Pag-aalsa sa Kabite ng 1872
Naparusahan ng Garote ang mga nasangkot
kabilang ang Gomburza, habang ang iba ay
ipinatapon sa isla ng Marianas o Guam
Mga Tala sa naging Himagsikan:
Jose Montero y Vidal
Gob. Hen. Rafael Izquierdo – Kung
saan natagpuan ang kanyang ulat ng
Historyador na si John F.
Schumacker
Dr. Trinidad Hermenigildo Pardo de
Tavera
At ang Pranses na si Edmund
Plauchut
 Gomburza - Tagapagtaguyod ng
Sekularisasyon
 SEKULARISASYON – Sa
Kasaysayan ng Filipinas, ito ay
nangangahulugang Paggigiit ng
Kapangyarihan ng mga Paring
Sekular ay kapantay ng mga Paring
Regular
Mga totoong utak ng pag-aalsa:
 Maximo Inocencio
 Crisanto de los Reyes
 Enrique Paraiso
Ayon sa Tala ni Gob. Hen. Izquierdo
 Pinamunuan ni Sarhento Francisco
Lamadrid amg mutiny
 Sinugod ang Fort San Felipe Neri sa
Kabite
 Kasabay na paglusob sa Fort
Santiago sa Maynila
 Pagpatay sa lahat ng mga Espanyol
at mga Prayle
 Isa itong malawakang pag-aalsa na
naglalayong humiwalay ang
Pilipinas sa Espanya
 Napaghandaan nya ito dahil sa mga
sulat na walang lagda na
nagsusumbong sa kanya
 Pagsasabwatan ng mga katutubong
pari, katutubong abugado,
abogadillos, mestizo at mga
residente ng Kabite at Maynila
Ayon sa Tala ni Dr. Pardo de Tavera
 Nangyari ang pag-aalsa dahil sa pag-
aalis ng insentibo sa mga
manggagawa ng arsenal
 Nangyari dahil sa malupit at
mapangsiil na pamumuno ni
Izquierdo
 Ginamit lamang ang pag-aalsa sa
Kabite para maidiin ang mga Paring
Sekular
 Nagtulak sa mga Prayle na gumawa
ng marahas na pamamaraan para
manatili sa Kapangyarihan
 Pinaniwalaan ng Sentral na
pamahalaan ng Espanya ang ulat
nina Izquierdo ng walang ginawang
pag-iimbestiga
Mga ‘di nagbabagong Katotohanan sa
naging Mutiny sa Kabite
 May sama ng loob ang mga
manggagawa dahil sa pag-aalis ng
insentibo
 Nagpatupad ng mapangsiil at malupit
na pamamahala na nagtulak sa mga
manggagawa na kamuhian ang
gobyerno ng Espanya
 Hindi nagkaroon ng pag-iimbestiga
ang Sentral na Gobyerno ng Espanya
 Bilang na ang masasayang araw ng
mga Prayle noong 1872
 Ang mga katutubong pari ay
aktibong nakikilahok sa panawagan
sa Sekularisasyon na s’yang nagpain
sa kanila sa galit ng mga Prayle
 Ang mga Filipino noong mga
panahon na iyon ay aktibong
nakikilahok sa rumeresponde sa
 pinaniniwalaan nilang kawalan ng • Ebidensya ng logbook ni Francisco
Katarungan Albo
 Malaking pagkakamali sa Espanya • Ebidensya mula kay Pigafetta
ang ginawang pagbitay sa Gomburza A. Testimonya ni Pigafetta
patungkol sa naging ruta
Ang Pinagdausan ng Unang Misa B. Dalawang Katutubong Hari
 Ayon sa Tala ni Pigafetta ito ay C. Argumento sa Katangiang Pisikal
naganap noong March 31, 1521 – ng Butuan
“Easter Sunday” sa islang Pagtutugma ng Tala ni Pigafetta at Albo
pinangalanan nyang Mazaua kung • Nine and two Thids Degree North
saan may 2 Rajah na dumalo, ang latitude
Rajah ng Butuan at Mazaua • 9°40’ N – Albo
 Kinikilala na itong isang Tradisyon • 9° 56’ N - Pigafetta
sa Butuan sa llob ng 3 siglo
• Tumutugma sa katangiang Pisikal ng
 1872 Nagpatayo ng isang monument
Limasawa
Nagpatayo ng isang monument
REPUBLIC ACT NO. 2733 - AN ACT
2 Heswitang Historyador na may malaking
TO DECLARE THE SITE IN
impluwensiya sa naging sumunod na pag-
MAGALLANES, LIMASAWA ISLAND
aaral patungkol sa naging unang misa
IN THE PROVINCE OF LEYTE,
• Fr. Francisco Colin S.J. (1592-1660)
WHERE THE FIRST MASS IN THE
“Labor Evengelista” – 1663
PHILIPPINES WAS HELD AS A
NATIONAL SHRINE, TO PROVIDE
• Fr. Francisco Combes S.J.
FOR THE PRESERVATION OF
“Historia de Mindanao y Jolo” –
HISTORICAL MONUMENTS AND
1667
LANDMARKS THEREAT, AND FOR
Pagkukumpara:
OTHER PURPOSES
Parehas Binisita ni Magellan ang Butuan at
Limasawa
Collin:
Mga Primaryang Batis na Sumusuporta
Butuan  Limasawa  Cebu
sa Homonhon
Combes:
1) Primo Viaggio Intorno al Globo or the
Limasawa  Butuan  Limasawa  Cebu
First Voyage Around the world, written by
Antonio Pigaffeta;
Nagkaroon ng pagpapalit ng Opinyon
2) De Mullucis Insulis ni Maximalianus
patungkol sa naging unang misa, ito daw ay
Translvanus (Isinulat mula sa mga ulat ng
ginanap sa Limasawa, ang mga taong
mga “survivor” matapos nilang makabalik
sinisisi ay sina:
sa Espanya
• Emma Blair at James Robertson
3) Lindas da India ng isang Portugues
The Philippine Islands
historian na si Gaspar Correa
• Fr. Pablo Pastell
4) Log entries ni Francisco Albo
“Evangelica”
Outline ng Ebidensya ng Limasawa
A Hitherto Unpublished Document on the
Landing of Magellan at Homonhon
• Natagpuan ni Percy Hill (1934,
magazine)
• Natagpuan noong 1867 sa Civil
Archieves sa Calle Postigo sa
Intramuros
• Pagmamay-ari ni Gob. Hen.
Alfonsus Faxardo
• Isinalin ni Gil Piamontes de
Alazerna
Ayon sa Dokumentong A Hitherto…
• Nakita ang isla ng Zamal (Samar)
• “Watering Places of Good Sign”
• Binisita ng mga Katutubong sina
Inaroyan, Bucad, Layong at ang
Datu na si Garas-Garas
• Nagtayo ng Krus
• Nanatili ng 8 araw at umalis sa isla
noong Mar. 25
Ang Retraktasyon ni Jose Rizal
4 na Primaryang Batis sa sinasabing
Retraktasyon ni Rizal
 Testimonya ni Padre Balaguer
(Unang eye witness account)
 Cuerpo De Vigilancia (Testimonya
at Dokumento na sinulat ni Federico
Moreno)
 De la Imitacion De Cristo
 Orihinal na Kopya ng Retraktasyon
sa natagpuan sa Archdiocese
Archieves
4 na Bersyon ng Retraktasyon
• La Voz Española at Diaro de Manila
(Dec 30, 1896) Inilabas ito sa
mismong araw ng execution kay
Rizal
• Ang isang bersyo naman ay galing
kay Fr. Balaguer na ayon sa kanya ay
nakatanggap siya ng eksaktong
kopya na may pirma ni Rizal
• Ang Orihinal na Dokumento ay
natagpuan ni Fr. Manuel Garcia sa
archdiocesan archives (May 18
1935)
• El Imparcial – Inilabas noong araw
ng pagkamatay ni Rizal
Fr. Balaguer vs Orihinal na Teksto
• Ang salita ay mis cualidades sa
orihinal na kopya, sa kopya ni Fr.
Balaguer mi calidad
• Mayroong Catholica pagkatapos ng
unang Iglesia sa orihinal na kopya
• Sa kopya ni Fr. Balaguer may
salitang misma bago sa pangatlong
Iglesias na wala naman sa orihinal na
kopya
• Sa kopya ni Fr. Balaguer di
nagsisimula ang pangalawang
paragraph bago sa panglimang
pangungusap
• * Sa orihinal na kopya ay nagsimula
ang pangalawang paragraph
pagkatapos ng pangalawang
pangungusap
• * Sa orihinal na kopya mayroong
lamang na apat na comma ngunit sa
kopya ni Fr. Balaguer may labing isa
• * Magkaiba ang mga saksi sa
parehang mga kopya
Ang testimonya ng Cuerpo de Vigilancia
• Cuerpo de Vigilancia – Dokumento
ng mga Ispiyang Espanyol
• Isinulat ni Federico Moreno
• Dagdag Independent eye witness
account
• Walang Padre Balaguer na nabanggit
• Juan del Fresno at Eloy Moure (Mga
Opisyal na nabanggit sa dokumento
na siya ding mga nakapirma)
 “Most Illustrious Sir, the agent of
the Cuerpo de Vigilancia stationed
in Fort Santiago to report on the
events during the [illegible] day in
prison of the accused Jose Rizal,
informs me on this date of the
following:
 “At 7:50 yesterday morning, Jose
Rizal entered death row
accompanied by his counsel, Señor
Taviel de Andrade, and the Jesuit
priest Vilaclara. At the urgings of the
former and moments after entering,
he was served a light breakfast. At
approximately 9, the Assistant of the
Plaza, Señor Maure, asked Rizal if
he wanted anything. He replied that
at the moment he only wanted a
prayer book which was brought to
him shortly by Father March.
 “Señor Andrade left death row at 10
and Rizal spoke for a long while with
the Jesuit fathers, March and
Vilaclara, regarding religious
matters, it seems. It appears that
these two presented him with a
prepared retraction on his life and
deeds that he refused to sign. They
argued about the matter until 12:30
when Rizal ate some poached egg
and a little chicken. Afterwards he
asked to leave to write and wrote for
a long time by himself.
 “At 3 in the afternoon, Father March
entered the chapel and Rizal handed
him what he had written.
Immediately the chief of the firing
squad, Señor del Fresno and the
Assistant of the Plaza, Señor Maure,
were informed. They entered death
row and together with Rizal signed
the document that the accused had
written. It seems this was the
retraction.”
 “At 5 this morning of the 30th, the
lover of Rizal arrived at the prison
…dressed in mourning. Only the
former entered the chapel, followed
by a military chaplain whose name I
cannot ascertain. Donning his
formal clothes and aided by a soldier
of the artillery, the nuptials of Rizal
and the woman who had been his
lover were performed at the point of
death (in articulo mortis). After
embracing him she left, flooded with
tears.”
De la Imitacion de cristo – Prayer book
na binigay ni Rizal kay Josephine
Bracken kung saan may dedication ito
na: “To my dear and unhappy
wifeJosephone Bracken, December 30th
1896, Jose Rizal”
Ang Unang Sigaw ng Himagsikan
Kontrobersya:
• Lt. Olegario Diaz
opisyal ng Spanish Guardia Civil,
nangyari ang unang sigawsa Balintawak
noong August 25, 1896
• Santiago alvarez
Pinuo ng magdiwang nasa kabite,
August 24, 1896 bahay toro, quezon city
• Teodoro kalaw
huling lingo ng 1896 sa kangkong
balintawak
• Teodoro Agoncillo – ayon sa
pahayag ni Pio Valenzuela
nangyari ito sa pugad lawin, august
23, 1896
• Milagros Guerrero, Emmanuel
Encarnacion and Ramon Villegas
nangyari ito sa gulod, brgy. Banlat
Quezon City

Mga Pahayag ni Pio Valenzuela:
• Sunday to Tuesday o 23 to 25 ng
August sa Balintawak (Testimonya
sa Olive Court)
• 1911- nagsimula ang meeting noong
22 August habang ang sogaw ay
nangyari noon 23 August sa bahay ni
Apolonio Samson sa Balintawak.
• 1928 to 1940 – nangyari ang unang
sigaw sa bahay ni tandang sora sa
pugad lawin (pasong tamo rd.)
• 1935 Valenzuela, Pantas at Pacheco -
“na hindi sa Balintawak nangyari
ang unang sigaw ng paghihimagsik
na kinalalagian ngayon ng bantayog,
kung di sa pook na kilala sa tawag na
Pugad Lawin.”
• 1940, research team ng Philippines
Historical Committee kasama si Pio
Valenzuela “identified the precise
spot of Pugad Lawin as part of sitio
Gulod, Banlat, Kalookan City. In
1964, the NHI’s Minutes of the
Katipunan referred to the place of
the Cry as Tandang Sora’s and not
as Juan Ramos’ house, and the date
as 23 August”
• Memoirs (1964, 1978) – Ang Unang
sigaw ay nangyari sa bahay ni juan
ramos noong august 23
Teodoro Agoncillo in Revolt of the Masses
“in the morning of August 23rd.
Considerable discussion arose whether the
revolt against the Spanish government
should be started on the 29th. Only one man
protested… But he was overruled in his
stand… Bonifacio then announced the
decision and shouted: “Brothers, it was
agreed to continue with the plan of revolt.
My brothers, do you swear to repudiate the
government that oppresses us?” And the
rebels, shouting as one man replied: “Yes,
sir!” “That being the case,” Bonifacio
added, “bring out your cedulas and tear
them to pieces to symbolize our
determination to take arms!” .. . Amidst the
ceremony, the rebels, tear-stained eyes,
shouted: “Long live the Philippines! Long
live the Katipunan!”
• 1963, Inendorso ng NHI, ipinag-utos
ni Pangulong Diosdado Macapagal
na gunitain ang unang sigaw ng
himagsikan tuwing august 23, at
kilalanin ang pugad lawin bilang
pinangyarihan nito.
• Tinanggal ang 1900 monument,
inilipat sa vinzons hall sa up
• 1962-naglagay ng marker sa pugad
lawin dahil nandoon daw ang bahay
dati ni juan ramos
30 June 1983 – binuo ang Pugad Lawin
Historical Committee sa pag uutos ni Mayor
Adelina s. Rodriguez
Findings:
• In August 1983, Pugad Lawin in
barangay Bahay Toro was inhabited
by squatter colonies.
• • The NHI believed that it was
correct in looking for the house of
Juan Ramos and not of Tandang
Sora. However, the former residence
of Juan Ramos was clearly defined.
• • There was an old dap-dap tree at
the site when the NHI conducted its
survey I 1983. Teodoro Agoncillo,
Gregorio Zaide and Pio Valenzuela
do not mention a dap-dap tree in
their books.
• • Pio Valenzuela, the main proponent
of the “Pugad Lawin” version, was
 dead by the time the committee
conducted its research.
• • Teodoro Agoncillo tried to locate
the marker installed in August 1962
by the UP Student Council.
However, was no longer extant in
1983.
• 23 August 1984 – naglagay ng
marker sa Seminary Road sa Brgy.
Toro na nasa likod ng Toro Hills
National high school, Quezon city
general hospital at San Jose seminary
road.