (Xin c chnh bn vn).
Sau , tc gi minh gii thm t iu v Nc Thin Cha. Nc Thin Cha khng phi c xy dng nn, ngay c do c Gisu, nhng ch c
th n, v n l hng n Thin Cha ban. iu kin lm cho n c th n mt cch c th l hon ci, tin, cy, thng xt. Nh vy, hoc Nc
Thin Cha n, hoc th vo l tai ha n. Tt c l do s la chn ca con ngi. Nhng d tai ha c n nh xy ra cho ngi Dothi
nm 70, th Nc Thin Cha cng vn s n, bi v Thin Cha c ting ni cui cng (ch.XII).
Trong phn IV, tc gi cho thy s ng ca c Gisu vi cc quyn lc chnh tr v tn gio.
Mt cu hi c t ra : c Gisu c mu lt chnh quyn Rma khng ? Thc s, Ngi mun Israel c gii thot khi quc Rma,
cng y nh tm trng ca nhng ngi Zlt, Bit phi, Essni hay bt c ai khc. Theo cc hc gi, nhiu on Tin Mng trong Luca (c bit
kinh Benedictus) c chp li t mt ngun nguyn thy gi l Luca nguyn thy (Proto-Luke) vit trc nm 70. Khng ging vi phn nhiu
ngun khc, Luca nguyn thy ny lun m ch cuc gii phng Israel v phng din chnh tr. y l nim hy vng ca ton dn. c Gisu p
ng, nhng chc chn khng theo cch bo ng ca phi Zlt. Ngi mun gii phng Israel bng cch khuyn h ci ha ni tm, khuyn h
quan st nhng du ch thi i (trong hon cnh by gi, nhng du ch ny l du ch ca mt i ha sp xy n, x. Lc 12,54 ; 19,43 ;
17,37).V khng th thng ngi Rma bng qun s, nn cch duy nht c gii thot khi k th l yu thng k th. y khng phi l
chuyn cam lng ngi Rma h. c Gisu mun nhm ti nguyn nhn tn cn ca mi p bc v thng tr, tc l khng c lng thng
xt (tr.115-116).
ng ch yu l i vi giai cp lnh o Dothi-gio. Khng phi v gii ny cng tc vi quc Rma, nhng v h thiu lng thng xt
i vi cc thnh phn ngho kh. So vi s p bc ca quyn lc Rma ang thng tr, s p bc ca gii ny cn t hi hn (ch.XIII).
Ngoi nhng li ph phn ca c Gisu dnh cho h, c mt hnh ng cho thy r hn s ng ny. l vic Ngi ui cc con bun ra
khi n th. Cc u mc coi sc nh Thin Cha hn c dnh dp vo vic bun bn v i chc tin bc ny, bng cch cho php hoc c th
ng la, trc li. Vic xua ui con bun chnh l mt hnh vi t co mnh m gii lnh o Dothi-gio. Nhng cng t sau bin c ny, mt
s ngi tm cch mu hi c Gisu, khin Ngi khng th cng khai hot ng vng Giua (ch.XIV).
Trong giai on ny, c th c Gisu b cm d dng bo lc nm ly quyn hnh, mi ngi nhn Ngi l ng Cu Th, Vua dn Dothi.
Tc gi nu ra 2 s kin bin minh cho ngh trn : s kin 5000 ngi n ng t hp mt ni vng v gp c Gisu v cc mn
(Mc 6,30tt); s kin Phr mun chng li nhng iu c Gisu tin bo v s phn ca Ngi (Mc 8,31t)
. Thc ra, c Gisu c b cm d dng
bo lc nm ly quyn hnh i na cng khng phi chuyn l. Ngi tng b cm d tng t trong hoang a. Th nhng, cng nh trong
hoang a, Ngi thng cm d ca m ng v ca Phr (tr.132-134)
c Gisu khng phi l con ngi ch ha trn nguyn tc. Ngi khng bc b bo lc bt c di hnh thc no hay trong bt c hon cnh
no. Tuy nhin, i vi Ngi, trong hon cnh thc t lc , dng bo lc chim quyn l t st, l tai hi cho dn v v th tri vi mun
ca Thin Cha. Hn na chp nhn lm vua trn mt dn khng thi hnh bn phn ca mnh i vi Nc Thin Cha, v a dn y vo cuc
chin, l lm cng vic ca Satan (Mt 4,8). Nht l khng th dng bo lc thit lp mt vng quc trong mi ngi c gii phng ton
din (ch.XV).
Cng nh cc ngn s, c Gisu thy trc mnh s phi chu kh v chu cht. Tuy nhin, theo Ngi, c au kh ln ci cht gn lin vi s
kin Nc Thin Cha n. Ngi t nguyn chp nhn au kh v ci cht l phc v n cu ri ca mi ngi. Cht l li thot duy nht
theo ui cng cuc phc v ny.
V sao li l li thot duy nht ? Khng cn cch la chn no khc sao ? Chc chn c Gisu bit r nhng nguy him do nhng iu Ngi ni
v lm mang li. Hr ang tm git Ngi (Lc 13,31).
Sau s c thanh ty n Th, nhiu ngi trong gii lnh o cng mu hi Ngi (Ga
7,1). Ngi phi la chn : hoc sng ln lt hoc xut u l din. Nu sng ln lt, Ngi khng th gy cho ngi ta nim tin vo Nc Thin
Cha, nh Ngi tng lm. Cn xut u l din tip tc s v th chc chn phi cht. c Gisu chn gii php th hai, v qu cm i
ln Girusalem (Lc 9,51),
bi v l cch duy nht tip tc phc v nhn loi, cch duy nht ng li vi th gian(Ga 7,2-4)
, cch duy nht
lm chng cho Nc Thin Cha. Vic lm ni nhiu hn li ni, nhng ci cht cn ni nhiu hn vic lm. c Gisu cht Nc Thin
Cha c th n (tr. 140-141) (ch.XVI).
Trc khi ni n ci cht ca c Gisu, tc gi c mt nhn nh chung v Ngi, trong t cch mt con ngi, nh mt dung mo vt hn ln
trn mi nhn vt trc cng nh ng thi, mt con ngi c s c lp phi thng, s dng cm tuyt vi, s trung thc v song, rao ging
v hnh ng m khng cn quyn bnh buc ngi ta theo.
Khi ging dy, c Gisu mun cho ngi ta thy iu Ngi thy, tin iu Ngi tin. Nhng Ngi xc tn v chn l ca nhng iu Ngi
thy v tin. Chnh iu ny lm cho ngi ta c cm tng li Ngi ging dy c th gi, c quyn. Khc vi cc k lc, Ngi khng bao gi ni
ti th gi ca truyn thng rabbi, ngay c th gi ca chnh Thnh Kinh. Ngi cng khng da vo quyn bnh ca mt ngn s, l quyn bnh
trc tip do Thin Cha. Quyn bnh duy nht m Ngi ni ti l quyn bnh ca chn l. V nu quyn bnh ca Thin Cha c coi l quyn
bnh ca chn l th qu c Gisu ni ti quyn bnh ca Thin Cha, v c quyn bnh ny. c Gisu khng mong ngi ta vng li Ngi,
nhng mong h vng phc chn l, sng theo s tht (tr.150-151) (ch.XVII).
Cui cng, con ngi y b bt v x t. Nh tc gi lp lun, khng phi ta n tn gio Dothi m chnh ta n Rma ra lnh bt v kt
n c Gisu, v cho Ngi l mi e da nghim trng trong lnh vc chnh tr. Cn vai tr ca cc nh lnh o Dothi ch l bt np Ngi cho
ngi Rma (ch.XVIII).
Kt thc cho tc phm ca mnh, tc gi hng ngi c ti ch tin vo c Gisu. Tin v nhng g cm nhn v Ngi, nh cc Kit-hu s
khai tin qua nhng g h cm nhn v Ngi. Tin l chn c Gisu lm Cha v loi b nhng cha khc. Chn Ngi lm Cha tc l ly Ngi
lm nguyn y cho nhng g chng ta bit v Thin Cha. Qua c Gisu, chng ta bit Thin Cha chng ta l mt "Deus humanissimus"
(Schillebeeckx). Lng tin phi c din t bng vic lm trong i sng. Khi u l c gng c nhng du ch ca thi i, thy s d ang
hot ng chng li con ngi. Th nhng tai ha ang e da y li l c may c nht cho Nc Thin Cha n, nu ta c lng tin v thng
xt. iu quan trng l phi quyt nh v hnh ng (ch.XIX).
III. TNG CH LC.
tng ch lc ca tc phm l lng thng xt (compassion) m c Gisu t ra i vi con ngi ngho kh v b p bc. tng y nh
mt si ch xuyn sut tc phm. y l thc t khch quan, nu kho st nhng li ni v vic lm ca c Gisu. y cng l thm ch
quan ca tc gi mun lm ni bt thi ny ca c Gisu, nhm mi gi con ngi ngy hm nay cng bit th hin mt thi nh vy i
vi ngi ngho kh v b p bc cn thy nhan nhn chung quanh, nht l trong cc nc thuc th gii th ba.
Cc sch Tin Mng cho thy c Gisu chnh lng thng xt m ng v cha lnh cc bnh nhn trong h (Mt 14,14). Ngi chnh lng
thng h, v h b v vt vng, nh chin khng ngi chn gi (Mt 9,36 ; Mc 6,34). Ngi chnh lng thng trc nhng git nc mt ca
b ga thnh Naim, nn ni vi b : "ng khc na" (Lc 7,13). Ngi chnh lng thng mt ngi phong ci (Mc 1,41), hai ngi m Giric
(Mt 20,34). Ngi xt thng dn chng i theo m khng c g n (Mc 8,2). Ngi lm nhng php l cu h.
C ngi ngh rng c Gisu lm nhng php l nh th nhm minh chng mnh l Msia hoc Con Thin Cha hay mt ng quyn nng. H
hon ton hiu sai v Ngi. ng lc duy nht khin c Gisu cha lnh ngi ta chnh l lng thng xt. Hn na, trong hu ht cc trng
hp ny, c Gisu cn mun mi gi dn chng chung quanh cng bit t lng thng xt (v lng tin) nh Ngi (tr.43-44).
(Bn dch ca Cha Thun cng nh ca Nhm PVGK dng t "chnh lng thng"
lt t kh tt t Splagchnizomai ca ting Hy Lp. Gc ca t
ny l Splagchnon c ngha l rut, lng, qu tim, tc phn bn trong con ngi, t pht tit ra nhng xc ng mnh m. V vy, ng t
splagchnizomai din t mt chuyn ng hoc mt sc thc y vt ln t lng d, mt phn ng t tn tm can).
Ngay c khi t "chnh lng thng"

khng c trc tip s dng i na, th nhiu ln cc s vic cng cho ta thy tnh cm ny ca c Gisu.
Chng hn nhng ln Ngi ni : "ng khc", "ng lo", "ng s"
(Mc 5,36 ; 6,5 0 ; Mt 6,25 ; Lc 10,41...). Hoc khi ng trc n th
Girusalem, chng phi v huy hong ca n lm Ngi xc ng, nhng chnh l hnh vi ca mt b ga b ng xu cui cng ca mnh vo hm
tin n th (Mc 12,41-44). Lc mi ngi ang kinh ngc khi con gi ca ng Giair c c Gisu cho sng li, th Ngi li ch ngh n
chuyn bo ngi ta cho n n (Mc 5,42-43).
iu lm cho ngi Samari tt bng tr thnh khc ngi, chnh l lng thng xt ca ng ta trc mt nn nhn b b nm bn ng, na
sng na cht (Lc 10,33). iu lm cho ngi cha gi trong d ngn v tnh ph t tr thnh khc ngi chnh l lng thng xt qu mc ca
ng i vi a con h n (Lc 15,20). iu lm cho c Gisu tr thnh khc ngi chnh l lng thng xt v bin ca Ngi i vi nhng
ngi ngho kh v b p bc.
Nh thy trn, lng thng xt ca c Gisu khng phi l mt thi m h, tru tng i vi nhn loi ni chung. Yu mi ngi chung
chung l chng yu ai c. Nhng c Gisu yu tng ngi m Ngi gp g hay ngh n. Yu v chnh h ch khng v l do no khc. Khng
mt ai b loi tr (ch c nhng ngi t loi mnh ra khi tnh yu ca Ngi). V nu c Gisu c thng xt nhng ngi cng inh hn th
l mt cch c th nht th hin s lin i vi c nhn loi. Chnh s au kh v s cht m Ngi vui lng chp nhn ni ln lng thng xt ca
Ngi i vi mi ngi (kiu ni "nhiu ngi"
trong cu "th mng sng mnh lm gi chuc cho nhiu ngi " : Mc 10,45, theo ting Dothi v
Aram, thng c ngha l "mi ngi"
) (tr.140).
Mun cho Nc Thin Cha c th n ngy hm nay, nh ta vn xin trong Kinh Ly Cha, iu kin cn thit l, cng vi lng tin v lng cy,
phi c lng thng xt. Nc Thin Cha m c Gisu mun cho ngi ta tin, l nc tnh yu v phc v, nc ca tnh huynh (t mui)
nhn loi (human brotherhood and sisterhood), trong mi ngi c yu thng v tn trng v l con ngi. Chng ta khng th tin tng
v hy vng s c mt nc nh vy, nu khng tp c lng thng xt i vi ngi ng loi. Ngy nay Thin Cha t mnh l mt ng thng
xt. Quyn nng ca Thin Cha l quyn nng ca thng xt. S thng xt ca con ngi i vi nhau lm lan ta quyn nng ca Thin
Cha trn th gii, l quyn nng duy nht c th lm pht sinh php l Nc Thin Cha (tr.101-102).
dn chng cho nhng iu mnh trnh by, tc gi da vo nhiu on vn Tin Mng, c ng ch gii theo mt chiu hng mi (ng hn,
da vo mt s nh ch gii c uy tn), hoc ch gii nhm bin minh cho tng mun nhn mnh l lng thng xt.
Ngoi nhng li dy hay d ngn r rng ni n tnh yu v lng thng xt, m ni bt nht c l l d ngn v tnh ph t (Lc 15,11t), tc gi
cn dn chng nhiu on vn khc hm cha tng thng xt. Du ch Giona chng hn, c Matthu coi l m ch vic Cha sng li (Mt
12,40) ; cn Luca th ngh rng, cng nh Giona l du ch bo cho dn Niniv ngy xa, c Gisu l du ch bo cho th h by gi (Lc 11,30).
Th nhng chc chn c mt iu c bit trong cu truyn ny. Giona ngy xa cng nh nhm Bit phi thi c Gisu, ni gin khi ngh
rng Thin Cha t ra yu ui khi khng cn quyt ging ha cho Niniv nh Ngi e da. Giona cng nh nhm Bit phi khng ngh
rng c mt Thin Cha xt thng k c ti. Nhng Thin Cha ni vi Giona : "Ngi ni gin, th c phi khng?... Ta li khng mi lng trn
Niniv c sao... trong c nhng ngi khng bit phn bit gia tay mt vi tay tri?"(Gn 4,4.11). Vy qua du ch Giona, c Gisu cng
mun ni vi nhm Bit phi : Ta li khng th thng xt nhng ngi ngho kh v b p bc hay sao ? (tr.97-98).
Mt th d khc : cu truyn chng thanh nin giu c n gp c Gisu xin lm mn , nhng khng p ng c iu kin Ngi a ra (Mc
10,17-22). Khi Ngi bo anh v bn ht ca ci, th khng phi v mt nguyn tc lun l nghim nht v tru tng no , m chnh v Ngi
thng xt k ngho. Sch Tin Mng ca ngi Dothi (ngy th) cng thut li cu truyn ny, c th gip ta hiu r hn ca c Gisu. Sau
phn u cu truyn, tc gi vit tip : Nhng anh chng giu c gi u gi tai. iu (bn gia sn) khng lm anh ta hi lng. V c Gisu
ni :"Sao ngi c th tha l gi l lut v cc tin tri ? V l lut chp rng : ngi hy yu mn tha nhn nh chnh mnh. Nhiu anh em
ngi, l con ci Abraham, phi rch ri i kht, m nh ca ngi li y dy ca ci v ngi li khng h em chng cho h" (tr.65-66).
Trong d ngn v nhng ngi lm vn nho (Mt 20,1t) v d ngn v tnh ph t, phn cui (Lc 15,25-32), vn cng l con ngi khng bit
thng xt con ngi, ngay c trong nhng quan nim thng thng v ci gi l quyn li, cng bnh. Nhng ngi lm t u ngy phn nn v
nhng ngi n sau, lm t gi, cng c tr cng nh h. Tr lng theo kiu phi chng l mt hnh vi bt cng ? Khng phi u. Tin
h nhn c l tin tr ng cho mt ngy lm vic, v h tha thun vi ch.
Nhng ng ch, cng nh Thin Cha, t lng thng xt nhng ngi tht nghip ngi i cng trng. V quan ngi cho gia cnh ca h,
ng nhn h vo lm lc cui ngy. ng khng chiu theo cng vic h lm tr lng, m chiu theo nhu cu ca h v gia nh.
Nhng ngi lm u ngy phn i v khng c lng thng xt nh ng ch. Th cng bnh ca h, ging nh ca nhm Bit phi, l th
cng bnh khng c tnh thng. H ganh t khi thy ngi khc c may mn. Nh Giona, h ly lm tic v lng thng xt v qung i ca
Thin Cha i vi ngi khc. H cng ging nh ngi con trai c trong d ngn v tnh ph t, trung thnh cn mn lm vic cho cha, khng
bao gi tri lnh, tc gin khi bit cha mnh by tic n mng a em ti li tr v. Anh ta khng bit chia s lng thng xt ca cha, nn
thy vic cha lm l bt cng (tr.119).
Cu truyn php l c Gisu lm cho bnh v c ha ra nhiu (Mc 6,35-44), c lin h vi lng thng xt, c tc gi gii thch theo mt
quan im mi, cho rng c Gisu mun dy ngi ta bit chia s ca ci.
Cu truyn ny c cc sch Tin Mng coi l mt php l. Tuy nhin trc cc php l, thng ra Tin Mng ghi nhn phn ng ca dn chng l
sng st. Nhng y khng c phn ng . Marc ch ni l cc mn khng hiu (6,52 ; 8,17-18.21). Cn Gioan cho bit dn chng coi c
Gisu l tin tri v mun tn Ngi ln lm vua (Ga 6,14-15). Theo tc gi Nolan, cu truyn ny c mt ngha su sc hn, song chnh bin c
khng phi lm mt php l ha bnh ra nhiu, m l mt v d ni bt v s chia s.
Sau lc ging dy l lc ngh n. Chc hn trong m ng c ngi mang theo lng thc, c ngi khng. Nhm ca c Gisu c 5 ci
bnh v 2 con c. Cc mn gi gii tn dn chng, h i mua n. Nhng c Gisu li bo : "Cc ngi hy cho h n".
H ly lm
thc mc. Nhng Ngi truyn cho h bo dn chng ngi xung thnh tng nhm. Cm ly bnh v c, Ngi bo cc mn em chia cho ht.
Lc ny, hoc c Gisu yu cu ai em theo lng thc th chia s cho ngi cng nhm, hoc chnh dn chng, khi thy c Gisu v cc
mn chia s ca n, cng t ng m gi ca mnh v chia bnh cho nhau.
"Php l" chnh l ch bao nhiu ngi t nhin khng gi lng thc lm ring ca mnh, v bt u chia s. Php l ch ch khm ph ra
rng chia nhau n m vn cn tha. Tc gi Tin Mng ghi nhn s cn tha l 12 thng. S vt c khuynh hng bi tng khi ta bit chia s
chng. Cng ng tn hu s khai nhn ra iu khi h chia s cho nhau nhng ci mnh c, v sau , "gia h khng c ai phi tng thiu"
(Cv 4,34).
Chia s khng mt ai cn thiu thn. l thm ca c Gisu, khng ch trong mt trng hp, mt cng ng nh, nhng l trong c th
gii. V l do thc y Ngi mong mun nh th l s thng xt v bin ca Ngi i vi ngi ngho kh v ngi b p bc (tr.64-65).
Tr V Trang Nh
22/11/2017 c Gisu Kyt, ng Thnh Ca Thin Cha
C GISU KIT, NG THNH CA THIN CHA,

Mt N Lc Trnh By
V Sng Mu Nhim c Gisu Kit
Theo Truyn Thng Ca Gio Hi.
(JSUS CHRIST, LE SAINT DE DIEU - R. Cantalamessa)

Lm. Phr Trn Vn Hi . chuyn ng.
Tc phm ca Raniero Cantalamessa (Ofm). Nguyn bn bng ting . M. R. Macina dch ra ting Php. MAME xut bn, thng 5/1993, sch dy
194 trang.
y l mt tc phm tu c rt nhiu cht liu thn hc. Trong thc t, y l nhng bi suy t v mu nhim Cha Kit m tc gi trnh by
cho cc nhn vin gio triu trong mt dp tnh tm ma vng. Qua nhng suy t ny, tc gi c gng trnh by mu nhim Cha Kit thng qua
nhng nh tnh ca cc cng ng chung u tin. c bit l cng ng Chalcdoine (451), vi ba mu nhim : Cha Gisu Kit l Thin Cha
tht, l ngi tht v l mt ngi v duy nht.
Tc gi gi cch tip cn mu nhim Cha Kit ny l "con ng tn iu" (La voie dogmatique). y l con ng truyn thng v chc chn
nht, v c chnh Cha Gisu vch ra - nh hot ng ca Cha Thnh Thn trong Gio Hi - n vi chng ta.
Tn iu khng phi l bn tng hp cc sch Thnh, cng khng c gin lc s phong ph v tn ca Tn c vo nhng cng thc kh khan
: hai bn tnh, mt ngi v. Tn iu cng khng phi l nhng c cu ng kn v loi tr, nhng l nhng "quy lut nn tng" (loi fondamentale)
m tt c suy t v sau phi tn trng v quy chiu v nh thc o cho mnh. Mi th h u c bn phn ng gp phn ca mnh vo kho
tng cn m ng, min l khng i ngc li quy lut cn bn .
Tn iu hnh thnh t vic c v suy nim Kinh Thnh di nh sng ca Cha Thnh Thn. V nu Cha Thnh Thn lm sng ng mi sinh
hot trong Gio Hi, th Cha Thnh Thn cng, v trc ht phi l hn sng ca cc tn iu cng gio. Chnh Ngi lm cho cc tn iu ta
sng, c cc tn hu yu mn v gn gi vi kinh nghim sng o ca h. Tn iu khng ch em li nhng hiu bit chc chn m cn trn
y sinh lc v sc sng cho Gio Hi. Mong mun ca tc gi l phc ha mt khoa Kit-hc mang c tnh Thnh thn (une Christologie
spirituelle). Spirituelle trc ht v lun c thc y, hng dn bi Cha Thnh Thn, v sau na n phi dn n i sng mi trong Thnh
Thn Thin Cha (vie spirituelle).
Tc phm gm 7 chng :
1. Ging chng ta mi ng, ch tr ti li.

"S thnh thin trong nhn tnh Cha Kit"
2. c Gisu Kit - con ngi mi.
"Thn tnh v nhn tnh ca Cha Gisu trong thi i hm nay".
http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/THANHOC/MotNoLucTrinhBay.htm 1/11
3. Con c tin khng ?

"Thn tnh ca Cha Gisu theo tin mng Gioan".
4. Ngi l Thin Cha tht v l s sng vnh cu.
"Thn tnh ca Cha Gisu v li loan bo v vnh cu"
5. Tri thc tuyt ho v Cha Kit.
"c Gisu Kit, mt ngi v".
6. Con c yu mn Ta khng ?
"Tnh yu i vi Cha Gisu".
7. ng c thn kh no cng tin.
"Nim tin vo thn tnh ca Cha Kit trong thi i hm nay".
V khi i t nhng tn iu, nn nhn vo mc lc v b cc cc chng, tc phm c v kinh in v t hp dn, nhng khi c li rt hp dn v
mi m. Tc phm c th gip cng c kin thc va rt gn vi i sng thing ling v c li cho vic ging dy. ng nh li nhn xt ca
trit gia Soren Kierkegaard m tc gi nhiu ln trng dn : "Cc nh thc tn iu (la terminologie dogmatique) ca Gio Hi thi u, ging
nh mt lu i thn tin, trong cc nng cng cha v nhng v hong t ang chm trong gic ng su. Ch cn nh thc l h s tri dy
trong tt c nh huy hong" (Kierkegaard, Journal II a, 110).
I. GING CHNG TA MI NG, CH TR TI LI (Dt 4,15).

"S thnh thin trong nhn tnh ca c Kit"
Trong Tn c, c Gisu Kit c nhiu ln c xng tng l "ng Thnh ca Thin Cha" (Lc 4,34 ; Lc 1,35 ; Kh 3,7). Thnh l g ?
Trc ht l khng vng ti li (2 Cr 5,21 ; Ga 8,46 ; 1 Pr 2,22) : "Ngi l ng ti khng h phm v gian di khng h gp ni ming Ngi" . V
u hay do u c Gisu v ti ?
Cc gio ph da vo nhng phm tr hu th lun,dng mu nhim ngi hip tr li : c Gisu khng th phm ti v ngi v ca Ngi chnh
l Ngi Hai Thin Cha.
Ni c Gisu c th phm ti chng khc no ni Thin Cha c th phm ti.
Thn hc hm nay t vn : do u cc Tng bit c Cha Gisu v ti ? Tha,nh mu nhim Phc Sinh. Chnh qua mu nhim Phc
Sinh m c Gisu c chng minh l ngi cng chnh trong Cha Thnh Thn. c cng b l ngi cng chnh (Cv 17, 31 ; 1 Tm 3,16).
Mu nhim Phc Sinh l lc Thnh Thn kt ti th gian v s cng chnh ca c Gisu (Ga 16,10).
Hai cch t vn v tr li gn lin vi nhau : mu nhim Phc Sinh chng t rng c Kit Gisu khng phm ti. Mu nhim Nhp Th
v mu nhim Ngi Hip cho chng ta bit Cha Gisu khng th c ti.
- S thnh thin thc t trong i sng (saintet vcue). S thnh thin ca Cha Kit khng phi l mt chn l c suy lun t mt nguyn
tc. c Tin Mng, chng ta bt gp s thnh thin c th hin trong tng hnh ng c th. Ni c Gisu khng c s cch bit gia
rng buc ca l vt v vic thc thi L Lut. Cha Gisu thnh thin v Ngi lun lm theo Cha Cha. "Ta lun lm nhng vic p lng Ngi"
(Ga 8,29). Cha Gisu thnh thin, v con ngi Ngi khng nhng t ti ci "phi l"
(devoir tre) m cn vn ti "c th l"
(pouvoir tre),
khng dng li iu "phi chu ton"
(devoir accomplir) m cn vng ti iu "c th chu ton"
(pouvoir accomplir). Tiu chun hnh ng ca
Cha Gisu khng phi l L Lut m l .tnh yu
Tc gi khng ngn ngi trnh by mt Cha Gisu "ang trn ng hon thin" (Jsus perfectible) m thi xa cc gio ph khng dm ni
n v nguy c Ari e da.
Ni c Gisu c hai s thnh thin : mt thuc trt t ngi v (ordre personnel) pht xut t mu nhim Ngi Hip (union hypostatique) v mt
thuc trt t s v (ordre ministriel) hnh thnh theo thi gian bng vic thi hnh Thnh Thin Cha.
Cha Gisu l ng c Cha thnh hin sai i

v nhng cng l ng t thnh ha
(Ga 17,19). Ngi ln ln trong s thnh thin nh ln ln
trong s khn ngoan. khng phi l bt ton nhng l s trin n theo s trng thnh ca nhn tnh.
- Gia lng nhn loi ch mnh Ngi l ng Thnh (Tu Solus sanctus). Ngi l nh cao v l ci ngun s thnh thin.
Thnh thin : (Saint - Qadosh) bao hm hai ngha tch bit (sparation) v khc bit (altrit). Thin Cha thnh thin v Ngi l ng hon
ton khc (totalement Autre), tch bit khi tt c (absolutus : Ab - Solutus). Cha Gisu l Thin Cha, Ngi siu vit trn bnh din hu th v
hnh ng (transcendant dans ltre et dans lagir).
S thnh thin c trao ban qua b tch Ra Ti. Cha Gisu thng chuyn cho chng ta khng nhng iu Ngi c m c iu Ngi l : Ngi l
thnh v Ngi lm cho chng ta nn thnh, l Con Thin Cha v Ngi lm cho chng ta nn con Thin Cha. y ni bt nn s khc bit gia
Kit-gio vi cc o khc : Kit-gio l o n sng.
i din vi Cha Gisu thnh thin, chng ta c mi gi nn thnh. Vic chim ngm Cha Gisu phi kt thc bng li mi gi vn ti.
Nhng nu c thnh ha th cn nn thnh g na ? Nh c Gisu va l ng c thnh hin va t nn thnh th chng ta cng th :
c mt s thnh thin c trao ban v mt s thnh thin th c nh bt chc Cha Gisu. Cng ng Vatican II : y khng phi l mt s
thnh thin mi thm vo s thnh thin c c nh c tin m l "nh n Thin Cha, kit-hu duy tr, hon thin s thnh thin lnh
nhn" (GH. 39).
Kt thc chng ny, Cantalamessa gi ti chng ta li mi gi nn thnh : "Trong cuc i ch c mt iu thc s ng gi l bt hnh, l
khng nn thnh" (Lon Bloy), v "cuc i ca mt ngi kit-hu tt, ct yu h ti kht vng thnh thin" (Augustin), v chng c ai nn
thnh nu khng kht khao mnh lit nn thnh.
II. C GISU KIT, CON NGI MI.
"Nim tin vo nhn tnh ca c Gisu Kit trong thi i hm nay".

Trong chng ny, tc gi lc s li nhng khng hong, nhng vn lin quan n nhn tnh ca Cha Gisu v da vo cch suy ngh ca
con ngi thi i, m trnh by c Gisu nh khun mu ca con ngi, v Ngi l con ngi mi.
Trong lch s Gio Hi, nim tin vo nhn tnh ca Cha Gisu tri qua nhiu sng gi. Thi k u, ngi ta khng chi b nhn tnh nhng
li chi b thn tnh ca Ngi. Mt th k sau, do nh hng ca nn vn minh Hy-ha, ngi ta bt u nghi ng nhn tnh ca Cha Gisu, v
Gio Hi phi tng bc bo v nim tin ca mnh. (Lc u chng li "o thn thuyt" bo v thn xc nhn loi v vic sinh ra t ni cung
lng c Maria, k n chng li "Appollinaire de Laodice" bo v linh hn nhn loi ca Cha Gisu. n th k th VII, chng li thuyt Nht-
bo v ch v t do nhn tnh ni Cha Gisu). nh cao ca nhng n lc l tuyn tn ca Chalcdoine (451) : c Gisu c trn vn thn
tnh v trn vn nhn tnh, l Thin Cha tht v l ngi tht, c mt linh hn, c l tr v mt thn xc, ng bn th vi Cha Cha v thn
tnh, ng bn tnh vi chng ta v nhn tnh, ging chng ta mi ng tr ti li.
Ging nh ngy xa nhiu vn ny sinh khi c tin chm mt vi nn vn ha mi Hy-ha, ngy nay trong bi cnh ca nn vn ha hin i,
nhiu vn mi cng c t ra. Hm nay ngi ta khng chi b Cha Gisu l mt con ngi na m li dng nhn tnh ca Cha a ra
nh mt i trng vi thn tnh. V Cha Gisu c trn vn nhn tnh nn ni Cha Gisu, khng k au kh, s hi, cm d, nghi ng. cn c kh
nng phm sai lm na. Th l mt vn hon ton mi c t ra.
Vn ny sinh t chnh " nim con ngi" ca nn vn ha mi. nim "con ngi" hm nay bao hm s t tr, c lp hon ton. Theo mt
s lung t tng hm nay, Thin Cha v con ngi khng th i i, ni no Thin Cha ging sinh th con ngi t th. Ci nguy thc s l
ch ngi ta cho rng "con ngi hon ton thuc v trn gian" (la radicale appartenance de lhomme au monde). Con ngi hm nay l con
ngi trn gian v con ngi lm ch chnh mnh. "Nu Thin Cha hin hu th con ngi khng hin hu. m v khng c Thin Cha, vy hy
vui ln, hy khc v sung sng. Alleluia. Khng cn thin ng, khng cn ha ngc. Chng cn g khc ngoi tri t" (JP Sartre, le diable et le
bon Dieu, Paris, Gallimart, 1951, p.267).
Thi vn ha Hylp : tinh thn l tht, thn xc l h o, th gii kh gic l bng m ca th gii tinh thn. Ngy nay th gii thn linh l bng
m, l phn chiu. Khng phi con ngi l hnh nh Thin Cha m Thin Cha l hnh nh con ngi.
Ngy xa Tertullien ni : hy chm lo bo v nhn tnh Cha Gisu v thn tnh ca Ngi ang an ton. Ngy nay phi ni ngc li : hy bo v
thn tnh ca Cha Gisu, v nhn tnh ca Ngi ang qu an ton. Hy khm ph iu Cha Gisu khc vi chng ta v nhng g Ngi ging
chng ta th qu chc chn v khng th bc b. Bn cnh c Gisu l con ngi tht, hy c khm ph c Gisu l con ngi mi.
Con ngi hm nay khng mun ni n con ngi nh bn tnh bt bin (essence) m thch trnh by con ngi trong thc t hin sinh c th
(existence), h mun ni n con ngi nh mt "d phng" v vai tr ca t do trong vic thc hin d phng . Tc gi da vo s nhy cm
ca con ngi thi i i vi t tng ny trnh by quan nim Kit-gio v con ngi.
Con ngi l mt n gi. D phng cn bn ca i ngi l i t "hnh nh Thin Cha" (image) n ch tr nn "ha nh" (ressemblance) ca
Ngi. n gi ca con ngi l t b"con ngi c"tr thnh "con ngi mi" . c Gisu Kit l khun mu, l l tng cho con ngi v Ngi l
"Ch trong mu nhim Ngi Li Nhp Th, mu nhim con ngi mi
con ngi mi ch thc, Ngi khng vng ti. Ngi chin thng ti li.
sng t" (MV.22) "Thin Cha lm ngi con ngi tr thnh ngi, con ngi trn vn v ch thc l ngi".
S kin Cha Gisu khng c ti khng lm st m nhn tnh trn y ca Cha Gisu. Ti li khng phi l nt thit yu v gn lin vi bn tnh
con ngi. "Khng ti li"
to nn nt ni bt khc bit ni nhn tnh ca Cha Gisu. iu ng ngc nhin l nhiu ngi li coi ti li l iu
mang tnh ngi nhiu nht trong khi n mang tnh phi nhn nht. Trong ci nhn ca h, tnh t "ngi"
m ch nhng g con ngi c chung vi
loi vt hn l nhng g thc s tch bit con ngi vi chng nh ch, tr tu, lng tm, s thnh thin.
Cha Gisu lm ngi khng phi "du rng Ngi v ti" m "bi v Ngi v ti".
Nt mi m ni c Gisu l kt qu ca thi vng phc. Con ngi c : bt tun

. Con ngi mi : vng phc
. y cng l iu m con ngi
hm nay kh n nhn v nhiu khi d ng. Ngy xa Phaol ni : "ngi Hylp tm kim s khn ngoan, cn chng ti, chng ti rao ging c
Gisu Kit b ng inh, l chuyn in r i vi dn ngoi, nhng i vi nhng ai c ku gi, th li l sc mnh v khn ngoan ca Thin
Cha" (1 Cr 1,22-24).
Hm nay, chng ta phi ni : "Ngi thi i hm nay tm kim t do v c lp, cn chng ti, chng ti rao ging Cha Kit vng phc cho n
cht, l sc mnh v t do ca Thin Cha".
III. CON C TIN KHNG ?
"Thn tnh ca Cha Gisu trong Tin mng Gioan".

Trong chng ny tc gi khai thc ch trng tm ca Tin Mng Gioan, l nim tin vo Cha Gisu Kit, Con Thin Cha. Sau khi trnh by
nhng l do khin ngi ta khng tin vo Cha Gisu : lng kiu cng v cuc sng v trt t, tc gi cho thy c tin ct yu h ti vic n
nhn cng trnh tuyt ho Thin Cha thc hin ni Cha Gisu. Tin l n nhn ng Thin Cha sai n. Cha Gisu l tiu chun phn
i nhn loi : tin v khng tin. Trn bnh din khch quan, c Gisu Kit l ch im cng trnh ca Thin Cha, trong i sng mi ngi,
nh cao ca i sng c tin l tuyn xng thn tnh ca c Gisu. V nh li Cha Gisu ni : phc cho ai khng vp phm v Cha. C vp
phm ch : ng t nhn l Thin Cha li l mt con ngi m ai cng bit r thn th : "cn ngi th chng ti bit r ng t u ti"
(Ga 7,22).
Khng ai c th gom gp bng chng lch s v thn tnh Cha Gisu loi tr c vp phm, ng khc nim tin ch thc khng h bng
chng bn ngoi m chng c bn trong do Thnh Thn tc ng. "Khng ai c th tuyn xng c Gisu l Cha m li khng do Thnh
Thn" (1 Cr12,3). Nim tin ch thc l nim tin tro vt t thm su lng mnh, khi ngi ta i din vi Cha. Nh Cha tng hi ngi m
t lc mi sinh, hi Martha : "con c tin khng ?"
(Ga 9,35 ; 11,26). Hm nay, Cha cng hi tng ngi nh vy. Phi trnh tr li cch hi ht :
nim tin tht l nim tin chin thng th thch v c vp phm. Nu chng ta ni mnh tin m khng thy r c s ln lao ng kinh ngc
ca nim tin, th cng l mt xc phm.
Chng ta c mi gi tin vo c Gisu Con Thin Cha (croire en Jesus) ch khng phi ch tin c Gisu l Con Thin Cha. Tin ni Cha
Gisu l yu mn Cha, l tr nn bn hu ca Ngi, l i vo s thn tnh vi Cha, l tr nn chi th ca Ngi. l nim tin m Thin Cha
ch i ni ta v ta cng ch c c nu Ngi ban cho ta (Augustin).
Phn cui ca chng, tc gi ni v hoa qu ca lng tin : l s sng vnh cu. S sng khng ch bt u sau khi cht m ngay t hm
nay, nh Thnh Thn m c Kit vo lng chng ta. Ngi tin cng l ngi s chin thng th gian : khng ch thng hn th, bt tn, bt
b m nht l thng c thi gian, s h nt, tinh thn th gian... v l l do ti sao Cha li xy dng Gio Hi trn nn tng c tin ca
Phr.
IV. NGI L THIN CHA THT V L S SNG VNH CU.
"Thn tnh ca Cha Gisu v li loan bo v vnh cu".

Con ngi hm nay ang mt dn thc v vnh cu, ngi ta vi vng sng m khng ngh mnh s phi cht, li cng khng ngh c ci g sau
khi cht. V i vi mt ngi khng tin vnh cu th li loan bo Tin Mng hay ht ging Li Cha khng th ny mm. Chnh trong bi cnh
m nim tin vo thn tnh ca Cha Gisu c th l mt khai m ph hp vi nhu cu su xa ca con ngi thi i, mt con ngi ang nh
mt thc v vnh cu v c v bt cn vnh cu th nhng su xa bn trong vn n cha mi hoi vng v vnh cu (la nostalgie de lternit).
Khoa Kit-hc hm nay chuyn trng tm t "len-soi" sang "pour moi" tc l t nhng suy t v Cha Kit trong chnh mu nhim ca Ngi
sang nhng suy ngh : Ngi c ngha g vi ti v cho phn ri ca ti.
Cch thc din t tn iu v hai bn tnh ca Cha Gisu c nhng bin chuyn : thot u, ngi ta ly mu nhim T Nn - Phc Sinh ca
Cha lm mc - chia cuc i Cha lm hai giai on (phases) : trc T Nn - Phc Sinh : Cha sng trong xc phm. Sau Phc Sinh : Cha
sng theo Thn Kh. Hai giai on ny tng ng vi cch din t hm nay: thi gian (le temps) v vnh cu (ternit). Cha Gisu tri qua hai
cch th hin hu khc nhau : mt trong thi gian, mt ngoi thi gian.
Trong cc tc phm Tn c sau ny, c bc chuyn tip rt quan trng : cng dng nhng t ng "xc phm" v "thn kh", nhng th t
c o ngc li : "thn kh" trc v "xc phm" sau. "Li thnh xc phm" (Ga 1,14), "iu chng ti cung chim v tay chng ti
r n v Li s sng, v s sng t hin." (1 Ga 1,2).
Thi cc gio ph bt u gii thch bng nim hai bn tnh : "thn kh"
c thay bng "thin tnh". "Xc phm" thay bng "nhn tnh". y l
mt c gng hi nhp vn ha "tr nn Hylp" c gng rao ging Tin Mng.
Chalcdoine tip nhn cch gii thch ny.
Li loan bo hm nay :
Mu nhim Cha Kit hon ton c th p ng nhu cu su xa ca con ngi hm nay v c th c n nhn nu chng ta tm ra c cch
din t ph hp. Con ngi thi no cng quan tm n nhng vn ct li ca thn phn mnh : Ti l ai ? u ti ? i u ?
khng g
khc hn l n cu .
Cha Gisu c tuyn xng l Thin Cha tht v l s sng vnh cu (1 Ga 5,20). "S sng vnh cu" c ngha l ni Ngi thn tnh khng
nhng xut hin, m Ngi cn l chnh vnh cu. 1 Ga 1,2 : "S sng vnh cu tr nn hu hnh hay Li thnh xc phm"
tng ng vi
vnh cu tr thnh thi gian.
Ni c Gisu Kit khng ch c s kt hp khng ln ln, khng phn chia gia Thin Cha v con ngi, m cn c s kt hp gia vnh cu v
thi gian. Maxime le Confesseur ni : c Kit quy t li ni Ngi hai cch th hin hu t nhin v siu nhin, Ngi ni kt hai iu cc
oan li ni bn thn : ni ti
(immanence) v siu vit
(transcendance).
Kierkegaard thay phm tr khng gian bng phm tr thi gian : "iu nghch l ch yu nm trong s kin ny, l Thin Cha, ng vnh cu,
n trong thi gian nh mt con ngi c th"
. Mu nhim Nhp Th l im giao gia vnh cu v thi gian v lm thnh nt mi m cha tng
c.
Cha Gisu l trung gian gia Thin Cha v con ngi, gia vnh cu v thi gian. Ngi l nhp cu ni i b. Tht vy, "Cha Kit vn siu
thi gian nhng bt u hin hu trong thi gian".
Cha Gisu l hy vng c nht gii thot con ngi, Ngi bin i con ngi "sinh ra cht" thnh con ngi "sinh ra sng vnh cu" (Etre
pour la mort - Etre pour lternit).
Thnh Irn ni : Thin Cha lm ngi con ngi tr thnh Thin Cha. Chng ta c th ni : vnh cu thnh thi gian thi gian thnh
vnh cu. Cha Gisu khng n ch cho con ngi s sng thn linh m ban s sng . Bc nhy ca vnh cu vo thi gian cho php
thi gian cng c th nhy vo vnh cu. Bc nhy vo vnh cu l khi i din vi c Gisu - vnh cu thnh thi gian - ngi ta quyt nh
chn Ngi.
Con ngi hm nay ang mt thc v vnh cu - scularisme - temporalisme - immanentisme. Con ngi b giam hm trong th gii ny. V hu
qu l "Hy n i, ung i v ngy mai ta s cht"
(1 Cr 15,32). Kht khao sng vnh cu bin cht thnh kht khao sng thoi mi. Cht lng
i thnh s lng... Cuc sng hm nay lm chng ta hnh dung ra mt chic cn m qu cn sai hay mt. Lc , d ch l vi ht ct b
ln cng c th lm chic cn mt thng bng. Khng c vnh cu, cuc sng chng cn g nghim tc c.
Gio Hi l ngi a tin v vnh cu cho mt nhn loi u bun. Con ngi hu hn nhng li c kh nng n nhn v hn
(Lhomme est un tre
fini, capable dinfini). Li ha vnh cu tht tuyt vi nhng nhng au kh v hy sinh ca cuc sng hm nay cng rt ln lao, m tri trng ca
trn gian cng rt ngt ngo. Thnh Augustin t trn mi ming nhng ngi ng thi li ca thn ny : "Chng ti mun c hnh phc
trong thn xc ny, cuc i hin ti ny ngt ngo qu" .
ng u vi nhng li cun ca thc ti hu hnh, ngi kit-hu bc i trong nim tin v ch c nim hy vng vo thc ti v hnh, i
li cc hng th trc mt, ngi kit-hu ch c li ha hnh phc vnh cu. Ngi kit-hu c mi gi chng li sai lm ca thi i ny,
em li cho h ci thc o gi tr cuc sng bng li rao ging v vnh cu. V li rao ging v vnh cu ch ng tin khi chng ta cho thy hoa
tri ca "vnh cu" trong chnh cuc i chng qua ca chng ta.
V.TRI THC TUYT HO V CHA KIT.
"c Gisu Kit, mt ngi v".

Qua cc Cng ng, Gio Hi c ng nim tin ca mnh v Cha Kit vo ba khng nh : Cha Gisu l ngi tht, l Thin Cha tht v l
mt ngi v
. nh cao ca nim tin - k c trn bnh din lch s pht trin tn iu - l khng nh :Cha Gisu Kit l mt ngi v.
Cng ng Chalcdoine din t mu nhim Ngi Hip nh sau : "Chng ti dy rng c Kit phi c nhn nhn nh mt ngi v, khng tch
bit, khng phn chia thnh hai ngi v, nhng l mt ngi v duy nht, l Con Mt, l Ngi Li v l Cha, Cha chng ti, c Gisu Kit".
Mu nhim Ngi Hip ny chnh l mi dy gi cho mu nhim Ba Ngi c ton vn ng thi lin kt mu nhim Cha Ba Ngi vi Kit-hc.
Cha Kit l mt ngi v v ngi v duy nht chnh l Ngi Hai trong Thin Cha Ba Ngi.
Nim tin Cha Gisu Kit l mt ngi v khng phi l mt chn l siu hnh thuc v mt thi qua, nhng l chn l nn tng cho li loan bo,
l b mt lm tro vt sc sng v chn l ny c th p ng nhu cu ca chng ta hm nay, nhng nhu cu khc vi nhu cu ca th k th V.
Vy tnh hin i ca tn iu ch no ?
Ngy nay khng ai chi b Cha Gisu l "mt ngi v" na. Vn khng phi l "mt" hay "hai" m vn l "ngi v". Cha Gisu l mt ngi
v. ng . Nhng ngi v thn linh hay nhn linh ? Tic rng rt nhiu ngi mun chi b "Cha Gisu l ngi v thn linh" khng nh : Cha
l mt ngi v nhng l ngi v nhn linh

. Do , vn ti quan trng l lm sao khm ph v loan bo Cha Gisu khng phi l mt tng,
mt vn lch s, thm ch khng ch l mt nhn vt qua nhng l mt ngi v, mt ngi v hng sng.
Mt khm ph nh th v Cha Gisu khng th no c c nh tranh ci thn hc hay nghin cu sch v. Kin thc d phong ph n u
cng ch l nhng kin thc phi ch v (impersonnelles) v mt ngi v. N rt cn thit nhng cha . Ngi ta c th c, thm ch vit nhiu
sch v Cha Gisu m vn c th khng thc s bit Ngi trong thc ti su xa ca Ngi.
Tri thc tuyt ho v Cha Gisu - tc l khm ph ra Ngi, mt ngi v (personne) - ch c c qua cuc gp g ch thn vi Ngi
(rencontre
personnelle). Ngi ta c th nghin cu v nhn tnh v thn tnh ca Cha Gisu nh nhng i tng khch quan, nhng ngi ta ch thc s
bit v ngi v ca Ngi khi c tng quan "ch v" vi Ngi. Ngy nay ngi ta ni con ngi l mt hu th c tng quan (Etre relationel) :
chng ta thc s bit mt ngi, khng phi khi nghe ni v h, m khi t chng ta c tng quan vi h. Mun bit Cha Gisu l mt ngi v
thn linh th phi gp Ngi, phi c tng quan lin v vi Ngi, phi nhn ra Ngi l Cu Cha ca mnh.
Phaol tri qua mt kinh nghim nh th. Khi b qut ng trn ng Damas, Phaol nghe ting gi : "Saul, Saul, ti sao ngi bt b Ta ?" v
ng tha : "Tha Ngi, Ngi l ai ?" - "Ta l Gisu ngi ang bt b" (Cv 9,1-19). V t kinh nghim gp g , Phaol bit c Kit. ng
lng bt nhng k tin vo Gisu, mt con ngi m dm t xng l Thin Cha, v sau cuc gp g , ng bit c con ngi chnh l
Thin Cha, cu Cha ca ng. S hiu bit k diu n ni ng coi tt c l phn bn, l thua l trc mi li tuyt vi l c bit Cha
Gisu Kit Cha ca ng. ng bit Gisu l Cha v ng gp chnh Ngi.
Nh vy nhng cuc tranh lun gay go tng nh b tc v ngi v c th ca Cha Kit li c mt li ra rt nh nhng, l cuc gp g ch
thn vi Ngi. Mun khm ph ra chn l v ngi v ca c Kit th ng dng li nhng tranh ci v yu tnh ca ngi v Ngi m hy i vo
cuc hin hu c th ca Ngi (passer de lessence de la personne lexistence de la personne du Christ). Ai c kinh nghim v Cha Gisu th s
nhn ra chng c hai Cha Gisu, m ch c mt, Ngi l con ngi m cng l Thin Cha.
Mu nhim c Kit l trng tm ca c tin. M nh Thnh Tma ni : ch im ca c tin khng phi l cc li pht biu (nonc), nhng l
chnh thc ti. ch im nim tin vo Cha Gisu khng phi l nhng hc thuyt v Ngi d iu quan trng, nhng l chnh bn thn Ngi.
Kit-gio trc ht khng phi l mt hc thuyt nhng l mt ngi v c th. Do iu quan trng nht trong cng cuc loan bo Tin Mng l
khm ph ra ngi v , loan bo Ngi v dn ngi ta vo tng quan vi Ngi. Cng vic mc v ch thc chnh l vun trng mi tng quan
. Bng cch no ? Bng cch ku cu Thnh Danh Gisu v tn sng Thnh Tm Ngi, mt Thnh Tm vn ang yu thng v au kh v
nhn loi trong cung lng Thin Cha Ba Ngi.
VI. CON C YU MN TA KHNG ?
"Tnh yu i vi Cha Gisu".

V Cha Gisu Kit l mt ngi v nn mi lin h nn tng ni kt chng ta vi Ngi chnh l tnh yu. i din vi thn tnh ca Cha Gisu, Ngi
hi chng ta : "Con c tin khng?"
, cn i din vi chnh ngi v ca Ngi, Ngi hi : "Con c yu mn Ta khng ?"
. Phn s i i ca chng ta
ty thuc vic chng ta tr li hai cu hi .
Trong lng lch s ca Gio Hi, c nhiu li kt n nhng sai lm v Cha Gisu. Nhng c l chng ta khng lu l li kt n u
tin m Thnh Phaol ni l chng li nhng ngi khng yu mn Cha Gisu : "nu ai khng yu mn Cha, th hy l chc d" (1 Cr
16,22).
Ti sao chng ta yu mn Cha Gisu ?
Trc ht v chnh Cha i buc chng ta yu Ngi. "Con c yu mn Ta khng ?" l cu hi Cha t ra cho tng ngi v khng ai c th tr
li thay cho ngi khc.
Th n, chng ta yu Cha Gisu v chnh Ngi yu chng ta trc. iu thc y chng ta yu Ngi v "tnh yu ch c th n p bng tnh
yu".
Chng ta yu Cha Gisu v Ngi ng yu, v ai yu Ngi s c Cha Cha yu mn : "Ai yu mn Ta, Cha Ta s yu mn n"
(Ga 14,21-23 ;
16-27). Tnh yu i vi Cha Gisu gip chng ta hiu bit Ngi "Ai yu mn Ta, Ta s yu mn n v s t mnh ra cho n"
(Ga 14, 21). Thnh
Augustin ni : chng ta ch t ti chn l nh tnh yu (on nentre dans la vrit par la charit). Cng chnh nh tnh yu i vi Cha Gisu,
chng ta mi c th tun gi Li Ngi "nu cc ngi yu mn Ta, cc ngi s tun gi lnh truyn ca Ta"
. (Ga 14,15-24).
Yu Cha Gisu l g ?
Khng phi l ni : "Ly Cha, Ly Cha", nhng l thi hnh thnh Thin Cha v tun gi Li Ngi(Mt 7,21). Yu ai th mong mun v lm
iu tt lnh cho ngi . Nhng liu chng ta c th lm g tt cho Cha ? iu tt cho Cha Gisu - hay lng thc ca Ngi - l thnh Cha
Cha. Yu Cha Gisu, chnh yu l cng vi Ngi thi hnh thnh Thin Cha.
Mu nhim Nhp Th mc khi mt khun mt mi ca Thin Cha v qua cng dy cho con ngi mt cch thc mi m yu mn
Thin Cha. Yu mn Cha Gisu Kit trong ngi v ca Ngi.
Khng ch yu mn mt con ngi ng yu m cn l yu mn chnh Thin Cha. Cha Gisu va l v Thin Cha hon ton khc chng ta, va
l ngi anh em bn cnh chng ta, nn Ngi l c im ca c hai gii rn mn Cha - yu ngi
.
Cha Gisu l trung gian c nht gia Thin Cha v loi ngi, ch mnh Ngi mi c th dn con ngi v vi Tuyt i v Ngi l chnh Tuyt
i. Ngi khng nhng l ng, nhng cn l s tht v l s sng na (Ga 14,6), chng ta vn chng thng ca ngi Thin Cha l Chn -
Thin - M, l ngun sng sao ?
VII. NG C THN KH NO CNG TIN. (1 Ga 4,1).

"Nim tin vo thn tnh ca Cha Kit trong thi i hm nay".
Khoa Kit-hc hin i ang lm vo mt cn khng hong. Nh ni, nhng biu thc tn iu Kit-hc ca cc Cng ng u tin, c bit
l Cng ng Chalcdoine khng phi l nhng c cu ng kn v loi tr, nhng l quy lut cn bn m nhng suy t tm kim phi quy chiu.
Mt s thn hc gia cho rng cch din t li thi v thuc v mt nn vn ha xa xa, khng cn kh nng trnh by mu nhim Cha Kit
trong bi cnh vn ha hin i. Do h mun din t chn l bng ngn ng hin i hn. Nhng khi thnh hin i, thay v din t ng c
tin ca Chalcdoine, h li ri vo iu m Chalcdoine ln n.
c tin Kit-gio lun lun t chng ta trc th phi chn la gia hai ng ng (foi alternative), khng phi l chn la gia mi v c,
nhng gia tin v khng tin, chnh thng hay lc gio. Tiu chun phn nh c thnh Gioan ni ln : "Hy nghim xt cc thn kh.
phm thn kh no tuyn xng c Gisu Kit n trong xc tht l thn kh thuc v Thin Cha, thn kh no khng tuyn xng c Gisu
th khng thuc v Thin Cha, l thn kh ca phn Kit". (1 Ga 4,1-3).
Cc tro lu thn hc ny ging nhau c tnh "gim tr", c gng loi tr nhng cng thng gia nhng chn l c tin. Hai ct tr ca ta
nh c tin Kit-gio l mu nhim Ba Ngi : c mt Thin Cha v Ngi c ba Ngi ; v mu nhim Nhp Th : Con Thin Cha xung th
lm ngi, Ngi l Thin Cha tht v l ngi tht b gim tr thnh : c mt Thin Cha v c Gisu l con ngi. Khi loi b thn tnh ca
Cha Gisu th cng lm tan r mu nhim Ba Ngi. Cha Gisu Kit l Thin Cha v l con ngi c thay bng : Ngi hoc l Cha hoc l
ngi.
Vy u l "phin b nhng ngi th xy loi b" hay ngi ta chi b iu g ni Cha Kit ?
Bultmann ch trng rng : "c Gisu Kit khng phi l Thin Cha nhng ni Ngi c Thin Cha hay Thin Cha hnh ng ni Ngi".
H. Kung cng ngh nh vy. c Kit l Thin Cha theo ngha Thin Cha hnh ng ni ngi. Ngi khng phi l Thin Cha tht nhng l
mc khi v Thin Cha tht, Ngi l v "ngn s cnh chung".
Schoonenberg th ni : c Gisu l mt ngi v, khng phi hai, v ngi v ny l mt ngi v nhn linh. "Ni c Kit, khng phi l bn tnh
nhn loi hin hu cch bn th ni Thin Cha, tc l trong Ngi Li, nhng chnh l Thin Cha hin hu bn th trong ngi v nhn loi. Trong
c Kit, khng phi l nhn tnh nhng chnh thn tnh mi khng c hin hu ring (Anhypostatique : sans existence propre).
Nh vy hc thuyt truyn thng v Ngi Hip - hai bn tnh trong mt ngi v ca c Kit - c thay bng : "S hin din ca thn tnh" trong
nhn v ca Ngi. Thay v ni c Kit l Thin Cha, ngi ta ni ni c Kit c Thin Cha.
C mu nhim tin hu ca Cha Kit cng b chi b. Nim tin chn chnh ca Gio Hi : trc khi nhp th trong lng c Maria, Con Thin
Cha hin hu trong t cch mt ngi v, bn cnh Cha Cha, tc l s tin hu ch thc c thay bng s tin hu trong tng : t
mun i, Cha tin liu, mun v yu c Gisu, ng mt ngy kia s phi sinh ra t ni c Maria.
Nh vy l mu nhim Ba Ngi b ph hy. Ni chnh Ngi Thin Cha khng phi l Ba Ngi, cng lm th Ngi tr thnh Ba Ngi khi c Gisu
Kit n trn gian. c tin truyn thng : Con Thin Cha lm ngi c thay bng xc phm tr thnh Con Thin Cha.
Khi chi b thn tnh v s tin hu ca c Kit l chi b mu nhim Ba Ngi. ng nh li thnh Gioan ni : "Ai chi b Con th cng khng c
Cha, ai tuyn xng Con th c Cha" (1 Ga 2,23).
Hu qu tt nhin s l bin "mu nhim t hy" ca c Kit thnh cu chuyn thn thoi. Thin Cha cng chng cn l Cha cng khng l tnh
yu. Ngi ch c th l tnh yu khi Ngi yu ai khng phi l Ngi. M nu Ngi cn c tnh yu th l th tnh yu v k "Narcicisme" ch
khng phi l tnh yu trao ban. Khi chi b c Gisu l Con Thin Cha lm ngi, th xt v mt gio l, u l im khc bit gia Hi-gio v
Kit-gio khi m Hi-gio tuyn xng : "Allah l Thin Cha c nht v Mohamet l tin tri ca Ngi" cn Kit-gio th ni : "Giav l Thin Cha
c nht v c Gisu Kit l tin tri ca Ngi ?". V u l s mi m tuyt i ca Tn c so vi Cu c ? Nh th Dothi ni : "Trong
nhng ngy ny Ngi ni vi chng ta qua Ngi Con".
Thc ra vic chi b mu nhim tin hu ca Cha Kit cng khng phi l iu mi m g ! Ngay t nhng th k u, mt lc gio pht xut t
lung t tng Dothi-gio - lc gio bionisme - v mun bo v c thn gio Cu c, ch trng rng : c Gisu ch l con ngi bnh
thng v h khng chp nhn ni c Kit c s kt hp gia Thin Cha v con ngi. Ngun t tng ny c tip ni bi Thodote de
Byzance v Paul de Samosate. H cho rng Ngi Li khng phi l mt ngi v m ch l nng lc hnh ng ca Thin Cha. Gisu l con ngi
hon ton ging chng ta, d tri vt trn chng ta v mi mt nh hot ng ca Thnh Thn. Ngi l v tin tri ln nht, nhng trong cn bn
vn l con ngi.
Marcel DAncyre v Photin y xa lung t tng ny. Theo h, Ngi Li ch tr thnh Con Thin Cha v thc s tn hu vi s t hin ca con
ngi Gisu Nazareth. Trc , Ngi ch l tim th (virtualit) ni Thin Cha.
chng li nhng sai lm , Gio Hi khng cn triu tp mt Cng ng mi m ch cn vin dn gio l ca Nix.
trnh nhng sai lm, trc ht cn thc s bt tc ca ngn ng nhn loi trong vic trnh by cc mu nhim. V nh thnh Augustin
ni, sau khi khng nh iu g v Thin Cha phi ni ngay : "Nhng Thin Cha khng phi l nh th"
.
Ti sao nn thn hc t gi l Cng gio li c th i n ch sai lc nh th ? Thnh Gioan gii thch : "h thuc v th gian nn h ni nhng
chuyn th gian v th gian nghe h" (1 Ga 4,5). Li gii thch "th gian" ny ch yu h ti vic khng c kh nng phi hp Thnh Thn v lch
s, thi gian v vnh cu. thc lch s (sens historique) l mt trong nhng c th to ln nht ca nn vn ha hin i tr nn ngho nn
v t ngc khi t ra khng c kh nng khai m cho Thnh Thn (Sens Spirituel). V nh vy Kerygma ch cn l Sophia, v li loan bo Kit-
gio ch cn l s khn ngoan nhn loi. l hiu qu vic s dng khng cn nhc khoa Hermneutique. l th thuc ty, mun ty sch
nhng iu h coi l t vt trong tm o c tin. Nhng th thuc ty qu mnh, nn khi nhng tm o c tin vo , ly o ra, o khng
c ty sch m b tan r !
Ngi ta ni rng : ti li cn bn ca t tng Kit-gio hin i l ly Cha Thnh Thn thay th cho sc thuyt phc, tnh hp l v ng
tin ni ti ca vic suy t khch quan, trong khi iu ngc li mi ng : trong mt s tro lu thn hc u Chu hin nay, ngi ta ly sc
thuyt phc, s tn thng v tnh ng tin ni ti ca l thuyt - tc l nhng g thun l - thay th Cha Thnh Thn. V nh vy l i
li rao ging ca ti khng ct ni li l c sc thuyt phc ca khoa khn ngoan, nhng ni vic chng
ngc li iu thnh Phaol ni :
minh bng vo Thn Kh v quyn php, ng hu vic anh em tin khng bng vo s khn ngoan ca ngi phm nhng bng vo quyn php
Thin Cha ! (1 Cr 2,4-5).
Cn cm d chy theo s khn ngoan th gian, tc l ly l l thay cho c tin qu tht rt ln. M s khn ngoan th gian l in r trc mt
Thin Cha. V vy cn phi hon ci, phi ri b s khn ngoan th gian mc ly s khn ngoan ca Thin Cha. V chng ta c th da vo
Li Cha Gisu m ni : "Nu l tr con ngi ri xung t m khng cht i n ch l l tr con ngi. Nu n thi i, n s sinh nhiu bng
ht".
Tr V Trang Nh

Ki-tô Học - Giám Mục Bùi Văn Đọc

Uploaded by

Document Information

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Ki-tô Học - Giám Mục Bùi Văn Đọc

Uploaded by

Copyright:

22/11/2017 Kyto Hoc

VI NT LCH S KIT- HC HIN I

iu ny khng l g, v khuynh hng t nhin ca l tr l con ng mt chiu.

I. KHUYNH HNG CHIA CT

S khc bit gia Gisu lch s v Kit c tin.

Chng ta c th chia tin trnh thn hc ca Bultmann lm ba giai on:

II. KHUYNH HNG KHNG CHIA CT

TRO LU MESSIA TRONG CU C

II. TRO LU MESSIA - VUA.

IV. TRO LU MESSIA KHI HUYN.

PHC M THI NIN THIU

P. Ortensio da Spinetoli vit :

Tm lc ngha Thn hc ca Phc m thi Nin Thiu, chng ta c th ni nh sau :

II. I SNG N DT CA C GISU .

- Mt du hiu xut hin trn tri (Mt 2,2.7.9)

- Du hiu c cc o s nhn ra (2,2-12)

- Vua Hr ti bin c v s cho ngai vng ca ng (2,3-8).

B. NGHA THN HC CA THI K N DT.

Ngi thuc v m ng v danh m khng ai bit n.

B. MU NHIM GING SINH.

"Hm nay Trinh N sinh ra ng Vnh Hng

Thin Thn v mc t ca ngi Cha

C. CC MU NHIM THI NIN THI

D. CC MU NHIM I SNG N DT CA C GISU.

C hai u rao ging "Nc Thin Cha"

II. S IP CA C GISU TI TH.

B. C TNH CNH CHUNG CA NC THIN CHA.

C. C TNH "QUY THN" CA NC THIN CHA.

D. CHIU KCH CU CA NC THIN CHA.

III. CC PHP L CA C GISU.

2. Cc bn vn Kinh Thnh dng ch "vic lm quyn php"

4. C th tm lc ngha thn hc v cc php l c Gisu lm :

Gia c tin v php l c tng quan hai chiu :

ri con ngi v th gii.

IV. K VNG CA C GISU (PRTENTION).

B. QU TRNH HNH THNH TN C.

l s ip Phc Sinh. S ip cn bn ca mi li ging thuyt. S ip nn tng ca gio l Kit-gio.

Nim tin ca con ngi vo bin c Phc Sinh ca c Gisu ;

Nim tin ca ton th cc Tng , ca Hi Thnh kit-hu tin khi.

Tin Mng theo thnh Marc c vit ti Rma vo khong nm 65-70 ;

Tin Mng theo thnh Luca c vit ti Antikia vo khong nm 75-80 ;

Tin Mng theo thnh Matthu c vit ti Palestina vo khong nm 80 ;

Tin Mng theo thnh Gioan c vit ti phs vo khong nm 95-100.

Cn cc bn vn khc ca Tn c thnh hnh nh th no ?

C. TN C THNH HNH TRONG V V C TIN CA HI THNH.

- Sch Cng V cc Tng :

Tin Mng theo thnh Luca : c Gisu, con ngi du hin.

Tin Mng theo thnh Matthu : c Gisu, con ngi ca li ha.

II. C GISU, CON NGI L HNH.

(Tin Mng theo thnh Marc)

1,14 - 9,50 S v ti Galil

10,1-52 Hnh trnh v Girusalem

11,1 - 16,20 S v ti Girusalem(T Nn - Phc Sinh)

A. CON NGI TA GP GIA MI NGI.

B. CON NGI TA GP TRN NG I.

C. CON NGI I QUA M KHNG BAO GI DNG LI.

D. CON NGI I TRC MI NGI.

E. CON NGI RA KHI MI RANH GII.

- Galil l vng t khng c ranh gii.

Ngi mn ca c Gisu phi ghi khc trong tm khm ca mnh chn l .

c Gisu, con ngi l hnh.

III. C GISU, CON NGI DU HIN.

(Tin Mng theo thnh Luca)

A. CON NGI LOAN BO N CU .

1. c Thnh Thn hng dn.

2. Chiu ta nim vui.

B. CON NGI DU HIN Y TRU MN.