Professional Documents
Culture Documents
Isang Malaki at nagaganyakang mesa ang nasa gitna ng bulwagan. May mga
antique na paintings sa dingding. Nagsisikip ang bulwagan sa bisita. Hiwalay ang
grupo ng mga babae at lalaki.
Kapitan Tiago: Magandang gabi sainyo mga padre (hahalik sa kamay ng mga pari),
gayundin sa inyo mga ginoo at binibini. Ikinararangal kong ipakilala sa inyo ang anak ng
namatay kong kaibigan at ang aking mamanuganging si Don Crisostomo Ibarra na
kakarating lamang galing Europa.
*Napansin ni Ibarra ang isa sa mga panauhin na si Padre Damaso kaya agad niya
itong nilapitan at binati.
Ibarra: A, siya ang kura ng aming bayan. Matalik na kaibigan ng aking ama si Padre
Damaso.
*Halata sa mukha ni Ibarra ang pagkagalak ngunit kabaliktaran naman nito ang
reaksisyon ni Padre Damaso. Hindi man lang ito gumalaw sakanyang pagkakaupo at tila
wala itong narining. Sa huli ay nanatilingmahinahon si Ibarra at nanaig pa din ang
kanyang pagtitimpi.
Narrator: Nagpatuloy ang kasiyahan sa inihandang hapunan ni kapitan tiago at
patuloy ang pakikipagusap sa kanya (uupo na si Ibarra sa hapag) ng mga bisita
ukol sa kanyang mga karanasan sa paglalakbay sa iba’t ibang mga bansa.
Papasok sina Donya Victorina at Don Tiburcio at ang iba pang bisita.
Mayayapakan ni Tenyente Guevarra ang saya nito dahilan upang ito ay magalit.
-K U R T I N A -
Tenyente: Ginoo, nawa’y magiingat kayo upang hindi kayo matulad sa inyog ama.
Ibarra: Mukhang kilala niyo ang aking ama. Maaari mo bang ilahad ang totoong nangyari
sa aking ama?
Ibarra: Ang ama ko? Namatay sa billanguan? Nakulong siya? Paano? Bakit? Kilala niyo
ba talaga ang aking ama?
:Sa panahon ng iyong ama noon, ang mga mabubuting tao ay hindi nagtatagal
at nagkakaroon ng madaming kaaway kagay ng iyong ama.
: Nagkaroon din ng samaan ng loob ang iyong ama at si Padre Damaso kaya
lagging pinagbibintangan ni Padre Damaso ang iyong ama at lagi din nitong binabanggit
ang kasamaan ng ama mo sa misa upang siraan sa ibang tao.
*FLASHBACK*
Tenyente: Isang araw ay pinilit parin niyang basahin ang nakasulat sa papel ngunit
hindi niyo ito maintindihan. Nakita ito ng mga bata at nagsimulang tumawa.
Bata 1: tignan niyo ang taong iyon. Sinusubukan basahin ang nakabalitad na papel.
Tenyente: Mabilis at maliksi ang mga bata kaya hindi niya ito naabutan at
napagpasyahang batuhin ng baston. Natamaan ang isa sa mga bata at pinagsisipa nya
ito. Nakita ito ng iyong ama kaya agad siyang lumapit .
Narrator: Naitulak ang artilyero ngunit nawalan ito ng panimbang at tumama ang ulo sa
isang bato.
: Nakulong ang iyong ama dahil dito at dinagdagan pa ng ibang taong may galit
sa kanya ang kanyang kaso.
-K U R T I N A -
-K U R T I N A -
Maria Clara: *ngiti onti* Mabuti at naisipan mo akong dalawin. Akala ko’y nakalimutan
mo na ako.
Ibarra: Hinding-hindi mangyayari yoon Maria. Kung pwede lang ay araw-araw kitang
makasama ginawa ko na, ngunit alam kong malapit na ang araw ng pagsasama natin.
Maria Clara: *tatawa* yan ang dahon na inilagay ko sa sumbrero mo dahil butas ito at
ayokong mainitan ka. Nasayo pa pala iyan?
Maria : teka, heto, tanda mo pa ba ito? Ito ang sulat na ibinigay mo sakin bago ka umalis,
nakakatuwa na lagi mong nababanggit sa liham na ito ang iyong mahal na ama, hayaan
mong basahin ko ito sa iyo. Ngunit hindi ko babanggitin ang mga bahagi na puno ng
Pambibilog lamang sa ulo ko ang laman... Hahahaha.
Ibarra: ama? Teka, huwag mo nang basahin Maria, lilisan na rin ako, babalik ako sa
ibang araw. Todos los santos kasi ngayon at kailangan kong dalawin anf aking ama.
Paalam na. *halik sa kamay, aalis*
-K U R T I N A -
Sepulturero 1: Oo alam ko naman iyon. Ngunit ambaho. Kakalibing lang ng taong ito.
Sariwang- sariwa pa.a
Sepulturero 2: Wag ka ngang maselan! Ako nga noon, inutusan ng kura na hukayin ang
isang bangkay na dalawanpung araw pa lamang nililibing!
Sepulturero 2: At nang panahong iyon ay malakas pa ang ulan! Kaya basing basa ako at
ang kasamang kong bangkay.
Sepulturero 1: Talaga ba? Tapos anong ginawa mo sa bangkay? Ano ba ang iniutos sayo?
Sepulturero 2: Oonga! Tapos namatay pa ang dala kong ilaw. Napakamalas ng araw na
iyon. Ililibing ko dapat ang bangkay sa libingan ng mga intsik ngunit hindi ko ito
nagawa.
*nagtanong sa sepulturero*
Ibarra: Itatanong ko lamang sana kung alam niyo kung nasaan ang ountod ng aking ama.
Ibarra: Opo, nakita niyo po ba ako? Kanina pa kasi ako nagpapaikut-ikot , ngunit wala
man lang akong Makita.
Ibarra: opo, iyon nga po. Maaari niyo po bang ituro kung nasaan ang puntod ng aking
ama?
Sepulturero 1: Pinahukay sakanya tapos pinapalipat sa libingan ng mga instik pero dahil
tamad siya nung araw na iyon naitapon niya sa ilog. *sinabi ng napakatamad na
walng pake sa kasama*
Ibarra: *mas hinigpitan ang hawak* Sinong nagutos saiyo!? Sagutin mo ako!
Ibarra: *binitawan ang lalaki at bumagsak ang sepulturero sa sahig sabay hawak
sa leeg nito*
-K U R T I N A -
Narrator: Galit na galit si Ibarra na umalis sa sementeryo. Sa kanyang paglisan ay
nakita niya si Padre Salvi kaya ito ang napagtuunan niya ng galit.
Ibarra: Sabihin mo! Bakit niyo ginawa sa aking ama iyon! Ipaliwanag mo ang sinabi ng
mga sepulturero!*sabay lapit at hawak sa padre*
Padre Salvi: Wala akong ginawa sa iyong ama! Baka ang kurang pinalitan ko na si Padre
damaso ang tinutukoy ng mga sepulturero na may ginawang masama sainyong ama.
-K U R T I N A -
Pilosopo Tasyo: Maganda ang iyong hangarin *sabay hawak sa balikat* Ngunit isa
lamang ang maipapayo ko saiyo…….
-K U R T I N A -
V. Ikalimang Tagpo
Sa simbahan-kampanaryo
*PINATUGTOG NG MAGKAPATD ANG KAMPANA*
Crispin: Kuya, hindi pa ba tayo pwdeng umuwi?
Basilio: Crispin, Narinig mo naman ang sabi ng Sakristan Mayor hindi ba? Hindi ka
makaaals ditto kung hindi mo ilalabas ang iyong kinuha,
Crispin: Pero kaka, hindi ko nga ninakaw, kung may kinuha man ako, edi sana’y matagal
ko nang inilabas nang makauwi na tayo kay Inay, pero wala eh. Kahit anong gawin nila sa
akin . . ….wala talaga
Basilio: Ngunit hindi koi to kayang mabayaran Crispin. Matagal pa bag ko maipon ang
ganung kalaking pera.
Crispin: Sana ay ninakaw ko na nga lang upang may mailabas ako pera dahil ag sabi ng
kura ay kapag hindi ko ito inilabas, papatayin niya ako sa palo.
Basilio: Ngunit pinayagn na po kami makauwi ng kura! Hinhintay po kami ng aming ina.
At kung ikasampu ako makakauwi ay siguadong papatayin nila ako!
-K U R T I N A –
*Sa bahay ni SISa*
Sisa: Sigurado ay gutom na gutom ang mga anak ko sakanilang pag-uwi. *habang
hinahanda ang masarap na ulam sa lamesa*
Pedro: Hinawakan sa mukha* Wala akong pakialam! Nagugutom ako! Tigilan mo ako!
*Wala nang nagawa pa si Sisa kundi ang umiyak. Pinag-ipunan niya ang puting
bigas na hinain at hingi lamang niya kay Mang tasyo ang hita ng patong bundok
para sa kanyang mga anak. Pagkatapos kumain ni Pedro ay umalis ulit ito. Ilang
minuto pa ang nakakalipas ay dumating na si Basilio na may sugat sa noo
Basilio: *nakatok sa pinto, mabilis, takot* Inang! Buksan mo ang pinto! Inang
pakiusap buksan mo ang pinto!
Sisa: *tumngn sa langit* Diyos ko! Salamat at iniligtas mo ang aking Basilio ngunit sana
ay gabayan mo ang bunso kong si Crsipin!
Basilio: kinaladlkad nila si Crispin papalayo sa akin in. Patawad at wala akong nagawa.
Sisa: Halika at kumain ka muna. Alam kong ayaw mo ng tuyo ngunit kinain ng ama mo
ang inihanda kong msarap na pagkain para sa inyo ng kapatid mo.
-K U R T I N A -
Sakristan: Si crispin? Iniutos po kagabi na ibigay siya sa guardiya sibil kaya doon niyo
sya hanapin at huwag dito.
-K U R T I N A -
VI. Ika anim na tagpo
Narrator: Maraming tao sa paligid dahil ito ang araw ng pagbabaon ng
panulukang-bato ng bahay paaralan na itatayo ni Ibarra.
Alkalde: Don Crisostomo, nais niyo ho bang maglagay ng palitada sa itaas ng bato?
*Dahil sa tulong ni Elias ang nasawi ang taong madilaw at hindi si Ibarra.
Ibarra: Oo ako’y buhay pa. ngunit tulungan niyo akong alisin ang bangkay sa ilalim ng
mga punong kawayan. Ano ba ang nangyari? *Habang tinatanggal ang kawayan na
nakapatong sa taong madilaw*
Alkalde: Muntik na kayong patayin ng taong iyan ngunit siya din ang nasawi sa masama
niyang binabalak.
Ibarra: Kung ganon ay ako na ang bahala sa tang ito. Akon a ang magpapalibingsakanya
sapagkat siya ay napatawag ko na.
-K U R T I N A -
VII.Ikapitong Tagpo
Narrator: Nang matapos ang pagbabasbas sa paglalagay ng bato sa itinatayong
paaralan ay nagbigay ng isang marangyang pananghalian si Ibarra para sa mga
kilalang tao sa lipunan.
Padre Damaso: Ang mga kaalaman niya ay hindi importante kumpara sa mga nalalaman
ko bilang isang pari na kawangis ng Diyos.
Ibarra: Insultuhin mo na ako, wag lang ang naiwang alaala ng aking ama! *sabay kuha ng
kutsiylo
Ibarra: *sabay bitiw sa kutsilyo* Kung hindi lamang kita mahala Maria Clara, napatay ko
na ang taong ito. *walk out*
-K U R T I N A -
Elias: Ginoo, kailangan niyo nang umalis dito ngayon! Kayo ang pinagbibintangan nila na
may pasimuno ng kaguluhan!
Elias: Magtungo kayo kahit saan basta ang importante ay makaalis na kayo ditto.
Narrator: Nagtungo si Ibarra sa bahay ni Kapitan Tiyago sapagkat ito ang payo ni
Elias ngunit nadakip pa din siya ng mga alagad ng batas.
Alagad ng batas: Sa ngalan ng nakatataas ay buksan niyo ang pinto o amin itong
gigibain.
-K U R T I N A -
Maria Clara: Patawarin mo ako Crisostomo. Wala man lang akong nagawa upang
ipagtanggol ka.
Ibarra: Hindi ako kailanman magagalit saiyo Maria. Sa halip ay patawarin mo ako
sapagkat kakailanganin kong lumayo sa lugar na ito.
Maria Clara: Oo mahal ko, naiintindihan ko. Kung ito ang makapagliligtas sa iyo.
Maria Clara: Ngunit satingin ko ay may dapat kang malaman bago ka lumisan….. *iyak*
Maria Clara: Ang taong kinasusuklaman mo, ay ang tunay kong ama Crisostomo *iyak*
Maria Clara: Kung may sapat pang oras ay nanaisin kong ipaliwanag sayo ang lahat
ngunit sa sitwasyon ngayon ay satingin ko kailangan mo na lumisan.
-K U R T I N A -
Ibarra: Oo Elias.
Elias: Kung gayon ay tatalon ako upang iligaw sila. Nais kop o na makaligtas kayo.
-K U R T I N A -
Maria Clara: Hindi ako magpapakasal sa iba! Mas nanaisin ko na amang magmongha
kaysa ikasal sa iba!
Damaso: Ngunit…..
Damaso: *lluhod* Wag kang magpapakamatay! Kung iyan ang iyong nais aking anak.
-K U R T I N A -
X. Ikasampung tagpo
Basilio: Inay? Inay ikaw ba yan?
Sisa: Sino ka? Ako inay mo? Hahahahhahaha. Di kita kilala. Lumayo ka. Wag mo akong
hawakan..
Basilio: Ang nais ko lamang po ay ang ilibing siya ngunit wala akong pera.
Elias: Kumuha ka nalang ng panggatong iho. Malapit na din ang kamatayan ko. Kapag
ako’y natuluyan na ay sunugin mo an gaming katawan hanggang sa kami’y magig abo.
Pagkatapos ay maghukay ka at makakahanap ka ng kayamanan. Sana ay gamitin mo ito
sa kabutihan para sa iyong kinabukasan.