PRE HISTORIC

May nagsusulat sa pader ng kweba

Ang unang mga larawan ay naipinta gamit ang mga dagta at uling sa mga kweba . dahil dito natutuhan
ng mga tao na gumuhit kahit noon pang unang panahon . at dto na natutunan ang pagbibibgay ng
interpretasyon sa paligid .

At makalipas ang 9, 000 taon , sa uruk mesopotamina .

ang mga sumerian ay gumgamit ng kuneiporme ng isa sa pinaka maagang Sistema ng pagsulat na
makikita sa pag diin ng mga marka sa mga luwad na tableta .

na ginagamitan ng malit na patpat na tinatawag na stylus at pinapatuyo hanggang tumigas .

( PANAHONG SINAKOP SILA NG ESPANYOL)

.
Sa pagdating ng mga Kastila sa ating bansa, hindi ginusto ng ating mga kababayan na sila ay magpasakop. Naging isang
mahirap at madugong pakikipaglaban ang naganap sa pagitan ng mga Pilipino at Kastila ngunit mayroong nangibabaw at
tuluyang nakahawak ng kontrol. Sa pagdating ni Miguel Lopez de Legazpi naging opisyal na ang pamumuno ng mga kastila
ating bansa simula noong 1565

VILLALOBOS: nasa ilalim na ng koronang kastilla ang inyong kapuluan , kaya akin nang napagpasyahan ang
kapuluang ito ay tatawaging felipinas bilang parangal sa haring felipe

E1: nasa kalagayang barbariko , di sibailisao at pag ano ang mga katutubo .

E2: kaya nga naniniwala akong mas mabisa ang paggmait ng katutubong wika sa pagpapatahimik sa
mamamayan kaysa sa libong sundalong espannyoll

E3: mas mabuti ring paghati hatiin ang pamayanan . AGUSTINO , PRANSISKANO , DOMINIKO, HESWITA
AT ROKOLEKTO upang mapangasiwaan ang pagpapalaganap ng kristiyanismo .
NAGSIPAGTANGUAN

SA PAMAYANAN

: alam niyo bang hahatiin an gating pamayanan sa lima

: hindi maaari , hindi natin kabisado ang wika ng bawat isa

: ngunit walla tayong magagawa , hindi natin pwedeng ilabas an gating hinaing . mailbas man natin tayoy
papaslangin at di rin natin mailalaban ang ating karapatan
ANG PAGAHHATI NG PAMAYANAN AY NAGKAROON NG MALAKING EPEKTO SA
PAKIKIPAGTALASTTASAN NG MGA KATUTUBO

: nasa kamay niyo ang edukasyon ng mga mamamayan

: ngunit ano ang gagamitin nating wika sa mga Fillipino

MAY DADATING

nag patawag ng pag pupulong ang mahal na hari

Pagpupulong

Hari: magtatag ako ng paaralang magtuturo ng wikang kastila sa mga Pilipino

P1: hindi maaari . hindi bat mas madaling matutuhan ang wika ng isang rehiyon kaysa ituro sa lahat ang
wikang espanyol?

P2: hindi magiging kapanipaniwala ang pagpapalaganap kung ang mismong banyaga ang magsasalita ng
wikang katutubo .

E1: hindi niyo ba naisip na , kapag nagkakaintindihan ang mga Fiilipino maaring gumawa sila ng kilusan
na magpapahirap sa ating pagpapalaganap

E2: tama ang iisang wika angg magbibigkis sa kanila ng tunay nilang damdamin at tayo`y mahihirapan

MAKALIPAS ANG ILANG TAON

GOBERNADOR TELLO : Hindi bat mas maganda na turuan ang mga indio ng wikang espanyol

CARLOS I : naniniwala akong kailanagang maging bilingwall ng mg FILIPINO

FELIPE II: sang ayon ako sa kanyang sinabi

Carlos I: at maaari ring ituro ang doctrina christiana gamit ang ating wika

( nagsipagtanguan )

SA HULI , NAPALAPIT ANG MGA KATUTUBO SA MGA PRAYLE DAHIL SA WIKANG KATUTUBO ANG
GINAMIT NILA SAMANATALANG NAPALAYO SA PAMAHALAAN DAHIL SA WIKANG ESPANYOL ANG
GAMIT NILA
SA PARTENG ITO NANGANIB ANG WIKANG KATUTUBO AT LALONG NAGKAWATAK WATAK ANG
PILIPINO KAYA NAMAN TULLUYAN NA TAYONNG NASAKOP NG MGA ESPANYOL

TAONG 1972

Ang pamamahala ng Espanya sa Pilipinas ay sandaling naputol noong nang salakayin ng mga
Ingles ang Maynila na naging sanhi ng pagpasok ng Espanya sa Digmaan ng Pitong Taon. Ang
Kasunduan sa Paris ng 1763 ang nagbalik sa pamamahala ng mga Kastila at nilisan ng mga
Ingles ang bansa noong 1764. Ang sandaling pananakop ng mga Ingles ang nagpahina sa
kapangyarihan ng Espanya at nagdulot ng mga rebelyon at mga demanda para sa kalayaan

TAONG 1972 NAGKAROON NG KILUSAN ANG PROPAGANDISTA AT DITO

NAGSIMULA ANG PAGHIHIMAGSIK

: hindi ba kayo nag sasawa sa ganitong uri ng pamumuhay ?

: nagtratrabaho pero hirap makakain ng sapat na pagkain
: DI PA BA KAYO NAG SASAWA
: SAWANG SAWA NA !!!!!!!!!!
: Kung di tayo kikilos para sa sarili natin , sinong kikilos para sa atin ?
: tayo lang ang aasahan ng bawat isa , kung sama sama tayong magpapalugmok sa kahirapan at
bangungut na ito , hindi na tayo makakaahon at magigising pa

: pinuno , nahuli si rizal ng mga kastila , wala na ang pangunahing miyembro ng la liga Filipina na
tumutulong sa pagkamit ng ating kalayaan

ANDRES BONIFACIO : kailangan na nating kumilos habang maaga pa , habang hindi pa tuluyang
nabubulag ang mga Pilipino sa tunay na katotohanan sa ating bansa , hindi pa nabibingi sa mga boses at
hinaing na mga nahihirapan , hindi pa pipi at kaya pang magsalita ng kanyang nararamdaman , hindi pa
paralitiko at kaya pa nating lumaban para sa ating kalayaan

: ngunit pag nalaman ng mga kastila ang ating plano maaaring hindi pa tayo nakakagawa ng hakbang eh
, patay na tayong lahat

: hahayaan ba nating malaman nila an gating mga plano ? at hahayaan ko ba na mamatay tayong lahat
na wala man lang tayong nagawa . HINDI , magiging lihim an gating kilusan upang hindi tayo mahirapan
sa ating pag hihimagsik

: wikang tagalog ang gagamitin natin sa kautusan at pahayagan ng katipunan upang ipakita sa lahat na
ang wika nati`y nanatili pa rin sa ating puso`t isipan para ikintal sa isap ng mga kastila na hindi pa nila
tayo tuluyang nasakop

SABAY SABAY NA MAGSASALITA

: ISANG BANSA , ISANG DIWA LABAN SA MGA ESPANYOL

Nagging madali sa kanila ang Gawain nang hindi pa natututklasan ng mga espanyol ang kanilang
paghihimagsik ngunit noong Agosto 1896 nagsimula na nga ang pakikibaka ng kkk nang nalaman ito
ng mga otoridad at nulusob ang diario de manila

Maglalaban laban tapos pupuntahan si rizal sa piitan

E: isa kang hangal !

Marami nang Pilipino ang naghihimagsik dahil sa inyo. Alam mo bang ikaw ang itunuturing ng katipunan
bilang pangullong pandangal ? ( SABAY SIPA )

Nagtuloy tuloy ang pakikipaglaban ng anak ng bayan at noong sumapit ang disyembre 30 hinatulan na
ng kamatayan si rizal

: nabalian tayo ng isang paa pero patuloy pa rin tayong tatakbo hanngang makamit natin an gating
kalayaan

: walang mapapagod , walang bibitiw

: MABUHAY SI DR. JOSE RIZAL!!!

At sabay sabay na tumakbo at nakipaglaban ( wahhhhhhhhhhhhhhh)

Ang alitan sa pagitan ni Bonifacio at Aguinaldo ang nagdulot sa pagpatay kay Bonifacio ng mga
sundalo ni Aguinaldo noong 10 Mayo 1897.

Marami ang namatay sa paglusob ngunit di sila tumigil sa pagkamit ng kalayaan ng noong 1899
pinagtibay ang konstitusyon ng biak na bato

: ito ang unang kongkretong pagkilos natin laban sa mga kastila

: walang magsasawa , isipin niyo na lamang na ang bawat sugat na matatamo sa digmaan ay marka ng
isang pilipinong tunay na lumalaban para sa kanyang bayan

: tagalog ang gagawin nating opisyal na wika , kung pati an gating wika ay ipagkakait sa atin para na rin
nating tinalikuran ang pagkamatay ng ating mga kababayan

Aguinaldo : ako ang mamumuo sa unang republika . at gagawin kong opsiyonal ang paggamit ng wikang
tagalog

Ngunit pagkatapos mamatay ni bonifacio ipanatapon si Aguinaldo sa hong kong kasama ang kanyang
mga sundalo

Natapos rin ang pamumuno ng Espanya sa Pilipinas ng atasan ni Theodore Roosevelt na maglayag
patungo sa Pilipinas upang gapiin ang Hukbong dagat ng Espanya. Naganap ito sa Look ng Maynila.
Nahikayat ni Dewey na magbalik bansa si Aguinaldo upang pamunuan ang mga puwersa ng mga
Pilipinong naghihimagsik.

*tinapos ng Treaty of Paris ang Digmaan, at nabili ng America ang Pilipinas sa halahang 20 milliong piso.

PANANAKOP NG AMERIKANO

Almirante dewey : I will be the leader of all the americans who will go here in the Philippines
Are you all okay with that ? no, be okay with that

Americans : yes

NAG TSITSISMISAN
: alam niyo bang magg papatayo ng mga paaralan ang mga banyaga at ang kanilang wika ang kanilang
gagamitin sa pagtuturo mula sa antas primarya hanggang sa kolehiyo ? sa tingin niyo ba kaya nating
matutunan ng ganun matutunan iyon ?

: wala rin kaming ki edi ideya kungg paano ta magkakaintindihan sa ganung sitwasyon

: tignan na lamang natin sa pagpasok natin paniguradong tuturuan nila tayo ng maayos

SA KLASE

Teacher : okay everyone , Im Eury Stanford . nice meeting you all . you may now sitdown

: Ano bang sinasabi niya ? nag tatanong ba siya

: hindi parang nag papakilala siya kasi binanggit niya yung pangalan niya

: nahinuha ko na nung una na hindi tayo magkakaintindihan , wag na kayong mag isip na parang hindi
niyo ito inaasahan .

: YOU , what is your name ?

: ano daw ? bakit niya ako tinuturo may nagawa ba ako ? wahhhhh. Minumura niya na ata ako
: baka nga
: wahhhhh( umiyak )

: ohh. What di I do ? im just asking your name

All of you , Did I make something wrong ?( medyo napalakas kaya na miss interpret siya )

: wahhhhh. Mimura niya na tayong lahat, isusumbong ko siya kay nanay pag uwi ko

May dadating

Z: Oh eury what`s this noise all about , Did they also misinterpret your actions ?
: good day zariyah , the one on that side , im just asking her name then suddenly she burst in tears but
I did not make something wrong
: I think the best way to resolve this confusing problem , is to talk with mr. Jacob schurman
: yeah, I think so

PUMUNTA SILA SA OPISINA NI JACOB SCHURMAN PARA IPAG BIGAY ALAM ANG NANGYARI SA
PAARALAN

Z : good morning sir

J: oh , good morning , what can I do for the two of you ?

E: were just wondering , what If we replace English to tagalog so that Filipino will understand what we
are talking about ?

J: I don’t get it , you mean , you want to study their language for them to understand us ?

Z: yeah sir , because it is hard to teach them if they are not familiar with our words

J: stop that nonsense, no one will learn their language because they are the one who will learn ours
E: but sir

J: no buts , just follow what I said

PINAGPATULOY ANG PAGTUTURO , GINAMIT ANG READING , WRITING , ARITHMETIC

O 3R`S NGUNIT HINDI TALAGA MAINTINDIHAN NG MGA MAG AARAL KAYA IPINAGAMIT ANG
BERNAKULLAR BILANG WIKANG PANTULONG

AT NANG NAPALITAN ANG DIRECTOR NG KAWANIHAN NG EDUKASYON

: I command every body that no one will use the binocular but only English in teaching the Filipinos
inside the school . understand ?

MAG BUBULUNGAN YUNG MGA ESTUDYANTE

: UNDERSTAND ?
: YES , SIR

: ALL the soldiers will the one who will teach English language
TINURUAN NG MGA SUNDALO ANG MAGAARAL AT SUMUNOD NAMAN ANG MGA THOMASITES

PAGPUPULONG

George butte : can I say something ?

Everybody : of course you can ?

Jacob : say it ?
Butte : I would like to say that , our language is for our country , it is known for it , we own it but fillipino
have their language why are we stopping them . English , will never this nation language because it is
not the home language of the filipino
Jorge bacobo at maximo kalaw : yeah , we agreed with that

Henry jones ford : tama , nag sagawa din ako ng pagsisiyasat sa pagttuturo gamit ang ingles at aking
natuklasan na ang ingles ay kay hirap makilala na inglles na nga

Saleeby : hindi bat mas makakabuti ang magkaroon ng isang wikang pambansang hango sa katutubong
wika nangg sa gayon ay maging Malaya at mas epektibo ang paraan ng edukasyon sa buong bansa

NAGSIPAGTANGUAN ANG LAHAT

HABANG TUMAGAL NAGING MAAYOS NG PAG AARAL SA PANAHON NG AMERIKANO DAHIL MAS
MALLAYA TAYO KAYSA NOONG PANAHON NG ESPANYOL

KAYA NOONG IKALAWANG DIGMAANG PANDAIGIDIG NILUSOB NG IMPERYO NG HAPON ANG

PILIPINAS

NAGANAP ITO SA ARAW PAGKARAANG BOMBAHIN NG MGA HAPONES ANG PEARL HARBOR , HAWAII
. UMATRAS SINA HENERAL DOUGLAS MCARTHUR KASAMA ANG PAMAHALLAAN NI MANUELL
QUEZON

PAGPUPULONG

Hapon 1: ipagbabawal ang paggamit ng ingles sa anumang aspekto ng pamumuhay niyo

2 : ipinagbabawal din ang paggamit ng mga aklat at peryodiko mula sa amerika dahil maari ninyong
gamitin ang katutubo niyong wika lalo na ang tagalog

1: ituturo din sa inyo ang nihonggo subalit hindi naming pipigilan ang paggamit ng wikang tagalog

2: at ipapatupad ang orrdinansa blg. 13 na gagawing opisyall na wika ang tagalog at nihonggo

NGUNIT KAHIT MALAYA TAYONG GAMITIN ANG ATING WIKA MARAMI PARING NAGDUDUSA KASAMA
ANG MGA BILLANGGO NA PINALAKAD NG MGA HAPONES PAPUNTA SA KONSENTRASYON SA CAPAS SA
LALAWIGAN NG TARLAC OO MAS KILALA BILANG DEATH MARCH NA KUNG SAAN DAANG DAANG
PILIPINO ANG NAMATAY

E1: JOSE VARGAS inaatasan kang mamuno ng Philippine executive commission upang magtaguyod ng
patakarang military at propagandang pangkultura

E1:Benigno Aquino , ikaw naman ang magiging director ng KALIBAPI o kapisanan sa paglilingkod sa
bagong pilipinas na may layuning mapabuti ang edukasyon at morall na rehenerasyon at pagpaplakas at
pagpapaunlad ng kabuhayan , papatnubayan ka naman ng impperyong hapones

Jose & Aquino : opo , makakaasa po kayo sa amin

H1: sige
H1: ikaw naman jose villa Panganiban ikaw ang magtuturo ng tagalog sa mga hapones at di tagalog .
masusunod ba?

: opo , masusunod po

MARAMING NAITULONG ANG HAPONES SA ATIN , lalo na sa panitikan . kaya ng bumalik si mcARTHUR
kasama ang mga amerikano at taong 1945 napalaya na tayo sa mga hapones