KONSEPTO NG LINGGWISTIK • Mula sa salitang griyego na Ortografia –
‘orthós’ na nangangahulugang “wasto ” at
“Buhay ang wika” – Ferdinand de Saussure, 1906
Paksa 1: Ang Alpabeto
BAYBAYIN
• Ito ay binubuo ng 17 simbolo na
kumakatawan sa mga letra: 14 na katinig at
3 patinig. BAYBAYIN hango sa salitang
“baybay” (to spell).
ABECEDARIO
• Binubuo ito ng 30 letra na binibigkas ng mg
kastila
ABAKADA NG TAGALOG
• Noong 1940, binalangkas ni Lope K. Santos
ang bagong alpabeto ng isinulat nya ang
‘Balarila ng Wikang Pambansa’ na tinawag
na ABAKADA.
• Binubuo ng 5 patinig (vowels) at 15 katinig
(consonants).
PINAYAMANG ALPABETONG TAGALOG
• Noong 1971 pinagtibay ng Surian ng
Wikang pambasa ang pinayamang alpabeto
ng binubuo ng 31 letra: 20 letra mula sa
matandang abakada at 11 hiram na Letra
(ch, ll, f, j, rr, n, q, x, v, at z)
• Sa bisa ng Memorandum pangkagawaran
Blg. 194, 1976.
BAGONG ALPABETONG FILIPINO
• 1987 Alpabetong Filipino Nireporma ang
alpabeto at binuo na lamang ng 28 letra
• Galing sa umiiral na wika ng Pilipinas at
iba pang wika . Pormal na inilunsad ang
“1987 Alpabeto at Patnubay sa ispeling ng
Wikang Filipino” ng linangin ng mga Wika
sa Pilipinas sa bisa ng kautusang
Pangkagawaran Blg . 81, s. 1987 ng
kagawaran ng Edukasyon sa isport .
ORTOGRAPIYA
Graphein na nangangahulugang “ magsulat
” o “ sumulat ”
• Ang Ortograpiya ay ang masusi at maingat
nag pag-aaral may patungkol sa pag-
babaybay ng mga salita.
GRAPEMA
• Tinatawag na grapema ang isang set o
pangkat ang mga bahagi sa isang sistema ng
pag sulat
TITIK O LETRA
• Ay sagisag ng isang tunog na pagsasalita. Ang
serye ng mga titik ay tinatawag na alphabet.
DI-TITIK
•binubuo ang mga di titik ng mga tuldik at mga
bantas. Ang tuldik o asento ay gabay sa paraan
ng pagbibigkas ng mga salita.
TULDIK
• Pahilis (/) - na sumisimbolo sa diin o haba.
• Paiwa (`)
• Pakopya (^) - na sumisimbolo sa impit na
tunog.
BANTAS
• ay kumakatawan sa mga patlang at himig ng
mga pagsasalita sa pagitan ng mga titik at
pantig ng pangungusap
• Binubuo ito ng kwit (,) tuldok (.) pananong
(?) padamdam (!) tuldok kwit (;) kudlit (‘) at
gitling (-)
ANG PANTIG AT PALAPANTIGAN
• Ang pantig o silaba ay isang titik ng dila o
walang patlang na bugso ng tinig sa pagbigkas
ng salita
• Bawat patinig (a/e/i/o/u) ay isang pantig,
samantala kailangan ng bawat katinig ang isang
patinig upang maging pantig
KAYARIAN NG PANTIG
• Ang pantig ay maaaring binubuo ng isang
patinig, o isang katinig at isang patinig, o dalawa
at mahigit pang katinig at isang patinig.
• Kinakatawan ng P ang patinig at K ang katinig
PAGPAPANTIG NG MGA SALITA
• Ang papantig ay paraan ng paghahati ng isang
salita
PANTIG NA INUULIT
• Kapag ang salita ay nagsisimula sa patinig ang
pantig lamang ang inuulit.
Ang Pagtutumbas
Dalawang Uri ng Paghihiram
• Tuwirang Hiram - hinihiram ng buo ang
salitang banyaga at inaangkop ang bigkas at
ispeling sa ortograpiyang Filipino.
• Ganap na hiram - dahil sa praktikalidad
hinihiram ng buo ang salitang banyaga nang
walang pagbabago sa anyo
Dr. Alfonso Santiago - ang nagtakda ng mga tuntunin
o paran ng panghihiram sa Ingles sa aklat niyang
“Sining ng Pananaliksik”.
MGA HAKBANG SA PAGTUTUMBAS:
Paraan I. Pagkuha ng katumbas sa Kastila ng
hihiraming salitang Ingles at pagbaybay dito ayon sa
palabaybayang Filipino.
Paraan II. Kung hindi maaari ang paraan I (walang
katumbas sa Kastila), hiramin ang salitang Ingles at
baybayin sa palabaybayang Filipino.
Paraan III. Kapag hindi maaari ang Paraan I at Paraan
II, hiramin ang salitang Ingles at n walang pagbabagong
gawin sa pagbaybay.
MGA ALITUNTUNIN HINGGIL SA MGA BAGONG
HIRAM NA SALITA
Baybayin alinsunod sa paraan ng wikang Filipino
ang mga bagong. Hiram na salita, maliban sa
sumusunod na kaso:
a) Pangngalang pantangi
b) Teknikal o siyentipikong salita
c) Salitang may natatanging kahulugang
pangkultura
d) Malayo na ang anyo sa orihinal kaya mahirap
makilala o nagiging kakatwa ang anyo kapag
binaybay sa Filipino
PAGBAYBAY
• Ang pagbigkas o pagbaybay sa Filipino ay
patitik. Ang pagbaybay ay isa-isang binibigkas
ang mga letra ayon sa pagkakasunod-sunod na
ayos nito.
KASAYSAYAN NG LINGGWISTIK
PAG-AARAL SA PANAHON NG KASTILA
(1565-1898)
• Karamihama s mga naunang pag-aaral sa
mga wika sa pilipinas ay isinagawa ng mga
prayle upang mapalaganap ang kristiyanismo.
• Sila din mismo ang nagpalabas ng mga
diksyunaryo at mga libro ng gramatika.
• Sa pagitan ng taong 1593- 1648 may 24 na
librong nalimbag sa Tagalog, 5 sa Bisaya, 3
sa Pampango, 2 sa Bikol, 1 sa Ilokano.
PAG AARAL MULA 1898-1998
• Ang siyentipikong pag-aaral sa wika ay
nagsimula pagdating ng mga ameriakno na
pinangunahan nila:
a) Cecilio Lopez
b) Morice Vanoverberg
c) Otto Scheerer
d) Herman Costenoble
e) Carlos Everett Conant
f) Frank K. Blake
g) Leonard Bloomfield
HERMAN COSTENOBLE
• Ang 6 na artikulo ay patungkol sa mga salitang
ugat na binubo ng isang pantig lamang
(monosyllabic).
OTTO SCHEERER
• Nakapaglabas ng di ma bilang na artikulo na
pumapatungkol sa wika ng mga Hilagang Luzon
MORICE VANOVERBERG
• Sumalat ng gramatika at diksyonaryo ng Ilokano
at etnongrapiyang pag-aaral ng mga isneg at
kankanay.
FRANK K. BLAKE
• Sumulat ng 15 na artikulo tungkol sa wika ng
Pilipinas mula 1911 hanggang 1950. Pito ditto
ay tungkol sa wikang tagalog.
•
LEONARD BLOOMFIELD
• Sinasabing sa wikang tagalog ay ang
pinakamagaling na naisagawa sa anumang wika
ayon kay Cecilio Lopez. Malaki ang naiambag
nito sa pag-aaral ng morpolohiya at sintaks ng
tagalog.
CECILIO LOPEZ
• “Ama ng linggwistikong Pilipino”. Isinulat niya
noong 1940 ang gramatika ng wikang Tagalog
matapos iproklama ang Tagalog bilang batayan
ng wikang pambansa.
• Humigit-kumulang na 30 na pag-aaral ang
naisagawa tungkol sa mga ponolohiya,
morpolohiya, sintaks ng wika sa Pilipinas.
ISTRAKTURA AT KALIKASAN NG WIKANG
FILIPINO
PONOLOHIYA
• Makaagham na pag-aaral ng ponema
PONEMA
• Makabuluhang yunit ng tunog na
“nakakapagpapabago ng kahulugan” kapag ang
mga tunog ay pinagsama-sama upang makabuo
ng mga salita.
2 URI NG PONEMA
1. Ponemang Segmental – tunog na ginagamitan ng
mga katumbas na letra upang mabasa at
mabigkas. Ito ay binubuo ng 21 na ponema –
limang patinig at 16 n katinig
2. Ponemang Suprasegmental
3 uri ng Ponemang Suprasegmen tal
MORPEMA – pinakamaliit nay unit ng salita na
nagtataglay ng kahulugan
ANYO NG MORPEMA
1. MORPEMANG PANLAPI –tinatawag din itong di
malayang morpema sapagkat kinakailangan nito ng iba
pang morpema gaya ng panlapi upang magkaroon ng
kahulugan
2. MORPEMANG SALITANG-UGAT – Tinatawag na
malayang morpema sapagkat ang salitang ugat ay
nagtataglay na ng kahulugan
3. MORPEMANG BINUBUO NG ISANG PONEMA
-Ang mga ponema ay may kakayahang makapagiiba ng
kahulugan ng salita.
SINTAKSIS – pagsasama-sama o pag-uugnay ng mga
salita upang bumuo ng pangungusap.
PANGUNGUSAP AYON SA TUNGKULIN.
a) Pasalaysay – pangungusap na nagsasabi o
nagpapahayag ng isang bagay na pasalaylay.
b) Patanong- pangungusap na nagtatanong ng
isang bagay. Gumagamit ng tandang pananong
(?).
c) Pautos – pangungusap na nag uutosginagamitan
ng panlaping ‘paki’ at ‘maari’
d) Padamdam – pangungusap na naglalahad ng
damdamin.
LEKSIKON
• Ang leksikon ay isang paraan ng pagbuo ng mga
salita. Ito ay ang mapanuring pagbuo ng mga
salita na naglalayong makapagbigay ng
kahulugan at depenisyon sa mga bagay na may
kinalaman sa araw -araw na pamumuhay.

TONO – ito ay ang pagtaas at pagbaba ng tonos a

pagbigkas ng mga salita
DIIN – Ito ang haba ng bigkas na nakakapagpapabago
ng kahulugan ng salita
ANTALA – ito ang saglit na pagtigil sa pagsasalita
upang lalong maging malinaw at mabisa ang
pangungusap.

MORPOLOHIYA – Pag-aaral ng morpema. Pagsusuri

sa mga paraan ng pagbuo ng mga salita sa isang wika.