ANG WIKA AT ANG KAHALAGAHAN NITO SA MASINING NA Hal.

Hampas Lupa - Mahirap, Hawak sa ilong – Sunudsunuran

PAGPAPAPAHAYAG * Pambansa – Mga salitang karaniwang matatagpuan sa diksyunaryo na
pinagtibay ng kagawaran ng wikang Filipino.
“Ang wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na isinasaayos Hal. Mukha, Balon
sa paraang arbitraryo upang ito ay maging daan sa pagpapabatid ng mga KALIKASAN NG WIKA
mahalagang kabatiran.” A. Kalikasang Operasyonal
-Henry Gleason * May mga elementong pang-morpolohiya at ponolohiya
* May tiyak na palabaybayin
Wika – ay tagapagpahayag ng damdamin o saloobin ng isang tao na kung saan * May angking tunog
maaari nating masalamin ang kamalayan na muna sa mabungang
* May pinagmulang angkan ng wika (Filipino mula sa angkan ng
isipan ng isang nilalang.
Polinesyo at Malayo- Austronesean Language)
* May istrukturang pangramatika
KATANGIAN NG WIKA
B. Kalikasang Pinagmulan
1. Ang wika ay patuloy na umuunlad, buhay at daynamiko
*Likha – Mga salita na binubuo ng mga dalubwika.
2. Mayaman sa pagpapakahulugan
Hal. Balarila, Panitikan
3. Nagtataglay ng mga kakanyahan gaya ng:
*Likas – Mga salitang nauukol sa pangkalikasan
* PONOLOJI * MORPOLOJI
Hal. Karagatan, Kabundukan
* SEMANTIKO * SENTAKTIKO
*Ligaw – Mga salitang mula sa ibang wika na palasak na ginagamit sa
4. May tiyak na gamit ating kapuluan.
5. May kaantasan at kalikasan Hal. Pansit (intsik) , Airport (English)

KAANTASAN NG WIKA GAMIT NG WIKA

* Balabal o Slang – Pinakamababang antas ng wika na may tunog kurapsyon
o mga salitang panlansangan.
Hal. Erap – Pare , Yosi – Sigarilyo
* Lalawiganin – Mga salitang ginagamit lamang sa isang particular na
lalawigan.
Hal. Sira (Bicol) – Isda , Utong (Ilocos) – Sitaw
* Kolokyalismo – Mga salitang pinagsama na alam gamitin ng nagsasalita.
Kadalasan ito ay wikang ingles at Filipino na karaniwang
ginagamit sa pangkaraniwang usapan.
Hal. Go tayo sa party, Magmall tayo around 3:00 o’clock
* Pampanitikan – Ito ay mga salitang mataas ang uri, matalinghaga at
karaniwang ginagamit sa mga akdang pampanitikan.
Ayon kay Cruz, Cynthia Et. Al (2007) ang wika ay may mga sumusunod na
gamit:
*Maglebel at Magtakda – nagtatalaga ng mga katawagan sa mga
bagay na nakikita. Maaaring tao , Hayop, bagay.
Hal. Hampas –lupa , Kalakian, Karomata
*Pagpapahalaga – Paglelebel batay sa uri ng tao o isang bagay o
hayop
Hal. Mahihirap, Mailap, Antigo
*Pagtatalakay Sa Mga Karanasang Hindi Pa Napagdadaanan –
Pagtataya o paghihinuha sa mga pangyayaring maaring maganap o
magaganap pa lamang.
 Hal. Pagsapit ng Delubyo , Pagbaba ng bituin Hal. Gellie De Belen - Nagseselos
*Pagtatakda Sa Mga Sinasaklaw Na Kahulugan – paglalagay ng Lucrecia Kasilag - Luka –luka
hangganan sa mga katawagan. Luz Valdez – Talo o natalo
Hal.Barung-barong - Bahay na tagpi-tagpi , Binalaki - babaeng kilos *Ilan pang halimbawa ng Gaylingo:
lalaki Bongga – Mahusay
*Nagsasaad Ng Pag-Uutos – Nagtatakda sa kapangyarihang taglay ng Eyeball – Magkita
gumagamit ng wika.
Tsinorba – Pinakita
Hal. Umalis ka sa harapan ko!
Mhin – Lalaki
Samahan mo ako mamaya.
Charing – biro, joke
*Nagbibigay Ng Kabatiran – ginagamit ang wika sa pagbabatid ng
Babu -paalam
mga mahalagang impormasyon.
Hal. Ika-21 ng Setyembre ng ideklara ng dating pangulong Marcos
ang batas military.

KAHALAGAHAN NG WIKA:
Wika ang ginagamit natin sa pakikipagtalastasan.
Sagisag ng pambansang pagkakakilanlan
Ang wika ay kaluluwa ng isang bansa at salamin ng lipunan

ANG GAYLINGO

Proseso Sa Pagbuo ng mga Gaylingo

*Sariling Likha – Bumubuo ng sariling salita upang maipahayag ang

nais sabihin.
Hal. Chika - Hindi totoo
Wiz - Wala
*Panlapi – Paggamit ng sariling panlapi sa mga salita na ang panlapi
ay hindi tinatanggap sa talaan ng mga panlapi sa balarilang Filipino.
Hal. Dyulakis - Lalaki
Dyu – Unlapi
S – Hulapi
*Paggamit Sa Mga Prominenteng Pangalan – Paggamit ng mga
pangalang kilala o sikat upang mailarawan o matawag ang isang tao.