Mhendislik Mekanii

Dinamik
Yrd.Do.Dr. Akn Ata
Blm 12

Parack Kinematii

Kaynak: Mhendislik Mekanii: Dinamik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan,

evirenler: A. Soyuok, . Soyuok.
12 Parack Kinematii

Bu blmde, bir paracn sabit ve hareketli referans sistemlerine

gre llen hareketinin geometrik ynlerini inceleyeceiz.

Yrnge, deiik koordinat sistemi tiplerine gre tanmlanacak ve

hareketin koordinat eksenleri zerindeki bileenleri belirlenecektir.

Basit olmas iin, bir eri boyunca olan genel hareketten nce,
dorusal hareket incelenecektir.
12.1 Dorusal Kinematik: Srekli Hareket
Mhendislik mekaniinin ilk ksm, duran veya sabit hzla hareket
eden cisimlerin denge durumunu ele alan statike ayrlmt. kinci
ksm ise, ivmeli hareket eden cisimleri ele alan dinamike ayrlmtr.

Bu kitapta dinamik konusu da ikiye ayrlmtr: hareketin sadece

geometrik ynlerini inceleyen kinematik ve harekete neden olan
kuvvetlerin analizi olan kinetik.

ncelikle parack dinamii incelenecek, daha sonra iki ve boyutlu

rijit cisim dinamii konular gelecektir.
12.1 Dorusal Kinematik: Srekli Hareket

Parack kinematii ile balyoruz. Bir paracn bir ktlesi vardr

fakat bykl ve ekli ihmal edilebilir.

ou problemde, fzeler, mermiler veya arabalar gibi sonlu

byklkteki cisimlerle ilgilenilmektedir.

Cismin hareketi ktle merkezinin hareketi ile ifade edilebiliyor ve

herhangi bir dnme hareketi ihmal edilebiliyorsa, bu cisimler
parack olarak nitelenebilir.
12.1 Dorusal Kinematik: Srekli Hareket
Dorusal Kinematik. Bir parack dorusal ya da erisel bir yrnge
zerinde hareket edebilir. ncelikle dorusal hareketi inceleyeceiz.
Bu hareketin kinematii, paracn verilen herhangi bir andaki
konum, hz ve ivmesinin belirlenmesi olarak tanmlanr.
Konum. Paracn dorusal yrngesi tek bir s koordinat ekseni ile
tanmlanabilir.
Bykl Odan Pye olan uzaklktr,
genellikle metre ile llr. Seim keyfi
P olmakla birlikte, ekildeki durumda s
Konum pozitiftir.
12.1 Dorusal Kinematik: Srekli Hareket
Yer Deitirme. Paracn yer deitirmesi konumundaki deime
olarak tanmlanr.
P P

Yer Deitirme

Bir paracn yer deitirmesi vektrel bir byklk olduundan,

katedilen mesafeden farkldr.
Katedilen mesafe bir pozitif skalerdir ve paracn ald yolun
toplam uzunluunu gsterir.
12.1 Dorusal Kinematik: Srekli Hareket
Hz. Paracn t zaman aralndaki ortalama hz:

Hz Anlk hz

t ve dt daima pozitif olduundan, hzn ynn belirten iaret s ile

ayndr. rnein, parack saa doru hareket ediyorsa, hz pozitiftir.
Hzn bykl genellikle m/s ile ifade edilir.
12.1 Dorusal Kinematik: Srekli Hareket
Hz. Paracn t zaman aralndaki ortalama hz:

Hz Anlk hz

Ortalama srat daima pozitif bir

skalerdir ve paracn ald sT
toplam yolunun geen t zamanna
orandr:
12.1 Dorusal Kinematik: Srekli Hareket
vme. Paracn P ve P gibi iki noktadaki hz bilindiinde, t zaman
aralnda:

Hzlanma Yavalama

Hem ortalama hem de anlk ivme pozitif ya da negatif olabilir. Hz

sabit olduunda ivme sfrdr. vme birimi olarak ounlukla m/s2
kullanlr.
12.1 Dorusal Kinematik: Srekli Hareket
Sabit ivme, a = ac. vme sabit olduunda ac = dv/dt, v = ds/dt ve acds
= vdv kinematik denklemleri integre edilebilir. Bylece ac, v, s ve tyi
balayan formller elde edilir.
Zamann Fonksiyonu Olarak Hz. Balangta t = 0 iken v = v0
olduunu varsayarak ac = dv/dtyi integte edelim:

Sabit vme
12.1 Dorusal Kinematik: Srekli Hareket

Zamann Fonksiyonu Olarak Konum. Balangta t = 0 iken s = s0

olduunu varsayarak v = ds/dt = v0 + actyi integte edelim:

Sabit vme
12.1 Dorusal Kinematik: Srekli Hareket
Konumun Fonksiyonu Olarak Hz. s = s0 ve v = v0 olduunu
varsayarak v dv = ac ds yi integte edelim:

Sabit vme

Verilen denklemler sadece ivme sabit olduunda ve t = 0 iken s = s0, v

= v0 olduunda geerlidir.
rnek 12-1

ekildeki araba hz v = 0.3(9t2 + 2t) m/s olacak ekilde bir doru

zerinde ksa bir sre hareket ediyor. tnin birimi saniyedir. t = 3 s
iken konumunu ve ivmesini belirleyiniz. t = 0da s = 0dr.
rnek 12-1

Konum. vme.
rnek 12-2

Bir mermi aaya doru dikey olarak 60 m/slik balang hzyla bir
akkan ortamn iine ateleniyor. Mermi, a = (-0.4v3) olacak ekilde
yavalamakta ise, merminin atelendikten 4 s sonraki hzn ve
konumunu belirleyiniz. Burada v m/s ile llmektedir.
rnek 12-2

Hz. Konum.
rnek 12-3

Bir asansr 15 m/s ile yukar doru kmaktadr ve

tayc kablo asansr yerden 40 m yksekte iken
kesilmektedir. Asansrn ulat sB maksimum
yksekliini ve yere arpmadan hemen nceki
hzn belirleyiniz. Btn bu sre boyunca asansr
hareket halindedir; yerekiminden dolay aaya
doru 9.81 m/s2lik bir ivmeye maruz kalmaktadr.
Hava direncini ihmal ediniz.
rnek 12-3
Maksimum Ykseklik.

Hz.
rnek 12-4

Metal bir parack, bir manyetik alann

etkisinde A plandan B plana uzanan bir
akkann iinde aa doru yol almaktadr.
Parack s = 100 mm olan C orta
noktasndan ilk hzsz braklrsa ve ivmesi
snin birimi metre olmak zere a = (4s) m/s2
olarak llyorsa, paracn s = 200 mm
mesafedeki B plana ulatndaki hzn ve
Cden Bye ulamas iin gerekli olan zaman
belirleyiniz.
rnek 12-4 Zaman.

Hz.
rnek 12-5

Bir parack hz v = (3t2 6t) m/s olacak ekilde yatay bir yrnge
zerinde hareket etmektedir. Burada t saniye olarak zamandr.
Balangta O merkezinde ise, t = 0 t = 3.5 s zaman aralnda
paracn ald yolu, ortalama hz vektrn ve ortalama hz
bulunuz.
rnek 12-5
Alnan Yol.

Hz.
12.2 Dorusal Kinematik: Dzensiz Hareket
Bir paracn hareketi dzensiz ise konum, hz ya da ivmesini
tanmlayacak srekli bir matematiksel fonksiyon elde etmek zor
olabilir.

Hareket, bir dizi eri ile grafiksel olarak tanmlanabilir.

Elde edilen grafik a, v, s, t deikenlerinden herhangi ikisi arasndaki

banty tanmlyorsa, dier deikenler arasndaki banty
tanmlayan bir grafik a = dv/dt, v = ds/dt, a ds = v dv kinematik
denklemleri ile oluturulabilir.
12.2 Dorusal Kinematik: Dzensiz Hareket
s t Grafii verildiinde v t Grafiini Oluturmak.
Bir paracn t zaman aralndaki konumu, deneysel olarak
belirlenebiliyorsa, paracn s t grafii izilebilir.
Paracn hzn zamann fonksiyonu olarak belirlemek iin, v s ve
tyi balayan v = ds/dtyi kullanmalyz.

st
hz
eimi
12.2 Dorusal Kinematik: Dzensiz Hareket
v t Grafii verildiinde a t Grafiini Oluturmak.

Bir paracn v t grafii biliniyorsa, a t grafii, a = dv/dt

kullanlarak belirlenebilir.

vt
ivme
eimi
rnek 12-6

Bir otomobil dz bir yol boyunca

ilerlemektedir ve deneysel olarak konumu
ekildeki gibi belirlenmitir. 0 t 30 s
zaman aral iin v t ve a t grafiklerini
oluturunuz.
rnek 12-6
v t Grafii.

Verilen bir anda s t grafiinin eimini lerek

vnin belli deerlerini de elde edebiliriz.
rnek 12-6

a t Grafii.
12.2 Dorusal Kinematik: Dzensiz Hareket
a t Grafii verildiinde v t Grafiini Oluturmak.
Bir zaman aralnda paracn hzndaki deime
ayn zaman aralnda a t grafii altndaki alana
eittir.
v t grafii iin paracn bilinen v0 hzna a t
grafiinden elde edilen kk alan artmlar (v)
eklenir.

Hzdaki a t grafii
deiim altndaki alan
12.2 Dorusal Kinematik: Dzensiz Hareket
v t Grafii verildiinde s t Grafiini Oluturmak.

Bir zaman aralnda paracn yer deitirmesi ayn

zaman aralnda v t grafii altndaki alana eittir.
s t grafii iin paracn bilinen s0 konumuna s t
grafiinden elde edilen kk alan artmlar (s)
eklenir.

v t grafii
Yer deitirme
altndaki alan
rnek 12-7

ekildeki araba durmakta iken harekete

balar ve dz bir yol zerinde 10 s
boyunca sabit ivmeyle hzlanp sonra da
sabit ivmeyle yavalayacak ekilde ilerler.
v t ve s t grafiklerini iziniz ve
arabann durmas iin gereken t
zamann belirleyiniz. Araba ne kadar yol
almtr?
rnek 12-7
v t Grafii.
rnek 12-7
s t Grafii.
12.2 Dorusal Kinematik: Dzensiz Hareket
a s Grafii verildiinde v s Grafiini Oluturmak.

v s grafii zerindeki noktalar, v dv = a ds

ifadesi kullanlarak belirlenebilir. Bu denklem,
s = s0da v = v0 ve s = s1de v = v1 snr deerleri
arasnda integre edilir:

a s grafii
altndaki alan
12.2 Dorusal Kinematik: Dzensiz Hareket
v s Grafii verildiinde a s Grafiini Oluturmak.

Herhangi bir (s, v) noktasnda, v s grafiinin dv/ds

eimi belirlenir. a ds = v dv veya a = v (dv/ds)
olduundan, v ile dv/ds bilindiinde, a belirlenebilir.

hz arp v s
ivme grafiinin
eimi
rnek 12-8

Bir motorsikletin hareketini tanmlayan v s

grafii grlmektedir.
Hareketin a s grafiini oluturunuz ve
motorsikletin s = 120 m konumuna ulamas
iin gerekli zaman belirleyiniz.
rnek 12-8

a s Grafii.
rnek 12-8
Zaman.
12.3 Genel Erisel Hareket

Erisel hareket, parack erisel bir yol zerinde hareket ettiinde

oluur. Bu yol genellikle boyutta tanmlandndan, paracn
konumu, hz ve ivmesini formle etmek iin vektr analizi kullanlr.

Konum. O sabit noktasndan llen paracn

konumu, konum vektr r = r(t) ile
belirtilecektir. Parack eri zerinde hareket
Konum
ettike bykl ve yn deitiinden, bu
Yol
vektr zamann bir fonksiyonudur.
12.3 Genel Erisel Hareket

Yer Deitirme. Kk bir t zaman aralnda, paracn eri

zerinde s yolu alarak r = r + r ile tanmlanan yeni konumuna
geldiini varsayalm. r yer deitirmesi paracn konumundaki
deiimi gsterir ve vektr fark ile belirlenir; r = r r.

Yer Deitirme
12.3 Genel Erisel Hareket
Ortalama Hz Anlk Hz
Hz.

Hzn
iddeti

Yer Deitirme Hz
12.3 Genel Erisel Hareket
vme. Ortalama vme Anlk vme

Hodograf

Hodograf
Zamana bal deiimi incelemek iin iki hz vektr,
balanglar O sabit noktasnda, ok ular erinin zerinde
olacak ekilde izilmitir. Bu eriye hodograf denir. vme Yol
v her zaman yrngeye teettir ve a her zaman hodografa
teettir.
12.4 Erisel Hareket: Dik Bileenler
Bazen bir paracn hareketi, en iyi, sabit x, y, z referans sistemi
kullanlarak gsterilen bir yrnge zerinde tanmlanabilir.
Konum. Verilen bir anda P parac s erisel yolu zerinde (x, y, z)
noktasnda ise paracn konumu, konum vektr r = r(t) ile
tanmlanr. x = x(t), y = y(t), z = z(t)dir.
rnin bykl daima pozitiftir.
12.4 Erisel Hareket: Dik Bileenler

Hz. rnin zamana gre birinci trevi paracn v hzn verir.

12.4 Erisel Hareket: Dik Bileenler

vme. Bir paracn hznn zamana gre birinci trevi, ivmeyi verir.
rnek 12-9

ekildeki meteoroloji balonunun yatay

konumu herhangi bir anda, t saniye cinsinden
verilmek zere, x = (9t) m ile tanmlanyor.
Yrnge denklemi y = x2/30 ile verildiine gre,
t = 2 s iken (a) balonun Adaki istasyon
uzakln, (b) hz vektrnn dorultu ve
bykln ve (c) ivme vektrnn dorultu
ve bykln belirleyiniz.
rnek 12-9
Konum.

Hz.
rnek 12-9
vme.
rnek 12-10

B kutusunun hareketi, t saniye, sins ve

kosins argmanlar radyan cinsinden
verilmek zere, aadaki konum vektr ile
tanmlanyor. t = 0.75 s iken kutunun
konumunu, hz ve ivme vektrlerinin
bykln belirleyiniz.
rnek 12-10
Konum.
rnek 12-10
Hz.

vme.
12.5 Mermi Hareketi
Bir merminin serbest uu hareketi, merminin ivmesi daima dey
dorultuda olduundan, ou kez dik bileenler cinsinden incelenir.
Hava direnci ihmal edildiinde mermiye etkiyen tek kuvvet,
merminin arldr.
12.5 Mermi Hareketi

Ardk her resim eit zaman aralklarnda

ekilmitir. Krmz top serbest dme hareketi
yaparken sar top brakld anda yatay bir hza
sahiptir. ki top da aaya doru ayn oranda
ivmelenirler. Dolaysyla, her bir anda ayn
yksekliktedirler. vme nedeniyle aaya doru
inildike, resimler arasndaki aralk artmaktadr.
Bununla birlikte, yatay hz sabit olduu iin,
farkl anlarda sar topun ald yatay mesafe
deimez.
12.5 Mermi Hareketi

Yatay hareket.

Dey hareket.
rnek 12-11

Bir uval 12 m/slik bir yatay hzla bir

rampadan aaya kaymaktadr.
Rampann yerden ykseklii 6 m
olduuna gre, uvaln demeye
arpmas iin gerekli zaman ve uvallarn
ylmaya balad alann R geniliini
belirleyiniz.
rnek 12-11
Koordinat Sistemi.

Dey Hareket.

Yatay Hareket.
rnek 12-12

Tala makinesi talalar v0 = 7.5 m/s ile

frlatmak zere tasarlanmtr. Boru
yatayla 30 yapyorsa ve talalar yna
borudan 6 m uzaklkta ulayorsa,
yna hangi h yksekliinde
arptklarn belirleyiniz.
rnek 12-12
Koordinat Sistemi.

Yatay Hareket.

Dey Hareket.
rnek 12-13

A noktasnda topa vurulduunda , B noktasn maksimum ykseklie

ulaarak at gzlemlenmitir. Adan duvara olan uzakln 20 m ve
duvarn yksekliinin 4 m olduunu gz nne alarak, topun ayaktan
kt andaki balang hzn belirleyiniz. Topun boyutlarn ihmal
ediniz.
rnek 12-13
Yatay Hareket.

Dey Hareket.
12.6 Erisel Hareket: Normal ve Teetsel Bileenler
Bir paracn izledii yol biliniyorsa, hareketi, gz nne alnan anda
orijini parackla akan ve yola srasyla normal ve teet olarak
etkiyen n ve t koordinatlarn kullanarak tanmlamak uygundur.
Dzlemsel Hareket. t ekseni Pde eriye teettir. Normal eksenin
ynnn seimi erinin ds diferansiyel yay paralarndan olutuu
dnlerek yaplabilir.
n ve t eksenlerinin
bulunduu dzlem,
osklatr dzlem
olarak adlandrlr. P
12.6 Erisel Hareket: Normal ve Teetsel Bileenler
Hz. Parack hareket ettiinden, s zamann bir fonksiyonudur.
Paracn v hz vektr, daima yola teettir ve yol fonksiyonunun
zamana gre trevi alnarak belirlenen v = ds/dt byklne
sahiptir.

P
12.6 Erisel Hareket: Normal ve Teetsel Bileenler
vme. Paracn ivme vektr, hz vektrnn zamana gre deiim
orandr.

P
12.6 Erisel Hareket: Normal ve Teetsel Bileenler
1. Parack, bir doru boyunca hareket ediyorsa, olur ve an = 0 bulunur.
Bylece, a=at= olur. Yani, ivmenin teetsel bileeni, hzn byklnn
zamana gre deiim orann ifade eder.
2. Parack, sabit hzla bir eri
boyunca hareket ediyorsa, at Hzn
= = 0 ve a=an=v2/ olur. Yani, dorultusundaki
lerleme deiim
ivmenin normal bileeni, hzn yn
dorultusunun zamana gre
deiim orann ifade eder.
Bu bileen, daima erilik
Hzn
merkezine doru etkidiinden, byklndeki
merkezcil ivme olarak da deiim

adlandrlr.
12.6 Erisel Hareket: Normal ve Teetsel Bileenler
Boyutlu Hareket. Parack bir uzay erisi boyunca hareket
ediyorsa, dzlemsel hareketteki gibi, Pden O erilik merkezine
ynlenen eksen, pozitif n ekseni olarak seilebilir.
Bu eksene, erinin Pdeki asal normali Osklatr dzlem
denir.
ut ve un daima dik olduklar ve osklatr
dzlemde bulunduklar iin, ub, ut ve unye
dik olan b binormal eksenini tanmlar.
birim vektr birbirine vektrel arpm ile
baldr. rnein, ub = ut x un.
rnek 12-14

Bir kayaknn, y = 1/20 x2 parabolik yolu

zerindeki hz 2 m/s2 orannda artmaktadr
ve A noktasna ulatnda hz 6 m/sdir.
Kayaknn Aya ulat andaki hznn
dorultusu ile ivmesinin bykln ve
dorultusunu belirleyiniz. Kayaknn
boyutlarn ihmal ediniz.
rnek 12-14 Hz.

vme.
rnek 12-15

C yar otomobili, 90 m yarapl yatay dairesel bir pisti dolanmaktadr.

Otomobil, duraan halden balayarak hzn 2.1 m/s2lik sabit bir
oranda arttrrsa, ivmesinin 2.4 m/s2ye ulamas iin gereken zaman
belirleyiniz. Otomobilin o andaki hz nedir?
rnek 12-15
vme.

Hz.
rnek 12-16

Bir kutu A noktasnda hzsz harekete balamakta ve yatay tayc

bant boyunca ilerlemektedir. Hareket esnasnda hzdaki art, t saniye
cinsinden olmak zere, at = (0.2t) m/s2dir. Kutunun B noktasna
ulat andaki ivmesinin bykln belirleyiniz.
rnek 12-16
vme.
12.7 Erisel Hareket: Silindirik Bileenler
Baz mhendislik problemlerinde, bir paracn yrngesini r, ve z
silindirik koordinatlar cinsinden ifade etmek uygundur. Hareket
dzleme kstlanmsa, r, kutupsal (polar) koordinatlar kullanlr.
Kutupsal Koordinatlar. Paracn konumu, r radyal koordinat ve
enine koordinat ile belirlenebilir.
r ve koordinatlarnn pozitif dorultular,
srasyla, ur ve u ile tanmlanr. Bu
dorultular birbirine diktir.
Konum. Herhangi bir anda paracn P
konumu:
Konum
12.7 Erisel Hareket: Silindirik Bileenler
Hz. v anlk hz, rnin zamana gre trevi alnarak elde edilir:

= d/dt terimine asal hz denir, nk

P
asnn zamana bal deiiminin lsdr.
Genellikle rad/s birimi kullanlr.
Hz
12.7 Erisel Hareket: Silindirik Bileenler
vme.

terimine asal ivme

P
denir, nk belli bir zaman aralnda asal
hzn deiiminin lsdr. Genellikle rad/s2
birimi kullanlr. vme
12.7 Erisel Hareket: Silindirik Bileenler
Silindirik Koordinatlar.
Parack bir uzay erisi boyunca hareket
ediyorsa, konumu r, , z silindirik
P
koordinatlar ile belirlenebilir. Paracn
konum, hz ve ivmesi silindirik koordinatlar
cinsinden:
12.7 Erisel Hareket: Silindirik Bileenler
Zamana Gre Trevler.
Kinematik denklemler, v ve ann r ve bileenlerini hesaplamak iin
zamana gre , , ve trevlerini bulmamz gerektirir.
1. Koordinatlar zaman parametreli r = r(t) ve = (t) denklemleri ile
belirlenirse, zamana gre trevler dorudan bulunabilir.
12.7 Erisel Hareket: Silindirik Bileenler
Zamana Gre Trevler.

2. Zaman parametreli denklemler verilmiyorsa, r = f() yrngesini

belirlemek ve kalklsn zincir kural kullanlarak zamana gre
trevler arasndaki banty bulmak gerekir.
rnek 12-17

ekildeki lunapark aleti, r yarapl yatay dairesel yrnge zerinde

dnen bir koltuktan oluur ve OB kolu, asal hzna ve asal
ivmesine sahiptir. Koltuktaki kiinin hznn ve ivmesinin radyal ve
enine bileenlerini belirleyiniz. Boyutlar ihmal ediniz.
rnek 12-17
Hz ve vme.
rnek 12-18

OA ubuu, = (t3) rad olacak ekilde yatay dzlemde dnmektedir.

Ayn zamanda, B bilezii, r = (100t2) mm olmak zere, OA boyunca
darya doru kaymaktadr. Her iki denklemde t saniye cinsinden
olduuna gre, t = 1 s iken bileziin hz ve ivmesini belirleyiniz.
rnek 12-18 Hz ve vme.
rnek 12-19

ekildeki projektr, 100 m uzaktaki duvar yzeyine bir k demeti

gndermektedir. = 45 iken k demetinin duvar zerindeki
hareketinin hznn ve ivmesinin bykln hesaplaynz.
Projektr sabit = 4 rad/s hzyla dnmektedir.
rnek 12-19
Hz ve vme.
rnek 12-19
Hz ve vme.
rnek 12-20

ekildeki silindirik ivi, atal ubuun dnmesi

sonucu, bir paras r = 0.15(1-cos) m denklemli
kardiyoid eklinde olan oluklu yol etrafnda
ilerlemektedir. Burada radyan cinsindendir.
ivinin, = 180 anndaki hz v = 1.2 m/s ve
ivmesi a = 9 m/s2 olduuna gre, ataln asal
hzn ve asal ivmesini belirleyiniz.
rnek 12-20
Hz ve vme.
12.8 ki Paracn Mutlak Baml Hareket Analizi
Baz problem tiplerinde, bir paracn hareketi bir baka paracn
kar gelen hareketine baml olur. Bu bamllk, genellikle
paracklarn makaralardan dolandrlm uzamayan iplerle birbirine
balanmas durumunda ortaya kar.
Balang
Balang
izgisi
izgisi
12.8 ki Paracn Mutlak Baml Hareket Analizi
Balang Balang
izgisi izgisi

Balang
izgisi
Balang
Balang
izgisi
izgisi
rnek 12-21

ekildeki B blou yukarya doru sabit 2 m/s

hzna sahip olduuna gre, A blounun hzn
belirleyiniz.
rnek 12-21
rnek 12-22

ekildeki B blou yukarya doru sabit 2 m/s hzna

sahip olduuna gre, A blounun hzn belirleyiniz.
rnek 12-22
rnek 12-23

Balang
izgisi

pin Adaki ucu 2 m/s hzla ekiliyorsa, B blounun

ykselme hzn belirleyiniz.
rnek 12-23

Balang
izgisi
rnek 12-24

Adaki adam vA = 0.5 m/s sabit hzyla saa

doru yryerek bir S kasasn yukar
ekmektedir. Kasann Edeki pencere
seviyesine geldii andaki hzn ve ivmesini
belirleyiniz. pin uzunluu 30 mdir ve Ddeki
kk bir makarann zerinden gemektedir.
rnek 12-24
12.9 ki Paracn Bal Hareketinin telenen Eksenler
ile Analizi
Bir ok durumda, paracn hareketinin yrngesi ok karmaktr ve
iki veya daha fazla referans sistemi kullanarak, hareketi ksmlara
ayrp analiz etmek daha uygun olabilir.
Konum. rA ve rB mutlak konumlar sabit
referans sisteminin orijininden llr. kinci
referans sistemi Aya baldr. Eksenleri
dnmez, sabit sisteme gre sadece telenir. telenen gzlemci
Bnin Aya gre bal konumu rB/A bal Sabit
konum vektr yardmyla gsterilir. gzlemci
12.9 ki Paracn Bal Hareketinin telenen Eksenler
ile Analizi
Hz.

vme.
rnek 12-25

60 km/saatlik sabit bir hzla giden bir tren

ekildeki gibi bir yol zerinden geiyor. A
km/saat otomobili 45 km/saat hzla yol boyunca
ilerlediine gre, trenin otomobile gre
km/saat bal hzn belirleyiniz.
rnek 12-25
zm I. Vektr Analizi.

km/saat

km/saat
rnek 12-25
zm II. Skaler Analiz.

km/saat

km/saat
rnek 12-26

ki uak ayn ykseklikte umakta ve

ekilde gsterilen hareketi yapmaktadrlar.
A ua dz bir yol boyunca buna kar B
ua B = 400 km yarapl bir dairesel yol
boyunca uuyor. Bnin A pilotu tarafndan
llen hz ve ivmesini belirleyiniz.
rnek 12-26
Hz.

vme.
rnek 12-27

Gsterilen anda A ve B arabalar srasyla

18 m/s ve 12 m/s hzlaryla ilerlemektedir.
Ayrca bu anda, A 2 m/s2 ile yavalamakta,
B 3 m/s2 ile hzlanmaktadr. Bnin Aya
gre hz ve ivmesini belirleyiniz.
rnek 12-27 Hz.

vme.