1.

Duży i mały obieg wody w przyrodzie

Obieg wody w przyrodzie można podzielić na obieg mały i obieg duży. Obieg mały obejmuje
parowanie z powierzchni mórz i oceanów i opad wyparowanej wody w postaci opadu atmosferycznego
znów do oceanu. Obieg duży włącza również krążenie wody na lądzie. Wyparowana woda jest
transportowana w postaci pary wodnej nad kontynent i tam jako opad dostaje się na ziemię. Następnie
dąży do przedostania się różnymi drogami z powrotem do oceanu. Część wód może infiltrować w głąb
ziemi i przepływać jako spływ podziemny, część zostanie wykorzystana przez rośliny i po procesie
transpiracji zostaje oddana do atmosfery gdzie znów podlega procesom chmurotwórczym. Część wód
będzie podlegać spływowi powierzchniowemu i zasili rzeki. Po przedostaniu się do oceanu proces
zaczyna się od nowa. Na wszystkich etapach zachodzi parowanie pod wpływem energii słonecznej i
pewna ilość wody zostaje zwrócona do atmosfery.

2.Równanie Bernoulliego dla strugi cieczy doskonałej oraz rzeczywistej

 dla cieczy doskonałej

𝜐12 𝑝1 𝜐22 𝑝2
+ + 𝑧1 = + + 𝑧2
2𝑔 𝛾 2𝑔 𝛾

 dla cieczy rzeczywistej

𝜐12 𝑝1 𝜐22 𝑝2
+ + 𝑧1 = + + 𝑧2 + ∑ ℎ 𝑠𝑡𝑟
2𝑔 𝛾 2𝑔 𝛾

3. Laminarny i burzliwy ruch cieczy oraz związek z liczbą Reynoldsa

Ruch laminarny-toruch, który stabilizuje się, a cząsteczki płyną w równoległych, ślizgających się po
sobie warstewkach.

Ruch burzliwy-powstaje, gdy zaburzenia przepływu narastają i powodują trwale zaburzenia pola
prędkości i następuje intensywne mieszanie się cząstek.

Przejście ruchu laminarnego w burzliwy-następuje wskutek utraty stateczności ruchu laminarnego

zaburzenia będące przyczyną pulsacji występują zawsze w czasie przepływu. Zaburzenia i utrata
stateczności następuje w obszarac przyściennych skąd rozprzestrzeniają się na cały obszar przepływu
powodując jego przekształcenie w ruch burzliwy.

Liczba Reynoldsa pozwala oszacować stateczność ruchu płynu. Pozwala na określenie tego czy ruch
jest laminarny czy burzliwy

4.Ciśnienie hydrostatyczne i parcie hydrostatyczne na powierzchnie płaskie i zakrzywione

Parcie na powierzchnie zakrzywioną

Reakcję pomiędzy cieczą a ściankami naczynia w którym ciecz się znajduje nazywana jest parciem.
Parcie jest to siła [N]. Znajomość wartości parcia jest nieodzownym elementem budownictwa
wodnego, budownictwa ziemnego, budowy statków, ... Metoda obliczania wartości parcia na
powierzchnie płaskie różnie się od metody obliczania parcia na powierzchnie zakrzywione dlatego
pomimo wspólnych podstaw fizycznych muszą być omawiane oddzielnie. Parcie na powierzchnie
zakrzywione rozkładamy na dwie składowe: poziomą, którą oznaczamy Px oraz pionową Py. Żeby to
było możliwe ściankę zakrzywioną rzutujemy na płaszczyznę prostopadłą do zwierciadła wody. W
wyniku tej operacji otrzymujemy płaski obraz ścianki, na którą obliczamy parcie.

Składowa pionowa Py - wzór z którego liczymy wartość składowej pionowej ma postać:

Py=gamma* Vb

Px=γFh

Parcie na powierzchnie płaską

Jednostką parcia jest [N]. Wynika z tego, że parcie jest to siła. Powtórzmy, parcie jest to siła. Siła z
jaką oddziaływuje ciecz na ścianki naczynia, w którym się znajduje. Znajomość wartości parcia jest
nieodzownym elementem budownictwa wodnego, budownictwa ziemnego, budowy statków, ...
Metoda obliczania wartości parcia na powierzchnie płaskie różnie się od metody obliczania parcia na
powierzchnie zakrzywione dlatego pomimo wspólnych podstaw fizycznych muszą być omawiane
oddzielnie. Wartość parcia na powierzchnie płaskie można obliczyć z dwóch wzorów: pierwszy
„uniwersalny” stosujemy do wszystkich rodzajów ścianek oraz „szczegółowy”, który dedykowany jest
tylko do ścianek o kształcie prostokąta (przypominam, że każdy kwadrat jest prostokątem).

Wartość parcia na powierzchnie płaskie obliczamy ze wzoru: s

P = γ F hs

gdzie: P – parcie [N],

γrt - ciężar właściwy cieczy [Nm-3],

F – pole powierzchni ścianki, na którą działa parcie,

hs – zagłębienie środka ciężkości ścianki F (pionowo pod powierzchnią cieczy).

W przypadku ścianek, których kształt jest kwadratem lub prostokątem możemy stosować wzór:

P=γAb

gdzie: b – szerokość ścianki,

A – pole powierzchni wykresu parcia, wykres parcia jest graficznym przedstawieniem
hydrostatycznego rozkładu ciśnienia w cieczy będącej wyłącznie pad działaniem siły ciężkości.
Ciśnienie w dowolnym punkcie cieczy zależy od rodzaju cieczy j oraz zagłębienia punktu (pod
powierzchnią wody) h. Przykładowe wykresy parcia na ściankę płaską przedstawiono na rys. 1a i b w
układzie trójwymiarowym 3D i dwuwymiarowym 2D.

5.Studnie depresyjne, zupełne i niezupełne

Systemy odwodnień z wykorzystaniem studni depresyjnych składają się z szeregu studni wierconych,
z których każda wyposażona jest w wielostopniową, elektryczną, zatapialną pompę głębinową.
Pompowanie wody ze studni powoduje obniżenie zwierciadła wody gruntowej wytwarzając tzw. lej
depresyjny.

Depresyjne studnie odwadniające znajdują zastosowanie przy odwodnieniach głębokich

wykopów, wszędzie tam, gdzie przepuszczalność gruntów budujących warstwę wodonośną jest w
miarę wysoka. Studni depresyjne mogą być również wykorzystane w celu obniżenia naporu
hydrostatycznego na dno wykopu fundamentowego. Zastosowanie studni depresyjnych jest konieczne
i uzasadnione wszędzie tam, gdzie wymagane jest osiągnięcie dużego zdepresjonowania wód
gruntowych.

6.Metody obniżania ZWG:

-powierzchniowe

 rowy opaskowe

 rowy podłużne

 rowy stokowe

-wgłębne

 studnie depresyjne

 igłostudnie

 igłofiltry

 drenaże poziome

-mieszane

 połączenie kilku typów odwodnień pionowych lub kombinacji odwodnień pionowych z

poziomymi

7. Metoda „wielkiej studni”

Pozwala na oszacowanie wielkości dopływu wód podziemnych do wyrobiska, wykopu lub innych
otworów. Stosowana jest na podstawie występujących powiązań pomiędzy dopływem wody do
wyrobiska, a dopływem do otworu studziennego. Przyrównuje się wyrobisko do cylindrycznej studni
o takiej samej powierzchni, do której woda dopływa ze wszystkich stron.
8. Pomiary hydrometryczne: czego dotyczą, rodzaje sposób wykorzystania

Rodzaje pomiarów hydrometrycznych

Pomiar stanu wody

Wykonywany jest przy użyciu łat wodowskazowych (odczyt miejscowy) lub przyrządów zwanych
limnigrafami (odczyt zdalny z ciągłą rejestracją).
Pomiar przepływu wody

Pomiar ten może być wykonywany:

- młynkiem hydrometrycznym
- metodą akustyczną
- przepływomierzem elektromagnetycznym
- przelwem mierniczym

Pomiar zjawisk lodowych

Metody i praktyczne zastosowanie pomiarów hydrometrycznych. (operat z praktyk) Co mierzymy: -

wyniki pomiarów
przepływu(data,stan,natężenieprzepływu, powierzchnia przekroju poprzecznego, szerokość zwierciad
ła, głębokość średnia i największa, prędkość średnia i największa, spadek zwierciadła wody), -
wyniki wielopunktowych pomiarów unoszenia.

9.DORZECZE,ZALEWANIE RZEKI I WODODZIAL

Dorzecze, obszar, z którego wody powierzchniowe spływają do określonej rzeki lub jej dopływów
(np. dorzecze Wisły, dorzecze Amazonki). Granice pomiędzy dorzeczami poszczególnych rzek
wyznaczają działy wodne.

wododział «linia rozdzielająca dorzecza dwóch rzek, mórz lub oceanów, tereny, po
których wody opadów atmosferycznych spływają w różnych kierunkach»

10.STANY WOD W RZEKACH

Stan wody - wysokość zwierciadła wody ponad poziom (zerowy) porównawczy.

Stany wody są podstawową charakterystyką hydrologiczną rzeki. Mierzy się je za pomocą

wodowskazów. Miejsce prowadzenia pomiarów stanów wody nazywa się posterunkiem
wodowskazowym, natomiast punkt na rzece, w którym zainstalowany jest wodowskaz, nosi nazwę
profilu wodowskazowego.

11.PRZEPLYWY CHARAKTERYSTYCZNE W RZEKACH

Przepływy charakterystyczne określają hydrologię rzeki w wieloletnim

okresie obserwacyjnym.
Rodzaje przepływów.
Z punktu widzenia potrzeb hydrotechniki najczęściej operuje się następującymi
przepływami charakterystycznymi z wielolecia:
  przepływ najwyższy z najwyższych obserwowanych oznaczony
symbolem WWQ,
 przepływ średni z najwyższych - SWQ,
 przepływ średni ze średnich - SSQ,
 przepływ średni z najniższych - SNQ,
 przepływ najniższy z najniższych obserwowanych - NNQ,
 przepływ ekstremalny o określonym procencie prawdopodobieństwa
pojawienia się Qmax p%,Qmin%,
 przepływ nienaruszalny - Qn,
 przepływ o określonym czasie trwania.

12.CYKL HYDROLOGICZNY I JEGO SKLADOWE

Obieg wody w przyrodzie to nic innego jak krążenie wody pomiędzy
różnymi sferami-ziemią, powietrzem, organizmami żywymi, glebami
i hydrosferą. Woda przemieszcza się pomiędzy nimi, zmieniając stan
skupienia z ciekłego na stały lub gazowy, z gazowego na stały lub ciekły
oraz ze stałego na ciekły, lub gazowy

13.BILANS WODNY
Bilans wodny – równanie przedstawiające przebieg obiegu
wody (cyklu hydrologicznego), którego składowe wyrażają ilościowo
zmienność poszczególnych faz obiegu w określonym przedziale czasu.
Bilans wodny dla obszarów naturalnych, poza miejskich, można wyrazić
następującym wzorem: P = E + R + S gdzie: P - opady atmosferyczne, jedyne
źródło wody dostarczanej do ekosystemu E - ewapotranspiracja, czyli parowanie
wody z podłoża oraz oddychanie roślin R - odpływ, czyli woda, która zostaje
odprowadzona z danego terenu; dzielimy go na odpływ powierzchniowy (czyli
woda, która spływa po powierzchni ziemi np. do rzek) i podziemny (czyli woda,
która wsiąka w podłoże, a następnie przemieszcza się w warstwach skalnych np.
do poziomów wodonośnych, źródeł czy rzek) S - woda gruntowa (tzw. retencja,
czyli jakby magazynowanie wody w ekosystemie); należy zauważyć, że pokrywa
śnieżna jest także formą retencji wody.
14.RODZAJE ZRODEL WODY PODZIEMNE I SPOSOBY ICH ZASILANIA

Wyróżniamy źródła:

- szczelinowe
- warstwowe

- uskokowe

- dolinne

- grzbietowe ;

- stokowe lub zboczowe

- terasowe

- klifowe .

- zstępujące -

- wstępujące

- przelewowe -.

Wody podziemne – wszystkie wody znajdujące się pod powierzchnią ziemi w strefie nasycenia, w
tym wody gruntowe pozostające w bezpośredniej styczności z gruntem lub podglebiem

2. Typy wód podziemnych:

a) wody przypowierzchniowe

b) wody gruntowe

c) wody wgłębne -
d) wody głębinowe

zasilanie wod podziemnych : dopływ wody do strefy saturacji określonego poziomu wodonośnego na
drodze infiltracji wód opadowych (infiltracja efektywna), przesiąkania z innych poziomów
wodonośnych (wyżej lub niżej ległych) przez utwory półprzepuszczalne lub z sąsiednich zbiorników
(zasilanie lateralne), a także w wyniku sztucznego doprowadzenia wody z powierzchni terenu

15.budowle hydrotechniczne i rodzaje

Budowla hydrotechniczna to budowla służąca gospodarce wodnej, kształtowaniu zasobów wodnych

oraz korzystaniu z wód.

Wśród budowli hydrotechnicznych możemy wyróżnić:

 śródlądowe budowle hydrotechniczne

 morskie budowle hydrotechniczne

• zapory ziemne i betonowe, • jazy, budowle upustowe z przelewami i spustami, przepusty wałowe i
mnichy, • śluzy żeglugowe, • wały przeciwpowodziowe, • siłownie i elektrownie wodne, • ujęcia
śródlądowych wód powierzchniowych, wyloty ścieków, • czasze zbiorników wodnych wraz ze
zboczami i skarpami, • pompownie

16.ROK HYDROLOGICZNY

1listopad-31 pazdziernik