LAYUNIN, PARAAN, SIRKUMSTANSIYA, AT KAHINATNAN NG MAKATAONG KILOS:

LAYUNIN:
Ang layunin ay tumutukoy sa panloob na kilos kung saan nakatuon ang kilos – loob. Ito rin ay tumutukoy
sa taong nagsasagawa ng kilos. Hindi ito nakikita o nalalaman ng ibang tao dahil ito ay personal sa taong
gumagawa ng kilos. Ito ang nagsisilbing pinatutunguhan ng kilos. Sa pamamagitan nito, mahuhusgahan ang
kilos kung ito ba ay mabuti o masama. Ang pamantayan ng mabuting layunin ay kung ang nagsasagawa ng
kilos ba ay gumagalang sa dignidad ng kanyang kapwa.

Halimbawa:

1. Binigyan ni Sylvia ng baon ang kanyang kaklase na walang baon sapagkat naisip niyang kumopya ng
sagot dito sa pagsusulit sa Filipino.

Layunin: Makakopya ng sagot sa pagsusulit sa Filipino.

2. Ang pandaraya sa pamamagitan ng paggamit ng kodigo upang maipasa ang pagsusulit.

Layunin: Maipasa ang pagsusulit.

PARAAN:
Ang paraan ay tumutukoy sa panlabas na kilos na nagsisilbing kasangkapan o paraan upang makamit
ang layunin. Kalakip nito, kinakailangan na obheto ang bawat kilos. Ang paraan ng kilos ay ang nararapat na
kilos dahil ang kabutihan ng panlabas na kilos ay ang nararapat na obheto nito.

Halimbawa:
1. Binigyan ni Sylvia ng baon ang kanyang kaklase na walang baon sapagkat naisip niyang kumopya ng
sagot dito sa pagsusulit sa Filipino.

Paraan: Pagbibigay ng baon sa kanyang kaklase.

2. Ang pandaraya sa pamamagitan ng paggamit ng kodigo upang maipasa ang pagsusulit.

Paraan: Pandaraya sa pamamgitan ng paggamit ng kodigo.

SIRKUMSTANSIYA:
Ang sirkumstansiya ay tumutukoy sa isang kondisyon o kalagayan ng kilos na maaring makabawas o
makadagdag sa kabutihan o kasamaan ng isang kilos.

Iba’t – Ibang Sirkumstansiya: sino, ano, saan, paano, kalian

1. Ang sino ay tumutukoy sa tao na nagsasagawa ng kilos o sa taong maaaring maapektuhan ng kilos.
2. Ang ano ay tumutukoy sa mismong kilos, gaano ito kabigat o kalaki.
3. Ang saan ay tumutukoy sa lugar kung saan ginawa ang kilos.
4. Ang paano ay tumutukoy sa paraan kung paano isinagawa ang kilos.
5. Ang kailan ay tumutukoy sa kung kailan isinagawa ang kilos.

Halimbawa:
Si Bonnie ay nagtungo sa bahay ng kanyang lola Amanda. Natuklasan niya kung saan madalas
magtago ng pera ang kanyang lola Amanda. Isang pagkakataon, pinuntahan niya ang bahay ni lola Amanda
at kinuha ang pera nito sa taguan. Samantala, naubusan ng gamut si lola Amanda para sa kanyang hika.
Kailangan niya ang kanyang pera upang makabili ng gamot ngunit wala na ito sa kanyang pinaglagyan.

Sino: Bonnie at lola Amanda

Ano: Dahil kinuha ni Bonnie ang perang itinago ni lola Amanda, hindi ito makabili ng gamot para sa
kanyang hika tuloy ay nahihirapan siyang huminga.
Saan: Sa bahay ni lola Amanda
Paano: Nagpunta siya sa bahay ni lola Amanda at kinuha ang pera sa taguan nito

Kailan: Isang pagkakataon

MAKATAONG KILOS:
Ang makataong kilos ay tumutukoy sa kilos na isinasagawa ng tao ng may kaalaman, kusa, at malaya.
Ang makataong kilos ay bunga ng kaalaman, nilapatan ng isip at kilos – loob kaya naman may kapanagutan
sa pagsasagawa nito. Karaniwang tinatawag na kilos na kinusa, niloob, o sinadya dahil isinasagawa ito ng tao
sa panahon na siya ay mapanagutan o responsable.