Ang Linguistika, linggwistika o palawikaan[1][2][3][4] ang pag-aaral sa wika ng tao at tinatawag na

isang linguista o linggwista ang mga dalubhasa dito. Maaaring isadiwa ang pag-aaral ng linguistika sa tatlong

malalaking aksis, isinisalarawan ang kanyang mga dulo ng sumusunod:

Pagsusuri sa palawikaan

 Sinkronika at diakronika (synchronic and diachronic) - Binabahala ng sinkronika na pag-aaral ng wika ang

kanyang anyo sa isang bigay na sandali samantala sinasakop ng diakronika na pag-aaral ang kasaysayan ng
isang (grupo ng) wika at ang pagbabago ng kayarian sa palipas ng panahon.

 Teoretiko at nilapat - Binabahala ng linggwistikang teoretiko ang mga framework para isalarawan ang kanya-

kanyang wika at teoriya tungkol sa unibersal na aspekto ng wika samantala ang nilalapat ng linggwistikang
nilapat ang mga teoriyang ito sa ibang larangan.

 Kontekstwal at malaya - Binabahala ng linggwistikang kontekstwal kung papaano iangkop ang wika sa mundo:

ang kanyang tungkulin sa lipunan, paano ito nakuha, paano ito nilikha at namataan. Binabahala naman ng

malayang linggwistika ang wika para sa kanyang sariling kapakinabangan, maliban sa panlabas na kaugnay na
wika.
Mga sanggunian

1. ↑ Fromkin, Victoria; Bruce Hayes; Susan Curtiss, Anna Szabolcsi, Tim Stowell, Donca Steriade (2000). Linguistics: An

Introduction to Linguistic Theory. Oxford: Blackwell. p. 3. ISBN 0631197117.

2. ↑ Martinet, André (1960). Elements of General Linguistics. Tr. Elisabeth Palmer (Studies in General Linguistics, vol. i.).

London: Faber. p. 15.

3. ↑ Halliday, Michael A. K.; Jonathan Webster (2006). On Language and Linguistics. Continuum International Publishing

Group. p. vii.ISBN 0826488242.

4. ↑ Greenberg, Joseph (1948). "Linguistics and ethnology". Southwestern Journal of Anthropology 4: 140–47.

 1. Kasaysayan ngLinggwistika

 A. Kasaysayan ng Linggwistika2.

 Bakit ganito o gayon ang tawag sa ganito o ganiyong bagay? … atbp.Ano ang
relasyon ng katawagan at ng bagay na tinutukoy nito? Papaano nalikha ang unang
salita? Bakit hindi magkakatulad ang mga wikang sinasalita ng tao? 3. •
Masasabing nagsimula ang maagham napag-aaral sa wika mula nang magtanung-
tanong ang tao ng ganito:

 Sinasabing ang pagkakaroon ng iba‘t- ibang wika sa daigdig ay parusa ng Diyos sa

pagmamalabis ng tao (gaya ng natalakay sa kabanata I). Sinasabing nilikha ng Diyos
ang wika.  Sa kanila nagbuhat ang mga unang sagot sa mga gayong katanungan.
4. • Mga Teologo(Theologians)

 5. • Subalit ang mga palaaral nang unangpanahon, tulad nina Plato at Socrates, ay
hindinasiyahan sa mga ganong paliwanag ngsimbahan.• Nagsimula silang maglimi
 tungkol sa wika.• Sa kanilang mga sinulat ay mababakas angkanilang halos walang
katapusang pagtatalu-talo tungkol sa pinagmulan at kakanyahan ngwika.

 6. • Mga mambabalarilang Hindu Kauna-unahang pangkat na kinilala sa larangan ng

linggwistika.

 Mahabang panahong hindi nila ginalaw angistilo ng lenggwahe ng nasabing mga

himnokahit nakaiwanan na ng panahon sapaniniwalang paglapastangan sa gawa
ngDiyos ang anumang isasagawang pagbabagodito. Nang panahong iyon,
naniniwala ang mgatao na wika ng Diyos ang ginamit samatatandang banal na himno
ng Ebreo.7.

 8. • Subalit nagpunyagi ang mga palaaral naHindu. Sinuri nila ang matandang
wikangginamit sa nasabing mga himno—sapalatunugan, palabuuan, palaugnayan,
salayuning makatulong sa pagpaliwanag ngdiwa ng halos di maunawaang mga himno.

 9. • Ang mga pagsusuring isinagawa ng mgamambabalarilang Hindu ay naging simula

ng mgapag-aaral sa ibang wika sa Europa.• Mapapatunayan ito sa mga
terminolohiyangteknikal na ginamit ng mga unangmambabalarilang Hindu na
hangggang sakasalukuyan ay ginagamit pa ng mga makabagongmambabalarila at
linggwista.

 10. • Sa mga wikang Griyego at Latin,unang nagkaanyo ang wika sa tunay

nakahulugan nito, sapagkat ang mgawikang ito ang dalawang magkasunodna wikang
unang nalinang atlumaganap nang puspusan sa Europang panahong iyon.

 Aristotle at ang pangkat ng mga Stoics Ilan lang sa mga linggwistang laging
nababanggit nang mga panahong yaon. Itinuturing na syang nagsipanguna sa
larangan ng agham –wika.11. • Mapapansing kung saan unang nalinang
angsibilisasyon ay doon din unang nagkaanyo angkauna-unahang maagham na
pagsusuri sa wika.

 Hindi gaanong umunlad ang agham-wika sapagkat ang napagtuunang-pansin ng mga

palaaral noon ay kung papaanong mapapanatili ang Latin bilang wika ng simbahan.
Panahon ng Kalagitnaang Siglo (Middle Ages)12.

 Dahil sa mabilis na pag-unlad ng sibilisasyon atpaglaganap ng karunungan sa iba‘t-

ibang panig ngdaigdig mula sa Gresya at Roma, ay naging masusiat puspusan ang
pagsusuring panlinggwistika sa mgawikang Griyego at Latin dahil sa napakarami at
iba‘tibang karunungang sa dalawang wikang ito lamangmatatagpuan.Panahon ng
Pagbabagong Isip (Renaissance)13.

 Wikang Ebreo orihinal na wikang kinasusulatan ng MatandangTipan. pinaniniwalaang

siyang wikang ‗sinasalita sa paraiso‘ kaya‘t inakalang lahat ng wika‘y dito nag-ugat,
pati na ang Griyego at Latin na syang unang mga wikang kinasalinan ng nasabing
Bibliya. Ang pag-aaral sa mga wikang Griyego at Latin aynakaimpluwensya sa iba‘t-
ibang wika sa Europa.14.
 Lumitaw ang iba‘t-ibang disiplina sa linggwistika.Ang pagsusuri sa mga wika ay hindi
lamang palarawan (descriptive) kundi sumasagot pa rin sa ‗bakit‘ ng mga bagay-
bagay tungkol sa wika. Nagkaroon ng mga pananaliksik sa pinagmulan ng mga wika
na humantong sa pagpapapangkat- pangkat ng mga ito ayon sa pinagmulang angkan.
Nagkaroon ng malaganap na pag-unlad ang aghamwika. Pagsapit ng ika-19
siglo… 15.

 16. • Sa panahong ito‘y nakilala ang tungkung-kalan sa linggwistika na labis

nanakaimpluwensya sa larangan ng linggwistikasa Europa: oBopp (Sanskrito) oGrimm
(Aleman) at oRask (Islandic)

 17. • Ang mga linggwistang ito‘y sinundan ng marami pang iba tulad nina: • Rappf
•Madvig • Bredsdorff •Muller • Schleicher •Whitney • Curtios •at marami pang iba.•
Tinangka nilang ihambing ang mga wikang tulad ng Sanskrito, Griyego, Latin, Italyano,
Espanyol, Pranses, atbp. sa wikang Ebreo na itinuturing ngang pinakasimula ng lahat
ng wika sa daigdig ng mga panahong iyon.

 18. • Ang mga pananaliksik sa larangan nglinggwistika sa teknikal na kahulugan

nito,ay alam nating karakarakang nauunawaan ngmga hindi linggwista. (1860-75)
nagsikap na maging payak ang pagtalakay sa mga prinsipyo at simulain at agham na
ito upang mapakinabangan ng mga paaralan.

 19. • Sa paglakad ng panahon, iba‘t-ibang modelo o paraanng paglalarawan sa wika

ang lumaganap sa Gayundin sa gramatika ng Ebreo na nalinang noong Kaligatnaang
Siglo at sa gramatika ng Klasikang Arabiko at Intsik. Hal. Hanggang sa ngayon ay
wala pang kinikilalang pamamaraan na maaaring higit na mabuti sa pamamaraan ni
Panini sa paglalarawan ng gramatika ng Sanskrito. daigdig.• Lumitaw ang itinuturing
na makabagong pamamaraanngunit masasabing nananatiling hindi nagagalaw
angmakalumang pamamaraan.

 Sa payak na pakahulugan, ang mga wikang katatagpuan ng sapat na dami ng mga

salitang magkakaugat, bukod sa malaking pagkahawig sa palatunugan, palabuuan, at
palaugnayan ay pinapangkat sa isang angkan. Ang ganitong simulain ay
pinatunayan sa pamamagitan ng pag-alam sa mga salitang magkakaugat (cognates)
sa mga wika.Itinuturing na kauna-unahang disiplina sa linggwistika na naglalayong
magpatotoo na ang mga wika sa daigdig ay mula sa iba‘t-ibang angkan.20.
(Historical Linguistics)

 Naging matagumpay ba ang linggwistikang historikal bilang isang disiplina sa

linggwistika?21.

 22. Oo…

 23. Naging matagumpay ang linggwistikang historikal kaya‘t noong

1970,masasabingnapangkat halosang lahat ng wikasa daigdig.

 Sinasabing sya ang nakaimpluwensya kay Rizal upang magtangka ring magsagawa
ng ilang pag-aaral sa mga wika sa Pilipinas, tulad ng Tagalog.Isa sa nagpasimula sa
 pag-aaral sa angkang Malayo-Polinesyo na pinagmulan ng iba‘t-ibang wika sa
Pilipinas. 24. • Blumentritt

 Otto Dempwolf, Otto Scheerer, Frank Blake, C. Douglas Chretien, Carlos Conant,
Harold Conklin, Isidore Dyen, Richard Howard McKaughan, at Cecilio Lopez ng
Pilipinas. (cf. Gonzales, et. al., 1973)25. • Sumunod kay Blumentritt ang iba
panglinggwistang tulad nina:

 Iba‘t-ibang mahahalagang pag-aaral ang isinagawa sa mga diyalekto sa Asya,

Australya at sa Amerika sa ilaim ng disiplinang ito.Nagbibigay diin sa pagsusuri sa
distribusyon ng mga ponema at morpema sa isang salita o pangungusap.Sinundan
nito ang Linggwistikang Historikal.26. ( )

 27. • Ngunit sa pagsusuri sa balangkas ng mgapangungusap sa iba‘t ibang wika

aynangangailangan ang mga dalubwika ng mgasimbolong pamponetika at
pamponemika upangkumatawan sa iba‘t ibang tunog.• Taong 1870 lumitaw ang IPA
(InternationalPhonetic Alphabet) na gumamagamit ng hindikukulanging 400 simbolo.

 Nagsimulang umisip ang mga dalubwika kungpapaano nila magagawang payak ang
kanilangisinasagawang paglalarawan sa mga wikangkanilang sinusuri. Ang gayong
dami ng simbolo ay naging suliraninhindi lamang sa mga dalubwika kundi gayundin
sabumabasa ng bunga ng kanilang pananaliksik.28.

 29. • Ponema

 Sa pamamagitan ng ponema ay naging payak angpaglalarawan sa palatunugan ng

isang wika sapagkatkakaunting simbolo na lamang ang ginagamit. Hindi nagtagal ay
lumitaw ang ponema (phonemes)na naging palasak na palasak hanggang
sakasalukuyan.30.

 Gumagamit din ang mga instrukturalista ngkatawagang morpema (morpheme) sa

pagsusuri sapalabuuan ng mga salita ng isang wika. Ang ponema ay itinuturing na
panulukang-bato nglinggwistikang-istruktural. Sa I.P.A. ay binibigyan ng katumbas
na simbolopati mga alopono ng isang ponema kaya‘t lubhangnapakarami ang
ginagamit na mga simbolo.31.

 Inisip din nilang kailangan ding alamin kung ‗bakit‘ atkung ‗paano‘ nagsasalita ang
tao. Subalit sa paglakad ng panahon ay napansin ng mgadalubwika na hindi sapat
na ilarawan lamang ang mgabalangkas ng mga pangungusap. Namukod-tangi sa
panahong ito ang pangalangLeonard Bloomfield ng Amerika. Ang linggwistikang
istruktural ay naging popularnoong 1925 hanggang 1955.32.

 33. • Ang mga pantas (philosophers), mga sikologo(psychologists), antropologo

(anthropologists), atmaging mga inhinyero (engineers) aynangangailangan ng isang
wikang inilalarawan sapamamagitan ng isang maagham na pamamaraanupang
kanilang higit na maipahayag ang kanilangkarunungan sa isang mabisa, tiyak at
teknikal naparaan.
 Pinabuti at pinayaman ni Zellig Harris na hindi nagtagal at nakilala sa tawag na
‗transformational‘ o ‗generative grammar‘.34.

 Sinasabing bunga o resulta ng gramatika heneratibo upang lalong matugunan ang

pangangailangan sa larangan ng sikolohiya.35. • Linggwistikang Sikolohikal (Psycho-
linguistics)

 Si Harris ang kinikilalang ―transitionalfigure‖ mula sa istruktural tungo

salinggwistikang heneratibo.36.

 Pinangungunahan nina Boas, Sapir, Whorf,Malinowski, Kroeber, at Trager.37. •

Anthropological Linguistics

 Antas ng Talakay (discourse level). Antas ng Pangungusap (sentence level) at 

Antas ng Sugnay (clause level)  Antas ng Parirala (phrase level)  Antas ng Salita
(word level)  Antas ng Morpema (morpheme level)  Antas ng Ponema (phoneme
level)  Ang isang yunit ay may iba‘t-ibang antas:  Ang isang anyo at gamit sa
disiplinang tagmemiko ay itinuturing naisang yunit na may sariling lugar o ‗slot‘ sa
isang wika. Nagbibigay-diin sa pagkakaugnayan ng anyo (form) at ng
gamit(function).38. • Tagmemic Model ni Kenneth Pike

 Phrase-Structure Transformational Generative Model• Masasabing nag-ugat sa

‗logical syntax‘.• Dito‘y namukod-tangi ang pangalan niChomsky.• May pagkakahawig
sa linggwistikangsikolohika- ang pagtarok sa ‗sinasabi‘ at ‗disinasabi‘ ng nasasalita
sa kanyang sariling wika.39.

 Dito‘y nakilala ang pangalang Lakoff, Fillmore,McCawley, Chafe, atb. Kung ang una
ay nagbibigay-diin sa form o anyo,ang huli naman ay sa meaning o kahulugan.
Sinundan nito ang transformational-generative.40. • Modelong Generative-Semantics

 Bukambibig na din ang modelongtransformational-generative ni Chomsky at

ngkanyang mga kasamang tulad nina Jacobs atRosenbaum ngunit waring ang
modelong ito‘y hindimakapasok sa larangan ng pagtuturo ng wika sa
mgapaaralan.Sa Pilipinas, masasabing ang pinakapalasak namodelo ay istruktural
pa rin.41.

 Panahon lamang ang makapagsasabi kung alingmodelo ang sa dakong huli ang
totohanang papalitsa modelong istruktural.Ang modelong generative-semantics
aynagsisimula nang pumalit sa modelongtransformational-generative, gayundin
angmodelong Case for Case ni Fillmore.42.

 Hindi man ito gaanong nalilinang sa ngayon, halos natitiyak na ito‘y magiging palasak
sa malapit na hinaharap dahil sa pagdatal ng ‗computer‘ sa lahat halos ng larangan
ng pag-unlad. Tinatawag din itong ‗computational linguistics‘.  Ang pinakahuli at
ang ipinapalagay na siyang magiging pinakamalaganap at gamitin sa mga darating na
araw .  Mathematical Linguistics o Linggwistikang Matematikal  Sa kasalukuyan,
marami pang lumilitaw na modelo salinggwistika.43.
 Panahon ng Kalayaan o Kasalukuyang Panahon Panahon ng mga Amerikano 
Panahon ng mga Kastila Ang pag-aaral sa mga wika ay mapapangkat sa tatlong
panahon: 44. • Ayon kay Constantino (1972; tingnan din ang Asuncion-Lande 1970:

 45. oPanahon ng mga Kastila

 Kaya‘t nang dumating sa Cebu noong Pebrero 13, 1965ang 6 na paring Augustinian
na kasama ni Adelantado MiguelLopez de Legaspi, ay gayon nga ang kanilang
isinagawa sapagpapalaganap ng relihiyong Katoliko Romano. Ganito ang naging
karanasan ng mga misyonerong Kastila sa Timog at Hilagang Amerika. (c.f. Phelan
1955). Napatunayan ng mga misyonerong Kastila na higit na madali na sila ang
mag-aral sa mga katutubong wika kaysa ang mga ‗Indios‘ ang turuan ng wikang
Kastila. Ayon kay Scheerer, ang pag-aaral sa mga wika ay isinagawa ng mga
misyonerong Kastila na karamihan ay mga paring Heswita at Dominikano sa layuning
mapabilis ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo sa dakong ito ng daigdig.
Nagsimula noong ika-16 na daantaon at natapos noong ika-19 na daantaon.46.

 Ang sabi ni Phelan: ―The friars had learned the necessity of preaching the Gospel to
the natives in their own tongues. Only thus could the message of Christianity could
reach the Indian‘s hearts. The natives were to be asked to repudiate their pagan cults
but not their mother tongues. In 1582, the Ecclesiastical Junta extended this axiom of
Spanish missionary procedure to the Philippines.47.

 48. • Ang mga pag-aaral sa wika na isinagawa ng mga prayle,kung sabagay, ay mga
pag-aaral na hindi sopistikado.• Natural lamang na magkagayon sapagkat ang
linggwistikaay hindi pa gaanong nalilinang ng mga panahong iyon, bukod samga
prayleng nagsagawa ng mga pag-aaral ay hindi nagkaroonng pormal na pagsasanay
sa larangan ng aghamwika.• Gayunpaman, ang isinagawang pag-aaral ng mga prayle
ay maituturing na napakahalaga bilang mga panimulang pag- aaral sa ating mga
katutubong wika.

 49. • Sa larangan ng wikang Tagalog na nagingsaligan ng wikang pambansa,

masasabingbahagi ng kasaysayan ang sumusunod na mgaisinagawang pag-aaral ng
mga prayle at ilangnakapag-aral na Pilipino:

 Nauukol sa Gramatika50.

 Nilimbag ni Tomas Pinpin (Ama ng Limbagang Pilipino) noong 1610. ni Pari

Francisco Balancas de San Jose, O. P.  Maraming naniniwala na ito ang kauna-
unahang pananaliksik na isinagawa ng mga prayle ukol sa wikang Tagalog. (cf.
Phelan 1955)2. „Arte y Reglas de la Lengua Tagala‟  Nilimbag noong 1951.  ni Pari
Juan de Quiñones. 51. 1. „Arte y Vocabulaŕio de la Lengua Tagala‟

 Sumulat ng isang gramatika sa Tagalog, isang diksyunaryo sa Tagalog, at isang

katesismo sa Tagalog na pinagtibay ng Ecclesiastical Junta noong 1852. ni Pari
Toribio Minguella6. Pari San Juan Plasencia  ni Pari Juan Coria (1872).5. „Ensayo
de Gramatica Hispano-Tagala (1878)  Nalathala nong 1703 at muling nilimbag noong
 1787.4. „Nueva Gramatica Tagalog‟  ni Pari Gaspar de San Agustin. 52. 3. „Arte de
la Lengua Tagala‟

 Nauukol sa Talasalitaan53.

 nina Pari Juan de Noceda at Pari Pedro de San Lucar (1754). Pinakamakapal ito sa
mga nasulat noong panahon ng Kastila.ni Pari San BuenaVentura (1613).
Sinasabing ito ang kauna-unahang talasalitaan sa Tagalog.• 3. „Vocabulario de la
Lengua Tagala‟ ni T.M. Abella (walang petsa)• 2. „Vocabulario de la Lengua Tagala‟
54. • 1. „Vale-Mecum o Manual de la ConcervacionFamiliar Espanyol-Tagalog, Siglo
de un CuriosoVocabulario de Modismos Manileños‟

 ni Pedro Serrano Laktaw (1889)ni Pari Juan Coria (1869)• 6. „Diccionario Hispano-
Tagalog‟  ni Rosalio Serrano, (walang petsa)• 5. „Diccionario de Terminos
Communes Tagalo-Castellano‟ 55. • 4. „Nuevo Diccionario Manual Español-Tagala‟

 Iba pang Pag-aaral:56.

 ni Dr. Jose Rizal (1889) ni Sebastian de Totanes (1745)4. „Sobre La Nueva

Ortografia de la Lengua Tagala‟  ni Gaspar de San Agustin (1703)3. „Arte de la
Lengua Tagala y Manual Tagalog‟  ni Pari Balancas de San Jose (1605)2.
„Compendio del Arte de la Lengua Tagala‟ 57. 1. „Memorial de la Vida Christiana en
Lengua Tagala‟

 58. • Ang itinuturing na pinakadahilan kungbakit napabilis ang pag-aaral sa

mgawikang katutubo noong panahon ng Kastilaay ang pagkakahati-hati ng kapuluan
saapat na Orden noong 1594, bilangpagsunod sa kautusan ni Haring Felipe II.

 Ang Katagalugan ay hinati rin sa apat na Orden. Ang mga Franciscan naman ang
pinangasiwa sa Kabikulan.  Ang mga Intsik at ang mga lalawigan ng Pangasinan at
Cagayan ay ibinigay sa mga Dominican.  Ibinigay diin sa mga Augustinian ang Ilocos
at Pampanga.  Ang Kabisayaan ay hinati sa mga Augustinian at Jesuitas. 59. • Ang
pagkakahati-hati ay gaya ng ss:

 60. • Sapagkat nagkaroon ng kanya-kanyang tiyak napangangalagaan ang bawat

Orden, nagkaroon ngsigla ang pag-aaral sa mga katutubong wika nahumantong sa
paglilimbag ng mga gramatika atdiksyunaryo.• Ngunit kapansin-pansin na sinadya
man o hindiay napakaraming naisagawang pag-aaral saTagalog.

 Ang dahilan marahil ay sapagkat Tagalog ang wikang ginagamit sa Maynila na siyang
pinakasentro ng pamahalaan.Samantalang 5 lamang sa mga wikang Bisaya. hindi
kukulangin sa 24 na aklat ang nalimbag tungkol sa wikang Tagalog, 61. • Ayon kay
Phelan:

 62. • Panahon ng mga Amerikano

 Ang mga linggwistang paring Kastila‘y napalitan ng mga linggwistang sundalong

Amerikano. Ang pagsakop ng mga Amerikano sa Pilipinas ang naging sanhi ng
panibagong pagtingin sa pag-aaral sa mga wikang laganap sa kapuluan.63.
 Ano ba ang pinagkaiba nglayunin ng mga Kastila sa pag-aaral ng ating wika, sa
layuninng mga Amerikano?64.

 Kung ang pangunahinglayunin ng mga MisyonerongKastila ay mapabilis

angpagpapalaganap ngKristiyanismo sa kapuluan,ang mga Amerikano namanay
maihasik sa sambayanangPilipino ang ideolohyangdemokratiko.65.

 Ang kawalan ng isang wikang magiging daluyan ng komunikasyon upang

maisakatuparan ang kani-kanilang layunin.• At tulad din ng mga Kastila, inisip ng
mgaAmerikanong higit na madali kung sila ang mag-aral ngmga pangunahing wika sa
kapuluan kaysa kanilanghintayin na matuto ng Ingles ang nakararaming Pilipino.66. •
Ang naging suliranin ng mga prayleng Kastila at ngmga sundalong Amerikano ay iisa:

 67. • Isa pa, inisip din ng mga Amerikano na higit namagiging madali ang pagtuturo ng
Ingles sa mgaPilipino kung mauunawaan ng mga guro angpagkakatulad at
pagkakaiba ng Ingles sa iba‘t-ibang wika sa kapuluan.• Noon nagsimula ang pagsusuri
sa mgapangunahing wika sa kapuluan, lalo na sa Tagalog.

 isang ―Primer and Vocabulary of Maguindanao‖ ni R. S. Porter (1903).isang

“Grammar of Ilocano” ni Henry Swift (1909) at ―Handbook and Grammar in
Tagalog” ni MacKinlay (1905) 68. • Ilan sa mga isinagawang pag-aaral noon ang
mgass:

 pagsasalin ni O. T. Mason sa Ingles ng isang pananaliksik na sinulat ni F. Blumentritt

sa wikang Aleman noong 1899 tungkol sa mga tribo sa kapuluan at ang kani-kanilang
wikang sinasalita. (c.f. Constantino 1972)pagsasalin ni C. C. Smith (1906) sa Ingles
ng isang aklat sa gramatika ng wikang Magindanao na sinulat sa Kastila ni J.
Juanmarti, at ang 69. • May ilan ding pagsasaling-wika na isinagawa noontulad ng:

 70. • Ngunit hindi lubhang lumawig ang pagsusuring-wika naisinagawa ng mga

dalubwikang sundalong Amerikanodahil sa pagkakapalit ng pamahalaang sibil
sapamahalaang militar noong 1901.• Pumalit sa mga sundalong Amerikano ang
mgadalubwikang may higit na kakayahan at kasanayan sapagsusuring-wika dahil
karamihan sa mga ito‘y propesorsa mga unibersidad sa Estados Unidos at
saUnibersidad ng Pilipinas na itinatag noong 1908.

 Carlos Everett Conant, Frank R. Blake, at (mga Amerikano) Leonard Bloomfield•

Karamihan sa mga pagsusuring wika ay maituturingna historikal at deskriptiba
(historical at descriptive) Morice Vanoberbergh (misyonerong Belhikano),  Otto
Scheerer at H. Costenoble (mga Aleman),  Cecilio Lopez (isang Pilipino), 71. •
Ayon kay Constantino, sa mga pangunahinglinggwista noong Panahon ng mga
Amerikano, aynangunguna ang mga ss:

 72. • Sina Conant, Costenoble, at Scheerer angkinilala sa disiplinang historikal.•

Ngunit ang higit na kilala ay si Conant.• Kung sabagay, hindi lamang sa larangan
nglinggwistang historikal nakilala si Conant. Isa rinsya sa mga unang nagsasagawa ng
pag-aaral sapagpapangkat-pangkat ng mga wika sa kapuluan.
 73. • Ang totoo, ang itinuturing na una nyang artikulo salinggwistika ay tungkol sa mga
tunog na f atv sa mgawika sa Pilipinas.• Sinabi nyang karamihan sa mga wika sa
Pilipinas aywalang f atv, mga tunog na karaniwan sa wikangMalay.• Ganunpaman ay
nakatagpo sya ng kataliwasan nito.

 Tagakaolo sa gawing hilaga … ay nagtataglay ng mga tunog na f at v. Ito, anya, ay

naiiba sa sinabi ni Brandstetter na ang wikang Malay lamang ang nagtataglay ng f sa
mga wikang kanluranin ng Malayo-Polinesyo. (cf. Conant 1908); Bilaan at  at ng
Tiruray,  sa gawing Timog,  mga wika ng Igorot sa Bontoc at Benguet.  Ibanag (at
mga diyalekto nitong Itawis), 74. • Sinabi nyang ang mga wika sa dulong timog at
hilaga ngkapuluan, tulad ng:

 75. • Conant • Maraming isinagawang pag-aaral si Conant tungkol sa mga wika sa

Pilipinas, • ngunit ang pinakakilala sa kanyang mga pananaliksik ay ang kanyang
―The RGH Law in Philippine Languages‖ (1910) at • ―The Pepet Law in Philippine
Languages‖ (1912) na tumatalakay sa nagaganap sa pagbabago sa mga tunog ng
iba‘t-ibang wika sa kapuluan. • Hal. Ang tunog na r sa pagkakawatak-watak ng mga
wikang mula sa Proto-Austronesian ay nananatili sa ibang wika, samantalang sa iba
ay nagiging g, h, y.

 76. • Ano nga ba ang RGH Law niConant?

 Javanese -ng Java Indonesyo-wikang opisyal ng Indonesya - sinasabing nakabatay

sa wikang Malay  Malay- na lumaganap sa Sumatra, Malaya, Borneo at iba pang
karatig na pook; Sa mga wikang buhat sa angkang ito ay kabilang ang mga ss. na
lumaganap sa gawing kanlurang Pasipiko: Lumaganap ito sa mga kapuluan sa
Pasipiko at sa gawing kanluran ng Madagascar. Pangalawang pinakamalaking
angkan sa buong daigdig. (pinakamalaki ang Indo-European) (kilala rin sa tawag na
Austronesian)  Ang angkan ng wikang Malayo-Polinesyo 77.

 Makassar- ng Celebes• Ang mga wika sa Pilipinas, (maliban sa Chavacano,

lumaganap sa Cavite, Zamboanga, at Ermita, buhat sa wikang Espanyol ng Angkang
Romance) ay sinasabing nagmula sa wikang Indonesyo.• Sa mga wikang ito ng
Pilipinas na tinanatayang hindi kukulangin sa 80 (hindi kabilang ang mga diyalekto), ay
higit na kilala ang Tagalog, Bisaya, at Iloco. Dayak-ng Borneo  Balinese- ng Bali
78.

 79. • Ang mga wikang ito ang karaniwang ginagamitng mga dalubwika sa kanilang
pagsusuri ng mgawika sa Pilipinas noong mga unang panahon ngating pagkabansa.

 Sa mga pangkat na ito ay maibibigay na mgahalimbawa ang Hawaiian, Tahitian,

Samoan, Maoriat Fijian. karaniwang hinahati sa Micronesian, Polynesian,at
Melanesian. Mga Wikang lumaganap sa gawing SilangangPasipiko na buhat sa
Angkang Malayo-Polinesyo80.

 Halimbawa: Sa ibang salita, ang isang orihinal na tunog nabuhat sa inang-wika na

Malayo-Polinesyo ay nagkakaiba-ibana sa mga wikang kaangkan nito. Nagkaroon na
ng pagkakaiba ang mga ito sa palatunugan,sa palabuuan, sa palaugnayan. Ang mga
 wikang ito, bagama‘t buhat sa iisang angkan, aynagkaroon na ng pagbabago sa
pagdaraan ng maraming taon. Sa kasalukuyan, ang mga wikang kaangkan ng
Malayo-Polinesyo ay binubuo na ng napakaraming iba‘t-ibang wika.81.

 Dyen Dempwolff at  Conant  Brandstetter  Adriani  Kern  Brandes 82. • H.

N. van der Tuuk - isang iskolar na Ulandes na syangunang nakapansin at napag-
aralan ang mga pagbabago sa mgawikang ito. – sinundan sya ng iba pang mga
palaaralat dalubwikang tulad nina:

 Ang ibig sabihin ng tunog na proto ay ang tunog na ipinalalagay ng dalubwikang

nagsusuri, na syang orihinal na tunog sa pinakainang Malayo-Polinesyo.)83. •
Halimabawa:Tingnan ang isang tunog na sa inang wikang Malayo-Polinesyoay may
tunog na *R. (mula rito ay tatawagin nating tunog naproto ang lahat ng tunog na may
tandang asteriko.

 84. • Ang Proto-Malayo-Polinesyong *R (PMP *) aymananatiling r sa ibang wika at

maaaring saibang wika naman ay naging g, h, o kaya‘y y.• Ang ganitong penomenon
ay waring isangbatas na nagaganap sa mga wikang Malayo-Polinesyo.(Dito hinango
ang naging kilalang ―RGH Law‖ ni Conant.)

 Halimbawa: vein (‘nerve, o sinew’) urat ugat uhat oya(Malay) (Tagalog) (Dakya)
(Lampong)85.

 Nangyayari rin na kung minsan ay nawawala ang *R, tulad sa uat ng Javanese.86.

 87. • Naniniwala ang mga dalubwika na ang mga salitangurat, ugat, uhat, at oya, pati
na rin ang uat ay buhatlahat sa iisang salitang Malayo-Polinesyo.• Sa ibang salita, ang
mga ito ay magkakaugat(cognates).• Nagkaroon lamang ng pagbabago ang mga ito
sapagdaraan ng panahon dahil sa pagkakawatak-watakng mga taong gumagamit nito.

 88. • Ayon kay Conant, (nanatili sya sa Pilipinas mulanoong 1903 hanggang 1936
bilang tagapagsalingwikang pamahalaan), ang mga wika sa Pilipinas ay maytunog na
g sa RGH na katinig, na ang ibig sabihin aynagiging g sa karamihan ng mga wika sa
Pilipinas angPMP* R, bagama‘t ang ilan ay nagiging r, l, o kaya‘y y.• Kaya‘t ang
ginawa ni Conant ay pinangkat nya angmga wika sa Pilipinas ayon sa kinauwian ng
RGH nakatinig.

 89. • Sa pagsusuri ni Conant, ay lumabas na ang Tagalog,Bicol at mga wikang Bisaya,

tulad ng Cebuano,Hiligaynon, Waray, Kinaray-a, at ang Romblomanon,ay mga wikang
g.• Ang Ilocano ay wikang r, gayundin ang Tirurai.• Ang Pangasinan ay wikang l,
gayundin ang Kankanai,Ibaloi, Bontoc, at Calamian.• Ang Pampango ay wikang y,
gayundin ang Ivatan atSambal.

 90. • Ang mga ss. ay ang ibinigay nahalimbawang patibay ni Conant naipinakikita ang
kinauwian ng RGH nakatinig sa mga pusisyong inisyal,medyal, at pinal:

 91. • Mga Wikang G Inisyal Medyal Pinal Tagalog gamót ugát íkog Bisaya gamút ugát
íkog Bicol gamót ugát íkog Ibanag gamút ugát (niúg‘coconut) Magindanao gamút ugát
íkug Sulu gamút ugát íkog Bagobo ramót ugát íkog
 92. • Mga Wikang RIloco ramút urát bibír ‗lip)Tiruray Irohok ‗rib‘ urat igor• Mga
Wikang LPangasinan lamót ulát íkolKankanai lamót uwátInibaloi damót ulát íkolBontoc
lamót (darála ‗girl‘) (bibíl ‗lip)

 93. • Mga Wikang Y Inisyal Medyal Pinal Pampango yamút uyát íki? Ivatan yamót úyat
(itiói ‗egg) Sambal (yábi ‗night‘) búyas (‗rice‘) (tolói ‗sleep‘)

 94. • Sa mga halimbawa sa Ibanag na gamut at ugat,ang t sa posisyong pinal ay hindi

binibigkas, tuladdin naman ng iba pang walang boses na istap na k atp na pawang
napapalitan ng tunog na impit o glotalstap.• Ngunit lumilitaw ang mga ito kapag ang
mgasalitang nagtatapos sa alinman sa ganitong mgatunog ay hinuhulapian. • Hal.
yubú? /‘ask‘, ngunit nagiging yubutan

 95. • Sa pagtunton sa pinagmulan ng tunog na g sa mga wikasa Pilipinas ay sinuri

naman ni Conant ang mga tunog na r-l-d-g na nagmula sa tunog na j sa Proto-
Austronesian.• Pagkatapos ay muli na naman niyang pinangkat angnasabing 17 wika
ayon sa tunog na kinauwian ng isa‘t-isa.• Ang Waray at Bicol ay mga wikang r ,
gayundin angTirurai, Ibatan, Cuyonon; ang Tagalog, Kapampangan,Cebuano at
Hiligaynon ay l, kasama na ang Tausog atMagindanao; ang Ilocano at Pangasinan ay
g , gayundin angIbanag.

 96. • Batay sa kanyang mga natuklasan, nagbigay ngkonklusyon si Conant na ang

tunog na g na taglayngayon ng mga wika sa Pilipinas ay mahahati satatlong klase
ayon sa pinagmulan– orihinal na g,(2) g sa RGH, at (3) g sa RLD. (cf. Conant 1911)•
Samantala , may kahabaan ang pagtatalakay niConant sa ―Peppet Law‖.

 97. • Kinuha nya ang kanyang mga dataps sa 34 nawika sa Pilipinas at higit sa 10
wikangAustronesian.• Ang ebolusyon ng patinig na pepet (Proto-Austronesian - ə) ay
tinunton ni Conant sa 7 uring kaligiran, tulad ng mga ss: (1) AP-class (mga salitang
may ə sa unang pantig ng dadalawahing pantig na salita at ang ikalawang pantinig ay
pepet, e.g. atəp)

 98. (2) PA-class (mga salitang may pepet sa unangpantig at a sa ikalawang pantig;
e.g. bəgas)(3) IP-class (mga salitang may I sa unang pantig atpepet sa ikalawang
pantig, e.g. ngipən)(4) PI-class, e.g. bəli,(5) UP-class, e.g. pusəd).(6) PU-class, e.g.
pənu), at PP-class, e.g. ləbəng(cf. Conant 1912)

 99. • Pagkatapos ay pinangkat nya ang mga wika ayonsa kinauwian ng patinig na
pepet.• Lumabas sa kanyang pagsusuri na ang Tagalog,halimbawa: wikang i; ang
Ilocano at Pangasinan ayə; ang Kapampangan ay a; at ang mga wikangBisaya at
Bicol ay u.

 100. • Pansinin ang mga ss. na halimbawa: Tag. –atip; Iilk. & Png. -atəp, Kap. – atap;
Bicol (at karamihan ng wikang Bisaya- atup.

 101. • Blake • Sa mga palarawan (desciptive) namang pag-aaral ay nangingibaw ang

dalawang linggwistang Amerikano (Blake at Bloomfield, sa kabila ng katotohanang
 hindi sila nagkaroon ng pagkakataong magtungo rito sa Pilipinas kahit minsan) at
isang linggwistang Pilipino (Cecilio Lopez).

 102. • Sa pag-aakala ng mga Amerikanong ang Pilipinas aymananatiling isang

kolonya ng Amerika, noong 1900,ay sinimulan sa Unibersidad ng John Hopkins
angpagsusuri at pag-aaral sa iba‘t-ibang wika sa Pilipinas.• Si Blake, nagtapos sa
nasabing unibersidad aynaatasang magsagawa ng pagsusuri sa mga wika saPilipinas
sa pamamagitan ng mga impormante upangituro sa mga Amerikanong may balak
magtungo saPilipinas.

 103. • Noong aralang-taong 1901-1902 ay sinimulan nya angpagtuturo ng Tagalog sa

isang klase na may 8 mag-aaral.• Nang sumunod na taon ay Cebuano naman ang
kanyangitinuro.• Bagama‘t hindi gaanong pinahahalagahan ng pamahalaanng Estados
Unidos ang proyektong isinasagawa saUnibersidad ng John Hopkins ay nagpatuloy pa
rin siBlake sa pagsusuri sa mga wika sa Pilipinas na tumagal nghalos 50 taon.

 104. • Ayon pa rin kay Constantino, sa pagitan ng 1902at 1950, ay nakasulat si Blake
ng hindi kukulanginsa 27 artikulo tungkol sa iba‘t-ibang wika saPilipinas.• Ang ilang
halimbawa ay ang mga ss: (1) Ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga wikang Bisaya
(2) Ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga wikang Bisaya at ng Tagalog (3) Ang
mga salitang hiram ng Tagalog sa Sanskrito

 105. (4) Ang pag-aaral na isinasagawa ng Unibersidad ngJohn Hopkins tungkol sa

iba‘t-ibang wika saPilipinas.(5) Ang tungkulin ng pamahalaan ng Estados Unidossa
paglinang ng aghamwika sa Pilipinas sa wika(6) Pagsusuring-basa sa pagsusuring
isinagawa niBloomfield tungkol sa Tagalog(7) Pagtitipon ng mga pagsusuring
isinagawa sa mgawika sa Pilipnas

 Sa Pangkat Hilaga ay kasama ang Magindanaw at Maranaw Pangkat Sentral, na

kinasasamahan ng Tagalog, Bicol at mga wikang Bisaya. Ang Kapampangan ay nasa
pagitan ng dalawang pangkat na ito.  Pangkat Timog, na kinasasamahan ng Ilocano
at Pangasinan 106. (8) Isang aklat tungkol sa gramatika ng Tagalog(9) Isang
monograp tungkol sa sistema ng mga diin saTagalog.• Pinangkat din ni Blake sa tatlo
ang mga wika sa Pilipinas:

 107. • Ngunit ang itinuturing na pinakamahalagang ambag niBlake sa linggwistika sa

Pilipinas ay ang kanyang aklattungkol sa gramatika ng Tagalog (1925).• Sa paraan ng
paglalahad ni Blake sa gramatika ngTagalog ay malinaw na makikita ang impluwensya
ngmga pinakamahusay na mambababalarilang Kastila,tulad ni Totanes (1865).

 108. • Ang mga kategorya ng kanyang gramatika at mgakatawagang ginamit ay tulad

ng ginamit ng mgamambabalarilang Kastila na naimpluwensyahannaman ng mga
tradisyunal na mambabalarilangEuropeo.• Sa pagsusuri ni Blake sa Tagalog at iba
pang wikasa Pilipinas ay labis nyang napag-uukulan ng pansinang tatlong
magkakaugnay na mga yunit sa mgagramatika:

 Case• Sinabi nya na bilang alituntuning pangkalahatan,masasabing ang lahat ng

salita sa Tagalog, maginganumang uri, ay maaaring gawing pandiwa.• Sinabi nyang
 ‗The verbalizing power of Tagalog andgenerally speaking of other Philippine
langages, andindeed of Malayo-Polynesian languages in general has soto speak run
wild.‘ Voice Verb109.

 110. • Ngunit hindi sang-ayon dito si Constantino, sa dahilang angkonklusyon ni Blake

ay hindi salig sa masusing pananaliksik.• Sinabi ni Constantino na hindi lahat ng salita
sa Tagalog o saalinmang salita sa Pilipinas ay maaaring kabitan ng
makadiwangpanlapi.• Gayunpaman, naniniwala si Constantino na ang kakayahan
saberbalisasyon ng Tagalog at ng iba pang wika sa Pilipinas aymalinaw na isang
natatanging kakayanhan ng mga wika saPilipinas; na ang kakanyahang ito ang isa sa
ikinaiiba ng mgawika sa Pilipinas sa ibang kaangkang wika ng Austronesya.

 Bloomfield.• Ang pagsusuring isinagawa ni Bloomfield sagramatika ng Tagalog ang

higit na kilala hanggangsa kasalukuyan.• Ang totoo, may mga palaaral, tulad nina
Lopez atConstantino, ang naniniwala na hanggang sa ngayonay hindi pa nahihigitan
ang pagsusuring isinagawani Bloomfield sa Tagalog.111.

 112. • Ang pagkakalahathala ng aklat ni Bloomfield namay pamagat na ―Language‖

noong 1933 nakinapapalooban ng mga mahahalagang pag-aaral sagramatikang
Tagalog at ang kaalinsabay napaglaganap ng linggwistikang Bloomfieldianpagkatapos
ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig angnaging dahilan upang ang pamamaraan ni
Bloomfielday gamiting modelo ng mga ss. na palaaral sa wika.

 113. • Ang pagsusuri sa gramatikang Tagalog ni Bloomfielday lumikha ng rebolusyon

sa pagsusuri ng mga wika saPilipinas sa dalawang kadahilanan:(1) Ang sapilitang
paggamit ng mga impormante sa pagtitipon ng mga datos, at ang(2) Paggamit ng mga
bagong katawagang panggramatika na kapalit ng mga katawagang tradisyunal upang
bigyang-diin ang pagkakaiba sa ibang wika (hindi ang pagkakatulad) ng wikang
sinusuri.

 114. • Ang gramatika ni Bloomfield ay naiiba kay Blakehindi sa lawak kundi sa paraan
ng pagkakaayos ngmga yunit panggramatika, gayundin ang mgakaisipang ginamit.•
Kaiba sa pagsusuri ni Blake, ang pagsusuri niBloomfield sa gramatikang Tagalog ay
masasabinghigit na maagham.

 Bahagi III- katatagpuan ng talaan ng mga pormasyon at ng glossary.Bahagi II-

Kinapapalooban ng kanyang pagsusuri sa Tagalog na hinati nya sa phonetics, syntax
at morphology. Bahagi I- kinapapalooban ng mga salitang Tagalog na nasusulat sa
transkripsyong pamponemika. Kasunod ang katumbas sa Ingles 115. • Hinati ni
Bloomfield sa tatlong bahagi ang kanyangpagsusuri sa Tagalog:

 116. • Halimbawa: • Sa seksyon ng ponemika ay inilarawan ni Bloomfield ang mga

makahulugang tunog ng Tagalog, ang pagpapantig at ang sistem ng diin. Sinabi nya
na ang mga tunog na i at e, gayundin ang o at u ay hindi maituturing na ponema,
maliban sa mga salitang hiram. Inilarawan nya ang dalawang uri ng diin, malakas at
mahina, sa mga salitang Tagalog, na hindi matatagpuan sa magkatulad na kaligiran,
 maliban sa ilang salita na maaaring bigkasin sa dalawang paraan. Inilarawan din nya
ang pagtaas ng tono at ang paghaba ng patinig na nagpapalangkap sa bawat diin.

 117. • Ang pagtalakay ni Bloomfield sa sintaksis ng Tagalogay di-gaanong masusi,

isang patotoo sa kanyangpagkakaroon ng ‗PHONETIC BIAS‘, gaya ng ibinibintangsa
kanya ng kanyang mga kritiko.• Pinangkat nya ang kanyang talakay sa apat:(1)
Sentence and Word,(2) Subject and Predicate,(3) Attribute at(4) Serial Relation

 118. • Sa morpolohiya naman ng Tagalog ay binigyan-diinni Bloomfield ang pagagamit

ng mga panlapingACTIVE at PASSIVE , ang relasyon sa isa‘t-isa ngmga ito at sa iba
pang panlapi na nagbubunga ng (1) Mga salitang waring GERUND na tinawag nyang
‗ABSTRACTS OF ACTION,‘ o (2) Mga NOMINALS na tinawag nyang ‗SPECIAL
STATIC WORDS‘

 119. • Maliban sa kanyang natalakay sa kahalagahan ngdiin at paglilipat ng diin sa

pagbubuo ng salita, angtalakay ni Bloomfield sa morpolhiya ng Tagalog aymaituturing
na hindi gaanong nakadagdag sa mgapagsusuring isinagawa ni Blake at ng
mgamambabalarilang Kastila.

 Nagsimula bilang isang mag-aaral ni Scheerer sa Unibersidad ng Pilipinas.At noong

1975 lumabas ang isang Festschrift na may pamagat na Parangal kay Lopez na
handog ng Linguistic Society of the Philippines bilang pagkilala sa kanya sa larangan
ng linggwistika. Noong 1970 ay kinilala sya at pinarangalan ng Pambansang
Samahan sa Linggwistikang Pilipino bilang ―AMA NG LINGGWISTIKANG PILIPINO.‖
Kinilalang kauna-unahang linggwistang Pilipino. Lopez 120.

 Ang kanyang disertasyon ay tungkol sapahambing na pagsusuri ng Tagalog at

Ilocano sapamamatnubay ni Dempwolff. Sa nasabing unibersidad nya natapos nya
angkanyang titulo sa pagkadoktorado sa linggwistikanoong 1928. Mula roon ay
ipinadala sya sa Unibersidad ngHamburg.121.

 Marami rin syang sinulat at ipinalathalang mgaartikulo tungkol sa pahambing na

pagsusuri na mgawika sa Pilipinas sa paraang singkroniko at dayakroniko(cf.
Gonzales, et al, 1973 at Constantino 1972). Ang ilan sa mga ito ay tumatalakay sa
mgakakanyahan ng mga wika sa Pilipinas, tulad ng paglalapisa Tagalog, at ang mga
salitang-hiram ng Tagalog saKastila. Ang mga unang pananaliksik ni Lopez ay
masasabingnaimpluwensyahan ng mga sinulat ni Blake.122.

 Ang manwal ni Lopez ay isang maagham na pagtalakaysa gramatika ng Tagalog na

angkop gamitin ng mga gurosa pagtuturo ng wikang pambansa. Nang sulatin ang
nasabing manwal ay kapoproklamapa lamang sa Tagalog bilang batayan ng
wikangpambansa ng Pilipinas. Ang itinuturing na pinakamahalagang ambag ni
Lopezsa larangan ng linggwistikang Pilipino ay ang kanyangipinalimbag na manwal na
nauukol sa gramatika ngwikang pambansa (1941).123.

 isa sa sintaksisdalawa sa morpolohiya at isa sa ponetika  Hinati ni Lopez ang

kanyang manwal sa apat nabahagi:  Madarama sa manwal ni Lopez ang
 nagingimpluwensya ng isinagawang pagsusuri ni Bloomfieldsa Tagalog at ng
PHILOSOPHY OF GRAMAR niJespersen.124.

 Sa mga sinulat ni Lopez na nalathala bago matapos angIkalawang Digmaang

Pandaigdig ay mababanggit ang mga ss.:(1) Pagsusuring sikolohikal sa morpolohiya
ng Tagalog,(2) Pahambing na pagsusuri sa mga leksikograpiya ng Tagalog at ng
Malay (1939),(3) Isang artikulong nasusulat sa wikang Aleman tungkol sa
pagkakaugnayan ng Tagalog at ng Malay (1930), at(4) Isang artikulong tumatalakay
sa kakanyahan ng mga wika sa Pilipinas(1931). Ang talakay ni Lopez sa sintaksis ng
Tagalog ay makabagoat higit na masusi sa ginawang talakay ni Bloomfield.125.

 ,,‗A Comparative Philippine Word-list‘ na inilathala ng The Archieve ng UP na

pinamatnugutan nina Constantino, Cruz at Paz‗Paghahambing sa mga Wika sa
Pilipinas‘, 1972; at ang isa sa pinakahuli ay ang kanyang ‗The Spanish Overlay in
Tagalog‘, 1965; ‗Some New Morphemes in Philippine Languages‘, 1970;
‗Contributions to Comparative Philippine Syntax‘, 1965;  ‗Origins of the Philippine
Languages‘, 1967;  Ang mga sumusunod ay ilan lamang sa kanyang mga sinulat: 
At habang nagtuturo ng linggwistika sa UP, paminsan-minsan ay nagpapalathala si
Lopez ng mga artikulo.126.

 3. Panahon ng Kalayaan127.

 128. • Nagsimula ang panahong ito pagkatapos ng IkalawangDigmaang Pandaigdig at

makamit ng Pilipinas angkalayaan noong 1946.• Sa panahong ito ay masasabing
dumami na nangdumami ang pagsusuri sa mga wika sa Pilipinas (cf.
Constantino1972)• Ayon kay Constantino, ang pag-unlad ng aghamwika saPilipinas
pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdigay naimpluwensyahan ng tatlong
mahahalagangpangyayari:

 129. (1) Ang una ay ang pagtatag sa Pilipinas ng ‗SummerInstitute of Linguistics‘

noong 1953.• Mula noon ay marami nang mga linggwistang misyonerona kasapi sa
nasabing organisasyon ang nagtungo rito saPilipinas at nagsagawa ng mga pagsusuri
sa mga iba‘t-ibang wika at wikain sa kapuluan.• Ginamit ng mga linggwistang ito ang
kanilang natutuhansa mahigit na maunlad na paaralan ng linggwistika saEstados
Unidos.

 130. (2) Ang ikalawa ay ang paggamit ng makalinggwistikangpamamaraan sa

pagtuturo ng Ingles sa mga Pilipino nalumikha ng malaganap na pagnanais upang
suriin angmga wika sa kapuluan.• Ang ganitong interes ay humantong sa
pagtatagnoong 1957 ng ‗Philippine Center for Language Study‘sa ilalim ng
pangangasiwa ng Departamento ngEdukasyon ng Pilipinas at ng Unibersidad ng
Californiasa LA.

 131. • Ang ikatlo ay ang gradwal na pagdami ng mgalinggwistang Pilipino, lalo na

pagkaraan ng 1960.• Masasabi hanggang noong matapos ang 1950 ay iisaang
Pilipinong maituturing na linggwista sa tunay nakahulugan nito.• Ngunit pagkaraan ng
 ilang taon dahil sa patuloy nanagiging impluwensya ng Amerika sa Pilipinas
aynaragdagan na nang naragdagan ang mga linggwista sakapuluan.

 132. • Ang mga linggwistang Pilipinong ito ay mahahatisa dalawang pangkat:(1) Mga
nagsipagtapos sa mga unibersidad ng EstadosUnidos at ng Canada. Mababanggit dito
ang ilangkilalang mga linggwista sa kasalukuyan, tulad ninaConstantino at Casambre
ng UP, Sibayan at Otanes ngPNC, Gonzales ng De la Salle, Llamzon at Pascasio
ngAteneo, Natividad ng DEC, atbp.;

 133. (2) Mga nagsipagtapos sa Pilipinas. Sa Ateneo-PNC Consortium for a Ph.D. in

linguistics,halimbawa ay mayroon ng walong nakatapos- Ma.Lourdes Bautista, Elvira
Vergara, Gloria Chan-Yap, Rosa Soberano, Sis. Ma. Isabelita Riego deDios, Casilda
Luzares, Teresita Rafael at EmmaS. Castillo.

 134. • Mapapansin na ang Pilipinas ay nagiging laboratoryo olarangan ng mga

linggwistang dayuhan na karamihan aymga Amerikano.• Sa katotohanan, di-iilang
wika sa Pilipinas angginagamit upang subukin ang mga modelong pangwika,prinsipyo
o pamaraan.• Sa kasalukuyan ang pag—aaral sa mga wika saPilipinas ay masasabing
isinasagawa ng iba‘t-ibangpangkat ng mga linggwista.

 135. Ang pinakamalaki at pinakamalaganap sa mga ito ay ang sangay sa Pilipinas ng

‗Summer Institute of Linguistics‘.• Masasabing higit na pinag-uukulan ng pansin
ngpangkat na ito ang mga wikang di gaanong malaganap.• Isinasalin sa mga wikang
ito ng nasabing pangkatang Bibliya at iba pang babasahing panrelihiyon.

 ‗Overt Relation Markers in Maranao‘ - isa sa mga pag-aaral na isinagawa ni

McKaughan (cf. McKaugha 1972)• Nagbigay ng konklusyon si McKaughan na isa sa
mgakatangian ng Maranao (at ng iba pang wika sa angkang Malayo-Polinesyo) ay ito:
o Ang binabanghay na pandiwa ay nagsasaad hindi lamang ng panahon, uri ng kilos,
at iniisip na sikolohikal ng nagsasalita kundi pati na rin ng relasyong gramatikal ng
pandiwa at ng paksa ng pangungusap; na ang relasyong gramatikal ng aktor, layon, di
tuwirang layon at gamit ay nakikilala sa Maranaw sa pamamagitan ng katagang o, sa
at ko.136. • Halimbawa:

 137. • Ang, primary relation ay isinasaad ng katagang so.• Sa bahaging ito‘y

masasabing malaki ang nagingkontribusyon niya sa pagkakatuklas ng ngayo‘ypalasak
na palasak nang pokus sa Pilipino.

 138. Ang isa pang pangkat ng mga linggwista sa Pilipinasay matatagpuan sa

Departamento ng Wikang Oryentalat Lingwistika sa Unibersidad ng Pilipinas.• Sa
katotohanan, ang pangkat na ito ang maituturingna pinakamatanda sa lahat ng
pangkat.• Itinatag ang nasabing departamento noong 1923upang magsagawa ng
pahambing na pagsusuri sa iba‘t-ibang wika sa kapuluan.

 139. • Mababanggit dito ang isinasagawang proyekto ngnasabing pangkat sa huling

limang taon- angpagtitipon ng mga datos na leksikal at gramatikalmula sa lahat ng
wika at wikain sa kapuluan upanggamitin sa pahambing na pagsusuri sa
 ponolohiya,morpolohiya at sintaksis ng nasabing mga wika.• Maaari ring magamit ang
matitipong mga datossa pagsulat ng mga diksyunaryo sa bawat wika.

 140. • Ayon kay Constantino ay hindi kukulangin sa2,000 pangungusap na

naglalarawan ng hulwarangmorpo-sintaktikal at mahigit na 4,000 salitang-ugat ang
natitipon na mula sa 300 mga wika atwikaing sinusuri.• Ang mga manuskrito at tapes
ay iniingatan ng‗Archieves of Philippine Languages and Dialects.‘

 141. Ang iba pang pangkat ng mga linggwista aymatatagpuan sa ‗Language Study
Center‘ ngDalubhasang Normal ng Pilipinas, sa Ateneo deManila, sa De la Salle, sa
Unibersidad ng San Carlos,at sa ‗Interchurch Language School‘.• Ang ‗New Tribes
Mission‘ sa Pilipinas ay may isa omga dalawang linggwista.

 142. • Sa ‗Language Study Center‘ ng PNC ay nagsasagawa ngmga pagsusuring-

wika sa linggwistikang pamamaraanupang iangkop sa pagtuturo ng wika.• Taun-taon
ay nagpapadala ang UCLA ng mga linggwistaupang makatulong sa mga proyekto ng
LSC.• Sa mga naipadala na ng UCLA ay mababanggit angpangalan nina Dr.Tommy
Ray Anderson (S. L. N.),Dr.Richard Tucker, Dr. Henry Feenstra, at Dr. RobertGardner.

 143. • Nag-aanyaya rin ang LSC ng mga kilalang linggwistangtulad nina Isidore Dyen,
Eugene Nida, Howard McKaughan,Clifford Prator, Donald J. Bowen, atb. upang
magbigay ngpanayam sa mga mag-aaral at guro sa linggwistika.• Bukod dito ay
nagpapadala pa rin ang LSC ng mgaiskolar sa Estados Unidos at sa Canada
upangmagpakadalubhasa sa aghamwika.• Ang aklatan ng LSC ay masasabing isa sa
pinakamayamansa mga aklat panlinggwistika sa buong kapuluan.

 144. • Ang mga panaliksik-wika sa iba‘t-ibang wika saPilipinas ay mapapansing

isinasagawa hindi lamangng mga linggwista sa Pilipinas kundi gayon din ngmga
linggwista at mag-aaral sa mga unibersidad saAmerika, tulad ng Unibersidad ng
Yale,Unibersidad ng Michigan, Unibersidad ngCalifornia sa Los Angeles, at
Unibersidad ngHawaii.

 145. • Masasabi rin na ang mga isinasagawang pag-aaral sa wika ay mauuri sa

tatlo:(1) pag-aaral na nauukol sa pagkaklasipika ng mga wika sa Pilipinas, at(2) mga
pagsusuring historikal, at(3) mga pagsusuring palarawan.

 146. • Iilan-ilan lamang ang nagsagawa ng pananaliksikna historikal.• Dyen –mula sa

Unibersidad ng Yale naitinuturing na pinakakilala sa mga mananaliksik.–
nakapagpalathala siya ng isang monograp atmaraming artikulo tungkol sa
rekonstruksyon ngilang ponema at salita sa Proto-Austronesian natinawag niyang
Malayo-Polinesian.

 147. - Isa sa kanyang mga artikulo ay tinalakay nya ang kanyang teorya na ang D ng
Proto- Austronesian ay naging d sa Tagalog sa mga pusisyong inisyal at kapag
pinangungunahan ng katinig, at hindi nagiging l na tulad ng sabi ni Dempwolff.

 148. • Fr. Llamzon (1966)- sumulat ng isang artikulo natumatalakay sa kanyang

isinagawang mulingpagsusuri sa ə ng Proto-Austronesian (PA).- Nagbigay sya ng
 konklusyon na ang ə ng PA ay regular na nagiging i at di-regular na nagiging a o
kaya‘y u sa Tagalog.- Mapapansing gayon din ang konklusyon ni Costenoble noong
1940.

 149. • Masasabing higit na napakiling ang mga linggwista sapagsusuring palarawan

pagkaraan ng IkalawangDigmaang Pandaigdig.• Masasabi ring karamihan sa mga
pag-aaral naisinagawa noon ay nakalundo sa ponolohiya ng isang wika.• Ngunit nang
mga dakong 1960 ay dumami na nangdumami ang mga pagsusuring tumutugon sa
gramatika osintaksis ng isang wika.

 Tatlong modelo ang nangibabaw sa paglalarawan ng mgawika sa P150. • Mga

Modelo sa Paglalarawang-Wikailipinas pagkatapos ng digmaan.(1) Modelong ginamit
ni Bloomfield sa paglalarawan sa Tagalog at Ilocano.(2) Tagmemic Model na nilinang
ni Kenneth L. Pike na syang karaniwang ginagamit ng mga linggwista ng SIL(3)
Transformational-Generative Model ni Chomsky na syang higit na pinaniniwalaan ng
mga linggwista ng UCLA at sa UP (cf. Constantino 1972).

 Ano ang pagkakaiba-iba ng tatlong modelosa isa‘t-isa?151.

 152. • Masasabing hindi gaanong nagkakaiba-iba angtatlong modelong nabanggit, lalo

na ang dalawanguna,tungkol sa kung papaano sinusuri ang mgadatos.• Nagkakaiba-
iba lamang sila sa paraan ng pag-aayos o paglalahad at sa pagbibigay-ngalan
saresulta ng pagsusuri.

 153. • Tagalog -masasabing higit na napagtutuunan ng mga linggwista, gaya rin ng

nangyari noong panahon ng Kastila.• Kaunti lamang kung mayroon mang
mahahalagang naisasagawang pag-aaral sa ibang pangunahing wika.• Marahil dahil
Tagalog ang batayan ng wikang pambansa.

 154. • Si Constantino ay may sinulat noong 1965tungkol sa mga padron ng

pangungusap sa 26 nawika sa Pilipinas, kasama na ang walong pangunahin.• Inilahad
sa nasabing artikulo ang ‗immediateconstituent (IC) analysis‘ na sinundan
ng‗transformational-generative analysis‘ ng mgapangungusap sa wika.

 155. • Pinangkat ni Constantino ang mga pangungusapna predikatibo (predicative

sentences) ayon samga balangkas ng kanilang mga IC sa tatlong uri:1. Definite2.
Indefinite3. Situational• Bawat isa sa mga IC ng pangungusap na tiyak ay
pinangungunahan ng ‗particle‘ o ‗marker‘.

 156. • Kinilala ni Constantino ang mga unang IC ng mgapangungusap na tiyak at di-

tiyak at ang pangalawangIC ng mga pangungusap na sitwasyonal bilang simunong
mga pangungusap, at ang pangalawang mga IC ngmga tiyak at di-tiyak na mga
pangungusap at angunang IC ng pangungusap na sitwasyonal bilang mgapanaguri.

 157. Simuno IC1 IC2<tiyak at di-tiyak <pangungusap napangungusap> na

sitwasyonal>

 158. Panaguri IC2 IC1{Tiyak at di-tiyak na pp.} {pangungusap na sitwasyonal}

 159. • Masasabing ang pagsusuri ni Constantino sa mgasimuno at panaguri ng mga
wika sa Pilipinas ay maymalaking pagkakaiba sa tradisyunal na pagsusuringsinunod
nina Blake, Bloomfield, Lopez at iba panglinggwista.• Sa Tradisyunal na pagsusuri,
ang unang IC ngalinmang pangungusap na ‗predicative‘ sa normal naayos ang syang
panaguri at ang pangalawang IC angsimuno maging anuman ang uri ng
pangungusap.

 160. • Hindi kukulangin sa tatlo ang naisagawa nangpagsusuri sa ponolohiya ng

Tagalog simula nang mataposang Ikalawang Digmaang Pandaigdig.(1) Ang sinulat ni
Remedios Cayari noong 1596. Hindi kinilala ni Cayari na magkaibang ponema ang /e/
at /i/, gayundin ang /o/ at /u/ sa Tagalog kahit na may mga salitang hiram o katutubo
sa Tagalog na magagamit upang ikontrast ang mga ito. Ang Matandang Tagalog ay
walang mga tunog na /e/at /o/. Ang mga ito‘y hiram lang natin sa Kastila.

 161. (2) at (3). Ang dalawa pang pag-aaral saponolohiya ay ang kina Robert Stockwell
(1957)at Teodoro Liam-zon (1966).• Sa dalawang pag-aaral nito ay kinilala ng mga
awtor ang pagkakaiba ng mga ponemang /e/ at /i/, gayundin ng /o/ at /u/ sa Tagalog,
gayundin ang mga klaster at mga padron ng intonasyon ng Tagalog.

 Sinuri ni Gonzales ang diin, ritmo, at intonasyon ng Tagalog sa pamamagitan ng

paggamit ng makabagong instrumentong pangwika sa Unibersidad ng California,
Berkeley, California, tulad ng ‗Linc-8 Computer, Trans-Pitchmeter, Kay Sanograph, at
Pitch Extractor.‘162. (4). Ang pinakahuling pagsusuring isinagawa tungkol
sapalatunugan ng Pilipino ay ang kay Andrew Gonzalez(Acoustic Correlates of
Accent, Rhythm and Intonationin Tagalog) na nalathala sa PHONETICA.

 163. • Lumitaw sa pag-aaral ni Gonzales na angtono, lakas, at haba ay hindi nagiging

resultalamang ng diin o ‗stress‘ at hindi ng haba o‗length‘ na tulad ng lumabas sa
pagsusuri ninaSchachter at Otanes (cf. ‗Tagalog ReferenceGrammar‘ 1973).

 Ayon kay Wolfenden, dalawa ang kanyang layunin sa pagsasagawa ng nasabing pag-
aaral: (1) ‗To realign Bloomfield‘s gramatical categories, esp. the verbal ones; and (2)
To modify Bloomfield‘s nomenclature.‘Isa sa mga isinagawang pag-aaral sa
gramatika. 164. • ‗Restatement of Tagalog Grammar‘ niElmer Wolfenden ng SIL
(1961)

 165. • Sina Paul Schachter at Fe Otanes, sa ilalim ngpangangasiwa ng ‗Philippine

Center for LanguageStudy‘ ay may sinulat na Tagalog ReferenceGrammar. Ang
nasabing aklat, sa kasalukuyan, aykabana-kabanatang isinasalin sa Tagalog ng
mganagsisisulat ng tesis sa Pilipino sa PNC.

 166. • Sa UP ay mababanggit ang apat na tesis na tumatalakay saiba‘t-ibang aspeto

ng gramatika ng Tagalog.(1) Kay Silverio ( 1962) na sumusuri sa mga pandiwa at
pangungusap na ‗passive‘ sa Tagalog;(2) Kay Gonzales (9162) na tumatalakay sa
mga pandiwa at pangungusap na ‗active‘;(3) Kay Cayari (1963) na nagkaklasipika ng
mga pandiwang pamanahon (time adverbs) ng Tagalog ayon sa distribusyon;(4) Kay
 Paz (1967) na nagsusuri sa morpolohiya at sintaksis ng mga pangalan at pang-uri sa
Tagalog.

 167. • Pineda – Direktor ng Surian ng Wikang Pambansa ( cf. Pineda 1972), - Sumulat
ng ―An Introduction to Tagalog Transformational Syntax‖. - Ginamit nya sa sintaksis
ng Tagalog ang modelong 1957 ni Chomsky. -

 168. • Sa unang bahagi ng kanyang aklat ay nagbigaysya ng mga tuntunin sa

pagbubuo ng mgapangungusap sa Tagalog.• Sa ikalawang bahagi naman, naglahad
sya ngmga transportasyon at nagbigay sya ng mgahalimbawa kung papaanong
magagamit ang mga itosa pngungusap sa Tagalog.

 169. • Hindi kukulangin sa lima ang naisagawa nangpahambing na pagsusuri sa

Tagalog at Ingles.• Ang dalawa rito (cf. Stockwell 1957; Castelo 1964) ay
naglalahadng isang pagsusuri sa Tagalog na masasabing kahawig dinng kay
Bloomfield.• Ang ikatlo ay isang disertasyong nagsusuri sabalangkas ng Tagalog na
ginamitan ng Tagmemic Model.(Guanco 1963)• Ang huling dalawa ay ang disertasyon
nina EmyPascasio (1960) at Fe Otanes (1966).

 Si John Wolff, (1966 at 1967), ay magkasunod na nagpalathala ng dalawang bolyum

ng mga aralin sa Cebuano. Ang gramatika ng Cebuano ay inilarawan nya ayon sa
modelo ni Bloomfield.Si Anderson, sa kanyang disertasyon sa pagdodoktorado
noong 1965, ay nagsagawa rin ng paghahambing sa pagsusuri sa Cebuano at Ingles
na ginamitan naman ng ‗transformational model‘ ni Chomsky. 170. • Cebuano.

 Ibinatay ito sa ‗Outline of Ilocano Syntax‘ ni Bloomfield.Ang nasabing gramatika ay

inihanda upang magsilbing patnubay o modelo sa paghahanda ng katulad na mga
gramatika sa ibang wika sa Pilipinas sa darating na mga taon. Ang unang
deskripsyong isinagawa pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandagdig sa mga
gramatika ng Ilocano ay inilahad sa ‗Intensive Course‘ nina H. McKaughan at J.
Forster (1952). 171. • Ilocano.

 B. Sibayan- nagsagawa ng isang pahambing na pagsusuri sa mga ponemang

segmental ng Ilocano at ng Ingles noong 1961 sa kanyang disertasyon sa Ph.
D.,Ang modelong ginamit dito ay ang gramatikang inilahad ni Chomsky sa kanyang
‗Syntactic Structures‘.Isa namang ‗transformational-generative grammar‘ ng Ilocano
ang sinulat ni Constantino (1959) para sa kanyang disertasyon sa Ph. D.172.

 Si Perez ng PNC ay sumulat ng tesis sa M.A. na may pamagat na ‗Pampango ang

Pilipino Cognates:Sound and Spelling Relationship‘ (1964). isang artikulo ni
Tabasondra noong 1962 na sumusuri sa mga ponema ng Kapampangan at
pagkatapos ay inihambing sa mga ponema ng Ingles.  isang disertasyon sa Ph. D. ni
Clardy noong 1958 na sumusuri sa mga ponema ng Kapampangan, ang kanilang mga
alopono at distribusyon;  Isang tesis sa M. A. ni Castrillo noong 1955 ang nasulat sa
UP na tumalakay sa balangkas ng mga pangungusap sa Kapampangan na ginamit
ang modelo ni Bloomfield; 173. • Kapampangan.
 Ang balangkas ng Hiligaynon ay sinuri at inihambing sa balangkas ng Ingles nina
Juntado (1961) at Ruiz (1963) sa kani-kanilang disertasyon sa Ph. D.174. •
Hiligaynon.

 Binansagan ni Schachter ang kanyang gawa ng ―From Pangasinan to English‖

sapagkat nilalayon ng pag- aaral na matulungan ang mga mag-aaral na Pangasinan
sa pag-aaral ng Ingles. Hinati ni Schachter ang kanyang pag-aaral sa dalawang
antas: (1) Ponolohiya (2) Gramatika  Ang paglalahad sa disertasyong ito ay batay sa
modelong transpormasyonal ni Chomsky sa kanyang ‗Static Structures‘ .  Ang
Pangasinan ay sinuri ni Schachter noong 1959 sa kanyang disertasyon sa Ph. D. at
pagkatapos ay inihambing niya sa Ingles. 175. • Pangasinan.

 Batay din sa modelo ni Bloomfield ang kanilang pagkakasuri sa nasabing wika.Sina

J. at I. Wolff noong 1967 ay sumulat ng isang aklat, ―Beginning Waray-waray‖. 176.
• Waray.

 Philippine Association for Language TeachingPambansang Samahan sa

Linggwistikang Pilipino Linguistic Society of the Philippines 177. • At nitong mga
huling araw, gaya na ng nasabi saumpisa, ay masasabing may kasiglahan ang kilusan
salinggwistika sa Pilipinas.• Tatlong pambansang samahang pangwika
angnakatutulong nang malaki sa pagpapaunlad ngdisiplinang ito –

 178. • Ang tatlong samahang ito‘y patuloy sa pagdaraos ng mga seminar pangwika at
pagpapalathala ng kani- kanilang journal na nagiging daluyan ng mga pag- aaral at
pananaliksik na isinasagawa sa larangan ng wika.• Ang pagkakaroon ng Consortium
for a Ph. D. in Linguistics ng Ateneo de Manila at Philippine Normal College ay isa pa
rin sa mga salik na nakapagpapasigla sa kilusang panglinggwistika.

 Inilarawan ni Bautista ang paglilipat-lipat ng mga nagsasalita sa Ingles at Tagalog.

Nagbigay sya ng mga tuntuning tinatawag na ―phrase structure and transformational
rules‖ batay sa modelong 1965 ni Chomsky. Lumabas sa kanyang pag-aaral na ang
―Code- Switching‖ ay nagaganap sa iba‘t ibang antas ng wika- salita, parirala,
sugnay at pangungusap. Bautista, Ma. Lourdes S. ―The Filipino
Bilingual‘sCompetence: A Model Based on an Analysis of Tagalog-English Code
Switching.‖ 179. • Mga Nakapagtapos sa Consortium for a Ph. D. inLinggwistika at
ang kanilang mga paksa:

 Isa sa kanyang mga layunin ay upang alamin ang pagkakatulad at pagkakaiba ng

Tagalog-Marinduque sa Tagalog-Maynila.Soberano, Rosa P. ―The Dialect of
Marinduque Tagalog.‖ 1976. Sinuri nya ang mga salita saTagalog at inalam nya ang
mga salitang mula sa Hokkien Chinese. Inilarawan nya ang naganap na pagbabago sa
tunog at sa kahulugan ng mga salita sa Tagalog na hiram sa Hokkien Chinese.Chan-
Yap, Gloria. ―Hokien Chinese Loanwords in Tagalog.‖ 1975. 180.

 Sinuri ni Vergara ang mga pandiwang iisahing salita na nakasama sa General Service
List ni West (1965). Ginamit nya ang Case Grammar Matrix ni Cook sa
subkategorisasyon ng mga pandiwa. Lumabas sa pagsusuri na ang mga pandiwang
 iisahang salita ay mapapangkat ayon sa basic, experimental, benefactive, at locative;
at mapapangkat pa sa 16 na uri ng subkategorisasyon ayon sa kaligiran ng kaukulan o
‗case‘. Vergara, Elvira C. ―Subcategorization and Selectional Restrictions of
English Words‖. 1975.181.

 Ginamit ni Luzares ang modelong 1968 at 1970 ni Fillmore ngunit pinasukan nya ng
pagbabago ang mga ito. Lumabas sa pag-aaral nya na ang morpolohiya hindi hiwalay
sa sintaksis at semantika. Luzares, Casilda. ―The Morphology of SelectedCebuano
Verbs: A Case Analysis .‖ 1975 . 182.

 Pinagtuunan nya ng interes ang 6 na uri ng pananggi na tinawag nyang NEG

[Event]s‘, NEG [State]s‘, NEG NEG [Know]s‘,NEG [Desiderative]s‘, NEG [Exixtantial],
at prohibitives. Rafael, Teresita C. ―Negativization in theBisayan Languages: A
Case Study of theEvolution of a Subsystem‖. 1976. 183.

 Riego de Dios, Ma. Isabelita. ―Chavacano Dictionary.‖1977. (Wala pa sa aklatan ang

kanyang tesis) Naghanda ng isang instrumento si Castillo na susubok sa kakayahan
ng pakikipagtalastasan sa Pilipino ng isang magiging guro sa elementarya, batay sa
hinuha na ang isang mahusay sa wika ay may kakayahang magsabi ng at umunawa
sa mga pananalitang angkop sa kontekstong sosyokultural. Castillo, Emma S. ―A
Test of CommunicationCompetence in Pilipino for Prospective Elementary
SchoolTeachers‖. 1978. 184.

 ArigatouGozaimasu!!! 185.