OSNOVNI STUDIJ: LOGISTIKA

PREDMET: SPECIJALNE OBLASTI LOGISTIKE

ТЕМА: Logistički informacioni sistem i njegova

primjena u logističkim kompanijama
(SEMINARSKI RAD)

PROFESOR: Dr Asib Alihodžić, van. prof STUDENT:StefanSimanić 617/13

ASISTENT: Mr Željko Stević, viši asistent

Doboj, januar, 2017.

 SADRŽAJ

1. Uvod ...............................................................................................................3
2. Značaj informacija u logistici ......................................................................4
3. Informacioni sistemi......................................................................................7
3.1 Osnovne funkcije i aktivnosti informacionih sistema .............................................7
3.2 Vrste informacionih sistema ....................................................................................10
3.3 Cilj projektovanja informacionog sistema .............................................................12
3.4 Projektovanje informacionog sistema .....................................................................13

4. Logistički informacioni sistem ...................................................................18

4.1. Značaj logističkog informacionog sistema za menadžment ..................................18
4.2 LIS i primjena informacionih tehnologija ...............................................................20
4.3. Integracija informacionih tehnologija u procesu logistike i proizvodnje ............23
4.4. Uloga LIS-a u upravljanju lancem sadbjevanja ...................................................24
4.5. Primjena GIS-a u organizaciji transporta ............................................................25

5. Zaključak ...................................................................................................26
6. Literatura....................................................................................................27

2
 1. UVOD

Povećanje broja stanovnika, sve veća urbanizacija tj. nastajanje višemilionskih gradova,
dostupnost interneta i internet trgovine velikom broju potrošača prouzrokovali su globalizaciju
tržišta i samim tim povećan broj tokova različitih materijala. Sve ovo prouzrokovalo je potrebu za
postojanjem logističkih provajdera čije je funkcionisanje nezamislivo bez primjene logističkih
informacionih sistema. Logistički informacioni sistem nalazi primjenu u kompletnom
logističkom sistemu od organizacije transporta, određivanja itinerera uz pomoć GIS ( geografskih
informacionih sistema), do skladištenja robe, lakše identifikacije robe prilikom ulaska i izlaska iz
skladišta, kao i kretanja unutar skladišta primjenom RFID, bar-kod i sličnih tehnologija.
Dakle logistički informacioni sistemi imaju važnu ulogu u donošenju odluka i poboljšanju
poslovanja cjelokupnog sistema.

U ovom radu obrađen je logistički informacioni sistem kao i njegove vrste, funkcije, ciljevi i
načini projektovanja kroz 6 faza. Posebna pažnja poklanja se važnosti informacija u logistici.

2. ZNAČAJ INFORMACIJA U LOGISTICI

3
 Tehnološke promjene u svijetu zahtijevaju inovacije i unapređenje poslovne strategije svih
preduzeća i kompanija. Prednost imaju ona preduzeća i kompanije čije je poslovanje zasnovano
na brzom informisanju. U tržišno orjentisanoj privredi, gdje postoji snažna konkurencija, traži se
ekonomičnija i kvalitetnija proizvodnja, kao i kvalitetna usluga isporuke, pri čemu informacija
ima presudnu ulogu. Prava informacija, u pravo vrijeme i na pravom mjestu pruža mogućnosti
pravovremenog i adekvatnog reagovanja na stroge zahtjeve tržišta, kako u proizvodnji, tako i u
trgovini.
Informacije o proizvodu nisu neophodne samo potrošaču, neophodne su u svim karikama
logističkog lanca, od proizvodnje do distribucije krajnjem korisniku. Proizvođaču se postavlja
zahtjev za upravljanjem i praćenjem procesa proizvodnje, za upravljanjem i praćenjem zaliha
kako bi se obezbijedio neometan proces proizvodnje. U distribuciji se postavlja zahtjev za
kvalitetnom uslugom isporuke (pouzdanost isporuke, spremnost za isporuku, vrijeme isporuke i
dr.). Primjenom savremenih informacionih tehnologija neophodno je obezbjediti informacije o
proizvodu duž cijelog logističkog lanca.
Robni i informacioni tokovi logističkog lanca jednog preduzeća prikazani su na slici 2.1.
Funkcija informativnih tokova je da realizuju upravljanje i kontrolu nad robnim tokovima. Po
pravilu, kretanje robnih tokova se obavlja jednoznačno, dok kretanje informacionih tokova
karakterišu mnogobrojne petlje. Informacioni tokovi mogu prolaziti i preko dopunskih područja
koje robni tokovi uopšte ne dodiruju. [1]

Sl. 2.1. Robni i informacioni tokovi jednog preduzeća

U uslovima kada potražnja stagnira, a asortiman proizvoda raste, sve je važnije proizvoditi
proizvode koji su naručeni i isporučivati ih u što kraćem vremenu. Potrebno je uticati na faktore
4
koji utiču na kupčevo donošenje odluke o kupovini: cijenu proizvoda, asortiman i kvalitet robe,
prisutnost robe u maloprodajnom objektu, pakovanje i ambalažu proizvoda, rok isporuke i dr.
Ukratko, kupcu treba ponuditi kvalitetnu robu, odgovarajuću cijenu robe i kvalitetnu uslugu. U
ovakvim okolnostima, proizvodne organizacije su primorane na iznalaženje novih mogućnosti i
pravaca osvajanja nestabilnih tržišta, pri čemu se mogu izdvojiti slijedeći pravci:
• Proizvodnja naručenih proizvoda tj, proizvodnja za poznatog kupca,
• Isporučivanje proizvoda u zadatim i što kraćim rokovima,
• Smanjenje troškova proizvodnje i isporuke.
U reprodukcionom ciklusu, pored proizvodnih aktivnosti prisutne su i logističke aktivnosti.
Logističke aktivnosti imaju za cilj obezbjeđenje protoka materijala, informacija i energije.
Adekvatno funkcionisanje proizvodnog sistema u oblastima obezbjeđenja sirovina i
poluproizvoda, istraživanja, razvoja i konstrukcije, same proizvodnje i plasmana proizvoda može
se ostvariti samo formiranjem logističkih lanaca, koji bi obuhvatili informacione i materijalne
tokove između pojedinih cjelina.
Najveći uticaj na kvalitet informacija u logističkim sistemima (slika 2.3.), imaju:

 Informacione tehnologije,

 Komunikacione tehnologije,

 Sistemi za identifikaciju stabilnih i mobilnih objekata,

 Savremeni softverski alati, i

 Organizacione koncepcije.

5
 Sl. 2.3. Uticaj kvaliteta informacije na kvalitet usluge isporuke i rad sistema

Uvođenje računarskog sistema u informacioni sistem logističkog lanca omogućava veći stepen
brzine, tačnosti i potpunosti operacija, prerade informacija nego što je to moguće realizovati
primjenom ljudske radne snage. Moderna tehnologija na području informisanja i informatike
otvara velike mogućnosti za savlađivanje prostora i vremena, za rješavanje problema
optimizacije, za upravljanje i kontrolu operativnih logističkih procesa, obezbjeđuje veliki obim
informacija i dr.
Logističke sisteme karakteriše višedimenzionalnost i prisustvo velikog broja različitih elemenata,
materijalnih i logističkih tokova. Različitost ovih tokova je analogna različitosti logističkih
sistema - u odnosu na vrstu robe koja se pojavljuje u njima (drvo, nafta, građevinski materijali,
žitarice, roba široke potrošnje i dr.), u odnosu na privrednu granu kojoj pripadaju (trgovački,
industrijski i dr.), saobraćajnu granu ili vrstu tovarnih jedinica. U logističkom lancu, informacioni
tokovi mogu biti nosioci sljedećih podataka: svojstava robe (naročito je bitno kod opasnih
materija), propisa o isporuci (ugovaranje termina), zahtjeva koji su vezani za nosioce transporta,
zakonskih propisa, vremena isporuke i dr. [1]

6
 3. INFORMACIONI SISTEMI

Informacioni sistem je skup različitih elemenata, čiji je zadatak prikupljanje, obrada,

pohranjivanje i selektivno prezentiranje informacija kao podrške upravljanju i odlučivanju u
preduzećima. [1]
Standardizovana definicija informacione tehnologije (IT) je:
"Pod informacionom tehnologijom podrazumijevamo tehnike za prikupljanje, čuvanje, oblikovanje
(nadoknadu), komunikaciju i prezentaciju podataka, teksta, slika i brojeva, kao i telekomunikacije"
(CIC, 1991.).

IS se sastoji iz tri međusobno povezana dijela:

 informacija, tj. informacione baze;kvantitativnih drugih metoda, modela,

 tehnika koje se koriste pri komunikaciji;

 tehničkih i drugih sredstava za prikupljanje, obradu, prenošenje i sintezu informacija.

7
 3.1. Osnovne funkcije i aktivnosti informacionih sistema

Osnovne funkcije informacionog sistema su:

 Unos podataka
 Čuvanje podataka
 Obrada podataka
 Analiza podataka
 Formiranje izvještaja
 Prezentacija izvještaja

Unos podataka podrazumjeva prikupljanje svih podataka koji formiraju informacione tokove u
kompaniji. Unosom podataka se obezbjeđuje prikupljanje svih podataka u sistemu. Podaci se
prikupljaju iz kompanije i iz spoljašnjeg okruženja. Podaci iz kompanije su podaci o proizvodnji,
skladištenju, otpremi robe, prodaji, itd. Podaci iz spoljašnjeg okruženja se dobivaju od drugih
učesnika u logističkom lancu (dobavljači, kupci, špediteri, distributivni centri) i od nadležnih
udruženja (banke, ministarstva, osiguravajuća društva).
Svi ulazni podaci se mogu podijeliti u dvije grupe. Prva grupa su podaci koji se unose periodično
i mijenjaju po potrebi. To su na primjer, podaci o zaposlenima, o platama, podaci o proizvodnji,
podaci o svim dobavljačima i prevoznicima, podaci o voznom parku, i dr. Druga grupa podataka
su podaci koji se mijenjaju na nivou dana sa svakom novom transakcijom. To su podaci o
narudžbama kupaca, podaci o nivoima zaliha, podaci o fakturisanim prodajama i prispjelim
finansijskim sredstvima, i dr.
Unos podataka se može realizovati na različite načine:
− Ručni unos podataka sa dokumenata
− Transfer podataka iz drugih informacionih sistema (disketa, zip drive, magnetna traka,
CD)
− Elektronski prenos podataka

Ručni unos podataka se radi sa dokumentima. U svakoj kompaniji, bez obzira na nivo
automatizacije i postojanje informacionog sistema, prisutan je veliki broj dokumenata, koji prate
robne tokove. Svi ovi dokumenti se svakodnevno ručno unose u sistem. Kod kompanija koje
imaju dobro projektovane i savremene informacione sisteme, unos podataka sa dokumenata je
minimizovan.
U praksi je često potrebno da se podaci iz drugih dijelova kompanije ili iz spoljašnjeg okruženja
unose u informacioni sistem koji radi obradu tih podataka. Ovo se dešava kada ne postoji
informacioni sistem na nivou cijele kompanije ili ne postoji komunikaciona veza (elektronski
transfer podataka) sa okruženjem.
Kod dobro projektovanih, savremenih i usavršenih informacionih sistema najzastupljeniji je
elektronski transfer podataka. Savremeni informacioni sistemi pokrivaju sva područja rada jedne
kompanije, pa su informacioni tokovi u okviru kompanije automatizovani. Ovi sistemi imaju
razvijene komunikacione veze sa okruženjem i razmjena podataka se obavlja elektronskim
putem. Dobro projektovani logistički informacioni sistemi obezbjedjuju elektronsku razmjenu
podataka sa svim učesnicima u logističkom lancu (dobavljači, kupci, špediteri, prevoznici). [4]
Čuvanje podataka je u memoriji računara u bazi podataka. Baza podataka se najopštije može
definisati kao dobro strukturirana kolekcija podataka. Podaci su u bazi podataka organizovani u
tabele. Sve obrade sa podacima (unos, ažuriranje, proračuni) rade se nad tabelama. Informacioni
8
sistem kompanije može imati jednu ili više baza podataka, u zavisnosti od organizacije. Podaci
koji se čuvaju služe za obradu, analizu i formiranje različitih izvještaja. Pristup podacima u bazi
podataka je kontrolisan, definisanjem prioriteta za pristup. Kompanija definiše različite nivoe
prioriteta za pristup podacima: unos podataka, kontrola podataka, brisanje podataka, analiza,
formiranje izvještaja, prezentacija izvještaja. Sva lica koja rade sa podacima imaju svoj nivo
pristupa i skup dozvoljenih akcija, koje mogu obaviti. Kontrolom pristupa se omogućava
bezbjednost i povjerljivost podataka.

Obrada podataka je sposobnost transformisanja podataka u pogodniji oblik jednostavnom i

jednosmjernom konverzijom. Obrada podataka je priprema podataka za dobijanje odgovarajućih
analiza i izvještaja, koji su neophodni kompaniji. Primjeri obrade podataka obuhvataju pripremu
za prikupljanje iz skladišta, pripremu tovarnih listova i pripremu narudžbi za kupovinu.

Analiza podataka se odnosi na preuzimanje podataka iz baze i formiranje različitih analitičkih

pregleda i izvještaja, na osnovu kojih menadžment donosi operativne i strateške odluke. Analiza
podataka se radi primjenom različitih matematičkih i statističkih modela (linearno programiranje
i simulacioni modeli). Linearno programiranje je vjerovatno najrasprostranjeniji alat za strateško
i operativno planiranje u logističkom menadžmentu. To je tehnika optimizacije koja upoređuje
različita varijantna rešenja sa ograničenjima koja definiše menadžment. Primjenom simulacionih
modela moguće je donijeti zaključke o ponašanju sistema u različitim uslovima poslovanja.
Analizom podataka menadžment može da predvidi ponašanje sistema pri primjeni različitih
poslovnih strategija.

Formiranje izvještaja je rezultat obrade podataka i jedna od glavnih funkcija informacionog

sistema. Pri projektovanju informacionog sistema menadžment definiše skup i formu izvještaja
koje želi da dobija. To u zavisnosti od djelatnosti mogu biti različiti izvještaji: izvještaji o
izvršenju narudžbe, izvještaji o zalihama, izvještaji o izvršenju otpreme, izvještaji o transportu, i
dr. Generalno, mogu se dobiti izvještaji o svakom segmentu poslovanja. Dobro projektovani
informacioni sistemi imaju mogućnost formiranja dnevnih i periodičnih izvještaja, pojedinačnih i
kumulativnih, financijskih izvještaja, i dr.

Prezentacija izvještaja je oblik prikaza izvještaja. Izvještaji mogu biti u štampanoj ili
elektronskoj formi. Izvještaji u štampanoj formi se dobijaju na papiru u odgovarajučim službama
u kompaniji. Svaka služba može da odštampa izvještaje za koje ima pristup. Kontrolom pristupa
je definisano ko može dobiti koji skup izvještaja. Izvještaji u elektronskoj formi se automatski
dostavljaju menadžmentu i službama za plan, analizu i prognozu poslovanja.
Jedan oblik izvještaja su i obavještenja i informacije koji se dostavljaju dobavljačima i kupcima,
sa kojima kompanija ima direktnu elektronsku ili terminalsku vezu. To su obavještenja o
posebnim aranžmanima prodaje sa svim ili pojedinim kupcima, obavještenja o nivou zaliha
pojedinih proizvoda ili planiranoj proizvodnji, i dr.
Proces promjene podataka u informacije, zasnovan je na slijedećim aktivnostima:
1. Prikupljanje – kojim se definišu potrebni podaci, identifikuju izvori I načini prikupljanja
podataka.
2. Organizovanje – kojim se uređuju, predstavljaju i formatizuju podaci za korištenje u
ostalim procesima informisanja.
3. Analiza – kojom se vrši tumačenje podataka i njihova transformacija u informacije;

9
 4. Čuvanje – kojom se vrši njihovo skladištenje primjenom uređaja za čuvanje podataka, kao
što su magnetni diskovi, trake, optički diskovi itd.
5. Obrada – kojom se vrši obrada u mikroprocesoru;
6. Primanje i prenošenje – koji se vrši transfer podataka unutar i između IS;
7. Pretraživanje – kojim se vrši prezentacija informacije iz IS.
8. Kontrola – kojom se vrši kontrola ulaza, obrade, izlaza i memorisanje podataka.

3.2. Vrste informacionih sistema

IS treba da sadrži informacije neophodne različitim korisnicima. Postoje različite vrste IS, a
klasifikacija se može izvršiti prema različitim kriterijumima:
1. Orijentisanosti –obrada podataka, upravljanje;
2. Funkcije ili dijelove procesa rada koje obuhvataju – proizvodnja, nabavka, prodaja,
računovodstvo itd.
3. Tehnička osnova na kojoj su zasnovani - integrisani, neintegrisani;
4. Sistem obrade podataka - serijska, of-line, on – line.
5. U zavisnosti od nivoa odlučivanja postoje različiti informacioni sistemi:
− Automatska obrada podataka (AOP)
− Upravljanje informacionim sistemom (MIS)
− Sistemi za podršku odlučivanju (DSS)
− Informacioni sistemi rukovođenja (EIS)

Sl.3.1. Piramida informacionog sistema

10
  Vertikalna integracija informacionih sistema
Između nivoa odlučivanja postoji vertikalni protok informacija. Informacije koje idu sa nižeg
nivoa predstavljaju ulazne podatke za informacioni sistem na višem nivou. Informacije koje idu
sa višeg nivoa predstavljaju upravljačke odluke za niži nivo. Vertikalni tokovi informacija između
upravljačkih nivoa nazivaju se vertikalna integracija informacionih sistema.

 Horizontalna integracija informacionih sistema

Horizontalna integracija podrazumijeva informacione tokove na istom nivou odlučivanja.
Horizontalna integracija koja prelazi okvire kompanije predstavlja još savremeniji vid
informacionih sistema, jer obezbjeđuje razmjenu informacija između kompanija i svih učesnika u
logističkom lancu. Ovaj oblik informacionih sistema će u budućnosti imati veliku ulogu, s
obzirom na porast saveza i umreženih kompanija.

Kada u jednoj kompaniji postoji sva četiri tipa informacionih sistema i vertikalna i horizontalna
integracija sistema, tada ta kompanija ima dobro projektovan i savremeni informacioni sistem,
koji pokriva sve segmente rada.
Automatska obrada podataka (AOP)
AOP sistemi su osnovna podrška svim poslovnim procesima. Automatska obrada podataka se
realizuje na najnižem operativnom nivou. AOP obuhvata osnovnu obradu svih ulaznih podataka.
Izlazni rezultat AOP-a su izvještaji (dnevni, periodični, pojedinačni i kumulativni).
Upravljanje informacionim sistemima (MIS)
Upravljanje informacionim sistemima podrazumijeva upravljanje svim informacionim tokovima
u kompaniji i koordinaciju vertikalne i horizontalne integracije informacionih tokova.
Upravljanje informacionim sistemima obuhvatu primjenu i kontrolu savremenih organizacionih
koncepcija i tehničkih rešenja: Just-In-Time, Quick-Response-sistemi (QR), Efficient Consumer
Responce (ECR), Kanban sistem, Bar kod sistem, elektronska razmjena podataka (EDI),
elektronski transfer novca (ETF). Osnovna funkcija upravljanja informacionim sistemima je da se
obezbijede informacije neophodne za upravljanje i odlučivanje na operativnom i strateškom
nivou.
Sistemi za podršku odlučivanju (DSS)
Sistemi za podršku odlučivanju se zasnivaju na različitim matematičkim, simulacionim i
analitičkim modelima, koji su projektovani da pomažu u procesu odlučivanja. Ovi sistemi koriste
informacije iz baze podataka i izlazne rezultate automatske obrade podataka (AOP-a). DSS
obrađuju podatke, primjenom različitih modela, i izlazni rezultat je analitička forma podataka.
DSS u stvari predstavlja analizu i na bazi analize preporučuje odluku.
Informacioni sistemi rukovođenja

11
Informacioni sistemi rukovođenja su na najvišem nivou odlučivanja u kompaniji. Na ovom nivou
se donose strateške odluke na osnovu podataka iz različitih sistema za podršku odlučivanju. U
kompaniji najčešće postoji više sistema za podršku odlučivanju, koji pokrivaju različite oblasti
poslovanja. Na osnovu izlaznih podataka ovih sistema donose se strateške odluke, koje se prosljeđuju
na niže upravljačke nivoe.

Strateške i operativne odluke u logističkom informacionom sistemu

Analizom podsistema logističkog sistema može se doći do skupa strateških i operativnih odluka koje
svaki podsistem donosi. Za svaku odluku može definisati skup informacija koje na nju utiču. U tabeli
1 je prikazan primjer nekih podsistema logističkog sistema i neke operativne i strateške odluke koje
se odnose na te podsisteme.
Analiza organizacije rada u kompaniji predstavlja pripremnu fazu za postupak projektovanja
informacionog sistema. U okviru toga treba da budu odredjeni:
• Nivoi upravljanja,
• Svi podsistemi logističkog sistema,
• Operativne odluke u podsistemima,
• Strateške odluke u podsistemima, i
• Skup informacija neophodnih za donošenje svake odluke.

3.3. Cilj projektovanja Informacionog sistema (IS)

Menadžment kompanije postavlja ciljeve, koje treba da zadovolji budući IS. Osnovni ciljevi su:
 IS treba da obuhvati sve podsisteme kompanije i sve organizacione nivoe
 IS treba da omogući komunikaciju kompanije sa okruženjem
 Podrška donošenju odluka na svim nivoima upravljanja
 Automatska obrada svih podataka u kompaniji
 Povezivanje postojećih informacionih cjelina u budući IS
 Integracija savremenih organizacionih koncepcija (JIT, QR, ECR, ...) u IS [1]

U pogledu strukture budućeg IS menadžment kompanije postavlja zahtjeve u pogledu baze

podataka, aplikacija i izvještaja. Baza podataka može biti jedna za cijelu kompanija ili nekoliko
baza podataka, koje su međusobno povezane. IS može imati više aplikacija tj. programskih
cjelina, koje pokrivaju pojedine organizacione cjeline. Aplikacije se izvršavaju na različitim
nivoima (AOP, MIS, DSS) i generišu izvještaje. Menadžment kompanije definiše skup izvještaja i
njihovu formu.

12
 3.4. Projektovanje informacionog sistema

Sedamdesetih i osamdesetih godina razvoj programskih proizvoda, koji se koriste za

projektovanje informacionih sistema, nije pratio potrebe korisnika u pogledu brzine, kvaliteta i
efiksanosti rada. Ovaj fenomen je poznat pod nazivom softverska kriza. Osnovni uzroci
softverske krize u oblasti razvoja informacionih sistema su:
 Ad hoc projektovanje informacionog sistema, bez primjene odgovarajuće metodologije,
što dovodi do lošeg projekta, pojave velikog broja grešaka i prekoračenja zadatih
vremenskih rokova.
 Nepostojanje softverskih alata, koji bi podržali projektovanje informacionih sistema, ili
automatizovali postupke projektovanja s dovoljnim nivoom ekspertskog znanja. Ovo vodi
ka nekvalitetnom projektu, uslijed otežanog rukovodjenja projektom, parcijalnog i
nekonzistentnog dokumentovanja i neusaglašenosti dijelova projekta.
 Nepostojanje odgovarajućih softverskih alata za razvoj aplikacija informacionog sistema,
što vodi ka neefikasnoj realizaciji i održavanju informacionog sistema.

Rješenje krize softvera trebalo je tražiti u otklanjanju ova tri uzroka. To je vodilo ka:
− formalizaciji metodologija i tehnika projektovanja informacionih sistema, i
− pojavi CASE proizvoda i jezika IV generacije, kao podrške odgovarajućim
metodologijama i tehnikama. (CASE - Computer Aided Software Engineering)

Metodologija projektovanja informacionih sistema

U oblasti računarstva postoji posebna disciplina koja se zove softversko inženjerstvo. Softversko
inženjerstvo podrazumijeva primjenu metodološkog, inženjerskog pristupa pri razvoju
informacionog sistema, sa ciljem da se u zadatim vremenskim rokovima, preciznom primjenom
odgovarajućih tehnika, dođe do kvalitetnog projekta i gotovog programskog proizvoda.
U osnovi softverskog inženjerstva je metodologija životnog ciklusa i strukturni pristup razvoju.
Metodologija životnog ciklusa polazi od činjenice da životni vijek svakog programskog
proizvoda prolazi kroz iste faze, a strukturni pristup predstavlja metodološki postupak
dekompozicije nekog sistema na podsisteme.
Primenom metodologije životnog ciklusa i strukturnog pristupa, osnovne faze u projektovanju i
razvoju informacionog sistema (IS) su:
• Faza I - Strategija razvoja IS
• Faza II- Snimanje i analiza realnog sistema,
• Faza III - Definisanje projekta IS
• Faza IV - Programiranje - realizacija IS
• Faza V - Uvođenje u upotrebu, i
• Faza VI - Eksploatacija i održavanje.

13
Postoje različiti pristupi projektovanju i razvoju IS, u zavisnosti od veličine sistema, raspoloživog
vremena, obučenosti kadrova i okruženja. Projektovanje IS kroz ove faze se može realizovati
na dva načina: klasičnim pristupom i prototipskim pristupom.
Klasičan pristup podrazumijeva da se sve faze realizuju sekvencijalno, za svaki od podsistema u
definisanoj arhitekturi IS. Realizacija sljedeće faze ne počinje dok se ne završi tekuća faza. Ovaj
pristup ima svoje prednosti i nedostatke. Prednosti su: dobra integriranost IS, istovremeni
završetak svih podsistema, pojednostavljeno održavanje IS. Nedostaci klasičnog pristupa su:
nedovoljna uključenost korisnika u razvoj IS, vrijeme realizacije svih faza razvoja je relativno
dugo, velika investiciona ulaganja u IS odjednom umesto fazno.
Prototipski pristup se zasniva na principu komunikacije sa korisnikom putem prototipa IS.
Prototip podrazumijeva projektno rješenje koje se mijenja kroz sve faze razvoja od početnog do
konačnog rešenja informacionog sistema. U razvoju prototipa učestvuju korisnici i projektanti
zajedno u svim fazama realizacije. Prototip obezbijeđuje faznost u projektovanju i uvođenju IS u
primjenu, kao i faznost u investicionim ulaganjima.
Izbor pristupa pri projektovanju IS zavisi od više faktora:
− Složenost realnog sistema sa aspekta funkcija koje se u njemu izvršavaju
− Organizaciona uređenost realnog sistema
− Prioritet u realizaciji postavljenih ciljeva IS
− Finansijski resursi
− Nivo postojeće informacione tehnologije u kompaniji, i dr.
Bez obzira na to koji se pristup projektovanju izabere, metodologija projektovanja mora
obuhvatiti sve navede faze u razvoju IS.

Faza I - Strategija razvoja IS

Na početku projektovanja IS formira se radni tim koji obuhvata stručnjake iz kompanije, sa
poznavanjem svih procesa rada u sistemu, i projektante iz oblasti softverskog inženjeringa. Radni
tim usvaja način realizacije projekta (klasični ili prototipski pristup) po kome će odvijati sve
aktivnosti do konačne realizacije.
U ovoj fazi se definiše precizan plan rada sa pregledom svih aktivnosti (koje se u ovom koraku
mogu uočiti) i vremenskim terminima za njihovu realizaciju. Pri planiranju aktivnosti mora se
voditi računa o materijalnim, kadrovskim i finansijskim resursima i sprovođenju postupka
kontrole kvaliteta.

Faza II - Snimanje i analiza realnog sistema

14
Snimanje i analiza realnog sistema su važna faza u razvoju IS, jer se ovdje definišu osnove za
programerski razvoj IS. IS treba da predstavlja model realnog sistema sa svim njegovim
podsistemima i informacionim tokovima između njih i sa okruženjem.
U ovoj fazi se definiše:
 Strukturni model sistema
Ovaj model obuhvata sve podsisteme koji se mogu uočiti u realnom sistemu. Svaki od
podsistema se dalje dijeli na svoje podsisteme dok se dekompozicijom ne dođe do osnovnih
funkcija sistema. Ovime se definišu svi organizacioni nivoi i njihova struktura. Strukturni model
sistema obuhvata funkcionalnu, organizacionu i prostornu šemu sistema na svim nivoima. Na
osnovu strukturne šeme sistema dobija se arhitektura budućeg IS.
 Model procesa
Funkcije iz strukturnog modela sistema se u ovom modelu prevode u procese, a veze između
funkcija su relacije između procesa. Model procesa obuhvata sve procese na svim organizacionim
nivoima. Model procesa se prikazuje u obliku dijagrama. Dijagrami procesa služe za vizualnu
prezentaciju svih procesa u realnom sistemu.
 Dijagram toka podataka
Na osnovu strukturnog modela sistema i modela procesa pravi se dijagram toka podataka. Jedan
tok podataka uvijek polazi iz jednog procesa i ulazi u drugi proces. Dijagram toka podataka se
pravi za svaki organizacioni nivo definisan u strukturnom modelu sistema.
 Modeliranje šeme baze podataka
Šema baze podataka obuhvata definisanje entiteta i relacija između njih. Entitet se može opisati
kao jedna buduća tabela. Relacije između entiteta predstavljaju vezu tj. ključ za povezivanje
podataka u dvije tabele. Šema baze podataka se prikazuje u obliku dijagrama.

Faza III - Definisanje projekta IS

Definisanje projekta IS podrazumijeva:
 Kreiranje relacione baze podataka
Na osnovu šeme baze podataka definisane u prethodnoj fazi, ovdje se kreira relacioni model baze
podataka. Relacioni model baze je skup tabela i relacija između njih, sa detaljnom specifikacijom
tabela i relacija.
 Kreiranje specifikacija za menije, ekranske forme, forme za štampu, funkcije i procedure
za upite ažuriranje baze podataka.
Na osnovu strukturnog modela sistema kreira se struktura menija i podmenija, a na osnovu
modela procesa kreiraju se ekranske forme i forme za štampu, procedure za upite i ažuriranje
baze podataka. U ovoj fazi definisani su svi elementi IS: relacioni model baze, sistem menija,
ekranske forme za unos podataka, forme za štampanje izvještaja i upiti za ažuriranje baze
podataka.

15
Faza IV - Programiranje - realizacija IS
Programiranje predstavlja realizaciju projekta IS. Na osnovu Relacionog modela baze projektuje
se Logički opis baze. Logički opis baze podataka sadrži logičku definiciju svih tabela u bazi,
atributa tabela (kolona) i veza između tabela. Logički opis baze predstavlja osnovu za fizičko
kreiranje baze na računaru.
Programiranje menija, ekranskih formi, formi za izvještaje, funkcija i upita se radi na osnovu
specifikacije ovih elemenata urađene u prethodnoj fazi. Savremeni alati za projektovanje
omogućavaju automatsko generisanje svih ovih programskih procedura. Projektantima je
omogućeno da mogu da modifikuju svaki od ovih programa prema posebnim zahtjevima
korisnika.
Na kraju ove faze formira se projektna dokumentacija IS. Savremeni alati za projektovanje IS
imaju mogućnost automatskog generisanja projektne dokumentacije.
Povezanost faza u projektovanju IS prikazana je na slici 3.2.

Sl. 3.2. Povezanost faza u projektovanju IS

Faza V -Uvođenje u upotrebu

Uvodjenje u upotrebu IS može se realizovati na dva načina:

 Početak korištenja kompletnog informacionog sistema, ili

 Fazno Uvođenje u upotrebu IS.

16
Kada je postupak projektovanja IS realizovan klasičnim, sekvencijalnim pristupom, tada se IS
uvodi u upotrebu kada je kompletno završen. U praksi je najčešće prisutno fazno Uvođenje IS u
upotrebu. To znaci da pojedini podsistemi IS počinju da se primenjuju prema dinamici njihove
finalizacije, a u skladu sa vremenskom dinamikom aktivnosti usvojenom u fazi I.
Faza VI- Eksploatacija i održavanje
Poslednja faza projektovanja IS je u stvari njegova konkretna primjena i održavanje u toku
eksploatacije. Kompanija korisnik treba da ima posebno odjeljenje (organizacionu cjelinu) koja
će se u budućnosti baviti održavanjem sistema. Osnovne funkcije ovog odjeljenja bi bile:

 Održavanje baze podataka,

 Održavanje aplikacija na svim nivoima (AOP, MIS, DSS),

 Modifikacija pojedinih elemenata IS u skladu sa promenama u realnom sistemu, i

 Generisanje zahtjeva za proširenje IS novim aplikacijama.

17
 4. LOGISTIČKI INFORMACIONI SISTEM

4. 1. Značaj logističkog informacionog sistema za menadžment

Shvatanje menadžmenta kao znanstvene discipline i implementacija menadžmenta u sve

gospodarske sisteme određuje u krajnjem smislu i samu definiciju pojma „menadžment“. U
definiranju menadžmenta obično se polazi od prihvatanja menadžmenta kao „procesa,
vještine, znanstvene discipline, profesije i funkcije“.

Savremeni menadžment zahtjevi, koji objedinjuju tržišne uslove privređivanja i razvoj poslovnog
sistema i njegovo efikasno funkcionisanje ističu u prvi plan niz pitanja, kao što su:
- potreba za obradom i korištenjem sve većeg broja informacija
- potreba obezbjeđenja povezivanja mnogobrojnih organizacionih dijelova proizvodnih i
uslužnih sistema u jednu integralnu cjelinu i njihov ravnomjeran razvoj,
- efikasno obavljanje administrativnih poslova
- upravljanje i odlučivanje na raznim hijerarhijskim nivoima sistema proizvodnje i usluga.

Osnovu ubrzanja naučno-tehnološkog progresa i razvoja proizvodnih snaga savremenog društva

čini razvoj i primjena računarske tehnike i njenim širokim integrisanjem u efikasne informacione
sisteme. Savremene automatizovane informacione sisteme karakteriše:

 brzo i efikasno unošenje podataka u cilju podizanja kvaliteta

 proizvodnje i usluga,
 brza obrada podataka,
 brz prenos podataka i informacija na neograničena rastojanja,
 mogućnost formiranja lokalnih i globalnih informacionih mreža,
 mogućnost uspostavljanja CIM (računarski integrisan menadžment) koncepta u privrednim
i poslovnim logističkim sistemima i čitavim privrednim granama.

Za poimanje menadžmenta kao procesa i menadžmenta kao funkcije nemoguće je uspješno

shvatiti i provesti bez dobro organiziranog informacijskog sustava.
Sve više se prihvatanje i uvođenje novih tehničkih dostignuća u izgradnju gospodarskog
subjekta ili menadžmenta shvata kao multidisciplinarni problem u kojem su sadržana sva polja

18
informacijskog sistema, održavanje, odlučivanje, menadžment krize i rizika uvođenja novih
principa poslovanja. Multikriterijalnost pri izboru je veoma važna.
Informacijska tehnologija je termin koji uključuje sve tehnologije čiji je zadatak kreiranje,
pohranjivanje, obrada i obrada i razmjena informacija u svim oblicima (od poslovnih
podataka pa do audio/video zapisa i multimedijskih prezentacija). On ujedinjuje
telekomunikacijsku i informatičku tehnologiju.
Informacijska tehnologija je posve preuzela osnovnu ulogu u organiziranju i kreiranju
informacijskih sistema, postala je ne samo servis, već i bitna komponenta u organizaciji i
upravljanju u svima poslovnim sistemima, pa i šire.
Složenost i brojnost informacija i novi pojavni oblici zahtijevali su od menadžera sposobnost i
umješnost u organiziranju raspoloživih informacija u određeni sistem. Informacijski sistemi
postaju bitni, egzistencijski dijelovi poslovnog subjekta u svim sektorima poslovanja.
Menadžment logistike predstavlja integrativnu poveznicu cjelokupnog poslovanja, od
proizvodnje, nabavke, skladištenja, prodaje, distribucije, i svih ostalih poslovnih funkcija. Cilj
povezivanja i performansa u sistemu nije samo postizanje optimizacije poslovanja, već i
koordinacija svih sastavnica sistema. Pravilno prikupljanje, obrada i procesuiranje
informacija s potrebnom kontrolom omogućuje racionalno korištenje ograničenih resursa u
jednom poslovnom ciklusu, postizanje određenog stupnja proizvodnosti, ekonomičnosti i
rentabilnosti poslovanja u cjelini.
Dobro strukturiran, savremeno tehnički i tehnološki postavljen informacijski sistem
predstavlja integrativni dio menadžmenta logistike.
Na slici br. 4.1. „Tok informacija i podsistemi u logističkom informacijskom sistemu“ u
centru jednog privrednog sistema postavljen je „logistički informacijski sistem“ kao polazna
osnovica svih poslovnih funkcija i akcija u sistemu. Povezanost i dobra koordinacija
sistema nije moguća bez dobro postavljenih poslovnih odnosa u sistemu kao cjelini, kao i u
svakom posebnom podsistemu.
Fizički tok robe (kao što je to pojednostavljeno) prikazano na slici br. 1. pokazuje povezanost
pojedinih funkcija poslovanja, pa tako povezuje (s jednakom važnosti u razini
povezivanja) podsustave narudžbi, podsisteme nabave, podsistema uskladištenja, podsistema
obrade dokumentacije (računovodstvena obrada), podsistema transporta; i u svemu najvažnije
podsisteme kontrole. Na taj način, stavljajući na istu razinu obrade, evidencije i fizičkog toka
robe „logistički informacijski sistem“ omogućava efikasnu kontrolu i analitički pregled
postojećeg stanja, ali isto tako i brzo uočavanje propusta i zastoja u fizičkom toku robe.
Tok informacija povezan u jednu cjelinu, odnosno integriran svim poslovnim funkcijama,
a podržan savremenim informacijskim tehnologijama, bitno utiče na:
- skraćivanje ciklusa i vremena narudžbi,
- brži obrtaj robe,
- niže troškove skladištenja,
- bržu frekvenciju isporuke,
- orijentaciju prema potrošaču,
- diversifikaciju proizvoda,
- veću efikasnost u poslovanju,
- i druge povoljnije uslove poslovanja.

19
 Sl. 4.1. Tok informacija i podsistemi u logističkom informacijskom
sistemu

Informacioni logistički sistem je rezultat informacionih i funkcionalnih integracija unutar

kompanije. Podršku komunikaciji i pristupu informacijama informacionog logističkog sistema
pomaže Intranet mreža, koja je optimalno rješenje savremenih kompanija u kreiranju
informacionog sistema. Polazeći od sistemskog pristupa, informaciono logistički sistem možemo
definisati kao skup metoda, procesa i operacija za prikupljanje, čuvanje, obradu, prenošenje i
distribuciju podataka u okviru logističke organizacije, uključujući opremu koja se u te svrhe
koristi i ljude koji te aktivnosti obavljaju. Informacioni logistički sistem je kompjuterski podržan
sistem, ciljno orijentisan na obezbjeđenje podrške upravljanju integrisanim logističkim
aktivnostima i rukovođenju u okviru logističkog sistema. Izvještaji sa kvalitetnim i
blagovremenim informacijama, neophodnim za donošenje odluka, primarni su zadatak
informacionog logističkog sistema.

20
4.2. Logistički informacioni sistem i primjena informacionih tehnologija

Menadžment logistike nije samo vitalno vezan za proizvodnju i industriju, odnosno samo
za proizvodnu orijentaciju poslovnog subjekta, već je sve više aktualan u prodaji, u
transportu i distribuciji kod svih poslovnih subjekata, kako profitnih, tako danas još više kod
neprofitnih. Menadžment logistike u sistemu obično se bazira na slijedeće informacije:
a) tok informacija o sirovinama i robi uključujući zalihe, rokove isporuke, potrebe
potrošača, i dr.
b) tok informacija o trgovini uključujući marketing, kanale distribucije, proces
transporta robe na putu od proizvođača preko posrednika do potrošača,
c) tok informacija o novcu uključujući sva plaćanja (klasična naplata i elektronička),
d) tok informacija; (potrebnih, traženih i željenih informacija) komunicirajući sa svima
članovima (sudionicima) u lancu, u kanalima logističkog informacijskog sistema.

Primjena informacijske tehnologije u obradi svih poslovnih informacija neophodna je danas

i ugrađena je u sve logističke sisteme. Primjena određenih adekvatnih informacijskih
tehnika i tehnologija u menadžmentu logistike danas, ne može se zamijeniti ručnom
obradom informacija. Brzina obrade informacija, pouzdanost prikupljenih i obrađenih
informacija, nove mogućnosti analize i primjene rezultata koje primjena informacijskih
tehnologija u primjeni omogućuje daje menadžmentu logistike dodatnu podršku prilikom
organizacije svakonedvnog poslovanja i donošenja kvalitetnih odluka za buduće poslovanje.
Menadžment logistike, između ostalog, za svoj uspješan rad pretpostavlja primjenu određenih
informacijskih tehnologija u radu; kao što su npr.:
- POS (Point-of-sale) sistemi (terminalom povezane blagajne)
- Bar kodovi
- EDI (elektronička razmjena podataka)
- VANs (Value-added networks)
- EOSs (Sistemi elektrončkih narudžbi), i dr.
Primjena određenih sistema informacijskih tehnologija donosi velike prednosti u poslovanja
(npr. ušteda kroz manje troškove skladištenja i niži stupanj zaliha, ušteda u vremenu obrtaja robe
i novca, brža isporuka robe kupcima, bolji servis za potrošače, veća pokretljivost i prilagodba
proizvodnje, i dr.).
Sa stajališta „data mangementa“ primjena određenih „software-paketa“, odnosno određenih
informacijskih rješenja u praksi poslovanja moguće je razlikovati:
- programske pakete koji informacijski povezuju gospodarski subjekt s okolinom (tzv.
„transactional software“), i
- programske pakete kao rješenja u organizaciji i u internom poslovanju.

Na slici 2. „Tipični logistički sistem“ prikazane su veze, odnosno komunikacija koja je

integrativni dio tipičnog logističkog sistema. Pojednostavljeno osnovni informacijski tok u
centar šeme postavlja primijenjenu informatičku tehnologiju u vidu VAN/EDI (elektroničke
razmjene podataka i dodane vrijednosti mrežnog povezivanja).
Menadžment logistike u organizaciji vodi računa o izravnom povezivanju i prijenosu
informacija, a sve manjem korištenju „papirologije“ u poslovanju. Standardizacija koje je u
tome postignuta donosi velike uštede u poslovanju.

21
 Pravilna regulacija odnosa u operacijskim i menadžment sistemima, u logističkim
informacijskim sistemima, prikazana je pojednostavljeno na slici br. 4. 2., daje potvrdu
neophodnog povezivanja u sistemu. Komunikacija i elektronička razmjena informacija
između poslovnih partnera: trgovaca, tegovine, distribucijskih centara, s jedne strane i
centrale, odnosno logističkog informacijskog sistema jednog poslovnog subjekta
potkrijepljena, odnosno podržana savremenim informacijskim tehnologijama u komunikaciji
pridonosi uštedi troškova (i do 15%), brzini u isporuci robe, nižim troškovima
skladištenja, zanemarivim pogreškama u sistemima komuniciranja, i dr.

Sl. 4. Tipični logistički sistem

Ukoliko su logistički sistemi (adminstativni, informacijski i fizički) organizacijski
decentralizirani otežana je koordinacija u međuovisnim logističkim službama i zadacima, a i u
drugim službama. Organiziranom službom logistike može se pravovremeno optimizirati
prostorno-vremenska transformacija roba, ukoliko se svi logistički zadaci međusobno
povežu u jedan logistički lanac.
Respektirajući realno vrijeme potrebno za određeni poslovni ciklus, uštedu troškova koji bi se
mogli postići, ostvarivanje poslovnog cilja koji menadžment postavlja pred postojeće ljudske
resurse potpora računala i dostupnih informacijskih tehnologija omogućuje stvaranje vlastitih
baza podataka, pravovremen pristup potrebnim informacijama i pravovremeno eliminiranje
nepoželjnih ograničenja u poslovanju. Poslovni reinženjering je u kreiranju vlastitih baza
podataka, ali i u eliminiranju nedostatka ljudskih resursa sve aktualniji i sve potrebniji. Na
stalnoj provjeri su kako interni, analitički parametri poslovanja, tako isto i vanjske
implikacije poslovnog reinženjeringa.

4.3. Integracija informacionih tehnologija u procesu logistike i proizvodnje

Protok materijalnih tokova na području logistike, koji se zasniva na prednjem principu, može se
ostvariti ako:
1. izvršimo standardizaciju rečenica (slogova) podataka i formulara koji se primenjuju u
transportnom i logističkom lancu; izvršimo efikasniju izgradnju organizacije
logistike kod pošiljaoca i primaoca; i

22
 2. poboljšajmo tehničko-organizacione mogućnosti za komunikaciju između članova
transportnog lanca.
Poteškoće u protoku informacija kod korisnika transportnih usluga pojavljuju se kao posljedica
postojanja mnogobrojnih sjecišta (spojnih mjesta) unutar preduzeća koja su posljedica različitih
regulisanja nadležnosti pri obavljanju logističkih zadataka. Na centralnom području logistike
preduzeća bi mogla i trebala da izvrše centralizaciju kako logističkih zadataka odlučivanja i
proizvodnje usluga, tako i logističkih zadataka na izvršenom području rada. Na ovaj način lako bi
se pomoću odgovarajućeg komunikacionog sistema realizovao takav protok informacija koji bi
obuhvatio čitavo područje transportnog i logističkog lanca.

U posljednjim godinama su na području robnog transporta preduzimane su intezivne mjere i

činjeni su veliki napori kako bi se pored blagovremenog transporta i isporuke robe obezbedile i
blagovremene informacije o kretanju roba od njihove predaje na prevoz do njihove isporuke
primaocu.

Paleta primijenjenih informacionih i komunikacionih sistema obuhvata organizacione modele

internog karaktera (organizacione modele koji se primenjuju samo unutar preduzeća) i
organizacione modele koji se primenjuju između preduzeća

4.4. Uloga informacionog logističkog sistema u upravljanju lancem

snadbjevanja

Koncept integrisanog lanca snabjevanja počiva na poboljšanju veza i odnosa kompanije sa

partnerima u lancu snabjevanja. Da bi funkcionisao, mora biti podržan informacijama iz
eksternog okruženja, koje će biti adekvatno prikupljene i obrađene u informacionom logističkom
sistemu. Informacioni logistički sistem kao skup metoda, procesa i operacija za prikupljanje,
čuvanje, obradu, prenošenje i distribuciju podataka unutar jedne kompanije, bio bi nadograđen
skupom metoda, procesa i operacija za prikupljanje, čuvanje, obradu, prenošenje i distribuciju
podataka van nje. Riječ je o informacijama koje se odnose na poslovanje i međuodnose u
kompaniji. Spoljne informacije bi podržale nove informacione tehnologije elektronske razmjene
podataka (uključujući opremu koja se u te svrhe koristi i ljude koji te aktivnosti obavljaju, u svim
kompanijama). To je prvi korak ka projektovanju informacionog sistema integrisanog lanca
snadbjevanja. Informacioni sistem integrisanog lanca snadbjevanja je složeniji od informacionog
logističkog sistema, jer povezuje integrisan logistički sistem kompanije sa informacionim
sistemima integrisane logistike kompanije-partnera, dakle, sistemima iz eksternog okruženja.
Podršku povezivanju informacionih logističkih sistema kompanije partnera u lancu snadbjevanja
bi dao Internet. Pomoću njega efikasno bi se odvijali poslovni dogovori između učesnika lanca
snadbjevanja, obavljala brza i efikasna razmjena podataka.

4.5. Primjena geografskog informacionog sistema u organizaciji transporta

23
Geografski informacioni sistem (GIS) se može opisati kao racionalno organizovan skup računarskog
hardvera, softvera, geografskih podataka i korisnika, koji je projektovan tako da omogućava efikasno
prikupljanje, čuvanje, obradu, analizu i prostorno prikazivanje geografskih i svih drugih infomacija koje
su od interesa za korisnika. Pojam geografski informacioni sistem se može posmatrati na sledeći način:
− Geografski – predstavlja platformu za prostorne podatke, koji se prikazuju u obliku digitalnih mapa,
tabela i sl.
− Informacioni – omogućava obradu i pregled prostornih i drugih podataka, primenom alata za njihov
unos, čuvanje, obradu i prezentaciju.
− Sistem – povezivanje korisnika i računara u cilju podrške upravljanju, analizi i donošenju odluka pri
projektovanju i eksploataciji poslovnih sistema.

GIS je veoma teško jasno i precizno definisati, pre svega zbog kompleksnosti i intenzivnog razvoja IT.
Različiti pristupi i autori opisali su GIS na različite načine:
− GIS je sistem za podršku odlučivanju koji omogućava integraciju prostorno referenciranih podataka u
poslovna okruženja u kojima bi trebalo rešavati određene probleme. (Cowen, 1994)
− GIS predstavlja niz softverskih alata koji se koriste za unošenje, čuvanje manipulaciju, analizu i prikaz
geografskih informacija. (Kukrika M., 2000)
− GIS je sistem za upravljanje, analizu i prikazivanje geografskih znanja, i predstavljen je u obliku
skupova informacija kao što su digitalne mape, tabelarni podaci, modeli podataka i metapodataka.
(www.esri.com)

U zavisnosti od načina i nivoa primene, GIS se sveobuhvatno može posmatrati kao skup tri osnovne
komponenete :
− geovizuelizacija (geovisualisation)
− geo-baze podataka (geodatabase) i
− geoprocesiranje (geoprocessing).

24
Slika 5. Komponente sveobuhvatnog GIS-a

4. ZAKLJUČAK

25
Dakle, u ovom radu smo vidjeli šta to znači logistički informacioni sistem, te tako na osnovu svega toga
zaključujemo da danas bez logističkog sistem nema uspješnog vođenja firme i da je logistika veoma važna
u svim sferama poslovanja.

Takođe, nije moguće očekivati dobro organizaciono pozicioniranje logistike u uslovima kada u poslovnom
sistemu firme ne postoji svijest o potrebni tretmana logistike kao značajnog sistema koji može bitno
unaprijediti profitabilnost njenog poslovanja. Logistički proces počinje i završava se određenom odlukom.
Radi donošenja odluka, u poslovnom logističkom sistemu odvija se neprestani proces sakupljanja,
memorisanja, obrade i slanja podataka.

Dalje, veoma važan faktor za pouzdano planiranje logističkog sistema jeste to da raspolažemo
prvenstveno sa kvalitetnom i upotrebljivom količinom informacija. Veoma važan je i nihov tok koji
neposredno djeluje na ispunjenje logističkih ciljeva. Razvijene su i razne metode koje se temelje na
poslovnom poboljšavanju i reinženjeringu poznate kao ključni faktori razvoja logističkog informacijskog
sistema u funkciji proaktivnog reagovanja na intenzivne i dinamične promjene u logističkom okruženju
koristeći šanse i otklanjajući smetnje koje se javljaju u procesu funkcioniranja logističkog sistema.

I na kraju, svaki logistički informacioni sistem treba koncipirati tako da pruža potrebne informacije za
obavljanje i kontrolu logističkih procesa. Ovako konstruisan i izrađen informacioni sistem predstavlja
idealno uređenje u okviru kojeg mogu da se integrišu različiti informacioni tokovi koji su karakteristični
za marketing-logistički sistem.

5. LITERATURA

26
[1]Doc.dr.Abidin Deljanin,Interna skripta,Fakultet za saobraćaj i komunikacije,2011.;
[2]Zelenika, R.: Logistički sustavi, Ekonomski fakultet u Rijeci, 2005.;
[3]V. Kalinić, „Marketing logistika“, Ekonomski fakultet, Subotica, 1993.
[4] I. Medvešćak i dr. : „Poslovna logistika“, Informator, Zagreb, 1983.
[5] Miljuš M., Radivojević G. (2006). ―Uloga geografskog informacionog sistema (GIS) u
logistici fazi sistem za projektovanje ruta vozila” MeĊunarodni ĉasopis Transport i logistika

Internet stranice:
1 (www.esri.com)

27