Filipino Sa Piling Larang (Akademik)

1st Quarter Examination Reviewer

s

ANG PAGSUSULAT Peck at Bukingham

- Ang pagsulat ay ekstensyon ng wika at
Ceilia Austera (2009)
karanasang natamo ng isang tao mula sa
- Isang kasanayang naglulundo ng kaisipan at
kaniyang pakikinig, pagsasalita at pagbabasa.
damdaming nais ipahayag ng tao gamit ang
pinakaepektibong midyum ng paghahatid ng Autor
mensahe, ang wika. - Maihahalintulad sa isang pintor ang isang
manunulat.
Edwin Mabilin (2012)
- Hindi biro ang gawaing pagsulat. Tulad ng isang
- isang pambihirang gawaing pisikal at mental
eskultor, ang pagsulat ay paglikha at pagbuo.
- isang pagpapahayag ng kaalamang kailanman ay
hindi maglalaho sa isipan ng mga bumasa at KATUTURAN NG PAGSUSULAT
babasa
→ Ang pagsulat ay isang pangangailangan.

Rogers (2005) → Ang pagsulat ay masistema.

- masistemang paggamit ng mga grapikong marka → Ang pagsulat ay nakadepende sa wika.

na kumakatawan sa espisipikong lingguwistikong → Arbitraryo ang mga sistema ng pagsulat.

pahayag
KAHULUGAN NG PAGSUSULAT

Xing at Jing • Ang pagsulat ay paraan upang makipag-

- isang komprehensibong kakayahan na interak ang tao at sumagot sa iba’t ibang
naglalaman ng wastong gamit, talasalitaan, diskursong pangkomunidad.
pagbubuo ng kaisipan, retorika at iba pang mga • Ang pagsulat ay isang anyo o kasanayan ng
elemento komunikasyon.
• Ang pagsulat ay isang sistema para sa isang
Badayos
komunikasyong iterpersonal na gumagamit
- Ang kakayahan sa pagsulat nang mabisa ay isang
ng simbolo.
bagay na totoong mailap para sa nakararami sa
atin maging itoý pagsulat sa unang wika o LAYUNIN NG PAGSUSULAT
pangalawang wika man
Royo (2001)

Keller ✓ Humuhubog sa damdamin at isipan ng tao

- Isang biyaya, isang pangangailangan at isang ✓ Nakikilala ng tao ang kanyang sarili

kaligayahan ng nagsasagawa nito ✓ Layunin ng pagsulat na maipabatid sa tao ang

paniniwala, kaalaman at karanasan
Donald Murray
- Isang eksplorasyon-pagtuklas ng kahulugan,
pagtuklas sa porma at ang manunulat ay
gumagawa ng pabalik-balik.
Mabilin (2012) 10. Upang makasunod sa hinihingi / rekwayrment
ng pag-aaral
✓ Personal o Ekspresibo
o layunin ng pagsulat na nakabatay sa GAMIT O PANGANGAILANGAN SA PAGSULAT
pansariling pananaw, karanasan, naiisip o
1) Wika - behikulo sa pagsasatitik ng mga
nadarama ng manunulat
kaisipan at kaalaman
o Halimbawa: sanaysay, maikling kwento,
2) Paksa – tema na magsisilbing pag-iikutan
tula, dula, awit at iba pa
ng mga ideya

✓ Panlipunan o sosyal 3) Layunin – giya o gabay sa paghabi ng mga

o layunin ng pagsulat ay makipag-ugnayan nilalaman

sa ibang tao o sa lipunang ginagalawan 4) Pamamaraan ng Pagsulat (impormatibo,

o Transaksiyonal ang ibang katawagan dito ekspresibo, naratibo, deskriptibo o

o Halimbawa: liham, balita, argumentatibo)

korespondensiya, pananaliksik, sulating 5) Kasanayang Pampag-iisip – kakayahang

panteknikal mag-analisa o magsuri ng mga datos na

KAHALAGAHAN NG PAGSUSULAT
1. Masasanay ang kakayahang mag-organisa ng
mga kaisipan at maisulat sa pamamagitan ng
obhetibong paraan.
2. Malilinang ang kasanayan sa pagsusuri ng
mga datos na kinakailangan.
3. Mahuhubog ang isipan ng mga mag-aaral sa
mapanuring pagbasa
4. Mahihikayat at mapauunlad ang kakayahan sa
matalinong paggamit ng aklatan
mahalaga o hindi
6) Kaalaman sa Wastong Pamamaraan ng
Pagsulat – sapat na kaalaman sa wika at
retorika
7) Kasanayan sa Paghabi ng Buong Sulatin
– kakayahang mailatag ang mga kaisipan
sa maayos, organisado, obhetibo at
masining na paraan
ELEMENTO NG PAGSULAT
A. Paksa

5. Magdudulot ng kasiyahan sa pagtuklas ng B. Layunin

mga bagong kaalaman at pagkakaroon ng C. Pagsasawika ng Ideya

pagkakataong makapag-ambag ng kaalaman D. Mambabasa

sa lipunan.
URI NG PAGSULAT
6. Mahuhubog ang pagpapahalaga sa paggalang
1. Malikhaing Pagsulat (Creative)
at pagkilala sa mga gawa at akda ng kanilang
➢ Pangunahing layunin na maghatid ng aliw,
pag-aaral at akademikong pagsisikap.
pumukaw ng damdamin at makaantig sa
7. Malilinang ang kasanayan sa pangangalap ng
imahinasyon at isipan ng mambabasa.
mAga impormasyon.
➢ maikling kwento, dula, tula, pelikula, teleserye,
8. Nakapagadragdag sa talion dahil sa ginawang
musika
analisis at sintesis sa mga nakuhang
impormasyon.
9. Nakapagdaragdag sa personal esteem ng
mga mag-aaral.
2. Teknikal na Pagsulat (Technical) maipahayag ang ideya bilang batayanng
➢ Layunin nitong pag-aralan ang isang proyekto o karunungan.
bumuo ng isang pag-aaral na kailangan para sa
• Ang salitang akademiko o academic ay mula
paglutas ng problema.
sa mga wikang Europeo (Pranses:
➢ Feasibility Study
academique; Medieval Latin: academicus)
noong gitnang bahagi ng ika-16 na siglo.
3. Propesyonal na Pagsulat (Professional)
Tumutukoy ito o may kaugnayan sa
➢ Sulating may kinalaman sa tiyak na larangan o
edukasyon, iskolarsyip, institusyon, o
propesyon
larangan ng pag-aaral na nagbibigay-tuon sa
➢ lesson plan, medical report
pagbasa, pagsulat at pag-aaral, kaiba sa
praktikal o teknikal na gawain.
4. Dyornalistik na Pagsulat (Journalistic)
➢ sulating may kinalaman sa pamamahayag • Sa akademiya, nalilinang ang mga kasanayan

(balita, editorial, isports) at natutuhan ang mga kaalamang kaugnay ng

larangang pinagkakadalubhasaan. Kasanayan
sa pagbasa, pakikinig, pagsasalita, panonood
5. Reperensiyal na Pagsulat (Referential)
at pagsulat ang napauunlad sa pagsasagawa
➢ Layunin ng sulating ito na bigyang-pagkilala
ng mga gawain sa larangan. Analisis,
ang mga pinagkunang kaalaman o
panunuring kritikal, pananaliksik at
impormasyon (bibliograpi, index)
eksperimentasyon ang mga isinasagawa rito.
Ginagabayan ito ng etika, pagpapahalaga,
6. Akademikong pagsulat (academic writing)
katotohanan, ebidensya at balanseng
➢ ang intelektuwal na pagsulat
pagsusuri.
➢ Nakatutulong sa pagpapataas ng kaalaman ng
isang indibidwal sa iba’t ibang larangan KAHULUGAN NG AKADEMIKONG SULATIN
➢ Ayon kay Alejo et. Al, may sinusunod na • Ito ay isang masinop at sistematikong
kumbensiyon sa sulating ito pagsulat ukol sa isang karanasang panlipunan
➢ Layunin nitong maipakita ang resulta ng na maaaring maging batayan ng marami pang
pagsisiyasat o ng pananaliksik pag-aaral na magagamit sa ikatataguyod ng
➢ Ayon kay Mabilin, lahat ng uri ng pagsulat ay lipunan.
produkto ng akademikong pagsulat
• Ang akademikong pagsulat ay
➢ Pinapataas nito ang kaalaman ng mga mag-
nangangailangan ng higit na matatas na antas
aaral sa iba’t ibang larangan bunga ng
ng mga kasanayan. Kailangang malinang at
masusing pag-aaral sa pagsisiyasat at
mapaunlad ang kritikal na pag- iisip,
pananaliksik
pagsusuri, paggawa ng sintesis at pagtataya.
AKADEMIKONG SULATIN
• Ito ay may sinusunod na partikular na
• Isang uri ng pagsulat na naglalaman ng kumbensyon. Ang layunin nito ay maipakita
mahahalagang impormasyon, taglay nito ang ang resulta ng pagsisiyasat o pananaliksik na
mataas na gamit ng pag-iisip upang ginawa.
 KAHULUGAN NG AKADEMIKONG PAGSULAT • Nararapat na maglahad ng importanteng

• Ito ay isang pagsulat na naglalayong linangin argumento.

ang mga kaalaman ng mga mag-aaral kaya ito AKADEMIKONG PAGSULAT

tinawag na intelektuwal na pagsulat. Ilan sa
• Pormal na paraan ng pagpapahayag ng mga
mga halimbawa nito ay ang tesis, term paper,
kaisipan, maipakita ang resulta ng pag-aaral o
lab report at iba pa.
pananaliksik na isinagawa. Ayon kina Alejo et
• Ang akademikong pagsulat ay al.(2005) taglay ng sulating ito ang katangiang
nangangailangan na mas mahigpit na tuntunin pormal, obhetibo, maliwanag o malinaw, may
sa pagbuo ng sulatin. Mayroon itong isang paninindigan at may pananagutan.
paksa na may magkakaugnay na mensahe.
• Ang akademikong pagsulat ay intelektuwal na
Maayos na inihahanay ang mga
pagsulat na nag-aangat sa antas ng kaalaman
pangungusap, talata at seksyon upang
ng mga mambabasa. Hindi ito opsiyon para sa
maging malinaw ang pagkakabuo ng mga
mga akademiko at propesyon. Ito ay isang
ideya at paliwanag.
pangangailangan.
AKADEMIKONG PAGSULAT O INTELEKTWAL NA
PAGSULAT MGA AKADEMIKONG SULATIN
1. ABSTRAK
• Ay isang uri ng pagsulat na kailangan ang
2. SINTESIS/BUOD
mataas na antas ng pag-iisip. May kakayahan
3. BIONOTE
siyang mangalap ng impormasyon o datos,
4. PICTORIAL ESSAY o LARAWANG SANAYSAY
mag-organisa ng mga ideya, mag-isip nang
5. LAKBAY SANAYSAY
lohikal, magpahalaga sa orihinalidad at
6. REPLEKTIBONG SANAYSAY
inobasyon, at magsuri at gumawa ng sintesis.
7. POSISYONG PAPEL
Ilan sa mga halimbawa nito ang abstrak,
8. PANUKALANG PROYEKTO
bionote, panukalang proyekto, talumpati,
9. TALUMPATI
sintesis at replektibong sanaysay o travel
10. KATITIKAN NG PULONG
essay. Madalas na ito ay nakalaan sa mga
11. AGENDA/MEMORANDUM
paksa at tanong na pinag-uusapan sa
akademikong komunidad at naglalahad ng KATANGIAN NG AKADEMIKONG SULATIN
mga importanteng argumento. 1. Pormal ang tono at wika
2. Tradisyonal na sumusunod sa mga
MAHALAGANG KONSEPTO NG AKADEMIKONG
kumbensiyon
PAGSULAT AYON KAY KAREN GOCSIK (2004)
3. Organisado
• Ginagawa ng mga iskolar at para sa mga 4. Lohikal
iskolar. 5. Hindi maligoy ang paksa
6. Gumagamit ng karaniwang salita
• Nakalaan sa mga paksa at mga tanong na
7. Hitik sa impormasyon
pinag-uusapan o interesante sa akademikong
komunidad
 KATANGIAN NG AKADEMIKONG PAGSULAT
a. Obhetibo – kinakailangang tiyak ang mga
datos na ilalahad
b. Pormal – iwasan ang paggamit ng mga
kolokyal o balbal na salita
c. Maliwanag at Organisado – Maayos na
pagkakasunod-sunod at pagkakaugnay ng
mga pangungusap
d. May Paninindigan – mabigyang
paninindigan ang paksa, hindi magandang
pabago-bago ang paksa
e. May pananagutan – bigyang pagkilala ang
mga sangguniang ginamit
GAMIT O HULWARAN SA AKADEMIKONG PAGSULAT
• Depinisyon – Pagbibigay-katuturan
konsepto o termino.
• Enumerasyon- Pag-uuri o pagpapangkat ng
mga halimbawang nabibilang sa uri o
klasipikasyon.
• Order- Pagsusunod-sunod ng
pangyayari o proseso.
• Paghahambing o Pagtatambis
Pagtatanghal ng pagkakatulad (paghambing)
o pagkakaiba (pagtambis) ng mga tao lugar,
pangyayari, konsepto, at iba pa.
• Sanhi at Bunga - Paglalahad ng mga dahilan
ng pangyayari o bagay at ang kaugnay na
epekto nito.
• Problema at Solusyon – Paglalahad ng mga
suliranin at pagbibigay ng mga posibleng
lunas sa mga ito.
• Kalakasan at Kahinaan – Paglalahad ng
positibo at negatibong katangian ng isa o higit
pang bagay, sitwasyon, o pangyayari.
MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT
• Isulat ang paksa ba malapit sa kawilihan o
interes.
• Isulat ang mga paksang may taglay kang
kaalaman o nais pang malaman
• Isaalang-alang ang maraming Teknik sa
pangangalap ng mga ideya
• Tiyakin ang target na awdyens
• Tiyakin ang layunin ng pagsulat
• Isantabi muna ang mga detalye sa unang draf.
• Paulit-ulit na basahin ang iyong isinusulat.
• Ipabasa ang isinulat sa iba at humingi ng mga
puna o mungkahi.
• Huwag matakot, magdagdag, magbawas, o
maglipat ng mga ideya sa iba;t ibang bahagi
ng sulatin.
• Kung maayos na ang lahat, iwasto ang
balarila, bokabularyo, ispeling, at bantas
sa
AKADEMIKONG SULATIN AYON SA IBA’T IBANG
ASPEKTO
1. Pormal – mga sulain na ma malinaw na daloy a
ugnayan ng pangunahing paksa at detalyadeong
pagtatalakay ng balangkas ng paksa
mga
2. Di-Pormal – mga sulatin itong Malaya ang
pagtatalakay sa paksa, magaan ang pananalita,
–
masaya at may pagkapersonal na parang
nakikipagusap lamang sa mga mambabasa
3. Kumbinasyon – malao rin ang narrating ng
malikhain at akademikong pagsulat sa bansa, lalo
na sa hanay ng ga kabataang manunulat na
nagsasagawa ng ekspirimento ng estilo nilalaman
at pormal na pagsulat.
ABSTRAK
• Ay isang uri ng lagom na karaniwang
ginagamit sa pagsulat ng mga akademikong
papel tulad ng tesis, papel na siyentipiko at
teknikal, lektyur, at mga report.
• Ito ay kadalasang bahagi ng isang tesis o
disertasyon na makikita sa unahan ng
pananaliksik pagkatapos ng title page o pahina
ng pamagat.
 • Naglalaman ng pinakabuod ng buong akdang
akademiko o ulat.
• Ayon kay Philip Koopman (1997), bagamat
ang abstrak ay maikli lamang, tinataglay ang
6. Isulat ang pinal na sipi nito
SINOPSIS O BUOD
• Ay isang uri ng lagom na kalimitang ginagamit

mahalagang element o bahagi ng sulating sa mga akdang nasa tekstong naratibo tulad

akademiko tulad ng introduksyon, mga ng kwento, salaysay, nobela, dula, parabula,

kaugnay na literatura, metodolohiya, resulta at talumpati at iba pang anyo ng panitikan.

konklusyon. • Maaaring buoin ng isang talata o higit o

• Naiiba ito sa kongklusyon sapagkat ito ay maging ng ilang pangungusap lamang.

pinakabuod ng bawat bahagi ng sulatin o ulat • Sa pagbuo ng sinopsis, mahalagang maibuod

ang nilalaman ng binasang akda gamit ang
Mga dapat tandan sa pagsulat ng abstrak:
sariling salita.
1. Lahat ng mga detalye o kaisipang ilalagay rito
• Layunin nitong maisulat ang pangunahing
ay dapat na makikita sa kabuoan ng papel.
kaisipang taglay ng akda sa pamamagitan ng
2. Iwasan ang paglalagay ng statistical figures o
pagtukoy sa pahayag ng tesis nito.
table sa abstrak sapagkat hindi ito
• Gabay na tanong sa pagbuo ng buod: Ano?
nangangailangan ng detalyadong
Kailan? Saan? Bakit? Paano?
pagpapaliwanag na magiging dahilan para
• Sa pagsulat nito, mahalagang maipakilala sa
humaba ito.
mga babasa nito ang pagbanggit sa pamagat,
3. Gumamit ng mga simple, malinaw at
may-akda at pinanggalingan.
direktang mga pangungusap.
• Iwasan ang pagbibigay ng sariling pananaw o
4. Ilahad lamang ang mga pangunahing kaisipan
paliwanag tungkol sa akda.
at hindi dapat ipaliwanag ang mga ito.
5. Higit sa lahat ay gawin itong maikli ngunit Mga dapat tandaan sa pagsulat ng sinopsis o buod

komprehensibo kung saan mauunawaan ng 1. Gumamit ng ikatlong panauhan sa pagsulat.

babasa ang pangkalahatang nilalaman at 2. Isulat ito batau sa tono ng pagkakasulat ng

nilalayon ng pag-aaral na ginawa. orihinal na sipi.

3. Kailangang mailahad o maisama ang
Mga Hakbang Sa pagsulat ng abstrak
pangunahing tauhan maging ang kanilang
1. Basahing mabuti at pag-aralan ang papel o
gampanin at suliranin na hinaharap.
akademikong sulatin na gagawan ng abstrak.
4. Gumamit ng angkop na pang-ugnay sa
2. Hanapin at isulat ang mga pangunahing
paghabi ng mga pangyayari sa kuwentong
kaisipan o ideya ng bawat bahagi ng sulatin
binubuod.
mula sa introduksyon, kaugnay na literature,
5. Tiyaking wasto ang gramatika, pagbabaybay
metodolohiya, resulta at kongklusyon.
at mga bantas na ginamit sa pagsulat.
3. Buoin gamit ang mga talata ang pangunahing
6. Huwag kalimutang isulat ang sangguniang
kaisipang taglay ng bawat bahagi ng sulatin.
ginamit kung saan hinango o kinuha ang
4. Iwasang maglagay ng mga ilustrasyon, graph,
orihinal na sipi ng akda.
table at iba pa maliban lamang kung sadyang
kinakailangan.
5. Basahing muli ang ginawang abstrak.
Mga hakbang sa pagsulat ng sinopsis/buod
1. Basahin ang buong seleksiyon o akda at
unawaing Mabuti hanggang makuha ang
buong kaisipan o paksa ng diwa nito.
2. Suriin at hanapin ang pangunahing at di
pangunahing kaisipan.
3. Habang nagbabasa magtala at kung maaari ay
magbalangkas.
4. Isulat sa sariling pabgungusap at huwag
lagyan ng sariling opinyon o kuro-kuro ang
isinusulat.
5. Ihanay ang ideya ayon sa orihinal.
6. Basahin ang unang ginawa, suriin at kung
mapaikli pa ito nang himdi mababawasan ang
kaisipan ay lalong magiging mabisa ang
isinulat na buod
BIONOTE
• Ay maituturing ding isang uri ng lagom na
ginagamit sa pagsulat ng personal profile ng
isang tao.
• Ayon kay Duenas at Sanz (2012), ito ay tala
sa buhay ng isang tao na naglalaman ng buod
ng kanyang academic career na madalas ay
makikita sa mga journal, aklat, abstrak ng mga
sulating papel, websites atbp.
• Ito ay maituturing na isang marketing tool.
Ginagamit ito upang itanghal ang mga
pagkilala at mga natamo ng indibidwal.
Mga bagay na dapat tandan sa pagsulat ng bionote
1. Sikaping nakasulat lamang ito ng maikli.
2. Magsimula sa pagbanggit ng personal na
impormasyon o detalye tungkol sa iyong
buhay.
3. Isulat ito gamit ang ikatlong panauhan upang
maging litaw na obhetibo ang pagkakasulat
nito.
4. Gawing simple ang pagkakasulat nito.
Gumamit ng mga payak na salita upang
mabilis na maunawaan.
5. Basahing ulit at muling isulat ang pinal na sipi
ng inyong bionote.
MEMORANDUM
❖ nagmula sa latin na salita “memorandumest”
na ang ibig sabihin sa inglis ay “it must be
remembered (that)”.
❖ Uri ng komunikasyon na sinusulat at
ginagamit upang maghatid ng mga mensahe
o kalatas, layunin o miting sa mga taong
kasama ng sumusulat ng tanggapan.
❖ Naaayon ito sa internal or panloob at inter-
branch.
❖ Pinakaaktibong anyo ng korespondensya.
AYON KAY WEBSTER
o Ang memorandum ay isang anyong pasulat
na maikling note na sinulat para ipaalam o
ipaalala ang isang bagay;
1. isang rekord gaya ng pangyayari upang
magamit sa hinaharap.
2. Isang impormal na komunikasyon gaya ng
pang-opisina.
3. Isang maikling pasulat na pahayag ng
pagkakasunduan ng isang kontrata o
transaksyon.
AYON KAY L. ENGLISH
• Ang memorandum ay isang inpormal na
liham o ulat o isang palibot- sulat.
AYON KAY PROF. MA. ROVILLA SUDAPRASETV
• Ang memorandum ay isang kasulatang
nagbibigay kabatiran tungkol sa gagawing
pulong o paalala tungkol sa isang mahalagang
impormasyon, Gawain, tungkulin, o utos.
AYON KAY DR. DARWIN BARGO
• Ang mga kilala at malalaking kompanya at
mga institusyon ay kalimitang gumagamit ng
mga colored stationary para sa kanilang mga
memo.
 MGA KULAY NG PAPEL o PAGSULAT NG BUOD

• Puti - kulay na ginagamit sa mga → Pangunahing aksyong nais ipagawa ng

pangkalahatang kautusan, diektiba o nagpapadala sa mambabasa.
impormasyon.
→ Nagtataglay ng mga ebidensya bilang
• Pink o rosas - kulay na ginagamit para sa pansuporta sa mga rekomendasyong
request o order na nanggagaling sa ibinibigay ng nagpapadala
purchasing department.
→ Sa isang napaikling memo,hindi na kailangan
• Dilaw o luntian - kulay na ginagamit para sa ang buod; isinasama na ito sa pagtalakay na
mga memo na nanggaling sa marketing at nasa gitnang bahagi nito.
accounting department.
HALIMBAWA NG MEMORANDUM
LAYUNIN NG MEMORANDUM

• Mapabilis ang pakikipagtalastasan sa

paraang opisyal upang mabigyan pansin
aksyon, aksyon, katugunan.

3 URI NG MEMORANDUM AYON KAY BARGO

→ Memorandum para sa Kahilingan

→ Memorandum para sa Kabatiran
→ Memorandum para sa Pagtugon

LETTERHEAD NG MEMORANDUM

• Logo
• Pangalan ng kompanya
• Lugar
• Numero ng Telepono

GAMIT NG MEMORANDUM

1. Paghingi ng impormasyon

2. Pagkompirma sa kumberasyon

3. Pag-aanunsiyo ng mga pagbabago sa mga

pulong

4. Pagbati sa kasamahan sa trabaho

5. Pagbubuod ng mga pulong

6. Pagpapadala ng mga dokumento

7. Pag-uulat sa pang araw-araw na gawain.

KATAWAN NG MEMORANDUM

o PAGSULAT NG PANIMULA

→ Ipakilala ang suliranin o isyu

→ thesis statement

→ karaniwang ¼ lamang ng bahagi ng buong

memo