Kurikulum Standard Sekolah

1
 MODUL
Standard 3.1 Pembangunan Algoritma
kandungan:
Standard 3.1.1 Menulis pseudokod dan melukis carta alir
pembelajaran: pelbagai pilihan dalam penyelesaian
masalah.
3.1.2 Menulis pseudokod dan melukis carta alir
yang melibatkan ulangan.
3.1.3 Mengesan ralat daripada pseudokod dan
carta alir dalam penyelesaian masalah.
3.1.4 Menghasilkan pseudokod dan carta alir
yang melibatkan gabungan pelbagai pilihan
dan ulangan.

Masa: 60 minit

NOTA RUJUKAN
Struktur Kawalan Pilihan

2
Adalah arahan yang menentukan pergerakan arahan atur cara berdasarkan
kepada syarat yang diberikan. Arahan ini tidak mengulang pelaksanaan atur
cara kerana ia bukan arahan ulangan. Terdapat tiga jenis struktur pilihan, iaitu
pilihan tunggal, pilihan berganda, dan pilihan pelbagai.

Struktur Kawalan Pilihan tunggal

Struktur satu pilihan bermaksud jika syarat yang diberikan betul, laksanakan
arahan pilihan. Jika syarat palsu, pilihan yang disedia akan diabaikan. Pilihan
akan dilaksanakan berdasarkan syarat yang telah dipenuhi. Penggunaannya
adalah seperti berikut:

if (syarat)

bahagian benar;

Struktur Kawalan Pilihan Berganda

if (syarat)

bahagian benar;

else

bahagian palsu

Struktur Kawalan Pilihan Pelbagai

if (syarat1)
bahagian benar1;

3
 else if (syarat2)
bahagian benar2;
else if (syarat3)
bahagian enar3; :
else bahagian palsu

Struktur Kawalan Ulangan

Struktur ulangan juga dikenali sebagai struktur gelung. Gelung merupakan satu
set arahan yang dilaksanakan secara berulangan sehingga syarat yang
ditetapkan ditemui. Apabila syarat dipenuhi atur cara akan melangkah ke
arahan seterusnya selepas gelung. Terdapat tiga jenis gelung iaitu:
1. While
2. Do-while

1. While
Struktur ini mempunyai syarat kawalan di bahagian atas struktur. Jika syarat
itu benar, maka ulangan akan dibuat sehinggalah syarat tersebut menjadi
tidak benar atau palsu. Penggunaannya adalah seperti berikut :
WHILE ( syarat )

4
 Kenyataan;

Blok kenyataan akan dilaksanakan berulang-ulang selagi syarat adalah

BENAR.

2. Do-while
Digunakan untuk mengulang arahan yang sama untuk beberapa kali. Nilai
akan sentiasa berubah setiap kali arahan berulang.
Arahan akan diulang sehingga syarat tersebut menjadi benar.
Penggunaannya adalah seperti berikut :
DO
Kenyataan
WHILE (syarat)

Contoh 1: Pseudokod dan carta alir bagi struktur kawalan pilihan pelbagai
Situasi: Ruby baru sahaja selesai menduduki ujian bulanan. Beliau telah
mendapat markah bagi setiap mata pelajaran. Ibu bapa beliau ingin
mengetahui gred bagi mata pelajaran yang telah diperoleh oleh Ruby.

Penyelesaian Masalah:
Penyataan Masalah: Mengetahui gred mata pelajaran berdasarkan markah.

Input Proses Output

5
 Penetapan gred Gred
Markah Memasukkan
Tidak Markah markah
Mula>=
berdasarkan markah.
Ya Papar Gred A
Ya
80
Algoritma:
1. Memasukkan markah
2. Jika markah >= 80 maka papar gred A
3. Selain itu Jika markah >= 70 maka papar gred B
4. Selain itu Jika markah >= 60 maka papar gred C
5. Selain itu Jika markah >= 50 maka papar gred D
6. Selain itu papar gred E

Kod Pseudo:
7. Mula
8. Memasukkan markah
9. Jika markah >= 80 maka papar gred A
10. Selain itu Jika markah >= 70 maka papar gred B
11. Selain itu Jika markah >= 60 maka papar gred C
12. Selain itu Jika markah >= 50 maka papar gred D
13. Selain itu papar gred E
14. Tamat

Carta Alir

6
 Tidak
Tidak Markah
Tamat>= Ya Papar Gred C
B
Ya
Ya
Tidak Markah Papar
PaparGred
GredED
Markah <=
70
Markah >=
>=
39
50
60

Contoh 2: Pseudokod dan carta alir bagi struktur kawalan pilihan pelbagai

7
Situasi: Daniel dan rakan sekelasnya ingin menonton wayang. Beliau membeli
tiket wayang secara atas talian. Mereka tidak pasti kategori wayang yang sesuai
untuk peringkat umur mereka. Oleh itu mereka perlu menyatakan umur untuk
membeli tiket wayang tersebut.

Penyelesaian Masalah:
Penyataan Masalah: Mengetahui kategori wayang yang sesuai dengan
peringkat umur.

Input Proses Output

Umur Penetapan kategori Kategori wayang
wayang berdasrkan mengikut umur
umur.

Algoritma:
1. Memasukkan umur untuk membeli tiket wayang
2. Jika umur >= 18 maka papar Kategori 18
3. Selain itu jika umur >= 13 maka papar Ketegori P13
Selain itu papar Kategori U

Kod Pseudo:
4. Mula
5. Memasukkan umur untuk membeli tiket wayang
6. Jika umur >= 18 maka papar Kategori 18
7. Selain itu jika umur >= 13 maka papar Ketegori P13
8. Selain itu papar Kategori U
9. Tamat

Carta Alir

8
MemasukkanTidak
umur Ya
Mula
Tamat 13
Kategori Ya Kategori 18
Umur
Umur >=
>= 18 Kategori P13
menonton
Umum wayang

9
Contoh 3: Pseudokod dan carta alir bagi struktur kawalan ulangan While dan
Do….While

10
Situasi: Cikgu Aini telah memberi satu tugasan berkumpulan kepada murid-
murid kelas 1 Amanah. Ketua kumpulan telah ditentukan dan mereka perlu
membentuk satu kumpulan yang mengandungi lima orang ahli.

Penyelesaian Masalah:
Penyataan Masalah: Mencari ahli kumpulan seramai 5 orang.

Input Proses Output

Ahli kumpulan Mencari ahli kumpulan Kumpulan terdiri
daripada 5 orang ahli

Algoritma:
1. Ketua kumpulan mencari ahli ke 2 kumpulan
2. Mencari ahli 3 kumpulan
3. Mencari ahli 4 kumpulan
4. Mencari ahli 5 kumpulan
5. Satu kumpulan yang mengandungi 5 ahli telah terbentuk

1. while : perulangan while digunakan pada ketika kita tidak mengetahui

jumlah perulangan yang akan dilakukan tetapi mengetahui syarat
dilakukan perulangan.

11
Psedukod
MULA
while (selagi ahli tidak cukup 5 orang
cari ahli
ulang sehingga ahli cukup 5 orang
TAMAT

Carta alir

Tidak
Adakah ahli < 6 orang

Ya

Papar jumlah ahli

Ahli = ahli + 1

12
 Nota: Selagi ahli tidak cukup 5 orang, cari ahli.

Ahli = ahli + 1

Papar jumlah ahli

Ya
Adakah ahli < 6 orang

Tidak
2. do-while : perulangan yang hampir sama dengan while namun,
pernyataan akan dilakukan terlebih dahulu kemudian dilakukan
penyemakan.
Contoh :

Psedukod
MULA
Do (cari ahli sehingga cukup 5 orang)
while
ulang cari ahli selagi ahli kurang 6 orang
TAMAT

Carta Alir

13
 Nota: Cari ahli sehingga cukup 5. Perhatikan!
Ralat
penggunaan while diletakkan diakhir itu ertinya
penyemakan syarat dilakukan pada akhir.
orang

MENGESAN RALAT DALAM PSEUDOKOD

SITUASI : Diana ingin membeli sehelai baju berharga RM50.00 tetapi dia
hanya mempunyai duit RM20 sahaja. Dia perlu menabung sehingga cukup
RM50 supaya dapat membeli baju tersebut.
Psedukod
MULA
Duit sedia ada RM20
Simpan duit
Jika duit cukup RM50 maka simpan lagi
Selain itu beli baju
TAMAT

14
 MULA

Masukkan umur

Tidak
e
Papar KANAK-KANAK
Jika 3 ≤ umur ≤12
dan HARGA RM10

Yae

Papar DEWASA dan

MENGESAN RALAT DALAM
HARGA RM 15 CARTA ALIR

SITUASI : Adam dan keluarganya ingin melawat Zoo Negara. Gambar di

bawah menunjukkan bayaran masuk ke Zoo Negara. Mereka telah sampai di
Zoo Negara dan ingin TAMA
membeli tiket masuk. Mereka sekeluarga telah
membawa MyKid dan MyKad masing-masing.

15
Ralat
Terdapat 3 kemungkinan ralat yang boleh dierikan.
1. Syarat
2. Pilihan Ya dan Tidak
3. Output

16
17