Professional Documents
Culture Documents
trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_qkdif&m ukvor*~txl;ukd,fpm;vS,fESifh
a'oqkdif&mwdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;jyKvkyf&eftwGuf vrf;!$efcsufrsm;
1
±+axmihf oabmxm;tjrif
trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_udpPtay:
ukvor*~txl;ukd,fpm;vS,fESifh
a'oqkdif&mwdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;jyKvkyf&ef vrf;!$efcsufrsm;
ISBN 974-8544-5-1
'DZkdif;tzGJ@ - rmApf vD; ESifh xDpm 'D ADvm (Mavic Lee and Tesa de Vela)
trsKd;orD;a&;/ Oya'a&;ESifh zGH@+zdK;a&;qkdif&m tm&Sypdzdwf[pfwkdiftzGJ@ (APWLD)
Santitham, YMCA Building, 3rd Floor, Room 305-308, 11 Sermsuk Road, Mengrairasmi,
Chiangmai, 50300, Thailand - rS xkwfa0onf?
2
aus;Zl;rSwfwrf;v$m
3
ukvor*~owif;? ? t=urf;zufr_qkdif&m 'kwd,ajrmuftxl;ukd,fpm;vS,f cef@tyfjcif;?
trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_
Towif;ESifhywfoufonhf owif;pm&Sif;vif;yJGtjynfhtpHkudk
http://www.unhchr.ch/women/focus-violence.html wGif=unhfyg?
1
International Research and Training Institute for the Advancement Of Women
2
Division for the Advancement of Women
4
rmwdum
twkdaumufa0g[m&
a0g[m&&Sif;vif;csuf
1 ed'gef;
‚if;. tjrifrsm;
trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_. ta=umif;&if;rsm;
trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_. tusdK;qufrsm;
trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_. ,Ofaus;r_tpOftvmyHko¿mefrsm;
tpkd;&ESifh rqkdifaomyk*~dKvfrsm; usL;vGefonfh t=urf;zufr_rsm;
tpkd;&rsm;rS vkyfaqmif&rnfh aqmif±Gufr_rsm;
‚if;. t}uHjyKcsufrsm;
‚if;. tpD&ifcHpmrsm;
aqmif±Gufr_jzpfpOfjyoHk;oyfcsufrsm;
rav;&Sm;
tif'kdeD;&Sm;
ygupPwef
5
5 wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;. tuef@towfrsm;
}udKwifjyifqifjcif;
yg0ifaqG;aEG;rnfholrsm;udk a±G;cs,fowfrSwfjcif;
wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;. zGJ@pnf;wnfaqmufyHk
tpD&ifcHpm vrf;!$efrsm;
wifjyaqG;aEG;csuf vrf;!$efrsm;
wdkifyifaqG;aEG;yGJtwGuf b¾ma&;yHhykd;r_
aemufqufwGJ aqmif±Gufcsufrsm;
pnf;&Hk;v_H@aqmfv_yf&Sm;r_ (Advocacy)
EkdifiHwumtqihf
jynfwGif;tqifh
okawoe
oifwef;
qufoG,fv_yf&Sm;aqmif±Gufr(_ Networking)
Ekd;=um;jr‡ifhwifr_
8 ed*Hk;csKyf
pm!$ef;rsm;
6
twkdaumufa0g[m&
7
a0g[m&&Sif;vif;csuf
a'0'\D (Devadasi)
rdef;uav;i,frsm; txl;ojzifh Zmwfedrfhvlwef;pm;rSrdef;uav;i,frsm;udk udk;uG,fyoonfhtavh(aemif
wGif jynfhwefqmb0okd@ usqif;oGm;avh&Sd)
8
tcef; 1 ed'gef;
9
ta&;ygaomowif;tcsuftvufrsm;udk ‚if;xHokd@ay;ykd@EkdifcJhayonf? tqkdyg wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;a=umifh
vuf&Sdenf;AsL[mrsm;tay: a0zefqef;ppf&ef/ jyefvnfoHk;oyf&eftwGuf taxmuftuljzpfaponfh
pkaygif;aqmif±Gufr_ESifh pdppfpdwfjzmr_rsm;vkyfaqmif&efvnf; tcGifhomcJhygonf? tvm;wlpGmyif
,if;wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;onf trsKd;orD;tzGJ@rsm;tm; txl;ukd,fpm;vS,f. tcef;u¾ tay:
ydkrkdod&Sdem;vnfowdjyKrdvmapygonf? txl;ojzifh jynfwGif;ESifh EkdifiHwumtpkd;&rsm;tm; rJqG,f
pnf;±Hk;&mY txl;ukd,fpm;vS,f. aqmif±Gufr_,EW&m;udk rnfokd@rnfyHk toHk;csEkdifrnfqkdjcif;ukd em;vnfvm
apygonf? ed*Hk;csKyftm;jzifh tm&Sypdzdwfa'owGif;&Sd trsKd;orD;tzGJ@rsm;twGuf rdrdwkd@tcsif;csif;t=um;
vkyfief;ESifhywfoufonfhowif;tcsuftvufrsm;/ tawG@t}uHKrsm;/ enf;AsL[mrsm;udk tjyeftvS,f
zvS,f&ef qufoG,faqmif±Guf&mwGif TwdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;onf ta&;ygonfhtcGifhtvrf;w&yfvnf;
jzpfvmygonf?
Tvrf;!$efcsufrsm;tm; csrSwfazmfxkwf&onfh&nf±G,fcsufrsm;rSm-
• trsKd;orD;tzGJ@rsm;taejzifh Tenf;AsL[mrS tusKd;oufa&mufr_&SDonfhenf;emrsm;udk ukvor*~&Sd
tjcm;tjcm;aom ,EW&m;rsm;wGifvnf; tvm;wltoHk;csEkdifap&efESifh
• EkdifiHwum&Sd vl@tcGifhta&;qkdif&mvkyfief;,EW&m;rsm;udk rdrdwkd@twGuf tusKd;&Sd&SdtoHk;csoGm;Ekdif
a&;twGuf yHhykd;ulnDoGm;&ef jzpfygonf?
10
txl;ukd,fpm;vS,fcef@tyf&mwGif ukvor*~vl@tcGifhta&;aumfr&Sif OuUXrSaeI vl@tcGihfta&;aumfr&Sif
AsL±kdESifh wdkifyifaqG;aEG;+yD;rS cef@tyfjcif;jzpfonf? yHkrSeftm;jzifh ukd,fpm;vS,favmif;rsm;udktqkdjyK&mY
tpkd;&tzGJ@0ifrsm;tm; tqkdjyKckdif;avh&Sdayonf?3 okd@&mwGif tpdk;&r[kwfonfhtzGJ@tpnf;rsm;taejzifhvnf;
rdrdwkd@ESpfouf&mukd,fpm;vS,favmif;rsm;tm; tqkdjyKap&eftwGuf tpkd;&rsm;udk pnf;±Hk;rJqG,fEkdifonfhf
tjyif qGpfZmvefEkdifiH (UNOG-OHCHR, CH-1211 Geneva 10) &Sd vl@tcGifhta&;qkdif&m r[mrif;}uD;±Hk;.
vl@tcGifhta&;aumfr&SifAsL±kdXmeokd@vnf; ukd,fpm;vS,af vmif;tm; axmufcHa=umif;udk pmjzifhay;ykd@Ekdif=uyg
onf?
‚if;. vkyfykdifcGifh
11
cGJjcm;qufqHr_wrsKd;jzpfonf[k qkdvkdygonf? tpkd;& tzGJ@tpnf;rsm;rSvkyfaqmif&rnfh umuG,fwm;qD;r_/
ta&;,ltjypfay;r_/ apmihfa&Smufukor_ vkyfief;rsm;udk T aumfrwDu azmfjyxm;ygonf?
12
• tpkd;&rSusL;vGefonfh okd@r[kwf tpkd;&rSvpfv#LjyKxm;onfht=urf;zufr-_ rk'def;usifhjcif;/ vdifr_
udpPykdif; t=urf;zufjcif;ESifh ±kdufESufjcif;rsm;tygt0if trsKd;orD;rsm;tm; csKyfaESmifxdef;odrf;xm;
pOfumvYt=urf;zufjcif;/ vufeufukdifyÉdyuQjzpfyGm;aeonfhtajctaersKd;Y trsKd;orD;rsm;tm;
t=urf;zufjcif;/ 'kuQonfESifh EdkifiHwGif;ajymif;a±$@ae&mcscHxm;&oltrsKd;orD;rsm;tm; t=urf;zuf
jcif;?
txl;ukd,fpm;vS,f. tjrifrsm;
trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_. ta=umiff;&if;rsm;
trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_. tusKd;qufrsm;
13
• t=urf;zufcH&rnfudka=umufvef@jcif; (trsKd;orD;rsm; vlr_tzGJ@tpnf;twGif; yg0ifaqmif±Gufr_ukd
[ef@wm;aeonfhtcsuf)
• aoqHk;jcif;
• pdwfykdif; ±kyfykdif; usef;rma&;qkd;0g;r_ (xdckduf'%f&m&jcif;/ tdwfcsftkdifADGa&m*g&&Sdjcif;/ vdifqufqHr_rS
ul;pufonhf tjcm;aoma&m*grsm;
• pdwfusa&m*g/ pdwfzdpD;onfha0'emtrsdK;rsdK;/ xdckduf'%f&m&r_rsm;a=umifh emwm&Snf roefrpGrf;jzpf
jcif;rsm;
• rdom;pktwGif; Tokd@aomt=urf;zufr_rsm;jrifawG@ae&ojzifh uav;oli,frsm;tay: qdk;0g;onfh
oufa&mufr_rsm;
• trsKd;orD;rsm;. vdifr_qkdif&musef;rma&;udk jiif;y,fcH&jcif;
• usef;rma&;apmifha&Smufr_ESifh tjcm;aomulnDapmifha&Smufr_rsm; axmufyhH&onfhtwGuf vlr_tzGJ@
tpnf;twGif; ±kyfykdif;qkdif&mukefusr_rsm; ESifh
• vlr_tzJG@tpnf;twGif;ESifh zGH@+zdK;wkd;wufa&;vkyfief;rsm;twGif;Y trsKd;orD;rsm; tjynfht0yg0if
aqmif±GufEkdifr_r&SdonfhtwGuf qHk;&SHK;epfem&onfh vlom;t&if;tjrpf - ponfwkd@jzpfonf?
trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_ tpOftvm,Ofaus;r_yHko¿mefrsm;
14
tavhtxwkd@udk ukd;um;toHk;csjcif;rjyK&ef” twGuf tpkd;&rsm;tm;t}uHjyKawmif;qkdjcif;tm;jzifh
TudpPudk xyfavmif;twnfjyKcJhygonf?
tpkd;&rsm;rS aqmif±Gufay;&rnfhvkyfaqmifcsuf
15
txl;udk,fpm;vS,f. t}uHjyKcsuf
16
txl;ukd,fpm;vS,f. tpD&ifcHpmrsm;
17
tcef; 3 trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_qkdif&mukvor*~txl;ukd,fpm;vS,fESifh
wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm; tb,fha=umifhjyKvkyf&ygovJ
rav;&Sm;
18
t=urf;zufr_qkdif&mtpD&ifcHpmudk aumif;pGmtoHk;csEkdifcJhygonf? ,if;trsKd;orD;tzGJ@rsm;onf rav;&Sm;
EkdifiHtwGif; Oya'jyKjyifajymif;vJa&;rsm;jyKvky&f eftwGufawmif;qkd&mY txl;ukd,fpm;vS,f. tdrfwGif;
t=urf;zufr_Oya'jyKa&; erlemyHkpHudkvnf; toHk;jyKcJh=uygonf?
tif'kdeD;&Sm;
19
ygupPwef
tcef; 4 trsKd;orD;rsm;tm;t=urf;zufr_qkdif&mtxl;ukd,fpm;vS,fESifh
aqG;aEG;nd‡dEd_if;jcif;. tusKd; oufa&mufr_rsm;
20
• wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;twGif; azmfxkwfwifjycJhonfh udpP&yfrsm;wGif- vufeufukdifyÉdyuQ/ ppfwyfrS
vdifu|efjyKcH&olrsm;.ta&;udpP/ EkdifiHa&;'kuQonfrsm;ESifh EkdifiHwGif;ajymif;a±$@ae&mcsjcif;cH&ol
trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_/ tdrfwGif;t=urf;zufr_/ a±$@ajymif;trsKd;orD;tvkyform;rsm;
tay: t=urf;zufr_/ trsKd;orD;rsm;tm; ,Ofaus;r_qkdif&mtavhtxrsm;t&t=urf;zufr_trsKd;rsKd;
(qkdvkdonfrSm trsdK;orD;rsm;tm; vdift*FgcsKd@,Gif;apr_/ rdom;pk*k%foduQmtwGufowfjzwfr_/
a'0'\D/ raumif;qkd;0g;pGyfpGJokwfoifr_/ ZmwfjrifhZmwfedrfhcGJjcm;t=urf;zufr_/ t±G,frwkdifrD
tdrfaxmifcsay;r_/ owkd@orD;ta&mif;t0,fjyKr_/ rdef;uav;zufrS wifawmif;&onfhtavhrsm;/
0wfpm;qif,ifr_ tuef@towfpnf;urf;rsm;/ om;a,mufsm;av;OD;pm;ay;jcif;ESifh aoG;&if;csif;
tdrfaxmifcsr_ ponf)
• trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_yaysmufa&;tajccHrlabmifrsm;tay: pkaygif;Ipdppfjcif;/ a0zef
qef;ppfr_rsm;tm; jyefvnfoHk;oyfjcif;? Oyrm- 1995 ckESpfwdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;wGif yg0ifaqG;aEG;
=uolrsm;rSaeI ‘rdom;pk’.t"dy`g,fzGifhqkdcsuftay: a0zefqef;ppfcJh=u+yD; ydkrkdjynfhpHkonfht"dy`g,f
zGifhqkdcsuftopfwckudktoHk;jyK&ef awmif;qdkcJh=uonf? txl;ukd,fpm;vS,f.tpD&ifcHpmrsm;wGif
toHk;jyKxm;onfh rdom;pk t"dy`g,fzGifhqkdcsufrSm ykdrkdjynhfpHkus,fjyef@ayonf?
• tpD&ifcHpmrsm;wGif vufeufukdifyÉdyuQjy\emrsm;ESifhywfoufI tqufrjywftm±Hkpl;pkdufr_&Sdjcif;/
tm&Sypdzdwfa'owGif;ae&mrsm;pGmwkd@wGif vufeufukdifyÉdyuQrsm;onf t+rJwrf;&SdaeouJhokd@ jzpf
aeygonf? trsKd;orD;rsm;tay: vufeufudkifyÉdyuQ.qkd;usKd;oufa&mufyHkESifhywfoufI pkd;&drf
ylyefr_rsm;udk wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;twGif; trsKd;orD;tzGJ@rsm;rS tav;ay;azmfjycJh=uygonf?
wEkdifiHcsif;wGif txl;ukd,fpm;vS,.
f tpD&ifcHpmrsm;.tusKd;aus;Zl;&SdyHk
21
• txl;ukd,fpm;vS,f. t}uHjyKcsufrsm;onf tpkd;&.wm0efcHr_udk apmifh=unfhavhvm&eftwGuf
vrf;!$efcsufrsm;a&;qJG&mwGif tusKd;&SdaomtajccHw&yfyifjzpfygonf?
txl;ukd,fpm;vS,fESifhqufpyfaqmif±Gufr_. tjcm;tusKd;aus;Zl;rsm;
22
a=umifh txl;ukd,fpm;vS,f.tpD&ifcHpmrsm;wGif trsKd;orD;a&;/ Oya'a&;ESifh zG@H+zdK;a&;qkdif&m tm&Sypdzdwf
[pfwkdiftzGJ@.wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;rS &vm'frsm;tm;vHk; t+rJwrf;yg&Sd&efum;rjzpfEkdifacs?
23
pdwf0ifpm;zG,faumif;onfrSm 2000 ckeSpf txl;ukd,fpm;vS,f. tpD&ifcHpmxGufay:vm+yD;aemufwGif
jyKvkyfcJhaomwdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;Y txl;ukd,fpm;vS,ftm; ‚if;.tpD&ifcHpmwGif rwluGJjym;onhftjrifrsm;
udk tb,fha=umifhxnfhoGif;azmfjyjcif;r&Sdygoenf;[lI ar;jref;&ef trsKd;orD;tzGJ@rsm;twGuftcGifhtvrf;
&&SdcJhjcif;jzpfygonf? xkd@tjyif txl;ukd,fpm;vS,ftzkd@vnf; ‚if;.tvkyfwm0efESifhywfoufI &Sif;vif;ajym
=um;Ekdif&ef tcGifhta&;&&SdapcJhygonf? oabmxm;uJGjym;jcm;em;r_rsm;&Sdaomfvnf; TawG@qHkaqG;aEG;r_
onf vlarSmifckdul;r_jy\emtay: pkaygif;0kdif;0ef;I ±_jrifoHk;oyfr_ESifh ukdifwG,fajz&Sif;Ekdifrnfhenf;vrf;rsm;
&SmazGa&;wkd@twGuf taxmuftuljyKcJhygonf?
txl;ukd,fpm;vS,f.tpD&ifcHpmrsm;tm; &&SdEkdifonfhtcGifhtvrf;
24
tcef; 6 wdkifyifaqG;aEG;yGJwckjyKvkyf&mwGif xnfhoGif;pOf;pm;&rnfh tajccHta=umif;
tcsufrsm;
}udKwifjyifqifjcif;
yg0ifaqG;aEG;rnfholrsm; a±G;cs,fowfrSwfjcif;
25
• (TudpPwGif) trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_yaysmufa&;twGuf trSefwu,fvkyfaqmifaeonfh
trsKd;orD;tzGJ@rsm; aqG;aEG;nd‡Ed_if;r_wGifyg0ifap&ef?
• trsKd;orD;tzGJ@rsm;onf ,if;wkd@tcsif;csif;t=um; qufoG,faqmif±Gufr_jyKvkyf&ef tcGihftvrf;udk
toHk;csEkdifjcif;/ owif;tcsuftvuf r#a0jzef@jzL;jcif;/ tjrifoabmxm;rsm;tay: em;vnf
vufcHum pdppfpdwfjzmjcif;/ pnf;vHk;nD!Gwfr_wnfaqmufjcif;ponfwkd@vkyfaqmifEkdifap&ef?
• rsm;aomtm;jzifh EkdifiHwumtqifhpnf;±Hk;rJqG,fjcif;rsm;Y usm;r a&maxG;aeonfh tzGJ@tpnf;rsm;
twGif; trsKd;orD;a&;v_yf&Sm;olrsm;onf ab;z,fxkwfcHxm;&avh&Sdwwfaoma=umifh ‚if;wkd@
twGuf Tpnf;±Hk;rJqG,fjcif;rsm;wGif yg0ifaqmif±GufEkdifonfhtcGifhtvrf;rsm; &&Sdxm;ap&ef?
yg0ifaqG;aEG;rnfholrsm;udk a±G;cs,f&mwGif-
• a'otqifh§EkdifiHwumtqifhe,fy,frsm;ESihf xdawG@qufpyf&mY tusKd;&SdEkdifrnfhudpP&yfrsm;udk
jynfwGif; EkdifiHwGif;tqifhY aqmif±Gufaeolrsm;tm;a±G;cs,fjcif;?
• trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_udpPudk trSefwu,fwkdufzsufvdkolrsm;tm;a±G;cs,fjcif;?
• trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_udpP&yftay:wGif oabmw&m;a&;&mavhvmpdppfcsufrsm;jyKvkyf
&mY qufvufyg0ifaqmif±Gufrnfholrsm;tm;a±G;cs,fjcif;?
• +yD;cJhonfhESpfuaqG;aEG;cJhonfrsm;tay: avhvmpdppfcsufudk jyefvnf&Sif;vif;ay;Ekdifrnfholrsm;ESifh
vmrnfhESpfwGif aqG;aEG;&efta=umif;t&mrsm;twGuf yg0ifaqG;aEG;Ekdifrnfholrsm; ESpfrsKd;ESpfpm;vHk;
tcsKd;r#pGmyg0ifap&efa±G;cs,fjcif;?
• yg0ifaqG;aEG;rnfholrsm;tm; a'owGif;EkdifiHtoD;oD;rS tcsKd;r#pGma±G;cs,fjcif;?
• vlwef;pm;tv$mt&/ vlrsKd;EG,ft&/ Zmwft&/ bmoma&;t& cGJjcm;z,fxkwfxm;jcif;cH&onfh
tzGJ@rsm;rS trsKd;orD;rsm;udk OD;pm;ay;tqifhjzifha±G;cs,fjcif;?
ponfhtcsufrsm;ESifhtnD a±G;cs,foifhygonf?
26
• txl;udk,fpm;vS,f. vkyfief;,EW&m;/ ,if;wkd@. tcef;u¾/ ukvor*~. zGJ@pnf;yHkenf;pepfrsm;
ponfwkd@ESifh &if;ESD;u|rf;0ifr_r&Sdjcif;? Ttuef@towfu txl;ukd,fpm;vS,ftwGuf yg0ifaqG;aEG;
olrsm;xHrS owif;tcsuftvufudk &oifhoavmufr&&Sdjcif;/ yg0ifaqG;aEG;olrsm;twGufvnf;
ar#mfvifhxm;oavmuf tjynfht0raqG;aEG;Ekdifjcif;rsm; jzpfoGm;apEkdifygonf? ESpfpOf yg0ifaqG;aEG;
oltrsKd;orD;tzGJ@tajymif;tvJrsm; &Sdaejcif;a=umifh wESpfESifhwESpf wdkifyifaqG;aEG;yGJwGifyg0ifolcsif;
(‚if;wkd@. odjrifoabmaygufr_tajccHcsif;yg) tquftpyfuif;rJhr_jzpfvmEkdifojzifh Tjy\em
onf ydkIydkIqdk;0g;vmaeayonf? a'otqifh odk@r[kwf EkdifiHwumtqifhwGif vkyfaqmifzl;onfh
tawG@t}uHKenf;yg;aom odk@r[kwfvHk;0r&Sdaom cGJjcm;z,fxkwfcHtzGJ@tpnf;rsm;udk OD;pm;ay;
a±G;cs,f&jcif;a=umifhvnf; Tjy\emrSm ydkI}uD;rm;vm&ygonf?
wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;. zGJ@pnf;wnfaqmufyHk
27
txl;ukd,fpm;vS,f. ,cifESpftpD&ifcHpmygawG@&Sdcsufrsm;/ t}uHjyKcsufrsm;udk jyefvnfoHk;oyf&mY trsKd;
orD;tzGJ@rsm;vuf&Sdvkyfaqmifvsuf&Sdaom t"duta=umif;t&mrsm;ESifhtnD oHk;oyfEkdifap&ef &nf±G,fum
wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;udkzGJ@pnf;wnfaqmufxm;ygonff? TzGJ@pnf;wnfaqmufxm;yHkt& trsKd;orD;tzGJ@rsm;
onf wae@wjcm;odomxif&Sm;vmaeonfh ta&;}uD;aomjy\em&yfrsm;ESifhywfoufonfh owif;tcsuf
tvufrsm;udk a&S@vmrnfhtpD&ifcHpmtwGuf wifjyay;tyfEkdifrnfjzpfonf? wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;ukd ESpf&uf
wkdifatmifusif;yrnfjzpfaomfvnf; txufwGifazmfjyxm;onfh +cHKiHkoHk;oyfcsufrsm; jyKvkyfEkdif ap&eftwGuf
ESpf&ufcGJxd wkd;csJ@um usif;yoGm;Ekdifygonf?7 wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;. t"du tydkif;av;ydkfif;rSm-
• txl;udk,fpm;vS,f.tcef;u¾ESifh tpD&ifcHpmrsm;/ aqG;aEG;wdkifyifr_rsm;/ ‚if;.tpD&ifcHpmrsm;
tm; rnfokd@toHk;jyKoGm;rnf- ponfwkd@udk +cHKiHkoHk;oyfjcif;/
• txl;ukd,fpm;vS,f. aemufqHk;tpD&ifcHpmtay: ykdif;jcm;pdppfjcif;- tpD&ifcHpmudk trsKd;orD;tzGJ@
rsm;. oufqkdif&mEkdifiHwGif;tqifhaqmif±Gufr_rsm;wGif toHk;jyKEkdifaprnfhenf;emrsm; azmfxkwf
owfrSwfjcif;tygt0if/
• ‚if;.tpD&ifcHpmwGifxnfhoGif;azmfjya&;twGuf pOf;pm;Ekdifap&ef txl;ukd,fpm;vS,ftm; jy\em
&yfrsm;ESifhywfoufI &Sif;vif;wifjyjcif;rsm;ESifh aqG;aEG;jcif;? wifjycsufrsm;onf t"dutcsuf
wifjycsufrsm;/ EkdifiHtvkdufokd@r[kwf a'ocGJtvkduf wifjycsufrsm;/ xda&mufonfhenf;emrsm;udk
om"ujyEkdifaponfh txl;jyKwifjycsufrsm; odk@r[kwf aqmif±Gufr_jzpfpOfjyoHk;oyfcsufrsm; pojzifh
jzpfEkdifygonf/
• txl;ukd,fpm;vS,ftm; t}uHjyKcsufrsm;/
ponfwkd@jzpfygonf?
wdkif=um;tpD&ifcHpma&;om;&ef vrf;!$efcsufrsm;
1? ukdifwG,fajz&Sif;&rnfhudpP&yfrsm;wGif-
• wOD;csif;udpPrsm;/
• t=urf;zufr_xl;jcm;yHko¿mefrsm;eSifhywfoufonhf erlemyHkpHrsm;/ tvm;tvmrsm;/
• EkdifiHwGif; Oya'jyXmef;r_ESifh EkdifiHwumE_ef;pHrsm;tygt0if oufqkdifaomOya'a=umif;owfrSwfcsuf
tqifhtwef;rsm;. tm;enf;csuftm;omcsufrsm;/
28
• &mZ0wfw&m;pD&ifa&;/ vlr_zlvHka&;/ ynma&;ESifh tvkyform;a&;u¾rsm;&Sd tpkd;&. rl0g'rsm;ESifh
vufawG@aqmif±Gufr_rsm;/
• trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_ESifhywfoufI tpkd;&rS ta&;,laqmif±Guf&efysufuGufr_/
• }udKwifwm;qD;a&;aqmif±Gufcsufrsm;jzpfonfh w&m;ol}uD;rsm;ESifha&S@aersm;/ Oya'0efxrf;rsm;ESifh
tjcm;aomtpkd;&0efxrf;rsm;/ ppfzufqkdif&myk*~dKvfrsm; ponfwkd@udk avhusifhoifwef;ay;jcif;/
tvm;wlyif trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_ESihf ywfoufI vlxkynmay;v_yf&Sm;r_rsm;ESihf Oya'
a&;&mynmay;tpDtpOfrsm;
• t=urf;zufcH&olrsm;tm; usef;rma&;apmifha&Smufr_/ t}uHay;aqG;aEG;r_/ xdkufoifhonfhavsmfa=u;
ay;r_rsm;tygt0if jyefvnfay;qyfr_rsm;
• aexkdifcGifhvufrSwf&SdolESifh r&Sdol a±$@ajymif;trsKd;orD;tvkyform;rsm;tm;vHk;/ ckdvH_'kuQonfESifh
jynfwGif;&Sd ajymif;a±$@cHtrsKd;orD;rsm;/ 'gvpf (Dalit) trsKd;orD;rsm;/ rpGrf;roeftrsKd;orD;rsm;/ vlr_
pD;yGm; tqifhtwef;tajccHt& tm;enf;oltrsK;d orD;rsm;/ a'ocHwkdif;&if;trsKd;orD;rsm;/
rdef;uav;i,f ESifh trsKd;orD;i,frsm;/ touft±G,f}uD;&ifhonfhtrsKd;orD;rsm;/ okd@r[kwf
tjcm;ta=umif;&if; wckcka=umifh ab;z,fyxkwfcHxm;&oltrsKd;orD;rsm; tygt0if
wenf;enf;jzifh t=urf;zufr_cH&EkdifzG,f&Sdonfh trsKd;orD;rsm;.ta&;twGuf }udKwifumuG,fa&;
ESifh apmifha&SmufjyKpka&; aqmif±Gufr_rsm; ESifh
• txl;ukd,fpm;vS,ftaejzifh ,cifu ukdifwG,fajz&Sif;jcif;r&Sdao;aomfvnf; ta&;ygaomudpP&yf
rsm;jzpfonfh wae@wjcm; odomxif&Sm;vmaeaomjy\em&yfrsm;
5? oD;jcm;tjzpftysufrsm;ESifhywfoufonfh owif;tcsuftvufrsm;wGif
• t=urf;zufcH&ol - arG;ouU&mZf/ vlrsKd;/ vdif/ tvkyftudkif/ (qufpyfaeygu) rnfonfhwkdif;&if;
om; rsKd;EG,fpkjzpfonf/ tdrfaxmif&Sdr&Sd ESifh
• tjzpftysuf- t=urf;zufusL;vGefolta&twGuf/ t=urf;zufusL;vGefolrsm;. yHkyef;o¿mefrsm;/
tjzpftysuftao;pdwf/ t=urf;zufcH&oltaejzifh ‚if;onf trsKd;orD;jzpfjcif;a=umifh odk@r[kwf
tjcm;vlrsKd;/ Zmwf/ rsKd;EG,f/ bmoma&;/ touft±G,f/ rpGrf;roefjzpfjcif; tp&Sdojzifh ta=umif;
wckcka=umifh xkduJhokd@ t=urf;zufcH&onf[k xifjrifjcif;&Sdr&Sd/ tu,fI xkduJhokd@xifjrifygu
rnfonfhta=umif;a=umifhxifjrifyHk/ xkduJhokd@t=urf;zufcH&jcif;udk oufqkdif&mwm0ef&Sdolrsm;xH
wkdifwef;cJhjcif;&Sdr&SdESifh tu,fI&SdcJhygu rnfol@xHESifh rnfonfhtcsdefu wkdif=um;cJhonf/ xkd tjzpf
29
tysuf jzpfyGm;+yD;aemuf wm0ef&Sdolrsm;rS ta&;,lr_rsm;/ rsufjrifoufao&Sdr&SdESifh ‚if;wkd@.trnf/
touf/ awmfpyfyHk/ qufoG,fEkdifrnfhvdyfpmrsm;?
wifjycsufrsm;twGuf vrf;!$efrsm;
wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;jyKvkyf&efvkdtyfonfh b¾ma&;yHhydk;r_
aemufqufwGJqufvufaqmif±Gufr_rsm;
30
rsm;tay:t=urf;zufr_yaysmufa&;twGuf wEkdifiHcsif;tvkdufa&m EkdifiHwumtqifhwGifyg tpkd;&rsm;udk
zdtm;ay;v_yf&Sm;&eftwGuf pnf;±Hk;a&;vufeufwckjzpfapa&; wkd@jzpfygonf?
pnf;&Hk;v_H@aqmfv_yf&Sm;r_ (Advocacy)
EkdifiHwumtqifh
wEkdifiHcsif;tqifh
31
• owif;Xmersm;/ wm0ef&Sdyk*~dKvfrsm;/ tjcm;tJifef*sDtkdtzGJ@rsm;odk@ owif;ay;ykd@jcif;jzifh vl@tcGifh
ta&;csKd;azmufaer_rsm;ESifhywfoufI txl;ukdf,fpm;vS,fwkd@. awG@&Sdcsuf/ t}uHjyKcsufrsm;/
ta&;,laqmif±Guf&rnfhudpPrsm;ukd vlod&Sif=um;xkwfjyefa=ujimjcif;?
• pnf;&Hk;v_H@aqmfv_yf&Sm;r_pDrHcsufrsm; jzpfajrmufvmapa&;twGuf txl;ukd,fpm;vS,frsm;rS
azmfxkwf wifjyxm;onfh t}uHjyKcsuf/ avhvmpdppfcsufrsm;udktoHk;jyKum a'owGif;ESifh
EkdifiHwGif;rS wm0ef &Sdyk*~dKvfrsm;tm; EkdifiHzGJ@pnf;yHktajccHOya'ESifhpyfvsO;f I Oya'opf rl0g'opfrsm;
jyifqifcsufrsm; jyXmef;&ef pnf;±Hk;aqG;aEG;jcif;?
• trsKd;orD;vl@tcGifhta&;udpPtay: tm±HkjyKrdvmapa&;twGuf txl;ukdf,fpm;vS,frsm;. tpD&ifcH
pmESifh ‚if;wkd@.ta&;ygaomaqmif±Gufcsufrsm;udktoHk;jyKjcif;?
• txl;ukdf,fpm;vS,frsm;.uGif;qif;c&D;pOfrsm;twGif; ‚if;wkd@ESifhawG@qHk+yD;aemuf t=urf;zufcH&ol
rsm;/ t=urf;zufr_rS vGwfajrmufvmolrsm;ESifh wkduf±kdufcsdwfqufay;&ef?
• txl;udkf,fpm;vS,f azmfxkwfwifjyxm;onfhudpP&yfrsm;tay: tpkd;&.wkef@jyefcsufrsm;eSifh ywf
oufaomtcsuftvufrsm;udk pkaqmif;jcif;/ aemufqufwGJaqmif±Gufr_rsm;vkyfaqmifjcif;?
okawoe
• txl;ukd,fpm;vS,f.tpD&ifcHpmrsm;wGif toHk;jyKEkdifrnfh owif;tcsuftvufrsm; (udef;*%ef;
pm&if;Z,m;/ Oya'ESifh rlrsm;/ enf;AsL[mrsm;ESifh taumif;qHk;vufawG@aqmif±Gufcsufrsm;/ twnf
jyK+yD;aom rSefuefwdusr_&Sdonfhtr_rsm;)?
oifwef;rsm;
qufoG,faqmif±Gufv_yf&Sm;r_ (Networking)
tm±Hkpl;pkdufr_&&Sdvmatmif vkyfaqmifjcif;
32
tvrf;&&Sdapjcif;? Tokd@vkyfaqmifEkdifap&efqkdygu txl;ukdf,fpm;vS,f.vkyfykdifcGihfESifh ywfouf
onhf owif;tcsuftvufrsm;tm; trsKd;orD;tzGJ@rsm;t=um;wGif wGifus,fpGm xkwfjyefa=ujim
ay;&ayrnf?
tcef; 8 ed*Hk;csKyf
tm&Sypdzdwfa'otrsKd;orD;tzGJ@rsm;twGuf tajctaeaumif;rGefaom/ wkd;wufr_&Sdaom/ rdrdukd,fudk a0zef
qef;ppfEkdifaom taetxm;tqifhwckodk@ a&muf&SdaeonfhtcsdefrsKd;wGif &m"du ukrRm&qGmrD. txl;
ukd,fpm;vS,foufwrf;onfvnf; ukefqHk;onfhtcsdefjzpfaeayonf?
33
txl;ukd,fpm;vS,fESifh wdkifyifaqG;aEG;yGJrsm;onf tusKd;&Sdaom aqG;aEG;awG@qHkr_wckjzpfcJhygonf? wdkifyif
aqG;aEG;yGJrsm;onf trsKd;orD;tzGJ@rsm;t=um; qufoG,fv_yf&Sm;aqmif±Gufa&;twGuf tzkd;wefonfh t&if;
tjrpfwckvnf; jzpfcJhygonf? txl;ukd,fpm;vS,fESifh qufpyfaqmif±Gufjcif;.tusKd;quftjzpf trsKd;orD;
tzGJ@rsm;&,lEkdifcJhaom xif&Sm;onfh tusKd;tjrwfrsm;vnf;&SdcJhygonf? Oyrm tif'kdeD;&Sm;ESifh ygupPwef
EkdifiHrsm;rS trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_udpPrsm;tay: txl;ukd,fpm;vS,ftaeESifh oD;jcm;wEkdifiHcsif;
tqifh wkef@jyefaqmif±Gufr_rsm;&SdcJh+yD; trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_ESifhywfoufonfh aqmif±Gufr_tpD
tpOfrsm;twGuf EkdifiHawmfbwf*sufrSaeI bwf*sufaiGcsrSwfay;&ef tpdk;&rsm;tm; awmif;qkdt}uHjyK
csufrsm; tckdiftrmxkwfjyefEkdifcJhayonf?
34
aemufqufwGJ u? ukvor*~txl;udkf,fpm;vS,frsm;pm&if;/ 2002 ckESp9f
txl;ukd,fpm;vS,fwm0ef trnf
tmz*efepPwefEkdifiHqkdif&m txl;udkf,fpm;vS,f Mr. Kamal Hossain
35
txl;ukd,fpm;vS,fwm0ef trnf
n‡Of;yef;ESdyfpufjcif;ESifh tjcm; &ufpufaom/ vlrqefaom Mr. Theo C. van Boren
odk@r[kwf ESdrfhcsaom qufqHr_rsm;/ okd@r[kwf tjypfay;r_rsm;
qkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f
tqdyfjzpfapaompGef@ypfypPnf;rsm; w&m;r0ifa±G@ajymif;jcif; Ms. Fatma Zohra Ouhachi
ESifh pGef@ypfjcif;qkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f Vesley
36
aemufqufwGJ c? owif;tcsuftvufyHkpH10
v#dK@0Suf
owif;ay;ol
trnf§tzGJ@tpnf;trnf
vdyfpm
zufpf§w,fvDzkef;§tD;ar;vf
t=urf;zufcH&ol(rsm;)
trnf
vdyfpm
arG;ouU&mZf
EkdifiHom;
vdif
tvkyftukdif
tdrfaxmif
37
tjzpftysuf
ae@pGJ
tcsdef
ae&m§EkdifiH
t=urf;zufusL;vGefolta&twGuf
rsufjrifoufaorsm;
xkdpOfu rsufjrifoufao&SdcJhygovm;?
trnf§touf§awmfpyfyHk§qufoG,f&efvdyfpm
atmufygvdyfpmtwkdif; jyefvnfay;ykd@&ef
THE SPECIAL RAPPORTEUR ON VIOLENCE AGAINST WOMEN, CENTRE FOR HUMAN
RIGHTS, UNITED NATIONS, 1211 GENEVA 10, SWITZERLAND,
(FAX: (4122) 917 9006) Email: urgent-action@ohchr.org
38
pm!$ef;
1
trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_qkdif&m ukvor*~txl;ukd,fpm;vS,f. tcef;u¾ESifhywfoufonfh
tcsuftvufrsm;udk UNIFEM rSxkwfa0onfh ‚if;.vkyfykdifcGifhESifh w&m;0iftajccHrlabmif tusOf;csKyf rS
aumufE_wfazmfjyygonf? UNIFEM WEBSITE http:// www.unifem.undp.org
2
vl@tcGifhta&;aumfr&Siftxl;vkyfief;pOfrsm;ESifh t}uHay;aqmif±Gufr_tpDtpOf qkdif&m tvkyftzGJ@rsm;rS
txll;ukd,fpm;vS,frsm;/ ukd,fpm;vS,frsm;/ u|rf;usifynm&Sifrsm;ESifh OuUXrsm;twGuf vufpGJpmtkyfudk
vkyfief;enf;pepfvrf;!$efpmtkyftjzpf 1999 ckESpfwGif xkwfa0cJhonf? E/CN.4/2000.4 (18 December
1999) wGif=unfhyg?
3
usifhxHk;qkdif&mw&m;0ifjyXmef;csufrsm; tao;pdwfudk ukvor*~ vl@tcGifhta&;aumfr&SifqHk;jzwfcsuf
trSwf 2000§109 wGif=unhfyg?
4
rpP&m"dumukrRm&qGmrDonf e,l;a&muf&Sd tjynfjynfqkdif&mukvor*~ausmif;rSatmifjrifcJh+yD; a,;vf
wuUokdvfrS bDatbGJ@udkvnf;aumif;/ udkvHbD,mwuUokdvfrS a*s'DbGJ@udkvnf;aumif;/ [m;bwfwuUokdvf
rS t,fvft,fvftrfbGJ@udkvnf;aumif;/ trf[mpfwuUokdvfrS *k%fxl;aqmif yDtdwfcsf'DbGJ@udkvnf;aumif;
&&SdcJhonf? ‚if;onf ukdvHbkd&Sd wkdif;&if;om;vlrsKd;pka&;&mavhvma&; EkdifiHwumXmewGifvnf; 'g±kdufwm
wOD;jzpfonf? &m"dumukrRm&qGmrDonf e,l;a&muf Oya'a&;&mwuUokdvf urBmvHk;qkdif&mr[mXme tzGJ@
0ifwOD;vnf;jzpfayonf? ‚if;onf A Crisis of Legitimacy: - The Anglo-American Constitutional
Tradition in Sri Lanka; and Ideology and The Constitution: - Essays on Constitutional
Jurisprudence ponfhpmtkyfrsm;udk a&;om;cJhonf? The Ethical Dilemmas of Development; The Judiciary in
Plural Societies; and Introduction to Social Theory pmtkyfoHk;tkyfwGifvnf; wGJzuf wnf; jzwfoltjzpf
yg0ifcJhonf? vlrsKd;pka&;&mrsm;ESifh trsKd;orD;wkd@. tqifhae&m wkd@ESihfywfoufI aqmif;yg;
tajrmuftjrm;udkfvnf; a&;om;xkwfa0cJhonf? rpPurk m&qGmrDonf trsm;jynfoltcGifhta&;v_yf&Sm;r_
tzGJ@0if/ ukdvHbkd wuUokdvfaumifpDtzGJ@0if ESifh trsKd;orD;a&;&mEkdifiHvHk;aumfrwDtzGJ@0ifjzpfonf? EkdifiH
wumtqifhYvnf; ‚if;onf vlenf;pktcGifhta&;qdkfif&mtzGJ@tpnf;. bkwftzGJ@0ifESifh EkdifiHwm vl@tcGifh
ta&;rl0g'qkdif&mtzGJ@tpnf;.tzGJ@0iftjzpf aqmif±Gufaeoljzpf.? oD&dvuFmEkdifiHwGif rdom;pkrsm;
jyefvnfysKd;axmifa&;Xme / trsKd;orD;rsm;. ynma&;ESihf okawoeXmeESifh udkvHbkd&Sd vl@tcGihf ta&;ynm
avhvma&;Xmewkd@wGif bkwftzGJ@0iftjzpfyg0ifygonf? &m"dum ukrRm&qGmrDonf ‚if;.vkyfaqmifr_rsm;
twGuf qkrsm;pGmcsD;jr‡ifhcHcJh&&mwGif- tar&duef a&S@aersm;toif;rS EkdifiHwumOya'qk/ EkdifiHwum
vl@tcGifhta&;Oya'tzGJ@rS vl@tcGifhta&;qk/ 2000 jynfhESpf Bnmo Kreisky qk/ atmfpvkdwuUokdvfrS vD,kd
tufwif*smvl@tcGifhta&;qk ponfwkd@vnf;yg0ifygonf?
(http://www.fas.harvard.edu/womenstudy/events/coomaraswamy.htm rS ukd;um;azmfjyonf)
5
APWLD trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_qkdif&m ukvor*~txl;udkf,fpm;vS,fESifh tm&Sypdzdwf
trsKd;orD; a&;/ Oya'a&;ESifh zGH@+zdK;wkd;wufa&;tzGJ@ awG@qHkaqG;aEG;jcif;/ 1995- 2002/ pm- 6
6
trsKd;orD; a&$@ajymif;tvkyform;rsm;/ jynfwGif;tvkyform;rsm;tay:t=urf;zufr_ESifhywfoufI
txl;ukd,fpm;vS,fonf 1995/ 1996 ESihf 1997 ckESpftpD&ifcHpmrsm;Y xnfhoGif;aqG;aEG;cJhygonf? okd@jzpfI
a&$@ajymif;aexkdifolrsm;ta&;ESifhywfoufI txl;ukd,fpm;vS,f.vkyfykdifcGifhonf jynfwGif;ESifh a&@$ajymif;
tvkyform;rsm;.udpPESifhvnf; qufpyfaea=umif;udk owdjyK&ygrnf?
39
7
pmrsufESm --- wGif=unfhyg?
8
tjcm;aom txl;ukd,fpm;vS,frsm;xHokd@wifoGif;rnfhtpD&ifcHpma&;[efonf ‚if;wkd@. owif;tcsuf
tvufvkdtyfr_tay:wGifrlwnfum uGJjym;r_&SdEkdifygonf?
9
txl;ukdf,fpm;vS,fwkd@. &mxl;wm0efrsm;/ trnfrsm; rSm;,Gif;r_&SdcJhygu awmif;yeftyfygonf?
10
tcsuftvuf? ukvor*~ vl@tcGifhta&;aumfr&Sif/ ig;q,fhoHk;}udrfajrmuftpnf;ta0;/ ,m,D
tpDtpOftykd'f 9(u)- trsKd;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_/ ,if;.ta=umif;&if;rsm;ESifh tusdK;oufa&mufr_
rsm; ESifhywfoufI txl;ukd,fpm;vS,f. tpD&ifcHpm/ rpP &m"dum ukrRm&qGmrD/ jznfhpGufcsuf/ 1997?
40