Pagsulat sa Piling Larangan -Magkakaugnay ang magkakaugn

mga ay ang
Akademiya ideya ideya

 Pranses-Academie
 Latin-Academia
 Griyego-Academeia Pananaw -Obhetibo -Subhetibo
 Kinikilala at respetadong iskolar, artista at -Nakapokus sa bagay, -Sariling
siyentista. ideya at ‘facts’ opinion,
 Isulong, paunlarin, palalimin at palawakin -Nasa pangatlong pamilya,
ang kaalaman at kasanayang pangkaisipin. panauhan komunidad
-Hindi tumtukoy sa ang
 Komunidad ng mga iskolar.
tao at damdamin pagtukoy
Malikhaing Pag-iisip Hindi gumagamit ng -Tao at
pangalawang damdamin
 Pagtugon sa mga problema sa hindi panauhan ang
pangkaraniwang paraan. tinutukoy
-Una at
 Madiskarte
pangalawan
Kritikal na Pag-iisp g panauhan
ang
 Pagdedesisyon pagkasulat
 Paghahatol

Mapanuring Pag-iisip Ang Pagsulat

 Pagsasala ng impormasyong nakakalap  Ang pagsulat ay isang kasanayang

 Opinion at katotohanan. naglulundo ng kaisipan at damdaming nais
ipahayag ng tao gamit ang
Akademiko pinakaepektibong midyum ng paghahatid
ng mensahe, ang wika. Cecilia Austero et.
 Nagmula sa wikang Europeo (Pranses:
al. (2009)
Academique at Latin: Academicus)
 Nalilinang nito ang mga kakayahan nating
 Kaugnayan sa edukasyon, iskolarsyip,
makapag-isip, makalutas ng problema,
institusyon o larangan ng pag-aaral.
makapagpapahayag, makapagsunod-sunod
 Pagbasa, pagsulat at pag-aaral.
ng detalye, makasuri ng datos,
Akademisyan/Akademik - Tawag sa taong gumagawa makapagpakahulugan sa nabasang teksto,
ng gawaing aakademiko makapagpahayag ng sariling istilo,
makapagbuod ng binasang teksto,
Pinagkaiba ng Akademiko at Di-Akademiko makagawa ng tsart, grap, ilustrasyon,
talahanayan, o makasumite ng papel sa
Akademiko Di-
pananalisik. Alcaraz et. al. (2005)
Akademiko
Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat
Impormasyon Opinyon
Layunin Wika

Obserbasyon,pananali Sariling  Instrumentong ginagamit upang maipahayag

Batayan ng ksik at pagbabasa karanasan, natin sa pamamagitan ng pagsulat ang ating
Datos pamilya at ideya, karanasan at kaalaman, opinyon,
komunidad damdamin o ng kahit anong nais nating
Awdyens Isokolar, mag-aaral, Publiko iparating.
guro at akademikong  Mahalaga na malinaw at malalim ang ating
komunidad
kaalaman sa wikang gagamitin.
Organisasy -Planado ang ideya - -Hindi
on ng Ideya May pagkakasunod- malinaw ang Paksa
sunod estruktura
ang estruktura ng mga -Hindi  Malinaw kung ano ang magiging paksa o ang
pahayag kailangang tema na pag-iikutan ng mga ideyang
nakapaloob sa ating isusulat.
  Nauunawaan ang paksang susulatin upang
maging malaman at wasto ang mga dastos na
ibibigay sa mga mambaba.
Layunin
 Ito ang magsisilbing gabay sa paraan ng
pagpaparating ng mensahe at mga dastos ng
isusulat.
Pamamaraan ng Pagsulat
 Nakabatay dito ang layunin kung paano isusulat
ang akda.
 Maaaring impormatibo, naratibo, deskriptibo, o
argumentatibo ang gagamitin batay sa pakay ng
pagsulat.
Kasanayang Pampag-iisip
 Kakayahang magsuri ng mga datos na kailangan
at hindi kailangan o ang mga datos na hindi
kailangan sa ginagawang sulatin.
 Pagiging lohikal at obhektibo sa pagpapahayag
ng mga impormasyon.
Wastong Pamamaraan ng Pagsulat
 Isinasaalang-alang din ang kaalaman sa
gramatika, at ang kakayahang mailatag ang mga
kaisipan at impormasyon nang maayos at
organisado simula umpisa hanggang sa matapos
ito.
Mga Uri ng Pagsulat
Malikhaing Pagsulat (Creative Writing)
 Maghatind ng aliw o kawilihan, makapukaw ng
damdamin at makaantig ng imahinasyon sa mga
mambabasa.
 Hal. Tula, maikling kuwento, dula, nobela at
marami pang iba.
Teknikal na Pagsulat (Technical Writing)
 Pag-aralan ang isang proyekto o bumuo ng
isang pag-aaraql na kailangan para lutasin ang
isang suliranin.
 Hal. Feasibility study
Propesunal na Pagsulat (Professional Writing)
 Bigyang pansin ang paggawa ng mga sulatin o
pag-aaral tungkol sa napiling bokasyon o
propesyon ng isang tao.
 Hal. Lesson plan, pagbuo ng kurikulum, at
paggawa ng mga pagsusulit.
Dyornalistik na Pagsulat (Journalistic Writing)
 Tumutukoy sa mga isinusulat ng mga
mamamahayag tulad ng balita, editorial,
lathalain at iba pa.
Reperensyal na Pagsulat (Referential Writing)
 Bigyang pagkilala ang mga pinagkukunang
kaalaman o impormasyon sa paggawa ng mga
konseptong papel, tesis, at disertasyon.
Akademikong Pagsulat (Academic Writing)
 May sinusunod na partikulat na kumbensyon
tulad ng pagbibigay suporta sa mga ideyang
pinangangatuwiranan. Carmelito Alejo et. al.
(2005)
 Maipakita ang resulta ng pagsisiyasat o ng
ginagawang pananaliksik.
Teoryang Pangkomunikasyon ni Cummins (1979)
 Kasanayang ‘di-akademiko (Basic Interpersonal
Communication Skills)
o ordinaryo, pang-araw-araw
 Kasanayang akadeniko (Cognitive Academic
Language Proficiency)
o pang-eskuwelahan, pangkolehiyo
Cummins’ Iceberg Theory
•
Context
Embedded
Context Reduced
BICS (Basic Interpersonal Communication Skills) [TOP]
 Ordinaryo, pangp-araw-araw
CALP (Cognitive Academic Language Proficiency) [BOTTOM]
 Pang-eskwulahan, pangkolehiyo
Conversational Language (BICS)
 Batay sa mga usapan, praktikal, personal at
impormal na mga Gawain.
Academic Language (CALP)
 Pormal at Intelektuwal
Mga kadalasang binabasa sa loob ng akademiya  Punto at layunin ng paksa
 Paksang pangugusap
 Libro, manwal, artikulo, report atbp.
Pagkakasunod-sunod o Sekwensiya ng mga Ideya
Bakit kailangang magbasa ng Tekstong Akademiko?
 Maaari itong kronolohikal (Panahon) o hierarkikal
 Mapalawak at mapalalim (Ideya)
 Konsepto, impormasyon at ideya
Sanhi at Bunga
MGA HALIMBAWA NG TEKSTONG BINABASA SA AKADEMYA
 Nagagamit ito para pagbatayan ang mga ebidensya
Panitikan at katuwiran sa teksto.

 Tekstong Pampanitikan: Tula, nobela, dula, sanaysay, Pagkokompara

maikling kwento, pelikula
 Artikulo ng panunuring pampanitikan  Pagkakapareho at pagkakaiba
 Datos
Pamamahayag
 Pagpapatibay ng Katuwiran
 Artikulo Aplikasyon
 Balita, report sa radio, internet at tabloid
 Interbyu  Inuugnay nito ang paksa at mga ideya sa tunay na
 Programa nagaganap sa buhay
 Editoryal
PANGKALAHATANG KATANGIAN NG MAPANURING
 Dato sa social media
PAGSULAT SA AKADEMIYA
 Programa sa radyo at telebisyon
Layunin
Pisika
 Karaniwang pagpapaunlad o paghamon ito sa mga
 Resulta ng eksperimento
konsepto o katuwiran
 Siyentipikong report
Tono
Sining
 Impersonal ito, hindi parang nakikipag-usap lang.
 Akdang Pansining
Hindi rin ito emosyonal.
 Rebyu ng akdang pansining

Antropolohiya
Batayan ng Datos
 Case study sa isang komunidad
 Artikulo/libro ng pag-aaral sa isang pangkat-etniko  Pananaliksik at kaalamang masusing sinusuri upang
 Interbyu ng isang komunidad patunayan ang batayan ng katuwiran dito
 Obhektibong Posisyon- Batay ito sa pananaliksik.
Sikolohiya
Iniiwasan dito ang anomang pagkiling. Makikit ang
 Eksperimento s laboratory pagka-obhektibo sa paksa, organisasyon at mga
 Case study detalye.
 Siyentipikong report  Katotohanan (Fact)- kailangan ang pruweba o
ebidensiyang mapagkakatiwalaan o talagang
Lingguwistika nangyari, hindi haka-haka o gawa-gawa lamang.
 Opinyon- Batay sa sariling damdamin, karanasan at
 Analisis ng grammar paniniwala.
 Case Study
 Siyentipikong Report Balangkas ng Kaisipan (Framework) o Perspektiba

 Piniling ideya o kaisipan na gustong patunayan ng

sumulat.
ESTRUKTURA NG TEKSTONG AKADEMIKO  Ipokus ang atensiyon ng mambabasa sa ispesipikong
direksiyon o anggulo.
Deskripsyon ng Paksa
 Ginagamit ang mga datos at konsepto upang
 Depenisyon, paglilinaw at pagpapaliwanag paunlarin ang argumento.
 Simula ng teksto
Perspektiba
Problema at Solusyon
 Nagbibigay ng bagong perspektiba o solusyon sa
 Tinutukoy ang pinakatema ng teksto umiiral na problema.
  Deduktibo o mula sa pangkalahatang ideya tungo sa  Datos- estadistika, detalye,
mga detalye na magpapatunay dito ang kayarian ng impormasyon
isang mapanuring pagsulat.  Mga Testimonya- sipi, anekdota,
depinisyon, pagkokompara, sanhi
Target na Mambabasa at bunga atbp.
3. Pagbubuo
 Kritikal, mapanuri at may kaalaman din sa paksa
 Pagsisimula ng bagong talata
kaya naman akademiko o propesyonal ang target
(kapag may bagong ideya,
nito.
magkokompara ng impormasyon,
 Kadiskursong komunidad
pahinga para sa mambaba, kapag
ESTRUKTURA AT PROSESO NG MAPANURING PAGSULAT tatapusin ang introduksiyon o
sisimulan ang kongklusyon.
Ang isang akademikong akda ay karinawang may tatlong  Mga Transisyon sa bawat talata at
pangunahing estruktura: introduksyon, katawan at sa loob ng talata- tulay upang
kongklusyon. maipakita ang daloy ng ideya.
 Haba ng Talata- karaniwang may 3
Introduksiyon hanggang 5 pangungusap ang isang
talata; uapng hindi sobra haba o
 Pinakatesis o pokus ng pag-aaral o paksa.
ikli ng iba.
 Sanhi at bunga
o Introduksiyon- 5
 Halaga
Pangungusap, katawan 5
 Solusyon at Patakaran
+ 5 +5 pangungusap sa
Mga mahahalagang puntos sa pagsulat ng introduksiyon: bawat talata at
kongklusyon 5
a. Pagpapatunay bilang pokus o tesis ng pag-aaral. pangungusap.
 Pagbuo ng pangungusap- iba-
1. Fact o Opinyon ibahin ang uri at anyo ng
pangungusap. Paggamit ng iba’t
b. Pakasang pangungusap
ibang uri ng pangungusap.
c. Atensiyon sa Simula  Paggamit ng angkop na salita

1. Tanong Konglusyon

2. Impormasyon, pigura  Huling bahagi ng teksto

3. Depinisyon
4. Sipi
Katawan
 Pinauunlad ang mga ideya
 Tuloy-tuloy, organisado, maayos at makinis na daloy
ng ideya kung saan
1. Ang unang pangungusap ng talata ay
kaugnay ng naunag talata
2. Ang mgaa sumusuportang ideya ay
magkakasama sa loob ng talata
 Malinaw at lohikal na talata upang suportahan ang
tesis
 Kaayusan ng Talata- Maaring batay ito sa
kronolohikal na ayos, kahalagahan ng ideya,
hakbang-hakbang, o serye.
 Pagpapaunlad ng talata
1. Ebidensiya- pangunahin at ‘di pangunahin
 Pangunahin- Interbyu, karanasan,
sarbey, anekdota, eksperimento
 Di pangunahin- mga teksto, libro,
artikulo, pahayagan at website.
2. Argumento- Magpapaliwanag kung bakit
sumusuporta ang datos sa gustong patunayan o
tesis.
 Isinasagawa sa pamamagitan ng pagbubuod,
pagrebyu ng mga tinalakay, paghahawig
(paraphrase), paghamon, pagmungkahi o
resolusyon.
MGA ESTRATEHIYA SA MAPANURING PAGBABASA
Ang tekstong akademiko ay nangangailangan maingat, aktibo,
replektibo at mapamaraang pagbabasa.
Anotasyon
 Isang paraan ng pagbibigay ng kahulugan o
pagpapaliwanag ng mga impormasyon sa isang
teksto
MGA ESTRATEHIYA SA PAGBABASA
Pre-viewing o pre-reading
 Ginagawa bago ang isang teksto o particular na libro.
 Binubusisi muna ang sinulat at huling bahagi ng
artukulo
 Kung libro, pwedeng tingnan ang pabalat.
 Bionote-paliwanag ng may-akda tungkol sa libro
Skimming
 Hindi babasahin ang kabuuan ng teksto ngunit
titingnan ang mga pangunahing bahagi upang
 magkaroon ng pangkalahatang kalaaman sa tekstong
binabasa.
 Isang pinaraanang pabasa at pinakamabilis na
paraan ng pagbasa.
Scanning
 Nangangailangang hanapin ang isang partikular na
impormasyon sa aklat o sa anumang babasahin.
 Hal. Pagtingin ng winning number sa lotto, o
pagtingin sa isang diyaryo kung nakapasa sa isang
board exam.
Brainstorming
 Talakayan ng grupo upang makapagbigay ng input
ang bawat miyembro at magkaroon ng
pangkalahatang ideya kaugnay ng teksto.
METAKOGNITIBNONG PAGBASA TUNGO SA MAPANURING
MAMBABASA
Tradisyonal na Pananaw
 Lahat ng Ideya, impormasyon at kahulugan ay
matatagpuan lamang sa teksto.
 Nagreresulta sa Pasibong Pagba, ang mga
mambabasa ay nakapokus lamang sa nilalaman at
estruktura ng libro.
 Teoryang Bottom-up ni Patrick Gough (1972)- ang
pagkatuto sa pagbasa ay nagsisimula sa pagkilala sa
mga titik, salita at parirala at pangungusap bago
malaman ang kahulugan ng teksto.
 Teksto (bottom) → Mambabasa (Up)
Kognitibong Pananaw
 May interaksiyon at partisipasyon ang mga
mambabasa sa teksto sapagkat siya ay bumbuo ng
mga haypotesis o kuro-kuro ukol sa teksto.
 Maaring tanggapin ao hindi tanggapin ang
impormasyon.
 Nakaimbak na kaalaman ng Mambabas
 Teoryang Top-Down ni Goodman (1990)-nabuo dahil
sa Bottom-up Theory. Ang pag-unawa ay hindi
nagsisimula sa teksto kundi sa mambabasa tungo sa
tekto.
 Mambabasa (Top) → Teksto (Down)
Metakognitinong Pananaw
 Klein et. al. (2004), pag-iisip kung ano ang ginagawa
habang nagbabasa, estratehiya at teksto ang gabay
ng pananaw na ito.
 Transactional Reader Response Theory nina W. Iser
at Rosenblatt- ang mambabasa ang lumilikha ng
kahulugan sa teksto mula sa mga kaalaman at
karanasan. May nabubuong interaksiyon sa pagitan
ng teksto at mambabasa.
 Pagbasang Analitikal (Teksto bilang Teksto)
 Pagbasang Krittikal (Teksto sa Konteksto)
Metakognitibong Pagbasa
 Interaksiyon ng kaalaman, estratehiya at teksto
ETIKA AT PAGPAPAHALAGA SA AKADEMIYA
 Ito ay mula sa wikang griyego na ethos na
nangangahulugang karakter.
 Ethics sa ingles
 Etika sa filipino
 Ang etika ay ang pagtugon sa mahalagang
tanong ng moralidad, konsepto ng tama at mali,
mabuti at masama pagpapahalaga at
pagbabalewala, pagtanggap at di-tanggap ng
lipunan na siyang nagtatakda ng mga batayan sa
mga ito.
 May sumusuportang batas dito.
PAGPAPAHALAGA
 Tumutukoy sa mga istandard o batayan – mga
ideyal at gawi at institusyon gaya ng simbahan,
pamilya, at negosyo – na pinagbabatayan natin
kung tama o mali ang ating mga desisyon.
 Kung ano ang tama sa paniniwala ng pangkat o
grupo ng mga tao.
PAGPAPAHALAGANG PILIPINO
 Pagmamahal at katapatan sa pamilya
 Pagpapahalaga sa edukasyon
 Hiya o kahihiyan
 Pakikipagkapuwa
 Pagiging mapamaraan
 Pagkamalikhain
 Sikap at tiyaga
 Utang na loob
 Pakikisama
 Bahala na
ETIKA AT PAGPAPAHALAGA SA PAGSULAT SA
AKADEMIYA
Copyright
 Ito ang pagkilala ng pamahalaan, una sa
manunulat at kaniyang akda, pangalawa, sa
naglimbag ng akda ng isang manunulat.
(publishing house)
 Makikita sa aklat na lehitimong kinikilala at
lisensyado ang akda at aklat sa pamamagitan ng
isbn.
 International standard book number.
 Halimbawa:
 Isbn 978-621-8038-19-6(unang edisyon)
masterpis
 Isbn 978-621-8038-18-2(unang edisyon) dayari
ng titser
Plagiarism
 Ito ay pagnanakaw ng mga ideya, pananaliksik,
lengguwahe at pahayag ng ibang tao sa layuning
angkinin ito o magmukhang kaniya.
  Paggamit ni Senador Tito Sotto ng ilang
mahahalagang sinabi ni Robert F. Kennedy sa
kaniyang talumpati sa Senado ng walang
kaukulang pagbanggit sa pinagmulan nito.

PAANO MALALAMAN?

 Hindi pagbanggit sa may-akda ng bahaging

sinipi at kinuhanan ng ideya;

 Hindi paglalagay ng panipi sa salitang direktang

hiniram o pahayag;
HAWIG(PARAPHRASING)
 Hindi ginamitan ng sariling mga pananalita ang
mga akdang ibinuod at hinalaw  ‘paraphrasis’ - dagdag o ibang paraan ng
pagpapahayag
PAGHUHUWAD NG DATOS
 ipinapahayag sa SARILING PANGUNGUSAP ang
 Imbensyon ng datos
mga pangunahing ideya ngunit nagkakaiba ito
 Sinadyang di-paglalagay ng ilang datos sa pinipiling pahayag.

 Pagbabao o modipikasyon ng datos  Pinipili rito ang PINAKAMAHALAGANG IDEYA at

 Pagbili ng mga papel o pananaliksik
 Pag-subscribe
 Pagpapagawa o pagbabayad
 Pagbili ng mga papel o pananaliksik upang ipasa
sa guro
 Pag-subscribe upang bumili ng artikulo o
pagkopya sa mga website upang gamitin at
angkining kaniya.
 Pagbabayad sa iba upang igawa ng tesis o
pananaliksik.
BUOD, HAWIG, SINOPSIS
BUOD
 Siksik at pinaikling bersiyon ito ng teksto
(maaaring nakasulat, pinanood o pinakinggan)
 Pinipili rito ang PINAKAMAHALAGANG ideya at
sumusuportang ideya o datos.
KATANGIAN
 Tinutukoy agad ang PANGUNAHING IDEYA o
punto kaugnay ng paksa.
 HINDI INUULIT ang mga salita ng may akda;
bagkus ay gumagamit ng sariling pananalita.
Mga 1/3 ng teksto o mas maikli pa dito ang
buod
sumusuportang ideya o datos.
 Ginagamit ang ang mga kataga at pandiwa na
parang nag-uulat ng sinasabi ng may akda
ngunit nilalagyan ng panipi.
SINOPSIS
 pagpapaikli ng mga pangunahing punto,
kadalasan ng piksyon.
 ginagamit sa mga panloob o panlabas ng
pabalat ng isang nobela na tinatawag na jacket
blurb.
MGA PANTULONG PARA MAGING KAPANA-PANABIK
ANG PAGKUKWENTO NANG PALAGOM/SYNOPSIS
1. Simulan ito sa pangunahing tauhan at ang kaniyang
pinagdadaanan o problema. Maaring maglakip na
maikling diyalogo o sipi.
2. Ilantad ang damdaming tauhan at nga dahilan kung
bakit namomroblema siya, pinoproblema siya o kaya’y
bakit niya ginagawa ang bagay na nagiging dahilan ng
problema.
3. Maaaring magdagdag ng tanong upang magkaroon
ng kuryosidad ang mga taong magbabasa ng
nobela/aklat.
PAGSULAT SA LARANGAN NG HUMANIDADES
A. iMPORMASYONAL
 Paktuwal na impormasyon- (talambuhay o
maikling bionote tungkol sa may-akda o libro sa
pabalat, artikulo tungkol sa kasaysayan ng mga
bagay, at iba pa.
  Paglalarawan- Nagbibigay ng imahe na
dinedetalye sa isipan ng mambabasa,
sinasabayan ng kritikal na pagsusuri na
karaniwang isinasagawa sa mga akdang
pampanitikan.
 Proseso- binubuo ng paliwanag kaugnay ng
teknik, paano isinagawa
B. IMAHINATIBO
 Binubuo ng mga malikhaing akda gaya ng
piksyon at pagsusuri nito.
 PAGSUSURI NG AKDANG PIKSYON
PLOT/BANGHAY
Panahon ng Renaissance
 Dumami ang mga iskolastiko, iskolar at alagad
ng sining.
PETRACH – Ama ng Humanismo
ERASMUS – Prinsipe ng Humanismo
Analitikal
 Pag-oorganisa ng mga sitwasyon
 Pag-uugnay-ugnay nito sa isa’t isa
Kritikal
 Ginagawan ng interpretasyon, argumento,
ebalwasyon, pagbibigay ng opinyon

Espekulatibo

 Pagkilala ng mga senaryo

 Pagsusuri
C. PANGUNGUMBINSE
 Pag-iisip
 Pangganyak ito upang mapaniwala o di-
mapapaniwala ang bumabasa, nakikinig, at  Pagsulat
nanonood sa teksto o akda.
METODOLOHIYA AT ESTRATEHIYA SA PAGSULAT SA
 Subhetibo ito kaya’t mahalagang ang opinyon LARANGAN NG HUMANIDADES
ay kaakibat ng ebidensiya at katuwiran o
1. Deskripsyon o Paglalarawan
argumento.
2. Paglilista
PAGSULAT SA LARANGAN NG HUMANIDADES 3. Kronolohiya o Pagkakasunod-sunod
4. Sanhi at Bunga
Humanidades 5. Pagkokompara
6. Epekto
 Inilunsad upang bumuo ng mga mamamayang
mahusay sa pakikipag-ugnayan sa kapuwa at PAGSULAT SA LARANGAN NG AGHAM AT
makabuluhan at aktibong miyembro ng lipunan. TEKNOLOHIYA

Importansya ng Humanidades Siyensa (agham)

 Bukod sa pagkakaroon ng karera sa hinaharap
kinakailangan din na magkaroon ng
pagpapaunlad ng ating mga kaisipan at ng
lipunan sa kalahatan.
Mga kilalang humanista
 -Mula sa salitang Latin na ‘Scientia’ na ang ibig
sabihin ay ‘karunungan’.
 Maparami at mapalawak ang datos upang
makapagbuo ng teorya
 isinaayos natin ang sibilisasyon kung saan ang
pinakamahalagang elemento ay umaasa nang
husto sa siyensiya at teknolohiya. -Carl Sagan

 Pope Pius II LIKAS NA SIYENSIYA

 Giovanni Boccaccio
 Niccolo Machiavelli (Italya)
 Thomas Moore (Britanya)
 George Buchanan (Scotland)
 Francois Rabelais (Pransya)
 Antonio de Nebrija (Espanya)
 Confusion, Lao tzu, Zhuangzi (China)
 Nagtutuon sa pag aaral ng mga penonemonang
likas sa mundo.
 Sistematikong identipikasyon, obsebasyon,
deskripsyon, klasipikasyon, eksperimentasyon,
imbestigasyon at teoretrikal na paliwanag sa
isang phenomena.
SIYENSIYANG PANLIPUNAN INFORMATION TECHONOLOGY (IT)
 umiiral ang mga penomenong panlipunan dulot
o resulta ng interbensyon at interaksiyon ng mga  pag-unawa, pagpaplano, pagdidisenyo, pagbuo,
tao sa lipunan. distribusyon, pagpoprograma, suporta,
solusyon, at operasyon ng mga software at
Gumaganap kompyuter.
Nakikinabang Bumubuo sa INHINYERIYA
lipunan

TAO nakakatuon sa aplikasyon ng mga prinsipyo ng
siyentipiko at matematiko upang bumuo ng
disenyo, mapatakbo, at mapaganap ang mga
Nabubuhay mula sa estruktura, makina, proseso, at sistema.
mga element mula sa
kalikasan AERONAUTICS
TEKNOLOHIYA
 Teorya at praktis ng pagdidisenyo, pagtatayo,
 Nagmula sa salitang Latin na techne (kakayahan matematika, at mekaniks ng nabigasyon sa
kung paano gawin ang isang bagay) at logos kalawakan.
(salita, pahayag, binigkas na pahayag.
PAGSULAT AT METODO NG PANANALIKSIK SA
 Ang praktikal na aplikasyon ng mga
SIYENSIYA AT TEKNOLOHIYA
impormasyon at teoryang pansensiya.

MGA DISIPLINA SA LARANGAN NG SIYENSIYA AT

TEKNOLOHIYA

BIYOLOHIYA AGHAM
SIYENSIYA AT
PANLIPUAN/
 nakakatuon sa mga bagay na buhay Ang TEKNOLOHIYA
HUMANIDADES
estruktura, distribusyon, pinagmulan,
ebolusyon, gamit, distribusyon at paglawak ng
mga ito.
PAHAYAG NG PROBLEMA

KEMISTRI PANGONGOLEKTA NG
 nakatuon sa komposisyon ng mga substance, IMPORMASYON
properties, at mga reaksiyon at, interaksiyon sa
enerhiya at sa sarili ng mga ito.
APAGBUO NG HIPOTESIS
PISIKA

 Nakatuon ito sa mga property at interaksiyon ng

panahon, espasyo enehirya at matter. APAGSUBOK NG HIPOTESIS

EARTH SCIENCE HEOLOHIYA

KONGKLUSYON: KONGKLUSYON:
 Sistema ng planetang daigdig sa kalawakan. RESULTANG RESULTANG DI-
 Klima, karagatan, planeta, bato at iba pang
SUMUSUPORTA SUMUSUPORTA
pisikal na elemento.
SA HIPOTESIS SA HIPOTESIS
ASTRONOMIYA

 Pag aaral ito ng mga bagay na selestiyal

TEKNOLOHIYA ‘PRODUKTO’
MATEMATIKA
A. Pag-iisip ng disenyo o solusyon sa problema.
 Sistematikong pagaaral sa lohika, at ugnayan ng
Sasagutin ang ilang tanong:
mga numero, pigura, anyo, espasyo, kantidad at
estruktura sa ipinapahayag sa pamamagitan ng Ano ang mahalagang gawin o solusyonan?
mga simbolo.
Bakit? Paano? Ano ang dapat isagaw
WASTE MANAGEMENT
B. Hipotesis - pagpapahayag ng solusyon o disenyo
bilang pinakamabuting Gawain.
C. Paglalahad ng mga Ebidensya
D. Pagpapahayag ng mga argumento sa pamamagitan
ng halaga, sukat, gamit, teroya at obserbasyon.
E. Kongklusyon- pagpapahayag na isa itong
kontribusyong bago o makabago ground breaking na
produkto.
METODONG IMRAD SA SIYENSIYA AT TEKNOLOHIYA
I- INTRODUKSYON
•Problema
•Motibo
•Layunin
•’background’
•Pangkalahatang pahaya
M- METODO
•Modelo at panukat na gagamitin
•Ano, kalian, saan, paano ang gagamiting material
•Sino-sino ang kasangkot? (respondente)
R- RESULTA
•Resulta ng ginawang empirikal na pag-aaral
•Tama ba/ napatunayan ang hipotesis
•tsart, graph, plot atbp
A- ANALISIS
•Pagsusuri batay sa isinagawang pag-aaral na nakabatay
sa result
D- DISKUSYON AT KONGKLUSYON
•Ano ang implikasyon ng resulta at bakit?
•Ano ang maitutulong nito sa lipunan?
•May mga paglabag ba sa etika?
•Masasabi bang mahalaga ang kontribusyon nito sa
sangkatauhan?
REKOMENDASYON
•Mga mungkahi sa susunod na mananaliksik na may
kaparehong pag-aaral
•Mga hakbang na hindi nagawa sa kasalukuyang
pananaliksik
LARANGAN NG HUMANIDADES
 nakatuon sa kahusayan ng tao bilang isang
indibidwal
 analitikal, kritikal at espekulatibo (sining,
panitikan,)
LARANGAN NG AGHAM PANLIPUNAN
 Gampanin ng tao bilang bahagi ng lipunan
 Paano nakaaapekto ang pag-iral ng tao sa
lipunan
 Siyentipiko (sikolohiya, ekonomiya,
antropolohiya)
Age of Enlightenment (Panahon ng Kaliwanagan)
 ibinasura ang piyudalismo, pang-aalipin,
aristokrasya, pribilehiyo sa mga relihiyoso,
monarkiya at kapangyarihan ng simbahan.
Rebolusyong industriyal
 pag-unlad ng teknolohiya, agrikultura,
transportasyon, komunikasyon at kalakal.
MGA DISIPLINA SA LARANGAN NG AGHAM
PANLIPUNAN
Sosyolohiya
 Pag-aaral ng mga kilos at gawi ng mga tao sa
lipunan
 pinagmulan, pag-unlad at pagkabuo ng mga
samahan at institusyong panlipunan upang
makabuo ng mga kaalaman tungkol sa kaayusan
at pagbabagong panlipunan
Lingwistika
 Pag-aaral ng wika bilang sistema kaugnay ng
kalikasan, anyo, estruktura at baryasyon nito.
Antropolohiya
 Pag-aaral ng mga tao sa iba’t ibang panahon ng
pag-iral upang maunawaan ang kompleksidad
ng mga kultura.
Kasaysayan
 Pag-aaral ng mga nakaraan o pinagdaanang
pag-iral ng isang grupo, komunidad, lipunan, at
mga pangyayari dito.
Heograpiya

 Pag-aaral ng mga lupaing sakop ng mundo

upang maunawaan ang masalimuot na mga
bagay kaugnay ng katangian, kalikasan at
pagbabago nito.

Agham-Pampolitika

 Pag-aaral sa bansa, gobyerno, politika, at mga

patakaran, proseso at sistema ng mga
gobyerno.

Ekonomiks

 Pag-aaral sa mga gawaing kaugnay sa mga

proseso ng produksyon, distribusyon, at
paggamit ng mga serbisyo at produkto ng
bansa.

Arkeolohiya

 Pag-aaral ng mga relikya, labi, artifact, at

monument at nakaraang pamumuhay at gawain
ng tao.

Relihiyon

 Pag-aaral ng organisadong koleksiyon ngmga

paniniwala, sistemang kultural, at mga pananaw
samundo kaugnay ng sangkatauhan at
sangkamunduhan(uniberso) bilang nilikha ng
isang superyor at superhumanna kaayusan.

TEKNIKAL NA PAGSULAT

 Layunin ng sulating ito ang pag-aralan ang isang

proyekto o bumuo ng isang pag-aaral na
kailangan para lutasin ang isang suliranin. Isang
halimbawa nito ay ang feasibility study.

PROPESYUNAL NA PAGSULAT

 Layunin ng sulating ito na bigyang pansin ang

paggawa ng mga sulatin tungkol sa napiling
propesyon ng isang tao.
 (hal. Lesson plan, pagbuo ng kurikullum/
pagsusulit)

AKADEMIKONG PAGSULAT

 Ayon kay Carmelita Alejo et al (2005), ang

akademikong pagsulat ay may sinusunod na
partikular na kumbensyon tulad ng pagbibigay
suporta sa mga ideyang pinangangatwiranan.