ORTOGRAPIYANG FILIPINO

ORTOGRAPIYA

 Ang ortograpiya ng wikang pambansa ng Pilipinasay angkabuuan ng ipinapalagay na

pinakamaunlad at pinakatumpak namgakalakaran kung paano inililipat ng mga
Pilipino ang sinasalitang wika sa anyong pasulat.

Mga Tuntunin sa Pagbabaybay

 Pagbigkas na Pagbaybay Ang pabigkas o pasalitang pagbaybay sa Filipino ay patitik at hindi papantig.Ang ispeling
o pagbaybay ay isa-isang pagbigkas sa maayos na pagkakasunud-sunod ng mga letrang bumubuo sa isang salita.
HAL.
boto = /bi-o-ti-o/ plano =/pi-el-ey-en-o/
Fajardo =/Kapital ef-ey-dzey-ey-ar-di-o/
 Pantig
a = /ey/ la = /el-ey/ bra= /bi-ar-ey / kon=/ key-o-en/
 Daglat
Bb. (Binibini) = /Kapital bi-bi/ Gng. (Ginang) = /Kapital ji-en-ji/
 Inisyal ng Tao
MAR ( Manuel A. Roxas) = /em- ey-ar/ LKS(Lope K. Santos) = /el-key- es/
Akronim GAT(Galian sa Arte at Tula) = / ji-ey-ti/
 Inisyal ng Samahan
KWF /key-dobolyu-ef/ NGO /en-ji-o/ Simbolong
Pang- agham/Pangmatematika Fe (iron) = /ef-i/ Lb (pound) = /el-bi/

Pasulat na Pagbaybay
 Mananatili sa pagsulat at pagbasa ng mga karaniwang salita ang isa-sa-isang tumbasan ng letra at makabuluhang
tunog na ang ibig sabihin, isa lamang ang tunog sa pagbigkas ng bawat letra kapag naging bahagi ng karaniwang
salita.

a. Sa pagsulat ng mga katutubong salita at mga hiram na karaniwang salita na naasimila na sa sistema ng
pagbaybay sa Wikang Pambansa ay susunod na rin ang kung ano ang bigkas ay siyang sulat at kung ano ang
sulat ay siyang basa.
Halimbawa: bapor (vapor) kotse (coche) bangko (banco) kahon (cajon)
b. Ang dagdag na walong letra: C,F,J,N,Q,V,X,Z ay ginagamit sa mga:
1. Pantanging ngalan
Halimbawa: Tao Lugar Carmelita Canada Quirino Texas Exequil Nueva Vizcaya
2. Salitang katutubo mula sa ibang wika sa Pilipinas
Halimbawa: Kahulugan Hadji ( lalaking Muslim na nakarating sa Mecca) Vakul (panakip sa ulobilang
pananggalang sa ulan at init ng araw na yari sa isang uri ng palmera o dahon ng saging) Ifun (
pinakamaliit na banak)

PANUMBAS SA HIRAM NA SALITA

 Pinababagal ng 1987 Patnubay sa Ispeling ang leksikal na elaborasyon ng Filipino, Nililimitahan
nito ang panghihiram ng mga salita dahil sa paghihigpit sa paggamit ng walong dagdag na
letra(C,F,J,N,Q,V,X,Z) doon lamang sa mga sumusunod ;
  Pantanging ngalan
 Salitang katutubo mula sa ibang wika sa Pilipinas
 Salitang hindi konsistent ang ispeling o malayo ang ispeling sa pagbigkas na kapag binaybay ang
orihinal na ispeling nito.
 Salitang pang-agham at teknikal
 Simbolong pang-agham

Kung kaya’t napapanahon lamang ang pagrebisa sa mga tuntunin sa ispeling. May mahalagang kraytirya
para matamo ang episyenteng sistema ng ispeling:
1.Kasimplehan at ekonomiya na kaugnay ng isa-isang tumbasan ng tunog at letra, at
2.Fleksibilidad ang pagtanggap ng mga linggwistikong pagbabago dahil sa paghanap ng panumbas sa
mga salita buhat sa wikang Ingles, maaaring sundin ang mga sumusunod na paraan:
a. Ang unang pinagkukunan ng mga hiram na salitang maaaring itumbas ay ang leksikon ng
kasalukuyang Filipino.
Halimbawa: Hiram na salita Filipino rule tuntunin Ability kakayahan East silangan
b. Maaaring kumuha o gumamit ng mga salitang mula sa ibang katutubong wika ng bansa. Hiram
na salita Filipino Imagery haraya(tagalog) Husband bana(hiligaynon)
c. Bigkasin sa orihinal na anyo ang hiniram na salita mula sa Kastila, Ingles, at iba pang wikang
banyaga, at saka baybayin sa Filipino. Kastila Filipino Cheque tseke Litro litro Liquid likido
d. Kung walang katumbas sa Kastila o kung mayroon man ay maaaring hindi nauunawaan ng
nakakarami, hinihiram nang tuwiran ang katawagang Ingles at binabaybay ito ayon sa sumusunod na
paraan:
1. Kung konsistent ang baybay ng salita, hiramin ito nang walang pagbabago.
Halimbawa: Salitang Banyaga Filipino Reporter reporter Soprano soprano Memorandum
memorandum
2.Kung hindi konsistent ang baybay ng salita, hiramin ito at baybayin nang konsistent, ayon sa
simulain kung ano ang bigkas ay siyang sulat at kung ano ang sulat ay siyang basa.
Halimbawa: Salitang Hiram Filipino Control kontrol Meeting miting Teacher titser
3.May mga salita sa Ingles o sa iba pang banyagang salita na lubhang di-konsistent ang
ispeling o lubhang malayo ang ispeling sa bigkas na:
a.) Maaaring hayaan na muna sa orihinal na anyo o panatilihin ang ispeling sapagkat
kapag binaybay ayon sa alpabetong Filipino ay hindi na mababakas ang orihinal na ispeling nito.
Halimbawa: Coach rendezvous Sandwich sausage

Malinaw ang mga lapit sa panghihiram. Gayunpaman, sa pagpili ng salitang gagamitin isaalang-alang din
ang mga sumusunod:
1. Kaangkupan ng salita
2. Katiyakan sa kahulugan ng salita
3. Prestihiyo ng salita