LIMANG DAAN

ni Marjonil M. Ladao

Mula sa simula, wika na ang nagsisilbing tulay upang magkaroon ng interaksyon

ang bawat indibiduwal sa isang komunidad. Ayon nga kay Bienvinido Lumbera, parang
hininga ang wika. Dahil ito ang ginagamit ng tao para mabuhay at makasabay sa daloy
ng paligid saan man siya naroroon kagaya ng isang tulad ko

Ako ay napabilang sa komunidad na hindi gaano kalapit sa sibilisasyon at ang

pag-unlad ay mahina dahil literal na walang kuryente at napapalibotan ng bukid ang
boung paligid. Ang tanging meron lang sa amin noon ay radyo na siyang nagsisilbing
daan upang aming malaman ang mga kaganapan sa bansa sa pamamagitan ng
pagbabalita ng mga ito sa kalawakan. Gamit ang mga wikang Sinugboanong Bisaya
ay mas yumaman ang aking kaalaman tungkol sa wikang Cebuano sa pamamagitan
ng pakikinig sa radyo araw-araw na malimit naming ginagamit sa kumunidad na aking
kinabibilangan. Dati, sobrang limitado lang ang aking kaalaman tungkol sa wika ng
bansa dahil nga ang aming lugar ay di kaagad nakasabay sa daloy ng panahon.
Naaalala ko nga dati, masaya na ako kung makapagtagalog ng kahit isang salita
lamang sapagkat sa aking pagkakaalam, mga galing Maynila lamang ang nakakagawa
ng mga ganoong bagay.

Sa aking paglaki ay dahan-dahan ding lumawak ang aking kaalaman at unti-

unti ring lumalim ang lebel ng aking kakayahan sa pag-iintindi ng mga bagay-bagay.
Sa pamamagitan ng pag-aaral at pag-usbong ng teknolohiya sa bansa ay mas naging
madali para sa akin na makaangkop sa mundong aking kinabibilangan o kahit saan
man ako naparoon dahil madali nalang para sa akin ang makakuha ng mga
mahahalagang impormasyon mula sa internet kung may gusto akong malaman. Ayon
nga sa pag-aaral, ang Teknolohiya ay isa sa pinakaimportanteng mapag-kukuhaan ng
impormasyon ng mga magaaral sa panahon ngayon (FilipinoBlog, 2019). Na isa sa
mga dahilan upang lalong yumabong ang aking kaalaman sa wika.

Dahil din sa pagtuloy ko sa aking pag-aaral at pakikihalubilo o pakikipag-usap

sa ibat-ibang taong aking mga nakakasalamuha ay dahan-dahan kong napagtanto na
marami pa pala akong dapat matututunan sa wika mula sa pagsulat, pagbigkas,
pagbaybay, pagpapantig, at ang tamang paggamit ng mga ito na siyang isa sa
pinakaimportante ng lahat.

Naging daan din ang panonood ko ng telebisyon partikular na ang telenobela,

Dokumentaryo, mga balita, at mga diskusyon sa loob ng silid-aralan upang mas lalo
ko pang mapayaman ang aking bokabolaryo at pagkatuto sa wika upang sa ganun ay
magiging malikot din ang aking imahinasyon sa paggawa ng mga akdaing
pampanitikan. Ayon nga kay Ponciano Penida, Ang Wika ang kasangkapan ng isang
manunulat sa paglikha ng kanyang sining. Karaniwa'y di totoong mahalaga kung ano
man ang wikang iyon. Ang higit na mahalaga'y kung paano ginagamit ng maguni-
guning manunulat ang wikang kasangkapan. Katunayan, may mga literaturang
nailimbag mula sa iba’t-ibang rehiyon ng bansa na nagtataglay ng mga iba’t-ibang
tradisyon at kulturang Pinoy dahil sa Wika na naging daan din upang mas mapadali at
maging mabisa ang pagtuturo ng wika sa bawat indibiduwal partikular na sa mga mag-
aaral sa pamamagitan ng Limang Makrong Kasanayan.

Sa pag-ikot ng panahon at dahil na rin sa Globalisasyon ay mas umunlad at

patuloy na nagbabago ang wika hanggang sa umangkop ito sa pangkalahatan. Bunga
na rin sa malikot na pag-iisip ng iilan ay mas marami pang wika ang napauso mula sa
kanilang mga nabasa, napanood, at narinig. Mas dumami rin ang mga wikang hiram
o wikang banyaga na tinumbasan ng pagbabaybay sa wikang Filipino at mga wikang
palasak na ginagamit sa agham.

Kaya, ang Limang Makrong kasanayan (Pakikinig, Panonood, Pagsasalita,

Pagbasa, at Pagsulat) ay ang mga mabisang paraan sa pagkatuto at pagtuklas ng mga
bagong kaalaman lalo na sa pagpapaintindi na ang wikang Filipino ay umuunlad at
patuloy na yumayabong at hindi ito kailanman mamamatay. Aking napagtanto na ito
ay epektibong paraan upang mas maibigay o mailahad nang maayos ng mga
magtuturo ang kanilang mga tunguhin lalo na sa pagpapaintindi ng wika. Magagamit
ang mga ito upang mas lalong maintindihan ng mga mag-aaral na ang wika kailanman
ay hindi humakbang paurong kundi ito ay humakbang pasulong para makaangkop sa
daloy ng panahon. Gamit ang mga ito, mas madali para sa bawat indibiduwal na
matuto at mas mapaunlad pa ang pagkatuto ng wika. Ang lima ang naging daan ng
kaunlaran at pagkakaintindihan sa pangkalahatan.