KomReviewer 3.

Regulatori - pagkontrol o paggabay sa kilos

A. KAHALAGAHAN NG WIKA o asal ng ibang tao; hal- pagbigay ng
direksyon, paalala o babala, do's and don't's
 Instrumento ng Komunikasyon. - 4. Personal - pagpapahayag bg sariling
pangunahing kasangkapan ng tao sa damdamin o opinyon; hal- pagsulat ng liham
pagpapahayag ng damdamin at sa patnugot.
kaikaisikaisipan 5. Imahinatibo - pagpapahayag ng
imahinasyon sa malikhaing paraan; hal -
Micro Level - dalawang tao ay nagkakaunawaan
paggamit ng idyoma, tayutay, sagisag at
gamit ng epektibong paggamit ng wika.
sisimbolismo
Macro Level - Ang mga bansa ay iba-iba ang wika 6. (at 7) Heuristik - ginagamit sa paghahanap
pero nakahahanap pa rin sila ng komong wikang o paghingi ng impormasyon; kabaligtaran ng
kanilang kinakasangkapan upang magkaroon ng Impormatib - ginagamit sa pagbibigay ng
ununawunawaa impormasyon; hal - pagtatanong= heuristik,
pagsagot sa tanong=impormatib
 Nag-iingat at nagpapalaganap ng
kaalaman. - kaalaman naisasalin sa ibang Virgilio S. Almario - kung ano ang wika mo, iyon ang
saling-lahi at napakikinabangan dahil sa pagkatao mo. Sa larangang pambansa, ang wika ng
wika. bayan ay ang bayan... ang karanasan at kaalaman ng
 Nagbubuklod ng Bansa. - Indones = battle gumagamit na bayan.
cry = Satu Bangsa! Satu Bahasa! Satu B. MULTILINGGUWAL AT
Tuna-ir! (Isang Bansa, Wika, Inang Bayan!); MULTIKULTURAL ANG PILIPINAS
La Solidaridad; maaaring maging wika ng
McFarland (2004) - may lagpas isang daang
pang-aalipin, maaari rin itong gamitin upang
magkakaibang wika ang Pilipinas
pagbuklarin ang isang bansa sa layuning
pagpapalaya. Nolasco (2008) - mayroong humigit-kumulang 170
 Lumilinang ng Malikhaing Pag-iisip. - iba't ibang wika sa iba't ibang pulo ng pilipinas.
nagbabasa ng maikling kuwento o nobela;
Pinakalaganap na Wika sa
nanonood ng pelikula, parang nagiging totoo
Pilipinas
sa ating harapan; pinagagana niyon ang
ating imahinasyon. 1. Tagalog - 21.5 Milyon
2. Cebuano - 18.5 Milyon
B. Mga Tungkulin O GAMIT NG WIKA
3. Ilocano - 7.7 Milyon
Language is a system of communication that enables 4. Hiligaynon - 6.9 Milyon
humans to cooperate. - nagbibigay diin sa 5. Bicol - 4.5 Milyon
panlipunang tungkulin ng wika at sa katotohanang 6. Waray - 3.1 Milyon
ginagamit ng tao ang wika upang magpahayag at 7. Kapampangan - 2.3 Milyon
imanipuleyt ang mga bagay sa kanilang kapaligiran. 8. Pangasinan - 1.5 Milyon
9. Kinaray-a - 1.3 Milyon
Pitong tungkulin ng Wika:
10. Tausug - 1 Milyon
1. Interaksyonal - sosyal sa kapwa tao; hal.- 11. Maranao - 1 Milyon
Magandang umaga, Maligayang kaarawan, 12. Maguindanao - 1 Milyon
Hi/Hello, atbp. Filipino - bilang Lingua Franca ng bansa.
2. Instrumental - pagtugon sa mga
pangangailangan; hal.- business letters C. LEHITIMONG WIKA SA PILIPINAS
- ikalawang wika ng nakararaming Pilipino ang Ingles.
- lumalaganap ang wikang ingles bilang wikang
panturo sa iba't ibang bahagi ng daigdig.
- Ingles pa rin ang mas ginagamit sa sistema ng
edukasyon at print media.
- Maaari ring gamitin ang Filipino sa pamamahala at
lehistura sa Pilipinas, maging sa korte at batas, ngunit
Ingles parin ang namamayaning wika.
Bourdieu (1991) - Language and Symbolic Power;
tinutukoy niya ang lehitimong wika sa isang lipunan
bilang wikang ginagamit sa pag-unlad ng sistema ng
edukasyon at pagpapagana ng sistema ng paggawa.
Lehitimong Wika - resulta ng kompleks na prosesong
historikal, madalas ay kinakasangkutan ng matinding
tunggalian
Kakayahang Komunikatibo sa Filipino:
Kakayahang Lingguwistik
 Nauunawaan at nasasalita ang mga tunog at
mga salitang Filipino.
 Nakakagawa ng mga salita mula sa iba pang
mga salitang Filipino.
 Nakabubuo ng mga batayang pangungusap
sa Filipino.
 May kakayahan iangat ang kompleksidad ng
mga ginagamit kong pangungusap sa
Filipino tulad halimbawa ng pagbubuo ng
mga hugnayang pangungusap upang
maipakita ang relasyon ng mga ideya.
 Umaayon ang mga nabubuong
pangungusap sa gramar o balarila ng
Filipino.
Kakayahang Sosyolingguwistik
 Nalalaman kung ang mga pahayag ay
nakakapagdulot ng sama ng loob o
nagkaroon ng di-magandang dating aking
kinakausap.
 Nalalaman kung kailan magsasalita at kung
kailan naman hindi.
 Mahusay na nagagamit ang mga pagkilos at
iba pang di berbal na senyas upang
magpahayad nang walang nasasaktan ng
damdamin.
 Pinag-iisipang mabuti kung ano ang dapat
sabihin at kung papaano ko iyon sasabihin
tuwing ako ay nasasangkot sa isang
komunikatibong sitwasyon.
 Naaanalisa nang mabuti ang Kabuuang
konteksto ng Kinasasangkutan kong
talastasan. Nauunawaan ko kung hanggang
saan ang mga limitasyong pinapayagan at
gayon din, nauunawaan ang pag-iral ng mga
kasama sa naturang sitwasyon.
kakayahang Pragmatik
 Mabilis na nakikita ang mga mensaheng
hindi naihahayag sa mismong mga salita.
 Tuwing kasangkot sa isang pag uusap,
sinisikap kong maibigay ang lahat ng
impormasyong kinakailangan sa isang
malinaw at mabilis na paraan.
 Tinitiyak kong ang mga palagay ikol sa mga
kausap ay nabibigyan ng kompirmasyon
kung totoo ito o hindi.
 Sa mga pahayag na naririnig o binabasa,
sinisikap na makita ang mga palagay ng iba
pang mga kasangkot bago pa sumagot o
magbigay ng pahayag.
 Mahigpit na ikinokosidera ang katayuan ng
kausap sa kabuuan ng talastasang
kinasasangkutan
Kakayahang Diskorsal
 Nakapagpapahayag ng mahahabang
pahayag ukol sa ano mang paksang
kinakasangkutan.
 Kayang dugtungan at pahabain pa ang isang
simpleng pahayag na sinabi upang mas
malinaw ang mensaheng nais kong ipabatid.
 Kayang talakayin ang isang paksa, basta't
sapat ang aking kaalaman dito, gamit ang
wikang Filipino.
 Tinitiyak na magkaugnay ang bawat
indibidwal na pahayag upang maging
konektado ang mga tao sa isa't isa.
 Tinitiyak na lahat ng mga pahayag sa
diskurso ay nakaangkla sa isang tiyak na
paksa at hindi ito lumalayo dito.
Ludwig Wittgeinstein - Ang limitasyon ko sa wia ay
A. KAKAYAHANG LINGGUWISTIK
- Natututunan natin ng isang wika buhat sa pakikinig
at pakikisalamuha natin sa komunidad na ating
kinabibilangan. Dahilan kung bakit kahit hindi inaaral
nang pormal ng isang tao ang wika ng kanyang
komunidad ay nagagamit niya ito nang tama ayon sa
gramatika ng wikang ito.
Patinig - a, e, i, o, u; hal.- /a/: aliw, /e/: eroplano, /i/:
ilog, /o/: orihinal, /u/: ulap
Katinig - /b, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p, r, s, t, v, w, x, y,
z/
Diptonggo - mga tunog na nabubuo sa pamamagitan
ng pag-uugnay ng ng mga patinig at malapatinig na w
at y; hal. - aw,iw, ay, ey, iy, oy, uy; hal. - awtor, baliw,
aybol, eywan, kami'y, langoy, kasuy
Digrapo - sikwens ng dalwang katinig ngunit may
iisang tunog lamang; hal. - ts (tsismis, tsinelas), sh
(shabu, short)
Klaster - magkasunod na katinig sa isang pantig at
naririnig pa rin ang indibidwal na ponemang katinig;
hal - pw, py, pr, pl, tw, ty, tr, ts, kw, ky, kr, kl, bw, atbp.
; hal - pwede, pyesa, prito, plano, twalya, troso,
kwento, krus, klase, bwenas
Pares-Minimal - pinatutunayan ang pagiging hiwalay
ng mga tunog; hal. - p at b(paso: baso), t at
d(tayo:dayo); k at g(kuro:guro)
Ponemang Suprasegmental - tunog segmental ang
mga kaakibat na tunog upang lalong maintindihan
ang isang salita o pahayag.
Supasegmental na Tunog - diin, hinto at tono.
Diin - tumutukoy sa empasis ng salita o pahayag;
tulugan - pag-iwan sa kasama, tulugan - tumutukoy
sa lugar.
Hinto - maaaring mahaba o bahayagang paghinto sa
mga pahayag; hal. - Hindi ako ang pumatay!
(pagtanggi), hindi, ako ang pumatay! (pag- amin)
Tono - tumutukoy sa damdamin ng pahayag; hal -
Dumating na ang Pangulo. at Dumating na ang
Pangulo?
limitasyon ko sa mundo.
Paglalapi - paggamit ng panlapi upang makabuo ng
mga bagong salita.
a.Pag-uunlapi - nagtapos, umawit, maganda
b.Paggigitlapi - tinapos, gumanda
c.Paghuhulapi - tapusin, gandahan, baguhin
d.Paglalaping Kabilaan - nagpuntahan, pagbutihin
e.Paglalaping Laguhan - nagsumigawan
Pag-uulit - Tumutukoy ang prosesong ito sa pag-uulit
sa salita o bahagi ng salita.
a. Di-Ganap - sasayaw, uuwi, tatakbo
b. Ganap - bahay-bahayan, ang bilis-bilis, damay-
damay
c. Haluang Pag uulit - sasayaw-sayaw, pipikit-pikit,
loloko-lokohin
Setting - Saan ang pook ng pag-uusap o ugnayan ng
mga tao?
Participants - Sino-sino ang kalahok sa pag-uusap o
pakikipagtalastasan?
Ends - Ano ang pakay o layunin ng pag-uusap na ito?
Act Sequence - paano ang takbo ng usapan?
Keys - ano ang tono ng pangungusap? Pormal ba o
Di-Pormal?
Instrumentalities - Anong tsanel ang ginagamit?
Pasalita ba o Pasulat?
Norms - Ano ang paksa ng usapan? Ano ang umiiral
na panuntunan sa pagtalakay sa nasabing paksa?
Genre - Ano ang diskursong ginagamit?
Nagsasalaysay ba, nangangatuwiran, o
nakikipagtalo? Ano ang espesipikong sitwasyon ang
ginagamit?
Komunikasyong Di-Berbal - hindi gumagamit ng
salita subalit mas nakapagpapalinaw sa kahulugan ng
pahayag.
 Chronemics - Mahalaga ang oras. Ang
paggamit ng oras, kung gayon, ay maaring
kaakibat ng mensahe; hal. - nahuli sa usang
job interview = kakulangan sa disiplina.
 Proxemics - Maaaring may kahulugan din
ang espasyong inilalagay natin sa pagitan
ng ating sarili at ibang tao; hal. - jeep;
proxemic distance; maaaring
mangahulugang intimate, personal, social, o
public.
 Kinesics - maraming sinasabi ang ating
katawan; body language
 Haptics - tumutukoy sa paggamit ng sense
of touch sa pagpapahatid ng mensahe; hal. -
hawak, pindot, hablot, pisil, tapik, batok,
haplos, at hipo
 Iconics - simbolo o icons na may malinaw
na mensahe
 Colorics - ang kulay ay maaari ring
magpahiwatig ng damdamin o oryentasyon.
 Paralangguage - tumutukoy sa paraan ng
pagbigkas sa isang salita; hal. - oo
=pagsuko, pagsang-ayon, galit, kawalan ng
interes, atbp.
 Oculesics - tumutukoy ito sa paggamit ng
mata sa paghahatid ng mensahe.
 Objectics - Paggamit ito ng mga bagay sa
paghahatid ng mensahe.
 Olfactoricics - Nakatuon sa pang-amoy.
 Pictics - hindi rin maitatago ang ating
damdamin at tunay na intensyon sa ating
mukha; hal. - masaya, umiibig, malungkot,
nag-aalala, natatakot, may suliranin,
nahihirapan, atbp.
 Vocalics - paggamit ito ng tunog, liban sa
pasalitang tunog; hal. - pagsutsot sa
pagtawag ng pansin ng isang tao.