Professional Documents
Culture Documents
آدرس ،تلفن ثابت و همراه :تهران-خیابان گلبرگ غربی -کوچه صفایی-پالک 09128554419 -228
ظرفيت استاد راهنما و استاد مشاور بر اساس بخشنامه 73/28996مورخ 93/2/15بررسي گردید و انتخاب اساتيد توسط
دانشجو بالمانع مي باشد ،انتخاب اساتيد بدليل تکميل ظرفيت استاد راهنما /استاد مشاور امکان پذیر نمي باشد.
اینجانب هادی نوری زادگان با توجه به آگاهي از تکميل ظرفيت استاد راهنما/استاد مشاور تعهد مي نمایم که عواقب ناشي
از تاخير در صدور کد شناسایي پایان نامه را پذیرفته و حق هر گونه اعتراض را از خود سلب مي نمایم.
این قسمت توسط گروه آموزشي و پژوهش دانشکده تکميل خواهد شد
تاریخ دریافت پروپوزال توسط گروه آموزشي
1
عنوان تحقيق به فارسي
شبیه سازی رفتار یکی از مخازن نفتی غرب ایران (میدان دهلران) با استفاده از مدل کوپل جریان سیال و ژئومکانیک
کد ملي محل تولد شش نام پدر پایه مرتبه علمي نام و نام خانوادگي مسئوليت
مشاور
2
-4-2اهميت و اهداف تحقيق:
امروزه مدیریت صحیح مخازن هیدروکربوری مستلزم شناخت و توصیف دقیق مخزن و پارامتر های آن می باشد و تغییرات تنش های برجای مخزن
ناشی از تخلیه کمک بسیار زیادی در توصیف هرچه بهتر مخزن می کند .بطوری که مدل کوپل ژئومکانیکی مخزن ،مبنای تصمیم گیری بسیار
مناسبی برای آینده مخزن و اجرای هرنوع سناریوی بهبود/ازدیاد برداشت از آن خواهد بود .مهمترین کاربردهای این مدل در ارتباط با مهندسی
مخزن عبارت اند از:
پیش بینی بهتر اثر سناریوهای تزریق و ازدیاد برداشت در مخزن •
پیش بینی فشار منفذی •
مطالعه مخازن غیرمعمول بویژه مخازن با جورشدگی ضعیف،گسل دار و ترکدار •
پیش بینی وضعیت پارامترهای مخزن همچون نفوذپذیری و تخلخل در اثر تخلیه •
پیش بینی بهینه سازی محل چاه ها و مسیر حفاری چاه ها •
تعیین دقیق تر پارامترهای ژئومکانیکی مؤثر برای انجام شکاف هیدرولیکی •
مطالعات مربوط به رفتار مقاومتی -دمایی مخزن •
مطالعات مربوط به نحوه تکمیل چاه و پیش بینی تولید •
پیش بینی اثرات ژئوشیمیایی که تزریق گاز و سایر رو شهای ازدیاد برداشت روی مخزن و سنگ پوش خواهند گذاشت •
فشردگی و فرونشست مخزن ناشی از تولید در باز ههای زمانی •
بطور کلی اهمیت مطالعات مدل کوپل ژئومکانیکی مخزن تا بدانجا می باشد که بدون این مطالعه امر توسعه مخزن با عدم قطعیت و ریسک های
بسیاری مواجه است .ژئومکانیک به عنوان دانشی نوپا در جهت بهینه سازی برداشت از مخزن ،کاهش ریسک ها و کاهش هزینه های توسعه در
کنار جلوگیری از خسارات شدید اقتصادی ،کمک زیادی به فرآیند مدیریت مخزن می کند.
در این تحقیق هدف مدل سازی کوپل جریان سیال و ژئومکانیک یکی از میادین نفتی غرب ایران (میدان دهلران ،سازند سروک) با استفاده از نرم
افزار های اجزا محدود و بررسی شرایط آتی و پیش بینی تولید می باشد.
میدان دهلران با توجه به اینکه از میادین مشترک با کشور عراق به شمار می رود و عمده چاه های این میدان با دشواری های خاص بصورت افقی و
انحرافی حفاری می شود از میادین استراتژیک بشمار رفته و لذا پیش بینی و ارزیابی شرایط تولید این میدان از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.
در این مطالعه سعی برآن است که با استفاده از اطالعات موجود از چاه های میدان دهلران ،مدل ژئومکانیکی مخزن سروک ساخته شود .در این
میدان اطالعات مربوط به بررسی پایداری چاه وجود دارد و به همین دلیل محاسبه پارامترهای االستیک سنگ با دقت بیشتری انجام میگیرد.
-5-2جنبه نوآوری و جدید بودن تحقيق در چيست؟ (تایيد استاد راهنما و استاد مشاور مبني بر تکراری نبودن تحقيق
الزامي مي باشد).
در دهه اخیر به اهمیت درنظر گرفتن پارامتر های مخزنی به دلیل تحلیل چندجانبه در مخازن هیدروکربوری تأکید زیادی شده است .طی سالهای
اخیر ،شرکتهای بین المللی نفتی و خدماتی همچون اِنی ایتالیا ،توتال ،بیپی ،اکسون-موبیل ،شل ،شلمبرژه و ...با توجه به اهمیت چنین مطالعات در
بخشهای مطالعات مهندسی خود اقدام به ایجاد واحدهای پژوهش و توسعه ژئومکانیک مخزن نموده اند .شرکت خدماتی نفتی شلمبرژه از پیشگامان
مدلسازی ژئومکانیکی بوده که در نیم دهه گذشته توانسته است در نرم افزارهای تجاری خود ،مدلسازی ژئومکانیکی را جای دهد.
در مطالعه ای ارزشمند ،یک الگوریتم ریاضی برای مدل سازی خواص ژئومکانیکی سازندهای خوف و پری خوف در میدان قوار عربستان ،ارائه
شده است .این الگوریتم روشی برای محاسبه خصوصیات مکانیکی سنگ و مقدار تنش افقی برجا با استفاده از داده های نمودارهای صوتی فشاری
و برشی است .آن ها نشان دادند که وجود جزء تکتونیکی معادله تخمین تنش افقفی حداقل به عنوان تابعی از مدول یانگ بدلیل وجود نیرو های
تکتونیکی که روی این مخازن عمیق عمل می کنند ضرروی می باشد.
در مطالعه ای دیگر ،محققین برای پیش بینی خواص مکانیکی سنگ در سازند کربناته عرب در میدان قوار عربستان از نمودارهای کابلی چاه استفاده
کردنداز آنجایی که خواص مکانیکی سنگ نمی توانند به طور مستقیم از اطالعات نمودارها تخمین زده شوند ،باید از یک روش غیرمستقیم استفاده
3
کرد .چنین روشی نمودارهای Vpرا به پارامترهای مکانیکی سنگ به دست آمده از آزمایشگاه مرتبط سازد و یک سری روابط ایجاد می شوند .به
دلیل کمبود روش های تئوری بیشتر تالش ها برای تخمین خواص مکانیکی بر اساس روابط تجربی می باشند .در یک تحقیق ،گروهی از محققان
مشکالت ناپایداری چاه به وجود آمده در یک مخزن ماسه ای در عربستان را بررسی کردند آن ها با مجموعه ای از آنالیزهای آماری و ساخت مدل
ژئومکانیکی دالیل ناپایداری چاه را شناسایی و پنجره وزن گل ایمن برای حفاری این سازند را پیش بینی کردند.
در میدانی در عمان ،مطالعه ای برای ساخت مدل ژئومکانیکی با در نظر گرفتن عوامل مؤثر در تراکم یک سازند کربناته انجام شد و توسط این
مدل ،میزان فرونشست میدان در سال های آینده پیش بینی شد.
در تحقیقی دیگر ،مدل ژئومکانیکی سه بعدی سازند خوف در میدان قوار عربستان تهیه شده است .در این مطالعه در چاههای مورد نظر ،روابطی بین
ویژگی های ژئومکانیکی و زمین شناسی معرفی شده است .این روابط به همراه یک مدل زمین شناسی ،برای به تصویر کشیدن ویژگی های
ژئومکانیکی سازند در فضای سه بعدی بین چاه ها استفاده شده اند .اعمال ویژگی های ژئومکانیکی در مدل زمین شناسی بدین صورت انجام شده
است :مدل سازی با استفاده از لرزه نگاری ،مدل سازی با استفاده از نمودارگیری چاه ها و مدل سازی با استفاده از نمودار گیری چاه به همراه
تخلخل سه بعدی سازند.
در مطالعه ای دیگر عده ای از محققین از مدل ژئومکانیکی استفاده کرده و بهترین مسیر و جهت حفاری چاه های عمیق گازی در میدانی در
عربستان را با در نظر گرفتن جهت تنش-های برجا ،شناسایی کردند.
در مطالعه ای دیگر ،محققین ناپایداری شیل نهر عمر در میدان زکوم امارات را مورد بررسی قرار دادند .در این مطالعه ،برای انجام آزمایشهای
مکانیکی روی سنگ روش جدیدی معرفی شد که در آن از ابزار آزمایش برش مستقیم شیبدار برای نمونه های مغزه در اندازه های کوچک تر
استفاده می شود.
متاسفانه در کشور ما بی توجهی به مطالعاتی ژئومکانیک و جریان سیال موجب میلیون ها دالر هزینه اضافی در حفاری ،بهینه سازی مشبک کاری،
بهینه سازی برداشت ،مچالگی لوله جداری و ....شده است .درحالیکه با اندک مطالعه ای می توان هزینه ها را مدیریت نمود .از طرفی هزینه هایی
وجود دارند که شاید در کوتاه مدت دیده نشوند اما قطعاً در طول عمر میدان خود را نشان می دهند .ضرر این هزینه ها بسیار کالن خواهد بود و
صرفاً با یک نگاه بلند مدت به مدیریت مخزن می توان آنها را کنترل کرد.
-6-2روش تحقيق:
-1-6-2نوع روش تحقيق:
در این تحقیق جهت مدل سازی کوپل جریان سیال و ژئومکانیک یکی از میادین نفتی غرب ایران (میدان دهلران ،سازند سروک) از نرم افزار های
اجزا محدود استفاده می شود .از نرم افزار های معتبر در این زمینه می توان به نرم افزار های اکیلیبس ،ویسیج ،ژئوسوییت ،کامسول و یا اباکوس نام
برد .پارامتر های مخزنی مانند تراوایی ،تخلخل ،ضریب حجمی در حین تولید و تحت تاثیر تنش های برجا بررسی شده و تاثیر آن در شرایط بدون
تاثیر ژئومکانیک نیز ارزیابی می شود.
ساخت مدل سه بُعدی ژئومکانیکی و کوپل با جریان سیال نیازمند برخی داده های آزمایشگاهی و شبیه سازی است .برخی از داده ها با استفاده از
مطالعات صورت گرفته در شرکت نفت مربوط به پایداری چاه اخذ می گردد .برخی از داده ها نیز با توجه به مد لسازی استاتیکی مخزن به دست
می آید .در مواردی که داده های آزمایشگاهی و تجربی دسترس نباشد ،از برخی روابط تجربی موجود در مقاالت علمی با در نظر گرفتن شرایط
معادالت می توان استفاده نمود .چالش اصلی ،تعیین و نحوه توزیع تنش های برجای نواحی مختلف مخزن است که همانطور که گفته شد از
مطالعات صورت گرفته در شرکت نفت مناطق مرکزی مربوط به میدان مورد مطالعه در دسترس می باشد.
4
-2-6-2روش گرد آوری اطالعات (ميداني ،کتابخانه ای و غيره):
برای ساخت مدل کوپل ژئومکانیک مخزن عمدتاً 4نوع داده مورد نیاز می باشد که عبارتند از:
-1هندسه مخزن (گسل ها و لیتولوژی مخزن)
-2پارامتر های جنس مواد مانند خواص مکانیکی سنگ ها
-3شرایط مرزی میدان
-4داده های کالیبراسیون
برخی از داده های فوق با استفاده از اطالعات کتابخانه ای شامل بررسی مقاالت و کتب قابل استخراج می باشد .برخی دیگر نیز از مطالعات صورت
گرفته در شرکت نفت قابل استخراج می باشد.
استاد راهنما
استاد مشاور
الف) موضوع تحقیق پایان نامه خانم /آقای ..............................در جلسه مورخ ............................شماره جلسه ..........................گروه تخصصی
مطرح و مورد تایید قرار گرفت قرار نگرفت .
6
تاریخ و امضاء /مدیر گروه
3
4
5
6
7
8
9
ب) موضوع تحقیق پایان نامه خانم /آقای ..............................در جلسه مورخ ............................شماره جلسه ..........................شورای پژوهشی
دانشکده مطرح:
-1مورد تایید قرار گرفت و اخذ کد پایان نامه طبق مقررات بالمانع می باشد.
-2مورد تایید قرار نگرفت و پس از اصالحات ذیل در جلسه شورای پژوهشی دانشکده مجددا بررسی گردد.
.....................................................