SEMINARSKI RAD

Predmet: Organizacija željezničkog saobraćaja

Tema: Utvrđivanje propusne moći pruge Nikšić - Podgorica

Predmetni nastavnik: Student:

 Sadržaj
1. UVOD ............................................................................................................................. 2
2.TEHNIČKO EKSPLATACIONE KARAKTERISTIKE PRUGA I STANICA AD
MONTEKARGO PODGORICA ........................................................................................ 3
2.1. Mjerodavni otpor pruge ............................................................................................ 4
2.2. Dozvolјene dužine vozova na mreži ŽCG .............................................................. 5
2.3. Postojeća sredstva, organizacija, pokazatelјi eksploatacije u OC AD Montekargo
Podgorica......................................................................................................................... 6
2.4. Raspoloživa vučna i vozna sredstva „Montekargo“ ................................................ 6
2.5. Organizacija rada operativnog upravlјanja OC AD Montekargo ............................. 8
3. UTVRĐIVANJA USKIH GRLA NA PODRUČJU OC AD MONTEKARGO
PODGORICA ................................................................................................................... 13
4. PROPUSNA MOĆ PRUGA U CRNOJ GORI............................................................. 14
4.1. Prevozna moć pruga na teritoriji AD Montekargo Podgorica............................... 21
4.2. Realizovana prevozna moć pruge .......................................................................... 22
4.3. Iskorišćenost prevozna moći pruga ŽCG ............................................................... 22
4.4. Pruga Podgorica – Nikšić ....................................................................................... 23
4.4.1. Propusna moć pruge Podgorica – Nikšić…………………………………...23
5. ZAKLUČAK................................................................................................................. 30
LITERATURA ................................................................................................................. 31

~1~
1. UVOD

U ovom seminarskom radu se govori o utvrđivanju propusne moći pruge Nikšić –

Podgorica.
Glavni zadatak ovog rada jeste da se na najbolji mogući način čitaocu prikaže i objasni
sve o utvrđivanju propusne moći pruge Nikšić – Podgorica , kao i tehničko
eksploatacione karakteristike pruga i stanica AD Montekargo Podgorica, utvrđivanje
uskih grla na području OC AD Montekargo Podgorica i propusna moć pruga u Crnoj
Gori,
Rad se sastoji od tri glavne tačake,
Prva tačka seminarskog rada je tehničko eksploatacione karakteristike pruga i stanica
AD Montekargo Podgorica. U okviru ove tačke je opisano sve o mjerodavni otpor pruge
kao i dozvolјene dužine vozova na mreži ŽCG, postojeća sredstva, organizacija,
pokazatelјi eksploatacije u OC AD Montekargo Podgorica , raspoloživa vučna i
vozna sredstva „Montekargo“ i organizacija rada operativnog upravlјanja OC AD
Montekargo.
U drugoj tački rada je opisano utvrđivanje uskih grla na području OC AD Montekargo
Podgorica. U okviru ove tačke je opisano utvrđivanje uskih grla na području OC AD
Montekargo Podgorica.
Treće poglavlje se odnosi na propusnu moć pruga u Crnoj Gori. U okviru ove tačke je
opisana prevozna moć pruga na teritoriji AD Montekargo Podgorica, kao i realizovana
prevozna moć pruge, iskorišćenost prevozna moći pruga ŽCG i pruga pruga Podgorica -
Nikšić .

Cilj ovog seminarskog rada jeste proširivanje znanja o utvrđivanju propusne moći pruge
Nikšić – Podgorica. Ja sam u mom seminarskom radu izložio sve o utvrđivanju
propusne moći pruge Nikšić – Podgorica.

Pruga Podgorica – Nikšić

Propusna moć pruge Podgorica – Nikšić

~2~
2.TEHNIČKO EKSPLATACIONE KARAKTERISTIKE PRUGA I
STANICA AD MONTEKARGO PODGORICA

U Crnoj Gori u pogledu vlasništva i upravlјanja mrežom želјezničkih pruga postoji samo
jedna želјeznička mreža, i to državna kojom upravlјa Želјeznička Infrastruktura Crne
Gore. Za obavlјanje saobraćaja na Želјezničku infrastrukturu Crne Gore ukupna dužina
kolosjeka iznosi 249,8 km na njoj su izgrađene 11 stanica, 11 ukrsnica, 26 stajališta, 121
tunela, 82 mosta, 19 vijadukta, 19 podvožnjaka, 11 nadvožnjaka i 28 putna prelaza. Na
najnižoj nadmorskoj visini nalazi se stanica Virpazar 12 m a na najvišoj stanica Kolašin
na 1050 m . Želјeznički saobraćaj na teritoriji Crne Gore se odvija na kolosjeku sa
normalnom širinom od 1435 mm . Na slici 1 prikazana je šema mreže Želјeznica Crne
Gore i službena mjesta na njoj.

Бродарево
ВРБНИЦА

мијатово БИЈЕЛО ПОЉЕ

Коло
Крушево
Мојковац
Требаљево

Колашин
Никшић Кос
Требешица

Острог Лутово

Братоножићиi
Даниловград
Спуж Биоче

Подгорица

Тузи
ГолубовциБајзе
Зета
Virpazar

Сутоморе
Бар

Slika 1.Prikaz želјezničke mreže Crne Gore1

Želјeznice Crne Gore se graniče sa dvije Želјezničke uprave na sjeveru sa Želјezncom

Srbije (ŽS) i na istoku sa Albanskim želјeznicama (HSH).
Granične stanice želјezničke mreže Crne Gore sa susjednim želјezničkim mrežama su:

 na sjeveru Bijelo Polјe,

 na istoku Tuzi.

Ukupna dužina pruge iznosi 331 kilometara od toga:

1
Saobraćajne, kolske i statističke evidencije Operativne službe ŽICG, Podgorica, 2013.

~3~
 jednokolosečne pruge 331 km , neelektrificirane pruge 24,70 km , elektrificirane pruge
310,76 km , otvorene pruge 249,30 km , stanični kolosjeci i kolosječne veze 86,16 km .

Pruga želјeznica Crne Gore ima sledeće karakteristike:

 kategorija pruge D - 4
 dozvolјena osovinska masa je 22.5 t / os
 dozvolјena opterećenje po dužnom metru 8 t / m .

2.1. Mjerodavni otpor pruge

Tehničko eksplatacione karakteristike želјeznica Crne Gore su specifične po tome što se

uzdužni profil pruge veoma razlikuju na pojedinim dionicama pa čak i na djelovima
dionica.

Tako na dionica Bijelo Polјe – Podgorica je u dijelu od Bijelog Polјa do Kolašina u

usponu a od Kolašina do Podgorice u padu, dionica Nikšić - Podgorica u dijelu od
Nikšića do Danilovgrada je u padu a od Danilovgrada do Podgorice u „ ravni “. Sve ovo
utiče na brzine kretanja i težine vozova.

U tabeli broj 1 dat je izvod iz Uputstva 52. Tabela br. 1 u kojima se prikazuje
mjerodavni uspon mjerodavni pad i otpor pruge po dionicama na mreži ŽCG.

Tabela 1. Pregled mjerodavnih nagiba i mjerodavnih otpora na dionici Nikšić –

Podgorica 2

Mjerodavni Mjerodavni
otpor Dionica otpor
uspon pad pruge uspon pad pruge
(daN/t) (daN/t)
nagib u ‰ Nikšić - Podgorica nagib u ‰

Podgorica

2 25 2 Spuž 6 8 6

2
Saobraćajne, kolske i statističke evidencije Operativne službe ŽICG, Podgorica, 2013.

~4~
 1 25 1 Danilovgrad 7 7 7

7 7 7 Ostrog (STO) 25 1 26

8 6 8 Nikšić 25 2 26

Na dionici Nikšić - Podgorica -Nikšić mjerodavni otpor pruge iznosi 25 ‰ i dozvolјeno

opterećenje vozova iznosi 1350 tona za smjer Nikšić – Podgorica.Za smjer Podgorica -
Nikšić do st.Danilovgrad 1600 tona a od st. Danilovgrad do st. Nikšić sama lokomotiva
720 tona sa potiskom 1350 tona.

2.2. Dozvolјene dužine vozova na mreži ŽCG

Dužina vozova mjeri se u cijelim metrima. Najveća dopuštena dužina vozova na mreži
Želјeznica Crne Gore, da bi se bez smetnje obavlјao njihov prijem i sastajanje u
stanicama i ukrsnicama, određuje se prema najvećoj dopuštenoj dužini voza u pojedinim
stanicama (ukrsnicama ) s obzirom na korisnu dužinu glavnih kolosjeka.

Najveća dopuštena dužina voza za kolosjek dobija se kada se od korisne dužine kolosjeka
u metrima, utvrđene na način propisan Uputstvom 70, oduzme dužina od 25 metara za
smještaj lokomotive i 10 metara kao rezerva za smještaj voza.

Za utvrđivanje najveće dopuštene dužina vozova, s obzirom na korisnu dužinu glavnih

kolosjeka, za svaku stanicu i ukrsnicu na mreži ŽCG, određena je i data u tablici 1
Uputstva 52 koje su prikazane u tabeli broj 2.

Tabela 2. Rastojanja između službenih mjesta, dozvolјene dužine vozova na dionici

Nikšić – Podgorica3

Dionica rastojanje Najveća dopuštena

3
Saobraćajne, kolske i statističke evidencije Operativne službe ŽICG, Podgorica, 2013.

~5~
 Nikšić - Podgorica (km) dužina voza u metrima

Nikšić 0,000 467

Ostrog(STO) 17,300 17,300 525

Danilovgrad 34,400 17,100 538

Spuž 43,700 9,300 524

Podgorica 56,600 12,900 665 / 635

Iz tabele br.2 se vidi da je dozvolјena dužina vozova na dionici Nikšić – Podgorica

ograničena dužinom kolosjeka u stanici Nikšić do 467 metara za oba smjer.

2.3. Postojeća sredstva, organizacija, pokazatelјi eksploatacije u OC AD

Montekargo Podgorica

Akcionarsko društvo MONTEKARGO osnovano 01. jula 2009. godine, i jedini je

crnogorski operater za prevoz tereta želјeznicom. Kao rezultat procesa odvajanja
MONTEKARGO je započeo svoj rad sa 15 lokomotiva i 713 teretnih vagona, koji su
glavna imovina kompanije, 209 zaposlenih kao i nepostojanje dugoročnih obaveza.

Pored uskog i vijugavog drumskog puta, preko planinskih oblasti sjevera Crne Gore,
želјeznica je jedina alternativa za prevoz tereta iz i ka zaleđu i okolnim većim
ekonomijama, između ostalih Srbije i Mađarske.

Glavni izvor tereta za prevoz predstavlјa Luka Bar, glavna crnogorska pomorska luka.
Kombinat aluminijuma KAP u blizini Podgorice, Želјezara u Nikšiću i Rudnici boksita
takođe iz Nikšića predstavlјaju tri glavne nacionalne industrije koje se oslanjaju prevoza
tereta želјeznicom od strane Montekargo.

U poslјednjih nekoliko godina tranzitni teret ka i iz Albanije, čija jedina međunarodna

želјeznička pruga povezuje Skadar i Podgoricu, značajno je povećan, i tako predstavlјa
važan dio prihoda Montekarga.

2.4. Raspoloživa vučna i vozna sredstva „Montekargo“

~6~
Za vuču - saobraćaj teretnih vozova AD Montekargo koristi lokomotive serije 461, 661 i
644. Stanje inventarskog parka je sledeće: elektro lokomotiva serije 461 - osam
lokomotiva; dizel električne lokomotive serije 661 - tri lokomotive i dizel električne
lokomotive serije 644 - četiri lokomotive. U tabeli br.3. prikazan je inventarski park AD
Montekargo Podgorica sa datumima zadnje investicione opravke i ukupno pređenim
kilometrima.

Tabela 3. Inventarski park vučnih vozila AD MONTEKARGO4

Red. Serija i broj Godina Zadnji Ukupno pređeni

Napomena
broj lokomotive proizvodnje GO km

1. 461-026 1972 23.03.2010 3.427.690 Ispravna

2. 461-027 1972 21.04.2010 2.789.789 Ispravna
3. 461-030 1972 08.07.2010 2.350.897 Ispravna
4. 461-031 1973 18.10.2005 2.866.700 Čeka investiciju
5. 461-037 1973 07.02.2011 2.599.274 Ispravna
6. 461-038 1973 17.08.2006 2.696.710 Čeka investiciju
7. 461-042 1974 05.11.2011 3.288.453 Ispravna
8. 461-044 1974 21.12.2010 2.701.894 Ispravna
9. 661-142 1961 30.06.2006 4.418.196 Čeka investiciju

4
Saobraćajne, kolske i statističke evidencije Operativne službe ŽICG, Podgorica, 2013.

~7~
10. 661-269 1972 31.03.2003 2.146.304 Van saobraćaja
11. 661-326 1970 30.12.2008 1.996.460 Ispravna
12. 644-007 1973 22.10.2007 1.812.007 Ispravna
13. 644-013 1973 09.08.2007 1.379.739 Ispravna
14. 644-015 1973 20.11.2007 825.397 Ispravna
15. 644-024 1973 31.12.2007 674.876 Ispravna

Inventarsk i park AD Montekargo ima ispravno za rad je 6 elektro lokomotiva serije 461,
1 dizel električna lokomotiva serije 644 i 4 dizel električne lokomotive serije 661.

U odnosu na potrebe reda vožnje, nedostatak je izražen kod svih serija vučnih vozila.
Vučna vozila su starosti od 30 do 40 godina tj. već 30 godina nije kuplјena nijedna nova
savremena lokomotiva, što znači da je najveći dio vučnih vozila fizički dotrajao i
ekonomski amortizovan.

2.5. Organizacija rada operativnog upravlјanja OC AD Montekargo

Za svakodnevnu organizaciju procesa prevoženja na želјeznici, praćenje, nadzor i

upravlјanje radom i funkcijom sistema želјezničkog saobraćaja, posebnu funkciju ima
sistem operativnog upravlјanja. Operativnog upravlјanja počinje na stanici i izvršnim
jedinicama, a završava se na nivou operativne službe želјezničke uprave.

Operativno planiranje teretnog saobraćaja obavlјa se svakodnevno, posebno za svaku

radnu situaciju, a obuhvata sledeće:

 utvrđivanje količine bruta za otpremu,

 planiranje otpreme bruta i saobraćaja vozova,
 obezbjeđenje lokomotiva i voznog osoblјa za planirane vozove,
 objavlјivanje promjena u saobraćaju vozova.

Pod brutom podrazumjevaju se sva vučena prazna i tovarena vozila, kao i vučna neradna
vozila koja se po odredbama Saobraćajnog pravilnika (Pravilnika 2) mogu uvrštavati u
određene vozove.

Odredbe o načinu utvrđivanja bruta za otpremu na prugama ŽCG propisuje u STU uz red
vožnje.

Svakog dana međustanice su dužne da prijave nadležnoj rasporednoj stanici sva tovarena
i prazna sopstvena i strana kola i druga vozila određena i pripremlјena za otpremu u
narednoj radnoj situaciji.

Pri utvrđivanju količine bruta za otpremu iz rasporednih stanica uzima se u obzir:

~8~
 - bruto za otpremu iz sopstvene stanice,

- bruto koje prispjeva sa susjednih rasporednih odsjeka i

- bruto koje prispjeva sa susjednih želјeznica.

Neradne lokomotive, motorna kola, sniježna grtala i slično, kao i bruto od posebnog
značaja, izdvojeno se prijavlјuju za otpremu.

Podatke o ukupnoj količini bruta rasporedna stanica mora saopštiti nadležnoj operativnoj
službi svakog dana od 500 i 1700 sati.

Kola tovarena živim životinjama; lakopokvarlјivim stvarima, pošilјkama oročenog

prevoza ili obezbjeđenom urednom isporukom, eksplozivom, zapalјivim i naročitim
pošilјkama prijavlјuju se odvojeno od ostalog bruta.

Prikuplјene podatke o količini bruta međusobno razmenjuju nadležne operativne službe

susjednih ŽP-a.

Planiranje otpreme bruta i saobraćaja vozova obuhvata:

- planiranje otpreme bruta i saobraćaja vozova iz međustanica, rasporednih i

ranžirnih stanica i

- planiranje bruta od posebnog značaja.

Bruto od posebnog značaja sačinjavaju:

- kola tovarena živim životinjama i lakopokvarlјivim stvarima, ,

- pošilјke predate na prevoz po režimu brzog, ekspresnog i oročenog prevoza,

- eksplozivne i instradirane vojne pošilјke i

- ostale pošilјke koje se otpremaju u maršrutnim vozovima ili većim grupama kola, a
zahtjevaju poseban tretman u organizaciji i brzini prevoza (bruto u TEEM, TEC, TEF i
»B« - vozovima i sl.).

U eksploataciji želјeznica pod pojmom „rad“ podrazumjevamo količinu tovarenih kola

koja treba prevesti na određeno rastojanje u jedinici vremena.

Podaci o broju vozova, kola (tovarenih i praznih), tari, neto i bruto-tonama na mreži
ostvarenom u 2013 godini prikazani su u tabeli br.5 posebno za svaku dionicu i ukupno.

Tabela 4. Podaci o ostvarenom prevozu u 2013godini5

5
Saobraćajne, kolske i statističke evidencije Montekargo AD , Podgorica, 2013.

~9~
 Smjer iz Broj Broj kola tara tone
neto bruto
stanice vozova tovar. prazna Σ tovarenih praznih Σ

Dionica Bijelo Polјe - Podgorica

Bijelo
1474 19422 1210 20532 339885,0 21175,0 359310,0 609850,8 969160,8
Polјe

Podgorica 937 2310 17833 20143 40425,0 312078,0 352503,0 72534,0 425036,5

Σ1 2411 21732 19043 40675 380310,0 333253,0 711813,0 682384,8 1394197,3

Dionica Podgorica – Bar

Podgorica 442 7101 1382 8483 124268,0 24185,0 148453,0 208059,3 356511,8

Bar 412 1285 7598 8883 22487,5 132965,0 155453,0 40349,0 195801,5

Σ2 854 8386 8980 17366 146755,5 157150,0 303905,0 248408,3 552313,3

Dionica Podgorica – Nikšić

Nikšić 286 3053 858 3911 53427,5 15015,0 68442,5 122120,0 190562,5

Podgorica 258 842 2867 3709 14735,0 50172,5 64907,5 33680,0 98587,5

Σ3 544 3895 3725 7620 68162,5 65187,5 133350,0 155800,0 289150

Dionica Podgorica - Tuzi

Podgorica 402 5178 367 5545 90615,0 6422,5 97037,5 142395,0 239432,5

Tuzi 291 365 5047 5412 6387,5 88322,5 94710,0 11461,0 106171,0

Σ4 693 5543 5414 10957 97002,5 94745,0 191748,5 153856,0 345603,5

Ostvareno ukupno na čitavoj mreži

Σ= Σ1+ Σ2+ Σ3+ 4502 39556 37162 76618 692230,0 650335,0 1340815,0 1240449,1 2581264,1
Σ4

~ 10 ~
Podaci navedeni u tabeli dobijeni su na osnovu praćenja i analiza vozova od operativne
službe Želјezničke infrastrukture Crne Gore.

Ovi podaci će se koristiti kod svih ostalih izvedenih pokazatelјa rada.

Osnovni pokazatelјi eksploatacionog rada mogu biti:

- kvantitativni, (količinski), i
- kvalitativni.
i biti će obrađeni u sledećim tačkama.

Kvantitativnim pokazatelјima predstavlјen je količina izvršenog rada ili prevoza ne

upuštajući se pod kojim uslovima je izvršen.

Broj vozova

U 2013 godini preko mreže pruga OC AD Montekargo prevezeno je ukupno

Nv  4502( voza ) .

Podaci o broju vozova po dionicama iznose :

1. Dionica Bijelo Polјe – Podgorica – Bijelo Polјe 2411 voza

Po smjerovima

- Smjer Bijelo Polјe – Podgorica 1474 voza

- Smjer Podgorica – Bijelo Polјe 937 voza

2. Dionica Podgorica –Bar – Podgorica 854 voza

Po smjerovima

- Smjer Podgorica –Bar 442 voza

- Smjer Bar –Podgorica 412 voza

3. Dionica Podgorica – Nikšić – Podgorica 544 voza

Po smjerovima

- Smjer Nikšić– Podgorica 286 voza

- Smjer Podgorica – Nikšić 258 voza

~ 11 ~
 4. Dionica Podgorica – Tuzi – Podgorica 693.
Po smjerovima

- Smjer Podgorica – Tuzi 402 voza

- Smjer Tuzi –Podgorica 291 voza

Na dionicama Bijelo Polјe - Podgorica - Bijelo Polјe i Podgorica - Tuzi –Podgorica

primjetna je velika razlika u broju vozova što je posledica praznih i tovarenih tokova
prevoza tj. zbog ograničenja u težini vozova iz smjer Bijelo Polјe – Podgorica i smjera
Podgorica - Tuzi saobraćaju vozovi u čijem sastavu preovladavaju tovarena kola i koja se
kao prazna vraćaju iz suprotnog smjera.

~ 12 ~
3. UTVRĐIVANJA USKIH GRLA NA PODRUČJU OC AD
MONTEKARGO PODGORICA

Rad u procesu saobraćaja sastoji se u prevozu stvari odgovarajućim transportnim

sredstvima sa jednog mesta na drugo. Da bi se roba prevezla sa mesta proizvodnje u
mesto potrošnje mora se uložiti određeni rad. U tom procesu proizvodnje ulažu sredstva
za rad, radna snaga i sam predmet rada i da se proizvodnja najčešće mjeri količinom
proizvedene robe u jedinici vremena (čas, dan).

Pod propusnom moći pruge (dionice pruge) podrazumeva se njena sposobnost da u

određenom vremenskom periodu, uz odgovarajuću tehničku opremlјenost pruge,
određenu vrstu i seriju vučnih vozila i usvojenu organizaciju saobraćaja propusti određen
broj vozova (pari vozova).

Želјeznica je veoma složen tehnički sistem, u kojem osnovnu ulogu ima sama pruga sa
razdelnim tačkama, stanicama i njihovom opremom. Količina rada koju data želјeznička
pruga može da izvrši u jedinici vremena njena tehnička moć.

Sva tehnička sredstva za izvršenje rada na jednoj pruzi dele se na:

- nepokretna (pruga; koloseci, postrojenja i ostali uređaji vezani za pruge), i

- pokretna (kola, vučna vozila).

Tehnička moć zavisi od sledećih fizičkih postrojenja:

- dela pruge između dva službena mesta i (profil pruge);

- stanica (broj prijemno-otpremnih kolosjeka);
- lokomotivskih depoa i postrojenja u njima;
- postrojenja za snabdevanje elektrificiranih pruga elektroenergijom.6
:
Tehnička moć pruge može biti izražena propusnom i prevoznom moći. Na svakom
sistemu pa i na želјezničkom postoje uska grla tj. ograničavajući faktori koji utiču na
količinu prevoza.

6
Saobraćajne, kolske i statističke evidencije Montekargo AD , Podgorica, 2013.

~ 13 ~
4. PROPUSNA MOĆ PRUGA U CRNOJ GORI
Propusna moć pruge se izračunava se na osnovu perioda grafikona za svaki pojedinačni
prostorni razmak. Za cijelu prugu definiše ograničavajući stanični razmak gdje se može
propustiti najmanje vozova. Za izračunavanje propusne moći pruge razlikujemo
najnepovolјniji i ograničavajući stanični razmak.
Ograničavajući prostorni odsjek je onaj gdje se proračunom pojavi maksimalno vrijeme
po jednoj od šema organizacije saobraćaja ( max Tgi  1.....9 ), a mjerodavna šema je ona
gdje se na tom ograničavajućem odsjeku po nekoj od šema pojavi najmanje vrijeme u
 ogr
(min) Tmax 
 min T ogr i služi za određivanje teorijske propusne moći pruge.
Najnepovolјniji prostorni odsjek je onaj kod koga su najveća vozna vremena u oba
smjera.

Šema 1. Organizacija saobraćaja T1

t' t"u t"p +t"+ t"z t'nd

T 1

T1  t'  tu"  t"p  t"  t"z  t"nd

Šema 2. Organizacija saobraćaja T2

~ 14 ~
 t'p + t' + t'z t"nd t" t'u

T 2

T2  t'p t '
 t'z  t"  t"nd  tu'

Šema 3. Organizacija saobraćaja T3

t' + t'z t'nd t"+ t"z t"nd

T 3

T3  t  t  t  t "  t "z  t 'nd

' '
z
"
nd

Šema 4. Organizacija saobraćaja T4

t'p + t' t'u t"p + t" t"u

T 4

T4   t  tu"  t"p  t"  tu'

t'p '

Šema 5. Organizacija saobraćaja T5

t'p + t' t'u t"p + t"+ t"z t"u

T 5

T5   t  tu"  t"p  t"  tu'

t'p '

Šema 6. Organizacija saobraćaja T6

~ 15 ~
 t'p + t' + t'z t'u t"+ t"z t"nd

T 6

T6   t  t'z
 t"nd  t"  t"z  tu'
t'p '

Šema 7. Organizacija saobraćaja T7

t' + t'z t"u t"p +t"+ t"z t"nd

T 7

T7  t '
 t'z  tu'  t"p  t"  t"z  t'nd

Šema 8. Organizacija saobraćaja T8

t'p + t'+ t'z t"u t"p + t" t'u

T 8

T8  t'p t '
 t'z  tu"  t"p  t"  tu'

Šema 9. Organizacija saobraćaja T97

t'p + t' + t'z t"u t"p + t"+ t"z t'u

T 9

T9  t'p t '
 t'z  tu"  t"p  t"  t"z  tu'

Oznake u šemama imaju značenje:

t u, ; t u,, - vrijeme potrebno za ukrštavanja vozova

7
Saobraćajne, kolske i statističke evidencije Montekargo AD , Podgorica, 2013.

~ 16 ~
 t z, ;t z,, - vrijeme za zaustavlјanje voza

, ,,
t nd ; t nd - vrijeme neravnomjernog dolaska voza

t p, ;t p,, - vrijeme pokretanja voza

t , ;t ,, - čisto vozno vrijeme za ukrsni i suprotni smjer

1. Dionica Bijelo Polјe – Podgorica

Tabela 5. Proračun najnepovolјnijeg staničnog razmaka na dionici Bijelo Polјe-

Podgorica8

Službeno mjesto t′ t" T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 MAX

Bijelo Polјe 9 16 16 17 17

Kruševo 9 15 30 30 31 30 31 31 31 31 32 32

Mijatovo Kolo 12 11 29 29 30 29 30 30 30 30 31 31

Mojkovac 11 11 28 28 29 28 29 29 29 29 30 30

Trebalјevo 11 14 31 31 32 31 32 32 32 32 33 33

Kolašin 14 14 34 34 35 34 35 35 35 35 36 36

Kos 14 10 30 30 31 30 31 31 31 31 32 32

Trebešica 10 18 34 34 35 34 35 35 35 35 36 36

Lutovo 18 12 36 36 37 36 37 37 37 37 38 38

Bratonožići 12 11 29 29 30 29 30 30 30 30 31 31

8
Saobraćajne, kolske i statističke evidencije Montekargo AD , Podgorica, 2013.

~ 17 ~
Bioče 11 16 33 33 34 33 34 34 34 34 35 35

Podgorica 16 23 23 24 24

Na dionici Bijelo Polјe – Podgorica ograničavjući stanični razmak između stanice

Trebješica i ukrsnice Lutovo i iznosi 38 minuta, a njpovolјnija organizaciona šema je
šema 4 koja iznosi 36 minuta.

1440 1440
n   37( parivozova )
Tog 38

Na dionici Bijelo Polјe – Podgorica moguće je propuštiti 37 pari vozova tj. 74 voza.

2. Dionica Podgorica – Bar

Tabela 6. Proračun najnepovolјnijeg staničnog razmaka na dionici B.Polјe- Podgorica9

Službeno mjesto t′ t" T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 MAX

Podgorica 10 27 17 18 27

Golubovci 10 8 22 24 25 24 23 25 23 25 26 26

Zeta 8 11 28 25 26 25 29 26 29 26 27 29

Virpazar 11 12 30 29 30 29 31 30 31 30 31 31

Sutomore 12 9 24 27 28 27 25 28 25 28 29 29

Bar 9 7 16 17 17

Na dionici Podgorica – Bar ograničavjući stanični razmak između stanica Virpazar i

Sutomore i iznosi 31 minuta, a njpovolјnija organizaciona šema je šema 2 koja iznosi 29
minuta.

9
Saobraćajne, kolske i statističke evidencije Montekargo AD , Podgorica, 2013.

~ 18 ~
 1440 1440
n   49( parivozova )
Tog 29

Na dionici Podgorica – Bar moguće je propuštiti 49 pari vozova tj. 98 voza.

3. Nikšić – Podgorica

Tabela 7. Proračun najnepovolјnijeg staničnog razmaka na dionici Nikšić - Podgorica10

Službeno mjesto t′ t" T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 MAX

Nikšić 36 79 43 44 79

Ostrog 36 34 78 80 81 80 79 81 79 81 82 82

Danilovgrad 34 19 44 59 60 59 45 60 45 60 61 61

Spuž 19 27 60 52 53 52 61 53 61 53 54 61

Podgorica 27 7 34 35 35

Na dionici Nikšić – Podgorica ograničavjući stanični razmak između stanice Nikšić i

S.T.O. Ostrog i iznosi 82 minuta, a njpovolјnija organizaciona šema je šema 1 koja iznosi
78 minuta.

1440 1440
n   18( parivozova )
Tog 78

Na dionici Nikšić – Podgorica moguće je propuštiti 18 pari vozova tj. 36 voza.

4. Podgorica – Tuzi (st.Tuzi ima ograničeno radno vrijeme od 800 do 2000)

Tabela 8. Proračun najnepovolјnijeg staničnog razmaka na dioniciPodgorica - Tuzi

Službeno mjesto t′ t" T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 MAX

Podgorica 25 57 32 33 57

10
Saobraćajne, kolske i statističke evidencije Montekargo AD , Podgorica, 2013.

~ 19 ~
Tuzi 25 40 87 72 73 87

Na dionici Podgorica-Tuzi ograničavjući stanični razmak između stanica Podgorica i

Tuzi i iznosi 87 minuta, a njpovolјnija organizaciona šema je šema 6 koja iznosi 72
minuta.

720 720
n   10( parivozova )
Tog 72

Na dionici Podgorica-Tuzi moguće je propuštiti 10 pari vozova tj. 20 voza.

Vrijeme potrebno za održavanje pruge Todrž je vrijeme koje je potrebno za planirane

zatvore pruge zbog radova na rekonstrukciji i održavanje pruge.

Na mreži želјeznice Crne Gore se trenutno odvijaju radovi na sanaciji i velikom remontu
dionica Bijelo Polјe - Mojkovac ; Trebešica - Lutovo i Nikšić - Podgorica. Ovo
prouzrokuje velika vozna vremena i smanjene brzine što negativno utiče na propusnu
moć pruge.

Na osnovu planiranih radova na mreži Želјeznice Crne Gore i na osnovu zahtjeva ZGOP-
a vrijeme potrebno za održavanje pruge za Red vožnje 2011/2012 godine po dionicama
iznosi:

- Bijelo Polјe – Podgorica Todrž  300 min

- Podgorica – Bar Todrž  240 min
- Nikšić – Podgorica Todrž  600 min
- Podgorica – Tuzi Todrž  120 min

Za dionicu Bijelo Polјe – Podgorica ; Todrž  300 min

1440  Todrž
n  30( parivozova )
Tog

ntr 26
Koeficijent skidanja E    1,18 gdje je:
N p 22

ntr – skinutih trasa (grafičkom metodom skinuto 19 trasa)

~ 20 ~
N p - broj ucrtanih trasa putničkih vozova

nt  n  E  N p  48( vozova )

Dionica Podgorica – Bar Todrž  240 min

1440  Todrž
n  41( parivozova )
Tog

Dionica Nikšić – Podgorica ; Todrž  600 min

1440  Todrž
n  10( parivozova )
Tog

Dionica Podgorica – Tuzi Todrž  120 min

720  Todrž
n  8( parivozova )
Tog

4.1. Prevozna moć pruga na teritoriji AD Montekargo Podgorica

Pod prevoznom moći pruge podrazumijeva se sposobnost pruge da u određenom

vremenskom periodu uz odgovarajuću tehničku opremlјenost pruge, određenu seriju
vučnih vozila i usvojenu organizaciju saobraćaja preveze odgovarajuću količinu stvari
izraženu u bruto-tonama.

Prevozna moć prestavlјa količinu stvari koju je moguće prevesti , za važeći red vožnje, na
osnovu broja ucrtanih trasa redovnih vozova na dan, planirane težine tih vozova i broja
dana u godini.

Godišnja prevozna moć pruge izračunava se po obrazcu:

P  ndtvoz  Qpl  365(bruto  tona)
gdje je:

R - prevozna moć pruge

voz
ndt - broj vozova predviđenih redom vožnje (datih trasa)

Q pl - planirane težine vozova

~ 21 ~
Ukupno na čitavoj mreži za red vožnje 2013/2014 planirani prevozna moć iznosi
10.913.500,0 ( bruto  tona )

S obzirom da se na pojedinim dionicama zbog specifičnih uslova godišnja prevozna moć

po dionicama iznosi:
- Dionica Bijelo Polјe – Podgorica - Bijelo Polјe
P  ndtvoz  Qpl  365  10  1060  365  3869000(bruto  tona)
- Dionica Podgorica - Bar - Podgorica
P  ndtvoz  Qpl  365  6  1450  365  3175500(bruto  tona)
- Dionica Nikšić - Podgorica - Nikšić
P  ndtvoz  Qpl  365  6  1060  365  2321400(bruto  tona)
- Dionica Podgorica - Tuzi - Podgorica
P  ndtvoz  Qpl  365  4  1060  365  1547600(bruto  tona)

4.2. Realizovana prevozna moć pruge

Na osnovu podataka operativne službe Želјezničke infrastrukture Crne Gore ukupno na

čitavoj mreži za red vožnje 2013/2014 god. realizovani prevoz iznosi 2.581.264,1
( bruto  tona ) .

Realizovanu prevoznu moć pruga ŽCG po dionicama izražena u bruto tonama je:

- Dionica Bijelo Polјe - Podgorica - Bijelo Polјe 1394197,3 ( bruto  tona )

- Dionica Nikšić – Podgorica – Nikšić 289150,0 ( bruto  tona )
- Dionica Podgorica – Bar – Podgorica 552313,3 ( bruto  tona )
- Dionica Podgorica – Tuzi – Podgorica 345603,5 ( bruto  tona )

4.3. Iskorišćenost prevozna moći pruga ŽCG

Iskorišćenje prevozne moći pruge prestavlјa odnos između izvršenog prevoza i prevozne
moći pruge i utvrđuje se po obrascu:

100% 
Po

P

Iskorišćenost prevozne moći mreže u 2011 godini iznosi:

~ 22 ~
 Po Po 2581264,1
 100  100  100  24%
P ndt  Q pl  365 10913500,0
gdje je:
 - iskorišćenje prevozne moći pruge
Po - izvršen prevoz na godišnjem nivou u bruto-tonama
P - ukupna prevozna moć za određeni period reda vožnje u bruto tonama.

Na pojedinim dionicama

1. Dionica Bijelo Polјe - Podgorica - Bijelo Polјe

P 1394197,3
  o 100  100  36%
P 3869000
2. Dionica Nikšić – Podgorica – Nikšić
P 289150,0
  io 100  100  12%
P 2321400,0

3. Dionica Podgorica – Bar – Podgorica

P 552313,3
  o 100  100  17%
P 3175500

4. Dionica Podgorica – Tuzi – Podgorica

P 345693,5
  o 100  100  22%
P 1547600

4.4. Pruga Podgorica – Nikšić

Pruga Podgorica – Nikšić za sada predstavlja prugu lokalnog karaktera. Ovom prugom
(jednokolosječna) saobraćaju samo teretni vozovi, i to sa dizel vučom. Početkom 2006.
godine otpočeo je projekat elektrifikacije (na cijeloj dužini) i rekonstrukcije pomenute
pruge. Njena eksploataciona dužina iznosi 56.5 kilometara.

4.4.1. Propusna moć pruge Podgorica - Nikšić

Na pruzi Podgorica – Nikšić postoje 4 prostorna razmaka. Da bi se izračula propusna
moć na cijeloj dionici, potrebno je prethodno izračunati propusnu moć za svaki prostorni
razmak. Sobzirom da je na ovoj pruzi infrastruktura u lošem stanju, maksimalna
dozvoljena brzina kretanja je 30 km/h (tabela 9.)

~ 23 ~
 Tabela 9. Prikaz maksimalne dozvoljene brzine i čistih voznih vremena

Stanica Vmax Čisto vrijeme Vmax Čisto vrijeme

vožnje vožnje

Podgorica 30 27 - -

Spuž 30 19 30 27

Danilovgrad 30 34 30 19

Ostrog 30 36 30 34

Nikšić - - 30 36

Izvor: „Red vožnje za 2011/2012“

Iz tabele 5. se vidi da je najduže vrijeme vožnje (bez dodataka) između ukrsnice Ostrog i
stanice Nikšić.

Period grafikona međustaničnog razmaka Ostrog – Nikšić računa se:

T7  t 't ' z t ' ' u t ' ' p t ' 't ' ' z t ' nd

T7 =36+2+4+2+36+2+6=88 min

T8  t ' p t 't ' z t ' ' u t ' ' p t ' 't ' u

T8  2+36+2+4+2+36+4=86 min

~ 24 ~
T9  t ' p t 't ' z t ' ' u t ' ' p t ' 't ' ' z t ' u

T9  2+36+2+4+2+36+2+4=88 min

Za ostala međustanična rastojanja periodi grafikona su izračunati na isti način i prikazani

u tabeli 10.

~ 25 ~
~ 26 ~
 Tabela 10. Ograničavajući stanični intervali na pruzi Podgorica – Nikšić

Čisto vrijeme
Stanični intervali Dodatna vremena Period grafikona za šemu broj
Stanica vožnje

t’ t’’ t’+t’’ t’u t’’u t’nd t’’nd t’p t’’p t’z t’’z 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Podgorica 27 27 54 4 4 6 6 2 2 2 2 68 70 70

Spuž 19 19 38 4 4 6 6 2 2 2 2 52 52 54 50 54

Danilovgrad 34 34 68 4 4 6 6 2 2 2 2 82 82 84 80 84

Ostrog 36 36 72 4 4 6 6 2 2 2 2 88 86 88

Nikšić - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

~1~
Iz tabele 6. se vidi da je ograničavajući period grafikona na prostornom razmaku Ostrog –
Danilovgrad, i to Tog=86 min, pa propusna moć u vozovima odnosno parima vozova iznosi:

1440 1440
Pn    16 (pari vozova), odnosno 32 voza (108)
Tog 88

Zbog ukrsnice Ostrog, odnosno korisne dužine kolosjeka u toj ukrsnici (500m), voz ne može
imati više od 31 kola (prosječna dužina teretnih kola je 16m). Prema tome propusna moć u
kolima iznosi:

Pk  Pn  2  m  16  2  31  992 (kola) (109)

U neto-tonama:

Pd 30.78
Pnt  Pn  2m   16  2  31   30533.76 (neto-tona) (110)
1 1  0.8

U bruto-tonama:

 P   30.78 
Pbt  Pn  2m   q  d   16  2  31  18    34819.2 (b.-tona) (111)
 1   1  0.8 

Sobzirom na to da ovom prugom saobraćaju samo teretni vozovi, koeficijent skidanja i

procenat iskorišćenja propusne moći nisu računati.
5. ZAKLUČAK

Pod propusnom moći pruge (dionice pruge) podrazumeva se njena sposobnost da u

određenom vremenskom periodu, uz odgovarajuću tehničku opremlјenost pruge, određenu
vrstu i seriju vučnih vozila i usvojenu organizaciju saobraćaja propusti određen broj vozova
(pari vozova).

Želјeznica je veoma složen tehnički sistem, u kojem osnovnu ulogu ima sama pruga sa
razdelnim tačkama, stanicama i njihovom opremom. Količina rada koju data želјeznička
pruga može da izvrši u jedinici vremena njena tehnička moć.

Tehničko eksplatacione karakteristike želјeznica Crne Gore su specifične po tome što se

uzdužni profil pruge veoma razlikuju na pojedinim dionicama pa čak i na djelovima dionica.
Tako na dionica Bijelo Polјe – Podgorica je u dijelu od Bijelog Polјa do Kolašina u usponu a
od Kolašina do Podgorice u padu, dionica Nikšić - Podgorica u dijelu od Nikšića do
Danilovgrada je u padu a od Danilovgrada do Podgorice u „ ravni “. Sve ovo utiče na brzine
kretanja i težine vozova.
Dužina vozova mjeri se u cijelim metrima. Najveća dopuštena dužina vozova na mreži
Želјeznica Crne Gore, da bi se bez smetnje obavlјao njihov prijem i sastajanje u stanicama i
ukrsnicama, određuje se prema najvećoj dopuštenoj dužini voza u pojedinim stanicama
(ukrsnicama ) s obzirom na korisnu dužinu glavnih kolosjeka.
Glavni izvor tereta za prevoz predstavlјa Luka Bar, glavna crnogorska pomorska luka.
Kombinat aluminijuma KAP u blizini Podgorice, Želјezara u Nikšiću i Rudnici boksita takođe
iz Nikšića predstavlјaju tri glavne nacionalne industrije koje se oslanjaju prevoza tereta
želјeznicom od strane Montekargo.

Kola tovarena živim životinjama; lakopokvarlјivim stvarima, pošilјkama oročenog prevoza ili
obezbjeđenom urednom isporukom, eksplozivom, zapalјivim i naročitim pošilјkama
prijavlјuju se odvojeno od ostalog bruta.

Prikuplјene podatke o količini bruta međusobno razmenjuju nadležne operativne službe

susjednih ŽP-a.

3
LITERATURA

[1] Jovanović D., Eror S. : „ Železnički saobraćaj“ , Fakultet za menadzment u saobraćaju

i komunikacijama, Berane, 2010. godine.
[2] dr. Radisav Vukadinović: Eksplatacija železnica,VŽŠSS,Beogra,1998.
[3] dr. Glibetić Sreten: Organizacija prevoza VŽŠSS, Beograd.1991.
[4] dr.Glibetić Sreten: Metodologija istraživanja i izrade naučnih i stručnih
dela, elektronsko izdanje,VŽŠSS, Beograd 2010.
[5] Uputstvo za upotrebu kola i tovarnog pribora , ŽELNID, Beograd 1996.
[6] Saobraćajne, kolske i statističke evidencije Operativne službe ŽICG, Podgorica, 2013.
[7] Saobraćajne, kolske i statističke evidencije Montekargo AD , Podgorica, 2013.