AMALAN GAYA KEPEMIMPINAN PENGETUA TERHADAP TEKANAN KERJA

GURU SEKOLAH MENENGAH DI DAERAH SIBU

Oleh

KIING JIU HOCK

Kertas Projek Dikemukakakan Kepada Sekolah Pengajian Siswazah, Universiti Putra

Malaysia, Sebagai Memenuhi Keperluan Untuk Mendapatkan Ijazah Master Pendidikan

JULAI 2017
Abstrak kertas projek yang dikemukakan kepada Fakulti Pengajian Pendidikan, Universiti Putra
Malaysia sebagai memenuhi keperluan untuk Ijazah Sarjana Pendidikan (Pentadbiran
Pendidikan)

Abstrak

AMALAN GAYA KEPEMIMPINAN PENGETUA TERHADAP TEKANAN KERJA

GURU SEKOLAH MENENGAH DI DAERAH SIBU

Oleh

KIING JIU HOCK

Julai 2017

Penyelia : Prof Madya Dr Abdullah Mat Rashid

Fakulti : Pengajian Pendidikan

Kementerian Pendidikan Malaysia telah melakukan transformasi terhadap kurikulum diharapkan

dapat melahirkan modal insan yang mempunyai minda kelas pertama agar dapat bersaing dengan
negara maju yang lain. Senario ini menyebabkan gaya kepemimpinan dipraktikkan dalam
organisasi sekolah sehingga timbulnya masalah tekanan kerja dalam kalangan guru di negara
kita. Olehitu, kajian ini dijalankan untuk mengenal pasti amalan gaya kepemimpinan pengetua
dan tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu, Sarawak. Kajian ini juga mengenal
pasti ada sama ada terdapat perbezaan yang signifikan antara gaya kepemimpinan pengetua
dengan tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu, Sarawakserta mengenal pasti sama
ada terdapat perbezaan yang signifikan dalam aspek tekanan kerja guru berdasarkan pengalaman
mengajar.

Populasi kajian ini terdiri daripada guru-guru yang mengajar di sekolah-sekolah menengah
kebangsaan di daerah Sibu Sarawak. Sebanyak 278 orang dipilih secara rawak mudah sebagai
sampel kajian. Data dianalisis menggunakan analisis deskriptif dengan kiraan min dan sisihan
piawai serta menggunakan statistik inferensi iaitu ANOVA sehala.

i
Borang soal selidik dalam bentuk Skala Likert digunakan sebagai instrumen pengumpulan data.
Data yang diperoleh dianalisis dengan bantuan perisisan SPSS versi 23.

Dapatan kajian menunjukkan mendapati bahawa kebanyakan pengetua di sekolah menengah di

daerah Sibu mengamalkan gaya kepemimpinan Demokratik diikuti dengan amalan gaya
Autokratik malah amalan gaya Laissez-faire paling kurang diamalkan. Hasil dapatan kajian ini
juga menunjukkan tahap tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu berada pada tahap
yang sederhana. Dapatan kajian juga mendapati tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara
amalan kepemimpinan pengetua dengan tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu
dan tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam aspek tekanan kerja guru dari segi
pengalaman mengajar.

ii
 Abstract of project paper presented to the Faculty of Educaional Studies, Universiti Putra
Malaysia in fulfilment for Degree of Master of Education (Education Administration)

ABSTRACT

Leadership Styles Of Principals And Teachers’ Stress in Secondary Schools, Sibu District,
Sarawak

By

KIING JIU HOCK

JULY 2017

Supervisor : Assoc. Prof Dr Abdullah Mat Rashid

Faculty : Educational Studies

The Ministry of Education has transformed the curriculum and is expected to produce human
capital with first class mentality in order to compete with other developed countries. This
scenario to practice the leadership style has led to school organization occupational stress among
teachers in our country. Therefore, this study was undertaken to identify the leadership style of
principals and teachers’ work pressure in secondary schools Sibu District Sarawak. The study
also identified whether there were significant differences in leadership styles of principals and
teachers’ working pressure in secondary schools in Sibu District, Sarawak. The research also
identified whether there were significant differences in teachers' work pressure based on teaching
experience.

The study population consisted of teachers who teach in secondary schools in Sibu district
Sarawak. A total of 278 teachers’ were selected using simple random sampling as the research

iii
samples. Data was analyzed by using descriptive statistics, with mean and standard deviation
calculations. The inferential statistic, the one-way ANOVA was also used.

The questionnaires in the form of Likert Scale is were the instrument used for data collection.
Data was analyzed by using the SPSS 23.0 software.

The outcome of the research showed that most of the principals in secondary schools in Sibu
practised Democratic leadership. Autocratic style was also used.Laissez-faire style of the least
used. The finding also showed the level of work stress of teacher in secondary school Sibu
district are at a moderate level. The was also no significant difference in leadership practices and
teachers’ level of stress. However, was no significant differences in terms of teachers' job stress
based on teaching experience.

iv
 PENGHARGAAN

Syukur kehadrat yang Esa kerana saya dapat menyiapkan Kertas Projek ini dengan lancer
walaupun berhadapan dengan pelbagai rintangan dan cabaran.

Setinggi-tinggi penghargaan dan ribuan terima kasih dirakamkan kepada penyelia kertas projek
ini iaitu Prof Madya Dr Abdullah Mat Rashid yang sedia membantu dan membimbing saya
dalam menyiapkan Kertas Projek ini tanpa rasa jemu.

Saya juga ingin merakamkan setinggi-tinggi penghargaan kepada kedua-dua orang panel pakar,
iaitu Profesor Madya Dr Mohd Zainal Munshid Harun dari Universiti Kolej Teknologi
Sarawak (UCTS) dan Puan Hamidah Binti Khushi Mohd dari Unit Psikologi & Kauseling,
Hospital Sibu atas kesudian memberi pandangan dan saranan bagi memurnikan dan
menentusahkan instrumen kajian ini.

Setinggi ucapan terima kasih juga dirakamkan kepada Kementerian Pendidikan Malaysia,
Jabatan Pelajaran Negeri Sarawak, Pejabat Pelajaran Daerah Sibu serta pengetua kerana sudi
membenarkan saya menjalankan kajian ini. Ucapan terima kasih kepada 278 orang guru selaku
sampel kajian yang sudi meluangkan masa untuk menjawab insrumen kajian ini.

Ucapan jutaan terima kasih dirakamkan kepada kedua-dua ibu bapa dan ahli keluarga yang telah
banyak memberi galakan dan dorongan sepanjang tempoh kajian ini. Akhir sekali, saya juga
ingin mengucapkan kepada kawan karib yang banyak membimbing saya dalam menggunakan
perisian SPSS versi 23.

Sekian, terima kasih,

v
KIING JIU HOCK

PENGESAHAN

Kertas Projek yang dikemukakan kepada Senat Universiti Putra Malaysia dan telah diterima
sebagai memenuhi keperluan untuk Ijazah Sarjana Pendidikan (Pentadbiran Pendidikan). Ahli
Jawatanluasa Penyeliaan adalah seperti berikut:

…………………………………………
Prof Madya Dr Abdullah Mat Rashid
Fakulti Pengajian Pendidikan
Universiti Putra Malaysia
(Penyelia)

vi
 PERAKUAN

Saya akui Kertas Projek ini adalah hasil karya saya yang asli melainkan petikan dan sedutan
yang telah diberi penghargaan dalam kertas projek. Saya juga mengaku bahawa Kertas Projek ini
tidak dimajukan untuk ijazah-ijazah lain di Universiti Putra Malaysia ataupun institusi pengajian
yang lain.

…………………..………

KIING JIU HOCK

Tarikh: 14 MEI 2017

vii
 SENARAI RINGKASAN

KSSR Kurikulum Standard Sekolah Rendah

KSSM Kurikulum Standard Sekolah Menengah
TIMSS Trensd in International Mathematics and Science Study
PIBG Persatuan Ibu Bapa dan Guru(PIBG)
NUTP Kesatuan Perkhidmatan Perguruan Kebangsaan
PPUM Pusat Perubatan Universiti Malaya (PPUM)
BPG Bahagian Pendidikan Guru
LBDQ Leadership Behavior Description Questionnaire
GCETs Government Colleges for Elementary Teachers
SPSS Statistic Package For Social Science
KPM Kementerian Pendidikan Malaysia
JPNS Jabatan Pendidikan Negeri Sarawak
JPN Jabatan Pendidikan Negeri
PPD Pejabat Pelajaran Daerah
LDP Latihan Dalam Perkhidmatan
ICT Information and Communications Technology
NPQEL Program Kelayakan Profesional Pemimpin Pendidikan Kebangsaan
M Min
s.p Sisihan Piawai
UCTS University College of Technology Sarawak
Pdp Pengajaran dan Pembelajaran
EPRD Bahagian Perancangan & Penyelidikan Dasar Pendidikan
JB Johor Bahru
SK Sekolah Kebangsaan
SJK(C) Sekolah Jenis Kebangsaan Cina

viii
 SENARAI KANDUNGAN

TAJUK KAJIAN
1
ABSTRAK....................................................................................................................................i
ABSTRACT...............................................................................................................................iii
PENGHARGAAN.......................................................................................................................v
PENGESAHAN..........................................................................................................................vi
PERAKUAN..............................................................................................................................vii
SENARAI RINGKASAN........................................................................................................viii
SENARAI KANDUNGAN........................................................................................................ix
SENARAI JADUAL................................................................................................................. xii
SENARAI RAJAH...................................................................................................................xiii

BAB 1 1
PENDAHULUAN 1
1.1 Pengenalan 1
1.2 Latar Belakang Masalah 1
1.3 Pernyataan Masalah 9
1.4 Objektif Kajian 11
1.5 Soalan Kajian 12
1.6 Kepentingan Kajian 12
1.7 Batasan Kajian 13
1.8 Definisi Operasional 13
1.8.1 Amalan Gaya Kepemimpinan 13
1.8.1.1 Demokratik 14
1.8.1.2 Autokratik 15
1.8.1.3 Laissez-faire 15
1.8.2 Pengalaman Mengajar 15
1.8.3 Tekanan Kerja Guru 16

BAB 2 17

ix
 SOROTAN LITERATUR 17
2.1 Pengenalan 17
2.2 Tekanan Kerja Guru 17
2.3 Amalan Gaya Kepemimpinan 18
2.3.1 Gaya Demokratik 18
2.3.2 Gaya Autokratik 20
2.3.3 Gaya Laissez-faire 20
2.4Pengalaman Mengajar 21
2.5Teori Kajian 23
2.5.1 Teori Tekanan Cooper dan Marshall (1979) 23
2.6Model-model Stres 24
2.6.1 Model Stres-Cooper 24
2.6.2 Model Tekanan Guru (Boyle, Borg, Falzon & Baglioni, 1995) 25
2.7Kajian Lepas 25
2.7.1 Kajian Dalam Negara 25
2.7.2Kajian Luar Negara 29
2.8Kerangka Konseptual 33

BAB 3 34
METODOLOGI KAJIAN 34
3.1 Pengenalan 34
3.2 Reka Bentuk Kajian 34
3.3 Populasi dan Sampel Kajian 35
3.4 Lokasi Kajian 36
3.5 Instrumen Kajian 36
3.6 Kesahan dan kebolehpercayaan 40
3.7Kajian Rintis 41
3.8 Pengumpulan Data 42
3.9Analisis Data 43

BAB 4 46
DAPATAN KAJIAN 46

x
 4.1 Pengenalan 46
4.2 Responden Mengikut Demografi 47
4.3 Analisis data mengikut objektif kajian 48
4.3.1 Objektif Kajian 1 48
4.3.2 Objektif Kajian 2 53
4.3.3Objektif Kajian 3 53
BAB 5 55
PERBINCANGAN, CADANGAN DAN KESIMPULAN 55
5.1 Pengenalan 55
5.2 Perbincangan 55
5.2.1 Analisis Faktor Demografi 56
5.2.2 Objektif Kajian 1 57
5.2.3 Objektif Kajian 2 60
5.2.4 Objektif Kajian 3 61
5.3 Kesimpulan 62
5.4Cadangan Dapatan Kajian 63
5.5 Cadangan Kajian Lanjutan 63

RUJUKAN 65
LAMPIRAN 1- BORANG SOAL SELIDIK 74
LAMPIRAN 2- SURAT-SURAT KEBENARAN MENJALANKAN KAJIAN 78
LAMPIRAN 3- SENARAI PAKAR YANG SAHKAN SOAL SELIDIK 83
LAMPIRAN 4- OUTPUT SPSS UNTUK EDA (NORMALITY TEST) 84
LAMPIRAN 5- NILAI SIMILARITY INDEX TURNITIN 91

xi
 SENARAI JADUAL
Jadual 3.1 : Jadual Spesifikasi Instrumen 36
Jadual 3.2 : Skala Jawapan Untuk Soal Selidik Bahagian B (Amalan Gaya Kepemimpinan
Pengetua 37
Jadual 3.3 : Skala Jawapan Untuk Soal Selidik Bahagian C (Tahap Tekanan Kerja Guru) 38
Jadual 1(a) : Pembahagian Soalan Mengikut Jenis Amalan Gaya Kepemimpinan Pengetua
38
Jadual 1(b) : Soalan Berkaitan Dengan Aspek Tahap Tekanan Kerja Guru5.2.3 40
Jadual 3.4 : Nilai Alpa Cronbach Soal Selidik Amalan Gaya Kepemimpinan Pengetua dan
Tahap Tekanan Kerja Guru 42
Jadual 3.5 : Kaedah Analisis Persoalan Kajian 44
Jadual 3.6 : Analisis Pengelasan Skor Min Dan Tahap Penilaian 44
Jadual 3.7 :Skala Skor Min 45
Jadual 4.1 : Responden Mengikut Jantina, Umur, Pengalaman Mengajar, Status Perkhawinan,
Sebagai Guru Kelas Dan Mengajar Kelas Peperiksaan 47
Jadual 4.2 : Min Dan s.p Bagi Amalan Gaya Kepemimpinan Demokratik 49
Jadual 4.3 : Min Dan s.p Bagi Amalan Gaya Kepemimpinan Autokratik 50
Jadual 4.4 : Min Dan s.p Bagi Amalan Gaya Kepemimpinan Laissez-faire 51
Jadual 4.5 : Min Dan s.p Bagi Tahap Tekanan Kerja Guru 52
Jadual 4.6 : Analisis Keputusan ANOVA Sehala Bagi Melihat Perbezaan Amalan Gaya
Kepemimpinan Pengetua Terhadap Tekanan Kerja Guru Sekolah Menengah Di
Daerah Sibu 53
Jadual 4.7: Analisis Keputusan ANOVA Sehala Bagi Melihat Perbezaan Pengalaman Mengajar
Guru Terhadap Tekanan Kerja Guru Sekolah Menengah Di Daerah Sibu 54

xii
 SENARAI RAJAH
Rajah 2.1 : Model Stres-Cooper (1988) 24
Rajah 2.2 : Kerangka Konseptual Kajian 33

xiii
 BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Bab ini pengkaji membincangkan dengan teliti berkaitan dengan latar belakang kajian diikuti
dengan kupasan pernyataan masalah, objektif kajian, persoalan kajian, batasan kajian,
kepentingan kajian dan definisi operasional. Diharapkan hasil kajian ini dapat menyelesaikan isu
tekanan kerja dalam kalangan guru.

1.2 Latar Belakang Kajian

Pelaksanaan KSSR pada tahun 2011 dan pelaksanaan KSSM pada tahun 2017 oleh KPM
bagi penambahbaikan kurikulum negara kita. Penambahbaikan terhadap kurikulum adalah perlu
setelah mendapati hasil kajian antarabangsa yang dijalankan telah menunjukkan penurunan
terhadap prestasi pelajar negara kita. Di samping itu, pencapaian pelajar negara kita juga
dikatakan kurang menyerlah jika berbanding dengan pelajar-pelajar negara lain. Sekiranya kita
melihat laporan TIMSS tahun 2007, laporan ini telah meunjukkan lebih kurang dua puluh peratus
daripada pelajar negara kita gagal mencapai penanda aras minimum dalam Sains dan Matematik,
berbanding dengan hanya lima peratus dalam subjek Sains dan tujuh peratus dalam subjek
Matematik pada tahun 2003 (Laporan Awal Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia 2013-
2025, 2012). Oleh sebab itu, transformasi terhadap kurikulum telah dilaksanakan oleh KPM agar
mampu melahirkan anak Malaysia yang berminda kelas pertama dan mempunyai daya saing
serta dapat sama setaraf dengan negara-negara maju yang lain. Senario ini seterusnya telah
menimbulkan tekanan kerja dalam kalangan guru di negara kita.Siti (2011) menyokong dengan
pernyataan itu dengan berpendapat bahawa beban kerja selaku seorang guru makin kompleks
dari hari ke hari. Hal ini demikian kerana setiap guru hari ini akan melibatkan diri dalam
pelaksanaan inovasi kurikulum yang berbeza-beza serta terpaksa mengharungi pelbagai onar dan
duri dalam melaksanakannya secara berkesan (Roslee, Mohd Yusof, Baharom, Abdul Said,
Shukri dan Muhamad Suhaimi, 2012).

1
 Menurut Fevre, Matheny & Kolt, (2003), tekanan terdiri daripada dua elemen utama iaitu
eustress dan distress. Eustress merupakan tekanan yang membangun. Menurut Azman, Yao, Yeo,
Kong dan Ju (2010), tekanan ini menyebabkan berlakunya tindak balas kepada tekanan perasaan
yang bersifat posituf dan sihat. Dengan perkataan lain, eustress ialah tubuh badan individu
menguruskan tekanan bagi mengatasi permintaan luaran yang dapat membawa kepada
penurunan kepada tekanan fisiologi dan psikologi. Manakala distress merupakan tekanan negatif
yang biasanya wujud apabila seseorang individu itu tidak dapat menampung permintaan luaran
dan ini mengakibatkan tekanan fisiologi dan psikologi meningkat. Menurut He, Zhao dan
Archbold (2002), distress merupakan satu keadaan di mana tubuh badan seseorang pekerja tidak
dapat mengendalikan sesuatu tekanan. Menurut Stranks (2005), stres atau tekanan ialah keadaan
di mana keseimbangan semula jadi tubuh badan yang biasanya diganggu oleh apa-apa sahaja
pengaruh. Manakala menurut Wickramasinghe (2012), istilah tekanan tempat kerja dalam
konteks sesebuah organisasi merupakan tekanan kerja serta tekanan kerja sebagai satu alat
kognitif untuk mentafsirkan sesuatu situasi.

Menurut Cockburn (1996), guru biasanya mengalami lima jenis stres iaitu, Stres ‘here
and now, Stres anticipation, Stres imaginative, Stres Reaktif dan Stres Negatif. Stres ‘here and
now’ hanya wujud pada sesuatu tempoh masa atau seketika. Contohnya; waktu peperiksaan,
pergaduhan dan semasa berlakunya sesuatu kecelakaan. Manakala Stres anticipationmerupakan
suatu situasi iaitu seseorang guru itu akan melakukan tindak balas bagi sesuatu perkara yang
dijangkakan. Ini dapat dilihat jika seseorang guru baharu dilantik sebagai guru kelas dan perlu
berjumpa dengan ibu bapa pada hari perjumpaan PIBG. Oleh itu, guru interim yang masih tidak
ada pengalaman, keadaan ini akan mengalami tekanan anticipation. Di samping itu, guru juga
menghadapi Stres imaginatif. Stres imaginatif merupakan sejenis stres yang biasa wujud apabila
seseorang itu menggambarkan sesuatu yang mengharukan dan negatif. Contohnya, seseorang
yang tinggal bersendirian di sebuah rumah dan dia terdengar berbagai-bagai bunyi dari luar
rumah. Ini akan menyebabkan dia akan mula membuat pelbagai andaian seperti, ada pencuri
yang sedang cuba memecah masuk rumah berkenaaan.

Selain itu, guru juga menghadapi Stres reaktif. Tekanan ini lazimnya timbul kerana kesan
peristiwa dan pengalaman lama. Stres jenis ini biasanya akan berlaku secara semula jadi.
Misalnya, seseorang individu yang baru sahaja mengalami peristiwa kehilangan orang yang

2
disayangi. Stres reaktif ini akan berlaku sekiranya berlakunya proses mengimbas semula
pengalaman lampau ini. Guru juga akan mengalami Stres negatif iaitu sejenis stres yang
kemuncak terutama pada tempoh masa tertentu sama ada hari, minggu, bulan mahupun tahun.
Stres negatif biasanya berpunca daripada satu sebab seperti masalah kewangan atau rumah
tangga.

Tekanan kerja biasanya mempunyai simptom atau tanda-tanda yang boleh kita lihat.
Menurut Cooper dan Straw (1995), gejala tekanan kerja boleh terbahagi kepada tiga jenis. Antara
simptom stres adalah seperti berikut: Seseorang yang menghadapi stres mengalami simptom
Gejala Fizik, iaitu pernafasan tergesa-gesa, mulut dan kerongkongnya berasa kering, tangannya
lembab, dia juga sentiasa berasa kepanasan, ketegangan pada otot, proses penghadaman,
sembelit, keletihan tanpa sebab, kesakitan pada kepalaa, kesakitan pada urat dan kegelisahan.
Selain itu, seseorang yang mengalami stress juga mempunyai tanda-tanda perlakuan seperti,
kebingungan, berasa cemas dan kesedihan, mendongkol, perselisihan faham, tidak bertenaga,
tidak dapat berbuat apa-apa, kegelisahan, kegagalan, perwatakan tak menarik, hilang semangat,
sukar bertumpuan, sukar memikirkan lama, sukar dalam pembuatan sesuatu kcputusan, tiada
kreativiti, kehilangan nafsu dalam penampilan dan kehilangan minat bergaul dengan orang lain.
Selain itu, seseorang yang mengalami stres juga mempunyai simptom yang boleh kita lihat
melalui watak dan perwatakan iaitu lebih bersikap berhati-hati atau cermat, rasa gelisah menjadi
lekas panik, kurang yakin diri menjadi sayu, orang yang kesal menjadi orang yang meledak.

Tekanan kerja yang berpanjangan menimbulkan kesan negatif terhadap seseorang

pekerja. Ini dapat dilihat pada kajian Hans Selye (1963), telah memberikan pengertian baru
mengenai stres dengan menjalankan kajian ke atas haiwan. Hasil kajian beliau telah
membuktikan bahawa sesuatu penyakit berpunca daripada stres dan seterusnya penyakit akibat
daripada stres yang tinggi itu boleh mengakibatkan maut terhadap pesakit berkenaan begitu juga
dengan manusia. Menurut Ooi dan Aziah (2015), faktor kegelisahan, perasaan marah, rasa
kecewa, rasa tidak puas hati, tabiat tidak minat bekerja adalah hasil daripada tekanan kerja yang
tinggi. Kita dapat lihat melaui kajian yang dilakukan oleh Raja Maria (2011) yang berpendapat
seseorang guru yang mengalami beban kerja tinggi akan mengakibatkan beliau mengalami
kekecewaan serta berlaku tindak balas di luar kawalan secara spontan. Pada pendapat Kyriacou
& Sutcliffe (1978a), tekanan guru adalah sesuatu perasaan tidak menyenangkan seterusnya

3
menimbulkan perasaan emosi yang negatif. Misalnya, perasaan marah, kekecewaan, selalu rasa
penat. Jessica & Alvarex (2007) juga mendapati segolongan besar guru memilih meninggalkan
kerjaya perguruan setelah mengalami “burnout” dan keletihan. Tekanan tinggi yang dialami oleh
seseorang guru juga menyebabkan beliau berasa kecewa, bertindak agresif, kerisauan, sikap suka
menghindari, peratusan ketidakhadiran meningkat dan menurunkan prestasi seseorang guru
(Kaiser & Polczynski, 1982). Menurut Kyriacou (1987), pula turut menyatakan bahawa mental
dan fizikal seseorang dilemahkan bagi mereka yang lama mengalami stres serta mampu
mempengaruhi kerjaya sesorang guru mahupun prestasi seseorang murid. Hal ini disebabkan
stres yang dihadapi akan menjejaskan mutu Pdp serta komitmen semua guru. Menurut Fortuna
(2001), tekanan kerja dalam kalangan guru memberi kesan kepada mutu pdp guru dan seterusnya
memberi kesan pada produktiviti, pencapaian dan kecekapan seseorang pendidik. Selain itu, stres
ini juga meninggalkan kesan-kesan negatif kepada seseorang terutamanya dari segi psikologi dan
fisiologi. Jika dilihat dari sudut psikologi, tekanan yang dialami oleh seseorang menyebabkan
beliau dalam keadaan kerisauan, kurang tumpuan, kebingungan dan mudah panas baran. Di
samping itu, sekiranya dilihat dari segi fisiologi, seseorang yang mengalami stres mengalami
penegangan pada otot, kesakitan pada kepala, kesakitan pada pinggang, sukar tidur, serangan
penyakit jantung dan mengalami hipertensi. Beberapa penyakit berbahaya seperti penyakit
kardiovaskuler, penyakit kanser, dan masalah peparu serta tragedi kecelakaan atau kes
membunuh diri dipercayai berpunca daripada tekanan. (Asmawati & Siva, 2002). Stres
mengakibatkan seseorang guru tidak cukup rehat dan ini seterusnya menurunkan mutu kerja,
pontesi ke arah penyakit mental, perlakuan yang negatif dan menghadapi masalah fizikal
contohnya, penyakit kardiovaskuler, masalah tekanan darah tinggi, kesakitan pada buah
pinggang dan sebagainya (Malaka, Abdullah, Daniel, & Mohammad, 2005).

Kini, guru di Malaysia menghadapi tekanan kerja yang berat. Ini dapat dilihat melalui berita-
berita berkaitan dengan isu stres guru sering dipaparkan dalam media massa terutamanya dalam
surat khabar. Menurut Berita Harian online bertarikh 4 Ogos 2016 telah memaparkan satu berita
mengenai seorang guru sekolah Tamil di Klang telah cuba membunuh diri dengan meminum
racun setelah menerima kritikan tentang prestasi kerjanya. Selain itu, diberitakan juga sebab guru
berkenaan meminum racun kerana beliau telah menerima tekanan daripada guru besar.

4
 Terdapat beberapa kajian-kajian telah dijalankan oleh pertubuhan-pertubuhan tertentu
mengenai tekanan atau stress guru. Misalnya, laporan kajian NUTP telah mendapati tujuh puluh
peratus daripada sembilan ribu orang guru di Malaysia mengalami tekanan bukan sahaja kerana
faktor beban tugas tetapi juga terpaksa berhadapan dengan ragam pengetua, kerani, ibu bapa
serta pelajar.

Selain itu, statistik-statistik juga menunjukkan masalah stres dalam kalangan guru sudah
sampai tahap yang agak kritikal. Menurut Nor Zuraida Zainal sebagai seorang Pakar Perunding
Kanan Psikiatri di PPUM, sepuluh peratus daripada 22,000 orang pesakit psikiatri yang
menerima rawatan di klinik dan wad psikiatri hospital berkenaan adalah daripada golongan
pendidik. (Siti, 2011).

Pengetua bertanggungjawab dalam memastikan Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia

2013-2025 tercapai matlamatnya. Menurut Ayob (2004), telah menghuraikan dengan terperinci
peranan seseorang pengetua seperti yang disarankan oleh Jawatankuasa Mengkaji Taraf
Pelajaran di sekolah-sekolah Kementerian Pendidikan Malaysia (1982).

Selain itu, pengetua sebagai ketua jabatan di organisasi sekolah mempunyai

tanggungjawab yang besar agar aspirasi dan pembangunan pendidikan negara direalisasikan.
Pengetua juga merupakan orang yang memikul tanggungjawab bagi memastikan sekolah
mencapai kegemilangan dan kejayaan (Lokman Mohd, Hamdan, Rosni Zamuddin, M. Al-
Muzammil & Sanitah, 2008). Menurut Sergiovani (1995), pengetua merupakan seseorang yang
paling penting serta berpengaruh di sesebuah organisasi sekolah. Pengetua akan melaksanakan
kepemimpinan beliau dengan menetapkan visi sekolah, iklim pembelajaran, tahap
profesionalisme, komitmen guru dan keprihatinan terhadap kebolehan pelajar. Menurut
Sergiovani (1995), sekiranya sekolah itu, berinovatif, tempat berpusatkan pelajar yang cergas,
jika ia mempunyai reputasi kerana kecemerlangan dalam pengajaran; jika pelajar melaksanakan
sesuatu dengan sebaik mungkin dan seseorang itu boleh selalu menjalankan gaya kepemimpinan
pengetua sebagai kunci kepada kejayaan.

Pengetua juga berperanan memastikan segala Pdp di sekolah berkesan. Elangkumaran

(2012), dalam kajiannya pengetua di sekolah ialah pemimpin yang paling utama dan perlu

5
berkomitmen tinggi dalam sistem ekologi persekolahan terutamanya dalam memastikan
keberkesanan Pdp di sekolah.

Pengetua perlu mengamalkan amalan gaya kepemimpinan dalam mentadbir

organisasinya. Menurut Newman (1968), kepemimpinan ialah aktiviti bagi mempengaruhi
tindak-tanduk seseorang manusia baik individu ataupun kumpulan. Menurut Robbins (2005),
kepemimpinan dapat ditakrifkan sebagai kesanggupan untuk mempengaruhi sesuatu kelompok
bagi menjayakan seseuatu objektif. Pemimpin ialah seseorang yang mempunyai pangkat bagi
mempengaruhi orang-orang lain supaya bertindak, pemimpin juga mempunyai kemahiran moral,
cerdik pandai dan sosial yang diperlukan untuk menjawat kedudukan tersebut. Robbins (2005)
juga memberi definisi kepemimpinan sebagai kesanggupan mempengaruhi kelompok ahli dalam
pencapaian objektif. Kesanggupan seseorang pemimpin mempengaruhi seseorang dapat berhasil
dengan melalui sumber formal iaitu kuasa dan jawatan individu; serta sumber tidak formal iaitu
pengaruh peribadi dan memiliki kemahiran unik. Menurut Abdul Rahman (2010),
kepemimpinan berasal daripada individu bijak, berkemahiran khas untuk mempengaruhi
seseorang agar menuju impiannya.

Menurut Singh (2011), kepemimpinan berkesan berhasrat mendapat orang yang

berkelakuan sebagai pengurus dan pada masa yang sama memenuhi keperluan mereka.
Pemimpin yang berkesan merupakan pemimpin yang dapat berkomunikasi tentang visi, misi dan
objektif sesebuah organisasi dengan cara yang jelas dan terang, meningkatkan kreativiti dan
inovasi untuk menyediakan kelebihan daya saing yang mampan dalam pasaran global hari ini
bagi menghadapi situasi dunia yang berubah pantas.

Menurut Voegtlin, Patzer, & Scherer (2012), pemimpin yang berjaya dan lebih berkesan
biasanya ialah pemimpin yang berjaya dalam membina hubungan baik dan mantap dengan pihak
berkepentingan dan boleh membuat perubahan organisasi yang diperlukan terutamanya dalam
struktur dan budaya dengan rintangan minimum. Selain itu, seseorag pemimpin yang berjaya
juga dapat memberikan motivasi, bercita-cita, mementingkan pengikutnya dengan cara yang
boleh membawa kepada kepuasan kerja, komitmen, kesetiaan dan tingkah laku pekerja
organisasi. Jadi kepemimpinan yang baik mempunyai kesan langsung dan kesan tidak langsung
kepada prestasi organisasi.

6
 Menurut Sergiovanni (2001), kepemimpinan berperanan penting dalam memastikan
kelancaran, kecekapan, serta keefisienan pentadbiran sekolah. Kepemmpinan pengetua penting
dalam memastikan kejayaan sesebuah sekolah malah juga kepuasan kerja guru. Jadi, pengetua
perlu mengamalkan gaya kepemimpinan yang bersesuaian mengikut konteks semasa agar
hubungan baik dengan semua kakitangan dapat diwujudkan. Semua ini sangat penting bagi
mempengaruhi warga sekolah (Mulford & Silins, 2011). Hussein (2008) berpendapat faktor yang
menentukan kecermelangan sesebuah sekolah itu adalah hasil daripada kepemimpinan seorang
pengetua yang dinamik serta bersungguh-sungguh. Menurut Bliss (1991), sesebuah sekolah yang
cemerlang biasanya mempuyai seorang pemimpin yang selalu memastikan persekitaran sekolah
sihat, tersusun, berdisplin dan telah ditentukan arah atau tujuannya, adanya hubungan kerjasama
dengan semua pihak, berkomitmen tinggi dalam semua warga sekolah, memntingkan
pembangunan staf serta menjalinkan hubungan positif dengan ibu bapa dan pihak luaran.
Mulford dan Silins (2011) pula, mengatakan bahawa seseorang pengetua berperanan penting
dalam mempengaruhi pencapaian seseorang pelajar secara tidak langsung. Oleh itu, secara
keseluruhan jelaslah bahawa amalan gaya kepemimpinan seseorang pengetua adalah sangat
penting terhadap sesebuah sekolah.

Secara keseluruhan, peranan seseorang pengetua adalah sangat penting pada alaf ke-21
ini. Pengetua perlu mahir dalam mengaplikasikan pelbagai amalan gaya kepemimpinan dalam
pentadbiran sekolah bagi memastikan keberkesanan sekolah tercapai. Terdapat berbagai-bagai
jenis gaya kepemimpinan yang biasanya dipraktikkan oleh pengetua di sekolah. Setiap gaya
kepemimpinan mempunyai ciri-ciri unik tersendiri. Oleh sebab itu, pengetua haruslah bijak dan
mahir dalam mengaplikasikan amalan gaya kepemimpinan mengikut konteks tertentu. Menurut
Owens (1970) gaya kepemimpinan dapat terbahagi kepada 5 jenis iaitu Gaya Demokratik,
Autokratik Laissez-faire, Birokratik dan Karismatik.

Menurut Wan (2011), gaya Demokratik merupakan pemerintahan yang mempraktikkan

gaya mentadbir sesesuatu dengan demokratik. Pengetua yang mengamalkan gaya kepemimpinan
Demokratik ini akan menjaga hati setiap warga sekolah. Melalui gaya demokratik, setiap dasar
dan polisi organisasi sekolah akan dibincangkan melalui mesyuarat untuk mendapatkan suara
majoriti. Ini seolah-olah selaras dengan corak pemerintahan negara kita yang mengutamakan

7
demokrasi. Di dalam sesebuah sekolah, staf guru boleh mengemukakan idea masing-masing ini
seterusnya dapat mewujudkan kepuasan kerja dalam kalangan guru.

Menurut Wan (2011), gaya Autokratik iaiah satu gaya kepemimpinan iaitu kuasa mutlak
untuk mengurus dan memerintah serta kuasa mentadbir terletak pada seseorang. Di dalam
organisasi sekolah, pengetua yang mengamalkan gaya kepemimpinan autokratik ini sentiasa
mentadbir tanpa menerima idea mahupun pendapat kakitangan. Segala arahan atau perintah
pengetua mesti dipatuhi dan dilaksanakan oleh semua staf guru dan kakitangan. Semua staf guru
dan kakitangan sokongan tidak ada kuasa untuk membantah atau mengingkari arahan pengetua.
Semua dasar dan polisi akan ditentukan oleh pengetua sekolah tanpa sebarang perbincangan.
Sekiranya ada sesiapa guru yang tidak akur kepada arahan pengetua, tindakan disiplin akan
dijalankan ke atas guru berkenaan. Seseorang guru berkenaan berkemungkinan perlu
menunjukkan surat tunjuk sebab atau dijatuhkan hukuman tatatertib. Walaupun gaya
kepemimpinan autokratik ini dikatakan kurang mementingkan hubungan kemanusiaan tetapi
kadangkala jenis gaya kepemimpinan jenis ini adalah sangat susai dilakasanakan di sekolah yang
berprestasi lemah terutamanya staf gurunya yang kurang komitmen terhadap pekerjaannya. Gaya
kepemimpinan Autokratik membawa dan membimbing staf guru ke arah kecemerlangan.

Bagi Gaya Laissez-faire, gaya ini lebih kepada lepas tangan iaitu memberikan kebebasan
kepada seseorang individu. Menurut Wan (2011), gaya kepemimpinan ini bebas memberikan
peluang kepada staf untuk berfikiran dengan lebih kritis dan kreatif. Walau bagaimanapun, gaya
kepemimpinan Laissez-faire ini mesti dilaksanakan mesti mengikut kesesuaian. Hal ini demikian
kerana gaya kepemimpinan ini dikatakan memberi kesempatan kepada staf yang kurang
komitmen dan bertindak sewenangnya. Ini seterusnya membawa kesan buruk kepada sebuah
organisasi. Di sekolah, pengetua tidak mengamalkan gaya kepemimpinan Laissez-faire
sepenuhnya. Pengetua mungkin hanya menurunkan kuasa mentadbir kepada sesetengah guru
yang berkepentingan seperti Guru Penolong Kanan atau Ketua Panitia.

Amalan gaya kepemimpinan berlainan memberi kesan yang berbeza kepada sesebuah
sekolah. Ini bergantung kepada pengetua sekolah sama ada ingin menekankan gaya
kepemimpinan berfokuskan tugas atau menekankan perhubungan manusia. Menurut Juhary dan
Ishak (1992), semua gaya kepemimpinan hampir sama kepada salah satu pilihan, sama ada gaya
kepemimpinan lebih kepada struktur tugas ataupun lebih mengutamakan hubungan staf (timbang

8
rasa). Noran dan Ahmad (1990), menjelaskan bahawa dalam bidang kekuasaan, pengetua
berdemokratik biasanya akan cuba mempengaruhi staf gurunya dengan kepakaran dan ilmu
pengetahuan beliau.

Terdapat banyak gaya kepemimpinan. Setiap gaya kepemimpinan ada kelebihan dan
kekurangan. Pengetua tidak boleh hanya menggunakan satu jenis gaya kepemimpinan dalam
pentadbirannya. Setiap gaya kepemimpinan perlu saling melengkapi agar dapat membawa
kecemerlangan sekolah di samping mengurangkan tekanan kerja guru. Oleh sebab itu, pengetua
perlu mentadbir dengan melihat dari segi konteks, guru mahupun masa. Hal ini demikian kerana
pengetua yang tidak cekap dalam mentadbir sekolah menimbulkan masalah.

Menurut Kamarudin (1989), telah mengemukakan beberapa kelemahan dalam kecekapan

pengetua sehingga menimbulkan beberapa masalah. Antara masalah termasuklah:

i. Pengurusan yang cekap yang mencakupi aspek perancangan, pengelolaan, pengarahan,

penyelarasan, pelaporan, perbelanjaan dan sebagainya.
ii. Kecekapan sosial penting bagi menerima sokongan daripada semua bidang.
iii. Pengajaran yang cekap untuk kelas besar yang terdiri daripada berbagai-bagai kaum

Oleh sebab itu, pengetua sekolah haruslah bijak menyesuaian amalan gaya kepemimpinan
beliau untuk membawa organisasi sekolah mencapai keberkesanan sekolah dan memimpin staf
guru ke arah tahap pencapaian yang lebih tinggi. Menurut Lokman dan Anuar (2011), pengetua
seharusnya dapat memainkan peranan kepemimpinan mereka dengan lebih efektif di sekolah
supaya pembelajaran berpasukan guru menjadi lebih baik. Dalam kajian ini, penyelidik melihat
amalan gaya kepemimpinan pengetua terhadap tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah
Sibu, Sarawak.

1.3 Pernyataan Masalah

Isu tekanan kerja guru semakin membimbangkan masyarakat apabila tekanan kerja yang
tinggi mengakibatkan seseorang guru menghidapi pelbagai penyakit yang seterusnya
mengakibatkan kematian terhadap seseorang guru. Pernyataan ini dipersetujui oleh Hans Selye
(1963) yang menyatakan bahawa tekanan kerja yang tinggi merupakan punca sesuatu penyakit

9
dan mengakibatkan maut terhadap pesakit berkenaan. Kini, guru di sekolah dibebani dengan
pelbagai tugas sehingga menimbulkan isu tekanan kerja. Siti (2011) dalam kajiannya
menjelaskan bahawa beban kerja seseorang guru semakin rumit dari hari ke hari.

Kajian-kajian lepas yang dijalankan ke atas isu-isu tekanan kerja telah mendapati tekanan
kerja mengakibatkan gangguan emosi dalam kalangan guru. Hal ini disokong oleh Kyriacou &
Sutcliffe (1978a) yang mengatakan bahawa tekanan guru merupakan perasaan yang tidak
menyenagkan yang memberikan kesan emosi negatif contoh, kemarahan, kehampaan, kepenatan.
Ooi dan Aziah (2015) dalam kajiannya juga menyatakan bahawa perasaan kerisauan, marah,
kehampaan, perasaan tidak puas hati atau tidak berminat untuk bekerja berpunca daripada
tekanan kerja yang tinggi. Raja Maria (2011) dalam kajiannya juga menjelaskan bahawa beban
kerja yang banyak yang banyak turut mendorong seseorang guru itu berasa hampa dan
berkelakuan dari luar kawalan secara spontan.

Selain itu, tekanan kerja yang tinggi dalam kalangan guru juga menyebabkan guru
meninggalkan kariernya dan menurut Jessica & Alvarex (2007), ramai guru memilih
meninggalkan bidang perguruan setelah berasa “burnout” atau keletihan. Tekanan kerja tinggi
dalam kalangan guru juga mengakibatkan masalah guru ponteng dan menurunkan prestasi guru.
Hal ini dipersetujui oleh Kaiser & Polczynski, (1982) dalam kajiannya menyatakan bahawa
tekanan tinggi yang dialami oleh guru juga mengakibatkan perasaan kecewa, bertindak dengan
agresif, kebimbingan, sikap suka menghindari, peratusan ketidakhadiran meningkat dan
menurunkan prestasi seseorang guru.

Tekanan kerja tinggi dalam kalangan guru juga menjejaskan prestasi pelajar dan sekolah.
Kyriacou (1987) dalam kajiannya menyatakan bahawa seseorang yang lama mengalami stres
dapat melemahkan mental dan fizikal seseorang dan mampu melemahkan secara signifikan
pekerjaan sesorang guru serta pencapaian pelajarnya. Hal ini disebabkan stres yang dihadapi
menjejaskan mutu pdp serta komitmen semua guru. Pernyataan ini turut dipersetujui dalam
kajian Fortuna (2001) yang mengatakan bahawa tekanan kerja mempunyai hubung kait dengan
kualiti pengajaran seseorang guru di samping mempengaruhi produktiviti, prestasi mahupun
kecekapan seseorang guru. Helen, Rojiah, Nor'azian, Eldrana, dan Mustafa Kamal (2005) dalam
kajiannya juga menyatakan bahawa stressmenyebabkan seseorang guru tidak cukup rehat dan ini

10
seterusnya menurunkan kualiti kerja, petanda penyakit sakit mental, perlakuan negatif dan
keadaan fizikal terjejas contohnya penyakit kardiovaskuler, darah tinggi, kesakitan pada buah
pinggang dan sebagainya. Namun permasalahannya, Kamarudin (1989) dalam kajiannya
menyatakan bahawa kelemahan dalam kecekapan pengetua sehingga menimbulkan beberapa
masalah.

Walaupun terdapat banyak penyelidikan yang telah dijalankan mengenai tekanan kerja, masih
amat kurang penyelidikan yang mengkaji mengenai tekanan kerja dalam kalangan guru
terutamanya jenis amalan gaya kepemimpinan pengetua iaitu gaya Demokratik, gaya Autokratik
dan gaya Laisseiz-faire dan tahap tekanan kerja guru masih belum dikaji dengan mendalam oleh
para pengkaji lain. Jadi, pengkaji ingin mengkaji dengan mendalam jenis amalan gaya
kepemimpinan pengetua dan tahap tekanan kerja dalam kalangan guru sekolah menengah di
Sibu.

Kajian ini dijalankan untuk mengenal pasti amalan gaya kepemimpinan pengetua serta tahap
tekanan kerja guru di daerah Sibu Sarawak. Menerusi kajian ini, diharapkan dapat memberi
manfaat kepada pengetua dalam mengamalkan gaya kepemimpinan yang sesuai bagi
mengurangkan tekanan kerja dalam kalangan guru dan dalam masa yang sama memastikan
keberkesanan sekolah tercapai.

1.4 Objektif Kajian

1.4.1 Objektif Umum

Objektif Umum kajian ini adalah bertujuan untuk meneliti atau mengenal pasti amalan gaya
kepemimpinan pengetua terhadap tahap tekanan kerja dalam kalangan guru di sekolah menengah
di Sibu.

1.4.2 Objektif Khusus

Secara khususnya, kajian ini dijalankan bagi tujuan untuk:

1. mengenal pasti amalan gaya kepemimpinan pengetua dan tekanan kerja guru sekolah
menengah di daerah Sibu, Sarawak.

11
 2. mengenal pasti ada sama ada terdapat perbezaan yang signifikan antara gaya
kepemimpinan pengetua dengan tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu,
Sarawak.

3. mengenal pasti sama ada terdapat perbezaan yang signifikan dalam aspek tekanan kerja
guru berdasarkan pengalaman mengajar.

1.5 Soalan Kajian

Soalan Kajian adalah seperti berikut:

1. Apakah tahap tekanan kerja dalam kalangan guru-guru di sekolah menengah di daerah Sibu
Sarawak?

2. Apakah gaya kepemimpinan pengetua menurut persepsi guru sekolah menengah di daerah
Sibu Sarawak?
3. Adakah terdapat perbezaan yang signifikan antara gaya kepemimpinan pengetua dengan
tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu, Sarawak?
4. Adakah terdapat perbezaan yang signifikan dalam aspek tekanan kerja guru berdasarkan
pengalaman mengajar?

1.6 Kepentingan Kajian

Kajian ini dijalankan untuk mengetahui amalan gaya kepemimpinan pengetua dan tahap
tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu, Sarawak. Kajian ini juga dilakukan untuk
mengetahui tahap stres guru dan setakat mana tahap stres guru sekolah menengah di daerah Sibu.
Hasil kajian ini merupakan satu langkah untuk mencari alternatif bagi menyelesaikan isu tekanan
kerja guru di Malaysia.

Hasil kajian ini juga diharapkan dapat menyelesaikan masalah guru bunuh diri di negara kita
akibat berdepan dengan tekanan kerja tinggi. Seterusnya, hasil kajian ini juga diharapkan dapat
menyelesaikan masalah guru meninggalkan karier perguruan kerana berdepan dengan tekanan
kerja guru yang tinggi.

12
 Diharapkan hasil dapatan kajian sebagai rujukan pengetua untuk melakukan renungan
kendiri dalam menyesuaikan amalan gaya kepemimpinan beliau dalam memastikan visi dan misi
sekolah terrcapai di samping dalam masa yang sama dapat memimumkan tahap stres guru.

Keputusan kajian ini juga dapat dijadikan panduan untuk semua pihak yang terlibat dalam
membuat polisi dan dasar pendidikan dengan mengambil kira masalah tekanan kerja guru.

Seterusnya, hasil dapatan kajian ini juga diharapkan mampu menyelesaikan masalah
kesihatan guru akibat berdepan dengan tekanan kerja yang tinggi.

Tambahan pula, kajian ini juga sangat berguna kepada unit kaunseling di BPG untuk
mengatasi isu tekanan kerja tinggi dalam kalangan guru di sekolah menengah.

1.7 Batasan Kajian

Kajian ini hanya dilaksanakan kepada guru-guru yang mengajar di 5 buah sekolah menengah
kebangsaan Sibu, Sarawak sahaja. Skop kajian hanya meninjau amalan gaya kepemimpinan
pengetua Sekolah Menengah Kebangsaan di daerah Sibu Sarawak. Oleh sebab itu, semua
perbincangan hasil kajian hanya terbatas dalam konteks tempat dan sampel kajian tidak dapat
mewakili populasi di peringkat negara kerana kajian ini terbatas oleh faktor masa dan sumber-
sumber lain seperti masalah sumber kewangan dan kekangan tugas pengkaji. Ini menyebabkan
pengkaji memilih reka bentuk kajian yang ringkas dan skop kajian tidak dapat diperluaskan
kepada aspek-aspek lain yang berkaitan dengan gaya kepemimpinan pengetua. Bilangan sampel
kajian hanya 278 orang guru sahaja. Kajian ini terbatas kepada tiga jenis amalan gaya
kepemimpinan sahaja iaitu Autokratik, Laissez-faire dan Demokratik sahaja. Selain itu, kajian ini
juga hanya menjadikan borang soal selidik sebagai alat ukur. Oleh itu, penyelidik cuma melihat
tanggapan guru-guru sekolah menengah di 5 buah sekolah menengah terhadap gaya
kepemimpinan yang diamalkan dan tidak melihat aspek-aspek lain.

1.8 Definisi Operasional

13
 Dalam kajian ini, istilah-istilah penting yang mengandungi makna khusus didefinisikan
secara operasional bagi memudahkan pembaca memahami dengan lebih jelas kajian yang
dijalankan.

1.8.1 Amalan Gaya Kepemimpinan

Amalan Gaya Kepemimpinan adalah terdiri daripada 2 terminologi iaitu amalan dan gaya
kepemimpinan. Menurut Marimuthu, Malarvily & Boon (2012), amalan merujuk kepada satu
kebiasaan dalam kepemimpinan pengetua dalam memimpin sesebuah organisasi sekolah.
Manakala menurut Esah (2003), amalan adalah melakukan perbuatan atau tindakan secara
kelaziman dan berkali-kali sehingga menjadi suatu kelaziman. Manakala Yukl (1998) pula
menyatakan bahawa amalan merujuk kepada proses sosial yang diamalkan oleh sekumpulan
manusia atau warga organisasi yang mempengaruhi peristiwa-peristiwa luaran, pilihan matlamat
atau hasil yang diingini atau dihasratkan, aktiviti-akiviti organisasi, motivasi dan keupayaan
individu, perhubungan kuasa serta berorientasikan perkongsian.

Campling, Poole, Wiesner dan Schermerhorn, (2002) menyatakan bahawa gaya

kepemimpinan ialah model pendekatan yang dipamerkan pada pemimpin. Manakala menurut
Newstrom dan Davis (2002), gaya kepemimpinan ialah pola total dari tindakan eksplisit dan
implisit pemimpin yang dilihat oleh pegawainya.

Menurut Lewin, Lippit dan White (1939), telah mengenal pasti tiga jenis gaya
kepemimpinan yang berbeza iaitu gaya Demokratik, gaya Autokratik dan gaya Laissez-faire.

1.8.1.1 Demokratik

Menurut Burlea Schiopoiu & Rainey (2013), pemimpin demokrasi secara langsung
melibatkan pengikut dalam proses membuat keputusan dan proses komunikasi menjadi kreatif
dan dua arah.

Menurut Robbins dan Coulter (2009), demokratik merujuk kepada pemimpin yang
membabitkan stafnya dalam membuat sesuatu keputusan, mengutamakan hak pekerja,
pengalakkan staf terlibat dalam penentuan kaedah kerja dan sasaran organisasi, dan maklum
balas staf digunakan sebagai peluang bagi melatih mereka.

14
 Menurut Okumbe (1998), gaya kepemimpinan demokratik juga dirujuk sebagai interaktif
atau kepimpinan penyertaan mempunyai ciri-ciri kerjasama dan kerjasama. Gaya kepimpinan ini
merujuk kepada keadaan di mana pemimpin yang meminta untuk pendapat para pekerja bawahan
sebelum membuat keputusan. Dalam gaya kepemimpinan ini pemimpin meminta pendapat orang
bawahan pada pelan tentatif tindakan dan kemudian membuat keputusan atau pemimpin boleh
meminta input kumpulan yang membentuk rancangan sebelum membuat keputusan. Gaya ini
mengagihkan kuasa pusat dan kuasa.

Dalam kajian ini, gaya demokratik merujuk kepada amalan ciri-ciri gaya kepemimpinan
demokratik pengetua dalam organisasi sekolah menurut persepsi guru.

1.8.1.2 Autokratik

Menurut Wu dan Shiu (2009), gaya kepemimpinan autokratik diperolehi melalui

hukuman, ancaman, tuntutan, perintah, kaedah, dan peraturan-peraturan. Fungsi kepemimpinan
autokratik termasuk satu pihak membuat peraturan, tugas-tugasan, dan penyelesaian masalah
manakala peranan pengikut autokratik termasuk mematuhi pemimpin arahan tanpa menyoal atau
komen.

Dalam kajian ini, gaya Autokratik merujuk kepada amalan ciri-ciri gaya kepemimpinan
Autokratik pengetua dalam organisasi sekolah menurut persepsi guru.

1.8.1.3 Laissez-faire

Kepemimpinan Laissez-faire merujuk kepada pemimpin tidak hadir dan tidak

memberikan petunjuk bagi pengikut dan membolehkan mereka untuk memerintah diri mereka
dan membuat keputusan mereka sendiri. (Bass, 1998).Menurut Mbiti (2007), gaya
kepemimpinan Laissez-faire merujuk kepada gaya sebagai gaya bebas pemerintahan di mana
pemimpin tidak memimpin tetapi memberi kebebasan kepada kumpulan pekerjanya sepenuhnya.
Pemimpin yang membolehkan kebebasan maksimum kepada kakitangan. Mereka diberi
kebebasan dalam menentukan dasar dan kaedah mereka sendiri. Pemimpin-pemimpin yang
menggunakan gaya kepemimpinan ini percaya bahawa tidak ada kaedah-kaedah dan peraturan-
peraturan kerana semua orang mempunyai rasa tanggungjawab semula jadi.

15
 Dalam kajian ini, gaya Laissez-faire merujuk kepada amalan ciri-ciri gaya kepemimpinan
gaya Laisseiz-faire pengetua dalam organisasi sekolah menurut persepsi guru.

1.8.2 Pengalaman mengajar

Menurut Gist & Mitchell (1992), pengalaman mengajar seseorang ialah ilmu
pengetahuan yang dihasilkan akibat interaksi antara unsur-unsur persekitaran pekerjaan. Masa
serta kelaziman melakukan kerja mendidik sama ada berjaya atau tidak, sikit-sikit telah membina
ilmu pengetahuan serta kemahiran profesion guru. Guru berpengalaman lebih bergantung pada
ingatan serta tafsiran terhadap pengalaman mengajar dahulu.
Di dalam kajian ini, pengalaman mengajar merujuk kepada tempoh masa guru
berkhidmat dalam bidang profesion perguruan.

1.8.3 Tekanan Kerja Guru

Menurut Kyriacou dan Sutchlliffe (1978a), tekanan kerja ialah perubahan ke atas emosi yang
tidak tenteram seperti ketegangan, kehampaan dan keberangan kesan daripada pekerjaan dapat
menyebabkan tekanan. Penyebab tekanan ialah situasi pekerjaan yang teruk, masalah disiplin
pelajar, kekangan alatan untuk mengajar, kerja bukan mendidik dan tabiat murid terhadap
akademik.

Mokhtar (1998) mentakrifkan tekanan kerja guru sebagai pengalaman seseorang guru
bersangkutan dengan emosi yang tidak tenteram. Menurut Kyriacou dan Sutcliffe (1978),
tekanan kerja guru merupakan hasil tindak balas negatif misalnya keberangan atau tekanan kesan
daripada pelepasan hormon “andrenocorticontrophic” dalam saluran darah. Kesannya ialah kadar
degupan jantung menjadi pantas. Guru biasanya mudah menghadapi tekanan jika keadaan ini
berlaku. Keyakinan dan kesihatan guru diguggat akibat tekanan kerja dan implikasinya memberi
kesan kepada karier serta kehidupan harian seseorang guru.

Istilah stres dan tekanan digunakan dalam kajian ini. Tekanan sering dirujuk sebagai kadar
tekanan yang dialami oleh seorang guru terhadap gaya kepemimpinan yang diamalkan oleh

16
pengetua. Kajian ini hanya tertumpu kepada gaya kepemimpinan pengetua iaitu gaya
Demokratik, Autokratik dan Laissez-faire.

Bab 2

SOROTAN LITERATUR

2.1 Pengenalan

Dalam bab ini pengkaji melihat kajian literatur yang dilakukan oleh penyelidik lepas
sama ada pengkaji tempatan mahupun pengkaji dari luar negara mengenai amalan gaya
kepemimpinan pengetua serta tekanan kerja dalam kalangan guru. Perbincangan dalam bab ini
juga meninjau tentang konsep dan model-model kajian. Diharapkan kajian ini dapat membantu
pengkaji melihat sama ada wujudnya persamaan mahupun perbezaan hasil dapatan kajian dengan
kajian yang terdahulu berkaitan dengan amalan gaya kepemimpinan pengetua dan hubungannya
dengan tekan kerja guru.

2.2 Tekanan Kerja Guru

Azrul Hisyam (2009) menyatakan bebanan tugas ialah punca penyebab tekanan kepada
guru. Ooi dan Aziah (2015) dalam kajian mereka untuk membandingkan tekanan kerja guru di
SK dan SJK(C) di daerah barat daya negeri Pulau Pinang. Hasil kajian mereka mendapati
bebanan tugas menjadi punca kedua paling tinggi memberi sumbangan terhadap tekanan kerja
guru selepas faktor masalah disiplin murid.Menurut Ali Murat (2003), tekanan kerja guru yang
terlalu tinggi juga dapat mengundangkan pelbagai impak negatif serta dapat mempengaruhi
pencapaian mahupun kepuasan kerja guru. Kajian Baharin dan Mariam (2013) telah
menunjukkan tahap tekanan kerja guru sekolah pada masa itu adalah sederhana.

17
 Menurut Kyriacou & Sutchliffe (1978a), tekanan kerja guru dapat ditakrifkan sebagai
perlakuan negatif seseorang guru seperti gusar, kerisauan, hampa dan disusuli oleh perubahan
fisiologi contohnya kadar denyutan jantung bertambah.Kyriacou (1987) menyatakan guru yang
lama mengalami tekanan kerja guru menyebabkan mental serta fizikal seseorang guru
dilemahkan. Kajian Jamaliyah (1999), seseorang guru yang mengalami tekanan kerja berdepan
dengan risiko masalah kesihatan. Menurut kajian Ali Murat (2003), guru yang tinggi tekanan
kerjanya juga dapat mengundangkan pelbagai impak negatif yang seterusnya dapat mengganggu
pencapaian serta kepuasan kerja seseorang guru.

Menurut Taib & Hamdan (2006), simptom tekanan seseorang itu dapat diperhatikan
melalui pada unsur fizikal. Antara simptom fizikal bagi mereka yang mengalami tekanan adalah
seperti kesakitan pada dada, terlampau letih, kesakitan pada kepala, tidur terganggu, sukar tidur,
kesakitan pada otot, berasa loya, berasa gelisah, rasa pening kepala, berat badan turun, hilang
selera makan dan mengalami tekanan darah tinggi. Contoh simptom tekanan emosi ialah
menggigil, kerisauan, pilu, hampa, cepat panas baran, kehilangan kawalan, ketidakstabilan
melakukan kerja serta dalam keadaan yang kritikal, tekanan dapat menyebabkan jiwa terganggu.

Secara keseluruhan, tekanan kerja ada kaitan dengan bebanan kerja guru yang terlalu
maksimum mendatangkan kesan fizikal kepada para guru. Guru yang beban kerja yang banyak
menghadapi tekanan kerja yang dalam kehidupan seharian mereka.

2.3 Amalan Gaya Kepemimpinan

Lewin, Lippit dan White (1939), telah mengenal pasti tiga amalan gaya kepemimpinan
yang berbeza iaitu gaya Demokratik, Autokratik, dan Laissez-faire setelah melakukan kajian bagi
gaya kepemimpinan.

2.3.1 Gaya Demokratik

Pemimpin demokratik secara langsung melibatkan pengikut dalam proses membuat

keputusan kreatif dan proses komunikasi menjadi dua hala (Burlea Schiopoiu & Rainey, 2013).
Gaya kepemimpinan demokratik ini cekap diaplikasikan dalam sesebuah syarikat yang
berkembang di mana dalam ahli kumpulan ini ialah cukup matang untuk mendapatkan tahap

18
autonomi tertentu dan kebebasan untuk bertindak, tetapi mereka masih memerlukan bimbingan
daripada pemimpin mereka (Mihai, 2015a).

Gaya kepemimpinan demokratik bermakna pemimpin bekerja bersama-sama dengan

orang lain, termasuk membincangkan perkara dengan guru-guru sebelum mengambil keputusan.
Kepemimpinan diagihkan dalam kalangan guru-guru. Ini membantu untuk mewujudkan suasana
kerjasama di sekolah-sekolah. Sekolah menjadi lebih demokratik melalui amalan pembuatan
keputusan partisipatif dan tindakan. Kepemimpinan demokratik memerlukan penyertaan
daripada semua orang supaya semua ahli yang terlibat dalam mewujudkan makna dan bertindak
bagi maksud itu (Harris, 2002).

Kelemahan gaya kepemimpinan demokratik ini adalah disebabkan oleh penglibatan

pengikut dalam proses membuat keputusan. Proses ini mungkin sukar dan memakan masa,
penangguhan pelaksanaan sesuatu keputusan itu meninggalkan kesan negatif terhadap
keseluruhan proses membuat keputusan. Selain itu, jika pengikut tidak berwibawa dan matang
dalam proses membuat sesuatu keputusan ini seterusnya merosakkan kualiti keputusan itu
(Krieger, 2001).

Nzuve (2005) menyatakan bahawa pemimpin yang mengamalkan demokrasi ialah orang
yang mendapatkan idea dan pendapat daripada pekerja. Beliau memberikan peluang kepada
stafnaya untuk meluahkan perasaan mereka tentang bagaimana perkara-perkara harus dilakukan.
Pemimpin mempertimbangkan idea-idea dan pendapat pekerja dan beliau masih mempunyai
kuasa untuk membuat keputusan muktamad. Pemimpin membolehkan kakitangan untuk
mengambil bahagian dalam membuat keputusan dalam rangka misi dan objektif sekolah.

Lewin et al. (1939) menyimpulkan bahawa gaya kepemimpinan demokratik adalah yang
paling berkesan, tetapi juga menunjukkan bahawa keberkesanan pemimpin kumpulan adalah
bergantung kepada kriteria yang digunakan untuk menilai kepimpinan. Oleh itu, jika
kepemimpinan dinilai dari segi produktiviti, maka gaya autokratik adalah yang paling cekap
tetapi jika peranan itu dilihat sebagai mengekalkan semangat yang baik dan tahap yang stabil
kerja, gaya demokratik adalah berkesan. Ketiadaan gaya kepemimpinan menyebabkan
kekurangan arahan daripada pemimpin yang seterusnya menyebabkan semangat kerja staf rendah
serta menyebabkan mereka kurang minat dalam kerja-kerja.

19
 Menurut Abdul Ghani (1994), yang menyatakan bahawa pengetua yang mengamalkan
gaya kepemimpinan demokratik didapati lebih berkesan. Hal ini demikian kerana gaya
kepemimpinan ini melibatkan penyertaan daripada semua staf dalam aktiviti-aktiviti yang
dianjurkan oleh sekolah berikutan daripada sikap keterbukaan pengetua. Ini menjadikan guru
tidak terikat dengan peraturan yangmemberikan tekanan pada mereka.

Hasil kajian Tahseen (2012) juga menyatakan bahawa gaya kepemimpinan demokratik
yang diamalkan oleh pengetua sekolah mempunyai kesan ke atas tekanan kerja guru, dan hasil
kajian juga menunjukkan bahawa guru didapati lebih tertekan di bawah gaya autokratik.

Ini menunjukkan bahawa pengetua yang mengamalkan gaya kepemimpinan demokratik

dapat mewujudkan suasana berkerja yang kondusif serta mengurangkan tekanan kerja guru
dengan adanya kerjasama antara guru dan pihak pentadbir sekolah. Guru di sekolah juga
mendapatkan kepuasan kerja kerana diberi peluang dalam mengemukakan idea-idea mereka
dalam membentuk visi dan misi sekolah.

2.3.2 Gaya Autokratik.

Gaya kepemimpinan Autokratik juga dikenali sebagai gaya kepemimpinan authoritarian.

Kuasa dan membuat keputusan ada pada pemimpin autokratik. Pemimpin autokratik
mengarahkan kumpulan pekerja kepada perkara-perkara dan cara perlu dilakukan. Pemimpin
tidak mengekalkan saluran jelas komunikasi antara dirinya dan orang bawahan. Pemimpin tidak
memberikan kuasa atau membenarkan orang bawahan untuk mengambil bahagian dalam
pembuatan dasar (Hoy & Miskel, 1992).

Menurut Robbins & Coulter (2009), gaya autokratik mempunyai ciri-ciri seperti
pemimpin yang menentukan kaedah kerja, membuat keputusan sendiri dan penyertaan pekerja
terhad. Gaya kepemimpinan ini adalah kurang kreatif, menyebabkan keadaan ketegangan dan
rasa tidak puas hati, rintangan dan pengurangan kepentingan orang bawahan (Raus, Haita
&Mihaela, 2011).

Nwachukwu (1988) percaya bahawa kepemimpinan yang melibatkan penyertaan ialah

gaya kepemimpinan yang terbaik dalam menguruskan apa-apa jenis sistem organisasi. Menurut

20
Nwachukwu (1988), gaya kepemimpinan yang paling teruk ialah gaya kepimpinan autokratik
dan authoritarian menimbulkan konflik pengurusan buruh yang tinggi.

Dengan ini menunjukkan pengetua yang mengamalkan gaya kepemimpinan autokratik

tidak mendapat sambutan daripada kakitangan sekolah kerana semua kuasa membuat keputusan
ada pada pengetua dan pekerja bawahan tidak ada kuasa untuk mengambil bahagian dalam
membuat dasar dan polisi sesebuah organisasi sekolah. Ini seterusnya menjejaskan prestasi kerja
seseorang guru dan menimbulkan masalah tekanan kerja guru.

2.3.3 Gaya Laissez- faire.

Gaya kepemimpinan Laissez-faire juga dikenali sebagai gaya “lepas tangan” ̈ . Gaya
kepemimpinan ini ialah salah satu gaya di mana pengurus menyediakan hala tuju yang sedikit
atau tidak ada memberikan kebebasan sebanyak mungkin kepada pekerja. Pemimpin yang
mengamalkan gaya kepemimpinan Laissez-faire ini sedikit kawalan ke atas pengikut-pengikut
dan membiarkan pengikut mempunyai kebebasan untuk menjalankan tugas jabatan mereka tanpa
pengawasan langsung (Wu dan Shiu, 2009).

Menurut Mbiti (2007), gaya kepemimpinan Laissez-faire merujuk sebagai gaya bebas
pemerintahan di mana pemimpin tidak memimpin tetapi memberikan kuasa sepenuhnya kepada
orang bawahan untuk bertindak sendiri. Pemimpin memberikan kebebasan maksimum kepada
pengikutnya. Mereka diberikan kebebasan dalam menentukan dasar dan kaedah mereka sendiri.
Pemimpin yang menggunakan gaya kepemimpinan ini percaya bahawa adalah tidak perlu ada
kaedah-kaedah dan peraturan-peraturan kerana semua orang mempunyai rasa tanggungjawab
semula jadi.

Gaya kepemimpinan Laissez-faire tidak sesuai untuk digunakan oleh pengetua kerana
delegasi sepenuhnya tanpa mekanisme tindakan susulan menimbulkan masalah prestasi. Guru-
guru dan pelajar dikatakan lebih bermotivasi apabila mereka diberikan peluang untuk membuat
keputusan sendiri. Penerimaan pendapat dan idea-idea mereka, bersama-sama dengan
pemantauan prestasi mereka oleh pengetua adalah cara yang sihat untuk meningkatkan disiplin di
sekolah-sekolah menengah (Wu dan Shiu, 2009).

21
 Dalam gaya kepemimpinan Laissez-faire, pengetua percaya bahawa tidak ada kaedah-
kaedah dan peraturan-peraturan kerana semua orang mempunyai rasa tanggungjawab (Pont,
Nusche, Moorman, 2008).

Dengan ini menunjukkan pengetua yang mengamalkan gaya kepemimpinan Laissez-faire

perlu berhati-hati kerana kemungkinan ada guru yang mengambil kesempatan untuk
mengelakkan diri daripada melaksanakan tanggungjawab beliau dan ini seterusnya menimbulkan
masalah prestasi murid dan sekolah. Walaupun, gaya kepemimpinan Laissez-faire ini
memberikan kebebasan sepenuhnya kepada kakitangan guru dalam menentukan segala dasar dan
kaedah mereka sendiri tetapi pengagihan kuasa penuh harus diberikan kepada golongan yang
berkomitmen tinggi dan dipercayai.

2.4 Pengalaman Mengajar

Pengalaman mengajar guru diklasifikasikan kepada beberapa kumpulan mengikut Trotter

(1986) iaitu guru novis yang berkhidmat selama satu tahun, guru novis lanjutan berkhidmat
antara satu hingga tiga tahun. Manakala guru cekap pula berkhidmat antara empat hingga lima
tahun, guru mahir berkhidmat antara enam hingga sembilan tahun dan seterusnya guru pakar
yang berkhidmat sepuluh tahun ke atas.
Menurut Gist & Mitchell (1992), pengalaman mengajar seseorang merupakan ilmu
pengetahuan yang dihasilkan akibat interaksi antara unsur-unsur persekitaran pekerjaan. Masa
serta kelaziman melakukan kerja mendidik sama ada berjaya atau tidak, sikit-sikit telah membina
ilmu pengetahuan serta kemahiran profesion guru. Guru berpengalaman lebih bergantung pada
ingatan serta tafsiran terhadap pengalaman mengajar dahulu.
Menurut Edworthy (1987), guru yang mempunyai banyak pengalaman mengajar
mempunyai tahap tekanan yang semakin tinggi. Ini bertentangan dengan mereka yang
berpengalaman mengajar yang singkat mengalami tahap tekanan yang rendah.

Gelman (2008) menjalankan kajian ke atas guru biasa dan guru pendidikan khas di
sekolah rendah dan sekolah menengah di New York mendapati guru yang umur dan
pengalamannya yang semakin meningkat, semakin kurangnya tekanan yang beliau dialami.

Menurut Tinah (2007) dalam kajian beliau menjelaskan bahawa tidak terdapat perbezaan
signifikan antara tahap stres guru dengan pengalaman mengajar.

22
 Secara keseluruhan, pengalaman mengajar seseorang guru bergantung kepada berapa
lama tempoh perkhidmatan guru berkenaan dalam bidang profesion perguruan dan pengetahuan
yang diperoleh sepanjang tempoh perkhidmatan. Namun ada pendapat mengatakan bahawa
pengalaman mengajar seseorang guru itu semakin lama, semakin tinggi tekanan kerja dihadapi
kerana kemungkinan pangkat seseorang guru semakin tinggi atau komitmen yang diberikan
kepada guru semakin banyak. Selain itu, guru yang tempoh berpengalaman kurang, semakin
tertekan. Ini mungkin disebabkan masih kekurangan pengalaman serta kemahiran dalam
mengendalikan sesuatu kerja di sekolah tetapi ini bergantung kepada individu tertentu ada kajian
yang menunjukkan pengalaman mengajar tidak mempengaruhi tekanan kerja guru.

2.5 Teori Kajian

2.5.1 Teori Tekanan Cooper dan Marshall (1979)

Cooper & Marshall (1979) menjelaskan bahawa unsur-unsur persekitaran dan individu
menyumbangkan kepada tekanan. Antara faktor persekitaran ini termasuklah aspek perhubungan,
intrinsik pekerjaan, struktur dan iklim organisasi. Unsur perhubungan ini merangkumi hubungan
dengan orang atasan serta hubungan staf dengan rakan sekerja. Faktor struktur dan iklim
organisasi pula merangkumi aspek kekurangan penyertaan, komunikasi tidak berkesan dan tiada
rasa kepunyaan. Ini seterusnya mengundangkan masalah tekanan sekiranya gagal untuk
mengatasi masalah tekanan tersebut. Ketegangan yang berlanjutan menimbulkan masalah
kesihatan terutamanya masalah dari segi fisikal serta mental. Antara masalah kesihatan yang
biasa dialami adalah seperti kadar denyutan nadi tidak stabil, tekanan darah tinggi, berkolestrol
tinggi dan penyakit sakit jantung. Masalah kesihatan mental dapat dilihat apabila seseorang itu
tidak bermotivasi, emosinya tertekan, tidak ada kepuasan kerja dan tidak ada keinginan untuk
mencapai sesuatu.

Dalam konteks kajian ini, pengetua yang mengamalkan amalan gaya kepemimpinan yang
berbeza mempengaruhi hubungan beliau dengan guru. Hubungan yang tidak baik antara
pengetua dan guru mengakibatkan masalah tekanan kerja guru yang seterusnya mendatangkan
masalah kesihatan kepada guru.

23
2.6 Model-model Stres

2.6.1 Model Stres – Cooper

Cooper, & Eaker (1988) telah menghasilkan Model stress Cooper yang menjelaskan
bahawa stres ialah sejenis kuasa yang meletakkan faktor psikologi dan fizikal melebihi tahap
kemampuan seseorang. Ini bermaksud rintangan yang wujud ini menyebabkan berlakunya
sesuatu tekanan. Dengan ini, setiap orang mempunyai kemampuan dan cara berbeza tetapi ia
juga bergantung pada jenis personiliti seseorang dan mekanisme daya bertindak yang digunakan.
Jika sesuatu tekanan tidak dapat diatasi maka akan mengakibatkan sesuatu tekanan berterusan
dan berlanjutan. Mereka juga menerangkan bahawa setiap orang cuba memastikan emosi mereka
terjaga. Begitu juga dengan fikiran dan hubungan dengan persekitaran supaya mereka berasa
selesa.

24
 Rajah 2.1 Model Stres – Cooper (1988)

2.6.2 Model Tekanan Guru ( Boyle, Borg, Falzon & Baglioni, 1995)

Boyle, Borg, Falzon dan Baglioni telah menghasilkan sebuah model tekanan guru dengan
merujuk kepada 5 unsur yang mempengaruhi tekanan guru. Lima unsur itu ialah beban kerja,
karenah murid, pengiktirafan profesional, sumber pengajaran dan hubungan dengan rakan
sekerja yang tidak baik. Menurut beliau kelima-lima faktor tersebut merupakan penyebab utama
berlakunya tekanan kerja guru. Antara kelima-lima faktor tekanan kerja, bebanan kerja guru yang
berat dan masalah disisplin pelajar merupakan penyebab utama berlakunya tekanan kerja guru
dan seterusnya diduduli oleh faktor lain.
Dalam konteks kajian ini, model-model yang dibincangkan di atas sedikit sebanyak dapat
membantu penyelidik dalam memahami faktor tekanan kerja guru dan membantu penyelidik
dalam merungkaikan persoalan dalam kajian ini sama ada wujudnya signifikan amalan gaya
kepemimpinan pengetua terhadap tekanan kerja guru.

2.7 Kajian Lepas

25
2.7.1 Kajian Dalam Negara

Malik, Zafar, Khalid, Nauman dan Muhammad Abdul (2016) dalam kajiannya yang
bertajuk Identification of leadership styles, traits and competencies of secondary school heads
yang bertujuan untuk mengenal pasti gaya kepemimpinan, ciri-ciri dan kecekapan pengetua
sekolah menengah. Hasil kajian beliau mendapati kebanyakan responden bersetuju dengan
pembangunan profesional adalah penting. Hasil keputusan kajian juga mendapati pemimpin
bersetuju bahawa membuat keputusan secara bersama-sama adalah penting dan integriti juga
perlu dikekalkan. Dalam kajian beliau juga mendapati kebanyakan pengetua sekolah menengah
mengamalkan gaya kepemimpinan autokratik untuk mentadbir organisasi sekolah manakala
beberapa responden telah memihak kepada gaya kepemimpinan demokratik.

Noraini (2015) dalam kajiannya beliau yang bertujuan untuk mengenal pasti punca-
punca yang menyumbang kepada tekanan guru di negara kita. Hasil dapatan kajian beliau telah
mendapati bahawa faktor kekangan masa dan hubungan yang tidak sihat dalam kalangan guru
dan pelajar mempunyai hubungan yang positif dan mempunyai kesan yang besar terhadap
tekanan kerja dalam kalangan guru. Walau bagaimanapun, hasil dapatan kajian beliau juga
menunjukkan beban kerja guru yang lebih dan sokongan daripada pengetua tidak mempunyai
hubungan ke atas tekanan kerja dalam kalangan guru.

Ghania, Ahmad dan Ibrahim (2014) mengkaji tekanan guru pendidikan khas di Malaysia.
Kajian mereka bertujuan untuk mengkaji faktor-faktor yang menyumbangkan tekanan dan tahap
tekanan kerja guru pendidikan khas yang mengajar kelas pendidikan khas di Pulau Pinang. Hasil
kajian mereka mendapati kesalahan tngkah laku pelajar merupakan faktor utama tekanan dalam
kalangan guru-guru pendidikan khas kemudian disusuli dengan beban kerja, faktor masa dan
kekurangan sumber, pengiktirafan, dan hubungan interpersonal.

Sabddin (2013) dalam kajiannya yang bertujuan bagi mengenal pasti hubungan antara
gaya kepemimpinan pengetua dan stres dalam kalangan guru dan niat meninggalkan profesion
perguruan. Beliau melaporkan bahawa ada hubungan yang signifikan antara gaya kepimpinan
pengetua dengan niat guru untuk meninggalkan karier perguruan. Hasil dapatan kajian beliau
juga memaparkan niat guru untuk meninggalkan profesion perguruan berdasarkan faktor
demografi adalah sederhana.

26
 Johari dan Noornazifah (2012) dalam kajiannya menunjukkkan bahawa tahap tekanan
guru sekolah rendah di zon Permas Jaya, JB adalah rendah dan mereka juga mengalami tahap
stres yang sederhana dari aspek personaliti. Hasil kajian mereka memaparkan keputusan bahawa
personaliti responden tidak mempengaruhi tahap tekanan guru.

Aris, Fatimah Hanum, Juwairiyah dan Nordin (2012), dalam kajiannya telah
menunjukkan tahap tekanan pejawat awam pada tahap sederhana. Dalam kajian mereka juga
mendapati unsur intrinsik dan struktur iklim di sesebuah organisasi ialah penyebab utama
berlakunya tekanan. Hasil dapatan kajian mereka juga menunjukkan responden banyak
menggunakan daya tindak berbentuk spiritual apabila berdepan dengan tekanan kerja kemudian
diikuti oleh daya tindak beriadah.

Fazura Mohd Noor (2011) dalam kajiannya untuk mengenal pasti tahap stres berdasarkan
faktor demografi iaitu jantina, usia, bangsa, kelulusan akademik, status perkahwinan dan
pengalaman mengajar serta menentukan penyebab stres guru. Hasil dapatan kajian beliau telah
mendapati tahap stres responden berada pada tahap sederhana.

Raja Maria (2011) dalam kajian beliau bertujuan untuk mengkaji tahap tekanan kerja
(stress) dan punca tekanan kerja guru sekolah menengah di Pasir Puteh. Hasil dapatan kajian
beliau telah menunjukkan bahawa tekanan kerja responden guru berdasakan faktor karenah
pelajar, faktor beban tugas, faktor kekangan masa dan faktor penghargaan berada pada tahap
sederhana.

Mohd Shukri (2010) dalam kajiannya bertujuan untuk mengenal pasti jenis gaya
kepemimpinan guru besar yang paling dominan di sekolah kebangsaan berdasarkan persepsi
guru dan hubungan dengan stres guru di Kulim. Belau melaporkan guru besar lebih banyak
mengamalkan gaya kepimpinan berstruktur jika berbanding dengan gaya bertimbang rasa. Secara
keseluruhan kajian memaparkan stres guru berada pada tahap sederhan serta gaya kepimpinan
guru besar menunjukkan hubungan yang signifikan dengan stres guru.

Zarapi dan Zuraidah (2010) dalam kajiannya bertajuk Kesan Gaya Kepemimpinan
Pengetua Wanita Terhadap Tahap Stres Gurumenunjukkan ada hubungan yang signifikan antara
gaya kepimpinan pengetua wanita terhadap tahap tekanan guru-guru.

27
 Raziah dan Ahmad (2009) dalam kajiannya memaparkan gaya kepimpinan guru besar di
Seremban pada gaya demokratik, autokratik dan laissez faire adalah tinggi. Berdasarkan dapatan
kajian beliau juga menunjukkan tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara gaya
kepimpinan yang diamalkan oleh guru besar di tiga buah sekolah kajian beliau.

Kajian Abdillah dan Woo (2008), bagi mengenal pasti tahap tekanan kerja serta faktor
pendorong tekanan kerja guru SJK (C) di Wilayah Persekutuan. Dapatan kajian menunjukkan
bahawa tekanan guru-guru adalah pada tahap sederhana. Dari segi faktor-faktor seperti karenah
murid, faktor bebanan kerja, faktor kesuntukkan masa dan faktor penghargaan telah
menyebabkan tahap tekanan kerja pada tahap yang sederhana.

Muhammad Shazeli dan Supli Effendi (2007) dalam kajiannya yang bertujuan untuk
mengkaji faktor tekanan kerja guru pelatih Kemahiran Hidup iaitu seramai 30 orang guru yang
sedang menjalankan latihan praktikum telah mendapati responden mengalami tekanan pada
tahap yang sederhana.

Kajian Najib dan Tamyis (2008) dalam kajiannya yang bertujuan untuk menyelidik
perkaitan antara gaya kepimpinan pengetua dan ciri-ciri pengetua efektif berdasarkan persepsi
guru telah mendapati pengetua mereka mengamalkan gaya kepimpinan demokratik. Hasil kajian
juga mendapati gaya kepimpinan demokratik merupakan gaya yang diamalkan oleh pengetua
yang efektif. Selain itu, dalam kajian beliau juga mendapati gaya kepimpinan Laissez-faire
mendapat min yang terendah.

Tinah (2007) dalam kajiannya melaporkan bahawa pengetua paling banyak mengamalkan
gaya dimensi berstruktur dan dimensi timbang rasa, tidak ada perbezaan yang signifikan tahap
stres guru apabila dikaitkan dengan faktor demografi. Akhir sekali kajian beliau memaparkan
tidak terdapat hubungan yang signifikan gaya kepimpinan pengetua dimensi timbang rasa
dengan tahap stres guru pada gaya bertimbang rasa.

Tee dan Azizi (2006) dalam kajian mereka mendapati tahap tekanan kerja responden
berada pada tahap sederhana. Selain itu, hasil dapatan mereka juga menunjukkan bahawa

28
tekanan kerja responden juga menunjukkan tidak ada hubung secara signifikan dengan
pengalaman mengajar.

Kajian Nasir (2002) menunjukkan bahawa ada hubungan yang signifikan antara faktor
demografi (tempoh perkhidmatan) dengan tahap stress. Hasil dapatan kajian beliau telah
menunjukkan bahawa pensyarah lelaki didapati lebih tertekan.

Tan (1996) pula dalam kajiannya menunjukkan terdapat sepuluh penyebab utama stress
guru. Hasil kajian beliau mendapati responden mengalami tekanan kerja sederhana dan
sebilangan kecil sahaja yang mengalami tahap tekanan kerja yang serius.

Kajian Hussein (1993) melaporkan bahawa terdapat perbezaan yang signifikan terhadap
amalan gaya kepimpinan para pengetua di Malaysia.

Thandi (1972) di dalam kajiannya melibatkan 66 orang pengetua dan 1078 orang di
beberapa buah sekolah di Johor sebagai responden telah menunjukkan dua pertiga daripada
pengetua-pengetua tersebut mengamalkan gaya kepimpinan yang demokratik.

2.7.2 Kajian Luar Negara

Manabete, John, Makinde & Duwa (2016) telah menjalankan kajian mengenai tekanan
kerja dalam kalangan pentadbir sekolah dan guru-guru di sekolah-sekolah menengah Nigeria dan
kolej teknikal. Kajian mereka bertujuan untuk mengkaji tekanan, kerja atau tekanan kerja di
kalangan guru-guru di Nigeria. Hasil dapatan kajian menunjukkan bahawa peranan yang tidak
jelas, hubungan yang lemah dengan ketua, beban kerja ialah punca utama stres dalam kalangan
guru-guru.

Marshall (2015), mendapati terdapat korelasi negatif yang signifikan antara

pembolehubah bersandar iaitu stres guru-guru dengan gaya kepimpinan pengetua. Keputusan
dapatan kajian memaparkan responden guru yang lebih muda dan tidak berpengalaman didapati
mempunyai tahap tekanan yang lebih tinggi jika dibandingkan dengan guru-guru yang lebih tua
dan lebih berpengalaman daripada mereka. Dapatan kajian juga mendapati terdapat juga

29
perbezaan yang signifikan dalam skor tekanan yang didapati daripada guru-guru baru sekolah
menengah jika berbanding dengan guru-guru sekolah menengah yang lebih berpengalaman atau
tua. Hasil dapatan kajian juga mencadangkan bahawa terdapat keperluan untuk membangunkan
sistem pengurusan tekanan yang berbeza untuk menangani tahap tekanan berbeza yang sedang
dialami oleh guru-guru sekolah menengah. Berdasarkan hasil dapatan kajian, didapati korelasi
negatif antara gaya kepimpinan pengetua dan tekanan guru, ia adalah disyorkan bahawa
pengetua perlu menilai kembali bagaimana mereka mentadbir sekolah mereka dan mengenal
pasti apa aspek kepimpinan mereka yang boleh menyumbang kepada tekanan guru.

Obama, Eunice, & Orodho (2015) dalam kajiannya bertujuan untuk mengkaji kesan gaya
kepemimpinan pengetua terhadap pencapaian akademik di sekolah menengah awam di Homa-
bay County, Kenya. Hasil dapatan kajian mereka telah mendapati kebanyakan sekolah-sekolah
lebih banyak mengamalkan gaya kepemimpinan demokratik dan penyertaan yang menggalakkan
kerja berkumpulan serta semangat berpasukan didapati jauh lebih baik daripada mereka yang
mengamalkan gaya kepemimpinan autokratik yang sebahagian besarnya diktator.
Kajian Suleiman (2015) yang bertujuan untuk mengenal pasti sama ada gaya kepimpinan
pengetua, jantina, pencapaian akademik tertinggi, pengalaman pengetua mempengaruhi
pencapaian sekolah dan pelajar. Kajian beliau bertujuan mencadang dan mengajukan model
kepimpinan terbaik kepada pengetua-pengetua sekolah di Nigeria. Hasil dapatan kajian telah
menunjukkan gaya kepimpinan demokratik dan kepinpinan secara transformasi dikesan
diamalkan untuk mengekalkan pencapaian prestasi akademik pelajar dan hasil dapatan kajian
juga menunjukkan kebanyakan pengetua tidak mempraktikkan gaya kepimpinan autokratik dan
Laissez-faire.

Agai-Demjaha, Bislimovska & Mijakoski (2015) dalam bertujuan untuk mengenal pasti
tahap tekanan kerja guru di sekolah rendah dan hubungannya dengan jantina, umur, kedudukan
di tempat kerja, tahap pendidikan dan pengalaman bekerja. Mereka mendapati hasil kajian yang
menunjukkan kebanyakan guru yang ditemu ramah mempunyai tahap tekanan kerja pada tahap
sederhana. Selain itu, hasil dapatan kajian mereka juga mendapati bahawa tidak terdapat
perbezaan yang signifikan tahap stres antara guru baharu dengan guru yang lebih
berpengalaman.

30
 Reddy & Anuradha (2013) telah menjalankan kajian ke atas tekanan kerja guru-guru
bekerja di peringkat menengah atas. Hasil kajian mereka telah mendedahkan bahawa kira-kira
88% guru sekolah menengah atas mengalami tekanan kerja tahap sederhana dan tinggi.
Penyelidik mencadangkan beberapa langkah yang boleh membawa manfaat kepada guru-guru
dalam menghadapi tekanan. Langkah-langkah termasuk meningkatkan harga diri, membina
keyakinan diri, membangunkan rasa lucu yang baik, yoga amalan dan meditasi, senaman secara
tetap, memupuk rakan bulatan sokongan.

Ekundayo & Kolawole (2013) telah menjalankan kajiannya yang bertajuk Stress among
Secondary School Teachers in Ekiti State, Nigeria. Kajian yang dilakukan bertujuan untuk
mengkaji pelbagai faktor stres guru sekolah menengah di Ekiti State. Kajian tersebut juga
mengkaji cara yang sesuai bagi menghadapi dan mengatasi masalah tekanan oleh guru. Hasil
dapatan kajian menunjukkan bahawa penyebab utama tekanan guru datang daripaa faktor
keadaan kerja yang tidak baik, hubungan yang lemah dengan penyelia dan pembayaran lewat
gaji. Kajian ini juga menunjukkan bahawa pengurusan masa seseorang dengan berkesan ialah
cara utama bagi mengatasi masalah tekanan.

Kajian dijalankan oleh Aftab & Khatoon (2012) bagi mengkaji perbezaan demografi dan
tekanan kerja guru sekolah menengah. Kajian mereka bertujuan untuk mengkaji hubungan
antara pembolehubah bebas (jantina, kelayakan, pengalaman mengajar) dengan tekanan kerja
guru sekolah menengah. Selain itu, hasil dapatan kajian mereka juga menunjukkan bahawa
hampir separuh daripada guru-guru sekolah menengah mengalami tahap tekanan kerja yang
sederhana manakala responden guru lelaki lebih tertekan daripada guru perempuan. Hasil
dapatan kajian mereka juga menunjukkan bahawa guru siswazah terlatih menghadapi tekanan
kerja yang lebih tinggi sekiranya dibandingkan dengan guru-guru lepasan ijazah. Akhirnya, hasil
dapatan kajian mereka juga mendapati bahawa guru-guru yang bertugas selama enam hingga
sepuluh tahun mempunyai tahap tekanan tinggi manakala guru kurang berpengalaman iaitu
berkhidmat selama 0 hingga 5 tahun didapati kurang mengalami tekanan.

Kajian Tahseen (2010) mengesahkan bahawa terdapat hubungan antara gaya kepimpinan
pengetua dan tekanan kerja guru iaitu guru lebih tertekan apabila gaya kepimpinan pengetua
adalah autokratik, manakala di bawah gaya kepimpinan demokratik, guru mempunyai tekanan

31
yang lebih rendah. Hasil kajian beliau ini juga mengesahkan bahawa semua responden berada di
bawah beberapa jenis tekanan kerja yang berbeza-beza.

Kajian oleh Ling (2008) mendapati wujudnya hubungan yang signifikan dengan tahap
tekanan guru dengan pengalaman mengajar. Guru yang berpengalaman mengajar mempunyai
tekanan yang lebih tinggi sekiranya dibandingkan dengan guru yang kurang pengalaman.

Gelman (2008) dalam kajian beliau mendapati bahawa guru yang umur dan
pengalamannya yang semakin meningkat, semakin kurangnya tekanan yang dihadapi. Kajian
beliau telah menunjukkan tidak terdapat perbezaan signifikan bagi tahap tekanan antara guru
biasa dengan guru Pendidikan Khas.

Marzano, Waters, dan McNulty (2005) dalam kertas kajiannya bertujuan untuk mengkaji
maklumat penyelidikan dari tahun 1978 hingga 2001 ke atas faktor-faktor kepimpinan sekolah
yang mempunyai hubungan yang signifikan secara statistik dengan pencapaian pelajar. Lebih
300 kajian telah diperiksa dan 69 memenuhi kriteria untuk dimasukkan, satu daripadanya ialah
data pencapaian pelajar telah dikaitkan dengan tindakan pentadbir sekolah, Hasil dapatan kajian
kelseluruhan beliau ialah kepimpinan sekolah mempunyai hubungan statistik yang signifikan
dengan pencapaian pelajar. Kepimpinan seperti ini boleh dijelaskan sebagai 21 jenis tindakan
dan tingkah laku yang digubal oleh pemimpin sekolah.

Kajian yang dilakukan oleh Paulse (2005) telah menunjukkan bahawa guru yang
pengalaman mengajar 0-5 tahun didapati paling tertekan jika berbanding guru yang mempunyai
yang pengalaman mengajar melebihi dua puluh tahun.

Kajian Dworkin, Saha dan Hill (2003) telah menunjukkan guru-guru yang mempunyai
persepsi yang pengetua mereka adalah bukan autokratik, banyak menyokong dan mempunyai
hubungan mesra dan melibatkan diri dalam membuat keputusan secara bersama. Mereka ini
kurang mengalami masalah kelesuan jika dibandingkan dengan guru-guru yang mempunyai
presepsi yang bertentangan.

Kajian yang dilakukan oleh Goleman (2000) mendapati gaya kepemimpinan Demokratik
menyumbangkan manfaat kepada pekerja yang bekerja di bawah seorang pemimpin. Pengetua
mengamalkan gaya ini memerlukan idea bersama antara pemimpin dengan pekerja bawahan.
32
Gaya kepemimpinan ini memerlukan seorang yang dapat dipercayai, komitmen pada kerja serta
mempunyai keputusan yang lebih matang serta bertanggungjawab.

Abouserie (1996) dalam kajiannya untuk mengkaji tekanan kerja dan faktor yang
berkaitan dalam kalangan pensyarah universiti di Jepun. Dalam kajian beliau, borang soal selidik
telah dihantar kepada 924 pensyarah di Jepun. Hasil kajian beliau menunjukkan bahawa
pensyarah universiti mempunyai beberapa masalah kesihatan mental yang berkaitan dengan
jantina, kedudukan profesional, syarat pengambilan cuti, kepuasan kerja, kawalan kerja,
sokongan sosial, dan kemahiran menghadapi dibayar. Hasil kajian beliau juga menunjukkan
sebahagian besar daripada responden yang dikajinya mengalami tahap tekanan kerja sederhana
manakala sebahagian kecil sahaja yang mengalami tekanan kerja sangat tinggi.

Edworthy (1987) dalam kajiannya juga menunjukkan bahawa seseorang guru yang
semakin lama pengalaman mengajar maka semakin tinggi tahap tekanan yang dialami oleh
mereka. Dalam perkataan lain, darjah tekanan yang rendah menunjukkan pendeknya tempoh
pengalaman mengajar seseorang guru itu.

Capel (1987) dalam kajiannya yang bertujuan untuk mengenal pasti hubungan tekanan
dan burnout dengan lapan psikologi, organisasi dan pembolehubah demografi terpilih dalam
guru-guru sekolah menengah. Hasil dapatan kajian beliau mendapati responden guru mengalami
tahap tekanan dan burnout yang rendah.

Secara keseluruhan didapati masih kurang penyelidik yang mengkaji amalan gaya
kepemimpinan pengetua dari segi Demokratik, Autokratik dan Laissez-faire. Jadi, kajian ini
perlu dilakukan untuk melihat amalan gaya kepemimpinan pengetua terhadap tekanan kerja guru
sekolah bagi menambahkan lagi maklumat dalam gudang literature.

2.8 Kerangka Konseptual

Berikut ialah Rajah 1 iaitu kerangka kajian bagi memperjelaskan pembolehubah yang
digunakan dalam kajian ini. Tekanan kerja guru menjadi pembolehubah bersandar. Manakala,
amalan gaya kepemimpinan Demokratik, Autokratik, Laissez-faire dan pengalaman mengajar
menjadi pembolehubah tidak bersandar yang mengukur dan menguji pemboleh ubah bersandar
bagi kajian yang dijalankan.
33
Pembolehubah tidak bersandar Pembolehubah bersandar

Amalan Gaya
Kepemimpinan

 Demokratik
 Autokratik
 Laissez-Faire Tekanan Kerja Guru

Pengalaman
Mengajar

Rajah 2.2 Kerangka Konseptual Kajian

BAB 3

METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pengenalan

Bab ini membincangkan dengan terperinci reka bentuk kajian, populasi dan sampel
kajian, lokasi kajian, instrumen kajian, kajian rintis, pengumpulan data dan diikuti penganalisaan
data.

3.2 Reka Bentuk Kajian

Reka bentuk kajian ini berbentuk tinjauan bagi mengenal pasti amalan gaya
kepemimpinan pengetua terhadap tekanan kerja guru di lima buah sekolah di daerah
Sibu.Kaedah tinjauan melalui soal selidik adalah popular bagi kajian bukan eksperimental dalam
pelbagai bidang terutama kajian sains sosial (Chua, 2013). Kajian penyelidikan berbentuk

34
tinjauan dapat menilai persepsi, sikap, kepercayaan, amalan, kebimbangan, kepentingan atau
sifat-sifat lain daripada sekumpulan orang (Creswell, 2015;). Menurut Creswell (2015), bagi
menentukan pendapat individu serta mengenal pasti kepercayaan dan sikap seseorang individu
maka kajian tinjauan digunakan.Dalam kajian ini, kajian tinjauan digunakan untuk melihat
amalan gaya kepemimpinan pengetua menurut perpesi guru dan tahap tekanan guru.

Dalam kajian ini, data yang dikumpulkan bersifat kuantitatif. Reka bentuk kuantitatif
dipilih untuk kajian ini kerana menurut Creswell (2015) kaedah kuantitatif adalah sesuai bagi
menjelaskan hubungan antara pembolehubah dalam kajian dan bagaimana sesuatu
pembolehubah itu mempengaruhi pembolehubah yang lain serta mengetahui sama ada sesuatu
faktor itumerupakan jangkaan kepada sesuatu hasil (Gay, Mills & Airasian, 2012). Dalam kajian
ini, penyelidik melihat amalan gaya kepemimpinan iaitu pembolehubah bebas iaitu gaya
kepemimpinan Demokratik, Autokratik dan Laissez-Faire terhadap pembolehubah bersandar
iaitu tahap tekanan kerja guru-guru sekolah menengah di Sibu, Sarawak dengan menggunakan
analisis deskriptif. Instrumen kajian utama iaitu borang soal selidik digunakan untuk mengkaji
amalan gaya kepemimpinan pengetua dan tahap tekanan kerja guru. Penyelidik mengedarkan
borang soal selidik kepada responden. Kaedah ini mempunyai kelebihan iaitu borang soal selidik
melibatkan kos yang rendah dan menjimatkan masa pengkaji kerana ia memudahkan penyelidik
memperolehi maklumat dalam waktu yang singkat.

3.3 Populasi dan Sampel Kajian

Menurut Creswell (2015), populasi ialah sekumpulan individu yang mempunyai ciri-ciri
yang sama. Populasi kajian ini terdiri daripada guru-guru yang mengajar di sekolah-sekolah
menengah kebangsaan di Sibu Sarawak.Manakala sampel adalah subkumpulan atau subset
sasaran populasi dan penyelidik merancang kajian untuk generalisasi ke atas populasi yang
disasarkan (Creswell, 2014). Jumlah populasi sekolah menengah kebangsaan di Sibu adalah
seramai 1005 orang guru (Pejabat Pelajaran Daerah Sibu, 2017). Penetapan jumlah sampel kajian
pula dilakukan berdasarkan Krejcie dan Morgan (1970) sebanyak 278 sampel diperlukan yang
berdasarkan dengan jumlah populasi tersebut.

Pemilihan sampel kajian ini dipilih secara rawak mudah. Tujuan persampelan rawak
mudah adalah untuk memilih sekolah untuk menjadi sampel yang menjadi wakil populasi
(Creswell, 2014). Kaedah ini memerlukan penyelidik memasukkan kesemua nama 25 buah

35
sekolah menengah di daerah Sibu ke dalam program Microsoft Excel versi 2016 dan seterusnya
memilih 5 buah sekolah secara rawak mudah dengan bantuan program Excel. Akhirnya, lima
buah sekolah yang dipilih secara rawak tadi ialah SMK St. Elizabeth, SMK Chung Hua, SMK
Tung Hua, SMK Bandar Sibu dan SMK Sungai Merah. Seterusnya, pemilihan sampel secara
rawak mudah dibuat dari 5 buah sekolah menengah tersebut dengan menggunakan senarai nama
sampel yang didapati dari Pejabat Pelajaran Daerah Sibu. Setiap sampel diberikan nombor dan
dimasukkan ke dalam program Microsoft Excel versi 2016. Seterusnya, pemilihan responden
seramai 278 secara rawak mudah dilakukan dengan bantuan program Microsoft Excel 2016.

Seramai 278 orang responden guru yang dipilih rawak mudah ini mesti terdiri
daripada guru yang mengajar dari Tingkatan Peralihan hingga Tingkatan Enam atas dan mesti
berkhidmat lebih satu tahun supaya responden benar-benar tahu amalan gaya kepemimpinan
pengetuanya sama ada gaya Demokratik, Autokratik mahupun gaya Laissez-faire. Penyelidik
telah mengedarkan 278 set borang soal selidik untuk diisi lengkap oleh responden berkenaan.

3.4 Lokasi Kajian

Kajian ini dijalankan di sekolah-sekolah menengah kebangsaan di daerah Sibu, Sarawak.

Daerah Sibu dipilih oleh pengkaji kerana mudah diakses.

3.5 Instrumen Kajian

Instrumen kajian digunakan oleh penyelidik dalam kajian ini sebagai alat untuk
mengukur, memerhati, atau mendokumenkan data kuantitatifyang mengandungi soalan-soalan
khusus dan kemungkinan tindak balas yang diwujudkan atau dibangunkan oleh penyelidik awal
kajian Creswell (2015).Tujuan menggunakan soal selidik adalah kerana kita mampu untuk
mendapatkan tindak balas langsung dan maklum balas daripada responden dalam masa yang
singkat dengan keberkesanan kos rendah. Selain itu, soal selidik boleh membantu kita dengan
mudah menganalisis data yang dikumpul (Zakaria, 2007). Menurut Field (2003) soal selidik
adalah lebih berguna untuk membuat penilaian dan perbandingan jika berbanding dengan kaedah

36
temu bual kerana kaedah temu bual didapati memakan masa serta adalah sangat sukar untuk
membandingkan sesuatu keputusan. Begitu juga, hasil daripada temu bual itu mudah dipengaruhi
oleh subjektivitas (Harris & Brown, 2010).

Pengkaji menggunakan instrumen iaitu borang soal selidik dan seterusnya mengedarkan
kepada semua responden yang terpilih. Data yang dikumpul melalui instrumen kajian
merangkumi 3 bahagian iaitu bahagian A, B, dan C seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 3.1.

Jadual 3.1: Jadual Spesifikasi Instrumen

Bahagian Perkara Item Bilangan
Item
A Demografi responden 1, 2, 3, 4, 5, 6, 6
B Amalan Gaya Kepemimpinan Pengetua
Demokratik 1,2,3,4,5,6,7,8
Autokratik 9, 10, 11, 12, 24
13, 14, 15, 16,
Laissez-faire 17, 18, 19, 20,
21, 22, 23, 24
C Tahap Tekanan Kerja 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8
Guru 7, 8

Instrumen Bahagian A terdiri daripada 6 soalan yang berkaitan dengan maklumat peribadi
responden. Soalan-soalan ini berkaitan dengan demografi responden iaitu jantina, umur,
pengalaman mengajar, status perkahwinan, sebagai guru kelas dan mengajar kelas peperiksaan.

Instrumen Bahagian B mengandungi 24 item yang bertujuan untuk mendapatkan

maklumat-maklumat yang berkaitan dengan pemboleh ubah tidak bersandar dalam kajian ini
iaitu amalan gaya kepemimpinan pengetua berdasarkan pandangan guru iaitu sama ada pengetua
mengamalkan gaya kepemimpinan Autokratik, Demokratik dan Laissez-faire. Instrumen ini telah
dibina oleh penyelidik sendiri berdasarkan bacaan literature serta perbincangan bersama dengan
pakar pentadbiran iaitu Profesor Madya Dr Mohd Zainal Munshid Harun dari Universiti Kolej
Teknologi Sarawak (UCTS). Item soal selidik untuk bahagian B, soalan 1 hingga 8 merupakan
soalan yang mengukur ciri-ciri gaya kepemimpinan pengetua yang bercorakkan Demokratik,

37
soalan 9-16 merupakan soalan yang mengukur ciri-ciri gaya kepemimpinan pengetua
bercorakkan Autokratik manakala soalan 17-24 merupakan soalan yang mengukur gaya
kepemimpinan pengetua yang bercorakkan Laissez-faire. Skala likert lima mata digunakan untuk
soal selidik ini seperti Jadual 3.2.

Jadual 3.2 Skala Jawapan Untuk Soal Selidik Bahagian B (Amalan Gaya Kepemimpinan Pengetua)
Skala Mata
Sangat Tidak Setuju 1
Tidak Setuju 2
Kurang Setuju 3
Setuju 4
Sangat Setuju 5

Instrumen Bahagian C pula merangkumi item-item untuk menilai tahap tekanan kerja
responden. Sebanyak 8 item dalam bahagian ini. Tahap tekanan kerja ini diukur dengan
menggunakan instrumen yang dibina sendiri oleh setelah berbincang dengan Pakar Psikologi dari
Unit Psikologi & Kaunseling, Hospital Sibu iaitu Puan Hamidah Binti Khushi Mohd.
Responden guru perlu menandakan atau membulatkan nombor yang mewakili maklum balas
bagi setiap pernyataan yang dikemukan berdasarkan skala likert lima mata seperti Jadual 3.3

Jadual 3.3 Skala Jawapan Untuk Soal Selidik Bahagian C (Tahap Tekanan Kerja Guru)
Skala Mata
Tidak Pernah 1
Jarang-jarang 2
Kadangkala 3
Kerap 4
Sangat Kerap 5

Instrumen kajian ini dipecahkan mengikut aspek-aspek yang dikaji seperti yang ditunjukkan
dalam Jadual 1 (a) dan Jadual 1(b)

Jadual 1 (a) Pembahagian soalan mengikut jenis amalan gaya kepemimpinan pengetua

38
 Amalan Gaya Soalan
Kepemimpinan Pengetua
Demokratik 1. Pengetua memberi sokongan kepada guru dalam
melaksanakan tugas.

2. Pengetua mengutamakan kerjasama dalam usaha

mencapai misi sekolah.

3. Pengetua menentukan tugas kepada semua guru.

4. Pengetua mempercayai guru dalam melaksanakan tugas

sekolah.

5. Pengetua bersedia mendengar masalah guru.

6. Pengetua saya mudah didekati.

7. Pengetua mempertimbangkan cadangan guru untuk

sesuatu tindakan.

8. Pengetua melayan semua guru secara adil.

Autokratik 9. Pengetua mengkritik kerja guru tidak bermutu.

10. Guru tidak bebas menyatakan cadangan.

11. Pengetua menggalakkan penggunaan tatacara yang

seragam.

12. Pengetua tidak suka bergaul dengan warga sekolah.

13. Pengetua menentukan sendiri segala polisi di sekolah.

14. Pengetua bertindak secara tegas bagi mengekalkan

pencapaian sekolah.

15. Pengetua sentiasa menolak idea yang dicadangkan oleh

guru.

16. Guru tidak mendapat kenaikan pangkat jika gagal

39
 mencapai matlamat yang diarahkan oleh pengetua.
Laissez-faire 17. Pengetua memberikan kebebasan kepada guru dalam
membuat keputusan.

18. Pengetua tidak aktif dalam pengawalan terhadap guru.

19. Pengetua jarang memberikan arahan kepada guru.

20. Guru bebas sepenuhnya dalam menetapkan polisi

sekolah.

21. Pengetua saya menangguh dalam memberikan respons

terhadap isu sekolah yang mendesak.

22. Pengetua mengelakkan beliau daripada penglibatan

dalam isu-isu penting.

23. Pengetua gagal untuk campur tangan dalam

menyelesaikan sesuatu masalah sehingga ia menjadi
serius.

24. Pengetua tidak memastikan semua guru menjalankan

tugas dengan sepenuhnya.

Jadual 1 (b) Soalan berkaitan dengan aspek Tahap Tekanan Kerja Guru
Aspek Soalan
Tahap Tekanan Kerja Guru 1. Saya mempunyai perasaan tertekan yang berpanjangan

40
 akibat masalah berkaitan kerja di sekolah.
2. Saya berasa sangat letih dari segi fizikal selepas kerja.
3. Saya makan berlebihan disebabkan masalah berkaitan
dengan kerja.
4. Saya cepat marah semasa berkerja.
5. Saya sukar tidur pada waktu malam kerana memikirkan
kerja sekolah.
6. Saya berasa kecewa kerana kerja sekolah yang banyak.
7. Saya berasa letih yang berpanjangan di tempat kerja
walaupun selepas cukup tidur.
8. Saya berfikir untuk meletakkan jawatan sebagai guru
akibat beban kerja.

3.6 Kesahan dan kebolehpercayaan

Kesahan sangat penting dalam kajian ini kerana berkeupayaan untuk mengukur atau satu
setinstrumen untuk mengukur dengan betul konsep dalam kajian (Babbie, 2014). Menurut
Creswell (2014), kesahan sesuatu instrumen mempunyai skor yang bermakna serta hasil dapatan
dapat dibuat dari sampel kepada populasi yang diwakili. Kesahan kandungan (content validity)
dijalankan bagi memastikan instrumen yang digunakan benar-benar mengukur kandungan dalam
sesuatu bidang kajian (Sekaran, 2003) dan ketepatan item dalam mengukur konsep yang hendak
diukur oleh pengkaji (Muijs, 2011). Creswell (2014) pula mengatakan bahawa kesahan
kandungan dilakukan dengan semakan kepakaran mereka yang mahir dalam sesuatu bidang
supaya setiap item soal selidik dipastikan sah. Dalam kajian ini, kesahan kandungan juga
dilakukan untuk memastikan instrumen yang digunakan dalam kajian ini dapat mengukur
kandungan dalam bidang pengurusan pengetua dan bidang psikologi bagi melihat tahap stres
guru.

Kebolehpercayaan sangat penting dalam konteks kajian ini kerana kebolehpercayaan

merupakan suatu konsep berkaitan ketekalan (consistency) dan kestabilan (stability) sesuatu
instrumen kajian (Creswell, 2014). Babbie (2014) pula berpendapat kebolehpercayaan ini adalah
sejauhmanakah sesuatu instrumen itu jika ditadbirkan semula memberikan keputusan yang

41
serupa. Kebolehpercayaan biasanya digambarkan sebagai kestabilan dan ketekalan dalaman
(Creswell, 2014).

Ujian kepercayaan (pekali Alpha Cronbach) dalam perisian SPSS (Statistic Package For
Social Science) digunakan oleh penyelidik bagi mengukur kebolehpercayaan instrumen kajian
tersebut. Nilai Cronbach Alpha pula seringkali dirujuk semasa pengukuran ketekalan dalaman
sesuatu konstruk (Cronbach 1946). Sesuatu instrumen kajian harus dijalankan ujian indeks pekali
alfa cronbach bagi menentukan kebolehpercayaan sesuatu instrumen kajian, dan indeks pekali
alfa cronbach yang mencukupi dan memadai adalah dengan nilai alfa antara 0.00 sehingga 1.00
(Gay et al., 2012). Namun begitu, menurut Chua (2013), nilai alfa antara 0.65 hingga 0.95 adalah
mencukupi. Jadi, penyelidik telah menggunakan nilai alfa cronbach bagi menentukan
kebolehpercayaan soal selidik.

3.7 Kajian Rintis

Sebelum kajian sebenar dijalankan, kajian rintis perlu dilakukan terlebih dahulu. Ia
dilaksanakan bertujuan untuk menguji kebolehpercayaan dan kesahan instrumen yang dibentuk
untuk mengelakkan kekeliruan serta mengenal pasti kelemahan item yang dibina (Creswell,
2015).

Kajian rintis dijalankan pada bulan April 2017 ke atas 30 orang guru sekolah menengah
di daerah Sibu iaitu SMK Kwong Hua iaitu populasi yang bukan terdiri daripada sampel kajian
sebenar bagi menentukan ketekalan alat ukur yang digunakan. Data kajian rintis telah diproses
dengan menggunakan program SPSS Versi 23 bagi menentukan kesahan dan kebolehpercayaan
dan telah ditadbirkan seterusnya dalam kajian sebenar.

Nilai Alfa Cronbach bagi soal selidik Amalan Gaya Kepemimpinan Pengetua yang
dilakukan oleh pengkaji untuk kajian rintis bagi 30 sampelialah 0.801 manakala nilai Nilai Alfa
Cronbach soal selidik sebenar yang diperolehi bagi 278 orang responden kajian ini ialah 0.805.

Nilai Alfa Cronbach bagi soal selidik tahap stres guru yang dilakukan oleh pengkaji
untuk kajian rintis ke atas 30 orang responden ialah 0.911 manakala nilai Nilai Alfa Cronbach
soal selidik bagi kajian sebenar yang dijalankan ke atas 278 orang responden guru ialah 0.888.

42
 Instrumen kajian ini sangat sesuai untuk diedarkan kepada responden bagi menjalankan
kajian kerana.Perbezaan dapat dilihat dengan lebih jelas seperti yang ditunjukkan dalam Jadual
berikut:

Jadual 3.4: Nilai Alpha Cronbach Soal Selidik Amalan Gaya Kepemimpinan Pengetua dan
Tahap Tekanan Kerja Guru

Item Kajian Bilangan Respoden Nilai Ahpha

Cronbach
Bahagian B: Rintis 30 0.801
Sebenar 278 0.805
Amalan Gaya
Kepemimpinan
Pengetua
Bahagian C: Rintis 30 0.911
Sebenar 278 0.888
Tahap Tekanan Kerja
Guru

3.8 Pengumpulan data

Penyelidik telah mematuhi beberapa prosedur bagi membolehkan kajian ini berjalan
dengan lancar. Setelah berjaya mendapatkan pengesahan daripada pakar-pakar bidang tertentu
mengenai instrumen kajian. Penyelidik telah memohon surat kebenaran untuk menjalankan
kajian ini daripada bahagian EPRD. Setelah mendapat surat kebenaran dari EPRD, pengkaji telah
memohon kebenaran secara bertulis dari Jabatan Pendidikan Negeri Sarawak (JPNS). Apabila
berjaya mendapat surat kebenaran daripada JPNS, penyelidik mula menjalankan kajian rintis
bagi menguji kebolehpercayaan dan kesahan instrumen kajian agar menepati keperluan kajian
ini.

Selepas menjalankan kajian rintis, penyelidik mula menjalankan kajian sebenar iaitu
penyelidik mula melakukan proses pengutipan data daripada sampel kajian yang terdiri daripada
guru-guru sekolah menengah di daerah Sibu Sarawak. Surat kelulusan JPNS telah diserahkan
kepada pengetua sekolah yang terlibat dan setelah dipersetujui oleh pengetua dari lima buah
sekolah menengah yang dipilih rawak mudah maka intrumen diagihkan kepada responden guru

43
dengan bantuan pengetua sekolah berkenaan. Semua responden guru yang terbabit juga diberikan
penerangan supaya tidak berlakunya kesilapan dan kesulitan. Segala hasil data kajian yang
dikumpulkan ini adalah dirahsiakan dan bertujuan hanya untuk kegunaan kajian ini semata-mata.
Semua soal selidik yang telah diisi oleh responden dan dikutip selepas dua minggu. Selepas itu,
semua soal selidik yang lengkap disi dan dikembalikan kepada penyelidik untuk dianalisis.

3.9 Analisis Data

Semua maklumat atau hasil dapatan kajian ini dianalisis dengan menggunakan kaedah
deskriptif dan kaedah inferensi dengan menggunakan program Statistical Package for the Social
Sciences (SPSS) versi 23.Menurut Chua (2013), kaedah stratistik deskriptif memberikan
kesimpulan mengenai data numerikal iaitu profil latar belakang responden seperti jantina, umur,
pengalaman mengajar, pencapaian akademik, gred jawatan serta jenis sekolah. Manakala
menurut McMillan (2012) pula, statistik deskriptif ialah suatu set nombor yang diubah kepada
nilai indeks bagi merumuskan ciri sesuatu sampel kajian.

Dalam kajian ini, statistik deskriptif yang digunakan dalam kajian ini bagi menganalisis
data deskriptif bagi menjawab objektif kajian 1 dan 2. Kaedah deskriptif digunakan untuk
menganalisis data bagi mendapatkan nilai jumlah skor, peratus, kekerapan, min dan sisihan
piawai dan ia digunakan bagi taburan demografi iaitu jantina responden, umur, pengalaman
mengajar, status perkahwinan, sebagai guru kelas, mengajar kelas peperiksaan dan persepsi guru
terhadap amalan gaya kepemimpinan pengetua dan tahap tekanan kerja guru.

Kaedah statistik yang digunakan ialah taburan frekuensi kekerapan, min, peratusan dan
lain-lain lagi bagi menerangkan data-data yang dikumpul dan mengenalpasti gaya kepimpinan
pengetua dan tahap tekanan kerja guru. Analisis yang dibuat bagi setiap persoalan kajian
dipersembahkan dengan menggunakan kaedah analisis min dan sisihan piawai, dan ANOVA
Sehala seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 3,5

44
 Jadual 3.5: Kaedah Analisis Persoalan Kajian

Objektif Kajian Ujian Statistik

1. Mengenal pasti amalan gaya Min, Sisihan Piawai
kepemimpinan pengetua dan tekanan
kerja guru sekolah menengah di
daerah Sibu, Sarawak.
2. Mengenal pasti ada sama ada terdapat
perbezaan yang signifikan antara gaya ANOVA Sehala
kepemimpinan pengetua dengan
tekanan kerja guru sekolah menengah
di daerah Sibu, Sarawak.
3. Mengenal pasti sama ada terdapat
perbezaan yang signifikan dalam ANOVA Sehala
aspek tekanan kerja guru berdasarkan
pengalaman mengajar.

Untuk menjawab objektif kajian 1, analisis deskriptif dengan ujian min dan sisihan
piawai digunakan untuk menentukan tahap tekanan kerja guru. Penentuan tahap tekanan kerja
guru dilakukan melalui taburan min yang dikategorikan kepada tiga tahap iaitu tinggi, sederhana
dan rendah. Julat skor min adalah antara nilai 1.00 hingga 5.00. Bagi tujuan analisis, julat nilai
maksimum dan minimum adalah terbahagi kepada tiga seperti dalam jadual 3.6 berikut:

Jadual 3.6: Analisis Pengelasan Skor Min Dan Tahap Penilaian

Skor Min Tahap Respons

1.00-2.33 Rendah
2.34-3.67 Sederhana
3.68-5.00 Tinggi

Selain itu, analisis deskriptif dengan ujian min dan sisihan piawai digunakan juga untuk
melihat amalan gaya kepemimpinan pengetua . Bagi ujian min dan sisihan piawai, jadual skala

45
skor min seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 3.7 digunakan. Sebelum skala skor min dibina,
nilai bagi setiap selang perlu dikira bagi memastikan nilai bagi setiap selang adalah sama. Bagi
menentukan selang tersebut, beza antara skor min tertinggi dan skor min terendah dikenal pasti.
Dalam kajian ini, skor min tertinggi ialah 5 dan skor min terendah ialah 1. Perbezaan skor min
yang diperoleh kemudiannya dibahagi dengan 5 iaitu bilangan selang yang ingin digunakan.
Berdasarkan pengiraan tersebut, jarak bagi setiap selang yang diperoleh ialah 0.8.

Jadual 3.7 Skala Skor Min

Skor Min Tahap

1.00 hingga 1.79 1-Sangat Tidak Setuju
1.80 hingga 2.59 2-Tidak Setuju
2.60 hingga 3,39 3- Kurang Setuju
3.40 hingga 4.19 4- Setuju
4.20 hingga 5.00 5- Sangat Setuju

Bagi objektif kajian 2 dan 3, analisis Ujian ANOVA Sehala digunakan untuk
menunjukkan perbezaan signifikan antara dua kumpulan pembolehubah bebas terhadap
pemboleh ubah bersandar. Aras signifikan yang digunakan adalah pada aras keyakinan p ≤. 05.

BAB 4

46
 DAPATAN KAJIAN

4.1 Pengenalan

Bab ini membincangkan dapatan analisis borang soal selidik yang membentangkan maklumat
peribadi responden dan menjawab objektif kajian ini iaitu:

1. mengenal pasti amalan gaya kepemimpinan pengetua dan tekanan kerja guru sekolah-
sekolah menengah di daerah Sibu, Sarawak.

2. mengenal pasti ada sama ada terdapat perbezaan yang signifikan antara gaya
kepemimpinan pengetua dengan tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu,
Sarawak.

3. mengenal pasti sama ada terdapat perbezaan yang signifikan dalam aspek tekanan kerja
guru berdasarkan pengalaman mengajar.

Bagi menganalisis data, analisis deskriptif digunakan bagi menghuraikan dapatan kajian bagi
menjawab objektif kajian 1 manakala analisis inferensi pula digunakan bagi menjawab objektif
kajian 2 dan 3.

Daripada 278 set instrumen yang diedarkan kepada lima buah sekolah menengah di daerah
Sibu, hanya 227 borang (81.7%) dipulangkan untuk dianalisis manakala yang selebihnya iaitu
sebanyak 53 borang (19.1%) sama ada tidak dipulangkan atau tidak diisi dengan lengkap atau
tidak menjawab item-item yang dikemukakan.

Menurut Creswell (2015), banyak kajian kajian dalam jurnal pendidikan terkemuka
melaporkan kadar pulangan soal selidik sebanyak 50% adalah lebih baik.Menurut Chua (2013)
pula, kadar pemulangan soal selidik yang mencukupi untuk dianalisis adalah sebanyak 60%.
Oleh itu, kadar pulangan soal selidik kajian ini adalah menepati syarat iaitu melebihi tujuh puluh
peratus.

47
4.2 Responden mengikut demografi

Pembolehubah Kekerapan (f) Peratusan (%)

Jantina
Lelaki 67 29.5
Perempuan 160 70.5
Umur
< 25 tahun 0 0
26-30 tahun 50 22
31-35 tahun 65 28.6
36 tahun ke atas 112 49.3
Pengalaman Mengajar
< 1 tahun 0 0
1.5 tahun 52 22.9
>5 tahun 175 77.1
Status Perkahwinan
Bujang 75 33
Berkahwin 152 67
Sebagai Guru Kelas
Ya 99 43.6
Tidak 128 56.4
Mengajar Kelas Peperiksaan
Ya 123 54.2
Tidak 104 45.8
Jadual 4.1: Responden mengikut jantina, umur, pengalaman mengajar, status
perkahwinan, sebagai guru kelas dan mengajar kelas peperiksaan
Daripada jumlah keseluruhan 227 orang responden, sebanyak 70.5% iaitu seramai 160
orang responden adalah terdiri daripada guru perempuan manakala hanya 29.5% iaitu seramai 67
orang responden terdiri daripada guru lelaki.

Jadual 4.1 juga menunjukkan tiada orang daripada responden kajian ini adalah terdiri
daripada guru yang berumur di bawah 25 tahun, sebanyak 22% iaitu 50 orang responden guru
berumur antara 26 hingga 30 tahun manakala sebanyak 28.6% iaitu seramai 65 orang responden
guru adalah berumur antara 31 hingga 35 tahun. Majoriti daripada responden guru adalah
berumur 36 tahun ke atas iaitu seramai 112 orang responden guru atau sebanyak 49.3%.

Jadual 4.1 juga menunjukkan tiada responden guru dalam kajian ini mempunyai
pengalaman mengajar kurang daripada 1 tahun, seramai 52 orang responden guru atau sebanyak
22.9% responden guru yang mempunyai pengalaman mengajar antara 1 hingga 5 tahun manakala

48
sejumlah besar iaitu 77.1% daripada responden kajian iaitu seramai 175 orang responden guru
mempunyai pengalaman mengajar lebih daripada 5 tahun.

Jadual 4.1 telah menunjukkan segelintir responden guru kajian ini masih bujang iaitu
seramai 75 orang responden guru atau 33% daripada responden kajian ini manakala sebahagian
besar iaitu 67% daripada responden guru iaitu seramai 152 orang responden guru sudah
berkahwin.

Jadual 4.1 juga menunjukkan seramai 99 orang responden guru atau 43.6% daripada
responden kajian ini adalah terdiri daripada guru kelas manakala majoriti responden guru iaitu
seramai 128 orang responden guru atau 56.4% daripada responden guru kajian ini adalah bukan
sebagai guru kelas.

Daripada analisis jadual 4.1, didapati seramai 123 orang iaiu sebanyak 54.2% daripada
responden kajian ini terdiri daripada guru yang mengajar kelas peperiksaan manakala seramai
104 orang responden guru iaitu sebanyak 45.8% daripada responden kajian ini adalah tidak
mengajar kelas peperiksaan.

4.3 Analisis data mengikut objektif kajian

Bahagian ini penyelidik membincangkan dan menghuraikan dapatan kajian berdasarkan

kepada tiga objektif kajian.

4.3.1 Objektif Kajian 1

Analisis deskriptif min dan sisihan piawai dijalankan untuk menjawab objektif kajian 1
iaitu mengenal pasti amalan gaya kepemimpinan pengetua dan tekanan kerja guru sekolah
menengah di daerah Sibu, Sarawak.

4.3.1.1 Amalan gaya kepemimpinan Demokratik pengetua sekolahmenengah di daerah

Sibu Sarawak.

Amalan gaya kepimpinan Demokratik pengetua, menunjukkan min tertinggi ialah bagi
item Pengetua mengutamakan kerjasama dalam usaha mencapai misi sekolah

49
(m=4.11,s.p=0.67). Manakala min terendah dicatat oleh item Pengetua saya mudah didekati
(m=3.33, s.p=1.05). Min keseluruhan ialah 3.63 dan sisihan piawai ialah 0.64.

Berdasarkan skala skor min yang digunakan, min 3.72 berada antara 3.40 hingga 4.19
iaitu pada skala setuju pada item Pengetua mengutamakan kerjasama dalam usaha mencapai
misi sekolah. Hasil analisis min dan sisihan piawai bagi kesemua item ditunjukkan dalam Jadual
4.2.

Jadual 4.2: Min dan s.p bagi amalan gaya kepemimpinan Demokratik
Item M s.p
Pengetua memberi sokongan kepada guru dalam 3.88 0.77
melaksanakan tugas.
Pengetua mengutamakan kerjasama dalam usaha 4.11 0.67
mencapai misi sekolah.
Pengetua menentukan tugas kepada semua guru. 3.83 0.90
Pengetua mempercayai guru dalam melaksanakan 3.90 0.82
tugas sekolah.
Pengetua bersedia mendengar masalah guru. 3.52 0.90
Pengetua saya mudah didekati. 3.33 1.05
Pengetua mempertimbangkan cadangan guru untuk 3.62 0.88
sesuatu tindakan.
Pengetua melayan semua guru secara adil. 3.56 0.97
Keseluruhan 3.72 0.62
Nota: m = min s.p = sisihan piawai

4.3.1.2 Amalan gaya kepemimpinan Autokratik pengetua guru sekolah menengah di

daerah Sibu Sarawak.

Amalan gaya kepimpinan Autokratik, menunjukkan min tertinggi ialah bagi item
Pengetua bertindak secara tegas bagi mengekalkan pencapaian sekolah (m=3.99, s.p=0.83).

50
Manakala min terendah dicatat oleh item Pengetua tidak suka bergaul dengan warga sekolah
(m=2.97, s.p=1.09).

Min keseluruhan ialah 3.41 dan sisihan piawai ialah 0.53. Berdasarkan skala skor min
yang digunakan, min 3.41 berada antara 3.40 hingga 4.19 iaitu pada skala setuju pada item
Pengetua bertindak secara tegas bagi mengekalkan pencapaian sekolah. Hasil analisis min dan
sisihan piawai bagi kesemua item ditunjukkan dalam Jadual 4.3.

Jadual 4.3: Min dan s.p bagi amalan gaya kepemimpinan Autokratik
Item M s.p
Pengetua mengkritik kerja guru tidak bermutu. 3.70 0.96
Guru tidak bebas menyatakan cadangan. 3.23 0.91
Pengetua menggalakkan penggunaan tatacara yang 3.84 0.68
seragam.
Pengetua tidak suka bergaul dengan warga 2.97 1.09
sekolah.
Pengetua menentukan sendiri segala polisi di 3.44 0.99
sekolah.
Pengetua bertindak secara tegas bagi mengekalkan 3.99 0.83
pencapaian sekolah.
Pengetua sentiasa menolak idea yang dicadangkan 3.06 0.92
oleh guru.
Guru tidak mendapat kenaikan pangkat jika gagal 3.02 1.02
mencapai matlamat yang diarahkan oleh pengetua.
Keseluruhan 3.41 0.53
Nota: m = min s.p = sisihan piawai

4.3.1.3 Amalan gaya kepimpinan Laissez-fairepengetua guru sekolah menengah di daerah

Sibu Sarawak.

51
 Amalan gaya kepimpinan Laissez-faire, menunjukkan min tertinggi ialah bagi item
Pengetua memberikan kebebasan kepada guru dalam membuat keputusan. (m=3.43, s.p=0.82).
Manakala min terendah dicatat oleh item Pengetua tidak memastikan semua guru menjalankan
tugas dengan sepenuhnya. (m=2.68, s.p=1.15).

Min keseluruhan ialah 2.86 dan sisihan piawai ialah 0.74. Berdasarkan skala skor min
yang digunakan, min 2.86 berada antara 2.60 hingga 3.39 iaitu pada skala kurang setuju pada
item Pengetua memberikan kebebasan kepada guru dalam membuat keputusan. Hasil analisis
min dan sisihan piawai bagi kesemua item ditunjukkan dalam Jadual 4.4.

Jadual 4.4: Min dan s.p bagi amalan gaya kepemimpinan laissez-faire
Item m s.p
Pengetua memberikan kebebasan kepada guru dalam membuat 3.43 0.82
keputusan.
Pengetua tidak aktif dalam pengawalan terhadap guru. 2.78 1.12
Pengetua jarang memberikan arahan kepada guru. 2.79 1.07
Guru bebas sepenuhnya dalam menetapkan polisi sekolah. 2.70 1.06
Pengetua saya menangguh dalam memberikan respons 2.85 1.05
terhadap isu sekolah yang mendesak.
Pengetua mengelakkan beliau daripada penglibatan dalam isu- 2.85 1.09
isu penting.
Pengetua gagal untuk campur tangan dalam menyelesaikan 2.79 1.08
sesuatu masalah sehingga ia menjadi serius.
Pengetua tidak memastikan semua guru menjalankan tugas 2.68 1.15
dengan sepenuhnya.
Keseluruhan 2.86 0.74
Nota: m = min s.p = sisihan piawai

4.3.1.4 Tahap tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu Sarawak.

52
 Tahap tekanan kerja guru, menunjukkan min tertinggi ialah bagi item Saya berasa sangat
letih dari segi fizikal selepas kerja (m=3.46 s.p=1.03). Manakala min terendah dicatat oleh item
Saya berfikir untuk meletakkan jawatan sebagai guru akibat beban kerja (m=2.53, s.p=1.28).
Min keseluruhan ialah 2.97 dan sisihan piawai ialah 0.85. Berdasarkan skala skor min yang
digunakan, min 2.97 berada antara 2.34 hingga 3.67 iaitu pada tahap sederhana. Hasil analisis
min dan sisihan piawai bagi kesemua item ditunjukkan dalam Jadual 4.5.

Jadual 4.5: Min dan s.p bagi tahap tekanan kerja guru
Item M s.p
Saya mempunyai perasaan tertekan yang berpanjangan akibat 3.13 1.07
masalah berkaitan kerja di sekolah.
Saya berasa sangat letih dari segi fizikal selepas kerja. 3.46 1.02
Saya makan berlebihan disebabkan masalah berkaitan dengan 2.74 1.13
kerja.
Saya cepat marah semasa berkerja. 2.86 1.09
Saya sukar tidur pada waktu malam kerana memikirkan kerja 2.89 1.15
sekolah.
Saya berasa kecewa kerana kerja sekolah yang banyak. 3.14 1.15
Saya berasa letih yang berpanjangan di tempat kerja walaupun 2.98 1.15
selepas cukup tidur.
Saya berfikir untuk meletakkan jawatan sebagai guru akibat 2.53 1.28
beban kerja.
Keseluruhan 2.97 0.85
Nota: m = min s.p = sisihan piawai

4.3.2 Objektif Kajian 2

4.3.2.1 Perbezaan amalan gaya kepemimpinan pengetua terhadap tekanan kerja guru
sekolah menengah di daerah Sibu.

53
 Jadual 4.6, menunjukkan analisis ANOVA sehala bagi melihat perbezaan amalan gaya
kepemimpinan pengetua terhadap tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu.
Bersasarkan keputusan analisis yang diperolehi menunjukkan tidak terdapat perbezaan yang
signifikan amalan gaya kepemimpinan pengetua dengan tekanan kerja guru. Keputusan analisis
perbezaan ini mencatatkan (sig = 0.642, p > 0.05). Nilai ‘p’ yang diperolehi ialah 0.642,
manakala aras signifikan yang ditetapkan ialah .05. Nilai ‘p’ ini adalah 0.642 daripadanya dan
menunjukkan keputusan yang tidak signifikan. Ini bermakna tidak terdapat perbezaan yang
signifikan amalan gaya kepemimpinan pengetua dengan tekanan kerja guru sekolah menengah di
daerah Sibu.

Jadual 4.6 : Analisis Keputusan ANOVA Sehala Bagi Melihat Perbezaan Amalan Gaya Kepemimpinan
Pengetua Terhadap Tekanan Kerja Guru Sekolah Menengah di Daerah Sibu

ANOVA (Sehala)
Jumlah Df Min Kuasa F p
Kuasa Dua Dua
Antara 30.605 46 0.665 0.907 0.642
Kumpulan
Dalam 132.000 180 0.733
Kumpulan
Jumlah 162.604 226
Nota: *Signifikan pada aras p>.05

4.3.3 Objektif Kajian 3

4.3.3.1 Kenal pasti perbezaan pengalaman mengajar guru terhadap tekanan kerja guru
sekolah menengah di daerah Sibu.

Jadual 4.7, menunjukkan analisis ANOVA sehala bagi melihat perbezaan pengalaman
mengajar guru terhadap tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu. Berdasarkan
jadual 4.7, hasil analisis telah menunjukkan tidak terdapat perbezaan yang signifikan
pengalaman mengajar guru terhadap tekanan kerja guru. Nilai ‘p’ yang diperolehi ialah 0.157,
manakala aras signifikan yang ditetapkan ialah .05. Nilai ‘p’ ini ialah 0.157 daripadanya dan
menunjukkan keputusan yang tidak signifikan. Ini bermakna tidak terdapat perbezaan yang
signifikan pengalaman mengajar guru terhadap tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah
Sibu.

54
 Jadual 4.7: Analisis Keputusan ANOVA Sehala Bagi Melihat Perbezaan Pengalaman Mengajar Guru
Terhadap Tekanan Kerja Guru Sekolah Menengah di Daerah Sibu

ANOVA (Sehala)
Jumlah Df Min Kuasa F p
Kuasa Dua Dua
Antara 1.448 1 1.448 2.021 0.157
Kumpulan
Dalam 161.157 225 0.716
Kumpulan
Jumlah 162.604 226
Nota: *Signifikan pada aras p>.05

BAB 5

PERBINCANGAN, CADANGAN DAN KESIMPULAN

55
5.1 Pengenalan

Bab ini penyelidik membincangkan Bab 4 dengan terperinci. Perbincangan mengenai

dapatan kajian dalam bab ini mengandungi tiga bahagian utama iaitu, perbincangan, dapatan dan
kesimpulan. Perbincangan yang dinyatakan dalam bab satu dengan mendalam. Seterusnya,
dalam bab ini penyelidik membincangkan dapatan kajian dengan membuat perbandingan dengan
kajian lepas serta membuat implikasi. Akhir sekali, penyelidik membuat cadangan tindakan
berdasarkan hasil keputusan kajian dikemukakan bagi kajian lanjutan, dan seterusnya diikuti
kesimpulan tentang perolehan kajian ini.

5.2 Perbincangan

Kajian ini bertujuan untuk mengenal pasti amalan gaya kepemimpinan pengetua dan
tekanan kerja guru sekolah-sekolah menengah di daerah Sibu, Sarawak. Selain itu, kajian ini
turut bertujuan untuk mengenal pasti ada sama ada terdapat perbezaan yang signifikan antara
gaya kepemimpinan pengetua dengan tekanan kerja guru sekolah menengah. Kajian ini juga
cuba untuk mengenal pasti sama ada terdapat perbezaan yang signifikan dalam aspek tekanan
kerja guru dari segi pengalaman mengajar.

Dalam kajian ini, tekanan kerja guru merupakan pembolehubah bersandar, manakala gaya
kepemimpinan dan faktor demografi iaitu pengalaman mengajar merupakan pembolehubah
bebas. Dalam kajian ini gaya kepemimpinan pengetua merujuk kepada tiga gaya iaitu gaya
kepemimpinan Demokratik, gaya kepemimpinan Autokratik dan gaya kepemimpinan Laissez-
faire.

Kajian ini dijalankan di daerah Sibu, Sarawak. Populasi kajian ini terdiri daripada guru-
guru yang mengajar di Sekolah-sekolah menengah harian biasa yang mempunyai dua sesi
persekolahan di daerah Sibu Sarawak. Jumlah populasi sekolah menengah kebangsaan di Sibu
ialah seramai 1005 orang. Pemilihan sampel ialah seramai 278 orang dan dipilih secara rawak
mudah.

Kaedah tinjauan secara soal selidik digunakan dalam kajian ini. Alat kajian yang
digunakan adalah terdiri daripada satu set soal selidik yang terdiri daripada tiga bahagian.
Bahagian A terdiri daripada 6 soalan yang berkaitan dengan maklumat peribadi responden iaitu
jantina, umur, pengalaman mengajar, status perkahwinan, sebagai guru kelas, dan mengajar kelas

56
peperiksaan. Bahagian B pula terdiri daripada soal selidik yang mempunyai 24 item yang
menyentuh tentang amalan gaya kepemimpinan pengetua iaitu Demokratik, Autokratik
danLaissez-faire. Bahagian C terdiri daripada 8 item yang menyentuh tentang tahap tekanan
kerja guru.

Bagi memproses data, program SPSS versi 23 digunakan untuk menganalisis data yang
diperolehi daripada soal selidik yang diedarkan kepada responden bagi mengenal pasti
pembolehubah-pembolehubah dikaji dari segi kekerapan. Bagi melihat sama ada terdapat
perbezaan yang signifikan pengkaji telah menggunakan ANOVA Sehala. Selain itu analisis min
dan sisihan piawai juga digunakan untuk melihat tahap kerja guru.

5.2.1 Analisis faktor demografi

Dalam kajian ini, responden yang dipilih adalah terdiri daripada guru-guru daripada lima
buah sekolah menengah di daerah Sibu. Dapatan telah menunjukkan bahawa jumlah responden
perempuan adalah lebih ramai daripada jumlah responden perempuan. Ini menunjukkan bilangan
guru perempuan lebih ramai memilih pekerjaan guru berbanding dengan guru lelaki.

Kebanyakan respoden terdiri daripada guru yang berumur 36 tahun ke atas diikuti oleh
guru yang berumur 31 hingga 35 tahun. Hasil kajian juga mendapati tidak terdapat guru berumur
di bawah 25 tahun.

Dalam kajian ini juga turut menunjukkan kebanyakan guru yang mengajar mempunyai
pengalaman mengajar lebih daripada 5 tahun diikuti oleh guru yang mempunyai pengalaman
mengajar anatara 1 hingga 5 tahun. Hasil kajian juga menunjukkan tidak terdapat respoden yang
memiliki pengalaman mengajar kurang daripada satu tahun. Secara keseluruhannya,
menunjukkan bahawa bilangan guru yang mengajar lebih daripada 5 tahun adalah lebih ramai.

Kajian mendapati bahawa kebanyakan responden terdiri daripada guru sekolah menengah
yang sudah berkhawin jika berbanding dengan jumlah guru yang masih bujang.

Hasil kajian ini juga menunjukkan kebanyakan responden bukan terdiri daripada guru
kelas dan hanya segenlitir guru dilantik sebagai guru kelas.

Kajian ini juga mendapati responden guru yang mengajar kelas peperiksaan adalah lebih
ramai. Hanya segolongan kecil respoden tidak ditugaskan untuk mengajar kelas peperiksaan.

57
5.2.2 Objektif Kajian 1

Amalan gaya kepemimpinan pengetua dan tekanan kerja guru sekolah menengah di
daerah Sibu, Sarawak.

5.2.2.1 Amalan gaya kepemimpinan pengetua di daerah Sibu, Sarawak

Hasil analisis yang dijalankan bagi melihat amalan gaya kepemimpinan pengetua
mengikut persepsi guru sekolah menengah di daerah Sibu mendapati bahawa kebanyakan
pengetua di sekolah menengah di daerah Sibu mengamalkan gaya kepemimpinan Demokratik
dan diikuti dengan amalan gaya Autokratik malah amalan gaya Laissez-faire paling kurang
diamalkan.Hasil kajian ini selari dengan kajian Najib et. al. (2008) yang melaporkan gaya
kepimpinan demokratik paling banyak diamalkan kemudian diikuti oleh gaya autokratik dan
gaya laissez-faire yang menunjukkan min yang terendah. Begitu juga dengan kajian Raziah &
Ahmad (2009) melaporkan lebih banyak pengetua yang mengamalkan gaya berkepemimpinan
demokratik. Hasil dapatan ini turut disokong oleh kajian Thandi (1972), yang mendapati majoriti
guru besar Johor mengamalkan gaya kepimpinan demokratik.

Kajian luar negara iaitu kajian yang dilakukan olehObama, Eunice, & Orodho (2015)
juga menunjukkan pengetua yang mengamalkan gaya kepimpinan demokratik menggalakkan
penyertaan kerja berkumpulan dan semangat berpasukan jauh lebih baik daripada pengetua yang
mengamalkan gaya kepimpinan autokratik yang sebahagian besarnya merupakan diktator. Begitu
juga dengan hasil dapatan Suleiman (2015) yang mendapati kebanyakan pengetua di Nigeria
menggunakan gaya kepimpinan demokratik dan kepinpinan secara transformasi untuk
mengekalkan pencapaian prestasi akademik pelajar dan kebanyakan pengetua dalam kajian
beliau didapti tidak mempraktikkan gaya kepimpinan autokratik dan Laissez-faire. Menurut
Golemen (2000), gaya Demokratik memberi kebaikan kepada pekerja yang bekerja di bawahnya.

Dalam konteks kajian ini, menunjukkan amalan gaya kepemimpinan Demokratik lebih
banyak dipraktikkan dalam kepemimpinan pengetua di sekolah berbanding dengan amalan gaya
kepemimpinan Autokratik dan Laissez- faire.

Hasil dapatan kajian ini juga menunjukkan bahawa pengetua di daerah Sibu lebih banyak
menekankan kepada item Pengetua mengutamakan kerjasama dalam usaha mencapai misi

58
sekolah. Ini dapat dilihat pengetua di daerah Sibu suka bertindak secara tegas bagi mengekalkan
prestasi sekolah. Ini dapat dilihat kebanyakan responden guru memilih item Pengetua bertindak
secara tegas bagi mengekalkan pencapaian sekolah. Hasil dapatan kajian ini juga menunjukkan
pengetua lebih menekankan item Pengetua memberikan kebebaskan kepada guru dalam
membuat keputusan. Namun, kajian ini bercanggah dengan kajian Abdul Malik et. al. (2016)
yang menunjukkan kepimpinan Autokratik paling banyak dipraktikkan.

Kajian ini menunjukkan dalam kajian ini pengetua lebih mengutamakan kerjasama dalam
mencapai misi sekolah kerana kerjasama adalah sangat penting dalam memastikan misi sekolah
tercapai. Hasil dapatan ini juga menunjukkan pengetua bertindak secra tegas bagi mengekalkan
pencapaian sekolah kerana adala penting seseorang pengetua tegas mengekalkan prestasi
sekolah. Kajian ini juga menunjukkan pengetua memberikan kebebasan kepada guru dalam
membuat sesuatu keputusan. Idea yang berlainan daripada guru sangat penting kepada sesebuah
sekolah.

Selain itu, kajian ini juga menunjukkan pengetua di daerah Sibu juga mengamalkan gaya
kepemimpinan autokratik. Ini dapat dilihat melalui nilai min bagi amalan gaya kepemimpinan
autokratik mendapat min yang kedua tinggi dalam kajian ini. Pengetua di daerah Sibu
menekankan item Pengetua menggalakkan penggunaan tatacara yang seragam dan item
Pengetua menentukan sendiri segala polisi di sekolah. Namun, dapatan kajian ini bertentangan
dengan dapatan kajian Raziah dan Ahmad (2009), iaitu mendapati gaya kepimpinan autokratik
mendapat min yang paling rendah. Hasil dapatan kajian ini juga selari dengan kajian Raziah dan
Ahmad (2009) iaitu gaya kepimpinan laissez-faire juga diamalkan oleh guru besar. Menurut
beliau, banyak kebebaskan diberikan kepada guru dalam menentukan jadual kerja dan tugas yang
perlu dilaksanakan oleh mereka bagi gaya kepemimpinan ini. Ini dapat dilihat dalam item
Pengetua memberikan kebebasan kepada guru dalam membuat keputusan dan item Guru bebas
sepernuhnya dalam menetapkan polisi sekolah.

Keseluruhan kajian ini menunjukkan pengetua di sekolah menengah daerah Sibu lebih
mengemari amalan gaya kepemimpinan Demokratik berbanding dengan amalan gaya Autokratik
dan amalan gaya Laissez-faire. Amalan gaya kepemimpinan Laissez-Faire kurang diamalkan
oleh pengetua di daerah Sibu.

59
5.2.2.2 Tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu, Sarawak

Hasil kajian ini mendapati tahap tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu
berada pada tahap yang sederhana. Ini selari kajian Agai-Demjaha et. al (2015), mendapati
kebanyakan responden guru yang ditemu ramah berkaitan dengan tekanan kerja mereka berada
pada tahap yang sederhana. Begitu juga hasil dapatan kajian tempatan yang dilakukan oleh
Fazura (2011) yang mengkaji mengenal pasti tahap stres berdasarkan faktor demografi iaitu
jantina, usia, bangsa, kelulusan akademik, status perkahwinan dan pengalaman mengajar serta
menentukan penyebab stres guru telah menunjukkan tekanan kerja guru pada tahap sederhana.
Raja Maria (2011) dalam kajiannya mendapati tahap tekanan guru adalah sederhana
berdasarkan faktor karenah pelajar, faktor beban tugas, faktor kekangan masa dan faktor
penghargaan dan Tee (2006), turut menyokong dapatan kajian ini iaitu tekanan kerja guru pada
tahap yang sederhana. Tan (1996) dalam kajiannya juga mendapati responden kajian beliau
mempunyai tekanan kerja sederhana dan sebilangan kecil sahaja yang mengalami tahap
tekanan kerja yang serius.

Hasil dapatan kajian luar negara yang dilakukan oleh Abouserie (1996) berkaitan faktor
tekanan pensyarah berkaitan masalah kesihatan berdasarkan jantina, kedudukan profesional,
syarat pengambilan cuti, kepuasan kerja, kawalan kerja, sokongan sosial, dan kemahiran
menghadapi dibayar mendapati responden menghadapi tekanan kerja pada tahap yang sederhana
dan Capel (1991) juga menyokong dapatan kajian ini iaitu tekanan kerja guru pada tahap yang
sederhana. Hasil dapatan kajian ini juga menunjukkan majoriti responden guru sekolah
menengah di daerah Sibu berasa sangat letih. Ini dapat dilihat melalui item Saya berasa sangat
letih dari segi fizikal selepas kerja mendapat min yang paling tinggi. Responden guru di daerah
Sibu juga sering berasa kecewa kerana kerja sekolah yang banyak. Walau bagaimanapun, tidak
ramai guru yang ingin meninggalkan profesion perguruan. Ini dapat dilihat pada item Saya
berfikir umtuk meletakkan jawatan sebagai guru akibat beban kerja yang mempunyai min yang
terendah jika berbandingdengan hasil kajian Sabddin (2013) yang menunjukkan hasrat responden
guru yang ingin meninggalkan profesion perguruan berdasarkan faktor demografi adalah
sederhana.

60
 Secara keseluruhan, hasil kajian ini menunjukkan tahap tekanan kerja guru di daerah Sibu
berada pada tahap sederhana. Tahap tekanan kerja guru di sekolah menengah daerah Sibu masih
belum sampai ke tahap yang kritikal.

5.2.3 Objektif Kajian 2

Perbezaan yang signifikan antara amalan gaya kepemimpinan pengetua dengan tekanan
kerja guru sekolah-sekolah menengah di daerah Sibu, Sarawak.
5.2.3.1 Perbezaan amalan gaya kepemimpinan pengetua di daerah Sibu, Sarawak

Seterusnya, hasil dapatan kajian ini telah menunjukkan tidak terdapat perbezaan yang
signifikan antara amalan kepemimpinan pengetua dengan tekanan kerja guru sekolah-sekolah
menengah di daerah Sibu. Ini bermaksud pengetua yang mengamalkan amalan gaya
kepemimpinan pengetua Demokratik, Autokratik mahupunLaissez-faire tidak ada kaitan dengan
tekanan kerja guru dalam kajian ini. Ini mungkin disebabkan oleh bebanan kerja guru. Hasil
dapatan kajian ini disokong oleh Raziah & Ahmad (2009) yang menunjukkan tidak terdapat
perbezaan yang signifikan antara gaya kepimpinan yang diamalkan oleh guru besar di tiga buah
sekolah dalam kajian beliau. Namun hasil dapatan kajian ini bercanggah dengan hasil dapatan
Hussein (1993) mendapati bahawa terdapat perbezaan yang signifikan terhadap amalan gaya
kepimpinan para pengetua di Malaysia. Hasil dapatan kajian ini juga tidak selari dengan kajian
Tahseen (2010) yang mengesahkan bahawa terdapat hubungan antara gaya kepimpinan pengetua
dan tekanan kerja guru iaitu guru lebih tertekan apabila gaya kepimpinan pengetua adalah
autokratik, manakala di bawah gaya kepimpinan demokratik, guru mempunyai tekanan yang
lebih rendah. Dapatan ini disokong oleh kajian yang dilakukan oleh Saha dan Hill (2003) yang
menunjukkan guru-guru yang mempunyai persepsi terhadap pengetua mereka yang
mengamalkan gaya kepemimpinan demokratik dan bukan autokratik, banyak menyokong dan
mempunyai hubungan mesra dan melibatkan diri dalam membuat keputusan secara bersama.
Guru-guru yang berpersepsi pengetua yang mengamalkan gaya demokratik ini kurang
mengalami masalah kelesuan jika dibandingkan dengan guru-guru yang mempunyai presepsi
yang bertentangan.

61
5.2.4 Objektif Kajian 3

Perbezaan yang signifikan dalam aspek tekanan kerja guru dari segi pengalaman
mengajar.
5.2.4.1 Perbezaan tekanan kerja guru dari segi pengalaman mengajar

Seterusnya hasil kajian ini juga menunjukkan tidak terdapat perbezaan yang signifikan
dalam aspek tekanan kerja guru dari segi pengalaman mengajar. Ini bermaksud pengalaman
mengajar tidak mempengaruhi tekanan kerja guru di sekolah menengah daerah Sibu. Hasil kajian
ini selari dengan hasil kajian Agai-Demjaha et. al (2015) yang mendapati bahawa tidak terdapat
perbezaan yang signifikan tahap stres antara guru baharu dengan guru yang lebih
berpengalaman. Tinah (2007) yang menunjukkan tidak terdapat perbezaan yang signifikan tahap
stres guru dengan pengalaman mengajar. Dapatan kajian ini juga sama dengan dapatan kajian
Tee & Azizi (2006), yang mendapati stres kerja guru juga dibuktikan tidak berhubung secara
signifikan dengan pengalaman mengajar.

Namun hasil dapatan kajian ini tidak selari dengan kajian dijalankan oleh Aftab &
Khatoon (2012) dapatan kajian mereka juga mendapati bahawa guru-guru yang berkhidmat
selama 6 hingga 10 tahun mengalami tahap tekanan tinggi manakala guru yang kurang
berpengalaman iaitu berkhidmat selama 0 hingga 5 tahun didapati kurang mengalami tekanan.
Begitu juga hasil kajian yang dilakukan oleh Edworthy (1987) turut bercanggah dengan hasil
dapatan kajian dapatan ini, iaitu semakin lama pengalaman mengajar seseorang guru itu, semakin
tinggi paras tekanan yang dialami oleh mereka. Hasil kajian ini juga berbeza dengan kajian yang
dilakukan oleh Ling (2008) yang menyatakan guru yang mempunyai lebih banyak pengalaman
didapati mengalami tekanan yang lebih tinggi.

Hasil kajian ini tidak selari dengan hasil kajian yang dijalankan oleh Marshall (2015),
yang mendapti guru-guru yang lebih muda dan tidak berpengalaman didapati mempunyai tahap
tekanan yang lebih tinggi jika berbanding dengan guru-guru yang lebih tua dan lebih
berpengalaman daripada mereka. Selain itu, kajian Wan Mohamad Nasir (2002), dan Gelman
(2008) turut bercanggah dengan hasil dapatan kajian ini yang menyatakan bahawa guru yang
tidak berpengalaman lebih cenderung mengalami tekanan berbanding guru yang berpengalaman.

62
 Keseluruhan kajian ini mendapati menunjukkan tidak terdapat perbezaan yang signifikan
dalam aspek tekanan kerja guru dari segi pengalaman mengajar. Ini bermaksud pengalaman
mengajar tidak ada kaitan dengan tekanan kerja guru di sekolah menengah daerah Sibu. Hasil
kajian menunjukkan guru baharu dan guru berpengalaman mengajar mempunyai tekanan kerja.

5.3 Kesimpulan

Kajian ini bertujuan untuk meneliti atau mengenal pasti amalan gaya kepemimpinan dan
tahap tekanan kerja guru-guru di Sekolah Menengah di Daerah Sibu Sarawak. Selain itu, kajian
ini juga mengenal pasti ada sama ada terdapat perbezaan yang signifikan antara gaya kepimpinan
pengetua dengan tekanan kerja guru sekolah-sekolah menengah di daerah Sibu, Sarawak.
Dalam kajian ini juga mengenal pasti sama ada terdapat perbezaan yang signifikan dalam aspek
tekanan kerja guru dari segi pengalaman mengajar. Keseluruhan hasil kajian adalah seperti
berikut:

i. Kebanyakan pengetua di sekolah menengah di daerah Sibu mengamalkan gaya

kepemimpinan demokratik.
ii. Tahap tekanan kerja guru sekolah menengah di daerah Sibu berada pada tahap yang
sederhana.
iii. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara gaya kepimpinan pengetua dengan
tekanan kerja guru sekolah-sekolah menengah di daerah Sibu, Sarawak.
iv. Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam aspek tekanan kerja guru dari segi
pengalaman mengajar.

Tekanan kerja dalam kalangan guru bukan isu yang baru tetapi sudah lama wujud di negara
kita. Diharapkan cadangan dikemukakan dapat membantu semua pihak dalam mengatasi
masalah tekanan kerja guru. Penyelidik berharap kajian ini sedikit sebanyak dapat membantu
pengetua dalam melakukan penambahbaikan amalan gaya kepemimpinan pengetua bagi
merealisasikan matlamat sekolah. Menurut Nor Hanani (2007), tekanan kerja yang sederhana
dapat merangsangkan minda bagi mencapai kecemerlangan. Oleh itu, diharapkan kajian ini dapat
membantu pengetua, guru, kaunselor, KPM, JPN dan semua pihak yang berkaitan dalam
menangani masalah tekanan kerja guru.

5.4 Cadangan Dapatan Kajian

63
 Bahagian ini, beberapa cadangan dikemukakan agar memberikan manfaat kepada semua
pihak yang terlibat iaitu menambah ilmu pengetahuan diri guru dalam menangani tekanan serta
penambahbaikan amalan gaya kepemimpinan pengetua di daerah Sib

i. Pengetua haruslah mempelbagaikan gaya kepemimpinan dengan mengaplikasikan gaya

kepemimpinan berbeza iaitu Demokratik, Autokratik dan Laissez-faire dalam pentadbiran
sekolah. Ini dapat dilihat dalam hasil dapatan kajian ini menunjukkan kebanyakan
pengetua di sekolah menengah daerah Sibu hanya mengamalkan gaya kepemimpinan
demokratik.
ii. Hasil kajian ini menunjukkan tahap tekanan kerja guru pada tahap serdehana. Oleh itu
dicadangkan pihak pentadbir sentiasa mengadakan LDP yang berkainan dengan tekanan
kerja guru bagi membantu guru dalam mengatasi masalah tekanan kerja.

iii. Hasil dapatan kajian menunjukkan tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara gaya
kepimpinan pengetua dengan tekanan kerja guru sekolah-sekolah menengah di daerah
Sibu, Sarawak. Oleh itu, pihak Kementerian Pelajaran Malaysia dan pihak pentadbir
sekolah perlu sentiasa prihatin terhadap punca-punca lain yang mendorong berlakunya
masalah tekanan kerja.
v. Hasil dapatan kajian juga menunjukkan tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam
aspek tekanan kerja guru dari segi pengalaman mengajar. Oleh itu, pengetua perlu
sentiasa memberi bimbingan dan motivasi kepada guru-guru sama ada guru baharu atau
guru berpengalaman bagi membantu mereka dalam mengurangkan tekanan kerja
guru.Bagi guru yang telah lama berkhidmat perlu diberikan bimbingan dari segi cara
penggunaan ICT agar mereka tidak menghadapi sebarang tekanan kerja dalam
melaksanakan tugasnya.

5.5 Cadangan Kajian Lanjutan

Berdasarkan dapatan kajian ini beberapa cadangan untuk kajian lanjutan diterangkan agar
dapat membantu menangani masalah tekanan kerja guru di samping dapat menambahbaikan
amalan gaya kepemimpinan pengetua bagi mewujudkan keberkesanan sekolah.

64
 i. Dalam kajian ini, tidak mengkaji hubungan antara amalan gaya kepemimpinan
pengetua terhadap tekanan kerja guru di sekolah. Oleh sebab itu, kajian tentang
hubungan gaya kepemimpinan pengetua (Gaya Demokratik, Gaya Autokratik, dan
Laissez-Faire) terhadap tekanan guru di sekolah menengah disarankan untuk dikaji
oleh pengkaji lain.
ii. Kajian ini hanya tertumpu kepada sekolah menengah dan diharapkan ada kajian
yang dijalankan di sekolah rendah bagi melihat amalan gaya kepemimpinan
pengetua (Demokratik, Autokratik dan Laissez-faire) terhadap tekanan kerja guru di
sekolah rendah di daerah Sibu.

iii. Disarankan juga kajian berdasarkan faktor demografi seperti faktor bebanan kerja,
faktor kerenah pelajar. faktor jantina, faktor guru kelas dan faktor gaji terhadap
tekanan kerja guru kerana hasil dapatan kajian ini menunjukkan tidak terdapat
perbezaan yang signifikan amalan gaya kepemimpinan pengetua dan pengalaman
mengajar guru terhadap tekanan kerja guru.

iv. Kajian ini menunjukkan tahap guru adalah sederhana dan disarankan agar kajian
terhadap cara mengatasi tekanan guru perlu dijalankan bagi mengatasi tekanan kerja
guru.

v. Kajian ini hanya tertumpu kepada daerah Sibu sahaja, penyelidik berharap kajian ini
boleh dilakukan secara meluas di seluruh Malaysia.

65
 RUJUKAN

Abdul Ghani Ishak. (1994). Stail Kepimpinan Pengetua Sekolah Menengah Agama Di Negeri
Selangor Dan Kaitannya Dengan Kepuasan Bekerja Di kalangan Guru-Guru.Tesis
Sarjana Tidak Diterbitkan, Universiti Pertanian Malaysia.

Abdul Malik, Zafar Iqbal Butt, Khalid Rashid, Nauman Saeed, Muhammad Abdul Jabar Adnan
&
Rida Hamid Butt. (2016). Identification of leadership styles, traits and competencies of
secondary school heads. Journal of Science International.28 (2), 1597-1601.

Abdul Rahman Abdul Majid. (2010). Kepemimpinan dan Penyeliaan Instruksional Dari
Perspektif Pendidikan. Selangor: Multimedia Sdn. Bhd.

Abouserie. R. (1996). Stress, Copying Strategies and Job Satisfaction in University Academic
Staff. Educational Psychology. 16 (1), 49-56.

Aftab, M., & Khatoon, T. (2012). Demographic Differences and Occupational Stress of Secondary
School Teachers. European Scientific Journal,8(5), 159-175.

Agai-Demjaha, T., Bislimovska, J.K. & Mijakoski, D. (2015). Level of Work Related Stres among
Teachers in Elementary Schools. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 3
(3),
484-488.

Ainon Mohd. (2005). Teori dan Teknik Kepimpinan: Panduan Aplikasi di Tempat Kerja.
Pahang: PTS Professional.

Ali Murat Sunbul.(2003). An analysis of relations among locus of control, burnout and job
satisfaction in Turkish high school teachers. Australian Journal of Education. 47(1).

Aris Kasan, Fatimah Hanum Mohamad Hajari, Juwairiyah Jaafar & Nordin Yusoff. (2012). Stres
dalam
perkhidmatan awam : Impaknya kepada prestasi dan kesejahteraan pegawai awam. Jurnal
Psikologi dan Kaunseling Perkhidmatan Awam Malaysia. 7, 1-34.

Asmawati Desa & Siva a/l Subramaniam. (2002). Tekanan kerja di kalangan pensyarah: satu
perbandingan di antara universiti awam dan universiti swasta. Pasca sidang seminar psikologi
psima. 2, 145 -151.

Ayob Jantan. (2004). Pengetua Sekolah Yang Efektif. Pahang: PTS Publications & Distributors
Sdn. Bhd.

Azman Ismail, Yao, A., Yeo, E., Kong, L.K., K., & Ju, S.Y. (2010a). Occupational stress features,
emotional intelligence and job satisfaction: An empirical study in private institutions of
higher learning. Scientific e-Journal of Management Science, 16(5), 5-33.

66
Azrul Hisham Abdul Manaf. (2009). Faktor-faktor Tekanan dan Kesannya Kepada Guru
Sekolah
Menengah Kebangsaan: Satu Kajian di Daerah Timur Laut, Pulau Pinang. Tesis Sarjana,
Universiti Utara Malaysia.

Babbie, E. (2014). The Basics of Social Research (6th ed.). USA: Wadsworth.

Baharin Abu & Mariam Aziz. (2013). Stres dalam kalangan guru di 2 buah sekolah menengah
kebangsaan di kawasan Skudai. Universiti Teknologi Malaysia, Skudai.

Bass, B. M. (1998). Transformational leadership: Industrial, military, and educational impact.

Mahwah, NJ: Erlbaum.

Bliss, J. R. (1991). Strategic and holistic images of effective schools. In J. R. Bliss, W. A.

Firestone
& C. E. Richards (Eds.), Rethinking effective schools: research and practice. New Jersey:
Prentice Hall.

Boyle G. J., Borg M. G., Falzon J. M. &Baglioni A. J. Jr. (1995). A Structural Model of
Dimensions of Teacher Stress. British Journal of Educational Psychology, 63, 271-286.

Burlea Schiopoiu, A., & Rainey, S. (2013). Servant leader/ servant leadership. In S. Idowu
(Eds.),
Encyclopedia of corporate social responsibility. Berlin: Springer-Verlag.

Campling, J.,Poole, D., Wiesner, R. &Schermerhorn, J.R. (2002).Management. New York: John
Wiley & Sons Australia, Ltd.

Capel, S.A. (1987). The incidence of and influnces on stress and burnout in secondary school
teachers.British Journal of Educational Psychology, 57, 279-299.

Chua, Y. P. (2013). Mastering Research Methods. Shah Alam: McGraw-Hill Education.

Cockburn, A. D. (1996). Primary teachers’ knowledge and acquisition of stress relieving
strategies.
British Journal of Educational Psychology,66, 399-410.

Cooper, C.L., Cooper, R.D. & Eaker, L.H. (1988). Living In Stress. London: Penguin Books
Cooper, C.L. & Marshall, J. (1979). Work experience of middle and senior managers.
Management
International Review, 19, 81-96.

67
Cooper, C.&Straw A. (1995). Stress Management Yang Sukses. Jakarta: Kesain Blanc.
Creswell, J. W. (2014). Research design: qualitative, quantitative, and mix methods approaches
(4th ed.). Sage.

Creswell, J. W. (2015). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantitative and
qualitative research (5thed.). Lincoln: Pearson.

Cronbach, L. J. (1946). Response sets and test validity. Educational and Psychological Measurement,
6, 475-494.

Dworkin, G. A., Saha, J. L., & Hill, N. A. (2003). Teacher burnout and perceptions of a
democratic
school environment. International Education Journal, 4(2), 108-120.

Ekundayo, H.T., & Kolawole, A.O. (2013). Stress among Secondary School Teachers in Ekiti State,
Nigeria. Journal of Educational and Social Research, 3(2), 311- 315.

Elangkumaran Davarajoo. (2012). Hubungan Antara Kepimpinan Pengajaran Guru Besar

Dengan Komitmen Kerja Dan Kepuasan Kerja Guru Sekolah Rendah Di Zon Tanjung
Karang. Kertas Final. Seminar Nasional Pengurusan Dan Kepimpinan Pendidikan Kali
Ke-
19 (SN19) Tahun 2012.

Esah Sulaiman. (2003). Amalan Profesionalisme Perguruan. Universiti Teknologi Malaysia, Skudai.

Edworthy, A. (1987). Occupational stress in professional groups. PhD. Thesis. West Yorkshire: The
British Library Document Center.

Edworthy, A. (1988). Teaching Can Damage Your Health Feature On A Research Report. Education,
8 January.

Fazura Mohd Noor. (2011). Faktor-faktor penentu stres dalam kalangan guru-guru:kajian di sekolah
rendah mubaligh di Kuala Lumpur. Tesis Sarjana, Open University Malaysia.

Fevre, M. L., Matheny, J., &Kolt G. S. (2003). Eustress distress and interpretation in occupation
stress. J. Managerial Psychol. 18, 726-744.

Field, A. (2003). Discovering statistics using SPss for windows: Advanced techniques for the
beginner.
Great Britain: Sage Publications Inc.

Fortuna Jali. (2001). Tekanan Kerja dan Hubungan Keluarga di Kalangan Guru-guru dari
Sarawak. Tesis Sarjana, Universiti Putra Malaysia, Serdang.

Gay, L. R., Mills, G. E., & Airasian, P. (2012). Educational Research: Competencies For Analysis
And

68
 Applications (10thed.). Boston: Pearson.

Gelman, R. B. (2008). Demographic and occupational correlates of stress and burnout among
urban school teachers. ProQuest Dissertations and Theses.

Ghania, M. Z., Ahmad, A. C., & Ibrahim, S. (2014). Stress among Special Education Teachers in
Malaysia. Procedia -Social and Behavioural Sciences, 114, 4-13.

Gist, M. E. & Mitchell, T. R. (1992). Self-efficacy: A theoretical analysis of its determinants and
malleability. Academy of Management Review, 17(2), 183-211.

Goleman, D. (2000) Leadership that gets results. Harvard Business Review, 4, 78-90.

Grayson, J. L., & Alvarez, H. K. (2007). School Climate Factors Relating to Teacher Burnout:
A Mediator Model. Teaching and Teacher Education, 24 (5), 1349-1363.

Harris, A. (2002). Effective Leadership in Schools Facing Challenging Contexts. J. School

Leadersh. Manage. 22 (1):15-26.

Harris, L. R., & Brown, G. T. L. (2010). Mixing interview and questionnaire methods: Practical
problems in aligning data. Practical Assessment, Research & Evaluation, 15, 1.

He, N., Zhao, J., &Archbold, C.A. (2002). Gender and police stress: A convergent and divergent
impact of work environment, work-family conflict and stress coping mechanism of
female
and male police officers. Policing: An International Journal of Police Strategies &
Management 25(4), 687-708.

Helen Malaka, Rojiah Abdullah, Nor'azian Rohani, Eldrana Augustin Daniel dan Mustafa
Kamal
Mohammad. (2005). Hubungan Punca Stres dengan Tahap Stres di Kalangan Guru-guru
SekolahMenengah Agama Johor Bharu. Kertas Kerja Seminar Fakulti Pendidikan 15
Oktober 2005, Universiti Teknologi Malaysia.

Hoy, N.K., &Miskel, C.G. (1992). Educational Administration: Theory, Research and Practice
(2nd ed.). New York: Randam House.

Hussein Ahmad. (1993). Gaya Dominan Tentang Kepimpinan Pengetua Sekolah Menengah.
Pendidikan Profesional, Jurnal Persatuan Pegawai-pegawai Kanan Perkhidmatan
Pendidikan Malaysia, 1(1), 52-65.

Hussein Mahmood. (2008). Kepimpinan dan Keberkesanan Sekolah (Edisi Kedua). Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

69
Marshall, I. A. (2015). Principal Leadership Style and Teacher Stress among a Sample of
SecondarySchool Teachers in Barbados. Caribbean Educational Research Journal, 3(1),
76-90.

McMillan, J., H. (2012). Educational research: fundamentals for the consumer. Boston: Pearson.
Johari Hassan & Noornazifah Md Suandi (2012). Kajian Terhadap Stres Dikalangan Guru
Sekolah
Rendah Di Zon Permas Jaya, Johor Bahru Dari Aspek Personaliti. Journal of Educational
Psychology & Counseling, 5(1), 97-112.

Juhary Ali dan Ishak Ismail. (1992). Prinsip dan Amalan Pengurusan. Kuala Lumpur:Dewan
Bahasa dan Pustaka.

Kaiser, J.S., Polczynski, J.J. (1982). Educational stress: Sources, reactions and prevention.
Peabody Journal of Education, 59(2): 127-136.

Kamarudin Hj. Kachar. (1989). Siri Pengurusan Pendidikan: Strategi Pentadbiran Pendidikan.
Kuala Lumpur: Teks Publishing Sdn. Bhd.

Kementerian Pendidikan Malaysia. (2012).Laporan Awal Pelan Pembangunan Pendidikan

Malaysia 2013-2025, Putrajaya: Kementerian Pendidikan Malaysia.

Kementerian Pendidikan Malaysia. (1982). Laporan Jawatan Kuasa Mengkuji Taraf Pelajaran
di
Sekolah-Sekolah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Kerlinger, F. N., & Lee, H. B. (2000). Foundations of behavioral research (4th ed.). Holt, NY:
Harcourt College Publishers.

Krieger, M. (2001). Sociología de las organizaciones: Una introducción al comportamiento

organizacional. Mexico: Prentice Hall.

Krejcie, R. V. & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities.
Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.

Kyriacou, C. (1987). Teacher stress and burnout: An international educational research.

Educational Research, 29(2), 146–152.

Kyriacou, C. & Sutcliffe, J (1978a). A Model of Teacher Stress Educational Studies. 4(1): 1-6.
Lay,Y. F. dan Khoo, C. H. (2009). Pengenalan Kepada Analisis Statistik dalam Penyelidikan
Sains
Sosial. Selangor: Venton Publishing Sdn. Bhd.

Lewin, K., Lippitt, R., & White, R. K. (1939). Patterns of aggressive behavior in experimentally
created

70
 "social climates." Journal of Social Psychology, 10, 271-299.

Lim, C. H. (2007). Penyelidikan Pendidikan Pendekatan Kuantitatif dan Kualitatif. Malaysia: Mc

Graw
Hill. Sdn. Bhd.

Ling, H. O. (2008). Individual and systemic factors influencing secondary school teacher stress
in
Hong Kong. ProQuest Dissertations and Theses.

Lokman Mohd Tahir & Mohd Anuar Abdul Rahman. (2011). Orientasi Kepimpinan Pengetua
Sekolah.Universiti Teknologi Malaysia, Skudai.

Lokman Mohd Tahir, Hamdan Said, Rosni Zamuddin Shah Sidek, M. Al-Muzammil Yassin &
Sanitah Mohd Yusof.(2008). Analisis Kepemimpinan Pengetua Sekolah Menengah di
Johor. Skudai: Universiti Teknologi Malaysia.

Malaka, H., Abdullah, R., Daniel, E. A., & Mohammad, M. K. (2007). Hubungan Punca Stres
Dan
TahapStres Di Kalangan Guru-Guru Di Sebuah Sekolah Menengah Agama Johor Bahru.
Seminar Pendidikan.

Manabete, D.S.S., John, C.A., Makinde, A. A., & Duwa, S.T. (2016). Job Stress among School
Administrators’ and Teachers in Nigerian Secondary Schools and Technical Colleges.
International Journal of Education, Learning and Development, 4(2), 9-24.

Marimuthu, Malarvily and Boon, Yusof. (2012). Tahap Amalan Kepimpinan Transformasional
Dalam Kalangan Guru Besar Di Sekolah Jenis Kebangsaan Tamil Di Zon Tenang Dan
Zon Chaah-bekok, Daerah Segamat. Skudai: Universiti Teknologi Malaysia.

Marzano, R.J., Waters, T., & McNulty, B.A. (2005). School Leadership that Works: From
Research to Results. Alexandria, Va. Association for Supervision and Curriculum
Development.

Mbiti, D. (2007). Foundations of school administration. Nairobi: Oxford University Press.

Mihai, L. (2015a). The particularities of leadership styles in Romanian Organisations. Paper
presented at the Eleventh European Conference on Management, Leadership and
Governance. London: Academic Conferences and Publishing International.

Mohamad Abdillah Royo & Woo Sew Fun. (2010). Faktor-faktor yang mendorong tekanan kerja
(stres) di kalangan guru-guru SJK(C): Satu kajian di tiga buah sekolah di Wilayah
Persekutuan. Tesis Sarjana Yang Tidak Diterbitkan, Universiti Teknologi Malaysia,
Skudai.

Mohd Najib A Ghafar dan Tamyis Arbak. (2008). Gaya kepimpinan pengetua dan ciri-ciri yang
efektif. Jurnal Pendidikan Universiti Teknologi Malaysia, 13, 73-84.

71
Mohd Shukri bin Md Jaafar. (2010). Stres Guru Dengan Gaya Kepimpinan Guru Besar Sekolah
Kebangsaan Di Kulim. Kedah: UUM.

Mohd Taib Dora & Hamdan Abd Kadir. (2006). Mengurus stres. Selangor: PTS Profesional.
Mokhtar Ahmad. (1998). Tekanan Kerja di Kalangan Guru Sekolah Menengah: Satu Kajian Di
Daerah Kulim Bandar Baharu,Kedah Darul Aman. Tesis Sarjana: Universiti Malaysia
Sarawak.

Muhammad Shazeli Ishak & Supli Effendi Rahim. (2007). Faktor-Faktor yang Mendorong
Tekanan Kerja dalam Kalangan Guru Pelatih (Pendidikan Kemahiran Hidup). Universiti
Pendidikan Sultan Idris.

Muijs, D. (2011). Doing Quantitative Research in Education with SPSS (2nd ed.). Los Angeles:
SAGE

Mulford, B. & Silins, H. (2011). Revised models and conceptualisation of successful school
principalshipfor improved student outcomes, International Journal of Educational
Management, 25(1), 61-82.

Nwachukwu, C.C. (1988). Management, Theory and Practice. Onitsha: Africana Feb Publishers
Limted.

Nor Hanani Hussin. (2007). Membina Sukses Tanpa Stres. Selangor: Edusystem.
Noraini Mohamad. (2015). Tekanan Kerja Dalam Kalangan Guru: Kajian Di Sebuah Sekolah
Menengah Daerah Kluang Johor Darul Takzam. Universiti Utara Malaysia, Kedah.

Noran Fauziah Yaakub dan Ahmad Mahdzan Ayob. (1990). Guru dan Pergurusan. Kuala
Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka.

Nzuve, N.M. (2005). Elements of Organizational Behaviour. University of Nairobi.

Obama, M.O.; Eunice, L.A.; Orodho, J.A. (2015). Effect of principals’ leadership styles on
students academic performance in public secondary schools in Homa-Bay County,
Kenya, Research on Humanities and Social Sciences, 6(7), 1-8.

Okumbe, J.A. (1998). Educational Management. Theory and Practice. Kenya: University of
Nairobi Press.

Ooi, C. H., Aziah Ismail. (2015). Sokongan pihak pengurusan sekolah terhadap tekanan kerja
guru
di Sekolah Kebangsaan Cina. Jurnal Kepimpinan Pendidikan, 2(2), 42-57.

Owens, R.G. (1970). Organizational Behavior in Schools. New Jersey: Prentice-Hall Inc.

72
Paulse, J. (2005). Sources of occupational stress for teachers, with specific reference to the
inclusive education model in the Western cape.Dicapai pada 30 November, 2016. Dari
http://etd.uwc.ac.za/xmlui/bitstream/handle/11394/1895/Paulse_MA_2005.pdf?
sequence=1 Google Scholar

Pont, B., Nusche, D. & Hopkins, D. (2008). Improving School Leadership, Volume 2: Case
Studies
in Systems Leadership. Paris: OECD publications.

Raja Maria Diana Bt Raja Ali. (2011). Faktor-faktor yang mendorong tekanan kerja (stres) di
kalangan guru-guru sekolah menengah di Daerah Pasir Puteh. Tesis Yang Tidak
Diterbitkan. Kuala Lumpur: Universiti Terbuka Malaysia.

Raus, Alina, Haita, &Mihaela. (2011). Leadership Style, Organizational Culture and Work
Motivation. Managerial Challenges of the Contemporary Society, 2, 256-260.

Raziah bte Mansor dan Ahmad bin Esa. (2009). Hubungan gaya kepimpinan guru besar dengan
kepuasankerja guru di tiga buah sekolah rendah di Seremban. Seminar Kebangsaan
Pengurusan Pendidikan (PKPGB2009), 7 Mei 2009, Universiti Tun Hussein Onn
Malaysia.

Reddy, G. L., & Anuradha, R.V. (2013). Occupational Stress of Higher Secondary Teachers
Working in Vellore District. International Journal of Educational Planning &
Administration, 2(3), 9-24.
Robbins, S. (2005). Organizational Behavior: Concepts, controversies and application. (11th
ed.).
New Jersey: Prentice Hall.

Robbins, S. P., & Coulter, M. (2009). Management(10th ed.). New Jersey: Prentice Hall.
Roslee Talip, Mohd Yusof Abdullah, Baharom Mohamad, Abdul Said Ambotang, Shukri Zain
dan
Muhamad Suhaimi Taat. (2012). Guru Sebagai Ejen Transformasi Dalam Inovasi
Kurikulum. Dicapai pada 5 November, 2016. Dari
http://eprints.ums.edu.my/4038/1/nc0000001485.pdf

Sabddin Hussin Bin Alipin. (2013). Hubungan Gaya Kepimpinan Pengetua dan Stress Dengan
Hasrat Meninggalkan Profesion Perguruan. Jurnal Pendidikan, Universiti Malaysia
Sabah.

Sekaran, U. (2003). Research Methods For Business: A Skill Building Approach (4th ed.). USA:
John Wiley & Sons, Inc.

Sergiovanni, T. J. (1995). The principalship: A reflective practice perspective. Boston: Allyn and
Bacon.

73
Sergiovanni, T. J. (2001). Leadership: What’s in it for Schools? London: Routeledge Falmer.
Selye, H. (1963). The Stress of Life. New York: McGraw-Hill Book Co.
Sidek Mohd. Noh (2002). Reka Bentuk Penyelidikan Falsafah, Teori dan Praktis. Universiti
Putra
Malaysia, Serdang.

Siti Nor Afzan bin Kasiman (2011,November 8). Ramai guru sakit jiwa. Akhbar Kosmo Online.
Dicapai Pada 11 November, 2016. Dari
http://www.kosmo.com.my/kosmo/content.asp?
y=2009&dt=0322&pub=Kosmo&sec=Rencana_Utama&pg=ru_02.htm

Singh, C. N. (2011). Human Resource Management. New Delhi: University Science Press.
Strank, J.W. (2005). Stress at Work: Management and Prevention. Amsterdam, Netherlands:
Elsevier Publishing.

Suleiman Anaf Yahya. (2015). Leadership styles, types and students’ academic achievement in
Nigeria. PhD Thesis, Universiti Tun Hussein Onn Malaysia.

Tahseen, N. (2010). The Relationship Between Principal’s Leadership Style and Teacher
Occupational Stress. Journal of Research and Reflections in Education, 4(2), 107-125.

Tan, H.C. (1996). Tekanan Kerja di Kalangan Guru Sekolah Rendah Jenis Kebangsaan Cina
dalam Daerah Gombak. Tesis Sarjana Pendidikan, Universiti Malaya, Kuala Lumpur.

Tee, S. K. & Azizi Haji Yahya. (2006). Abstrak seminar projek sarjana muda sesi 2005/06 (ii).
Fakulti Pendidikan, Universiti Teknologi Malaysia.

Thandi, Harcharan Singh. (1972). Some aspects of teacher’s perceptions of principals

administrativebehavior in selected primary schools in Johore. Tesis Sarjana Yang Tidak
Diterbitkan, Universiti Malaya.

Tinah Naim. (2007). Gaya kepimpinan pengetua dan hubungannya dengan stres kerja guru di
sebuah daerah di negeri Johor. Dicapai pada 5 November, 2016.
Darihttp://eprints.utm.my/6574/1/TinahNaimMFP.pdf

Trotter, R. (1986). The mystery of mastery. Psychology Today, 20(7), 32-38.

Voegtlin, C., Patzer, M. & Scherer, A. G. (2012). Responsible Leadership in Global Business: A
New Approach to Leadership and Its Multi-Level Outcomes. Journal of Business Ethics,
105, 1-16.

74
Wan Mohd Ariffin (2011). Gaya Kepimpinan - Autokrasi, Demokrasi dan Laissez faire. Dicapai
pada 5 November, 2016. Darihttp://wanmohdariffin.blogspot.my/2011/02/gaya-
kepimpinan-autokrasi-demokrasi-dan.html

Wan Mohamad Nasir. (2002). Faktor-faktor Stres Pekerjaan Pensyarah Politeknik. Tesis Sarjana,
Universiti Utara Malaysia.

Wickramasinghe, V. (2012). Supervisor support as a moderator between work schedule flexibility

and job stress: Some empirical evidence from Sri Lanka. International Journal of
Workplace Health Management 5(1), 44-55.

Wu, F.Y., and Shiu, C. (2009). The relationship between leadership styles and foreign english
teachers job satisfaction in adult English Cram Schools: Evidences in Taiwan. The
Journal
of American Academy of Business, Cambridge, 14 (2).

Yukl, G. (1998). Leadership in organizations (4th ed.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.

Zakaria, N. (2007). To tell or not to tell? Incorporating disclosure and privacy requirements in web
portal design for Malaysian cancer patients. Australia: HISA Ltd.

Zarapi bin Mat Yacob dan Zuraidah Abdullah. (2010). Kesan Gaya Kepemimpinan Pengetua Wanita
Terhadap Tahap Stres Guru. Journal of The Leader, 10(1), 104-115.

LAMPIRAN-BORANG SOAL SELIDIK

FAKULTI PENGAJIAN PENDIDIKAN

75
Salam Sejahtera dan Salam Sehati Sejiwa.

Rakan-rakan guru yang dihormati,

Soal selidik ini dikemukakan adalah untuk mengumpul maklumat berkenaan Amalan Gaya
Kepemimpinan Pengetua Terhadap Tekanan Kerja Guru Sekolah Menengah Di Daerah
Sibu.

Tujuan kajian ini juga untuk memenuhi syarat-syarat program Sarjana Pendidikan (Pentadbiran
Pendidikan) Universiti Putra Malaysia. Dapatan kajian ini akan diserahkan kepada pihak
Universiti Putra Malaysia. Sehubungan itu, saya memohon kerjasama tuan/puan agar dapat
memberi maklumat yang berkaitan. Segala maklumat yang diberikan adalah RAHSIA dan hanya
digunakan untuk tujuan penyelidikan sahaja. Kerjasama dan sokongan padu pihak tuan/puan
didahulukan ucapan terima kasih.

Sekian, terima kasih.

Yang Benar,

_________

(KIING JIU HOCK)

No. Matrik: JM 41107

Sarjana Pendidikan (Pentadbiran Pendidikan)

Bahagian A (Demografi Responden)

Arahan: Tandakan ( √ ) bagi jawapan yang sesuai.

1) Jantina:
Lelaki
Perempuan

2) Umur :

Di Bawah 25 tahun
26 - 30 tahun
31 – 35 tahun
36 tahun ke atas

76
 3) Pengalaman Mengajar

Kurang daripada 1 tahun

Antara 1-5 tahun
Lebih daripada 5 tahun

4) Status perkahwinan

Bujang
Berkahwin

5) Sebagai guru kelas

Ya
Tidak

6) Mengajar kelas Peperiksaan

Ya
Tidak

Bahagian B: Amalan Gaya Kepemimpinan Pengetua

Arahan:
Nyatakan tahap persetujuan anda terhadap aspek-aspek yang berkaitan dengan bulatkan nombor
dalam ruang berkenaan, mengikut skala yang berikut:

1 Sangat Tidak Setuju

2 Tidak Setuju
3 Kurang Setuju
4 Setuju
5 Sangat Setuju

Bil Item Skala

1 Pengetua memberi sokongan kepada guru dalam melaksanakan tugas. 1 2 3 4 5
2 Pengetua mengutamakan kerjasama dalam usaha mencapai misi1 2 3 4 5
sekolah.

77
3 Pengetua menentukan tugas kepada semua guru. 1 2 3 4 5
4 Pengetua mempercayai guru dalam melaksanakan tugas sekolah. 1 2 3 4 5
5 Pengetua bersedia mendengar masalah guru. 1 2 3 4 5
6 Pengetua saya mudah didekati. 1 2 3 4 5
7 Pengetua mempertimbangkan cadangan guru untuk sesuatu tindakan. 1 2 3 4 5
8 Pengetua melayan semua guru secara adil. 1 2 3 4 5
9 Pengetua mengkritik kerja guru tidak bermutu. 1 2 3 4 5
10 Guru tidak bebas menyatakan cadangan. 1 2 3 4 5
11 Pengetua menggalakkan penggunaan tatacara yang seragam. 1 2 3 4 5
12 Pengetua tidak suka bergaul dengan warga sekolah. 1 2 3 4 5
13 Pengetua menentukan sendiri segala polisi di sekolah. 1 2 3 4 5
14 Pengetua bertindak secara tegas bagi mengekalkan pencapaian1 2 3 4 5
sekolah.
15 Pengetua sentiasa menolak idea yang dicadangkan oleh guru. 1 2 3 4 5
16 Guru tidak mendapat kenaikan pangkat jika gagal mencapai matlamat 1 2 3 4 5
yang diarahkan oleh pengetua.
17 Pengetua memberikan kebebasan kepada guru dalam membuat1 2 3 4 5
keputusan.
18 Pengetua tidak aktif dalam pengawalan terhadap guru. 1 2 3 4 5
19 Pengetua jarang memberikan arahan kepada guru. 1 2 3 4 5
20 Guru bebas sepenuhnya dalam menetapkan polisi sekolah. 1 2 3 4 5
21 Pengetua saya menangguh dalam memberikan respons terhadap isu 1 2 3 4 5
sekolah yang mendesak.
22 Pengetua mengelakkan beliau daripada penglibatan dalam isu-isu 1 2 3 4 5
penting.
23 Pengetua gagal untuk campur tangan dalam menyelesaikan sesuatu 1 2 3 4 5
masalah sehingga ia menjadi serius.
24 Pengetua tidak memastikan semua guru menjalankan tugas dengan1 2 3 4 5
sepenuhnya.
Bahagian C: TAHAP TEKANAN KERJA GURU

Nyatakan tahap tekanan anda terhadap aspek-aspek yang berkaitan dengan bulatkan nombor
dalam ruang berkenaan, berdasarkan skala berikut:

1) Tidak Pernah
2) Jarang-jarang
3) Kadangkala
4) Kerap
5) Sangat Kerap

Bil Item Skala

78
1 Saya mempunyai perasaan tertekan yang berpanjangan akibat masalah 1 2 3 4 5
berkaitan kerja di sekolah.
2 Saya berasa sangat letih dari segi fizikal selepas kerja. 1 2 3 4 5
3 Saya makan berlebihan disebabkan masalah berkaitan dengan kerja. 1 2 3 4 5
4 Saya cepat marah semasa berkerja. 1 2 3 4 5
5 Saya sukar tidur pada waktu malam kerana memikirkan kerja 1 2 3 4 5
sekolah.
6 Saya berasa kecewa kerana kerja sekolah yang banyak. 1 2 3 4 5
7 Saya berasa letih yang berpanjangan di tempat kerja walaupun selepas 1 2 3 4 5
cukup tidur.
8 Saya berfikir untuk meletakkan jawatan sebagai guru akibat beban 1 2 3 4 5
kerja.

-Kerjasama tuan/puan amat dihargai dan diucapkan jutaan terima kasih.

LAMPIRAN-SURAT KEBENARAN EPRD DAN JPN

79
80
81
82
83
84
 LAMPIRAN- SENARAI PAKAR YANG SAHKAN SOAL SELIDIK

1) Profesor Madya Dr Mohd Zainal Munshid Harun

2) Puan Hamidah Binti Khushi Mohd

85
 LAMPIRAN- OUTPUT SPSS UNTUK EDA (NORMALITY TEST)

GET
FILE='C:\Users\User\Desktop\kajian sebenar 2017_2.sav'.
DATASET NAME DataSet1 WINDOW=FRONT.
COMPUTE Normality=(bitem1 + bitem2 + bitem3 + bitem4 + bitem5 + bitem6 + bitem7 +
bitem8 + bitem9 +
bitem10 + bitem11 + bitem12 + bitem13 + bitem14 + bitem15 + bitem16 + bitem17 + bitem18
+ bitem19 +
bitem20 + bitem21 + bitem22 + bitem23 + bitem24 + citem1 + citem2 + citem3 + citem4 +
citem5 +
citem6 + citem7 + citem8) / 32.
EXECUTE.
EXAMINE VARIABLES=Normality
/PLOT BOXPLOT STEMLEAF NPPLOT
/COMPARE GROUPS
/STATISTICS DESCRIPTIVES
/CINTERVAL 95
/MISSING LISTWISE
/NOTOTAL.

Explore

[DataSet1] C:\Users\User\Desktop\kajian sebenar 2017_2.sav

Case Processing Summary

Cases
Valid Missing Total
N Percent N Percent N Percent
Normalit
227 100.0% 0 0.0% 227 100.0%
y

86
 Descriptives
Statistic Std. Error
Normalit Mean 3.2238 .02253
y 95% Confidence Lower
3.1795
Interval for Mean Bound
Upper
3.2682
Bound
5% Trimmed Mean 3.2200
Median 3.2188
Variance .115
Std. Deviation .33939
Minimum 2.31
Maximum 4.03
Range 1.72
Interquartile Range .44
Skewness .104 .162
Kurtosis -.428 .322

Tests of Normality
Kolmogorov-Smirnova Shapiro-Wilk
Statistic df Sig. Statistic df Sig.
Normalit
.049 227 .200* .989 227 .094
y
*. This is a lower bound of the true significance.
a. Lilliefors Significance Correction

87
Normality

Normality Stem-and-Leaf Plot

Frequency Stem & Leaf

1.00 23 . 1
1.00 24 . 0
2.00 25 . 69
11.00 26 . 55588888888
9.00 27 . 111555588
16.00 28 . 1111144444777777
21.00 29 . 000000003333366666666
28.00 30 . 0000003333333366669999999999
18.00 31 . 222255555555588888
19.00 32 . 1111111155555555888
31.00 33 . 1111111144444444447777777777777
23.00 34 . 00000000000000333333366
15.00 35 . 000000333666999
9.00 36 . 222255558
10.00 37 . 1155558888
6.00 38 . 114777
6.00 39 . 003336
1.00 40 . 3

Stem width: .10

Each leaf: 1 case(s)

88
89
90
91
LAMPIRAN- NILAI SIMILARITY INDEX TURNITIN

92
93