Kabanata 4: Erehe at Filibuster.

Naglalakad si Ibarra.

Pinaglipat-lipat, ang tingin sa Iba't-ibang dako.

Ibarra: mabagal na pagsulong nito (pabulong)

(May dadaang magsosorbetes at sisigaw.)

Sorbetero: sorbetes... Sorbetes....

(Hahabulin ng tingin ni ibarra)

Ibarra: kataka- taka, Ito rin ang dating instik na may labing taon na ang
nakakalipas at ang matandang babaeng ito ay siya pa rin! Parang pangarap pa
lamang, Ang gabing ito Sa loob ng pitong taong itinigil ko sa Europa! Diyos ko! Hindi
parin na aayos, Ang dating ayos nito mula ng umalis ako.

(Habang nagmamasid, may naramdaman ito na may pumatong na kamay

sa kanyang balikat.)

Matandang militar: Mag iingat kayo, binata. Maging aral sana sa inyong ama, ang
kanyang sinapit.

Ibarra: Ipagpatawad niyo, palagay ko'y labis na napamahal sa inyo, ang aking ama.
Masasabi ba ninyo kung ano ang kanyang sinapit?

Matandang militar: Aba'y, Hindi ba ninyo Alam? (Nagtataka)

Ibarra: Nagtanong na po ako Kay Don Santiago, ngunit nangakong bukas pa niya
sasabihin, nalalaman po ba ninyo?

Matandang militar: Opo, namatay siya sa bilanguan... At alam ito ng lahat.

(Napaurong so ibarra at tinitigasan Ang tenyente)

Ibarra: Sa bilanguan? Sino ang namatay sa bilanguan?

Matandang militar: Ang inyong ama.

Ibarra: Ang aking ama? Sa bilanguan? Nabilango? Totoo ba ang sinasabi niyo?

(Sabay sunggab sa militar.)

Matandang militar: palagay ko'y, Hindi ako nagkakamali, siya'y si Don Rafael
ibarra.
Ibarra: Siya nga po, si Don Rafael ibarra( pabulong)

Matandang militar: Ngunit akala ko'y alam na ninyo ( pabulong na may kasamang
away) akala koy ... Kayo'y ... Ngunit lakasan niyo ang inyong loob. Dito po hindi
maaring maging marangal ang Hindi nabibilanggo?

(Nagtataka ako Kung bakit Hindi niyo nabalitaan, ang nangyari sa inyong
pamilya.)

Ibarra: sa huling sulat nila sa akin, may Isang taon na ngayon, sinabi nilang huwag
akong mabahala, kahit hindi sila nakasusulat sapagkat abala sila. Ipagpatuloy ko
raw ang aking pag aaral. Benendisyonan pa nila ako.

Matandang militar: Samakatuwid, ay huling sulat na nila iyon. Mag iisang taon na
namin siyang nailibing sa inyong bayan.

Ibarra: Bakit po nabilango ang aking ama?

Matandang militar: Napakarangal ng dahilan. Mabuti pang sumama kayo sa akin

papunta ako sa kuwartel at ikukuwento ko sa inyo ang lahat.

(Sabay silang lumakad at nag simulang mag kuwento ang tenyente.)

(Saglit na natahimik ang tenyente at wala ring kibo si Ibarra. Sinapit ang
pinto ng kuwartel. Huminto ang tenyente at inilahad ang kamay.)

Matandang militar: Alamin mo rin kay Kapitan Tiyago ang Iba pa. Paalam na.

(Buong damdaming pinisil ni ibarra, ang kamay ng matanda at walang imik

na umalis.)

(Pinara ang papadaan na karwahe.)

Ibarra: Sa hotel lala.

Kutsero: Wala siguro sa Sariling Bait ang taong ito.

Kabanata 5: Isang bituin sa gabing madilim

Sakay ng kalesa, dumating si Ibarra sa hotel lala. Nagtuloy sa silid at naupo sa

silyon. (Gulong gulo Ang isip) ginala Ang paningin

Mula sa bintana, natanaw Ang Isang maliwanag na bahay sa kabila ng ilog.

(Maririnig Ang kalansing ng kubyertos at pinggan at mga tugtugan ng
orkestra)
-Matatanaw ang isang marilag na dalaga. (Nasa gitna ang dalaga ng mga
bisita)

(Sa tabi nito at Si Padre Damaso na magkausap at inaayos Naman ni

Donya Victoria ang bunok ng dalaga.)

(Isang lalaki rin ang nakikita ni ibarra. Isang pransiskanong binata na

payat at putlain.)

-Ngunit Hindi lahat nakikita ni ibarra ang lahat. Sa Isang larisukat na silid
Isang matandang nakahiga sa banig, nakagapos sa rehas. Paminsang
minsang sumisigaw ng Isang pangalan. Nag-iisa ang matanda, Mula sa
labas ng pader ay rinig ang kalansing ng rehas. Ngunit sa malayo ay hindi
nakikita.

Pangalan nito ang sinisigaw ng matanda.