Istorija glazbe

Muzika je obilježje svakoga naroda u istoriji, odnosno nađena je u svakoga naroda.

Preistorijska glazba (Primitivna muzika)

Prvi zvuci su se svodili na oponašanje zvukova u prirodi. Ovdje bi se na primjer
mogla uvrstiti današnja Indijanska muzika, Muzika Aboriđina, Afrička muzika... U
ovu muziku može ući narodna glazba ili tradicionalna muzika.

Muzika početaka civilizacija (Antička muzika) 1500

p.n.e - 476 a.d
Najstarija pronađena pjesma (4000g.p.n.e.) je u Mezopotamiji, u gradu Ur.
Instrumenti Mezopotamije bili su Harfa, lira, lutnja, frula, gajde I bubnjevi. U
antičkoj Grčkoj već dolazi do stvaranja horova, I važnosti muzičkog obrazovanja.
Pojavljuju se žičani instrumenti: lira, kitara. U ranu glazbu može se ubrojiti narodna
ili tradicionalna muzika, Azijska muzika, Židovska muzika, Grčka muzika, Rimska
muzika, Muzika Mezopotamije, Egipatska muzika, Muslimanska muzika ili Arapska
muzika.
Rana glazba
Klasične Tradicije To je muzika koja je finansirana, muzika za koncerte, tu se
ubrajaju:

 Andaluzijska klasična muzika

 Arapska klasična muzika
 Gagaku – Japanska klasićna muzika
 Gamelan – Indonezijska klasićna muzika
 Korejska klasična muzika
 Azijska muzika
 Kineska muzika – stara 3000 godina, izvodila se na Kineskom dvoru
 Japanska muzika
 Indijska klasična muzika (Karnatska I Hindustanska)
 Perzijska muzika
 Evropska klasična muzika : Grčka muzika , Rimska muzika , Bizantska
muzika

Rana glazba je termin koji označava muziku od pada Rimskog carstva 476g, do kraja
baroka, sredinom 18 stoljeća. Narodna muzika ovdje zasigurno ima svoje temelje.

Istorija Evropske umjetničke glazbe

 Srednjovjekovna muzika (476 CE - 1400)

 Renesansna muzika (1400 - 1600)
 Barokna muzika (1600 - 1760)
 Klasićna muzika (1730 - 1820)
 Romantićna muzika (1815 - 1910)
 Suvremena muzika
Srednjovjekovna muzika
Židovska tradicija pjevanja psalama u sinagogama snažno utiče na kršćansko
pjevanje. Ovdje ulaze brojni monofoni gregorijanski napjevi (ustanovio papa Gregur
I) kao liturgijska muzika katoličke crkve, stariji od 800 g.n.e., dominatni oko 1100g.
Polifono pjevanje razvija se pri kraju ovog perioda I u Renesansi. Pojava trubadura u
zapadnoj Evropi, koji su pjevali I svirali. Otvaranje muzičkih škola za glasovno
pjevanje. Poznati kompozitori su bili: Guillaume de Machaut i Francesco Landini,
zatim Léonin, Pérotin, W. de Wycombe, Adam de St. Victor, Petrus de Cruce ,
Guillaume Dufay, Uglavnom crkva je bila ta koja je mogla sebi priuštiti čuvanje i
pisanje muzičkih zapisa na skupim manuskriptima, tako da večinom muzički zapisi
tog perioda su tako čuvani. Monoa muzika ovog perioda se vodi pod psudonimom
Anonymus

Ovdje je sa naših prostora potrebno spomenuti pre svega srpsku srednjovjekovnu

muziku, koja se razvijala u ono doba po dvorovima, a I manastirima, vidimo Pavle
Aksentijević , je samo jedan od interpretatora sličnosti srpske muzike tog doba, sa
zapadnim muziciranjem. Dolaskom turaka, sve se srušilo, samo su gusle, frula,
možda tambura, praktične za uzeti, bile uzete I nosane, I u prigodama I uz vokalno
pjevanje korištene. Izgubio se onaj duh, oni ‘’koncerti’’ Turci, ili srbi možda, su
ovdje počinili veliku štetu srpskoj kulturi, muzici I zdravlju duha naroda.

Hrvatska je bila pod uticajem zapadnih zbivanja I tokom renesanse.

Jovan Kukuzelis (1280-1360) bio je srednjovjekovni skladatelj, pjevač, I reformist

Istoćne pravoslavne crkve. Rođen je na jadranskoj obali današnje Albanije , majka
mu je bila Bugarka, otac mu umire u mladoj dobi. Kukuzelis je obrazovanje primio u
Konsantinopolju u dvorskoj vokalnoj školi I bio je jedan od vodećih muzičara tog
vremena. Bio je omiljen kod Bizantskog cara I glavni pjevač hora, preselio se kasnije
na goru Atos I vodio monaški način života u velikoj lavri. Zbog mogučnosti
njegovog pjevanja, prozvan je Anđeoski-glas. Oko 90 njegovih djela je sačuvano do
danas.

Kukuzelis je proglašen svecem od strane Istočne pravoslavne crkve, taj svetac je na

1.10.
Renesansna muzika
Karakteriše je veća upotreba instrumentalne muzike. Pojava bas instrumenata.
Renesansa u muzici nije započela u Italiji, već u Belgiji, Flamaniji, Nizozemskoj I
Sjevernoj Francuskoj. Najpoznatiji kompozitori te Burgundske škole, sredinom 15
vijeka bili su Guillaume Dufay, Gilles Binchois, i Antoine Busnois. Sredinom 15
vijeka kompozitori I pjevači su počeli strujati Evropom, dolaziti u Rim, kod papa, na
posjede vladara, vojvoda, pogotovo na sjever Italije. Osnovne forme sakralne muzike
tad su bile: misa, motet, madrigal I laude ; svjetovne forme su bile: šansona (balada,
rondo), frotola, kanconeta I kasnije madrigal.

Instrumentalni žanrovi za plesanje bili su: bas dans, pavane, a galjarde, an alemandi
ili kuranti.

Izum štamparskog stroja doprineo je širenju muzike. Francusko-Flamanski muzičari

su se rasejali Evropom. Najpoznatiji su kompozitori: Johannes Ockeghem, Jacob
Obrecht, Nicolas Gombert, I Josquin Desprez, - vjerovatno najpoznatiji kompozitor
prije Palestrine, koji je tokom 16 vijeka bio najbolji u svim formama.

Sredinom 16 vijeka došle su nove promjene u muzici, poznati kompozitori tog

perioda su Giovanni Pierluigi da Palestrina , Carlo Gesualdo. Pojavljuju se škole, po
čemu je osobito poznata Venecija. Razvija se orkestracija. Poznati kompozitori
Venecije su bili: Gabrielis, Andrea i Giovanni, kao I Claudio Monteverdi – jedan od
najpoznatijih kraja ere renesanse. U Engleskoj su se javili kompozitori kao Thomas
Tallis i William Byrd koji su pisali crkvenu muziku, bili su tu I Thomas Morley, John
Wilbye i Thomas Welkes.

U Španjolskoj se javio Tomás Luis de Victoria – stvarao je muziku sličnu Palestrini.

Gitara se pojavila kao novi instrument I mnogi su za nju pisali muziku.

U Francuskoj su stvarali Guillaume Costeley i Claude Le Jeune.

Jedna od najrevolucionarnijih pojava desila se u Firenci 1570-1580, radom

Florentine Camerata, koji je išao obnavljati muziku starih grka. Njima je rukovodio
Vincenzo Galilei, i Giulio Caccini. Plod njihovog rada bila je forma poznata danas
kao opera. Prva opera napisana oko 1600, označava kraj renesanse I početak
baroka.
Barokna muzika
Razvoj sonate I koNcerta kao svjetovnih formi glazbe, kao I končerta grosa.
Čembalo je dominantan instrument.

 Rana barokna muzika (1600–1654)

Claudio Monteverdi (1567 – 1643), Heinrich Schütz (1585–1672) , Girolamo

Frescobaldi (1583–1643), Thomas Campion (1567 - 1620) , Jacques Champion de
Chambonnières (1601 or 1602 - 1672)

 Srednje barokna muzika (1654–1707)

Marc-Antoine Charpentier (c.1643 - 1704) , Jean-Baptiste Lully (1632–1687),

Arcangelo Corelli (1653–1713), Dieterich Buxtehude (1637–1707) I , Henry Purcell
(1659–1695), Johann Pachelbel (1653 - 1706) , Michel-Richard Delalande (1657 -
1726)

 Kasna barokna muzika (1707–1760)

George Frideric Handel (1685–1759), Johan Sebastijan Bah(1685–1750), Jean-

Philippe Rameau (1683–1764), François Couperin (1688-1733), Antonio Vivaldi
(1678–1741), Jean-Marie Leclair (1697 - 1764) , Giuseppe Tartini (1692 - 1770) ,
Johann Adolph Hasse (1699 - 1783)

Klasični period muzike

Klavir zamjenjuje čembalo kao instrument. Rani klasični period otvorio je
Mannheim School , tu ulaze kompozitori kao Johann Stamitz, Franz Xaver Richter,
Carl Stamitz, i Christian Cannabich, koji su uticali na Joseph Haydn I preko njega na
druge. Wolfgang Amadeus Mozart je centralna figura ovog perioda u svim muzičkim
vrstama.

Ludwig van Beethoven i Franz Schubert su tranzicionalni kompozitori u romantični period.

Romantični period muzike

Muzika je u ovom periodu postala više emocionalna I sljedila književnost, filozofiju
I umjetnost. Poznati kompozitori su Schumann, Chopin, Mendelssohn, Bellini, i
Berlioz., zatim u drugoj polovini perioda Johann Strauss II, Brahms, Liszt,
Tchaikovsky, Verdi, i Wagner. Između 1890 and 1910, naišao je treći val
kompozitora: Dvořák, Mahler, Richard Strauss, Puccini, Sibelius, zatim I ostali
Grieg, Saint-Saëns, Fauré, i Franck.
Suvremena muzika
Dolazi do razvoja radia, I drugih medija I tehnologija, razvoj elektroničkih
instrumenata.

Glazbau antickoj grckoj

Glazbena je umjetnost u antičkoj Grčkoj uživala velik ugled, veći nego ostale
umjetnosti. Ona je u odgojnom sustavu zauzimala važno mjesto. Kad se za nekog
govorilo da je musikos, to nije značilo samo da se razumije u glazbu, nego i da je
obrazovan. Odakle takvo uvjerenje o važnosti glazbe? Grci su čvrsto vjerovali da u
glazbi postoji sugestivna moć kojoj čovjek mora podleći. Pod utjecajem te moći
čovjek će lakše razvijati kreposne osobine – muževnost, hrabrost, odlučnost, ali moć
glazbe može pobuđivati i razuzdanost, mekoputnost i mlitavost. Aristotel je smatrao
da glazba neposredno oponaša strasti, odnosno duševna stanja koja mogu biti vrlo
različita i oprečna: od blagosti, ljupkosti i umjerenosti do srdžbe i raskalašenosti.
Ako, dakle, netko sluša glazbu koja oponaša neku strast, ta će strast i njega obuzeti.
Ako to redovito radi, sva će njegova narav biti prožeta onim što sluša, bilo to nešto
nisko i sramotno ili uzvišeno i plemenito. Zato mladež mora učiti glazbu i to dobru
glazbu. Poznata je izreka velikog filozofa Platona: Što je u državi bolja glazba, bolja
će biti i država! Glazba, dakle, ne smije služiti pukoj zabavi; njezin cilj mora biti
skladno usavršavanje čovjekova duhovnog života, stišavanje i smirivanje strasti i zlih
pobuda.
Etičko shvaćanje glazbe kod starih Grka odnosi se prvenstveno na muzički sadržaj.
Postojale su četiri osnovne glazbene ljestvice – dorska, frigijska, lidijska i
miksolidijska. Svaka ljestvica melodijama koje su na njoj građene daje svoj
karakteristični ugođaj koji je u grčkoj teoriji imao etičku kvalitetu. Tako su dorski
napjevi muževni i veličanstveni, frigijski potiču uzbuđenja i strasti, lidijski izazivaju
bol, a hipolidijski navode na raskalašenost i mekoputnost. Prema jednoj prastaroj
legendi, jedan je pijani mladić poludio slušajući neki frigijski napjev. Izliječio ga je
Pitagora, vrativši mu razum pomoću nekog drugog prikladnog napjeva.

Dva glazbala – dva suprotna svijeta

Etičku kvalitetu nisu imale samo vrste ljestvica i napjeva, nego čak i instrumenti.
Grci su imali dva tipična instrumenta – kitaru (njezina varijanta je lira) i aulos. Kitara
je žičani instrument, aulos je puhački, nalik na našu obou. Oba su instrumenta bila
popularna, na njima se koncertiralo, izvodila se natjecanja, muziciralo se u
domovima. Na području religije, međutim, kitara i aulos dobili su posve različite
uloge: prvi je instrument bio vezan uz Apolonov kult, drugi uz Dionizov. Apolon je
bog sunca, pjesništva i glazbe, zaštitnik umjetnosti, a Dioniz bog vina i veselja.