ANG KOMUNIDAD

Ang komunidad ay binubuo ng mga tao at pamilya

na naninirahan sa isang tiyak na lugar.
- Bawat tao, bata o mantanda ay nabibilang sa
komunidad.
- May mga lider o pinuno ang bawat komunidad.
- Marami ang kumonidad sa ating bansa.
- Ang ating bansa ay binubuo ng mga komunidad o
barangay.
- Mahalaga ang komunidad sa bawat tao.
- Nasa komunidad ang bahay ng ating pamilya at
sama sama tayong namumuhay dito.
- Ang mga pangangailangan ng bata ay natutugunan
ng pamilya at komunidad.
- Malaki ang nabibigay na tulong ng komunidad sa
tao.
- Nakakatulong ito upang tayo ay maging malusog,
ligtas at para tayo ay magtagumpay.

Halimbawa ng komunidad:
Barangay Pedro Cruz sa Lungsod ng San Juan

- Bawat komunidad ay may sariling mga katangian.

Mahalaga na makilala natin ang mga katangiang
ito.
- Ang bawat bata ay may kinabibilangang
komunidad.
Mga Institusyon sa Komunidad
- Ang bawat bumubo ng komunidad ay may kanya Gawain at tungkuling ginagampanan.
- Kailangan ito upang mabuhay nang malusog, masaya at masagana ang kasapi ng komunidad.
Institusyon Anu ito (What is it) Tungkulin (Duties) Gawain (Activities)
pag,tum, ma, mag, ita nag, gum, pinag, na
Pamilya Ito ang pinakamahalaga at Itaguyod ang - Nagbibigay ng mga
unang bumubuo ng isang pangangailangan ng mga pangangailangan natin
komunidad. kasapi - Inaalagaan tayo upang tayo ay
mabuhay
- Sa Pamilya nararamdaman ang:
- tunay na pagmamahal
- tiwala
- aruga
- respeto at marami pang iba
Paaralan - Ito ang isa sa pinaka Magbigay ang edukasyon - Nagtuturo ng mga kaalaman,
importanteng bahagi ng sa lahat kassanayan at wastong pag-
komunidad. uugali at asal.
- Dito natututo ang mga bata
- Dito nagisismulang
mangarap ang mga bata
Sambahan - Dito sama samang Magpahayag ng mga Nangangaral at nagtuturo ng
nanalangin ang mga tao. paniniwala tungkol sa mabuting asal ayos sa relihiyon.
- binubuo ng mga taong Panginoon
kabilang sa isang relihiyon.

Institusyon Anu ito (What is it) Tungkulin (Duties) Gawain (Activities)

Sambahan - may pagkakaisa ang komunidad kahit
na magkaka-iba ang relihiyon
- pinagkakaisa sila sa pag-nanais na
mamuhay nang tahimik, payapa at
may takot sa Diyos.
Pamahalaan dito namamalagi ang pinuno (leader)
- Pagpapanatili ng Gumagawa at
ng komunidad. kaayusan at kapayapaan nagpapatupad ng batas
- Pinuno o chairman ang namamahala sa lugar para sa kabutihan at
sa kaayusan, katahimikan at kaunlaran ng komunidad
kapayapaan.
- Ang chairman kasama ng kanyang
kagawad ang nagpapatupad ng batas
at tuntunin
Health Dito pumupunta kung masama ang Tumutulong sa Nagbibigay ng serbisyong
Center o pakiramdam o tayo ay may sakit. pangangalaga ng pangkalusugan, libreng
Ospital kalusugan ng tao. gamot at bakuna
Pook- - Dito nakakapaglibang ang kasapi ng Mabigyan ng Pinagdarausan ng mga
libangan komunidad. pagkakataong palaro, pagtitipon,
- Dito ginaganap ang palabras, makapaglibang ang mga pagdiriwang at programa
paligsahan at iba pang programa. kasapi ng komunidad ng komunidad
Institusyon Anu ito
What is it
Pamilihan Dito nakakabili ang mga tao ng mga
pangunahing pangangailangan.
Anu Ito Tungkulin (Duties) ng Komunidad
Pangunahing - pagkakaroon natin ng
pangangailangan pangunahing pangangailangan
para tayo ay mabuhay.
Kailangan natin ng pangkain,
kasuotan at tirahan.
Para sa - Tulungan tayo na magkaroon ng
KALIGTASAN seguridad.
- Panatilihing ligtas ang mga bata
sa pangaabuso.
- Sa oras ng sakuna o krisis gaya
ng pagbaha, lindol o sunog may
mga taong tumutulong sa atin
upang tayo ay hindi mapahamak
at masaktan.
Tungkulin Gawain
Duties Activities
Tugunan ang Dito nabibili ang mga
pangangailangan ng mga bagay na kailangan ng
tao tulad ng pagkain, mga tao
damit at iba pa
Mga Gawain (Activities)
1. May mga trabaho para matugunan ang ating
pangangailangan.
2. Nakakuha tayo nga makakain.
o Ang mga magsasaka, mangingisda at panadero
ang ilan sa mga tumutulong dito
3. May pamilihan na nagtitinda ng pagkain at iba
pang pangangailangan.
4. May naghahabi ng tela, mananahi at sapatero na
gumagawa ng ating mga kasuotan.
5. May karpintero, tubero at elektrisyan na
tumutulong sa pag-aayos ng ating bahay.
- May mga sundalo, pulis, bombero at barangay
tanod na napapanatiling ligtas, tahimik at
matiwasay ang komunidad.
- May mga pulis na humuhuli sa mga taong
nananakit at masasamang loob upang
maprotektahan ang kaligtasan at kapakanan ng
mga bata.
- May mga bombero na mabilis tumugon tuwing
may sunog.
 Anu Ito Tungkulin (Duties) ng Mga Gawain (Activities)
Komunidad
Para sa - Panatilihing malinis ang - May mga kaminero at basurero sa ating komunidad na
KALUSUGAN kapaligiran para maging naglilinis ng mga daan at nangongolekta ng mga dumi at
malusog at masigla ang basura.
mamamayan. - May libreng pagamutan o health center.
- Nagbibigay ng libreng konsultasyon, bakuna, gamut at
seminar sa wastong nutrisyon at pag-aalaba ng sanggol.
May mga ospital na tumutulong para sa sakit na hindi
matugunan ng health center.
Para sa PAG- - Mabigyan ng tamang - May mga paaralan na malapit sa mga pamayanan
AARAL edukasyon ang mga - May mga guro na nagtuturo sa mga bata.
mamamayan - Ang mga mag-aaral ay sinusubaybayan ng mga pinuno at
- Malinang at talino at iba pang tauhan ng paaralan.
kasanayan ng mga bata. - Sa paaralan nalilinang ang talino, kasanayan at
natututuhan ang magagandang ugali at asal.
Para sa - Mapadali ang ating - Ang dyip, traysikel, pedicat at bus ang mga
PAGLALAKBAY paglalakbay at makarating sa transportasyon na maaaring gamitin.
pupuntahan ng mabilis at ligtas - Ang mga drayber ng mga sasakyang ito ang tumutulong
upang makarating sa pupuntahan
Para sa - Pagkakataong makapagsaya - May parke, palaruan at pasyalang pampubliko.
PAGLILIBANG at makapaglibang sa - May mga sinehan, paligsahan at palarong bayan.
pamayanan - Ang mga ito ay pinamumunuan ng pinuno at kawani ng
komunidad.
Ang bawat komunidad ay may sariling katangian: Estruktura ang tawag sa mga gusali tulad ng paaralan,
- Pangalan sambahan, estasyon ng pulis, palengke, daan at tulay.
- Lokasyon (malapit sa tubig o bundok)
- Pinuno - May mga iba’t ibang estruktura sa ating komunidad.
- Populasyon - Ang mga estruktura ay may kanya-kanyang lugar o
lokasyon.
- Wikang sinasalita
- Natatanging katangian Mga Direksiyon
Para matukoy natin ang tiyak na lokasyon ng ating
komunidad at iba pang lugar, kailangan na alamin natin
ang direksiyon ng mga ito.

Apat na pangunahing direksiyon

H – HILAGA – nasa itaas ng mapa
T – TIMOG – nasa ibaba ng mapa
S – SILANGAN – nasa kanan ng mapa. Dito sumisikat
ang araw
K – KANLURAN – nasa kaliwa ng mapa. Dito lumulubog
ang araw.
Mapa ng Ating Komunidad
MAPA – ay larawan na nagpapakita kung saan
matatagpuan ang mga bagay at estruktura sa isang
lugar.

- Ginagamit ang mapa upang madaling matukoy ang

lokasyon ng ating komunidad.

ANG MAPA ng ATING KOMUNIDAD

 Mga Ayong Lupa - Bundok Pulag sa Benguet
Ang Pilipinas ay isang pahabang kapuluan o
archipelago na binubuo ng 7,107 malalaki at
maliliit na pulo.

MATATAAS na anyong lupa

1. Bundok (Mountain) – pinakamataas na

anyong lupa, may matatarik na bahagi at - Bundok Arayat sa Pampanga
hamak na mas mataas kaysa burol.

- Bundok Makiling sa Laguna

Halimbawa:
- Bundok Apo – pinakamataas na bundok
sa Pilipinas sa Davao Del Sur
2. Bulubundukin o Kabundukan (Mountain 4. Burol (Hill) – mas mababa kaysa bundok.
Range) – hanay o magkakarugtong na mga
bundok

Halimbawa:
- Chocolate Hills sa Bohol – ang tanyag na
Halimbawa burol sa Pilipinas.
- Sierra Madre – pinakamataas na o Tumpok-tumpok na parang
bulubundukin sa Pilipinas tsokolate.
o Mabababa, mabibilog at
magkakalapit ang mga ito.
o Nag-iiba ang kulay ng mga ito
depende sa panahon (season).
o Kulay berde kung tag-ulan.
o Kulay tsokolate kung tag-init.

- Cordillera
5. Bulkan (Volcano) – anyong lupa na may Halimbawa ng bulkan
butas at sumasabog. May matataas may - Bulkan Mayon sa Albay – kilala sa
mababang bulkan. perpektong kono

May dalawang uri ng bulkan:

- tahimik na bulkan - matagal na hindi ito
sumasabog, tulad ng Bulkang Makiling sa
Laguna
- aktibo - maaari itong sumabog anumang
oras. Mapanganib ang ganitong bulkan.
- Bulkang Taal sa Batangas – pinakamaliit
Maaari itong sumabogat magbuga ng
at pinakamababang bulkan sa mundo
kumukulong putik at abo. Halimbawa
nito ay ang bulkan ng Pinatubo.

Lava – ang tawag sa napakainit na putik na

binubuga ng bulkan.
- Bulkang Pinatubo sa Zambales –
pumutok noong 1991 na nagdulot ng
malaking pinsala.

Humigit kumulang sa 300 ang bulkan sa

Pilipinas.
- Bulkang Bulusan sa Sorsogon MGA MABABABANG Anyong Lupa

1. Talampas (Plateau) - patag na lupa

sa mataas na lugar o nasa itaas ng
bundok. Maganda ring taniman dahil
mataba ang lupa rito. Malamig at
mahangin sa lugar na ito.

- Mt. Hibok-Hibok sa Camiguin

Halimbawa ng Talampas
- Talampas sa Baguio – pinakamataas na
talampas
 - Bukidnon – ‘food basket” ng Mindanaw

Halimbawa ng Kapatagan
- Kapatagan ng Gitnang Luzon

- Banaue Rice Terraces – hagdan-hagdang

palayan na ginawa ng ating mga ninuno

3. Lambak (Valley) - patag na lupa sa

pagitan ng mga burol o dalawang bundok.
Ito ay may matabang lupa.
2. Kapatagan (Plains) – Anyong lupa na
pantay, malawak at patag. Magandang
taniman ito ng mga palay at gulay. Ito rin ay
pinagtatayuan ng mga lungsod.
 Halimbawa ng Lambak Halimbawa:
- Lambak ng Cagayan – pinakamalaking - Luzon ang pinakamalaking pulo sa
lambak sa bansa pilipinas

- Hundred Islands sa Pangasinan –

- Lambak ng Trinidad – “Salad Bowl” ng binubuo ng malalakit at maliliit na pulo
Pilipinas

4. pulo (island) - napaliligiran ng tubig

 Mga Ayong Tubig Maalat din ang tubig.
1. Karagatan (Ocean) – pinaka-
malawak at pinakamalalim na anyong
tubig.
- Malalaking barko ang dumaraong Halimbawa:
dito. Dagat Celebes at Dagat Sulu
- Maalat ang tubig.
3. Look (Bay or Gulf) – Ang bahagi ng
dagat na malapit sa kalupaan.
- Ginagamit itong himpilan ng mga
Halimbawa: barko dahil malalim ang mga ito.
Karagatang Pasipiko – ang
pinakamalawak at malalim na
karagatan na nasa pagitan ng Hilaga
at Timog Amerika.

2. Dagat (sea) – mas maliit kaysa Halimbawa: Look ng Maynila at Look

karagatan. Ito ay maliit na bahagi ng ng Laguna
karagatan.
4. Lawa (Lake) – anyong tubig na
napapaligiran ng lupa.
- matabang ang tubig dito
Halimbawa: Lawa ng Taal at Lawa
ng Pasig
5. Ilog (River) – Ang tubig na dumadaloy
mula sa dagat o bundok.
- Umaagos ang tubig dito
7. Bukal (Spring) – anyong tubig na
Halimbawa: Ilog Pasig sa Metro
Manila, Ilog Cagayan at Ilog Agno sa
Luzon.
6. Talon (Falls) – anyong tubig na
bumabagsak mulasnanggagaling sa
itaas na bumabagsak.
Halimbawa:
Angel Falls in Venezuela ang
pinakamataas na talon sa buong
mundo.
Hinulugang Taktak in Antipolo at
Talon ng Maria Cristina sa Lanao ang
kilala sa Pilipinas.
nanggagaling sa ilalim ng lupa.
 Ang Panahon sa Ating Komunidad
 Panahon ay may kaugnayan sa temperatura o init,
lamig at ulan.
 Maaaring magbago ang lagay panahon sa araw-
araw.
 Ito ay nababalita sa mga telebisyon at diyaryo.
 Malaki ang epekto ng panahon sa mga gawin ng
mga tao sa komunidad. Nagiiba ang mga gawain
batay sa panahon.
 Nakakaapekto din ang panahon sa mga damit na
isusuot at sa pagkain na kakainin.
 Ang tirahan ay nakabatay rin sa uri ng panahon na
ating nararanasan sa ating komunidad.
Mga simbolo ng panahon
maaraw maulap
maulan makidlat
makulimlim
Mga Uri ng Panahon sa Pilipinas
Dalawa ang pangkalahatang uri ng panahon sa ating
komunidad:
Tag-ulan
- karaniwang nagsisimula sa buwan ng Hunyo at
tumatagal ito hanggang Nobyembre.
- panahon ito ng hanging habagat kaya madalas
ang malakas na pag-ulan.
Tag-init
- mga buwan ng Disyembre hanggang Mayo.
- subalit, mas malamig ang simoy ng hangin mula
buwan ng Disyembre hanggang Pebrero. Ito ay
dahil sa higit na malamig na temperatura.
- Sa mataas na lugar gaya ng Tagaytay at Bagui ay
mas malamig ang temperatura kaysa
mabababang lugar tulad ng Maynila.
- Sa buwan ng Marso at Abril ang pinakamainit na
temperatura.
 Sa ngaun mahirap tukuyin kung kailan nagsisimula
ang tag-init at tag-ulan dulot ng climate change o
pabago-bagong klima.
 Tag-init
Ang araw ay sumisikat sa buong maghapon.
Matindi ang init ng araw lalo na sa tanghali.
Ang hangin ay umiinit din kaya nagiging
maalinsangan.
Tayo ay pinapawisan ng husto dahil sa init.
Kapag tayo ay matagal na nabilad sa init ng
araw, ang ating balat ay namumula at maari
itong masunog.
Nagsusuot din tayo ng maiikling pantalon o
shorts, tsinelas at sandalyas.
Nagsusuot tayo ng presko, maninipis at
walang manggas na damit para mabawasan
ang init na nararamdaman.
Gumagamit tayo ng payong, sombrero at
sunglasses para maiwasan ang pagkabilad sa
init ng araw.
Tag-ulan
Madalas bumubuhos ang ulan.
Minsan ay bumagyo at bumabaha.
Madalas na basa ang paligid at malamig ang
hangin.
Gumagamit tayo ng kasuotang panlaban sa ulan
at kapote para hindi tayo madaming mabasa at
malamigan.
Ito ay maaring gawa sa plastik o tela na para
hindi madaling sumipsip ng tubig.
Gumagamit din tayo ng payong.
Gumagamit tayo ng bota kung baha naman.
Nagsusuot tayo ng makapal na damit na may
mahabang manggas tulad ng jacket at sweater
kapag malamig ang panahon.

Tag-init Tag-ulan
Mga angkop Maraming magagawa sa labas ng ating Iniiwasang lumabas ng bahay.
na gawain bahay.
Nagpupunta tayo sa beach para maligo at Nananatili tayo sa loob ng bahay
magpiknik. lalo na kung may bagyo para
maiwasan natin ang mabasa ng
ulan, magkasakit o mapahamak.
Madalas nakakapaglaro at nakapamamasyal
tayo tuwing mainit.
Ang mga magsasaka ay nagsisimulang
magtanim ng palay bago dumating ang tag-
ulan.
Ang magsasaka ay nag-aani tuwing tag-init.
Nakakapaggawa ng asin, nakakapagbilad ng
isda at nag-aayos ng kalsada tuwing tag-init.
Naapektuhan din ng panahon ang gusto Gusto natin humigop ng mainit
nating kainin. Gusto natin kumain ng ice na sopas o mainit-init na gatas o
cream at halo-halo. inumin.
 Tag-init
Mga angkop Ang bahay ay may malalaking mga bintana
na tirahan para makapasok ang hangin at maging
presko.
Ang mga bubong ay may insulator para hindi
gaanong mainit kapag mataas ang sikat ng
araw.
Sa bukirin, ang mga bahay ay may bubong
na pawid, dingding na sawali, sahig at
hagdan na kawayan.
Bahay kubo ang tawag dito.
Tag-ulan
Ang bahay kubo ay nilalagyan ng
tali para hindi tangayin ng
hangin.
Sa Batanes, kung saan madalas
dumadaan ang bagyo, ang mga
bahay ay mababa at yari sa bato.
Ito ay matibay na panangga sa
malakas na hangin at ulan.
 MGA KALAMIDAD - Maraming bahay ang nawawasak at mga
 KALAMIDAD – ito ay mga pangyayari na puno na natutumba.
nagdudulot ng malaking pinsala sa kapaligiran, - Nagiging sanhi rin ito ng maraming sakuna
kagamitan, kalusugan at ng mga tao sa (accident)
komunidad.
 Ang kalagayan ng panahon ay nagbabago-bago.
Minsan maaraw o manit, minsan ay maulan at
may kasamang malakas na hangin at bagyo.
 Dahil dito nakakaranas tayo ng mga kalamidad.

Kalamidad Tuwing Tag-ulan

1. Pagbaha
- Ang malakas at matagal na pagulan ay
nagdudulot ng pagbaha.
- Ang ilog at dam ay umaapaw.
- May mga taong nalulunod sa baha.
- Nasisira din ang mga pananim at ari-arian.
3. Pagguho ng Lupa
- Gumuguho ang lupa kapag malakas ang ulan,
basang basa ang lupa at natatangay ito
kasabay ng pag-agos ng tubig.
- Nagdudulot ito ng mga panganib bunga nag
pagkahulog ng mga bato at pagguho ng ilang
mataas na lupain, pagbagsak ng bahay at
gusali.

2. Pagbagyo
- Malakas na ulan kasabay ng malakan na
hangin.
Kalamidad Tuwing Tag-init Paghahanda sa Kalamidad
1. Pagputok ng bulkan Kailangan nating maging handa sa oras ng kalamidad
- Nagbubuga ang bulkan ang mainik na putik at upang makaiwas tayo sa mga sakuna na dulot nito.
bato. Kailangang gawin ang mga ito:
- Nagdudulot ito ng pagyanig ng lupa.
- Kailangang mailikas ang mga tao bago 1. Ihanda ang mga gamit na maaring kailanganin.
pumutok ang bulkan. Tiyak na kompleto ito at alam ng bawat
miyembro ng pamilya kung saan ito matatagpuan.
2. Paglindol
- Malalakas na pagyanig ng lupa.
- Nagiging sanhi ng pagguho ng lupa at
pagbagsak o pagkasira ng mga bahay o gusali.

3. Tsunami o Storm Surge

- Tsunami ay bunga ng paglaki ng mga alon sa
dagat pagkatapos ng lindol.
- Storm Surge ay bunga ng malakas na hangin
dala ng bagyo.
- Dapat lumikas kung malapit ang komunidad sa
dagat.
- Agad lumipat sa mataas na lugar.

2. Sa tahanan o sa paaralan, makinig sa babala.

 Kung nasa bahay, makinig sa bilin ng magulang,
nakakatandang kapatid o kamag-anak.
Kung nasa paaralan, sundin ang mga guro
3. Tandaan ang mga taong maaring tumugon sa
iyong pangangailagan sa oras ng kalamidad.
Pinuno ng barangay at mga tanod – malaki ang
tulong na naibibigay nila sa panahon ng
kalamidad. Makinig sa kanilang tagubilin.
Ihanda rin ang mga numbero ng telepono na
maaaring tawagan.
Upang maging ligtas ang tahanan at paaralan,
alalahanin ang mga sumusunod na tagubilin:
1. Huwag ilagay sa mataas na bahagi ang
malalaking bagay na maaaring mahulog o
malaglag kapag nagkalindol.
2. Huwag maglagay ng mga kagamitan malapit sa
inyong pintuan upang hindi maging sagabal sa
inyong paglabas.
Pag-iwas sa Panganib na Dulot ng Kalamidad
- Makinig sa radyo o manood ng telebisyon
tungkol sa ulat panahon
- Lumikas sa mataas na lugar o evacuation center
- Maghanda at magdala ng mga damit, pagkain,
inumin, first aid kit, flashlight at radyong de-
baterya
- Gawing mahinahon ang paglikas. Bago lumikas
ibaba ang main switch ng kuryente. Isara ang
buong bahay
Evacuation Center – ito ay lugar na itinakda ng
pinuno ng ating kumunidad na pwedeng kanlungan
o kublihan sa oras ng kalamidad tulad paaralan,
covered courts at iba pa.
Kung malakas ang panganib o may paalala ng
paglikas, maaring magtungo sa mga evacuation
center.
Kailangan alamin ang pinakamalapit na ospital,
pagamutan, pamilihan at lugar na may
pampublikong telepono na magagamit sa
komunikasyon.
Pagkatapos ng Kalamidad
- Alamin ang naging epekto ng kalamidad, makinig
sa mga anunsiyo ng mga pinuno ng komunidad.
- Alamin ang mga lugar na napinsala at umiwas
dito.
- Huwag maglalaro sa tubig baha. Maaari kang
malunod at magkasakit dahil marumi ito.
- Siguraduhing ligtas ang iyong kalagayan bago
lumabas.
- Magpatingin sa doktor o humingi ng tulong kung
nasaktan o may sakit.

Epekto ng Kalamidad sa mga Anyong Lupa at

Tubig

Bago (before) Pagkatapos (after)

Palayan o Maaliwalas Baha ng putik at lagas
kapatagan angpalayan ng ang mga pananim sa
kapatagan, at palayan ng
marami ang kapatagan.
pananim.
Bundok Maayos ang Nagbago ang hugis
kalagayan. nito at maraming
natumbang puno.
Ilog Maaliwalas at Maputik at umaapaw
maayos ang daloy ng ang basura.
tubig.