Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr.

Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

TERROIZMI PROF.DR HAKI DEMOLLI ,PRISHTINË,2002 -PUNOI BERAT DËRMAKU

NOCIONI I TERRORIZMIT

Në aspektin filologjik ,fjala terrorizem , paraqet një sintezë të fjalës latine terror dhe sufiksit
latin me prejardhje greke izëm. Fjala terror rrënjet e veta I ka ne fjalën tras që do të thot
dridhje ,në fjalën greke ipeë ,në fjalën persike tersidan dhe ajo latine ters-tres –dridhje .

Penalisti Dimitrijevic mendon se rrënjet e fjalës terrorizëm I gjejmë në fjalën latine terror –
terroris-frikë e madhe. Shkrimtari Francez Bercharius ishte I pari që e përdori në literaturë
fjalën terror në historin e TIT Livit në gjuhën Frënge si përkthim. Dhe interpretimi I kësaj
fjale ka dy elemente:1_) I pari është I natyrës psikike që tregon për frikën, shqetsimin e
madhë shpirtërorë ,shkaqet e një presence te një të keqe të madhe . Elementi I dytë është
shfaqja e gjendjes së brendëshme shpirtërore përmes lëvizjes së trupit.

Hardman në enciklopedin e vet me titull “Enciklopedia e shkencave shoqërore” terrorizmin e

definon si metodë me të cilën një grup ose parti e organizuar tenton të realizoj qëllimet e
veta. LAQUEURI terrorizmin e definon si përdorim të përforcuar të dhunës dhe kanosjes me
dhunë ,me qëllim të shkaktimit të tmerrit në shoqëri.

Elementet Kryesore të terrorizmit

Për tu nxjerrur elementet e saj duhet të nxirren karakteristikat e një numri të madh të
definicioneve. Kështu veproi Alex Schmid ku bëri analizën kuantitative të 109 definicioneve
të nxjerrura në literature dhe erdhi në përfundim se paraqiten 22 elemente ku disa prej tyre
me % janë:

1.Përdorimi I dhunës dhe forcës 83.5 , 2.Karakteri politik 65 % 3.Shkaktimi I frikës dhe I
tmerrit 51%, Kanosja 47 %Pritja e efekteve dhe reaksioneve psikike 41.5% Zgjedhja e viktimës
37.5 % ,…Shantazi,,, pastaj dëshira për publicitet etj.

(7 Elementet që paraqesin fundamentin e nocionit terrorizëm sipas PROF.DR Haki Demolli

janë:

1.Përdorimi I dhunës ,kanosjes sistematike,2.Ushtrimi I dhunes nga grupe politike, 3.

Shkaktimi I frikës dhe mosbesimit të pushtetit 4.Asgjesimi I njerzve , 5.Nxjerrja e
koncesioneve politike, 6.Fitimi I territorit shtetrorë të caktuar,dhe 7.Publiciteti apo tërheqja
e vëmendjës së opinionit ndërkombëtar.

Mjetet me të cilat terroristët kanë ushtruar dhunë me dekada janë armët e zjarrit,
mekanizmat eksplodues dhe helmet e ndryshme.

Partit, lëvizjet politike të cilat për realizimin e qëllimeve te tyre politike, si mjete të
përshtatshme preferojnë aktet terroriste njihen si organaizata terroriste. Me Termin “Grup
Terrorist” nënkuptohet qdo grup I cili ushtronë dhunë ose ka nëngrupe të rëndësishme që
përdorin me paramendim dhunën me motive politike kundër caqeve joluftarake, me qëllim të
ndikimit në opinionin e gjerë.

1 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

Organizatat më të njohura dhe më famëkeqe në botë janë:

IRA-Armata Republikane Irlandeze, ETA-Atdheu dhe liria Baske ,Hamasi Palestinez, Hesbollahu
Pro Iranian, RAF-Fraksimi I armatës së kuqe në Gjermani, Brigadat e kuqe apo rose në itali,
17 Nëntori në Greqi, MRTA –Lëvizja revulucionare Tupac Amaru në Peru, Armata e kuqe
Japoneze U.D.F. Forca mbrojtëse e Arskerit në Irlandë.

Karakteristikat e Organizatave Terroriste:

-Qëllimet e tyre të larta politike të karakterit nacional ,regjional dhe racial ndërsa
ideologjia mund të jetë djathtiste dhe majtiste.

-Organizatat terroriste që kryej akte në emër të kombit: IRA,ETA , PLO-ORGANIZATA

QLIRIMTARE Palestineze , FLQ fronti për lirin e Kvebekut.

-Organizatat terroriste e kanë edhe antarsinë e vetë , numri I të cilave është 200-300 deri
13000-15000 p.sh. Stern Gang –Izrael 200-300 antarë , FLQ ka 300-500 antarë ,PLO -9000
DERI 15000 , EELAM- tigrat e Tamilëve 8000 antarë ,Forca mbrojtëse e Alsterit në Irlandë ka
18.000 antarë dhe deri në 50.000 simpatizant .

-Një numër I caktuar I Organizatave terroriste si donator për themelim janë vetë shtetet ku
kanë përkrahje nga ta të pa rezervë.

KAPITULLI I DYTË

HISTORIKU I TERRORIZMIT

Në PËRGJITHësi Terrorizmi si dukuri gjatë historisë ka kaluar nëpër 3 periudha :

Periudha e Vrasjes së Tiranëve , Terrorizimi ne shek. XIX dhe paraqitja e Anarkistëve si dhe
3.Terrorizmi I shek. XX .

Periudha e Vrasjes së Tiranëve

Taciti thotshte “as pushteti I mbretërve nuk është I lir dhe I pakufizuar”. Ksenofani thoshte se
vrasësit e tiranëve jo që janë dënuar por janë shpërblyer” . Populli Romak sipas ciceronit
vrasjen e tiranëve e konsideronte si vepër heroike e sidomos nëse vrasësi ishte I afërt apo në
gjini gjaku. P.SH. Dioni tiran I Sarkuzës vrasja e tij ishtë bër nga një I afërm I tij pasi qe
kishte vrarë paraardhësit e vet ky tiran, pastaj rasti tjetër është vrasja e Filipit të
Maqedonisë nga truproja e tij me urdhërin e gruas së Filipit – Olimpia .

Sipas Toma Akuinit varësisht se si kanë ardhur në pushtet dallohen dy lloje të tiranëve : 1)
nëse tirani ka ardhur në pushtet me përdorimin e dhunës atëher lejohet vrasja e tij ,sepse ai
nuk mundet të thirret në legjitimitetin e pushtetit ., 2)Vrasja e tiranit me Iniciativë personale
–vetëm populli mund ta ndërroj mbretin . Akuini thoshte se Tirani pushtetin e mbanë me
ndihmën e frikës.

Kurse kasha katolike kurr nuk ka pasur qendrim unik për vrasjen e tiranëve.

Terrorizmi në shekullin e XIX dhe paraqitja e Anarkistëve

2 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

Fillimi I Anarkistëve paraqitet me revulucionin borgjez Francez 1893. Sipas Laqueurit Eseu me
titull “Der Mord-Vrasja” e Karl Hajncenit nga radikali gjerman e shkruar në 1848 paraqet
doktrinën e terrorizmit bashkohorë. Sipas Vodkokut të gjithë anarkistët e mohojn pushtetin
dhe luftojn kundër tij. Fjala Anarki rrjedh nga fjala greke anarche që do të thotë mungesë e
komandës ,autoritetit apo udhëheqjes.

1.Rusi –Organizata e parë e fshehtë teroriste e studenteve e vitit 1865 ne Moskë Ku një
antarë I saj kishte shti ndaj Carit Alexandri II në Shën Petersburg “ Gomar këtë e bëra për ju”
Karakazovi pasi I kishte kapur një fshatar Carin për dore gjat atentatit. Organizata terroriste
“Vullneti I I Popullit me 500 antarë por vetëm 1/10 e tyre ishin te kyqur direkt e në aksione
teroriste.

2. Francë= Banda e zezë 1882 3. Spanjë –Të zhveshurit nga trashëgimi , Brigadat sociale, Dora
e zezë, Internacionalja Anarkiste

3. Italia….. 4. SHBA- vërtet terroristet dinamitin një kohë të gjatë e trajtuan si “Armë
kulminante si shkop magjik “ I cili ndihmonte në zgjidhjen e të gjitha problemeve politike
dhe sociale. … FLË Fronti për qlirimin e Kvebekut.

Terrorizmi ne fazet e para bëhej me Akte Individuale kurse në fazat e më vonshme bëhej në
mënyr të Organizuar dhe kryesishtë nëper grupacione .

Terrorizmi I shekullit XX si rast I veqant ishte vrasja e 91 personave dhe plagosja e 15 te

tjerve ne hotelin Mbreti David në Jerusalem nga organizata terroriste Izraelite ndaj
administrates ushtarake Britanike ,nga Menhan Begini I o.t. IRGUN.

KAPITULLI I TRETË

RREGULLIMI PENALO-JURIDK I TERRORIZMIT

Lidhur me këtë qështje shqyrtohet 1.Dukuria e terrorizmit në aktet ndërkombetare dhe

2.Dukuria e terrorizmit në legjislacionet penale nacionale.

Akti I parë për rregullimin e terrorizmit është KOnventa e Gjenevës 1937 që ka pasur për
focus luftimin dhe parandalimin e Krimit.Rregullimi penalojuridik I terrorizmit bëhet me :Akte
ndërkombetare dhe me Legjislacione penale nacionale.

Dukuria e Terrorizmit ne akte ndërkombëtare hynjnë:

Konventa e Gjenevës 1937,

2.Projekti I SHBA-ve 1972- fokusi ishte luftimi dhe parandalimi I kriminalitetit ndërkombëtar
me sanksione penale.

3.Konventat e akteve terroriste të kryera kundër fluturimit dhe sigurisë së aeroplanëve civilë.
(këtu hyjnë :Konventat mbi v.p. dhe akte tjera të kryera në aeroplanë, 2.Konventa mbi
pengimin e rrëmbimit të kundërligjshëm të aeroplanëve dhe 3.Konventa mbi pengimin e
akteve të kundërligjshme të drejtuara ndaj sigurisë së aeroplanëve civilë.

3 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

4.Konventa mbi pengimin dhe ndëshkimin e veprave penale kundër personave me imunitet
ndërkombëtar;kjo konventë ka të bëjë me të drejtat e personit me mbrojtje ndërkombëtare.

5.Konventa kundër marrjes së pengjeve dhe

6. Konventat e ndryshme regjionale mbi dukurinë e terrorizimit. (Marrveshja pan-amerikane,

Marrveshja SHBA-KUBË, SI DHE Konventa evropiane mbi luftimin e terrorizmit [luftimi I
terrorizmit,ekstradimi I terroristëve ndërmjet shteteve antare ,Malta ,irlanda nuk e kanë
nënshkruar].).

Tri segmentet që janë të parapara me legjislacionet penale kundër terrorizmit janë:

Parandalimi ,mbrotja dhe sanksionimi I tij kurse segmenti I katërt është mbarshtrimi I
ngjarjës lidhur me rregullimin e terrorizmit me normë penalo juridike .Kemi dy grupe
shtetesh :SHtet që kanë paraparë terrorizmin në legjislacion penal ekzistues dhe Grupi I dytë
I shteteve që kanë aprovuar ligje të posaqme kundër terrorizmit.

1.SHQIPRIA, ISH JUGUSLLAVIA, Kosova

2.SHBA , Britania e madhe , Gjermania , Italia , Franca .

B.M DHE Dispozitat mbi terrorizmin, Gjermania dhe ligji mbi luften kundër terrorizmit , Ligji
mbi anti terrorizmëm në itali, Franca dhe ligji mbi luftën e terrorizmit, SHBA –Ligji mbi
kundërterrorizmin.

KAPITULLI I KATËRT

SHKAQET E TERRORIZMIT

Me shkaqe të terrorizmit nënkuptohen lidhjet dhe raportet ndërmjet dukurive të ndryshme

shoqërore,ekonomike,politike, kuluturore, psikike dhe rrethanave të tjera në njëren anë dhe
paraqitja e terrorizmit në anën tjetër. Shkaqet e terrorizmit paraqiten për këto rrethan :

1.Konfliktet nacionale apo shoqërore, 2. Konfliktet Ideologjike, 3. Konfliktet etnike 4.

Konfliktet Religjioze , 5. Konfliktet etnike dhe Konfliktet tjerA SI SHKAQE Të terrorizmit.

Kemi dy grupe ideologjike si shkaqe të terrorizmit: Majtiste dhe djathtiste .

Në grupin e parë kemi ideologjit majtiste apo komuniste kryeshisht në shtetet ameriko latine
që ndahën në dy grupe: 1. Ku HYJNË ARGJENTINA , Brazili , Kili ku pushteti shtetërorë gjendet
në duar e diktatorëve ushtarakë ku përmes puçeve kishin zgjedhur kryetarët.

2.Në grupin e dytë hyjnë Uruguaji , Peru , El Salvadori , Kolumbia etj, ku pushteti shtetërorë
ishte në duart e qeverive demokratike.

Brazili hunta ushtarake, 8 tetori MR-8 ,Avangarda revulucionare e popullit revulucionar etj.

Argjentin- Monteneros, Armata e popullit revulucionar ERP.

Kili Fronti patriotic Komunist,

4 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

1.Uruguaji Lëvizja nacionale qlirimtare , Peru rruga e shkallzimit , Kolumbi Lëvizja e 19 Prilli
M-19 , FARC Forcat e Armatosura revulucionare të kolumbisë.

Karakterisitkat e grupeve me ideologji Majtiste është se I kanë idhuj Marksin, Mao Ce dunin ,
Leninin , Che Gevaran etj.

Grupet Reaksionare Djathtiste 0 si mjete për luftimin e pushtetit shtetrorë

Këto grupe mbrojnë apo rikrijojnë shoqërin mbi këto baza :

1.Dominimit të grupit etnik apo racial, 2.Lirimi I shoqërirsë nga ndikimi Komunist dhe
3.Dominimi I shoqërive mbi vlerat Religjioze.

Këto organizata karakterizohen se kanë :

1.Kanë gëzuar përkrahje dhe ndihmë financiare nga pushteti shtetrorë,2.Operacionet e tyre
jan drejtuar kundër vlerave të ndryshme politike, 3. Antarët e tyre shpesh kanë pozita nëper
organet shtetore si polici , ushtri, parti politike etj. 4.Këto roganizata gëzojn mbështetje dhe
bashkpunojn me shërbime secrete të shteteve të tjera.

Turqi Ujqërit e Përhimt , Aleanca apostolike anti komuniste në spanjë, Itali avangarda
nacionale AN , urdhëri I ri, .

Konflikti ndërmjet grupeve të caktuara religjioze si shkak I terrorizmit

Në përgjithësi paraqiten dy lloje konfliktesh: 1. Konflikti ndërmjet antarëve që u takojnë

bashkësive të ndryshmë fetare, 2. Konflikti ndërmjet antarëve të bashkësisë së caktuar fetare
në njëren anë dhe pushtetit secularist në anën tjetër.

Terrorizmi mbi baza Raciale

Vëllezëria Ariane , Kombet ariane , KU KLUX KLAN etj.

Disa nga shkaqet tjera të terrorizmit

Ato janë : 1. Friksimi ,heshtja dhe eliminimi I disidentëve politik(shmangia e dënimit dhe ikja
apo kalimi në ekzil), 2. Modifikimi I politikës apo I aksioneve të shtetëve të tjera.
3.Hakmarrja e drejtuar kundër shtetit apo personave , 4. Frustrimi si shkak subjektiv I
terrorizmit(këtu hyjn paknaqësia ,pengesat , dëshprimi).

KAPITULLI I PESTË

TERRORI SHTETËROR SERBO-SLLAV KUNDËR SHQIPTARËVE

Perandoria Osmane pësoj humbje nga ushtria Sllave në vitet 70-ta të shek. XIX ku edhe u
okupuan territore të shumta të shqiptarëve ,I tër vilajeti I Kosovës si dhe disa pjesë të
vilajeteve në Shqipëri.

KUPTIMI DHE LLOJET E TERRORIT SHTETËROR

5 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

Terrori shtetërorë apo Terrori Individual nënkupton nxitjën e frikës ndaj popullatës ku ky
terror ushtrohët nga institucionet shtetërore të shtetit okupues. Pra, Terrori nënkupton
veprat e ndryshme që nga burgosjet masovike ,torturat ,dhuna ne kampe ,ndezjet e
vendbanimeve , e deri tek gjenocidi.

Terrorin e karakterizojnë:

• Synimet për shkaktimin e frikës;

• Kufizimi I ligjshmëris në kuptimin material dhe procedural;

• Arbitrariteti I domosdoshëm-godet vetem kundërshtarët.

• Fasada e bukur juridike-e pushtetit legjislativ DHE

• Mungesa faktike e garancisë për caktimin e objektit të fajsis .

Varsisht nga viktimat e goditura ai mund të jetë I dyllojtë :

1.Terrorë shkatërues-që ndryshe quhet terrori I gjenocidit që ka për qëllim likuidimin e tërsis
së një grupi racial,etnik ,fetar Nacional, apo grupi tjetër shoqëror.

2.Terrori si mënyr e qevverisjes që dallohet nga ai I gjenocidit sepse paraqet terrorin I cili
kryhet në kuadër të një grupi të caktuar shoqëror dhe nuk ka për qëllim shkatërrimin e grupit
por sigurimin e kontrollit absolute në atë grup. Ky lloj I terrorit është më I pastërt sepse nuk
ka gjenocid dhe më I arsyeshëm sepse qëllimi I vërtet është sundimi I atij grupi.

Drejtori eskluziv I federatës së Helsinkit për të drejtat e njeriut thoshte se shqiptarët ishin
“getoizuar” dhe se nuk janë të lirë politikisht të distancuar dhe pa të drejta themelore civile
, ata jetojn në friken e torturës dhe të vrasjës. Ndërsa Parlamentarja e BE-së Doris Pak
thoshte se “Kosova nuk është problem I të drejtave të njeriut ,ndonëse ato shkilen në
mënyr brutale , e as problem I pakicave , por është qështje e dekolonizmit dhe pavarsisë në
bazë të të drejtës për vetvendosje të popullit shumicë ,të cilin duhet ta njohë bashkësia
ndërkombëtare.

FORMAT DHE MASAT ME TË CILAT SHTETET SERBO-SLLAVE USHTRUAN TERRORIN SHTETËROR

KUNDËR SHQIPTARËVE

Vazhdimësi dhe konkretizim të bashkërendimit të forcave intelektuale dhe atyre shtetërore

serbe ,me qëllim të spastrimit etnik rrespektivisht ndërrimit të strukturës së Popullsisë në
Kosovë në dëm të popullit shqiptar ,paraqesin :

6 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

1. PROJEKTI I KLUBIT KULUTUROR SERB- për zgjedhjen e qështjes së arnauteve I vitit

1937 I hartuar nga akademiku famëkeq Vasa Qubrilloviq, ;

2. Projekti për shqiptarë ,të cilin e ka përpiluar Ivo Andriq më 1939, nga ministria e
punës së brendëshme të Mbretëris Jugusllave.;

3. Projekti I dytë I Vasa Qubrilloviq për qështjen e Pakicave I pas luftës dytë
botërore posaqërisht ishte për shqiptarët e Gjermanet.

4. Marrveshja Jugusllavo-turke për shpërnguljen e Muslimaneve e vitit 1939.

Format dhe masat me të cilat u ushtrua terrori serbo-sllav për të dëmtuar trungun shqiptarë
janë:

1. Shpërngulja dhe dëbimi me dhunë I shqiptarëve nga trojet e tyre;

2. Kolonizimi I trojeve shqiptare me popullat serbe ;

3. Vrasja masovike e populates shqiptare ;

4. Gjykimi dhe dënimet e shqiptarëve;

5. Torturimet e shqiptarëve dhe

6. Terrori shtetëror Serbo-Sllavë kundër shqiptarëve në Sfera të ndryshme të jetës.

Shpërngulja dhe dëbimi me dhunë I shqiptarëve nga trojet e tyre si formë e terrorit Serbo-
sllavë

Sipas Prof. Hakif Bajramit ,gjatë viteve 1878-1912, prej Sanxhakut të

Nishit ,Plavës ,Gucisë ,Ulqinit me dhunë janë dëbuar 350.000 shqiptarë.

Në qeverin e par 1912-14 kishin ikur afëro 40.000 shqiptarë nga trojet e okupuara nga
Serbia e Maili I zi. Më 1938 u hartua Konventa Jugusllavo-turke me emigrimin e Popullatës
Muslimane nëpër trojet e Turqisë kryesisht në pjeset e Anadollit .Rreth 40.000 familje apo
200.000 mij persona emigruan drejt Turqisë.

Vala e fundit e Shpërnguljeve të shqiptarëve nga Kosova,shkaktohët nga represioni I shtet

policor ser btë ushtruar pas demonstrative të vitit 1981 dhe suprimimit të autonomis së
Kosovës nga ana e Serbisë në vitin 1989 lidhur me numrin e të shpernguleve sillej prej
300.000 deri në 500.000 .

Nese kësaj shifre I shtohen edhe ata të viteve 1995/98 të bëra gjat konfliktit Serbo-shqiptarë
deri në fillim të vitit 1999 nga Kosova janë shperngulur rreth 800.000 shqiptarë nëper
shtetet e evropes Veriore, veriperendimore dhe drejt atlantikut.

Kolonizimi I trojeve shqiptare me popullat Sllave si dorm e terrorit Shtetëror Serbo-Sllav

7 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

Pas ripushtimit të kosves më 1918 , filloi program serioz I zbatimit të Kolonizmit. Dekreti I
shpallur për ,Masat Paraprake për reform agrare “ I shkurtit të vitit 1919 ku parashihej
shthurrja e pronave të mëdha dhe nacionalizmi I pyjeve , ku përfshinte edhe klauzola për
dhënie të tokave për idhtarakë dhe vullnetarë Serbë. Ndërsa dekret ligji për kolonizmi të
viseve te reja I vitit 1920 përcaktonte llojin e tokës që mund tju dhurohej Kolonëve.
Kolonizimin e stimulonte ky akt, përmes beneficioneve dhe privilegjeve për kolonë , ata
merrnin deri në 27 hektarë për familje kurse për familjet model deri në 60 hektarë
transportim falas deri ne vendin e ngulitjes 5-10 vjet lirim nga qdo tatim shtetërorë dhe
dhënie të kredive të shumta për ndërtim të shtëpive të reja. Edhe Ligji mbi kolonizmin I vitit
1931 ishte I ketij karakteri dhe parashihte sekuestrim te tokave shqiptare ,të cilat më vonë do
tiu faleshin kolonëve.

VRASJET MASOVIKE TË SHQIPTARËVE SI FORM E TERRORIT SHTETËROR SERBO-SLLAVË

Mënyrat e kryrjes së vrasjeve me karakter gjenocidial të pushtetit serb , I karakterizon

brutaliteti ,pandjeshmëria ,paskrupulltësia ,joselektiviteti I viktimave,torturimi fizik dhe
psikik I viktimave dhe posaqërisht Masakrimi I tyre ,qoft para gjatë apo pas kryerjes së
vepres penale.

Për periudhën tetor 1912- janar 1913 njoftim më rrënqethes ka dhën Lazër Mjeda
Argjipeshkivi Katolik I shkupit në Raportin e tij dërguar Romës me 24 janar 1913 ku
konstatoi se rreth 25.000 shqiptarë ishin të vrarë që kjo shifer pajtohej me atë të shtypit
evropian që ishte 20.000 viktima.

Ndërsa 1918/21 të rrahur 1600 persona të plaqkitur 10.500 të burgosur 22.160 dhe rreth
12.343 të vrarë. Por marrë tërsisht periudhën 1919-40 sipas shënimeve sekrete serbe janë
likuiduar 80.000 shqiptarë.Pas luftes dytë botrore 1944-1950 janë likuiduar rreth 49.000
shqiptarë . Kurse periudhen 1981-1997 sipas KMDLNJ nga ana e Policisë Serbe janë vrarë 221
shqipatë. Kurse vetem më 1998 sipas këtij këshilli janë vrarë 1934 shqiptarë dhe masakruar
si dhe 799 persona të zhdukur kurse më 1999 KMDLNJ KA EVIDENTUAR RRETH 6691 PERSONA
TË VRARË E MASAKRUAR 860 FEMRA ,550 FËMIJ DHE 1312 PLEQË . Pork y numer mund të jet
edhe mbi 7000 pasi që shum të zhdukur gjatë luftes mund edhe të jenë ekzekutuar . Rreth
103 ushtarë shqiptarë jan vrar gjat viteve 1981-92.

Vraset e shqiptarëve të vrarë gjat periudhës 1877-78 I karakterizojnë përshkrimet e kësaj

natyre: ‘” Ata masakruan popullësin shqiptare në masë , pa marrë parasysh moshën ,gjininë ,
u vinin zjarrin shtëpive dhe asgjësonin gjithqka.

Numri I masakrave të kryera gjat konfliktit të fundit ishte I madh por do theksojm vetëm disa
që janë të njohura sipas lokaliteteve të tyre: Masakra e Likoshanit , Pastaj e Qirezit, e
Poklekut , e Sushicës ,e Rahovecit pastaj e Gollubovcit, e obrisë e Vraniqit , e Senikut apo
masakra ndaj kampit të të zhvendosurve nga troje të ndryshme të Kosovës. etj.

8 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

Gjykimet Penalo Politike Kundër Shqiptarëve si Formë e terrorit shtetërorë Serb

SIPAS LPP potencimi dhe analizimi I gjitha shkeljeve të dispozitave në procedurë kërkon një
hapsir të gjer por do të veqojm vetëm disa prej shkeljeve që kanë qenë më të shpeshta dhe
më karakteristike në këtë procedurë , e ato janë:

1. Shkeljet e dispozitave lidhur me Paraburgimin dhe heqjen e lirisë së personave ;

2. Shkeljet e dispozitave lidhur me të drejtën e mbrojtjes në kontkat me klientin e tij;

3. Shkeljet e dispozitave lidhur me sigurimin e provave material dhe personale

4. Shkeljet e dispozitave lidhur me kërkesen për zhvillim të hetimeve dhe

5. Sgkeljet e dispozitave te LPP s ëish RSFJ lidhur me Çështje të tjera procedural.

TORTURIMI I SHQIPTARËVE SI FORM E TERRORIT SHTETËROR SERBO SLLAVË

Konventa kundër torturës me termin “TORTURË” nënkupton qdo veprim me antë të cilit një
personi I jan shkaktuar me dashje dhembje ose vuajtje të rënda fizike e psikike me qëllim
që të mirret nga ai apo tjertri një informacion ose pohim , për ta ndëshkuar për një veper të
cilen ai e ka kryer apo dyshohet se e ka kryer për ta friksuar dhe për të shkaktuar presion
mbi të.

Torturën mbi shqiptarët e ka ushtruar organet shtetërore Serbe.Tortura ndaj të pandehurve

shqiptarë për vepra penale politike ka pasur qëllim :

1. Sigurimin e ndonjë informate ap mendimi të fshehtë me tëcilin ai akuzon vetveten.Që

ishte hipokrizi pasi që këta persona pas arrestimin e kan ditur se do të dënohen .

2. Autoritet serbe gjatë ushtrimit të torturës kanë përdoren metoden staliniste ku psh
ka shtreguar një fëmij 10 vjeqar të pranonte se që nga mosha 7 vjeqare ishte pjesë e
një organizate fashiste

3. Pastaj shkaktimi I dhembjeve te përkohshme e intensive me qëllim të ndërprerjes së

aktivitetit politik;

4. Shkaktimin e pasojave të përhershme për trupin dhe shëndetin e viktimës me qëllim

mos angazhimi në aktivitet politk, ;etj.

Torturat më barbare jan ushtruar gjatë periudhës 1981-1998 ku kishin vdekur 37

persona.Varsisht se qka I cënohet viktimës me torturë kemi dy lloje metodash të torturës:

1. Metoda më e shpeshtë është rrahja sistematike si llojë I torturës që quhet FALLANGA,

kur viktima rrahet me shkopinjë ,shufra ose tela në shputat e këmbeve ku viktima
osht e zbathur ose me këpuc ;
2. Metoda tjetër është privimi nga ndijimit shqisore tinguj ,drita nga gjumi ose
kontaktet me njerz.
3. Metoda tjetër është edhe Metoda elektrike(Pikana) , pra tortura e shkaktuar me
elektroshok ku viktima si pasoj mund ta kafshoj gjuhën ose pjesët e brendëshme të
faqeve e buzët.

9 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

4. Tortura Seksuale e shkaktuar direkt në Organet gjenitale që është zbatuar ndaj

shumë të akuzuarve kosovarë në proceset politike. Dhe
5. Tortura e Mbytjes, ku koka e viktimës zhytet deri në reflekset e trupit që shkaktojnë
thithjen e ujit .
Përveq metodave fizike Policia Serbo-sllave ka përdorur edhe torturat psikologjike në
formën e saj diverse:

1. Metoda e lodhjes sistematike të të torturuarit duke shkurtuar kohen e gjumit apo

pushimit;

2. Metod tjetër është gënjeshtra më infektim të sëmundjes së pashërueshme

3. Kërcnimi për vrasje dhe dhunim të antarëve të familjes së viktimes si dhe metod
tjetër

4. Është edhe metoda ë lëshuarjes së zërave trishtues apo të personave që jan torturuar
më parë me zërat e tyre .

6.TERRORI SHTETËROR SERBO-SLLAV KUNDËR SHQIPTARËVE NË SFERA TË NDRYSHME TË JETËS

Lidhur me këtë qështje kemi psh. Menjëher pas okupimit në rajonin e gjakovës Malazezët
konvertuan rreth 1200 shqiptarë të fesë katolike në ritin ortodoks të lindjes , kurse në
rajonin e pejës ishin bër konvertimi I 20 fshatrave. Pastaj qështje tjëtër është ndryshimi I
mbiemrave me shtimin e prefiksave sllavë “VIQ “ SKI “ DHE OV “ . Fushatë e egër e serbo-
sllavëve është shfaqur edhe kundër Arsimit shqip ku psh më 1991/92 policia u a ndaloi
nxësve shqiptarë hyrjen në shkolla …. Pastaj qështje tjera janë varfërimi që të bëhet si
thyerje shpirtërore ndaj tyre , Shpronsimi I tokave të shqiptare rreth 400.000 hektarë në
vitet 1913-38 duke u kaluar kolonëve sllavë . Masë tjëtër është gjobitja e shqiptarëve në
procedurë administrative , Dëbimi me dhunë nga punu në sektorin shoqëroro-shtetërorë.
Numri I madhë I këtyre masave arsyetohej dhe rregullohëj më ligje të ndryshme që nxireshin
vëtëm për diskriminimin e shqiptarëve .

KAPITULLI I GJASHTË

PJESA E POSAÇME E KRIMEVE TË AKTEVE TERRORISTE

Qështjet që kanë të bëjnë me objektin dhe subjektin e akteve terroriste , karakteristikat e

kryerësve dhe format e organizimit të tyre do shqyrtohen sipas kësaj renditje :

1. Objekti I krimeve te akteve terroriste

2. Subjekti I veprimit të akteve terroriste

3. Karakteristika e kryerësve të akteve terroriste dhe

4. Organizimi dhe struktura e brendëshme e organizatave terroriste.

OBJEKTI I KRIMEVE TE AKTEVE TERRORISTE (OBJEKTI MBROJTËS)

Objekt janë mardhëniet juridike të vendosura për sigurinë e jetës e të shëndetit të

njerzve ,të liris personale(objekt janë personalitetet politke ,funksionar ekonomik

10 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

ministra ,gjeneral etj),mjeteve të udhtimit( jan kryesisht anijet dhe aeroplanët) ,të rendit
publik të mbrojtura me legjislacion penal.

Sipas eksperteve amerikanë nuk ka objekt I cili në menyr ideale do të mbrohej dhe nuk ka
shtet që është I sigurt nga terroristët.

SUBJEKTI I VEPRIMIT TË AKTEVE TERRORISTE

Subjekt mund të jetë qdo person që ka mbushur moshën për përgjegjësi penale dhe që është
I përgjgjshëm penalisht.Kryerësi aktin e kryen gjithmon me dashje dhe me qëllim që të
shkaktoj frikë dhe ndjenjë të pasigurisë tek të tjerët.Motivi është element shumë I
rëndësishëm sepse e ndryshon objektin mbrojtës.Vrasësi politik dallon vrasësi ordinar për
nga motive I vrasjes së tyre.

Karakteristikat e Akteve terroriste

Sipas portretit të gjeneralizuar I sterotipit të terroristit ku me ndihmën e kompiuterit ka

shpallur dhe përpiluar policia locale e një krahine gjermane në kohen e gjuetisë së Baader
Meinhof-it janë këto karakteristika: Mosha mes 20-34 vjeqare, veshje conservative dhe
elegante, ndryshimi I pamjes me peruka apo diqka tjetër, Banesa I marrin në
periferi ,insistojn në garah, ndrrojnë bravat nuk kan musafir por nëse kan më shum gjatë
natës dalin nga banesa në interval të ndryshme kohore ,nuk vendosin emer në banes ,nuk
marrin posta , paguaj qiranë për disa muaj ,musafirët nuk I kyqin dritat në shkallë ,dhe ziles I
bien në takt të caktuar ,ndërsa automobilat I kan nga vendet e ndryshme të gjermanisë të
regjistruara. Terroristet e vendeve tjera perafersisht janë nga mosha 22-25 vjeqare.

Mosha mesatare e grupit Tupamoru është 24 vjeq , në brazil e Argjentin 23-24 vjeq, spanjë
iran, turqi irlandë veriore 24 vjeq , Japoni armata e kuqe 28 vjet Palestin 29 vjet gjermani
31.3 vjeq urguaj e itali 35-40 vjeq që I bjen se janë shumë më të moshuar apo dallon nga
prototipi I autoriteteve gjermane. ATA DALLOJNË mes veti edhe nga prejardhja sociale
kryeshit nga shtresat e mesme dhe shtresa e larte por ka edhe nga ato të klasës
puntore .Kurse sa I përket arsimimit disa prej terroristeve janë student , disa me shkollim të
larte . Sipas një studimi I viteve 1970-1984 rreth 29.8 % ishin puntorë, student 26.7 %
nënpunës 17.6 % si dhe mësues rreth 9.8 % është fjala në itali.

ORGANIZIMI DHE STRUKTURA E BRENDËSHME E ORGANIZATAVE TERRORISTE

SECILA ORGANIZAT KA EDHE STRUKTURËN E VET Organizative që përbëhet nga disa njësi që
emrohën me emra të ndryshëm.Numri I njësive dollon nga organizatat por dallon edhe ne vet
organizaten perkatëse gjatë ekzistimit të saj.

Grupet e vogla kanë strukturë Centrifugale me liderin në mes që u jep urdhëra njësive
qarkore.

Grupet e mëdha që instalojn hierarkinë në nivel më të lart psh brigadat e kuqe që kan
sistemin e centralizmit të lartë me organin që quhet komiteti Marta Crenaë këtë system ku
11 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

komiteti jep instruksione për degët locale e ka quajtur system pyramidal.. Ndërsa grupet
tjera jan më shum te decentralizuara ku njësitet locale marrin vendime bazike ,mbi
kohën ,mënyren dhe vendin e kryerjes së caqeve terroriste.

Organizatat tipike bashkohore kanë strukturë centrifugale që I përngjan sistemit diellorë ku

lideri është dielli ndërsa antarët e org. janë planetet ……

Zakonisht disa celula e përbëjjnë një brigadë.

Lëvizja republikane Irlandeze

Përbehet prej dy krahëve :

Krahu ushtarak dhe Krahu politik (shein feinit-provincial).

Pira ka strukturë ushtarake ku është ristrukturuar në system të celulave që nënkutpn

strukturën klasike nëntoksore që komunikojnë vetëm me udhëheqësin e përgjithshëm
qendërorë.Me këtë system një antar e njeh një anta rte celulës tjetër dhe njëkohësisht vetëm
një antar e mbanlidhjen me udhëheqësin e Piras. Kjo celul quhet Active Service Unit ASU
njesia per shqrbim aktiv.5-6 antar or mund të rritet deri në 12 antarë. Me rekrutim të
jashtzakonshëm.

ORGANIZMI DHE STRUKTURA E BRENDËSHME E ORGANIZATËS TERRORISTE “RAF”

RAF konsistonte në 4 nivele :

Niveli komandues , niveli I burgut , niveli I rezistencës dhe niveli I simpatizantëve .

Nevili komandues përbehet nga antarët e pamëshirshëm të veprimit aktiv të organizatës

terroriste .

Niveli I Burgut - përbehet nga antaret që ishin të burgosur që kishin për qëllim mbajtjen e
diciplinës dhe kohezionit nëpër burgje.

Niveli I rezistencës përbehej nga përkrahësit military të rafit që jetonin ne legalitet por që
ndihmonin nivelin komandues gjatë periudhave jo operacionale . dhe

Niveli I Simpatizantëve – përbehej nga radikalët që simpatizonin qëllimet e RAF-it port ë cilët
akoma nuk ishin të gatshëm të bënin diqka kundër ligjit.

ORGANIZIMI DHE STRUKTURA E BREDËSHME E ORGANIZATËS TERRORISTE “ETA”

Është e strukturuar nga katër formacione : Formacioni I parë përbëhet nga baskët e rinjë që
janë persona të politizuar më shum se sa moshatarët e tyre. Formacioni I dytë Komandosët
armatosur që jan persona që kryej sulme ne persona dhe pasuri t oponentëve politik .
Përkrahësit e Komandosëve të armatosur që jan grupi më I madh I eta-së këta petsona
sigurojn dhe transportojn informata sekrete lidhur me caqet. Dhe 4. Komanda e informative
eështe e obliguar që të sigurojë informata të nevojshme dhe të dobishme për kryerjen e
aksioneve psh. Duke përcjell viktimen merr informata.

12 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

ORGANIZATA TERRORISTE” SENDERO LUMINOSE” ORGANIZIMI DHE STRUKTURA E SAJ-Peru

Lima

Ndikim kryesor ka pasur themeluesi I saj dhe lideri Abimael Guzman ku ndikimin e vet e ka
ushtruar perms Drejtorit nacional dhe Komitetit qendror që se bashku kan mbikqyrur gjitha
aksione e organi… Organizata ndahet edhe ne disa komanda regjionale përgjejgës për
rekrutim të antarëve të rinjë dhe ka rol seleksionimi. Guzmani ka vepruar përmes të tjerve
vetëm pak sendarista kan pasur kontakt direkt apo e kan parë të gjallë Guzmanin. (Partia
Komuniste)1980- active….

KAPITULLI I SHTATË

ZBULIMI I AKTEVE TERRORISTE

Për kryerjen e detyrave me sukses lidhur me hetimin e aktëve terroriste nevoitet një
kuadër Profesional lidhur me qështjen e veprimtarisë terroriste.Ky kuadër duhët të ketë
njohuri edhe për:

- Formën e akteve terroriste;

- Mënyren dhe mjetet e kryerjes së akteve terroriste;

- Rëndësin kriminalistike dhe provuese të gjurmëve të akteve terroriste ;

- Përpunimin kriminalistik të akteve terroriste ;

- Veprimet e para hetimore dhe veprimet tjera për ndriqim të aktëve terroriste , dhe

- Marrja në pyetje e të pandehurit dhe të dëshmitarëve të aktëve terroriste.

Forma e Akteve terroriste

Për realizim të qëllimeve të veta terroristët ndërmarrin akte tërroriste të formave të

ndryshme me të cilat synojnë të godasin kundërshtarin në pika të dobëta.

Format kryesore dhe më të shpeshta të akteve terroriste janë:

1. Marrja dhe mbajtja e pengjeve ;

2. Rrëmbimi I mjeteve të udhtimit masiv ;

3. Torturimi dhe vrasja e kundërshtarëve politik përfshir edhe zhdukjen e tyre ;

4. Eksplozionet

5. Bombardimi I vendeve me civilë;

6. Shfrytëzimi I armëve të shkatrrimit në masë dhe

13 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

7. Vrasja e Civilëve

Marrja dhe mbajtja e pengjeve

“Bazuar në përvojën kolektive të 40 ish pengjeve të periudhave të ndryshme , është

konstatuar se tek ta shkaktohen qrregullimi fizike dhe psikike siq janë shtangimet e
duarve ,pagjumësia , shprehja e fantazive paranoike etj.”

Mesatarja e mbajtjës së pengjeve është 12.5 ditë edhe pse ka pasur deri në 3 muaj që janë
mbajtur. Vendet prej ku ishin marrë pengjet sipas autorit Clive Aston janë mesa vijonë : 45%
janë rrëmbyer në automjete, 36 % janë rrëmbyer në shtëpit dhe banesat , 5% në baza
ushtarake ,5 % në hotele , 5 % në universitetet dhe 4% në vendet tjera.

Në praktik krizat e rrëmbimeve dhe mbajtjeve të pengjeve përfundojn me këto epilogje:

1. Me përmbushjen e tërsishme apo të pjesërishme të kërkesave të terroristëve , nga

subjektet e caktuara dhe lirimin e pengjeve . Rasti I ambasadorit Amerikanë në Brazil
Charles Bruke ku ishte kërkuar lrimi I 15 te burgosurve politik.

2. Me Arritje të kompromisit dhe lëshimit pe nga të dy palët ,pra, kërkesat e

terroristëve nuk përmbushen por as ata nuk pësojn ndonjë te keqe , por pengjet
lirohën. Turqi ,Anija Trabzon rrëmbimi I 200 udhëtarëve (164 rus) nga ana e 6
qeqeneve ku kërkohej debllokimi I ushtarëve qeqen dhe pushimi I bombardimit të
pozicioneve qeqene që përfundoi me dorzimin e tyre autoriteteve turke me
premtimin se nuk do të iu ndodh asnjë veprim represiv atyre.

3. Me thyerjen e Plotë të terroristëve dhe duke I likuiduar fizikisht dhe duke I arrestuar
dhe liruar pengjet . Është fjala për intervenimet e sukseshme të policisë .

4. Mospërmbushja e kërkesave të terroristeve ka për pasoj vrasjen e Pengjeve .Psh,

marrja peng e politikanit spanjoll Miguel Angel Blaco nga ETA KA Përfunduar me
vrasjen e tij si pasoj e mos përmbushjes së kërkesave për lirimin e 500 të burgosurve
mbrenda 48 orësh në burgje më afër vendlindjes së të burgosurve.

Ka pasur raste Kur ETA edhe kaliruar pengjet kur janë përmbushur kërkesat rasti I
Bizismenit spanjoll Cosme Declaux ku familja kishte paguar shumën prej 6.85 milion
dollarëve .

Rrëmbimi I pengjeve zakonisht kryhet në mënyr selective , pra merren pengj ,

ambassador , diplomat ,politikanë ,antarë të familjeve të tyre etj.

Për dallim nga personat që mirren peng nga grupe terroriste , personat që mirren peng nga
shtetet nuk janë trajtuar në aspektin ndërkombëtar. Zakonisht kriminelet e vetmuar më
shpejt I përjetojnë streset emocionale .Koha e qetësimit psikik është specifike dhe e

14 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

ndryshueshme . Individi I vetëmuar qetësohet psikikisht pas kalimit të kohës prej 6-12 orësh
kurse grupi I 5-6 personave qetësohen pas 4-6 orëve.

Rrëmbimi I mjeteve të udhtimit Masiv

Si form e akteve terroriste është e ngjashme me rrëmbimin e pengjeve për të mos thën se
është e njejt , Dallimi qendron se pengjet që rrëmbehen janë pasagjerë të
aeroplaneve ,anijeve ,autobusëve ,trenave si dhe antarë të ekuipazhit të tyre.Këto mjete
atakohën me terroristët për shkak se me to udhtojnë një numër I madh I njerzve të shtresave
të ndryshme. Karakteristik e rrëmbimit të anijeve është se bëhet gjatë fluturimit apo
lundrimit apo pakë para nisjes së tyre.

Torturimi dhe vrasja e Kundërshtarëve politik

Në fillim si vrasje politike ka qen vetëm vrasja e shefit të shtetit si përfaqësues dhe bartës I
pushtetit por më vonë është zgjeruar rrethi ndaj të cilëve kryhet kjo vepër.Në të drejtën
penale romake “Crimen laesae majestatis “ është konsideruar qdo sulm në integritetin
truporë, jo vetëm të perandorit por edhe zëvendësuesit të tij.Rrethi ndaj të cilëve kryhet
kjo veper sot është I njejt me të gjitha shtetet , pra per personat që iu është besuar
ushtrimi I funksionev shtetrore.

Vendi ku kryehet atentati dallon nga rasti në rast .Ai mund të jetë në zyrën e
viktimës ,shtëpia e viktimës, rruga nga shtëpia deri në punë etj.Shumicen e rasteve viktimat e
atentatreve rrëmbehen ,torturohen ,mbahen peng mandej vriten. Disa herë viktima mund të
njoftohët apo paralajmrohët për sulmin që do ta pasojë psh . me letra ,me kërrcnime ,
tërheqje të vrejtjës etj.

Eksplozionet,Shkaktimet e zjarreve dhe të shpërthimeve

Në SHBA ai akte tërroriste mësëshumti ka forma që kryhen me eksplozione 108, shkaktime të

zjarrit 2 ,rrëmbime pengjeve 8 dhe sulme me armë 5 statistik e vitit 1997. Me eksplozione
rrezikohët dhe cënohet jeta e shumë personave ,për shkaktim të tyre përdoren bomba të
madhsive të ndryshme, por ndonjëher edhe të minave. Bazuar në 100 rastet e fundit të 5
viteve të fundit të shek.XX veqohen disa karakteristika që kanë të bëjnë me kohën ,vendin ,
viktimat dhe qështje të tjera lidhur me formën e akteve terroriste.:

- Vendi se ku është zgjehdur të kryhet varet nga qëllimi I terroristeve , si vende

kryesishte terroristet I kan zgjedhur vendet publike që të shkaktohën viktima të
mëdha në njerzë. Si aeroporte sheshe, stacione të ndryshme ,qendra
biznesi,,supermarket etj.

- Rasti dytë ka të bëj me dëshirën e terroristëve që të dëmtojnë një degë të caktuar të

ekonomisë apo ndonjë organi shtetëror apo edhe ne politikën e jashtme të shtetit
pra me eksplozionet e tyre.

- Rasti I tretë kryerja e atentateve ndaj kundërshtarëve politikë apo edhe kundër
personalitetëve tjera publike .Ndaj ministrave , Ushtarakëve etj. Bombat dhe mjetet

15 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

tjera eksplozuese vendosen në valigje ose ,kantinjerë të mbeturinave , makina ,

kamionë , autobusë , trupin e kryersve etj.

- Rasti I katërt ka të bëj me eksplozionet që dëshirohen të shkaktohet vdekja e

dhunshme e numrit të madhë të personave që kryhet gjatë ditës në mëngjes apo në
mes të ditës ,në vende publike. Eksplozionet kanë karakter kërcënues.

Bombat janë të llojllojshme dhe dallojn nga njëra tjetra psh. Kemi raste ku janë përdorur
letrat bomb me peshë 300 gr. 255 gr apo edhe 544 gr. E deri në mekanizmat eksplozues në 5
tonelata trinitrotoluol. Përveq bombës leter jan përdorur edhe autobombat , njeriu bombë si
dhe lloje tjera.

Sulmet terroriste Me shkaktimin e eksplozioneve në Nju Jork dhe Uashington Dc 11 shtatori

2001

Ky ishte sulmi më I madh I shkaktuar ndaj Amerikës apo ndaj QENDRËS TREGTARE BOTËRORE
QTB-ëtc , ku u shkatrrua ajo nga sulmi si dhe edhe pentagoni amerikanë ishte dëmtuar
seriozishtë. Menjëher pas sulmit mendohej se ishin vrarë rreth 10.000 vetave por në fakt ishin
vetëm 3000 veta. Aeroplanët e rrëmbyer me ekuipazhët e tyre ishin diku 260 persona

Përshkrimi I sulmeve terroriste të “11 Shtatorit”

Dy aeroplanët e rrëmbyer kanë depërtuar me ndërtesen e Kullave binjake dhe kanë

shkaktuar eksplozione të mëdha në QTB . Saktësishtë në orën 08:45 Aeroplani Boing 767
American Airlines Flight 11 ka depërtuar në ndërtesen veriore të QTB Që ishte nisur nga
Bostoni në drejtim të Los Angjelosit. 18 minuta më vonë 9:03 Aeroplani boing 767 American
airlines flight 175 është përplasur dhe ka depërtuar në ndërtesen jugore të QTB.Ndërtesa
është rrënuar në ora 10:29 tërsisht.

Ndërsa Aeroplani Boing757 American Airlines Flight 77 në Orën 9-40 me 66 persona në bord
ishte përplasur me ndërtesen e pentagonit në Uashington DC . Pra,qendra nga komandohet
ushtria Amerikane. Në Orën 10.00 Aeroplani tjetër Boing 757 ishte shkatërruar nga forcat
ushtarake amerikane 80 milje në lindje të Pitsburgut I ardhur nga Nju Jersi me 45 persona.
Në fund në orën 17:20 minuta ndërtesa 47 katëshe afër QTB ishte rrënuar si pasoj e
gërmadhave dhe dëmtimit nga QTB-ja.

Masat e Sigurisë që u ndërmorrën atë ditë janë :

Evakuimi I të gjitha ndërtesave qeveritare përfshir edhe Shtëpin e Bardhë;

Evakuimi I Manhatanit dhe Sjellja e gardës nacionale aty,;

Suspendimi I të gjitha fluturimeve komerciale ne SHBA deri në mësditen e ditës tjetër

16 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

Dhënia e urdhërit që të sulmohet qdo aeroplan I dyshimt në zonën ajrore të shba-së.

Dërgimi I 7 anijeve luftarake në drejtim të Nju Jorkut si dhe I dy aeroplanë bartësve për të
ndihmuar ekipet shpëtimtare.

Karakteristikat e Sulmeve terroriste të 11 shtatorit

Ato dallohën për nga :

- Mënyra e kryerjes së sulmeve--- Specifik ishte se asnjëher nuk ka ndodhur që një

aeroplan I rrëmbyer të godet ndonjë cak terrorist.

- Planifikimi professional I sulmeve terroriste---- Lidhur me të tregon krodinimi I

jashtzakonshëm I sulmeve terroriste , kjo tregon edhe koha e kryerjes të të gjitha
akteve që u kryen mbrenda një kohe shumë të shkurtër në ditën e njejtë. Si dhe
Testamenti që kishte lën shum kohë më par Muhammed ATTA , që të varrosët tek
muslimanët e mire, dhe të gjitha parat të shkojnëpër të varfërit dhe nevojtarët”.

- Kryerja e sulmeve pa tërheqje të vëmendjes dhe paparalajmrim---

- Mospërfillja totale e viktimave dhe shkaktimi I pasojave të rënda që I dalloi nga

sulmet tjera;

Shkaqet objektive-numri I të vrarve ku në fillim thuhej rreth 20.000 mij por më von doli të
ishte vetëm 3000 pasi që ka qendë e pamundur mbrenda asaj kohe të shkurtër të dihet sakt
numri I të vdekurve.

Shkaqet Subjektive-numri është stërmadhuar me qëllim të sensibilizimit të popullit amerikanë

pastaj edhe atë gjithëbotëror, në drejtim të sulmeve kundër terroriste që janë ndërmarr në
kohra të ndryshme nga SHBA-të.

Vlersohet se industria e Aviacionit kishte humbur 10 miliardë dollar amerikanë.

- ATAKIMI I SHBA-ve Me SULME TERRORISTE

Masat dhe veprimet hetimore për ndriqimin e Sulmeve terroriste të “11 Shtatorit”

Pas sulmeve qeveria Amerikane dhe subjekt tjerë nacional morrën edhe disa veprime të tjera
konkrete me qëllim të ndriqimit të këtyre sulmeve terroriste, parandalimin e sulmeve të reja
si dhe zënien dhe ndëshkimin e organizatorëve. Këto veprime janë :

- Veprimet në drejtim të spastrimit të gërmadhave nga sulmet terroriste ,zbulimit të të

mbijetuarve dhe identifikimit të kufomave – Spastrimi I gërmadhave duhej të bëhej
me kujdes të posaqëm, në mënyr që të gjendeshin gjurmët e v.p. që do ti ndihmonin
më von për lidhjen e kryersve me personat e tjerë. Pastaj Evakuimi I popullatës nga
Nju Jorku rreth 25.000 personave , nga gërmadhat e ndërtesave të rrëzuara u
nxorrën 5 persona të gjallë. Gjatë 2 javëve u bartën 115.755 tonë mbeturina ku u
transportuan rreth 100.000 kamionë të mdhenjë dhe vetëm 2-3 javët e para janë
shpenzuar 200.000 milionë dollar.

17 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

- Zhvillimi I hetimeve dhe sigurimi I provave për ndriqimin e sulmeve terroriste----Vetëm

disa orë pas sulmeve FBI ka fillluar ndjekjet dhe hetimet më të mëdha në histori të
njerzimit . Në këto hetime janë përfshirë më shumë se 4000 agjentë federal, 3000
puntorë ppërkrahës dhe më shumë se 400 puntorë teknik të kriminalistkës në
laboratore. FBI 3 dit pas sulmeve ka siguruar emrat e 19 kryersve që supozohet se I
kanë kryer sulmet dhe rrëmbyer aeroplanët. FBI dyshonte se 4 prej tyre kanë udhtuar
me dokumenta të falsifikuara ndërsa 15 prej tyre shtetas të Arabisë Saudite. Më vonë
jan gjetur gjurmët në lidhje me Muhammed Atta dhe Bin Ladenit lidhur me dërgimin
e disa parave nga një xhirolllogari e Floridës drejt bankës së emirateve arabe.

- Përforcimi I bashkpunimit të SHBA ve me shtet e tjera për sigurimin e personave

lidhur me sulmet terroriste.-Nato, BE , Rusia , Lindja e Mesme.

- Ndryshimi I Dispozitave Ligjore Lidhur me terrorizmin ===

- Bllokimi I mjeteve financiare të subjekteve që ndihmojnë dhe financojnë terroristët—

- Ushtrimi I kërkesës për dorzimin e terroristëve dhe përgaditja për luftë kundër
shteteve qëë I strehojnë personat e dyshimt për sulmet e 11 shtatorit.---Kushdo që
qendron pas sulmeve ai është armik I SHBA-ve. George Bush I vlersoi si lufta e parë e
shek. XX1. Sekretari ii shtetit Colin Poëell e cilsoi si I dyshimt kryesorë është OSAMA
Bina Laden.

- Masat e ndryshme për përforcimin e sigurisë---- kjo masë nuk u paraqit vetëm në shba
por edhe ne vende të tjera të botës.Paisjet për zbulim të bombave në Aeroportin e
Britanisë zbulimi bëhej me qen gjurmues ose me aparate të dorës që është një
analizator kimik apo shkop magjik I cili nëse përshkon mbi bagazh do të zbuloj edhe
gjurmët më të imta.

BOMBARDIMI I VENDEVE TË BANUARA ME CIVILË

Këtë form e aplikojnë organizatat e mëdha terroriste ,që kan numer të madh të antarëve
dhe disponojnë teknik bashkohore . Si tigrat tamil ,Hamasi ,Hezbollahu . Për bombardim
te ketyre vendeve shfrytëzoheshin tpat e kalibrave të ndryshëm,tankset,raketat tokë-
tokë, Mortaja e dorës, granata e dorës etj.

Shfrytëzimi I Armëve për shkatërrim në masë

Armët biologjike , kimike dhe nukleare janë armë të përshtashme për shkaktimin e
vdekjes së miera apo miliona njerzve . Përdorimi I armëve kimike është I mundshëm sepse
prodhimi I tyre bëhet me një teknologji të thjeshtë. Terrorizmi biologjik nënkupton
përdorimin e organizmave të gjallëpër të shkaktuar sëmundje apo vdekje të
njerzve ,shtazëve apo shkatërrim të bimëve.Terrorizmi nuklearë mund të kryehet me
përdorimin e bombave nukleare ,materialit fisionues si helm radioaktiv dhe sabotimin në
objekte nukleare. Organizatat terroriste jo shtetrore nuk mund ta posedojnë pasi që
nevoitet një investim I madhë dhe infrastrukturë e zhvilluar.

18 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

VRASJA E CIVILËVE

Mjetet e kryerjes së këtyre aktëve janë : ato prerëse , thikat ,sëpatat, shpatat , sharra e
dorës ,veglat e ndryshme bujqësore, benzina ,armët e zjarrit etj. Karakteristik e këtyre
aktëve është se veprojnë në grupe. Me kryerjen e aktve me armë zjarri marrin pjesë 3-10
persona kurse me mjete prerëse apo armë të ftofta jan grupe më të mëdha 30-80
persona.

Mënyrat dhe mjetet e kryerjes së Akteve Terroriste

Këto mënyra janë të shumllojta . Se qfar mënyre përdoret varet nga forma e aktit
terrorist,pastaj nga mjeti I kryerjes,bendi , koha ,objekti I atakuar,,qëllimi, planifikimet e
bëra etj. Zënia peng e Aldo Moronë politikani I lartë Italian, ku kishte pasur një efikasitet
të lartë dhe précis në këtë sulum .Ku I tërë operacioni nga takimi I parë e deri në largimin
e terroristeve me pengun e zën Monron ka zgjatur 50 seconda nga Brigada e Kuqe .

Llojet e armëve të terroristëve që gjejnë shprehje në të shumten e akteve terroriste:

1. Armët e ftofta pasi që nuk bëjnë zhurmë-Boksat e hekurit ,shufra e gomës , teli I
lidhur me dy dorza druri, gjilpëra më kokë,thikat ,brisku I rrojës etj.

2. Armët ekzotike janë armët e përdorura në mjete të jashtzakonshme ,: Lapsat me

helme , hanxharet,sharrat e ngjeshura në rryp”revolverët stilograf”,letrat apo
shkopinjt e tretur në helm, pushkët e montuara në ombrell etj.

3. Bombat dhe kurthat plasëse që janë mjete bashkohore të terroristëve.

Mjetet eksplozive janë të ndryshme dhe aktivizimi I tyre bëhet me komandim, me goditje ,
me flakë ,elektrike ,mekanike , me telekomandim në frekuaenca të caktuara etj.

Element kryesorë të bombës janë Acidi Sulforik dhe nitric, urea, pjesa përbërse fertilizer.
Eksplozivët e lartë më të shpesht janë : Acidi nitric, TNT-Trintrotolueni, dinamiti kombinim I
disa elementeve kimike, eksplozivët plastik etj. Eksploziv të ultë janë : Baroti, baroti I zi,
Baroti pa tym, etj.

Përveq mjeteve eksplozuese nevoiten edhe fitilat ndezës: Fitilat ngadalndezës, fitilat kimik,
fitilat elektrik, fitilat elektronik, fitilat me radio dhe teledirigjim, fitilat mekanik etj.

Ndër bombat me të njohura sipas emërtimit janë :

a) Automobili bombë ,

b) Pakot bombë ,

c) Minat e befasis me tërhekje

d) Kurthat tymtare

e) Bombat e lidhura me dorëzen e derës

f) Stilografët

19 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

g) Kurthat në llampa dhe qirinjë,

h) Kurtha në cigare dhe llulla

i) Kurtha eksploduese në instalime të toaletit

j) Kurtha në telefon etj.

4. Armët e zjarrit të terroristëve ndahen në armë me tyt të gjat dhe armë me tyt të
shkurtër

5. Armët e rënda automatike dhe sistemet e leta të raketave

6. Granatat e dorës Granata M 26 është granata më efikase në botë në form ylberi

shpërndahet në copza

7. Armët për shkatrrim masiv : Armët kimike , Biologjike dhe Armët nukleare

Terroristët këto armë mund ti sigurojnë nga burime të ndryshme :

1. Duke I blerë apo vjedhur materialet ;

2. Duke iu rarë në dorë monicioni I mbetur nga lufta e dytë botërore; dhe

3. Duke u fornizuar nga shtetet sponzore të terrorizmit.

RËNDËSIA KRIMINALISTIKE DHE PROVUESE E GJURMËVE TË AKTEVE TERRORISTE

Gjurmët janë ndryshime të dukshme dhe të padukshme të cilat me veprim fizik I ka shkaktuar
njeriu , kafsha apo ndonjë lëndë tjetër me rastin e kryerjes së veprës penale . Çdo veprim I
njeriut por edhe kryerja e v.p. lë gjurmë.Asnjë kryerës edhe ai që mendon ta kryej në mënyr
të përkryer nuk do të mund të mos lëj gjurmë. Locardi ka thën se janë : dëshmitarët e vetëm
që nuk gënjejn kurrë: .

Vetëm një numër I vogël I gjurmëve shpien drejtpërdrejt tek kryerësi I v.p. por shum të tjea
shpien në drejtim të tij. Gjithnjë duhët pasur në mendje se duhet bërë sigurimi maksimal I
mbledhjës së provave.

Përpunimi kriminalistik I aktëve terroriste

Me përpunim kriminalistik të aktëve terroriste nënkuptohet tërsia e masave dhe veprimeve

operative-taktike dhe teknike si dhe të veprimeve hetimore të planifikuara dhe të sistemuara
të cilat I ndërmerr policia me qëllim të zbulimit dhe sqarimit të aktit terrorist. Elementet e
rëndësishme të përpunimit kriminalistik janë: Planifikimi, rrespektimi I parimeve të taktikës,
masat operative-taktike që do të zbatohën etj.

Me përpunim kriminalistik kërkohet përgjigjëja në pyetjet e arta të kriminalistikës ,Pikrisht

skema e zbulimit dhe ndriqimit duhet përpunuar nga pyetjet e arta.
20 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

Veprimtaria operative lidhur me aktet terroriste për nga përmbajtja e vet konsiston në :

a) Ndërmarrjen e masave për zbulim të aktit terrorist;

b) Ndërmarrjen e masave për gjetjen e kryerësve të a.t.

c) Mbledhjen e të gjitha informative që do të shfrytëzoheshin në procedurë penale.

Sistemi I masave operative-taktike është jashtzakonisht I pershtatshëm për:

- Vërtetimin e lidhjeve të caktuara të kryerësit të aktit terrorist;

- Zbulimin e bashkëkryerësve dhe veprave të tjera penale që kanë lidhje me a.terrorist;

- Gjetjen e sendeve që në p.p do të shërbejnë si provë;

- Vërtetimin e rrethanave që ikanë mundësuar dhe iu janë përshtatur kryerjes së a.t. ;

- Të vrejturit me kohë dhe zënien e kryerësit të aktit. T. dhe bashkpuntorëve të tij.

Veprimet e para hetimore në ndriqimin e aktëve terroriste

Forma e aktit terrorist , në një mënyr e përcakton pamjen e vendit të ngjarjës si dhe kryerjen
e kqyrjes së tij ,që paraqet njërin prej veprimeve procedural me të rëndësishëm. Nga detyrat
e para të kqyrjes së vendit të ngjarjës janë : ,Gjetja mbledhja dhe fiksimi I të gjitha
gjurmëve dhe sedeve të veprës penale. Kqyerja e vendit të ngjarjës zhvillohet nëpër disa
faza.Shumica e autorive I ndajnë në 3 faza. Kurse autori Polak SKIBA mendon se ky veprim
hetimor zhvillohet nëpër këto etapa:

1. Etapa përgaditore

2. Etapa hyrëse

3. Etapa statike(identifikuese)

4. Etapa Dinamike(këqyrja detajuese) ;

5. Etapa kontrolluese dhe

6. Etapa finale.

MARRJA NË PYETJE E TË PANDEHURVE DHE DËSHMITARËVE TË AKTËVE TERRORISTE

Pyetja është veprimi hetimor dhe gjyqësor ku organi procedures drejtpërdrejt merr thënie
që kan rëndësi në zgjidhjen e qështjes nga dëshmitsri, I dëmtuari dhe I pandehuri.

21 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

Marrja në pyetje është veprim shum më kompleks sesa dëgjimi I thjeshtë I personit.Detyra
kryesore e marrjës në pyetje është hetimi I të vërtetës objektive për aktin terrorist.

Për të pasur sukses në marrjën në pyetje , organi procedures duhët :

1. Të njohë mirë materialet e qështjës dhe rrethanat e v.p. dhe të zotëroj mir
materialin që ka në dorë,;

2. Të jetë I vëmendshëm dhe I mpreht ndaj argumenteve ,kundërshtimeve dhe

arsyetimeve të të pandehurit.

3. Të jetë I qetë , gjakftoft, të veprojë pa u ngutur, të kuptoj se qfar paraqet njeriu që

ndodhet pranë tij etj.

Sipas Profesor Begejes pyetja e të pandehurit dhe dëshmitarit kalon nëpër 3 faza: Marrja e të
dhënave mbi identitetin e tij , të dëgjuarit e tregimit të lir dhe të drejtuarit e pyetjeve dhe
të dgjuarit e përgjegjëjeve. Objekt I dshmisë është lidhja e personit të caktuar me aktin
terroris, I cili është kryer në të kaluarën, respektivisht ,veprimtarinë kriminale të tërsishme
apo të pjesërishme të personit të caktuar .

Nëse vrehet se tek dëshmitari është zbehur kujtesa ,atëher duhet shfrytëzuar masa të
ndryshme për rikthim të kujtesës së tij siq janë:

1. Dalja në vendin e ngjarjës

2. Rekonstruimi I vendit të ngjarjës

3. Ballafaqimi që shërben për vertetimin e padyshimt të identitetit të personave dhe

4. Vizatimi I skicave me dorë nga ana e dëshmitarit , me të cilin dokumentohën rrethanat

e caktuara , freskohet kujtesa dhe verifikohët saktësia e deklaratës.

KAPITULLI I TETË

LUFTIMI I TERRORIZMIT

Nëse shqyrtohet politika e SHBA-ve në luftën kundër terrorizmit atëher do të vërehet se në

këtë luftë janë të theksuar 3 rregulla të përgjithshme.:

1. E para mos bën marrveshje me terrorist dhe mos iu nënshtro kërcnimeve të tyre;

2. E dyta , trajtojë terroristët si kriminel, ndjeki me agresivitet dhe zbatoj rregullat e

ligjit më përpikri; dhe

3. E treat , ushtro presion maksimal në shtetet që I sponzorizojnë dhe I përkrahin

terroristët.

Shoqeria njerëzore do të arrinte rezultate të kënaqshme në parandalimin dhe luftimin e

terrorizimit , sikur të gjitha masat dhe veprimet e veta ti drejtojnë në :

22 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

1. Eliminimin e shkaqeve të terrorizmit

2. Parandalimin e pasojave të terrorizmit ,

3. Zbulimin ,zënien dhe ndëshikimin e kryerësve të akteve terroriste si dhe ;

4. Çështje të tjera lidhur me terrorizmin.

DISA MASA QË NDIKOJNË NË ELIMINIMIN E SHKAQEVE TË TERRORIZMIT

Për shkaqet e terrorizmit kemi folur edhe më parë por ato kemi thën se janë të karakterit
etnik, ideologjik,religjioz, racial e të tjera, që rezultojnë me mjerim dhe paknaqësi të një
grupi të caktuar të njerzve. Shkaqet mund të paramendohen dhe kuptohen si gjenerator I
spirales së dhunës. Dy janë mënyrat kryesore të veprimit në këtë drejtim:

1. Marrveshjet e ndryshme ndërmjet gjeneratorit të shkaqeve dhe përfaqësuesve të

grupeve terroriste; dhe

2. Ndërmarrja e veprimeve dhe masave të një anshme nga gjeneratori I shkaqeve ,me
qëllim të zbutjes së pasojave të tyre.

Masat dhe veprimet e njëashme mund të jenë të karakterit social, kulturor,arsimorë ,

ekonomik etj.

MASAT PËR PARANDALIMIN E PASOJAVE TË TERRORIZMIT

Me parandalim të terrorizmit duhet nënkuptuar , përforcimin e vigjilencës së subjekteve

shtetërore por edhe të atyre joshtetërore , për ti zbuluar terroristët potencial para kryerjes
së v.p. si dhe për të përforcuar sigurinë dhe mbrojtjën e personave për të cilët dyshohet se
janë shënjestër e tyre.

Në rradhën e masave të kësaj natyre përveq tjerave hyjnë edhe :

1. Infiltrimi I agjentëve policorë nëpër grupe terroriste;

2. Sigurimi I informative lidhur me terrorizëm dhe programet e shpërbilemeve ;

3. Stërvitja e ekipeve për parandalim dhe luftim të terrorizmit ;

4. Bashkpunimi ndërshtetërorë në luftën e terrorizmit ;

5. Përforcimi I sigurisë së caqeve potenciale të terroristëve dhe

6. Post blloqet policore dhe policia si faktorë në parandalimin e terrorizmit.

INFILTRIMI I AGJENTËVE POLICORË NË RRADHËT E GRUPEVE TERRORISTE

Rregulli I parë dhe më I rëndësishmi është njohja e armikut. Pra kush është nga vjen kushkon
si vepron ,qfar force ka, ku e ka dobësin ,qka synon etj. Kjo edhe është vija e parë e
mbrojtjes nga terrorizmi.Këto grupe zakonisht veprojnë në ilegalitet andaj është e vështir të
përcillen nga satelitet spiun. Si metodë më efikase ështe infiltrimi I policëve nëpër grupe
terroriste. Disa grupe për infiltrim kërkojnë të kryhen disa kushte psh vrasje të policve apo
23 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

vjedhje bankash apo edhe aktivizim bombe etj. Por në disa organizata terroriste është e
pamundur infiltrimi në ato gjermane, japoneze dhe Italiane.

SIGURIMI I INFORMATAVE LIDHUR ME AKTET TERRORIZTE DHE PROGRAMET E SHPËRBLIMEVE

Mungesa e informative të besueshme për qëllimet e terroristeve dhe caqeve eventuale te tyre
I sjell forcat anti terroriste para detyrës gati të kryer. Siguri absolute nga terrroristet nuk
ka.Mënyrat për sigurimin e infromatave janë të ndryshme do veqojm vetëm disa më
specifike:

- Me shfrytëzimin e burimeve dhe metodave të ndryshme të shërbimeve sekrete siq janë

infiltrimi apo shpërbilmet në info ,përgjimet e telefonave, leximi I postës etj.

Drejtori Amerikan I shpërblimeve I vitit 1997 Brad Smith ka potencuar se personat që kanë
bashkpunuar kundër terrorizmit iu janë paguar shpërblimet me mbi 5 milionë dollarë.

Stërvitja-(TRAJNIMI) E EKIPEVE PËR PARANDALIMIN DHE LUFTIMIN E TERRORIZMIT

Vetëm forcat e sigurimit të stervitura mirë janë në gjendje të ballafaqohen me sukses më

problemet e terrorizmit. Shum shtete kanë programe të posaqme për stërvitje të ktyre
forcave. Në këtë fush është I njohur program I SHBA ve për stërvitje dhe pajisjen e policis së
shteteve të tjera në këtë drejtim.1983-1997 nga ky program janë stervitur 19.000 persona nga
80 shtete të ndryshme. Trajnimet e këtilla janë të rëndësishme sepse sigurojnë ekzistimin e
një përpjekje unike dhe të organizuar gjithëbotërore për mposhtjen e terrorizmit.

BASHKPUNIMI NDËRSHTETËRORË NË LUFTËN KUNDËR TERRORIZMIT

Është fjala për aktet terroriste të kryera jasht kufijve shtetrorë kundër shtetasve apo
instalimeve te shteti I huaj dhe ka karakter ndërkombëtar.Ky terrrorizëm I till quhet
terrorizëm ndërkombëtar. Bashkpunimi ndërmjet shteteve mund të jetë bilateral dhe
multilateral. Bashkpunimi multilaterap zakonisht përfundon me themelimine ndonje
organizate apo institiucioni ndërkombëtar.Si bashkpunimi bilateral edhe ai multilateral mund
të jetë në disa forma:

1. Form të këmbimit të informative policia me shërbimet sekrete;

2. Në form të harmonizmit të planeve kundër a.t.

3. Në form të bashkpunimit actual kundër akteve terroriste në zbulim;

4. Në form të bashkpunimit në ndjekjen e terroristëve ;

5. Në formë të harmonizimit të ligjeve dhe akteve të tjera juridike.

TREVI ËSHTE FORMUAR NGA SHTETET ANTARE TË BE DHE disa shtete tjera zvicrra izraeli në
vitet e 70-ta . Forum tjeter kundër terrorizmit është edhe INTERPOLI ai përpunon dhe
transmeton nëk uadër të dispozitave të statutit të vet, nga informatat e ofruara nga birotë
nacionale.

24 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

Interpoli më tutje:

- Siguron ndihmën e policive të shteteve të ndryshme në suaza ligjore dhe Deklarata U

NIVERSALE mbi te drejtat e njeriut;

- Themelon dhe zhvillon tëe gjitha insitutcionet në parandalimin dhe luftimin e krimeve
ordinere.

Roli I interpolit në luftimin e terrorizmit ka qenë mjaft I kufizuar.

Evropoli agjenci evropiane e Policisë sekrete me seli në Hagë , ku oficeret e policive të

ndryshme shkëmbejnë informata dhe bashkërendojnë veprimet lidhur me problemet
gjegjëse.

Edhe pse për bashkpunim kundër terrorizmit ndërkombëtar thuhet se është në nivel të lartë
dhe e të sukseshëm por kemi edhe disa shkaqe që ndikojnë negativisht madje edhe e
komplikojnë iniciativat e organizatave të ndryshme ndërkombëtare.

- Si faktor negative lidhur me bashkpunimin është edhe mungesa e ligjeve special

kundër terrorizmit në shumicën e shteteve ,mungesa e definicioneve ligjore mbi
dhunën politike etj.

- Faktor negative në këtë bashkpunim është edhe përvoja e vogel e disa demokracive
perëndimore si dhe kontakti jo I drejtpërdrejtë me terrorizmin.

- Faktor negative është edhe mos ekzekutimi I dëshirës për sakrifikim dhe rrezikim të
mundësive komerciale.

PËRFORCIMI I CIGURSË SË CAQEVE POTENCIALE TË TERRORISTËVE DHE MJETET PËR

PARANDALIMIN E TERRORIZMIT

Në këtë luft me terrorizmin duhet pajisur edhe me mjete teknologjike dhe mjete tjera
efektive. Ku me ndihmën e këtyr mjeteve mundësohet parandalimi I sulmeve , mbrotja e
cakut , ndihma e të lënduarve etj. Andaj agjensit e ndryshme anti-terroriste por edhe vetë
shtetet shpenzojne kohë dhe burime të shumta në luften më këto akte terroriste.

Përforcimi I sigurisë së objekteve bëhet me shfrytëzimin e kamerave ,alarmeve , barrierave ,

përforcimin dhe betonimin e ndërtesaave ndaj materialeve plasëse etj.

Detektorët dhe alarmed funksionojnë mbi parime të ndryshme duke dhënë sinjale në situate
të caktuara. Ndër detektorët që vlen të veqohen janë:

1. Audio alarmed me sinjale fonike që vendosen ne vende te caktuara;

2. Detektorët e qetë me sinjalë të dërguara në qendren e sigurisë.Me senzorë mikro-valë.

3. Detktorët me rreze infra të kuqe lidhur me ngohtësin e trupit dhe I dërgojnë në

sinjalet në zyrat e sigurisë

4. Mekanizmat me rreze rentgeni dhe detektorët magnetic-rrëmbimi I aeroplanëve.

25 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

5. Detektorët e avujve dhe mbeturinave të eksplozivëve.

6. Detektorët e reve të agjentëve biologjik dhe kimik –mikrocensori SAË, Municial Mark II,
zbulon dy lloje atë nervorë dhe fshikëzorë.

7. Mjet tjetër është edhe nuhatësi kimik apo detektori I avujve që zbulon sasi të imta
kimike;

8. Kompletet për mbrojtje nga zjarri

9. Detektoret për zbulimin e rrezatimit të Joneve , rrezatimit nuclear,sistemet e

transmisionit etj.

POST-BLLOQET POLICORE DHE POLICIA SI FAKTORË NË PARANDALIMIN E TERRORIZMIT

Policia është organ shtetërorë, detyr e tyre përveq tjerave është edhe parandalimi dhe
luftimi I terrorizmit. Lidhur me këtë parandalim rol ka edhe numri I Policëve . Numri I
policëve është më I lart zakonisht në shtetet ku vepron terrorizmi me përjashtim nga ato
shtete ku nuk janë të rrezikuara nga kjo dukuri. Fakt është se pas shtimit të akteve terroriste
jan shtuar edhe numrat e antarëve të policisë.

MASAT PËR ZBULIMIN , ZËNIEN DHE NDËSHKIMIN E KRYERËSVE TË AKTEVE TERRORISTE (MASAT
REPRESIVE)

Dejli ekspresi kishte cituar ndaj një masakre të IRA “ Varreni të gjithë dhe varreni lartë” .
Për këto qështje është e rëndëshishme dhe e dobishme të shqyrtohën :

1. Masat represive kundër terroristëve dhe subjekteve që ndërmarrin këto masa;

2. Masat represive kundër shteteve përkrahëse të terrorizmit ; dhe

3. Ndikimi I politikës ndëshkimore në luftimin e terrorizmit.

MASAT REPRESIVE KUNDËR TERRORISTËVE DHE SUBJEKTEVE QË I NDËRMARRIN KËTO VEPRIME

Kundër tyre mund të mirren një numer I madh I masave, karakteristikë kryesore e terrorizmit
është se këto masa nuk ndërmirren vetëm nga policia dhe gjykata por edhe nga organet të
tjera tradicionale shtetërore, por edhe nga forcat ushtarake. Kundër tyre është e shquar edhe
përgjigjëja ushtarake apo përgjigjëja nga njësitet speciale antiterrorist apo komandosët.

MASAT REPRESIVE QË NDËRMIRREN KUNDËR SHTETEVE DHE SPONZORUESVE QË I PËRKRAHIN

DHE NDIHMOJNË TERRORISTËT

Të gjitha konvenatat anti terroriste jan të përpiluara dhe aporovuara nga mbikqyrja e OKB-së
dhe agjensive të specializuara. Por për shkaqe ideologjike dhe nacionale disa shtete jo që I

26 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

pengojnë por edhe I sponzorizojnë edhe më shum ato grupe terroriste . Sipas raportit
kundërterrorizëm I SHBA-ve I vitit 1996 sponzoruese të terrorizmit ishin këto shtete: Kuba ,
Libia, Iraku, Irani, Korea Veriore, Sudani dhe siria.Psh,Qeveria e Iranit për terrorizëm botrorë
ka sponzorizuar rreth 75 milion dollarë.

Kundër këtyre shtetev janë ndërmarrë këto masa represive:

1. Bombardimi I caqeve të caktuara; psh. Sulmet ndaj Afganistanit dhe Sudanit janë
arsyetuar më kërto fakte :

a) Disponimi I dëshmive se këto baza kan pasur lidhje me sulmet terroriste në keni dhe
Tanzani;

b) Këto grupe edhe më parë kanë ndërmarr akte terroriste ndaj shba ve psh
ambasadave…

c) Jan siguruar info se prap do të sulmohen SHBA nga këto grupe dhe

d) Se kanë kërkuar të furnizohën me armë kimike.

Sipas Schasterit ligjshmëria e forcës extra-terroriste kundër terrorizmit mund të shtrohet kur
shteti përdor forcat e veta për njërin prej këtyre qëllimeve :

A) Lirimin e personave që mbahen peng ;

B) Shkatërrimin dhe dëmtimin e bazave terroriste ;

C) Për të zënë apo vrarë terrroristët në shtetin tjetër apo

D) për të sulmuar njësitet ushtarake të shteteve të tjera që kan ndihmuar drejtpërdrejt

aktorët terroristë.

Ky autorë mendon se keto aksione mund të mirren kur mendohet se është cenuar nga këto
akte në njëren prej këtyre formave :

- Nëse shtetasit e tij apo pajisjet e tyre janë zën apo atakuar nga ana e terroristëve

- Nëse terroristet kanë përdorur dhunen në atë shtet me qëllim të friksimit të shtetit
tjetër;

- Shtet që nuk kanë qene viktima të drejtpërdrejta të viktimave porn ë emer të

mbrojtës kolektive veprojnë në emër të viktimave apo të shtetit të kërcënuar.

2. SANKSIONET E NDRYSHME EKONOMIKE,POLITIKE ,FINANCIARE QË NDËRMIRREN NDAJ

SHTETEVE DHE SPONZORUESVE QË I PËRKRAHIN DHE NDIHMOJNË TERRORISTËT

Kundër shtetev sponzoruese të terrorizmit : iraku , irani, Libia ,Sudani, shtetet e

zhvilluara ndërmarrin dhe përforcojnë sanksione të ndryshme.Kështu veprohet sepse nuk
mundet që me ato shtete gjatë ditës të proklamojnë biznes kurse gjatë natës të

27 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU
Punoi Berat Dërmaku Profesor i Lëndës Prof. Dr. Haki Demolli Shenime te Ligjeratave

themelohen fonde për përkrahjen e terroristëve. P.SH. SHBA kan aprovuar aktin mbi
sanksionet ndaj libis dhe iranit për shkakë të përkrahjes që iu kanë dhënë këto dy shtete
terroriste. Po ashtu SHBA PAS 11 shtatorit kanë këmbgulur që fondet e terroristëve psh Al-
Qaedas së Ish Bin Ladenit të bllokohen ne te gjitha rastet kur dyshohët në ato fonde .

POLITIKA NDËSHKIMORE DHE LUFTIMI I TERRORIZMIT

Shum shtete mendojn se reduktimi I shkallës së lartë të terrorizmit arrihet përmes

burgosjeve të numrit të madhh të terroristëve . Pra si masë më represive është
ndëshkimi I terrroristëve sipas atyre shteteve.Psh. Gjermania , Irlanda veriore, Italia –
dënimi me vdekje e kërkojnë në rikthim.

MASAT E KARAKTERIT TË NDRYSHËM QË NDËRMIRREN NË LUFTIMIN E TERRORIZMIT

Përveq masave të përmendura deri tashë kemi edhe masa tjera të karakterit të ndryshëm.
Është e pamundur të përmenden të gjitha por do I theksojm vetëm disa prej tyre:

Një numer I madhë I shteteve demokratike përfshir Britanin e madhe dhe Gjermanin kanë
propozuar reduktimin e dukurisë terroriste duke ndaluar shfaqjen e tyre ne public apo në
mjete të informimit. Sipas tyre nëse I ndalohet shfaqja në public ata do të kenë një motiv
më pak për të kryer akte terroriste. ËSHTË notore që mjetet e informimit public në të
shumtën e rasteve pa dashje “dërgojnë ujë në mullirin e “ terroristëve. Luftën kundër
terrorizmit e ndihmon edhe studimi shkencorë I kësaj dukurie dhe botimi I publikimeve
shkencore që kanë objekt trajtimi këtë tematikë. PUNOI: BERAT DËRMAKU –PRILL ,MAJË
2014

28 | F a q e - - - T E R R O R I Z M I P R O F. D R . H A K I D E M O L L I - - B E R A T
DERMAKU