HUMANIZAM I

RENESANSA
2)Oporavak od srednjeg veka:
Srednji vek Renesansa
*Kuga ogroman porast
stanovništva

Moćna crkva sekularne ideje

Feudalizam centrala vlada

Nedostatak intresovanje za
obrazovanja učenje
Humanizam:kulturno- Renesansa: ime
istorijska pojava, potiče od
dobila ime po francuske reči
srednjevekovnoj renaissance, što
praksi da se znači ponovno
naučne discipline rađanje; ako
nazivaju ljudskim, humanizam
humanim (lat. označimo kao
Humanus), bazu, naučno -
nasuprot duhovni sadržaj,
božanskim onda je renesansa
(teologija). celokupna kultura
.
 Renesansa

• Period humanizma i renesanse je trajao od

1350. do 1600. godine
• Zapadna Evropa je doživela kulturno
buđenje
– Evropa je izlazila iz srednjeg veka i ulazila u
modernu eru
– Ljudi počinju da razvijaju nove ideje o svetu oko
sebe
• Humanisti takođe počinju da
postavljaju pitanja katoličkoj crkvi
• Italijanski učeni ljudi su pokazali veliko
interesovanje za antičku književnost
Grka i Rimljana
• Ovaj interes za antiku je nazvan
renesansa
• Humanisti su proučavali grčka i
latinska dela, stare rukopise pa čak i
pokušavali da prepisuju njihova dela
• Humanisti se dive antičkoj, grčkoj i
rimskoj kulturi
• Humanisti usvajaju mnoga rimska i
grčka shvatanja
• 1.) nastoje da ispune dnevni život
• 2.) svaki čovek je značajan
• 3.) idealan čovek—onaj koji radi bilo
šta
• Humanisti počinju da otvaraju škole da
bi predstavili antiku ljudima
• Humanističke škole su imale četiri
predmeta:
– 1.) Istoriju
– 2.) Filozofiju
– 3.) Latinski jezik
– 4.) Grčki jezik
• Humanisti su doneli novi način pisanja
—udaljavali su se od religije
• Pisci pišu o dnevnom životu i
osećanjima
 Italijanska renesansa

• Kolevka humanizma i renesanse bilo

je Apeninsko poluostrvo
• Italija je imala idealnu lokaciju:
– Blizu Vizantije
– Centar trgovine na Mediteranu
 Italianski gradski život

• Feudalizam je rano propao u Italiji

• Većina Italianskih gradova su bili
bogati i nezavisni (gradovi-države)
 Italijanski gradski život
• U italijanskim gradovima (državama)
uspostavnjen je novi društveni poredak zato
što su novac i bogatstvo bili važniji od
posedovanja zemlje
1.) Bogati trgovci i bankari
2.) Srednja klasa (umetnici i zanatlije)
3.) Niža klasa (siromašni radnici)
4.) Kmetovi-seljaci
• Tri važna grada (države) su odigrala
važnu ulogu u italijanskoj renesansi ce
– 1.) Firenca
– 2.) Rim
– 3.) Venecija
Venecija

Firenca

Rim
 Firenca, Italija
• Renesansa je počela u Firenci
• Firencom je vladala porodica Mediči
• Članovi porodice Mediči su dozvolili
humanistima da šire svoj uticaj, pa su
ih čak i podržavali i finansirali
 Firenca, Italija

• Prvi vladar iz porodice Mediči bio je

Kozmo de Mediči
 Firenca, Italija

• Kozmo je nametnuo velike poreze

stanovništvu grada
• Pare je trošio da poboljša i ulepša
grad
 Firenca, Italija

• Njegov naslednik, unuk Lorenco je

zadržao velike poreze
• Lorenco je trošio pare na umetnike i
pisce
 Rim, Italija
• Centar pokreta se u prvoj polovini XVI veka
premestio u Rim
• Rim je kontrolisao PAPA
• Različite pape su izgradile grad
• Pape su angažovale brojne umetnike da
dekorišu katedrale i crkve
 Rim, Italija

• Katedrala Sv. Petera je izgrađena u to

vreme
 Rim, Italija
• Renesansne pape su postali veoma
podmitljivi i pokvareni, i više su bavili
novcem i politikom nego o duhovnim
stvarima
• Pape su trošile pare na luksuz
Izuzetan položaj na
Jadranskom moru
 Glavna evropska
luka
Mletačka republika
 Istra, Dalmacija
(izuzev
Dubrovnika)
 Venecija, Italija

• Venecija je imala veoma dobar

geografski položaj
• Venecija je imala monopol u trgovini
sa Azijom
• Venecija je bila najbogatiji grad-država
u Italiji
 Venecija, Italija

• Venecija je imala republikansku formu

vlade na čijem čelu se nalazio DUŽD
• Humanistički
predstavnici:
Dante Aligijeri,
Frančesko
Petrarka,
Đovani Bokačo.
 Dante Aligijeri (1265 –1321)
• Pesnik iz Firence
• Njegovo najveće djelo, Božanstvena komedija, je
kulminacija srednjovjekovnog pogleda na svijet.
• Božanstvena komedija opisuje Danteov put kroz
pakao, čistilište i raj vođen prvo rimskim epskim
pesnikom Virgilijem a kasnije svojom voljenom
Beatris.
Dante Aligijeri
 Frančesko Petrarka

•italijanski pesnik koji se smatra začetnikom

humanizma u Italiji
•uvodi novu formu dela- sonet
•Nov način da se predstave ideje kroz
poeziju
• Nikolo Makjaveli—" Vladalac"
• " Vladalac" je knjiga o italijanskoj vladi
• Makjaveli je podržavao ideju o apsolutnoj
vladavini
• "U nastojanju da očuva moć, vladar mora
uraditi i neke loše (zle stvari)"
• "Cilj opravdava sredstvo" - MAKJAVELIZAM
Petrarka Makjaveli
SLIKARSTVO VAJARSTVO
• interesovanje za • rad u bronzi
prirodu • spomenici po
• rad po živim trgovima
modelima • naga figura
• portret • briga o anatomiji
• otkrivanje tela
perspektive i
trodimenzionalnog
prostora
• proučavanje
anatomije lj. tela;
proporcija
 TEME

• U slikarstvu su osim
crkvenih slika prisutni:
• istorijske, mitološke
kompozicije i portreti;
• događaji i ljudi
savremenog života;
• priroda.
 Moj sine,
HEJ!umetnost
renesansna
slavi JA SAM
lepotu GO!!! tela.
ljudskog

RENESANSA
Vajari: Slikari: Arhitekte:
Donatelo Mikelanđelo Botičeli ۩ Brunalesku

Mikelanđelo Leonardo Da Vinči Rafael

۩ Perspektiva
۩ Antika
۩ Ravnoteža/Geome
trija
۩ Individualizam
۩ Svetlo/Senke
Srednjovekovno
slikarstvo
 Razlika u slikarstvu

Srednji vek Renesansa

 Razlika u slikarstvu

Srednji vek
Renesansa
 Umetničko dostignuće

• Arhitektura
• Filipo Brunelesku je izgradio kupolu u
firentinskoj katedrali
Brunelesčijeva
kupola
 Umetničko dostignuće
• Rani renesansni vajari su kopirali antička dela
• Statue su bile realistične
• Renesansni slikari su koristili nove tehnike da
bi prealno predstavili slike u svom radu
 Umetničko dostignuće

• Donatelo je bio vajar

• On je prvi upotrebio bronzu od
antičkog doba
Konjanik David
Donatelo
Slikar, vajar i
arhitekta
Studirao je ljudsku
anatomiju i to mu je
pomoglo kod formi
ljudskih figura
najznačajnija
vajarska dela su mu
David, Bogorodica
sa Hristom (Pieta) i
Mojsije
Oslikao je plafon u
Sikstinskoj kapeli
David
Bogorodica sa Hristom (Pieta)
Mojsije
 Sikstinska
kapela

Mikelanđelova freska koja pokriva plafon kapelu u

Vatikanu je verovatno najveće dostignuće renasansne
umetnosti
Sikstinska kapela
 Stvaranje Adama
Stvaranje Eve

Poslednji sud
Razdvajanje svetla i mraka
Sikstinska kapela- delovi
Plafon Sikstinske kapele
Stvaranje Sunca, Zemlje i
Meseca
Težio je da
slika
realistično
Arhitekta,
muzičar,
inžinjer,
naučnik,
pronalazač
Mona Liza
(1503-1506)
Poslednja
večera (1495)
Leonardov helikopter
Prvi tenk
Leonardo, “Uneverzalni čovek”
Poreklom iz
Firence
Učili ga
Mikelanđelo i
da Vinči.
Madonino
venčanje
(1504).
Poznat po
svojim
Madonama
Rafaelo: Kolonska Madona, 1515
Rafaelo Sancio
Madone
Rafaelo Sancio

Sikstinska
madona
 Rafaelo Sancio

Sikstinska
madona
(detalj)
• "Atinska škola"
• Aristotel i Platon u sredini
• Portreti savremenih ličnosti
• Rafael je sahranjen u Panteonu. Jedini
umetnik koji je sahranjen tamo.
Pravo ime:
Ticijan
Veničelo
(1485-1578)
Najveći
slikar
venecijanske
škole
 Bahus i
Obožavanje Arijadna
Venere
Čovek sa
crvenom
kapom
Karlo V
Žena sa
ogledalom
Botičeli Rađanje Venere
 Oko 1450. godine Johan Gutenberg je
razvio metalnu štampariju sa pokretnim
slovima
 Ovaj pronalazak je omogućio da se stvara
više knjiga koje su sada postale jeftinije
Gutenbergova Biblija
 NEMAČKA

 Hrišćanski humanisti su želeli da se crkva

vrati svom originalu - svojim korenima
 Najpoznatiji hrišćanski humanista bio je
Erazmo Deziderije poznat kao
Roterdamski
 Erazmo je isticao da njegove kolege,
sveštenici, treba da znaju da čitaju na
grčkom i hebrejskom da bi mogli da čitaju
Bibliju u originalnoj verziji
Erazmo Roterdamski
 NEMAČKA
 Albreht Direr je još jedan umetnik poznat
po renesansnom radu
 On je slikao i rezbario na drvetu
Albreht Direr - Autoportret
Albreht Direr - drvorez
 Direr

Četiri jahača
apokalipse
drvorez
Albrecht Direr
Hijeronimus
Boš
Holandski renesansni slikar .
Boš se rodio kao
„Jheronimus“ ( ili kao Jeroen) -
van Aken, ali je veliki broj svojih
radova potpisao kao „Boš“,
imenom koje je izvedeno od
mesta njegovog rođenja
Prvi slikar pejsaža raspoloženja
Hijeronimus Boš
"Vrt uživanja"
 Hijeronimus
Boš

 Stvaranje
svijeta: Treći
dan
 Piter Brojgel Stariji
Svrštavaju ga u
flamanske/holandske renesansne
slikare .
Na početku karijere je slikao
pejsaže.
Stvorio je veliki broj bakroreza i
među najpoznatije spada serija
grafika „Sedam smrtnih
grehova“
 Piter Brojgel Stariji

Popis stanovništva u Bethlehemu

Piter Brojgel Stariji

Vavilonska kula
Piter Brojgel Stariji
Zimski pejzaž
Piter Brojgel Stariji
Žetva
 Piter Brojgel Stariji
Slepac vodi slepce
Piter Brojgel Stariji
Seoska svadba
Piter Brojgel Stariji
Dečija igra
 Engleski humanisti
 Tomas Mor je bio veoma poznati engleski
humanista
 Kritikovao je englesko društvo u knjizi
Utopia
 Zalagao se za ukidanje novčane ekonomije
i privatnog vlasništva
Tomas Mor
 Engleska renesansa
 Viljem Šekspir je verovatno najpoznatiji
engleski renesansni pisac
 Pisao je drame, sonete i eseje
 Romeo i Julija, Makbet, Hamlet, Julije
Cezar, Ričard III, Henri V, Otelo, i dr.
Viljem Šekespir
Erazmo
Holandski humanista
Erazmo Deziderije
(Roterdamski)
Prijatelj Tomasa Mora
"Pohvala ludosti"
• Satira na neuku i lenju
raspuštenost samostanaca, nadutu
učenost teologa i gramziv nemoral
visoke crkvene hijerarhije; ovaj je
tekst i danas Erazmovo
najpoznatije i najprevođenije djelo
 Migel de Servantes
 Španski pisac
 Uz Šekspira
najveći pisac
kasne renesanse
 Pisac prvog
modernog romana
- "Don Kihot"
 Don Kihot

Doslovno: Umišljeni plemić

Satira o neustrašivim viteškim podvizima
Kritika društvenih okolnosti
Vrhunac španske i svetske književnosti
 Francuska renesansa
 Dvorci—zamkovi su građeni mešavinom
gotskog i klasičnog stila
 Francuski pisci su pisali sonete, satire,
smešne priče i parodije
 Fransoa Rable

 Najkrupnija figura
francuske renesanse
 U mladosti je bio monah
(franjevac pa
benediktanac).
 Osumnjičen da čita
„jeretičke“ knjige, napušta
manastir, studira medicinu i
sprijateljuje se s istaknutim
humanistima.
 Životno delo mu je
fantastično - satirični roman
„Gargantua i Pantagruel“
 Gargantua i Pantagruel
 Satirična alegorija o dva džina Gargantui
(otac) i Pantagruelu (sinu), njihovom
životu, čudesnom rođenju, školovanju i
fantastičnim dogodovštinama
 Izražene ideje pravde, dobrote, čovečnosti,
kulture i tolerancije.
 Gargantua i Pantagruel je po formi
pustolovno-satirični roman. Sastoji se od 5
knjiga, od kojih je jedna o Gargantui, a 4 o
Pantagruelu.