KAHALAGAHAN NG KOMUNIKASYON
1.Ang komunikasyon ay nagbibigay-pagkakataon na
ibahagi ng tao sa kanyang kapwa ang kanyang
nadarama.
2. Nagkakaroon ang tao ng ganap na kabatiran tungkol
sa sariling pagkatao batay sa perspektiba
3. Napaglalapit ng komunikasyon ang mga pusong
magkakalayo kahit sa espasyo, dingding, tubig o pulo
man ang pagitan.
4. Napag-iisa kundi man ay napaglalapit ang dalawang
taong may hidwaan.
5. Nakapagbabahaginan ang mga tao ng mga
kaalamang mahalaga at kailangan sa kanilang buhay.
6. Nauunawaan ng tao ang tamang paggamit ng
kanyang WIKA.
KAHULUGAN NG KOMUNIKASYON
-Ang salitang komunikasyon ay mula sa salitang Latin
na communicare na ang ibig sabihin ay maibahagi. Ito
ay pagtatalaga ng kahulugan sa mensaheng kilos o
pangyayari.
-Ayon naman kay Berlo (1960), ang komunikasyon ay
isang proseso ng pakikipag-ugnayan. At ang
prosesong ito ay bumubuo ng interaksyon at ang bawat
elemento/sangkot sa komunikasyon ay nakakaapekto
sa isa’t isa.
URI NG KOMUNIKASYON
1. Berbal na Komunikasyon. Ito ay uri ng
komunikasyon kung saan ang impormasyon ay
naibabahagi o naihahatid sa pamamagitan ng mga
salita. Maaaring pasulat o pasalita.
2. Di berbal na Komunikasyon. Ito ay uri ng
komunikasyon kung saan ang impormasyon ay
naibabahagi o naihahatid sa pamamagitan ng kilos o
galaw.
ELEMENTO NG KOMUNIKASYON (K-M-T-I-T)
1. Kalahok/Partisipante. Tumutukoy sa bawat
indibidwal na sangkot sa proseso ng komunikasyon.
Sender/Source- tagapagdala ng mensahe
Receiver- Tagatanggap ng mensahe
2. Mensahe. Ito ay elemento ng komunikasyon na
siyang bibigyang kahulugan ng tagatanggap ng
mensahe. Maaari itong berbal at di- berbal na
mensahe.
3. Tsanel. Ito ang elemento ng komunikasyon na
nagsisilbing daluyan ng mensahe mula sa
tagapaghatid ng mensahe.
Sensory Organs- pandinig, paningin, at
pandama
Mediated Channel- pahayagan, pelikula, radio,
telebisyon at Internet
4. Ingay o Interference. Ang isang o interference ay
elemento ng komunikasyon na nagsisilbing sagabal na
proseso ng komunikasyon. Tandaan na hindi lamang
ito nakapaloob sa tunog. Sakop nito ang pisikal/teknikal
na sagabal, semantikong sagabal, pisyolohikal na
sagabal, kultural na sagabal at sikolohikal na sagabal.
5. Tugon o Feedback. Ito ay elemento ng
komunikasyon na nagsisilbing tugon sa mensaheng
ipinadala ng sender. Gaya ng mensahe, ang tugon ay
maaari ring berbal (pasalita/pasulat) at di- berbal
(simbolo).
Uri ng Feedback
Relasyunal – di berbal na pagpapahiwatig ng
damdamin o pagtingin sa kausap.
Panlinggwistika – pasalita, gamit ang wika.
PROSESO NG KOMUNIKASYON
-Source(message) - Encoding(message) -
Channel(message) - Decoding(message) -
Receiver(message) – Feedback-
Encoding - ano ang mensahe, paano ipadadala, anu-
anong salita ang gagamitin, paano isasaayos, anong
daluyan ang gagamitin at ano ang inaasahang
reaksyon ng tatanggap.
Decoding – ano ang kahulugan ng mensahe, ano ang
inaasahang reaksyon mula sa kanya, paano niya
tutugunan at paanong paraan niya ito tutugunan.
LEBEL NG KOMUNIKASYON (I-I-K-P-K)
Ang lebel ng komunikasyon ay kilala rin bilang
“LAWAK NG KOMUNIKASYON”. Ito ay tumutukoy sa
dami ng bilang ng mga kalahok sa proseso ng
komunikasyon o lawak na sakop ng komunikasyon.
1. Intrapersonal na Komunikasyon. Kilala rin bilang
komunikasyong pansarili. Madalas, hindi maikakailang
ang ganitong lebel ng komunikasyon ay nagpapatunay
na likas sa isang indibidwal ang maging rasyonal.
(panaginip, meditasyon, kontemplasyon)
a. Internal na Diskurso
b. Isahang Pasulat na Komunikasyon
c. Isahang Pasalitang Komunikasyon
2. Interpersonal na Komunikasyon. Tumutukoy sa
dalawang indibidwal na nagpapalitan ng mga ideya
batay sa karanasan, trabaho, at mga kaugnay nito.
Kadalasan, ayon kina Knapp at Daly (2000) ang mga
sangkot dito may malinaw na relasyon sa isa’t isa. Sa
lebel na ito mahalaga ang pakikinig at pagtugon upang
makabuo ng relasyon ayon kina Verderber.
3. Komunikasyong Panggrupo. Ayon kina Beeve at
Masterson (2006), ito ay lebel ng komunikasyon na
kinasasangkutan ng 3 hanggang 20 tao. Kung saan
ang proseso ng komunikasyon ay pwedeng gawin sa
mediated o face to face na pamamaraan.
4. Pampublikong Komunikasyon. Lebel ng
komunikasyon na pormal (planado ang pagdiriwang)
na maituturing. Ito ay kinasasangkutan ng mahigit 20
tagapakinig. Sa lebel na ito ay inaasahang handa ang
tagapagsalita.
5. Komunikasyong Pangmadla. Ito ay lebel ng
komunikasyon kung saan hindi malinaw sa
tagapaghatid ng mensahe kung anong uri o saang
pangkat kabilang ang kanyang mga
tagapakinig/manonood. Ito ay isang uri ng mediated
communication. At itinuturing bilang pinakapormal at
pinakamagastos na lebel ng komunikayson.
DI-VERBAL
-Ito naman ay isang karaniwan at lahat ng uri o
kapamaraanan ay ginagamit upang ipahayag ang
mensahe, ng hindi ginagamitan ng salita, titik o tunog.
-Ayon kay E. Saphir, ang di – verbal na komunikasyon
ay isang detalyado at lihim na kodigo na hindi nakasulat
ngunit nauunawaan ng lahat.
IBA’T IBANG ANYO NG DI-VERBAL NA
KOMUNIKASYON
1. Kinesika (Kinesics). Pag – aaral ng kilos at galaw
ng katawan. May kahulugan ang paggalaw na iba’t
ibang bahagi ng ating katawan. Hindi man tayo
nagsasalita, ngunit sa pamamagitan ng ating kilos ay
naipapahiwatig naman natin ang mensaheng gusto
nating iparating sa iba. (kilos ng katawan: mata,
mukha, pananamit at kaanyuan, tindig at kilos, kumpas
ng kamay)
Ekspresyon ng Mukha- Nagpapahayag ng
pagiging masaya kung siya ay naka ngiti,
malungkot kung umiiyak, nakasimangot kung
galit o naiinis, tulala kung naguguluhan o
nabigla at ang ultimong paglabas ng dila ay
may mga kahulugang ipinapahayag.
Galaw ng Mata- Nagpapakita ng katapatan ng
isang tao, nag – iiba ang mensaheng
ipinahahayag batay sa tagal, direksyon at
kalidad ng kilos ng mata.
Kumpas- Ang kamay at ang galaw ng katawan
ay maraming bagay at kapamaraanang
magagawa katulad ng pagsenyas, pagsang-
ayon o pagtutol, magpakita ng kasiyahan o
papuri, pananakit, paghingi ng paumanhin o
makikipag-alitan,mga pagpapakita ng
karamdamang pisikal, emosyonal at marami
pang iba. Ang anumang sinasabi ng isang tao
ay naipahahayag na may kasamang kumpas at
nakatutulong ito sa mabisang paghahatid ng
mensahe.
Tindig o Postura- Tindig pa lamang ng isang
tao ay nakapagbibigay na ng hinuha kung
anong klaseng tao ang iyong kaharap o kausap.
2. Proksemika (Proxemics) Pag-aaral ng
komunikatibong gamit ng espasyo o distansya, isang
katawagang binuo ni Edward T. Hall (1963), isang
antropologo.
3. Pandama o Paghawak (Haptics) Ito ay isa sa
pinaka-primitibong anyo ng komunikasyon. Minsan, ito
ay nagpapahiwatig ng positibong emosyon.
Nangyayari ito sa mga taong malapit sa isa’t isa gaya
ng mga magkakaibigan o magkakapalagayang-loob.
Halimbawa: - Pagyakap - Paghaplos
4. Paralanguage - Mga di-linggwistikong tunog na may
kaugnayan sa pagsasalita
- Tumutukoy ito sa tono ng tinig (pagtaas at pagbaba),
pagbigkas ng mga salita o bilis ng pagsasalita. Kasama
rin sa bahaging ito ang pagsutsot, buntung- hininga,
ungol at paghinto.
- Ang anumang sinasabi natin o mensaheng nais
nating ipahatid ay kailangang angkop sa pagbigkas ng
mga salita o pangungusap.
5. Katahimikan/Hindi Pag-imik Ang pagtahimik o
hindi pag-imik ay nagbibigay ng oras o pagkakataon sa
tagapagsalita na makapag-isip at bumuo at mag-
organisa ng kanyang sasabihin. Sa pagtahimik o di
pag-imik, inihahanda ng tagatanggap ang mahalagang
mensahe na sasabihin pa ng tagapagsalita.
May mga taong ginagamit ding sandata ang
katahimikan para masaktan ang kalooban ng iba.
Ginagamit din itong anyo ng pagtanggi o pagkilala sa
kakaibang damdamin ng isang tao sa ibang tao.
6. Kapaligiran Nagsisilbing komunikasyong di-
verbal sapagkat ito ay kailangan ng tao upang
maganap ang interaktibo at komunikatibong gawain sa
buhay.
Ang pagdarausan o lugar na gagamitin sa anumang
pulong, kumperensya, seminar at iba pa ay tumutukoy
sa uri ng kapaligiran.
Ang kaayusan ng lugar ang magsasabi kung pormal
o di-pormal ang magaganap na pulong, kumperensya
o seminar.
7. Bagay (objectics) – paggamit ng mga bagay o
objects sa komunikasyon. Sa pamamagitan ng
pagbibigay ng isang partikular na bagay nailalahad ang
intensyon at mensahe na nais iparating ng isang tao.
8. Kulay (Chromatics) – maaaring magpahiwatig ng
damdamin o oryentasyon ang kulay ng isang bagay na
suot o ibinibigay ng nais magparating ng mensahe.
9. Simbulo (Iconics) – mga simbolo sa bilding,
lansangan, botelya, reseta atbp. Na may mensaheng
nais iparating sa mga makakakita nito.
WIKANG PAMBANSA
Isang wikang magiging daan ng pagkakaisa at pag-
unlad bilang simbolo ng kaunlaran ng isang bansa.
-Kinikilalang pangkalahatang midyum ng
komunikasyon sa isang bansa. Kadalasan, ito ang
wikang ginagamit sa pang-araw-araw na pamumuhay
ng lahat ng mamamayan ng isang bansa.
-1934-mainit na pinagtalunan, pinag-isipan at tinalakay
sa Kumbensiyong Konstitusyunal ang pagpili sa WP.
-Grupo ni Lope K. Santos – iminungkahi nila na ang
WP ay dapat ibatay sa isa sa mga umiiral na wika sa
Pilipinas(sinusugan ni MLQ-pangulo ng Pamahalaang
Komonwelt ng Pilipinas)
1935-ang pagsusog na ito ni Pangulong Quezon ay
nagbigay-daan sa probisyong pangwika na nakasaad
sa Artikulo XIV, Seksiyo 3 ng SB 1935
Konstitusyon ng 1935, Artikulo XIV, Sek. 3
"Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang
pambansa na batay sa mga umiiral na katutubong
wika. Hanggang hindi nagtatadhana ng iba ang batas,
ang Ingles at Kastila ang patuloy ng gagamiting mga
wikang opisyal".
-Batas Komonwelt Blg. 184-batas na isinulat ni
Norberto Romualdez ng Leyte (nagtatatag ng Surian
ng Wikang Pambansa)
“Pag-aaral ng mga diyalekto sa pangkalahatan para sa
layuning mapaunlad at mapagtibay ng isang
pambansang wikang batay sa isa sa mga umiiral na
wika ayon sa balangkas, mekanismo, at panitikan na
tinatanggap at sinasalita ng nakararaming Pilipino”

Ang wikang pipiliin ay dapat:
1. Wika ng sentro ng pamahalaan
2. Wika ng sentro ng edukasyon
3. Wika ng sentro ng kalakalan
4. Wika ng pinakamarami at pinakadakilang nasusulat
na panitikan
Walong Pangunahing Wika sa Bansa
Tagalog
Cebuano
Ilokano
Hiligaynon
Bikol
Samar-Leyte o Waray
Pampango o Kapampangan
Pangasinan o Pangalatok
Disyembre 30, 1937
Pinili at iprinoklama ng Pangulong Quezon ang
Tagalog bilang batayan ng bagong pambansang
wika.(magkakabisa pagkaraan ng 2 taon)
1940(2 taon ang nakalipas)
Ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang
Pambansa(tagalog) sa lahat ng pampubliko at
pribadong paaralan sa buong bansa.
Bakit pinili ang Tagalog bilang Wikang Pambansa?
-Isa sa mga umiiral na wika sa bansa ang dapat maging
batayan ng ating wikang Pambansa.
-Tumutugma sa mga pamantayan sa pagpili natin ng
wikang tagalog.
Hunyo 4, 1946
Ipinagkaloob ng mga Amerikano ang ating kalayaan,
ang Araw ng Pagsasarili ng Pilipinas. Ipinahayag din
na ang wikang opisyal ng bansa ay Tagalog at Ingles
sa bisa ng Batas Komonwelt Blg. 570.
Agosto 13,1959
-Ibinaba ni Kalihim Jose B. Romero ng Kagawaran ng
Edukasyon ang KAUTUSANG PANGKAGAWARAN
BILANG 7(Tagalog-Pilipino).
1972
-Muling nagkaroon ng mainit na pagtatalo na
nagbunsod sa probisyong pangwika sa Saligang Batas
ng 1973, Artikulo XV, Seksiyon 3 blg. 2
Saligang Batas ng 1973
-Ang Batasang Pambansa ay dapat magsagawa ng
mga hakbang tungo sa paglinang at pormal na
adapsyon ng Wikang Pambansa na tatawaging
FILIPINO.
1987
-Pinalabas ni Lourdes Quisumbing ng Departamento
ng Edukasyon, Kultura at Isports ang Kautusan Blg 52
na nag-uutos sa paggamit ng Filipino bilang panturo sa
lahat ng antas ng paaralan kaalinsabay ng Ingles na
nakatakda sa patakaran ng edukasyong bilinggwal.
Artikulo 14 Seksiyon 6 ng Saligang Batas ng 1987
“Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay FILIPINO.
Samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin at
pagyamanin pa sa salig sa umiiral na mga wika sa
Pilipinas at iba pang wika’’.
WIKANG OPISYAL
•Itinadhana ng batas na maging wika sa opisyal na
talastasan ng pamahalaan.
•Ginagamit sa opisyal na komunikasyon ng estado sa
kanyang mga mamamayan at ibang bansa sa daigdig.
•Bago maging opisyal ang isang wika, maraming pag
aaral ang isinagawa upang malaman kung ano ang
pinaka karapat dapat na wika para sa bansa. Tiniyak
ng gobyerno na tama ang pagpili ng wika para sa
buong kapuluan at at nagbigyan daan ito sa
pamamagitan ng pagsaalang-alang ng ibat' ibang salik.
•Ayon kay Virgilio Almario ang wikang opisyal ay ang
itinadhana ng batas na maging wika sa opisyal na
talastasan ng pamahalaan.
Paano naging wikang opisyal ang Wikang
Pambansa?
•Batas Komonwelt blg. 570
Ang wikang pambansa ay ipinahayag bilang opisyal na
wika simula Hulyo 4, 1946
•Konstitusyon ng 1973 (Artikulo XV, Sek. 3)
“Hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas, ang
Ingles at Filipino ang magiging opisyal na wika.”
Kasalukuyang Konstitusyon (Konstitusyon ng
1987, Artikulo XIV, Seksyon 6 & 7)
“Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino.
Samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin at
pagyamanin pa salig sa umiiral na Wika sa Pilipinas at
sa iba pang mga wika. Ukol sa mga layunin ng
komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal
ng Pilipinas ay Filipino, at hangga’t walang ibang
itinatadhana ang batas, Ingles…”
WIKANG PANTURO
•Ang wikang panturo ang opisyal na wikang ginagamit
sa pormal na edukasyon.
•Ito ang wika ng talakayang guro-mag-aaral na may
kinalaman sa mabisang pagkatuto dahil dito nakalulan
ang kaalamang matututuhan sa klase.
•Ito ang wika sa pagsulat ng mga aklat at kagamitang
panturo sa mga silid aralan.
Sa pangkalahatan ay FILIPINO at INGLES ang mga
opisyal na wika at wikang panturo sa mga paaralan.
Mother Tongue- Based Multi-Lingual Education
•Sa K to 12 Curriculum, ang mother tongue o unang
wika ng mga mag-aaral ay naging opisyal na wikang
panturo mula Kindergarten hanggang Grade 3.
•Ang mga wika at dayalektong ito ay ginagamit sa
dalawang paraan:
A) Bilang hiwalay na asignatura
B) Bilang wikang panturo
Ayon kay DepED Secretary Brother Armin Luistro, FSC
“Ang paggamit ng wikang ginagamit din sa tahanan sa
mga unang baitang ng pag-aaral ay makatutulong
mapaunlad ang wika at kaisipan ng mga mag-aaral at
makapagpapatibay rin sa kanilang kamalayang sosyo-
kultural”
Ilan pang mahahalagang batas tungkol sa Wika?
•Proklamasyon Blg. 19 (Agosto1988)
Idineklara ang pagdiriwang ng Linggo ng Wika mula
ika-13 hanggang 19 ng Agosto kada taon.
•Proklamasyon Blg. 1041 (Enero 1957)
idineklara naman ni Pangulong Fidel V. Ramos ang
buong buwan ng Agosto bilang Pambansang Buwan
ng Wika
•Memorandum Sirkular Blg. 59 (Disyembre 1996)
Nagtatadhana na ang Filipino ay bahagi na ng
kurikulum na pangkolehiyo, ayon sa CHED. Nag atas
ito ng pagsasasama sa mga kurikulum ng siyam (9) na
yunit ng Filipino sa mga kolehiyo at pamantasan.
BARAYTI NG WIKA
•Heterogenous na Wika – wikang iba-iba ayon sa lugar,
grupo, at pangangailangan ng paggamit nito,
maraming baryasyon na wika
•Homogeneous na Wika – nagsasabing ang wikang
“pormal” ay iba sa “naimbentong” wika
Ano ito?
•Ito ay ipinaliliwanag ng teoryang sosyolinggwistik
bilang batayan ng heterogenous na wika.
•Nag-uugat ang mga barayti ng wika sa pagkakaiba-iba
ng mga indibidwal at grupo, maging ng kani-kanilang
tirahan, interes, gawain, pinag-aralan at iba pa.
•May dalawang dimensyon ang baryabiliti nito:
heograpikal at sosyal (Constantino, 2006)
Dayalek ay ang barayti ng wikang nalilikha ng
dimensyong heograpiko. Tinatawag din itong wikain sa
ibang aklat. Ito ang wikang ginagamit sa isang
partikular na rehiyon, lalawigan o pook, malaki man o
maliit.
Sosyolek naman ang tawag sa barayting nabubuo
batay sa dimensyong sosyal. Tinatawag din itong
sosyal (pamantayan) na barayti ng wika dahil
nakabatay ito sa mga pangkat panlipunan.
Ang sosyolek ay maaari ring may okupasyunal na
rehistro na tinatawag na jargon. Ang jargon ay ang mga
tanging bokabularyo ng isang partikular na pangkat ng
Gawain
Idyolek
•Indibidwal na paraan/istilo ng paggamit ng wika
•Ang pidgin ay tinatawag sa Ingles na nobody’s native
language. Nagkakaroon nito kapag ang dalawang taal
na tagapagsalita ng dalawang magkaibang wika na
walang komong wika ay nagtatangkang magkaroon ng
kumbersasyong makeshift
.PIDGIN
•Ang creole naman ay isang wika na unang naging
pidgin at kalaunan ay naging likas na wika (nativized).
Nagkaroon nito sapagkat may komunidad ng mga
tagapagsalita ang nag-angkin dito bilang kanilang
unang wika.
Iba pang Barayti
•Ekolek – wika sa bahay
•Etnolek – wika ng mga etnolinggwistikong grupo
•Register – wikang ginagamit sa isang partikular na
domeyn na may tiyak na pagpapakahulugan
MGA GAMIT NG WIKA
Michael A. K. Halliday
•Siya ay isang linggwistang Briton na ipinanganak sa
Inglatera.
•Pinag-aralan niya ang wika at literaturang Tsino .
•Siya ang nagpanukala ng Systemic Functional
Grammar, isang sikat na modelo ng gramatika na
gamitin at kilala sa daigdig.
•May pitong tungkulin o gamit ang wika na kailangang
pagtuunan ng pansin.
•Kailangang sanayin ang sarili sa mga ito sapagkat ang
iba’t ibang sitwasyon sa buhay ay nangangailangan ng
paggamit ng isa o higit pang tungkulin.
Instrumental
Tumutugon sa mga pangangailangan
Pasalita: pag-uutos
Pasulat: liham-pangangalakal (liham na humihiling o
umoorder ng mga aytem)
Regulatori
Kumokontrol o gumagabay sa kilos at asal ng iba
Pasalita: pagbibigay ng panuto, direksyon o paalala
Pasulat: resipe, panuto sa pag-eenrol
Heuristiko
Naghahanap ng mga impormasyon o datos na
magpapayaman ng kaalaman.
Pasalita: pagtatanong, pananaliksik, pakikipanayam
Pasulat: sarbey
Interaksiyonal
Nakapagpapanatili o nakapagpapatatag ng relasyon
sa kapwa
Pasalita: pormulasyong panlipunan (hal., Magandang
umaga!, Maligayang kaarawan! Ang pakikiramay ko.),
pangungumusta, pagpapalitan ng biro
Pasulat: liham pangkaibigan
Personal
Nakapagpapahayag ng sariling damdamin o
opinion(napapalakas ang personalidad at
pagkakakilanlan ng isang indibidwal).
Pasalita: pagtatapat ng damdamin sa isang tao, gaya
ng pag-ibig
Pasulat: editoryal, liham sa patnugot
Imadyinatib
Nakapagpapahayag ng sariling imahinasyon sa
malikhaing paraan.
Pasalita: pagsasalaysay, paglalarawan
Pasulat: akdang-pampanitikan, gaya ng tula, maikling
kuwento, nobela, at iba pa
Informativ
KASAYSAYAN AT PAG-UNLAD NG WIKANG
FILIPINO
Panahon ng mga Katutubo
1. Teorya ng Pandarayuhan (wave migration theory)
– pinasikat ni Dr. Henry Otley Beyer (Amerikanong
antropologo, 1916)
•Naniwala siya na may tatlong pangkat na dumating sa
bansang Pilipinas (Negrito, Indones at Malay)
•Dr. Robert B. Fox – sa pangunguna niya, natagpuan
ng kanyang pangkat (arkeologo) ng Pambansang
Museum ng Pilipinas ang harap ng isang bungo at
isang buto ng panga sa yungib ng Tabon sa Palawan
noong 1962.
Taong Tabon – tawag sa mga labing natagpuan
- tinatayang nanirahan ang mga unang tao sa yungib
ng 50, 000 taon na ang nakararaan
•Chertz (isang uri ng quartz), mga buto ng ibon at
paniki ay ilan lamang sa mga nahukay kasama ng mga
labi ng mga taong tabon
•Noong 1962, lumalabas na unang nagkaroon ng tao
sa Pilipinas kaysa sa Malaysia at Indonesia at
pinatunayan ni Landa Jocano sa kanyang pag-aaral
ukol sa kasaysayan ng Pilipinas sa UP Center for
Advanced Studies noong 1975 at ng mga mananaliksik
ng National Museum
•Ayon din sa kanilang ginawang pagsusuri, ang Taong
Tabon ay nagmula sa specie ng Taong Peking na
kabilang sa Homo Sapien o modern man at ang Taong
Java na kabilang sa Homo Erectus
Dr. Armand Mijares – makalipas ang ilang taon
natagpuan niya ang isang buto ng paa na sinasabing
mas matanda pa sa Taong Tabon sa kuweba ng
Callao, Cagayan (Taong Callao na nabuhay nang
67,000 taon na ang nakalilipas)
2. Teorya ng Pandarayuhan mula sa Rehiyong
Austronesyano
•Isa sa pinakabagong teorya, na pinaniniwalaang ang
mga Pilipino ay nagmula sa lahing Austronesian
(salitang Latin na Auster – south wind, Nesos - isla)
Dalawang Teorya (Ayon kay William Solheim II-Ama ng
Arkeolohiya ng Timog Silangang Asya)
1. Ang mga Austronesian ay nagmula sa mga isla ng
Sulu at Celebes na tinawag na Nusantao
Dalawang Teorya (Ayon kay Peter Bellwood ng
Australia National University)
2. Ang mga Austronesian ay nagmula sa Timog Tsina
at Taiwan na nagtungo sa Pilipinas noong 5,000 BC
•Unang nakatuklas ng bangkang may katig
•Kinikilalang nagpaunlad ng pagtatanim ng palay at ng
rice terracing na tulad ng hagdan-hagdang Palayan sa
Banawe
•Naniniwala sa mga anito
•Paglilibing sa mga patay sa isang banga (Manunggul
Cave sa Palawan)
Alibata o baybayin ang tawag sa katutubong paraan
ng pagsulat
•Binubuo ito ng labimpitong (17) titik: tatlong (3) patinig
at labing-apat (14) na katinig
•Ang mga katinig ay binibigkas na may kasamang
tunog ng patinig na /a/. Kung nais basahin o bigkasin
ang mga katinig na kasama ang tunog na /e/ o /i/,
nilalagyan ang titik ng tuldok sa itaas. Samantala, kung
ang tunog ng /o/ o /u/ ang nais isama sa pagbasa ng
mga katinig, tuldok sa ibaba nito ang inilalagay.
•Samantala, kung ang nais kaltasin ay ang anumang
tunog ng patinig na kasama ng katinig sa hulihan ng
isang salita, ginagamitan ito ng panandang kruz (+)
bilang hudyat sa pagkakaltas ng huling tunog.
•Gumagamit ng dalawang pahilis na guhit // sa hulihan
ng pangungusap bilang hudyat ng pagtatapos nito.
Panahon ng Kastila
•Maraming pagbabago ang naganap at isa na rito ang
sistema ng ating pagsulat.
•Ang dating alibata ay napalitan ng Alpabetong
Romano na binubuo naman ng 20 titik, limang (5)
patinig at labinlimang (15) katinig.
•a, e, i, o, u b, k, d, g, h, l, m, n, ng, p, r, s, t, w, y
•Pagpapalaganap ng Kristiyanismo ang isa sa naging
layunin ng pananakop ng mga Kastila.
•Ngunit nagkaroon ng suliranin hinggil
komunikasyon.
•Nagtatag ang Hari ng Espanya ng mga paaralang
magtuturo ng wikang Kastila sa mga Pilipino ngunit ito
ay tinutulan ng mga prayle.
•Ayon sa mga Espanyol, nasa kalagayang “barbariko,
di-sibilisado at pagano” ang mga katutubo noon kung
kaya’t dapat nilang gawing sibilisado ang mga ito sa
pamamagitan ng kanilang pananampalataya
•Ang mga prayleng espanyol ang naging institusyon ng
Pilipino
•Ang pamayanan ay pinaghati-hati sa apat na orden ng
misyonerong espanyol na pagkaraan ay naging lima:
Agustino, Pransiskano, Dominiko, Rekolekto at
Heswita
•Ang mga misyonerong Kastila mismo ang nag-aral ng
mga wikang katutubo.
1. Mas madaling matutuhan ang wika ng isang rehiyon
kaysa ituro ito sa lahat ang Espanyol.
2. Higit na magiging kapani-paniwala at mabisa kung
ang isang banyaga ay nagsasalita ng katutubong wika.
•Ang mga prayle’y nagsulat ng mga diksyunaryo at
aklat-panggramatika, katekismo at mga kumpesyonal
para sa mabilis na pagkatuto nila ng katutubong wika
•Naging usapin ang tungkol sa wikang panturong
gagamitin sa mga Pilipino.
•Inatas ng Hari na ipagamit ang wikang katutubo sa
pagtuturo ng pananampalataya subalit hindi naman ito
nasunod.
•Gobernador Tello – turuan ang mga Indio ng wikang
Espanyol
•Carlos I at Felipe II – kailangang maging bilinggwal
ang mga Pilipino
•Carlo I – ituro ang doktrinang Kristiyana sa
pamamagitan ng wikang Espanyol
•Noong Marso 2, 1634, muling inulit ni Haring Felipe II
ang utos tungkol sa pagtuturo ng wikang Kastila sa
lahat ng katutubo
•Hindi naging matagumpay ang mga kautusang
nabanggit kung kaya si Carlos II ay naglagda ng isang
dekrito na inuulit ang mga probisyon sa mga nabanggit
na batas. Nagtakda rin siya ng parusa para sa mga
hindi susunod dito.
•Noong Disyembre 29, 1792, nilagdaan ni Carlos IV
ang isa pang dekrito na nag-uutos na gamitin ang
wikang Espanyol sa mga paaralang itatatag sa lahat ng
mga pamayanan ng mga Indio.
sa Panahon ng Rebolusyong Pilipino
•300 taon ang pananakop ng mga Kastila, namulat sila
sa kaapihang dinanas.
•Sa panahong ito, maraming Pilipino ang naging
matindi ang damdaming NASYONALISMO (damdamin
bumubugkos sa isang tao sa iba pang mga taong may
pagkakapareho sa kanyang wika, kultura o kalinangan,
at mga kaugalian o tradisyon)
•Nagtungo sila sa ibang bansa upang kumuha ng mga
karunungan.
•Nagkaroon ang mga propagandista ng kilusan noong
1872 na siyang naging simula ng kamalayan upang
maghimagsik.
•Sa panahong rebolusyon, sumisibol sa mga
maghihimagsik ang kaisipang "Isang Bansa, Isang
Diwa" Laban sa mga espanyol. Pinili nila ang Tagalog
sa pagsusulat ng mga sanaysay, tula, kuwento, liham
at talumpati. Masidhing damdamin laban sa mga
Espanyol ang pangunahing paksa ang kanilang sinulat.
•Si Jose Rizal ay naniniwala na ang wika ay malaking
bagay upang mapagbuklod ang kanyang mga
kababayan.
•Noli Me Tangere - ang nobela ni Rizal ay tumatalakay
sa mga kinagisnang kultura ng Pilipinas sa pagiging
kolonya nito ng Espanya. Binabatikos din ng nobela
ang mga bisyo na nakasanayan ng mga Pilipino at ang
kapangyarihang taglay ng Simbahang Katoliko.
•La Solidaridad- opisyal na pahayagan noong Panahon
ng Himagsikan.
•El Filibusterismo inialay sa tatlong paring martir na
lalong kilala sa bansag na Gomburza o Gomez,
Burgos, at Zamora.
•Konstitusyon ng Biak-na-bato noong 1899, ginawang
opisyal na wika ang Tagalog, ngunit walang isinasaad
na ito ang ang magiging wikang pambansa ng
republika.
ANDRES BONIFACIO ang nagtatag ng Katipunan,
wikang Tagalog ang ginagamit nila sa mga kautusan at
pahayagan. Ito ang unang hakbang sa pagtataguyod
ng wika.
EMILIO AGUINALDO - tinatag ang unang republika
kung saan isinasaad sa konstitusyonal na ang
paggamit ng wikang Tagalog ay opsiyonal. Sa mga
nangangailangan lamang ng wikang Tagalog ito
gagamitin, ang pamamayani ng mga ilustrado sa
asembleyang konstitusyonal ang naging pangunahing
dahilan nito.
Panahon ng mga Amerikano
•Pagkatapos ng kolonyalistang Espanyol, dumating
ang mga Amerikano sa pamumuno ni Almirante
Dewey.
•Ingles ang naging wikang panturo noong panahong
ito.
•Ginamit na instrumento ang pambansang sistema ng
edukasyon sa pagnanais na maisakatuparan ang mga
plano alinsunod sa mabuting pakikipag-ugnayan.
•Pagkatapos ng kolonyalistang Espanyol, dumating
ang mga Amerikano sa pamumuno ni Almirante
Dewey.
•Ingles ang naging wikang panturo noong panahong
ito.
•Ginamit na instrumento ang pambansang sistema ng
edukasyon sa pagnanais na maisakatuparan ang mga
plano alinsunod sa mabuting pakikipag-ugnayan.
•Ang komisyong pinangungunahan ni Jacob Schurman
ay naniniwalang kailangan ng Ingles sa edukasyong
primarya
•Nagtakda ang Komisyon ng Batas Blg. 74 noong ika-
21 ng Marso, 1901 na nagtatag ng mga paaralang
pambayan at nagpahayag na Ingles ang gagawing
wikang panturo
•Hindi naging madali para sa mga nagsisipagturo ang
paggamit agad ng Ingles sa mga mag-aaral sa
ikauunawa ng 3R’s(reading, writing, arethmetic)
•Hindi maiwasan ng mga guro ang paggamit ng
bernakular sa kanilang pagpapaliwanag
•Naging dahilan ito upang ang Superintende Heneral
ng mga paaralan ay magbigay ng rekomendasyon sa
Gobernador Militar na ipagamit ang bernakular bilang
wikang pantulong.
•Pinagtibay ng Lupon ng Superyor na Tagapayo ang
resolusyon sa pagpapalimbag ng mga librong
pamprimarya (I-I, I-T, I-B at I-B)
•Ang mga sundalo ang kinikilalang unang guro at
tagapagturo ng Ingles na kilala sa tawag na
Thomasites.
•Noong taong 1931, ang Bise Gobernador Heneral
George Butte ay nagpahayag ng kanyang panayam
ukol sa paggamit ng bernakular sa pagtuturo sa unang
apat na taong pag-aaral.
•Sumang-ayon kay Bise Gobernador Heneral George
Butte sila Jorge Bocobo at Maximo Kalaw.
•Ayon sa Kawanihan ng Pambayang Paaralan,
nararapat na Ingles ang ituro sa pambayang paaralan.
Ilan sa mga kadahilanan ay:
1. Ang pagtuturo ng bernakular sa mga paaralan ay
mag-reresulta sa suliraning administratibo.
2. Ang paggamit ng iba’t-ibang bernakular sa
pagtuturo ay magdudulot lamang ng rehiyolanismo sa
halip na nasyonalismo.
3. Hindi magandang pakinggan ang magkahalong
wikang Ingles at bernakular.
4. Malaki na ang nagasta ng pamahalaan para sa
edukasyong pambayan at paglinang ng Ingles upang
maging wikang pambansa.
5. Ingles ang nakikitang pag-asa upang magkaroon ng
pambansang pagkakaisa.
6. Ingles ang wika ng pandaigdigang pangangalakal
7. Ang ingles ay mayaman sa katawagang pansining
at pang-agham.
8. Dahil nandito na ang wikang Ingles ay kailangang
hasain ang paggamit nito.
•Ilan sa mga katwiran ng mga tagapagtaguyod ng
bernakular ay ang mga sumusunod:
1. Walumpung porsiyento ng mag-aaral ang
nakaaabot ng hanggang ikalimang grado lamang.
2. Kung bernakular ang gagamiting panturo, magiging
epektibo ang pagtuturo sa primary.
3. Nararapat lamang na Tagalog ang linangin
sapagkat ito ang wikang komon sa Pilipinas.
4. Hindi magiging maunlad ang pamamaraang panturo
kung Ingles ang gagamitin.
5. Ang paglinanang ng wikang Ingles bilang wikang
pambansa ay hindi nagpapakita ng nasyonalismo.
6. Nararapat lamang na magsagawa ng mga bagay
para sa ikabubuti ng lahat katulad ng paggamit ng
bernakular.
7. Walang kakayahang makasulat ng klasiko sa
wikang Ingles ang mga Pilipino.
8. Hindi na nangangailangan ng mga kagamitang
panturo upang magamit ang bernakular, kailangan
lamang na iyo ay pasiglahin.
•Layuning maitaguyod ang wikang Ingles, nagsagawa
ang Kawanihan ng Pambayang Pagtuturo ng mga
alituntuning dapat sundin. Ito ay ang mga ss:
1. Paghahanap ng gurong Amerikano lamang
2. Pagsasanay sa mga Pilipinong maaaring magturo ng
Ingles at iba pang aralin
3. Pagbibigay ng malaking tuon o diin sa asignaturang
Ingles sa kurikulum sa lahat ng antas ng edukasyon
4. Pagbabawal ng paggamit ng bernakular sa loob ng
paaralan
5. Pagsasalin ng teksbuk sa wikang Ingles
6. Paglalathala ng mga pahayagang lokal para
magamit sa paaralan
7. Pag-alis at pagbabawal ng wikang Espanyol sa
paaralan
•Nagsagawa ang mga Amerikano ng mga pag-
aaral, ekspirimento at sarbey upang malaman kung e
pektibo ang pagtuturo gamit ang wikang Ingles
•Henry Jones Ford - iniulat niya
na "gaya ng makikita, ang gobyerno ay gumastos ng
milyonmilyon para maisulong ang paggamit ng Ingle
s upang mabisang mapalitan nito ang Espanyol at
mga dayalek sa mga ordinaryong usapan, at ang Ingl
es ang sinasalita ay kay hirap makilala na Ingles na
nga
•Propesor Nelson atat Dean Fansler (1923) maging
ang mga kumukuha ng mataas na edukasyon ay
nahihirapan sa paggamit ng wikang Ingles.
•Ayon sa surbey na ginawa nina Najeeb Mitri Saleeby
at ng Educational Survey Commision na
pinamumunuan ni Dr. Paul Monroe, ang kakayahan
makaintindi ng mga kabataang Pilipino ay mahirap
tayahin kung ito ba ay hindi nila malilimutan paglabas
ng paaralan.
•Ayon kay Najeeb Mitri Saleeby kahit na napakahusay
ang maaaring pagtuturo sa wikang Ingles ay hindi pa
rin ito magiging wikang panlahat dahil ang mga Pilipino
ay may kani-kaniyang wikang bernakular.
•Iginiit din ni Saleeby na makabubuti kung
magkakaroon ng isang pambansang wikang hango sa
katutubong wika nang sa gayun ay maging malaya at
mas epektibo ang paraan ng edukasyon ng buong
bansa.
•Iminungkahi ni Lope K. Santos na isa sa mga wikang
ginagamit ang nararapat na maging wikang pambansa.
•Ipinalabas noong 1973 ni Pangulong Quezon ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na nag-aatas na
Tagalog ang magiging batayan ng wikang gagamitin sa
pagbuo ng wikang Pambansa
Panahon ng Hapones
•Sa pagnanais na burahin ang anumang impluwensiya
ng mga Amerikano, ipinagamit nila ang katutubong
wika partikular ang wikang Tagalog sa pagsulat ng mga
akdang pampanitikan.
•Ito ang panahong namayagpag ang panitikang
Tagalog.
•Ipinatupad nila ang Order Militar Blg. 13 na nag-uutos
na gawing opisyal na wika ang Tagalog at wikang
Hapon (Nihonggo)
•Upang maitaguyod din ang patakarang military ng
mga Hapones pati na rin ang propagandang
pangkultura itinatag ang Philippine Executive
Comission na pinamunuan ni Jorge Vargas.
•Nagpatupad ang komisyong ito ng mga
pangkalahatang kautusan buhat sa tinatawag na
Japanese Imperial Forces sa Pilipinas.
•Binuksan muli ang paaralang bayan sa lahat ng mga
antas
•Itinuro ang wikang nihonggo sa lahat. Ngunit binigyan
diin ang paggamit ng tagalog
•Ang GOBYERNO-MILITAR ang nagturo ng Nihonggo
sa mga guro paaralang-bayan.
•Ang mga nagsipagtapos ay binibigyan ng katibayan •3
uri ng katibayan: Junior, Intermediate, Senior
•Isinilang ang KALIBAPI o Kapisanan sa paglilingkod
sa Bagong Pilipinas
•Ang pagpapabuti ng edukasyon at moral na
rehenerasyon at pagpapalakas at pagpapaunlad ng
kabuhayan sa pamamatnubay ng Imperyong Hapones.
•Si Benigno Aquino ang nahirang na direktor nito
•Pangunahing proyekto ng kapisanan ang
pagpapalaganap ng wikang Pilipino sa buong
kapuluan.
•Katulong nila sa proyektong ito ang Surian ng Wikang
Pambansa.
•Nagkaroon ng usapin sa pagitan ng mga
tagapagtaguyod ng wikang pambansa at liberal na aral
sa tradisyon ng mga Amerikano
•Nagkaroon din ng debate sa pagitan ng mga Tagalista
laban sa mga kapwa Tagalista.
•Nagkaroon din ng argumento ang mga Tagalog sa di
Tagalog.
•Isa rin sa usapin sa pagitan ng mga Tagalista laban sa
mga may kaalamang panlingguwistika.
•Si JOSE VILLA PANGANIBAN ay nagturo ng
Tagalos sa mga hapones at hindi tagalog. “A Short to
the National Language” iba’t ibang pormularyo ang
kanyang ginawa upang lubos na matutunan ang wika.
Panahon ng Pagsasarili Hanggang sa Kasalukuyan
•Saligang Batas noong 1935, Seksyon 3, Artikulo XIV
– “Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang
pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na
katutubong wika.”
•Dahil sa probisyong ito, itinatag ni Pangulong Quezon
ang Surian ng Wikang Pambansa na ngayon ay Sentro
ng Wikang Filipino upang mamuno sa pag-aaral sa
pagpili ng wikang pambansa.
•Nilikha ng Batasang Pambansa ang Batas
Komonwelth Blg. 184 – opisyal na paglikha ng Surian
ng Wikang Pambansa noong ika-13 ng Nobyembre
1936
•Ang tungkulin nito ay magsagawa ng pananaliksik,
gabay at alituntunin na magiging batayan sa pagpili ng
wikang pambansa ng Pilipinas
•Si Jaime C. de Veyra ang naging tagapangulo ng
komite
•Napili nila ang Tagalog bilang batayan ng wikang
tatawaging Wikang Pambansa
•Ipinalabas noong 1937 ng Pang. Quezon ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 – nag-aatas na
Tagalog ang batayan ng wikang gagamitin sa
pagbubuo ng wikang pambansa
•Ilang dahilan kung bakit Tagalog ang napiling
batayang wika :
1. Mas marami ang nakapagsasalita at nakauunuwa ng
Tagalog kumpara sa ibang wika
2. Mas madaling matutuhan ang Tagalog kumpara sa
ibang wikain sapagkat sa wikang ito, kung ano ang
bigkas ay siyang sulat
3. Tagalog ang ginagamit sa Maynila at ang Maynila
ang sentro ng kalakalan sa Pilipinas
4. Ang wikang Tagalo ay may hostorikal na basehan
sapagkat ito ang wikang ginamit sa himagsikan na
pinamunuan ni Andres Bonifacio
5. May mga aklat na panggramatika at diksyunaryo ang
wikang Tagalog
•Dahil sa pagsusumikap ni Pang. Quezon na
magkaroon tayo ng wikang pagkakakilanlan, hinirang
siyang “Ama ng Wikang Pambansa”
•Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 noong Abril
1940 – nagpapahintulot sa pagpapalimbag at
paglalathala ng Talatinigang Tagalog-Ingles at Balarila
sa Wikang Pambansa.
•Pinasimulan ang pagtuturo ng wikang pambansa sa
mga paaralan pampubliko at pampribado sa buong
bansa
•Pinagtibay ng Batas Komonwelth Blg. 570 na ang
Pambansang Wika ay magiging isa na sa mga wikang
opisyal ng Pilipinas simula sa Hulyo 4, 1940
•Nilagdaan ni Pang. Ramon Magsaysay ang
Proklamasyon Blg. 12 noong Marso 26, 1954 na
nagpapahayag ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang
Pambansa ay magaganap mula sa ika-29 ng Marso
hanggang ika-4 ng Abril bilang pagbibigay-
kahalagahan sa kaarawan ni Balagtas (Abril 2)
•Nilagdaan ni Pang. Magsaysay ang Proklamasyon
Blg. 186 noong Setyembre 23, 1955 na nag-uutos sa
paglilipat ng petsa ng Linggo ng Wika mula ika-13
hanggang 19 ng Agosto bilang pagbibigay ng
kahalagahan sa kaarawan ni Pang. Quezon (Agosto
19)
•Noong Pebrero, 1956, nilagdaan ni Gregorio
Hernandez, Direktor ng Paaralang Bayan ang Sirkular
21 na nag-uutos na ituro at awitin ang Pambansang
Awit sa mga paaralan
•Nagpalabas si Kalihim Jose E. Romero ng Kagawaran
ng Edukasyon ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 7
noong Agosto 13, 1959 na nagsasaad na kailanma’t
tutukuyin ang Wikang Pambansa, ang salitang Pilipino
ang gagamitin
•Nilagdaan ni Pang. Ferdinand Marcos ang Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 96 na nagtatadhana ng
pagsasa-Pilipino ng mga pangalan ng gusali, edipisyo
at tanggapan ng pamahalaan noong Oktubre 24, 1967
•Marso 27, 1968, nilagdaan ni Rafael Salas, Kalihim
Tagapagpaganap, ang Memorandum Sirkular Blg. 96
na nag-aatas ng paggamit ng wikang Pilipino sa mga
opisyal na komunikasyon sa mga transaksyonng
pamahalaan
•Memorandum Sirkular Blg. 488 noong Hulyo 29, 1972
na humihiling sa lahat ng tanggapan ng pamahalaan
na magdaos ng Linggo ng Wika
•Saligang Batas ng 1973, Artikulo XV, Seksyon 2 at 3
– “Ang Batasang Pambansa ay magsasagawa ng mga
hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na
paggamit ng pambansang wikang Pilipino at hangga’t
hindi binabago ang batas, ang Ingles at Pilipino ang
mananatiling mga wikang opisyal ng Pilipinas”
•Hunyo 21, 1978, nilagdaan ng Ministro ng Edukasyon
at Kultura, Juan Manuel ang Kautusang Pangministri
Blg. 22 na nag-uutos na isama ang Pilipino sa lahat ng
kurikulum na pandalubhasang antas
•Nabagong muli ag Konstitusyon nang sumiklab ang
Edsa I noong Pebrero 25, 1986 at nahirang na pangulo
ng bansa si Gng. Corazon c. Aquino
•Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV, nasasaad
tungkol sa wika:
•Sek.6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino
•Sek.7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at
pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay
Filipino at hangga’t walang ibang itinatadhana ang
batas, Ingles
•Sek.8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa
Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing
wikang panrehiyon, Arabic at Espanyol
•Sek.9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang
komisyon ng wikang pambansa na binubuo ng mga
kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at mga disiplina
na magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng
mga pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika para
sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap at
pagpapanatili