ARALIN 1: PAGMAMAHAL SA DIYOS ARALIN 2: PAGGALANG SA BUHAY

Pagpapakita ng pagmamahal sa Diyos Paggamit ng ipinagbabawal na gamot

1. Pagmamahal sa Kabutihan Ito ay isa sa mga isyung moral na kinakaharap ng ating lipunan
2. Pangangalaga sa Kapaligiran ngayon. “Isang estadong sisiko o pisikal na pagdepende sa isang
3. Pagka-masunurin mapanganib na gamut, na nangyayari matapos gumamit niti nang
4. Paggalang sa Karapatang Pantao paulit-ulit at sa tuloy tuloy na pagkakataon.
5. Pagdarasal
Dahil sa paggamit ng droga, ang isip ng tao ay nagiging Blank Spot na
6. Mahalin/Respetuhin ang kapwa tao
kung saan nahihirapan ang isip na iproseso ang iba’t ibang
Kahalagahan ng pagmamahal sa Diyos impormasyon na dumadaloy ditto.

• Mahalaga ito dahil nagbibigay ito ng kahulugan sa buhay.
• Mahalaga ito dahil nagagawa nating gawin ang Mabuti o ang
naaayon sa kagustuhan ng Diyos.
• Mahalaga ito dahil nagkakaroon tayo ng respeto sa bagay-
bagay na nilikha niya.
Nagpapaagal at nagpapahina rin ito sa isang tao na maaaring maging
sanhi ng pagkakaroon ng maraming kabiguan sa buhay.
Alkoholismo
Ito ay ang labis na pagkonsumo ng alak.

PAGMAMAHAL SA KAPWA • Ito ay unti-unting nagpapahina sa kaniyang enerhiya.

• Nagpapabagal ng pagiisip
Hindi maaaring ihiwalay sa tao ang kanyang ugnayan sa kapwa. Ito
• Sumisira sa kapasidad na maging malikhain.
ang isang dahilan sap ag iral ng tao, ang mamuhay kasama ang
• Nakakabawas sa paglinang ng makabuluhang
kapuwa. Hindi masasabing maganda ang ugnayan ng tao sa Diyos
pakikipagkapwa
kapag hindi maganda ang ugnayan niya sa kaniyang kapwa
• Ilang mga away at gulo ay dahil ditto.
APAT NA URI NG PAGMAMAHAL
Maaaring hindi masisi sa maling nagawa ang taong nakainom dahil
1. Affection: Pagmamahal bilang magkapamilya o ang mga taong nasa ilalim siya ng impluwensiya ng alak, ngunit may pananagutan
magkakakilala at nagiging malapit sa isa’t isa. parin ito kung bakit siya uminom ng alak at kung gaano karami ang
kaniyang nainom.
2. Philia: Pagmamahal jng magkakaibigan. Iisa ang tunguhin at
nilalayon, kung saan sila magkakaugnay. Mga sakit na maaring makuha sa pag-inom ng alak:
3. Eros: Pagmamahal batay sa pagnanais lamang ng isang tao kung • Cancer
ano ang makapagdudulot ng kasiyahan sa sarili • Sakit sa Atay
4. Agape: Pinakamataas na uri ng pagmamahal. Ito ay ang • Sakit sa Kidney
pagmamahal ng walang kapalit. Pagmamahal ng Diyos.

Aborsiyon
Ito ay pag-alis ng isang fetus o sanggol sa sinapupunan ng ina.
Posisyon sa publiko ukol sa Aborsiyon:
PRO-LIFE: Ang sanggol ay itunuturing na isang tao mula sa sandal ng
paglilihi. Sa posisyon na ito ay hindi sila sang-ayon sa Gawain na ito
at illegal ito sa kanilang paningin.
PRO-CHOICE: Ang sanggol ay itunuring hindi pa tao kung kaya’t sa
kanila ay nasa nanay ang desisyon kung ipapalaglag niya ito at sang-
ayon sila sa pagpapalaglag.
Dalawang uri ng Aborsiyon:
Kusa (Miscarriage)- Ito ay ang pagkawala ng sanggol bago ang ika-20
linngo ng pagbubuntis. Ito ay tumutukoy sa natural na mga
pangyayari at hindi ginagamitan ng medical o artipisyal na
pamamaraan.
Sapilitan (Induced)- Ito ay ang pagwawakas ng pagbubuntis at
pagpapaalis ng isang sanggol sa pamamagitan ngg ag-opera o
pagpapainom ng gamot.
Ang Prinsipyo ng Double Effect
Ayon kay Sto. Tomas de Aquino, may mga oras kung kalian ang isang
kilos na nararapat gain ay maaaring magdala ng Mabuti at masamang
epekto.
Halimbawa: Isang ina na kailangang tanggalin ang kaniyang bahay
bata dahil deliado ito sa kaniyang kalusugan ngunit maaaring
mamatay ang bata.
Kung gagamiting batayan ang Prinsipyo ng Double Effect, maaaring
pumili ng isang kilos na magdudulot ng masamang epekto kung
matutugunan ang apart na kondisyon.
• Ang layunin ng kilos ay dapat Mabuti.
• Ang masamang epekto ay hindi dapat direktang nilayon
ngunit bunga lamang ng naunang kilos na may layuning
Mabuti.
• Ang mabuting layunin ay hindi dapat makuha sa
pamamagitan ng masamang pamamaraan.
• Kinnakailangan ang pagkakaroon ng mabigat at
makatuwirang dahilan upang maging katanggap-tanggap
anng masamang epekto.
Pagpapatiwakal
Ito ay sadyang pagkitil ng isang tao sa sariling buhay at naaayon sa
sariling kagustuhan. Dapat may maliwanag na intensiyon ang isang
tao sa pagtatapos ng kaniyang buhay bago ito maituring na
pagpapatiwakal.
Bakit ba nagkakaroon ng mga taong nagpapatiwakal?
• Ito ay kadalasan sa kadahilanang nawawalan ng pag-asa.
• Kawala ng tiwala sa sarili at kapuwa.
• Kawalan ng paniniwala na may mas magandang bukas pang
darating.
• Itunuturi na ang kanilang sarili ay walang halaga.
Ayon kay Eduardo A. Morato sa kaniyang aklat na “Self-Mastery”,
upang mapigilan ang kawalan ng pag-asa, kinakailangang mag-isip
ang isang tao ng mga malaking posibilidad at natatanging mga
paraan upang harapin ang kaniyang kinabukasan.
Mga pagpapahalaga sa sarili:
• Pagkain ng tama
• Paginom ng gamot sa tuwing may sakit
• Pag-ingat sa sarili
Euthnanasia (Mercy Killing)
• Ito ay isang Gawain kung saan napadadali ang kamatayan ng
isang taong may matindi at wala nang lunas na karamdaman.
• Ito ay tumutukoy sa paggamit ng mga modernong medisina
at kagamitan upang tapusin ang paghihirap ng isang may
sakit.
• Ito ay tinatawag ding Assisted Suicide, sapagkat may
pagnanais o motibo ang isang biktima na wakasan ang
kaniyang buhay, ngunit isang taong may kaalaman sa
kaniyang sitwasyon ang gagawa nito para sa kaniya.
Hindi maaaring hingin ng isang tao na tapusin ang kaniyang
paghihirap sa pammaagitan ng kamatayan. Higit na Mabuti kung
pagmamahal at pag-aalala ang ibibigay sa kanila, hindi kamatayan.
Mga uri ng Euthanasia:
1. Passive- Ito ay yung hindi na inaalagaan.
2. Active- Ginagamitan ng modernong gamot, injection.
3. Voluntary- Gusto na ng pasyente mismo.
4. Non-Voluntary- Malapit na kamg anak ang nag desisyon.
5. In-voluntary- Gusto pa mabuhay ng pasyente ngunit ayaw na
ng mga kamag anak o malalapit sa buhay.
Buhay para sa mga hindi normal (PWD)
Ang kabanaln ng buhay ay maiuugnay sa kapangyarihanng Diyos
bilang Dakilang Manlilikha.
Ang buhay ng tao ay napakahalaga kahit na ang tao pa’y may sakit,
matanda, may pinsalang hinaharapan.
Dahil sa dignidad, nagiging karapat-dapat ang tao sa pagpapahalaga
at paggalang mula sa kaniyang kapuwa.
Dahil sa dignidad, nararapat na igalang ng isang indibidwal ang
kaniyang buhay. Kahit na may kapansanan ito.
ARALIN 3: PAGMAMAHAL SA BAYAN
Ang pagmamahal sa bayan ay ang pagkilala sa papel na dapat
gampanan ng bawat mamamayang bumubuo rito.
Tinatawag din itong Patriyotismo, mula sa salitang pater na
karaniwang inuugnay sa salitang pinagmulan o pinanggalingan. Ang
literal na kahulugan nito ay pagmamahal sa bayang sinilangan.
Kahalagahan ng pagmamahal sa Bayan
Ang pagmamahal sa bayan ay mahalaga, walang sinuman ang ligtas
sa pagsasabuhay ng responsibilidad na ito.
Ang pagmamahal sa bayan ay nagiging daan upang makamit ang
layunin.
Kung may pagmamahal sa bayan, may pagmamahal din ang bawat
myembro sa isa’t isa na nagdudulot ng payapang bayan.
Ang mga socio-economic problems ay maiiwasan kung may
pagmamahal sa bayan. Ang pagmamahal na ito ang magbubuklod sa
tao sa lipunan.
Naiingatan at napapahalagahan ng pagmamahal sa bayan ang
karapatan at dignidad ng tao.
Napahahalagahan ng pagmamahal sa bayan ang kultura, paniniwala
at pagkakakilanlan.
Mga pagpapahalaga na indikasyon ng pagmamahal sa bayan
Lipunan: binubuo ng mga indibidwal na may iisang tunguhin/ mithiin.
• Ang dignidad ng bawat persona ng tao ay kasama sa kaniyang
karapatan na maging bahagi sa aktibong pakikilahok sa
lipunan upang makapag-ambag sa kabutihang panlahat.
- San Juan Pablo XXIII
Kailangan isabuhay ang mga birtud para makabuluhang bayan.
PAGPAPAHALAGANG DAPT LINANGIN NG MGA PILIPINO PARA ARALIN 4: PANGANGALAGA SA KALIKASAN
MAISABUHAY ANG PAGMAMAHAL SA BAYAN:
Ang pangangalaga sa kalikasan ay ipinagkaloob ng Diyos sa tao na
1. Pagpapahalaga sa buhay. nagpapatunay na mahal tayo ng Panginoon.
2. Katotohanan.
Ang kalikasan ay tumutukoy sa lahat ng nakapaligid sa atin na
3. Pagmamahal at pagmamalasakit sa kapuwa.
maaaring may buhay o wala.
4. Pananampalataya.
5. Paggalang. • Puno’t halaman, hayop.
6. Katarungan. • Lahat ng salik na nagbibigay daan o tumutugon sa
7. Kapayapaan. pangangailangan ng mga nilalang na nabubuhay.
8. Kaaayusan
9. Pagkalinga sa Pamilya at Salinlahi Ang kalikasan ay kaloob sa atin ng Diyos upang tayo ay patuloy na
10. Kasipagan mabuhay. Tayo ay binubuhay ng kalikasan kung kaya’t tayo’y may
11. Pangangalaga sa kalikasan at kapaligiran. tungkuling pangalagaan ito.
12. Pagakakaisa. Subalit sa pagdaan ng mga panahon, mukhang nagiiba ang pagtingin
13. Kabayanihan. at pagtrato ng mga tao sa kalikasan. Sinisira at lubos na pagkonsumo
14. Kalayaan. ang ginagawa ng tao sa kaalamang siya ay may karapatan sa
15. Pagsunod sa batas. kalikasan.
16. Pagsulong ng kabutihang panlahat.
Dahil sa mga paglabag na ginagawa ng mga tao, naaapektuhan ang
Mga angkop na kilos na nagpapamalas ng pamamahal sa bayan kalikasan sa maraming paraan. Lubos na Malaki na ang pinagbago ng
1. Mag-aral ng Mabuti. mubdo kumpara sa mga naunang panahon.
2. Huwag magpahuli, ang oras ay mahalaga. Halimbawa ng mga pagmaltrato at paglabag ng tao sa kalikasan
3. Pumila nang maayos.
4. Awitin ang Pambansang Awit nang may paggalang at 1. Maling pagtatapon ng basura- Nagkakaroon ng pagbaha at
dignidad. pag buo ng mga sakit na nakaka apekto sa mga tao. Unti-
5. Maging totoo at tapat. unting dumudumi ang kapaligiran at mga kabahayan pati na
6. Magtipid ng tubig ang karagatan.
7. Iwasan ang anumang Gawain na hindi nakatutulong. 2. Iligal na pagputol ng puno- Nagdudulot ng pagbaha at pag-
8. Bumili ng produktong sariling atin. guho ng lupa sa kadahilanang nawawala na ang mga ugat ng
9. Kung pwede ng bumoto, isagawa ito ng tama. puno na tumutulong sap ag iwas sa mga ito.
10. Alagaan at igalang ang nakatatanda. 3. Polusyon sa hangin, tubig at lupa- ang sanhi ng mga ito ay
11. Isama sa panalangin ang bansa at ang kapuwa mamamayan. ang dalawang nauna. Nakapagdudulot ito ng mga
karamdaman at sakit katulad ng sakit sa balat, respiratory
diseases at digestive tract.
 4. Pagkaubos ng mga natatanging specie ng hayop at halaman MGA HAKBANG UPANG MAKATULONG SA KALIKASAN
sa kagubatan.
1. Itapon ang basura sa tamang lugar
5. Malabis at mapanirang pangingisda- naaabuso ang yamang
2. Pagsasabuhay ng 4R
tubig, dagat dahil sa ganitong pag trato sa pangingisda.
3. Pagtatanim ng mga puno
Nauubos ang produksiyon ng mga isda. Cyanide Fishing- ito
4. Sundin ang batas at makipagtulungan sa mga
ay nagdudulot ng pagkasira ng yamang dagat, mga corals o
tagapagpatupad ng mga ito.
tahanan ng mga isda dahil sa paggamit ng bomba.
5. Mabuhay ng simple
6. Ang pagko-convert ng mga lupang sakahan, iligal na
pagmiina at quarrying.
7. Global Warming at Climate Change- Ang malawakang pag-
iiba-iba ng mga salik na nakakaapekto sa panahon na
nagdudulot nang matinding pagbabago sa pangmatagalang
Sistema ng klima.
8. Komersyalismo at Urbanisasyon- Tumutukoy sa paguugali
ng tao at mga kilos na nagpapakita nang labis na
pagpapahalaga na kumita ng pera o kaya ay pagmamahal sa
materyal na bagay sa halip na ibang mga pagpapahalaga.

ANG TAO BILANG TAGAPANGALAGA NG KALIKASAN

Inutusan tayo ng Diyos na alagaan ang kalikasan at hind imaging

tagapagdomina nito para sa susunod na henerasyon.

May kalayaan tayong gawin o gamitin ang kalikasan. Ngunit dapat

nating isipin na ang paggamit sa kalayaan ay napapalooban ng
paggawa ng Mabuti. Dapat naaayon ang paggamit natin ng kalikasan
sa kabutihan, kapag hindi natin ito ginagamit ng Mabuti, hindi
masasabi na ang kalayaang ginagamit mo ay hindi tunay na kalayaan.

Ang tunay na pangangalaga sa kalikasan ay pagpapakita ng paggalang

sa kabutihang panlahat na siya naming layunin kung bakit nilikha ng
Diyos ang kalikasan.

Ang tungkulin nating pangalagaan ang ating kalikasan ay nakaugat sa

katotohanang lahat tayo ay mamamayan ng iisang mundo, dahil
nabubuhay tayo sa iisang kalikasan. Ang mga ito ay hindi lamang para
sa atin ngunit para rin sa susunod na henerasyon.