sining. Dito makikita ang katatasan at kahusayan ng tagapagsalita sa paghihikayat upang paniwalaan ang kanyang pangangatwiran sa paksang tinatalakay. Kakaiba ito sa ginagawa nating pagsasalita sa araw – araw at sa iba pang anyo ng panitikan. Ang talumpati ay pinaghahandaan bago bigkasin sa madla. May iba’t-ibang uri ng talumpati kaya nagkakaiba rin ang paraan ng paghahanda. b. Layunin
Ang layunin nito ay makahikayat at mapaniwala
ang kanyang mga tagapakinig sa pamamagitan ng malinaw at maayos na paglalahad ng pangangatwiran. c. Uri ng Pagbigkas
Malumay - may diin sa ikalawang pantig mula sa
hulihan. Maaring magtapos sa patinig o katinig. Banayad at walang antala ang pagbigkas sa huling pantig, walang kuglit.
Malumi - may diin sa ikalawang pantig mula sa
hulihan. May impit mula sa huling pantig. Nagtatapos sa patinig lamang. (\) Paiwa ang tuldok na ginagamit. Mabilis - binibigkas ng tuloy-tuloy. Walang diin at antala hanggang sa huling pantig. Maaring magtapos sa patinig o katinig.
Maragsa - Binigkas ng tuloy-tuloy, may impiyt sa
huling pantig. nagtatapos sa huling pantig lamang. Nilalagyan ng tuldok na pakopya. d. Dapat isaalang-alang sa Entablado
Ang Mananalumpati – dapat isaalang-alang ng
mananalumpati ang kanyang sarili sa harap ng kanyang tagapakinig; ang kanyang paraan ng pagbigkas ng mga salita, kanyang pananamit, kanyang asal sa entablado, kumpas ng kamay; at laging dapat tandaan na siya ay nasa harap at pinakikinggan at pinanood ng mga tao. Ang Talumpati – kailangang isaalang-alang ang nilalaman ng talumpati upang matukoy ang wasto at pinakamabuting paraan ng pagbigkas nito at higit sa lahat dapat matukoy ang layunin at kaisipang nais iparating ng talumpati upang maiabot ito nang malinaw sa mga tagapakinig. Ang Tagapanood/Tagapakinig – higit na mabuting malaman ng isang mananalumpati ang uri at antas ng kanyang tagapakinig upang makapag- isip siya ng mabuting paraang gagamitin na makapukaw sa atensyon ng mga ito at nang mahikayat ang mga ito na makinig hanggang sa wakas ng talumpati; mahalaga ring malaman kung sino ang tagapakinig upang maibagay sa kanila ang talumpati at maging malinaw ang kahalagahan ng talumpati para sa kanila. e. Uri ng Talumpati
Talumpating Nagbibigay-aliw– isinasagawa sa
mga handaan, pagtitipon o salu-salo Talumpating Nagdaragdag – kaalaman – madalas isinasagawa sa mga lektyur at pag- uulat. Talumpating Nanghihikayat – ginagamit upang mapakilos, mag-impluwensya sa tagapikinig.
Talumpating Nagbibigay-galang – ginagamit
sa pagtanggap sa bagong kasapi o bagong dating.
Talumpating Nagbibigay-papuri – ginagamit
sa pagbibigay ng pagkilala sa mga pumanaw. f. Dapat Iwasan sa Pagtatalumpati
Ang mananalumpati ay hindi dapat mayabang, sa
halip ay maging simple upang maging kaiga-igaya sa mga nakikinig.
Huwag maging matamlay at iwasang sumimangot.
Iwasang manalumpati ng hindi nagsasanay, dapat
laging handa. Huminto kung tapos na. Huwag nang dagdagan nang dagdagan pa upang hindi lumabo at maging paligoy-ligoy
Kung maganap ang ppuwang o sandaling mga
pagtigil, huwag matakot at mangamba. Iwasang maging stiff at huwag mahiyang ikumpas at igalaw ang mga bahagi ng katawan
Huwag mangamba o kabahan, maging tuwid at
payak lang sa pakikipag-usap na tila ba ay ginagampanan lamang ng isang kaswal na pakikipagkomunikasyon
Iwasang mautal para malinaw na maintindihan
ng mga tagapakinig ang ninanais mong ipabatid sa kanila.