CG Ni Jojie

as
yon
Avenue
K to12 Gabay Pangkurikulum

ARALING
PANLIPUNAN
Baitang 1 –10
K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM
Mayo 2016
K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 2ng 311

Learning Materials are uploaded at http://lrmds.deped.gov.ph/. *These materials are in textbooks that have been delivered to schools
Figure 1. The Conceptual Framework of Araling Panlipunan
BALANGKAS NG ARALING PANLIPUNAN
Deskripsyon
Naging batayan ng K-12 Araling Panlipunan Kurikulum ang mithiin ng “Edukasyon para sa Lahat 2015” (Education for All 2015) at ang K-12 Philippine Basic Education
Curriculum Framework. Layon ng mga ito na magkaroon ng mga kakayahang kinakailangang sa siglo 21 upang makalinang ng “functionally literate and developed
Filipino.” Kaya naman, tiniyak na ang mga binuong nilalaman, pamantayang pangnilalalaman at pamantayan sa pagganap sa bawat baitang ay makapag-aambag sa pagtatamo
ng nasabing mithiin. Sa pag-abot ng nasabing mithiin, tunguhin (goal) ng K-12 Kurikulum ng Araling Panlipunan ang makahubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni,
mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makabansa at makatao na may pambansa at pandaigdigang pananaw at pagpapahalaga sa mga usaping pangkasaysayan at
panlipunan.
Katuwang sa pagkamit ng layuning ito ay ang pagsunod sa teorya sa pagkatuto na kontruktibismo, magkatuwang na pagkatuto (collaborative learning), at pagkatutong
pangkaranasan at pangkonteksto at ang paggamit ng mga pamaraang tematiko-kronolohikal at paksain/ konseptuwal, pagsisiyat, intregratibo, interdesiplinaryo at
multisiplinaryo. Sa pagkamit ng nasabing adhikain, mithi ng kurikulum na mahubog ang pag-iisip (thinking), perpekstibo at pagpapahalagang pangkasaysayan at sa iba pang
disiplina ng araling panlipunan ng mag-aaral sa pamamagitan ng magkasabay na paglinang sa kanilang kaalaman at kasanayang pang-disiplina.
Mula sa unang baitang hanggang ika-labindalawang baitang, naka-angkla (anchor) ang mga paksain at pamantayang pang-nilalaman at pamantayan sa pagganap ng
bawat yunit sa pitong tema: I) tao, kapaligiran at lipunan 2)panahon, pagpapatuloy at pagbabago, 3) kutlura, pananagutan at pagkabansa, 4) karapatan, pananagutan at
pagkamamamayan 5) kapangyarihan, awtoridad at pamamahala, 6)produksyon, distibusyon at pagkonsumo 7) at ungnayang pangrehiyon at pangmundo Samantala, ang
kasanayan sa iba’t-ibang disiplina ng araling panlipunan tulad pagkamalikhain, mapanuring pag-iisip at matalinong pagpapasya , pagsasaliksik/ pagsisiyasat, kasanayang
pangkasaysayan at Araling Panlipunan, at pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng pandaigdigan pananaw, ay kasabay na nalilinang ayon sa kinakailangang pag-unawa at
pagkatuto ng mag-aaral sa paraang expanding.
Sa ibang salita, layunin ng pagtuturo ng K-12 Araling Panlipunan na malinang sa mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at isyung pangkasaysayan,
pangheograpiya, pampulitika, ekonomiks at kaugnay na disiplinang panlipunan upang siya ay makaalam, makagawa, maging ganap at makipamuhay (Pillars of Learning).
Binibigyang diin sa kurikulum ang pag-unawa at hindi pagsasaulo ng mga konsepto at terminolohiya. Bilang pagpapatunay ng malalim na pag-unawa, ang mag-aaral ay
kinakailangang makabuo ng sariling kahulugan at pagpapakahulugan sa bawat paksang pinag-aaralan at ang pagsasalin nito sa ibang konteksto lalo na ang aplikasyon nito sa
tunay na buhay na may kabuluhan mismo sa kanya at sa lipunang kanyang ginagalawan.

Batayan ng K to 12 Araling Panlipunan Kurikulum
Naging batayan ng K-12 Araling Panlipunan Kurikulum ang mithiin ng “Edukasyon para sa Lahat 2015” (Education for All 2015) at ang K-12 Philippine Basic Education
Curriculum Framework. Layon ng mga ito na magkaroon ng mga kakayahang kinakailangang sa siglo 21 upang makalinang ng “functionally literate and developed
Filipino.” Nilalayon din ng batayang edukasyon ang pangmatagalang pagkatuto pagkatapos ng pormal na pag-aaral (lifelong learning). Ang istratehiya sa pagkamit ng mga
pangkalahatang layuning ito ay alinsunod sa ilang teorya sa pagkatuto na konstruktibismo, magkatuwang na pagkatuto (collaborative learning), at pagkatutong pangkaranasan
at pangkonteksto.
Ang sakop at daloy ng AP kurikulum ay nakabatay sa kahulugan nito:
Ang Araling Panlipunan ay pag-aaral ng mga tao at grupo, komunidad at lipunan, kung paano sila namuhay at namumuhay, ang kanilang ugnayan at interaksyon sa
kapaligiran at sa isa’t isa, ang kanilang mga paniniwala at kultura, upang makabuo ng pagkakakilanlan bilang Pilipino, tao at miyembro ng lipunan at mundo at maunawaan
ang sariling lipunan at ang daigidig, gamit ang mga kasanayan sa pagsasaliksik, pagsisiyasat, mapanuri at malikhaing pag-iisip, matalinong pagpapasya, likaskayang paggamit
ng pinagkukunang-yaman, at mabisang komunikasyon. Layunin ng Araling Panlipunan ang paghubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, responsable, produktibo,
makakalikasan, makabansa, at makatao, na may pambansa at pandaigdigang pananaw at pagpapahalaga sa mga usapin sa lipunan sa nakaraan at kasalukuyan, tungo sa
pagpanday ng kinabukasan.
Layunin ng AP Kurikulum
Nilalayon ng AP kurikulum na makalinang ng kabataan na may tiyak na pagkakakilanlan at papel bilang Pilipinong lumalahok sa buhay ng lipunan, bansa at daigdig.
Kasabay sa paglinang ng identidad at kakayanang pansibiko ay ang pag-unawa sa nakaraan at kasalukuyan at sa ugnayan sa loob ng lipunan, sa pagitan ng lipunan at kalikasan,
at sa mundo, kung paano nagbago at nagbabago ang mga ito, upang makahubog ng indibiduwal at kolektibong kinabukasan. Upang makamit ang mga layuning ito,
mahalagang bigyang diin ang mga magkakaugnay na kakayahan sa Araling Panlipunan: (i)pagsisiyasat; (ii) pagsusuri at interpretasyon ng impormasyon; (iii) pananaliksik;
(iv) komunikasyon, lalo na ang pagsulat ng sanaysay; at (v) pagtupad sa mga pamantayang pang-etika.

Tema ng AP Kurikulum
Upang tuhugin ang napakalawak at napakaraming mga paksa na nakapaloob sa Araling Panlipunan, ito ang magkakaugnay na temang gagabay sa buong AP
kurikulum, na hango sa mga temang binuo ng National Council for Social Studies (Estados Unidos). 1 Hindi inaasahan na lahat ng tema ay gagamitin sa bawat baitang ng
edukasyon dahil ilan sa mga ito, katulad, halimbawa, ng ika-anim na tema, Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo, ay mas angkop sa partikular na kurso (Ekonomiks) kaysa
sa iba, bagamat tatalakayin din ang ilang mga konsepto nito sa kasaysayan ng Pilipinas, ng Asya at ng mundo. Iaangkop ang bawat tema sa bawat baitang ngunit sa kabuuan,
nasasakop ng kurikulum ang lahat ng mga tema.
1. Tao, Lipunan at Kapaligiran

Ang ugnayan ng tao sa lipunan at kapaligiran ay pundamental na konsepto sa Araling Panlipunan. Binibigyang diin ng temang ito ang pagiging bahagi ng tao hindi lamang
sa kanyang kinabibilangang komunidad at kapaligiran kundi sa mas malawak na lipunan at sa kalikasan. Sa ganitong paraan, mauunawaan ng mag-aaral ang mga sumusunod:
1.1 Ang mga batayang konsepto ng heograpiya, gamit ang mapa, atlas at simpleng teknolohikal na instrumento, upang mailugar niya ang kanyang sarili at ang
kinabibilangan niyang komunidad;
1.2 Ang impluwensiya ng pisikal na kapaligiran sa tao at lipunan at ang epekto ng mga gawaing pantao sa kalikasan;
1.3 Ang mobilidad (pag-usad) ng tao at populasyon, at mga dahilan at epekto ng mobilidad na ito; at
1.4 Ang pananagutan ng indibidwal bilang miyembro ng lipunan at taga-pangalaga ng kapaligiran at tapagpanatili ng likas kayang pag-unlad
2. Panahon, Pagpapatuloy at Pagbabago
Mahalagang makita ng mag-aaral ang pag-unlad ng lipunan mula sa sinaunang panahon hanggang sa kasalukuyan upang lalo niyang maunawaan ang kanyang sarili at
bansa at sa ganoong paraan ay makapagbuo ng identidad (pagkakakilanlan) bilang indibiduwal at miyembro ng lipunan, bansa at mundo. Sentral sa pag-aaral ng tao,
lipunan at kapaligiran ang konsepto ngpanahon (time), na nagsisilbing batayang konteksto at pundasyon ng pag-uunawa ng mga pagbabago sa buhay ng bawat isa, ng
lipunang kanyang kinabibilangan, at ng kanyang kapaligiran. Ang kaisipang kronolohikal ay hindi nangangahulugan ng pagsasaulo ng mga petsa o pangalan ng tao at lugar,
bagamat mayroong mga mahahalagang historikal fact ( katotohan/ impormasyon) na dapat matutunan ng mag-aaral, kundi ang pagkilala sa pagkakaiba ng nakaraan
sa kasalukuyan, ang pagpapatuloy ng mga paniniwala, istruktura at iba pa sa paglipas ng panahon, ang pag-unawa ng konsepto ng kahalagahang pangkasaysayan
(historical significance), pagpahalaga sa konstekto ng pangyayari sa nakaraan man o sa kasalukuyan, at ang mga kaugnay na kakayahan upang maunawaan nang buo ang
naganap at nagaganap.
3. Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa

Kaugnay sa dalawang naunang tema ang konsepto ng kultura, na tumutukoy sa kabuuan ng mga paniniwala, pagpapahalaga, tradisyon, at paraan ng pamumuhay
ng isang grupo o lipunan, kasama ang mga produkto nito katulad ng wika, sining, at iba pa. Nakaangkla sa kultura ang identidad ng grupo at ng mga miyembro nito, na sa
bansang Pilipinas at sa ibang bahagi ng mundo ay napakarami at iba-iba. May mga aspeto ng kultura na nagbabago samantala ang iba naman ay patuloy na umiiral sa

kasalukuyan. Sa pag-aaral ng temang ito, inaasahan na makabubuo ang mag-aaral ng sariing pagkakakilanlan bilang kabataan, indibidwal at Pilipino, at maunawaan
at mabigyang galang ang iba’t ibang kultura sa Pilipinas. Ang pagkakakilanlan bilang Pilipino ay magiging basehan ng makabansang pananaw, na siya namang tutulong
sapagbuo ng mas malawak na pananaw ukol sa mundo.
4. Karapatan, Pananagutan at Pagkamamamayan

Nakabatay ang kakayahang pansibiko sa pag-unawa sa papel na ginagampanan ng bawat isa bilang mamamayan at kasapi ng lipunan at sa pagkilala at pagtupad ng mga
karapatan at tungkulin bilang tao at mamamayan. Pananagutan ng mamamayan na igalang ang karapatan ng iba, anuman ang kanilang pananampalataya, paniniwalang
pampulitika, kultural, kasarian, etnisidad, kulay ng balat, pananamit at personal na pagpili. Kasama rito ang paggalang sa opinyon ng iba kahit hindi ito sangayon o katulad
ng sariling pag-iisip, at respeto sa pagkatao ng sinuman sa bansa at mundo. Ang pag-unawa sa karapatang pantao at ang pananagutang kaakibat dito ay mahalagang
bahagi ng AP kurikulum upang makalahok ang magaaral nang ganap at sa makabuluhang paraan sa buhay ng komunidad, bansa at mundo.
5. Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala

Bahagi ng pagkamamamayan ay ang pag-unawa sa konsepto ng kapangyarihan, ang paggamit nito sa bansa at sa pang-araw-araw na buhay, ang kahulugan at kahalagahan
ng demokratikong pamamalakad, at ang uri ng pamahalaan sa Pilipinas. Sakop din ng temang ito ang Saligang Batas, na nagsasaad ng mga karapatan at pananagutan ng
mamamayan at ng sambayanang Pilipino. Ang pag-unawa sa konsepto ng awtoridad at liderato sa iba-ibang antas at aspeto ng pamahalaan, kasama ang mabigat na
tungkulin sa pagiging isang lider, ay tatalakayin sa AP kurikulum. Ang karanasan din ng mga bansa sa Asya at sa ibang bahagi ng daigidig ngayon at sa nakaraan ay
pinagmulan ng maraming halimbawa at aralin ukol sa temang ito.
6. Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo

Paano gagastusin ang sariling allowance o kita ng magulang? Paano palalaguin ang naipong pondo ng pamilya? Ang sagot sa mga simpleng tanong na ito ay may
kinalaman sa batayang konsepto ng pagpili (choice), pangangailangan, paggastos (expenditure), halaga at pakinabang (cost and benefit) na sakop unang-una ng
Ekonomiks, ngunit ginagamit din sa pag-aaral ng kasaysayan ng Pilipinas at mga lipunan sa rehiyon ng Asya at daigidig. Sa pag-aaral ng temang Produksyon, Distribusyon
at Pagkonsumo, magagamit ng mag-aaral ang mga konseptong ito sa sariilng buhay at mauunawaan ang ibang konsepto katulad ng inflation, GDP, deficit, na karaniwang
nababasa sa dyaryo o naririnig sa balita sa radyo. Mahalaga ring maunawaan ng mag-aaral ang panlipunang epekto ng desisyon ng indibidwal na konsyumer at ng mga
kumpanya, katulad ng epekto ng kanilang pagpapasya sa presyo ng bilihin o ang epekto ng patakaran ng pamahalaan sa pagdebelop ng ekonomiya, gamit ang pamamaraang
matematikal. (Consumer Ed. Financial Literacy, Pag-iimpok)
7. Ugnayang Panrehiyon at Pangmundo

Sinusuportahan ng temang ito ang layunin ng AP kurikulum na makabuo ang mag-aaral ng pambansa at pandaigdigang pananaw at pagpapahalaga sa mga
pangunahing usapin sa lipunan at mundo. Araling Asyano sa baitang 7, Kasaysayan ng Daigdig sa baitang 8, Ekonomiks sa baitang 9 at Mga Kontemporaryong Isyu sa
baitang 10. Makatutulong ang kaalaman tungkol sa ibang bansa sa pag-unawa ng lugar at papel ng Pilipinas sa rehiyon at mundo, at kung paano maaaring kumilos ang
Pilipino at ang bansa sa paglutas ng mga suliranin bilang kasapi ng pandaigdigang komunidad.
Inaasahan na sa ika-11 at ika-12 na baitang ay magkakaroon ng mga elektib na kursong tatalakay sa iba’t ibang isyu (lokal, pambansa, panrehiyon, at pandaigidig)
upang lumawak ang kaalaman ng mga mag-aaral at malinang ang kanilang mga mapanuring kakayahan. Sa ganitong paraan din ay lalong mahahasa ang pagkakadalubhasa
ng bawat AP na guro sa pagdisenyo ng nilalaman ng kurso at sa istratehiya ng pagturo nito alinsunod sa pangkalahatang balangkas ng AP. Ilang halimbawa ng mga paksa ng
elektib na kurso ay:
1. Mga panganib sa kapaligiran at kalikasan, ang pangangalaga nito at mga hakbang na maaaring gawin ng mga mag-aaral at ng komunidad upang matugunan ang mga
panganib na ito;
2. Ang layunin at pilosopiya ng isang batas o patakarang opisyal, ang epekto nito sa tao at lipunan (at kalikasan), ang mga problema sa implementasyon at posibleng
solusyon sa problema
3. Ang ugnayan ng kultura sa pagsulong ng lipunan (komunidad, bansa) at mga isyung kaugnay sa kaunlaran ng lipunan
4. Mga pandaigdigang problema sa klima, kalamidad (natural at likha ng tao), at ang paglutas ng mga suliraning ito
Mga Kakayahan
Ang mga kakayahan ng bagong AP kurikulum ay nakaugat sa mga layunin ng batayang edukasyon: ang kapaki- pakinabang (functional) na literasi ng lahat; ang
paglinang ng “functionally literate and developed Filipino;” at ang pangmatagalang pagkatuto pagkatapos ng pormal na pag-aaral (lifelong learning). Makikita ang mga
pangkalahatang layuning ito sa mga partikular na kakayahan ng AP katulad halimbawa, ng pagsisiyasat at pagsusuri. Samakatuwid, ang AP kurikulum ay di lamang base sa
nilalaman (content-based) kundi rin sa mga kakayahan (competence-based). Sadyang inisa-isa ang mga kakayahan ng AP upang: (a) ipakita ang ugnayan nito sa mga layunin
ng batayang edukasyon, at (b) bigyang diin ang mga mapanuring kakayahan na hindi malilinang sa pamamagitan ng pagsasaulo ng impormasyon.
Sa ibaba ang kabuuan ng mga pangkalahatang kakayahan sa AP kurikulum at sa bawat kakayahan, ang mga partikular na kasanayan. Magkakaugnay ang
mga kakayahan at kapwa nagpapatibay ang mga ito sa isa’t isa. Nilalayong linangin ang mga kakahayan sa debelopmental na pamamaraan na angkop sa bawat antas ng
batayang edukasyon at sa proseso ng scaffolding, upang maitatag ang pundasyon ng mga kasanayan para sa mas malalim (at mas komplex) na kakayahan.
Kakayahan Partikular na Kasanayan

1. Natutukoy ang mga sanggunian o pinagmulan ng impormasyon
Pagsisiyasat 2. Nakagagamit ng mapa at atlas upang matukoy ang iba’t ibang lugar, lokasyon at ibang impormasyong pangheograpiya
3. Nakagagamit ng mga kasangkapang teknolohikal upang makakita o makahanap ng mga sanggunian ng impormasyon
1. Nakababasa ng istatistikal na datos
2. Nakagagamit ng pamamaraang istatistikal o matematikal sa pagsuri ng kwantitatibong impormasyon at ng datos penomenong
Pagsusuri at
pangekonomiya
interpretasyon ng datos 3. Nakababasa sa mapanuring pamamaraan upang maunawaan ang historikal na konteksto ng sanggunian at
ang motibo at pananaw ng may-akda

1. Nakauunawa ng kahulugan, uri at kahalagahan ng primaryang sanggunian at ang kaibahan nito sa sekundaryang sanggunian
2. Nakabubuo ng kamalayan sa mga pagpapahalaga, gawi at kaugalian ng panahon at nakikilala ang impormasyon pagkakaiba at/o
pagkakatulad ng mga iyon sa kasalukuyan
3. Nakikilala ang historikal na perspektibo ng awtor o manlilikha
4. Natutukoy ang pagkakaiba ng opinyon at fact
5. Nakatataya ng impormasyon sa pamamagitan ng pagkilala sa bias o punto de bista ng awtor/manlilikha Nakakukuha
6. ng datos mula sa iba’t ibang primaryang sanggunian
7. Nakahihinuha mula sa datos o ebidensya
Pagsusuri at 8.
Nakapag-aayos at nakagagawa ng buod ng impormasyon—pangunahing katotohanan at ideya sa sariling salita
interpretasyon ng 9. Nakauunawa ng ugnayang sanhi at epekto (cause and effect)
impormasyon 10.
Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa mga magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di
pagkakasundo
11.
Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag ng isang pangyayari
12.
13. Nakapagbibigay ng historikal na kahalagahan sa mga tao, grupo, pangyayari, proseso o kilusan at institusyon
14. Napag-iisipan ang sariling ideya o pagtingin tungkol sa pinag-uusapan at mga natutuhan mula sa sanggunian
Nakapaghahambing ng sariling kaisipan sa kaisipan ng awtor/manlilikha at naipaliliwanag kung saan at bakit sumasang-ayon o hindi ang
15. dalawang kaisipanNakauunawa ng mobilidad at migrasyon ng populasyon, ang distribusyon nito, dahilan at epekto
Nakauunawa ng papel at epekto ng heograpiya sa pagbabagong panlipunan at pangkalikasan
Kakayahan Partikular na Kasanayan
16. Nakagagamit ng pamamaraang matematikal sa pag-unawa ng mga batayang konsepto ng Ekonomiks at sa pagsusuri ng kwantitatibong
datos
17. Nakabubuo ng konklusyon base sa interpretasyon ng impormasyon
1. Nakasasagot ng tanong base sa angkop at sapat na ebidensya
2. Nakapag-aayos ang resulta ng pagsasaliksik sa lohikal na paraan
Pagsasaliksik
3. Nakagagamit ng teknolohikal na instrumento sa pagsasaliksik, pagsusuri ng datos, pagsulat ng sanaysay o papel, at paghanda ng
presentasyon ng pananaliksik
1. Nakapag-uugnay ng sari-saring impormasyon mula sa mga angkop na sanggunian
2. Naipakikilala ang sipi mula sa sanggunian at nagagamit ito nang tama
3. Naipararating sa malinaw at maayos na paraan ang sariling kaisipan tungkol sa kaganapan o isyung pinag-aaralan na pinatitibay
Komunikasyon ng nararapat na ebidensya o datos
4. Nakabubuo ng maikli ngunit malinaw na introduksyon at konklusyon kapag nagpapaliwanag
5. Nakasusulat ng sanaysay (na may habang 3-5 pahina sa mataas na baitang) na nagpapaliwanag ng isang pangyayari, isyu o
penomeno, gamit ang nararapat at sapat na impormasyon o ebidensiya sa angkop na pamamaraan

1. Nakauunawa ng karapatan at tungkulin bilang mamamayan upang makalahok sa makabuluhang paraan sa buhay ng pamayanan, bansa at
dagidig
2. Naigagalang at nabibigyang kahalagahan ang pagkakaiba ng mga tao, komunidad, kultura, at paniniwala, at ang kanilang karapatang
pantao
3. Nagiging maingat sa sariling naisin, paniniwala, punto de bista o posisyon
Pagtupad sa pamantayang 4. Nakapagpapakita ng pantay na pakikitungo at paggalang sa mga may ibang pag-iisip kahit hindi ito sumasang-ayon sa sariling ideya,
pang-etika posisyon o pagtingin
5. Natutukoy ang sangguniang ginamit sa papel (reaksyon, maikling sanaysay) bilang pagkilala sa karapatan sa pag-aaring intelektuwal
ng awtor/manlilikha
Pamantayan sa Programa (Core learning Area Standard):
Naipamamalas ang pag-unawa sa mga konsepto at isyung pangkasaysayan, pangheograpiya, pang-ekonomiya, pangkultura, pampamahalaan,
pansibiko, at panlipunan gamit ang mga kasanayang nalinang sa pag-aaral ng iba’t ibang disiplina at larangan ng araling panlipunan kabilang ang
pananaliksik, pagsisiyasat, mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapasya, pagkamalikhain, pakikipagkapwa, likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-
yaman, pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng pandaigdigang pananaw upang maging isang mapanuri, mapagnilay, mapanagutan, produktibo,
makakalikasan, makabansa at makatao na papanday sa kinabukasan ng mamamayan ng bansa at daigdig.
Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards):
K–3 4–6 7 – 10

Naipamamalas ang panimulang pag-unawa at Naipamamalas ang mga kakayahan bilang Naipamamalas ang mga kakayahan bilang kabataang
pagpapahalaga sa sarili, pamilya, paaralan, at batang produktibo, mapanagutan at mamamayang Pilipino na mapanuri, mapagnilay, malikhain,
komunidad, at sa mga batayang konsepto ng makabansang mamamayang Pilipino gamit ang may matalinong pagpapasya at aktibong pakikilahok,
pagpapatuloy at pagbabago, kasanayan sa pagsasaliksik, pagsisiyasat, makakalikasan, mapanagutan,produktibo, makatao at
distansya at direksyon gamit ang mga kasanayan tungo mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapasya, makabansa, na may pandaigdigang pananaw gamit ang
sa malalim ng pag-unawa tungkol sa sarili at
pagkamalikhain, pakikipagkapwa, likas-kayang mga kasanayan sa pagsisiyasat, pagsusuri ng datos at iba’t
kapaligirang pisikal at sosyo-kultural , bilang kasapi ng
paggamit ng pinagkukunang-yaman at ibang sanggunian, pagsasaliksik, mabisang komunikasyon
sariling komunidad at ng mas malawak na lipunan
pakikipagtalastasan at pag-unawa sa mga at pag-unawa sa mga batayang konsepto ng heograpiya,
batayang konsepto ng heograpiya, kasaysayan, kasaysayan, ekonomiya, politika at kultura tungo sa
ekonomiya, pamamahala, sibika at kultura tungo pagpapanday ng maunlad na kinabukasan para sa bansa.
sa pagpapanday ng maunlad na kinabukasan para
sa bansa.
Pamantayan sa Bawat Baitang/ Antas (Grade Level Standards):
Baitang Pamantayan sa Pagkatuto
Naipamamalas ang panimulang pag-unawa sa pagkilala sa sarili at pakikipag-ugnayan sa kapwa bilang pundasyon sa paglinang ng kamalayan sa kapaligirang
K
sosyal.
Naipamamalas ang kamalayan at pag-unawa sa sarili bilang kasapi ng pamilya at paaralan at pagpapahalaga sa kapaligirang pisikal gamit ang konsepto ng
1
pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, distansya at direksyon tungo sa pagkakakilanlan bilang indibidwal at kasapi ng pangkat ng lipunan.komunidad.
Naipamamalas ang kamalayan, pag-unawa at pagpapahalaga sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang komunidad, gamit ang konsepto ng
2 pagpapatuloy at pagbabago,kapangyarihan, pamumuno at pananagutan, pangangailangan at kagustuhan, pagkakilanlan, mga simpleng konseptong
heograpikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang-yaman at ng mga saksi ng kasaysayan tulad ng tradisyong oral at mga labi ng kasaysayan.
Naipamamalas ang malawak na pag-unawa at pagpapahalaga ng mga komunidad ng Pilipinas bilang bahagi ng mga lalawigan at rehiyon ng bansa batay sa
3 (a) katangiang pisikal (b) kultura; (c) kabuhayan; at (d) pulitikal, gamit ang malalim na konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon ng tao at
kapaligirang pisikal at sosyal.

Baitang Pamantayan sa Pagkatuto
Naipagmamalaki ang pagka- Pilipino at ang bansang Pilipinas na may pagpapahalaga sa pagkakaiba-iba ng mga kulturang Pilipino batay sa paggamit ng mga
4
kasanayan sa heograpiya, pag-unawa sa kultura at kabuhayan, pakikilahok sa pamamahala at pagpapahalaga sa mga mithiin ng bansang Pilipinas.
Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa pagkakabuo ng kapuluan ng Pilipinas at mga sinaunang lipunan hanggang sa mga malalaking
pagbabagong pang-ekonomiya at ang implikasyon nito sa lipunan sa simula ng ika-labing siyam na siglo, gamit ang batayang konsepto katulad ng
5 kahalagahang pangkasaysayan (historical significance), pagpapatuloy at pagbabago, ugnayang sanhi at epekto tungo sa paglinang ng isang batang
mamamayang mapanuri, mapagmuni, responsable, produktibo, makakalikasan, makatao at makabansa at may pagpapahalaga sa mga usapin sa lipunan sa
nakaraan at kasalukuyan tungo sa pagpanday ng maunlad na kinabukasan para sa bansa.
Naipamamalas ang patuloy na pag-unawa at pagpapahalaga sa kasaysayan ng Pilipinas mula sa ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan, tungo sa pagbuo ng
tiyak na pagkakakilanlan bilang Pilipino at mamamayan ng Pilipinas Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa kasaysayan ng Pilipinas base sa pagsusuri ng
6
sipi ng mga piling primaryang sangguniang nakasulat, pasalita, awdyo-biswal at kumbinasyon ng mga ito, mula sa iba-ibang panahon, tungo sa
pagbuo ng makabansang kaisipan na siyang magsisilbing basehan ng mas malawak na pananaw tungkol sa mundo
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa kamalayan sa heograpiya , kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya ng
7
mga bansa sa rehiyon tungo sa pagbubuo ng pagkakakilanlang Asyano at magkakatuwang na pag-unlad at pagharap sa mga hamon ng Asya
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga pandaigdigang hamon sa sangkatauhan sa
8 kabila ng malawak na pagkakaiba-iba ng heograpiya, kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya tungo sa pagkakaroon ng mapayapa, maunlad
at matatag na kinabukasan
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa mga pangunahing kaisipan at napapanahong isyu sa ekonomiks gamit ang mga kasanayan at
9 pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri , mapagnilay, mapanagutan, makakalikasan, produktibo,
makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa mga kontemporaryong isyu at hamong pang-ekonomiya, pangkalikasan, pampolitika,
karapatang pantao, pang-edukasyon at pananagutang sibiko at pagkamamamayan sa kinakaharap ng mga bansa sa kasalukuyang panahon gamit ang mga
10
kasanayan sa pagsisiyasat, pagsusuri ng datos at iba’t ibang sanggunian, pagsasaliksik, mapanuring pag-iisip, mabisang komunikasyon at matalinong
pagpapasya

Saklaw at Daloy ng Kurikulum
Naipamamalas ang kamalayan bilang batang Pilipino sa katangian at bahaging ginagampanan ng tahanan, paaralan at pamayanan tungo sa paghubog ng isang mamamayang
mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa.
Grado Daloy ng Paksa Deskripsyon Tema
Pagkilala sa sarili at pakikipag-ugnayan sa kapwa bilang pundasyon sa paglinang ng kamalayan

K Ako at ang Aking kapwa 1-2
sa kapaligirang sosyal
Ang sarili bilang kabahagi ng pamilya at paaralan tungo sa pagkakakilanlan bilang indibidwal at
1 Ako, ang Aking Pamilya at Paaralan kasapi ng komunidad, gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon 1-3
distansya at direksyon at ang pagpapahalaga sa kapaligirang pisikal at paaralan
Pag-unawa sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang komunidad, gamit ang konsepto ng
Ang Aking Komundad, Ngayon at pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, pagkakasunod-sunod ng pangyayari, mga simpleng
2 1-5
Noon konseptong heograpikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang yaman, at konsepto ng mga saksi
ng kasaysayan tulad ng tradisyon oral at mga labi ng kasaysayan
Pag-unawa sa pinagmulan at pag-unlad ng sariling lalawigan at rehiyon kasama ang aspektong
3 Ang Mga Lalawigan sa Aking Rehiyon pangkultura, pampulitika, panlipunan at pangkabuhayan gamit ang malalim na konsepto ng 1-6
pagapapatuloy at pagbabago, interaksyon ng tao at kapaligirang pisikal at sosyal
Pagpapahalaga sa pambansang pagkakakilanlan at ang mga kontribosyon ng bawat rehiyon sa
paghubog ng kulturang Pilipino at pambansang pag-unlad gamit ng mga kasanayan sa heograpiya,
4 Ang Bansang Pilipinas 1-6
pag-unawa sa kultura at kabuhayan, pakikilahok sa pamamahala at pagpapahalaga sa mga mithiin
ng bansang Pilipinas.
Pagkakabuo ng kapuluan ng Pilipinas at mga sinaunang lipunan hanggang sa simula ng ika-20
5 Pagbuo ng Pilipinas bilang Nasyon siglo gamit ang batayang konseptong katulad ng kahalagahang pangkasaysayan (historical 1-6
significance), pagbabago, pag-unlad at pagpapatuloy.

Ang Pilipinas sa harap ng mga hamon at tugon ng ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan tungo
6 Mga Hamon at Tugon sa Pagkabansa sa pagbuo ng tiyak na pagkakakilanlang Pilipino at matatag na pagkabansa (strong nationhood) 1-6
Pag-unawa at pagpapahalaga sa kamalayan sa heograpiya , kasaysayan, kultura, lipunan,

pamahalaan at ekonomiya ng mga bansa sa rehiyon tungo sa pagbubuo ng pagkakakilanlang
7 Araling Asyano 1-7
Asyano at magkakatuwang na pag-unlad at pagharap sa mga hamon ng
Asya
Grado Daloy ng Paksa Deskripsyon Tema
Pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga pandaigdigang

hamon sa sangkatauhan sa kabila ng malawak na pagkakaiba-iba ng heograpiya, kasaysayan,
8 Kasaysayan ng Daigdig 1-7
kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya tungo sa pagkakaroon ng mapayapa, maunlad at
matatag na kinabukasan.
Pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at napapanahong isyu sa ekonomiks gamit ang mga
kasanayan at pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng
9 Ekonomiks 1-7
mamamayang mapanuri , mapagnilay, mapanagutan, makakalikasan, produktibo, makatarungan,
at makataong mamamayan ng bansa at daigdig
Pag-unawa at pagpapahalaga sa mga kontemporaryong isyu at hamong pang-ekonomiya,
pangkalikasan, pampolitika, karapatang pantao, pang-edukasyon at pananagutang sibiko at
10 Mga Kontemporaryong Isyu pagkamamamayan sa kinakaharap ng mga bansa sa kasalukuyang panahon gamit ang mga 1-7
kasanayan sa pagsisiyasat, pagsusuri ng datos at iba’t ibang sanggunian, pagsasaliksik,
mapanuring pag-iisip, mabisang komunikasyon at matalinong pagpapasya
BILANG NG ORAS SA PAGTUTURO: 10 weeks/quarter; 4 quarters/year

Grade Time Allotment
1-2 30 min/day x 5 days
3-6 40 min/day x 5 days
7-10 3 hrs/week
BAITANG 1
Pamantayang Pagkatuto: Naipamamalas ang kamalayan, pag-unawa sa sarili bilang Pilipino at kasapi ng pamilya at paaralan at pagpapahalaga sa kapaligirang pisikal gamit
ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, distansya at direksyon tungo sa pagkakakilanlan bilang indibidwal at kasapi ng
komunidad.
PAMANTAYANG PAMANTAYAN PAMANTAYAN SA

NILALAMAN
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP PAGKATUTO CODE LEARNING MATERIALS
(Content )
(Content Standard) (Performance Standard) ( Learning Competencies)
UNANG MARKAHAN - Ak o ay Natatangi

A. Pagkilala sa Sarili Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Nasasabi ang batayang 1. * Sibika at Kultura
impormasyon tungkol sa Batayang Aklat 1. 2001.
pp. 10, 22-26
naipamamalas ang pagunawa buong pagmamalaking sarili: pangalan, magulang,
2. * Pagsibol ng Lahing
sa kahalagahan ng pagkilala sa nakapagsasalaysay ng kaarawan, edad, tirahan, Pilipino 2. 2003. pp. 2-14
sarili bilang Pilipino gamit ang kwento tungkol sa sariling paaralan, iba pang 3. * Sibika at Kultura
konsepto ng pagpapatuloy at katangian at pagkakakilanlan at mga Batayang Aklat 3. 2000.
pagkakakilanlan bilang pp. 131-141.
pagbabago katangian bilang Pilipino
Pilipino sa malikhaing
4. * Ang Bayan Kong
pamamaraan
Mahal 1.1998.pp.220.
5. * Pilipinas: Bansang
Minamahal Batayang
Aklat 1.1997.pp.2-17.
6. * Sibika at Kultura
AP1NAT-Ia-
Batayang Aklat 1.
1
1997. pp. 1-10.
7. * Pilipinas Bayan Mo,
Bayan Ko Batayang
Aklat 1.1997.pp. 1-8.
8. * Pilipinas ang Ating
Bansa Batayang Aklat
1.1999.pp.2-4.
Pilipino Batayang Aklat
1.1997.pp.2-6.
Batayang Aklat 1
1998.pp.2-18.
NILALAMAN
(Content )

11. * Lahing Pilipino
Batayang Aklat 1.
1997. pp.2-6.
Batayang Aklat 2.
1997.pp.2-9.
13. * Pilipino Ako, Pilipinas
ang Bayan
Ko Batayang Aklat 2.
1997. pp.2-5, 8-16.
Maganda Batayang
Aklat 2. 2000. pp.
1625.
Batayang Aklat 2.
1997. pp.4-11, 1526.
16. * Ang Bayan Kong
Mahal 2. 2000. pp.
311.
17. * Kulturang Pilipino
Batayang Aklat 2.
2000. pp. 2-11.
18. * Pamayanang Pilipino
Batayang Aklat 2.
1997. pp. 216.
Mahal 3. 1998. pp. 97-
109.
3. 1997. pp. 8895.
NILALAMAN
(Content )
3. 1999. pp. 104-115
2. Nailalarawan ang pisikal na 1. * Sibika at Kultura
katangian sa pamamagitan Batayang Aklat 1.
ng iba’t ibang malikhaing 2001. pp. 4-5.
pamamaraan 2. * Ang Bayan
Kong Mahal 1. 1998.
pp.
3. 21-32.
* Pilipinas:
Bansang
Minamahal Batayang
4.
Aklat 1. 1997. pp.
1829.
5. * Sibika at
Kultura Batayang
Aklat 1.
1997. pp. 16-21.
* Pilipinas Bayan Mo,
Bayan Ko Batayang
AP1NAT-Ia- Aklat 1. 1997. pp.
2 1013.
1. 1999. pp. 6-10.
Pilipino Batayang
Aklat 1. 1997. pp.
810.
Batayang Aklat 1
1998. pp. 20-26.
Batayang Aklat 1.
1997. pp. 7-11

3. Nasasabi ang sariling 1. * Sibika at Kultura
pagkakakilanlan sa iba’t ibang AP1NAT-Ib- Batayang Aklat 1.
pamamaraan 3 2001. pp. 6-7
2. Bahagi Ako ng Aking
NILALAMAN
(Content )
Pamayanan
(Philippines Nonformal
Education Project).
1998. pp. 5-8.
3. Ako, at ang Aking
Kakayahan
Education Project).
1998. pp. 6.
Minamahal Batayang
Aklat 1. 1997. pp.
144-149.
Batayang Aklat 1
1998. pp. 31.
Batayang Aklat 2.
1997. pp. 182-188.
7. * Pilipino Ako,
Pilipinas ang Bayan
1997. pp. 175-184.
8. * Pamayanang
Pilipino Batayang
Aklat 2. 1997. pp.
168-172

4. Nailalarawan ang pansariling 1. * Sibika at Kultura
pangangailan: pagkain, Batayang Aklat 1.
kasuotan at iba pa at mithiin 2001. pp. 164-167,
para sa Pilipinas 172-183
2. * Ang Bayan Kong
AP1NAT-Ib- Mahal 1. 1998. pp.
4 144-168, 184-186.
Minamahal Batayang
NILALAMAN
(Content )

Aklat 1. 1997. pp. 124-
144, 170-177, 184-193.
Batayang Aklat 1.
1997. pp. 182-191.
Bayan Ko Batayang
Aklat 1. 1997. pp.
124-126, 178-193.
1. 1999. pp. 82-87,
176.
Pilipino Batayang
Aklat 1. 1997. pp.
95100, 104-107,
134139.
Batayang Aklat 1 1998.
pp. 159-169.
Batayang Aklat 1.
1997. pp. 174-181.
Batayang Aklat 2.
1997. pp. 156-165.
ang Bayan
1997. pp. 156-160.
Maganda Batayang
Aklat 2. 2000. pp.
206-213.

NILALAMAN
(Content )
Batayang Aklat 2.
1997. pp. 130-131,
164-173.
Mahal 2. 2000. pp.
136-139.
Batayang Aklat 2.
2000. pp. 144-154.
5. Natatalakay ang mga pansariling 1. Ako, ang Pamilya at
kagustuhan tulad ng: ang Aking Komunidad
paboritong kapatid, pagkain, (Philippines
kulay, damit, laruan atbp at Nonformal Education
lugar sa Pilipinas na gustong Project). 2001. pp.
makita sa malikhaing 510.
pamamaraan 2. * Pilipinas: Bansang
AP1NAT-Ic- Minamahal Batayang
5 Aklat 1. 1997. pp. 138.
pp. 71.
ang Bayan Ko
Batayang Aklat 2.
1997. pp. 153
B. Ang Aking Kwento 6. Natutukoy ang mga
mahahalagang pangyayari
sa buhay simula isilang AP1NAT-Ic-
hanggang sa kasalukuyang 6
edad gamit ang mga larawan

7. Nailalarawan ang mga personal AP1NAT-Id-
na gamit tulad ng laruan, 7
damit at iba pa mula
NILALAMAN
(Content )
noong sanggol hanggang sa
kasalukuyang edad
8. Nakikilala ang timeline at ang AP1NAT-Id- * HEKASI Para Sa Mga
gamit nito sa pag-aaral 8 Batang Pilipino 4. 2000.
ng mahahalagang pangyayari pp. 276-277.
sa buhay hanggang sa
kanyang kasalukuyang edad
9. Naipakikita sa pamamagitan ng AP1NAT-Ie- * HEKASI Para Sa Mga
timeline at iba pang 9 Batang Pilipino 4. 2000.
pamamaraan ang mga pp. 276-277.
pagbabago sa buhay at mga
personal na gamit mula noong
sanggol hanggang sa
kasalukuyang edad
10. Nakapaghihinuha ng konsepto
ng pagpapatuloy at
pagbabago sa pamamagitan AP1NAT-If10
ng pagsasaayos ng mga
larawan ayon sa
pagkakasunod-sunod
11. Naihahambing ang sariling
kwento o karanasan sa buhay AP1NAT-Ig11
sa kwento at
karanasan ng mga kamag-
aral

C. Pagpapahalaga sa Sarili 12. Nailalarawan ang mga 1. PRODED Learning
pangarap o ninanais para sa Guide in Heograpiya/
sarili Kasaysayan/ Sibika:
12.1 Natutukoy ang mga Ang Mga
pangarap o ninanais Pagpapahalagang
AP1NATIh-12
12.2 Naipapakita ang Nakatutulong at
pangarap sa Nakahahadlang sa
malikhaing Kaunlaran ng Bansa 6.
pamamaraan 2003. pp. 1-8
NILALAMAN
(Content )
Minamahal Batayang
Aklat 1. 1997. pp. 142
13. Naipaliliwanag ang Ako, ang Pamilya at ang

kahalagahan ng pagkakaroon AP1NAT-Ii13 aking komunidad
ng mga pangarap o ninanais (Philippines Nonformal
para sa sarili Education Project).
2001. pp. 6-9.
14. Naipagmamalaki ang sariling Ako, ang Pamilya at ang
pangarap o ninanais sa aking komunidad
AP1NAT-Ij14
pamamagitan ng mga (Philippines Nonformal
malikhaing pamamamaraan Education Project).
2001. pp. 6.
IKA LAWANG MARKAHAN – Ang king Pamilya
A

A. Pagkilala sa mga kasapi ng Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Nauunawaan ang konsepto ng 1. * Sibika at Kultura
Pamilya pamilya batay sa bumubuo Batayang Aklat 1.
naipamamalas ang pagunawa buong pagmamalaking nito (ie. twoparent family, 2001. pp. 132-134.
at pagpapahalaga sa sariling nakapagsasaad ng kwento single-parent family, extended 2. * Ang Bayan Kong
pamilya at mga kasapi nito at ng sariling pamilya at family) Mahal 1. 1998. pp.
bahaging ginagampanan ng bahaging ginagampanan 116-121
ng bawat 3. * Pilipinas: Bansang
bawat isa
kasapi nito sa malikhaing Minamahal Batayang
pamamaraan Aklat 1. 1997. pp.
104-114
AP1PAM-
IIa-1
Batayang Aklat 1.
1997. pp. 113-115
Bayan Ko Batayang
Aklat 1. 1997. pp.
112-114
1. 1999. pp. 75-78
NILALAMAN
(Content )
1. 1997. pp. 89-90
Batayang Aklat 1
1998. pp. 109-110
Batayang Aklat 1.
1997. pp. 87-94

2. Nailalarawan ang bawat kasapi 1. * Sibika at Kultura
ng sariling pamilya sa Batayang Aklat 1.
pamamagitan ng likhang 2001. pp. 127-128.
sining 2. * Pilipinas Bayan Mo,
AP1PAM- Bayan Ko Batayang
IIa-2 Aklat 1. 1997. pp. 107,
107-111, 117119.
Bansa Batayang Aklat 1.
1999. pp. 74.
3. Nailalarawan ang iba’t ibang 1. * Sibika at Kultura
papel na ginagampanan ng Batayang Aklat 1.
bawat kasapi ng pamilya sa 2001. pp. 118-123,
iba’t ibang pamamaraan 168-172
Minamahal Batayang
Aklat 1. 1997. pp.
104, 129, 131-133.
AP1PAM- 3. * Pilipinas Bayan Mo,
IIa-3 Bayan Ko Batayang
Aklat 1. 1997. pp. 108-
111.
Bansa Batayang Aklat 1.
1999. pp. 90-94.
1. 1997. pp. 82-85.
NILALAMAN
(Content )

pp. 124-130.
Batayang Aklat 1.
1997. pp. 115-120.
4. Nasasabi ang kahalagahan ng 1. * Sibika at Kultura
bawat kasapi ng pamilya Batayang Aklat 1.
2001. pp. 121-123. *
2. Sibika at Kultura
Batayang Aklat 1.
AP1PAM- 1997. pp. 138-141,
IIa-4 196.
Batayang Aklat 2.
1997. pp. 87-94
B. Ang Kwento ng Aking 5. Nakabubuo ng kwento tungkol AP1PAM-
Pamilya sa pang-araw-araw na IIb-5
gawain ng buong pamilya
6. Nailalarawan ang mga gawain 1. * Sibika at Kultura
ng mag-anak sa pagtugon ng Batayang Aklat 1.
mga pangangailangan ng 2001. pp. 128. Ako,
bawat kasapi 2. ang Pamilya at ang
aking komunidad
(Philippines
AP1PAM- Nonformal Education
IIb-6 Project). 2001. pp.
12-13.
Batayang Aklat 1.
1997. pp. 12, 138141.
7. Nakikilala ang “family tree” at 1. PRODED Learning

AP1PAM-
ang gamit nito sa pagaaral Guide in Heograpiya/
IIc-7
Kasaysayan/ Sibika:
Pagkamamamayan 6.
ng pinagmulang lahi ng
pamilya

NILALAMAN
(Content )
2003. pp. 5-10.
Batayang Aklat 1.
1997. pp. 103
8. Nailalarawan ang pinagmulan ng Ako, ang Pamilya at ang
pamilya sa malikhaing AP1PAM- aking komunidad
pamamaraan IIc-8 (Philippines Nonformal
Education Project). 2001.
pp. 11-12
9. Nailalarawan ang mga * HEKASI Para Sa Mga
mahahalagang pangyayari sa Batang Pilipino 4. 2000. pp.
AP1PAM-
buhay ng pamilya sa 276-277.
pamamagitan ng IIc-9
timeline/family tree
10. Nailalarawan ang mga Ako, ang Pamilya at ang
pagbabago sa nakagawiang AP1PAM- aking komunidad
gawain at ang pinapatuloy na IId-10 (Philippines Nonformal
tradisyon ng pamilya Education Project). 2001.
pp. 14-16.
11. Naipahahayag sa malikhaing AP1PAM-
pamamamaraan ang sariling IId-11
kwento ng pamilya
12. Naihahambing ang kwento
AP1PAM-
ng sariling pamilya at kwento
IId-12
ng pamilya ng mga kamag-
aral
13. Naipagmamalaki ang kwento ng AP1PAM-
sariling pamilya. IIe-13

C. Mga Alituntunin sa Pamilya 14. Naiisa-isa ang mga alituntunin Bahagi Ako ng Aking
ng pamilya AP1PAM- Pamayanan (Philippines
IIe-14 Nonformal Education
Project). 1998. pp. 17-18.
15. Natatalakay ang mga batayan AP1PAM-
ng mga alituntunin ng pamilya II0-15
16. Nahihinuha na ang mga AP1PAM-
NILALAMAN
(Content )
alituntunin ng pamilya ay IIe-16
tumumutugon sa iba-ibang
sitwasyon ng pang-arawaraw
na gawain ng pamilya
17. Nakagagawa ng wastong AP1PAM-
pagkilos sa pagtugon sa mga IIf-17
alituntunin ng pamilya
18. Naihahambing ang

AP1PAM-
alituntunin ng sariling pamilya
IIf-18
sa alituntunin ng pamilya ng
mga kamag-aral
D. Pagpapahalaga sa Pamilya 19. Naipakikita ang pagpapahalaga Bahagi Ako ng Aking
sa pagtupad sa mga AP1PAM- Pamayanan (Philippines
alituntunin ng sariling pamilya IIf-19 Nonformal Education
at pamilya ng mga kamag-aral Project). 1998. pp. 19.
20. Nailalarawan ang batayang

pagpapahalaga sa sariling AP1PAM-
pamilya at nabibigyang IIg-20
katwiran ang pagtupad sa mga
ito

21. Naihahahambing ang mga AP1PAM-
pagpapahalaga ng sariling IIg-21
pamilya sa ibang pamilya
22. Natutukoy ang mga halimbawa AP1PAM-
ng ugnayan ng sariling IIg-22
pamilya sa ibang pamilya
23. Nakabubuo ng konklusyon Bahagi Ako ng Aking

tungkol sa mabuting Pamayanan (Philippines
pakikipag-ugnayan ng sariling Nonformal Education
AP1PAM-
pamilya sa iba pang pamilya Project). 1998. pp. 20-21.
sa lipunang Pilipino. IIh-23

NILALAMAN
(Content )
IK ATLONG MARKAHAN – A ng Aking Paaralan
Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Nasasabi ang mga batayang 1. * Sibika at Kultura
A. Pagkilala sa Aking Paaralan impormasyon tungkol sa Batayang Aklat 1.
naipamamalas ang pagunawa buong pagmamalaking sariling paaralan: pangalan 2001. pp. 149-152.
sa kahalagahan ng pagkilala nakapagpapahayag ng nito (at bakit ipinangalan ang 2. * Ang Bayan Kong
AP1PAA- Mahal 1. 1998. pp.
ng mga batayang pagkilala at paaralan sa taong ito),
IIIa-1 44.
impormasyon ng pisikal na pagpapahalaga sa sariling lokasyon, mga bahagi nito,
kapaligiran ng sariling paaralan paaralan taon ng pagkakatatag at ilang
at ng mga taong bumubuo dito taon na ito, at mga pangalan
na nakakatulong sa paghubog ng gusali o silid (at bakit
ng kakayahan ng bawat ipinangalan sa mga taong ito)
batang mag-aaral 2. Nailalarawan ang pisikal na PRODED Learning Guide
AP1PAAIIIa-
kapaligiran ng sariling in Sibika at Kultura: Ituro
2
paaralan Mo 2. 2003. pp. 1-8.
3. Nasasabi ang epekto ng

pisikal na kapaligiran sa AP1PAA-
sariling pag-aaral (e.g. IIIb-3
mahirap mag-aaral kapag
maingay, etc)
4. Nailalarawan ang mga tungkuling * Pilipinas ang Ating
ginagampanan ng mga taong Bansa Batayang Aklat 1.
AP1PAA-
bumubuo sa paaralan (e.g. 1999. pp. 127-130.
IIIb-4
punong guro, guro, mag-aaral,
doktor at
nars, dyanitor, etc
B. Ang Kwento ng Aking 5. Naipaliliwanag ang kahalagahan * Pilipinas Bayan Mo,
AP1PAA-
Paaralan ng paaralan sa sariling buhay Bayan Ko Batayang Aklat 1.
IIIc-5
at sa pamayanan o 1997. pp. 156-157.
komunidad.
6. Nasasabi ang mahahalagang AP1PAA-
pangyayari sa pagkakatatag IIIc-6
ng sariling paaralan
7. Nailalarawan ang mga AP1PAA-
pagbabago sa paaralan tulad IIId-7
ng pangalan, lokasyon,
NILALAMAN
(Content )
bilang ng mag-aaral atbp
gamit ang timeline at iba
pang pamamaraan
8. Naipapakita ang pagbabago

ng sariling paaralan sa AP1PAA-
pamamagitan ng malikhaing IIId-8
pamamaraan at iba pang
likhang sining
9. Natutukoy ang mga AP1PAA-
alituntunin ng paaralan IIIe-9

10. Nabibigyang katwiran ang AP1PAA-
pagtupad sa mga alituntunin IIIe-10
ng paaralan
11. Nasasabi ang epekto sa sarili
at sa mga kaklase ng AP1PAA-
pagsunod at hindi pagsunod IIIf-11
sa mga alituntunan ng
paaralan
C. Pagpapahalaga sa Paaralan 12. Nahihinuha ang kahalagahan ng
AP1PAA-
alituntunin sa paaralan at sa
IIIg-12
buhay ng mga mag-aaral
13. Naiisa-isa ang mga gawain at 1. * Pilipinas: Bansang
pagkilos na nagpapamalas ng Minamahal Batayang
pagpapahalaga sa sariling Aklat 1. 1997. pp. 146.
paaralan (eg. Brigada 2. * Pilipinas Bayan Mo,
AP1PAA-
Eskwela) Bayan Ko Batayang
IIIh-13 Aklat 1. 1997. pp. 204-
207.
1. 1999. pp. 144-145
14. Natatalakay ang kahalagahan AP1PAA-
ng pag-aaral IIIi-j-14
NILALAMAN
(Content )
14.1 Nakapagsasaliksik ng
mga kwento tungkol sa
mga batang nakapag-
aral at hindi nakapag-
aral
14.2 Nasasabi ang maaring
maging epekto ng
nakapag-aral at hindi
nakapag-aral sa tao
IKAAPA T NA MARKAHAN – Ako a t ang Aking Kapaligiran
A. Ako at ang Aking Tahanan Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Nakikilala ang konsepto ng 1. * HEKASI Para Sa
distansya at ang gamit nito sa Mga Batang Pilipino 4.
naipamamalas ang pagunawa 1. nakagagamit ang pagsukat ng lokasyon 2000. pp. 8-9.
sa konsepto ng distansya sa konsepto ng 2. PRODED Learning
paglalarawan ng distansya sa Guide in Heograpiya/
sariling kapaligirang paglalarawan ng Kasaysayan/ Sibika:
ginagalawan tulad ng tahanan pisikal na kapaligirang Ang Iskala 4. 2003. pp.
at paaralan at ng ginagalawan 1-4.
kahalagahan ng pagpapanatili 3. * Ang Bayan Kong
at pangangalaga nito 2. nakapagpakita ng Mahal 1. 1998. pp. 43,
payak na gawain 45-52.
sa pagpapanatili at 4. * Sibika at Kultura
AP1KAP-
Batayang Aklat 1.
pangangalaga ng IVa-1 1997. pp. 29-30.
kapaligirang
ginagalawan
Bayan Ko Batayang
Aklat 1. 1997. pp.
2330.
Batayang Aklat 1
1998. pp. 46-48
Batayang Aklat 1.
1997. pp. 18-22.
Batayang Aklat 2.
NILALAMAN
(Content )

1997. pp. 18-20.
ang Bayan Ko Batayang
Aklat 2. 1997. pp. 32-
35.
Maganda Batayang
Aklat 2. 2000. pp.
4851.
Batayang Aklat 2.
1997. pp. 46-47.
Mahal 2. 2000. pp. 21-
24.
Batayang Aklat 2.
2000. pp. 23-25.
Batayang Aklat 2.
1997. pp. 3234.
Batayang Aklat 3.
1997. pp. 82-94.
Mahal 3. 1998. pp.
20-22
3. 1997. pp. 1315.
3. 1999. pp. 15-17.

NILALAMAN
(Content )
2. Nagagamit ang iba’t ibang 1. * Sibika at Kultura
katawagan sa pagsukat ng Batayang Aklat 1.
lokasyon at distansya sa AP1KAP- 2001. pp. 34-38.
pagtukoy ng mga gamit at IVa-2 2. * Pagsibol ng Lahing
lugar sa bahay (kanan, kaliwa, Pilipino 2. 2003. pp.
itaas, ibaba, harapan at 11-15
likuran)
3. Nailalarawan ang kabuuan at PRODED Learning Guide
AP1KAP-
mga bahagi ng sariling in Sibika at Kultura: Ituro
IVb-3
tahanan at ang mga lokasyon Mo 2. 2003. pp. 6.
nito
4. Nakagagawa ng payak na mapa 1. PRODED Learning
ng loob at labas ng tahanan Guide in Sibika at
Kultura: Mga Sagisag o
Pananda sa Mapa 2.
AP1KAPIVb-4 pp. 1-6.
Minamahal Batayang
Aklat 1. 1997. pp. 52.
5. Naiisa-isa ang mga bagay at * Pilipinas: Bansang
istruktura na makikita sa AP1KAP- Minamahal Batayang
nadadaanan mula sa tahanan IVc-5 Aklat 1. 1997. pp. 103.
patungo sa paaralan
6. Naiuugnay ang konsepto ng
lugar, lokasyon at distansya
sa pang-araw-araw na AP1KAP-
buhay sa pamamagitan ng IVc-6
iba’t ibang uri ng
transportasyon mula sa
tahanan patungo sa paaralan

B. Ako at ang Aking Paaralan 7. Nailalarawan ang pagbabago sa
AP1KAP-
mga istruktura at bagay mula
IVd-7
sa tahanan patungo sa
paaralan at natutukoy ang
NILALAMAN
(Content )
mga mahalagang istruktura
sa mga lugar na ito.
8. Nakagagawa ng payak na mapa 1. * Sibika at Kultura
mula sa tahanan patungo sa Batayang Aklat 1.
paaralan AP1KAP- 2001. pp.42.
IVd-8 2. * Pilipinas: Bansang
Minamahal Batayang
Aklat 1. 1997. pp.
103.
9. Natutukoy ang bahagi at gamit 1. PRODED Learning
sa loob ng silid-aralan/ Guide in Sibika at
paaralan at lokasyon ng mga Kultura: Ituro Mo 2.
ito 2003. pp. 1-3, 7. *
2. Lahing Pilipino
Batayang Aklat 1.
1997. pp. 22.
3. * Pilipino Ako,
AP1KAP- Pilipinas ang Bayan Ko
IVe-9 Batayang Aklat 2.
1997. pp. 38.
4. * Pamayanang
Pilipino Batayang
Aklat 2. 1997. pp.
3031.

10. Nakagagawa ng payak na 1. PRODED Learning
mapa ng silidaralan/paaralan Guide in Sibika at
Kultura: Ituro Mo 2.
AP1KAP-
2000. pp. 7.
IVf-10 2. * Ang Bayan Kong
Mahal 1. 1998. pp.
44.
11. Naipaliliwanag ang konsepto
ng distansya sa pamamagitan AP1KAPIVg-
ng nabuong mapa ng silid- 11
aralan at paaralan

NILALAMAN
(Content )
11.1 distansya ng mga bagay
sa isa’t isa sa
loob ng silid-aralan
11.2 distansya ng mga mag-
aaral sa ibang mga
bagay sa silidaralan
11.3 distansya ng silidaralan
sa iba’t ibang bahagi
ng paaralan
12. Nakapagbigay halimbawa ng 1. * Sibika at Kultura
mga gawi at ugali na Batayang Aklat 1.
makatutulong at nakasasama 2001. pp. 75-82.
sa sariling kapaligiran: 2. * Ang Bayan
tahanan at paaralan Kong Mahal 1. 1998.
pp.
3. 89-98.
* Pilipinas:
Bansang
AP1KAP- Minamahal Batayang
4.
IVh-12 Aklat 1. 1997. pp.
6871.
* Sibika at
Kultura Batayang
Aklat 1.
1997. pp. 77-79, 81.

Bayan Ko Batayang
Aklat 1. 1997. pp.
5860, 68, 72-81, 83.
1. 1999. pp. 46-47,
67, 71.
C. Pagpapahalaga sa 13. Naipakikita ang iba’t ibang 1. * Pilipinas:
Kapaligiran pamamaraan ng Bansang Papaunlad.
pangangalaga ng 2000. pp.
kapaligirang ginagalawan AP1KAP- 2. 96-103.
13.1 sa tahanan IVi-13 * Sibika at
Kultura Batayang
Aklat 3.
NILALAMAN
(Content )

13.2 sa paaralan 2000. pp. 91-95.
13.3 sa komunidad 3. * Pagsibol ng Lahing
Pilipino 2. 2003. pp.
69-70.
4. * Ang Bayan Kong
Mahal 1. 1998. pp. 68-
71, 90-98.
Batayang Aklat 1.
1997. pp. 72-77, 142-
146.
Bayan Ko Batayang
Aklat 1. 1997. pp.
133-134, 146-150.
1. 1999. pp. 64-66, 68-
70, 146-148, 184188.
1. 1997. pp. 4347, 127-
131.
pp. 79-87.
Batayang Aklat 1.
1997. pp. 63-66, 133.
Batayang Aklat 2.
1997. pp. 51-55.
12. * Pilipino Ako,
Pilipinas ang Bayan

NILALAMAN
(Content )
1997. pp. 75-85.
Maganda Batayang
Aklat 2. 2000. pp. 109-
114.
Batayang Aklat 2.
1997. pp. 80-81.
14. Naipakikita ang pagpapahalaga 1. * Sibika at Kultura
sa kapaligirang ginagalawan Batayang Aklat 1.
AP1KAP-
sa iba’t ibang pamamaraan at 2001. pp. 83-85.
IVj-14
likhang sining. 2. * Ang Bayan Kong
Mahal 1. 1998. pp.
89.
BAITANG 2
Pamantayang Pagkatuto: Naipamamalas ang kamalayan, pag-unawa at pagpapahalaga sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang komunidad, gamit ang konsepto ng
pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, pagkakasunod-sunod ng pangyayari, mga simpleng konseptong hepgrapikal tulad ng lokasyon at
pinagkukunang yaman at bukal ng yamang lahi, at konsepto ng mga saksi ng kasaysayan tulad ng tradisyong oral at mga bakas ng kasaysayan.

NILALAMAN
(Content )
UNANG MARKAHAN - An g Aking Komunidad

A. Pagkilala sa Komunidad Ang Mag-aaral ay… Ang Mag-aaral ay… 1. Nauunawaan ang konsepto 1. * Pagsibol ng Lahing
ng ‘komunidad’ Pilipino 2. 2003. pp.15-17
naipamamalas ang malikhaing 1.1 Nasasabi ang payak na 2. * Araling Panlipunan
pagunawa sa kahalagahan nakapagpapahayag/ kahulugan ng 2.2013.pp.2-12
AP2KOM-Ia-
ng kinabibilangang nakapagsasalarawan ng ‘komunidad’ 3. * Kulturang Pilipino 2.
kahalagahan ng 1
komunidad 1.2 Nasasabi ang mga 2000. pp.14-22
kinabibilangang komunidad halimbawa ng 4. * Pilipino Ako, Pilipinas Ang
‘komunidad’ Bayan Ko 2.pp.21-28
5. * Sibika at Kultura 2.
NILALAMAN
(Content )

1997.pp.33-44
6. * Pamayanang Pilipino 2.
1997. pp.21-28
7. Lahing Pilipino 2. 1997. pp.
13-18
Pilipono 3. 1997. Pp. 47-
51
9. Kulturang Pilipino 2.
2000. pp. 14-22
10. Pilipino Ako, Pilipinas Ang
Bayan Ko 2. 1997. pp.2128.
11. * Sibika at Kultura Batayang
Aklat 2. 1997. pp. 33-44.
12. * Ang Bayan Kong Mahal
2. 2000. pp. 14-19.
13. * Lahing Pililpino 2. 1997.
pp. 13-18.
14. * Pagsibol ng Lahing Pilipino
1. 1997. pp. 7273.
Minamahal 1. 1997. pp. 96-
103.
16. * Pilipinas Ang Ating Bansa
1. 1999. pp. 91-95, 100-
101.
17. * Pilipinas Bayan Mo, Bayan
Ko 1. 1997. pp. 115-117.
18. * Sibika at Kultura 1. 1997.
pp. 102.
1. 1998. pp. 126-131,

NILALAMAN
(Content )
139.
1998. pp. 107, 111-114.
2. Naipaliliwanag ang 1. * Pagsibol ng Lahing
kahalagahan ng ‘komunidad’ Pilipino 2. 2003.pp.25-28
AP2KOM- 2. * Araling Panlipunan
Ib-2 2.2003.pp.39-44
Pilipino 1. 1997. pp. 7578.
3. Natutukoy ang mga 1. * Pagsibol ng Lahing
bumubuo ng komunidad: Pilipino 2. 2003. pp.17,22
3.1 Mga tao: mga iba’t 2. * Sibika at Kultura
ibang naninirahan sa 1.2001.pp.149-151,156-
komunidad, mga 157
pamilya o mag-anak 3.
* Araling
3.2 Mga institusyon:
Panlipunan2.2003.pp.8 *
paaralan, mga 4.
Kulturang Pilipino 2.
sentrong pamahalaan
5. 2000.pp.58-65
o nagbibigay * Pilipino Ako,
serbisyo, sentrong Pilipinas Ang Bayan Ko 2.
pangkalusugan, 6. 1997.
pamilihan, simbahan pp.168-170
o mosque at iba pang 7. * Sibika at Kultura
pinagtitipunan ng 2.
mga kasapi ng ibang 8. 1997. pp.8-10
relihiyon * Lahing Pilipino 2.
1997. pp. 59-68
* Kulturang Pilipino
AP2KOM- 2.
Ib-3 2000. pp. 58-65.
9. * Pilipino Ako, Pilipinas Ang
Bayan Ko 2. 1997.

pp. 2-6.
Batayang Aklat 2. 1997.
pp. 8-10.
11. * Lahing Pilipino 1. 1997.
pp. 87-99.
NILALAMAN
(Content )
Pilipino 1. 1997. pp. 8292,
142-150.
Minamahal 1. 1997. pp.
104-106.
1. 1999. pp. 74-81.
Ko 1. 1997. pp. 106-111,
117-118.
pp. 103, 104-105, 108, 111.
pp. 110.

4. Naiuugnay ang tungkulin at 1. * Pagsibol ng Lahing
gawain ng mga bumubuo ng Pilipino 2. 2003.pp.132-
komunidad sa sarili at sariling 137
pamilya 2. * Sibika at Kultura
1.2001.pp.172-182
3. Ako, ang Pamilya at ang
Aking Komunidad
AP2KOM-Ic- Education
4 Program).2001.pp.23-24
4. My Family,My Community
and I (Philippines
Nonformal Education
Program).2001.pp.23-24
5. * Araling Panlipunan
2.2003.pp.14-24
Maganda 2. 2000. pp. 123-
130, 207-227.
7. * Kulturang Pilipino 2.
NILALAMAN
(Content )

2000. Pp.23-28, 155-159.
Bayan Ko 2. 1997.
pp.168-170, 168-170. 9.
* Pagsibol ng Lahing Pilipino
1. 1997. pp. 9599.
200-210.
Bayan Ko 1. 1997. pp.
108-111, 118, 121.
1997. pp. 112, 119-120.
1998. pp. 125-130.
B. Ang Aking Komunidad 5. Nasasabi na ang bawat bata 1. Ako, ang Pamilya at ang
ay may Aking Komunidad
kinabibilangang komunidad (Philippines Nonformal
Education
2.
My Family,My Community
and I (Philippines
AP2KOM-Ic- Nonformal Education
5 Program).2001.pp.31-32
2.2003.pp.27-28
1. 1998. pp. 144-149.
6. Nasasabi ang batayang 1. PRODED Learning Guide in
AP2KOM-
impormasyon tungkol sa Sibika at Kultura
sariling komunidad: Id-6
Populasyon:Umaasa o
pangalan ng komunidad; Inaasahan 2. 2003. pp.1-

NILALAMAN
(Content )
lokasyon ( malapit sa tubig 14
o bundok, malapit sa bayan), 2. * Sibika at Kultura 1.
mga namumuno dito, 2001.pp.112
populasyon, mga wikang 3. Ako, ang Pamilya at ang
sinasalita, atbp Aking Komunidad
Education
Program).2001.pp.22
4. My Family,My Community
and I (Philippines
Nonformal Education
Program).2001.pp.22
Maganda 2. 2000. pp.
123-130
2. 2000. pp.73-82
1997. pp.77-85
8. * Lahing Pilipino 1. pp. 105-
109.
107-114.
1. 1999. pp. 102105.
pp. 113-118.
1. 1998. pp. 132-138.
pp. 115-122.

14. MISOSA 6 Lesson 2
7. Nailalarawan ang sariling AP2KOM- 1. PRODED Learning Guide in

komunidad gamit ang mga Id-e-7 Sibika at Kultura Mga
NILALAMAN
(Content )

simbolo sa payak na mapa Sagisag o Pananda sa

7.1 Nakikilala ang mga Mapa 2.2000. pp. 1-19
sagisag na ginagamit 2. PRODED Learning Guide in
sa mapa sa tulong ng Sibika at Kultura Ituro Mo
panuntunan. 2.2000.pp.1-8
7.2 Natutukoy ang lokasyon 3. * Pagsibol ng Lahing Pilipino
ng mga 2.2003.pp.33-
mahahalagang lugar sa 36,49-54,60-62
sariling komunidad 4. * Sibika at Kultura
batay sa lokasyon nito 1.2001.pp.57-65
sa sariling tahanan o
5. * Sibika at
paaralan
Kultura3.2000.pp.50-69
7.3 Nailalarawan ang mga
6. * Pamana 5.1999.pp.50-
anyong lupa at
52
tubig sa sariling
komunidad 7. * Pilipinas:Bansang
Papaunlad 6.2000.pp.74-
7.4 Nakaguguhit ng payak na
77
mapa ng komunidad mula
sa sariling tahahan o
2.2003.pp.45-55,69-86
paaralan, na nagpapakita
ng mga mahahalagang
Maganda 2. 2000. pp.35-
lugar at istruktura,
47
anyong lupa at tubig,
atbp.
Bayan Ko 2. 1997.
pp.31-38
1997. pp.45-52
2. 2000. pp.21-29
1997. pp.30-40

pp. 18-23
3. 1997. pp.15-18
16. * Sibika at Kultura: Ang

NILALAMAN
(Content )
Bayan Kong Mahal 3.
1998. pp. 13-19, 33
Bayan Ko. 3. 1999. pp. 13-
15
Pinagpala 4. 2000.pp. 26-
27
19. * Heograpiya,
Kasaysayan at Sibika:
Ang Bayan Kong Mahal 4.
1999. pp. 32-51
Maganda 2. 2000. pp. 4858.
21. * Kulturang Pilipino 2. 2000.
pp. 23-28.
3. 1998. pp. 13-19;33.
4. 1999. pp. 32-51.
23.
Ko 1. 1997. pp. 164.
26. Sibika at Kultura 1. 1997.
pp. 110.
27. Pilot School MTBLME 2nd
Qrtr Grade 3
8. Nailalarawan ang panahon at 1. PRODED Learning Guide
kalamidad na nararanasan sa in Sibika at Kultura
sariling komunidad AP2KOM-If- Yamang-Lupa: Alagaan
8.1 Nasasabi ang iba’t ibang uri h-8 2.2003.pp.1-13 2.
ng Sibika at Kultura 3.
2000.pp.72-75

NILALAMAN
(Content )
panahong nararanasan 3. Handa Ka Na Ba sa
sa sariling komunidad Kalamidad (Philippines
(tag-ulan at tag-init) Nonformal Education
8.2 Natutukoy ang mga Program). 1998.pp.1-34
natural na kalamidad o 4. Bagyo at Lindol:Paano
sakunang madalas Paghahandaan
maganap sa sariling (Philippines Nonformal
komunidad Education
8.3 Nakakukuha ng Program).1998.pp.1-40
impormasyon tungkol sa
mga epekto ng kalamidad
sa kalagayan ng mga 2.2003.pp.87-98
anyong lupa, anyong tubig 6. OHSP Module 1
at sa 7. Pilot School MTBMLE 1st Qrtr
mga tao sa sariling Grade 3 AP LM
komunidad 8. * Pagsibol ng Lahing Pilipino
8.4 Nasasabi ang mga 3. 1997. pp. 35-
wastong gawain/ 46
pagkilos sa tahanan at 9. * Pilipinas Ang Ating Bansa
paaralan sa panahon 3. 1999. pp. 35-40,
ng kalamidad 66-70
8.5 Nasasabi kung paano 10. * Sibika at Kultura: Ang
ibinabagay ng mga tao Bayan Kong Mahal 3.
sa panahon ang 1998. pp. 6, 43-49 11. *
kanilang kasuotan at Sibika at Kultura 3.
tirahan 1997. pp. 36-40
Bayan Ko. 3. 1999. pp. 31-
39
Pinagpala 4. 2000. pp.
43-46, 55-65, 83
14. * Heograpiya,

1999. pp. 76-82

NILALAMAN
(Content )
6. 1999. pp. 76-82.
16. * Pilipinas: Kasaysayan at
Pamahalaan I. 2000. pp.
17-18.
1. 1998. pp. 153-154.
18. MISOSA 4 Lesson 9,10
19. Pilot School MTBLME 1st
Qrtr Grade 3
20. Pilot School MTBLME TG
1st Qrtr Grade 3
9. Nasasabi ang * Araling
pagkakapareho at AP2KOM-Ii- Pa nlipunan2.2003.pp.29
pagkakaiba ng sariling 9
komunidad sa mga kaklase
IKALAW ANG MARKAHAN – Ang Aki ng munidad Ngayon at Noon
Ko
A. Ang Kwento ng Pinagmulan Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Nakapagsasalaysay ng 1. * Pamana.5.1999.pp.3-5
ng Aking pinagmulan ng sariling 2. * Araling Panlipunan
Komunidad naipamamalas ang 1. nauunawaan ang komunidad batay sa mga 2.2003.pp.100-108
AP2KNN-
pagunawa sa kwento ng pinagmulan at pagsasaliksik, pakikinig sa
IIa-1
pinagmulan ng sariling kasaysayan ng kuwento ng mga
komunidad batay sa komunidad nakakatanda sa
konsepto ng pagbabago komunidad, atbp
at pagpapatuloy at 2. nabibigyang halaga ang 2. Naiuugnay ang mga 1. * Sibika at Kultura
pagpapahalaga sa mga bagay na nagbago pagbabago sa pangalan ng 1.2001.pp.13-15
AP2KNN-
at nananatili sa sariling komunidad sa 2. * Araling Panlipunan
kulturang nabuo ng IIa-2
pamumuhay mayamang kuwento ng 2.2003.pp.103-105
komunidad
pinagmulan nito
komunidad
3. Nasasabi ang pinagmulan 1. * Hekasi Para Sa Mga

at pagbabago ng sariling Batang Pilipino
AP2KNN-
komunidad sa 4.2000.pp.276-277
IIb-3 2. * Araling Panlipunan
pamamagitan ng timeline
2.2003.pp.105

at iba pang graphic
organizers
4. Nakagagawa ng maikling AP2KNN- 1. Ipagdiwang Natin ang

NILALAMAN
(Content )
salaysay ng mga pagbabago IIc-4 2. Pagkakaiba ng ating
sa sariling komunidad sa Kultura (Philippines
iba’t ibang aspeto nito tulad Nonformal Education
ng uri ng transportasyon, Program).2001.pp.11-12
pananamit,
* Araling Panlipunan
libangan,pangalan ng mga
2.2003.pp.106-108
kalye atbp. sa pamamagitan
ng iba’tibang sining (ei.
pagguhit, paggawa ng
simpleng graf, pagkuwento,
atbp.)
5. Naiuugnay ang mga sagisag, 1. PRODED Learning Guide in
natatanging istruktura, Sibika at Kultura: Mga
bantayog ng mga bayani at Sagisag ng Pilipinas, Alam
mga mahahalagang bagay Mo? 2.2000.pp.1-12
2.
na matatagpuan sa * Sibika at Kultura
komunidad sa kasaysayan 1.2001.pp.87-97
3.
nito * Araling Panlipunan
4. 2.2003.pp.107
Pilot School MTBMLE 2nd
5. Qrtr Grade 3
* Pilipinas: Bansang
AP2KNN- Maganda 2. 2000.
IId-5 Pp.6576, 228-240

2000. Pp.30-38,69-82

Ang Bayan Ko 2. 1997.
Pp.40-52,99-112
1997. Pp.53-64,107-123
2. 2000. Pp.31-37,91-
103,123-130
1997. Pp.41-52,87-107
NILALAMAN
(Content )

11. Lahing Pilipino 2. 1997.
Pp. 24-35, 69-80, 192-
211
3. 1999. Pp. 118-
126
Maganda 2. 2000. pp.
6576;228-240.
Bayan Ko 2. 1997. pp. 40-
52, 99-112.
1. 1997. pp. 50-68.
89.
1. 1999. pp. 24-31.
Ko 1. 1997. pp. 3142, 85-
102.
pp. 38-52, 54-56, 57, 82-97.
20. * Ang Bayan Kong Mahal 1.
1998. pp. 53-74, 99113.
1998. pp. 57-69, 91-103.
6. Nailalarawan ang dami ng tao * Pagsibol ng Lahing Pilipino
AP2KNN-
sa sariling komunidad sa 2.2003.pp.85-94
IId-6
pamamagitan ng graf
B. Ang Kultura sa Aking Naipagmamalaki ang 7. Nakabubuo ng maikling AP2KNN- * Araling Panlipunan
Komunidad kultura ng sariling salaysay tungkol samga bagay IIe-7 2.2003.pp.94-96,127-134
1. Pamumuhay komunidad na hindi nagbago sa

NILALAMAN
(Content )
2. Tradisyon/ Kaugalian komunidad(hal., pangalan,
3. Mga pagdiriwang pagkain, gusali o istruktura)
4. Sining 8. Nakasusuri ng pagkakaiba ng 1. * Sibika at Kultura
kalagayan ng kapaligiran ng AP2KNN- 3.2000.pp.61-70
sariling komunidad (ei. mga IIe-8 2. * Araling Panlipunan
anyong lupa at tubig ngayon 2.2003.pp.97,118-126
at noon)

9. Nailalarawan ang 1. * Pagsibol ng Lahing
pagkakakilanlang kultural ng Pilipino 2. 2003.pp.110-
komunidad 114
9.1 Natutukoy at 2. Araling Panlipunan 1
naipaliliwanag ang mga Modyul 2 “Kapaligirang
katangiang
Kultural”.pp.12-17
nagpapakilala ng sariling 3.
Pilot School MTBMLE 2nd
komunidad (ie, tanyag
na anyong lupa o tubig, 4. Qrtr Grade 3
produkto, pagkain, * Pilipinas: Bansang
tanyag na kasapi ng maganda 2. 2000. Pp.184-
komunidad atbp.) 5. 205
9.2 Natutukoy ang iba’t ibang * Kulturang Pilipino
pagdiriwang ng 6. 2.
komunidad 2000. Pp113.124
9.3 Natatalakay ang mga * Pilipino Ako, Pilipinas
AP2KNN- 7. Ang Bayan Ko 2. 1997.
tradisyon na
IIf-g-9
nagpapakilala sa sariling Pp.147-152
komunidad 8.
* Sibika at Kultura 2.
9.4 Natatalakay ang 1997. Pp.143-148
iba’tibang uri ng sining 9.
* Ang Bayan Kong Mhal
na nagpapakilala sa 2. 2000. Pp.123-129 *
sariling komunidad (ei. 10.
Pamayanang Pilipino 2.
panitikan, musika, sayaw,
11. 1997. Pp.134-141
isports atbp) * Lahing Pilipino 2.
12. 1997.
13. Pp. 125-140
* Ang Bayan Kong
Mahal 5. 1999. pp. 9.
MISOSA 4 Lesson 12
Pilot School MTBLME 1st
Qrtr Grade 3
NILALAMAN
(Content )

10. Naihahambing ang 1. * Pagsibol ng Lahing
katangian ng sariling Pilipino 2.2003.pp.110-115
komunidad sa iba pang 2. * Araling Panlipunan
AP2KNN-
komunidad tulad ng likas 2.2003.pp.146-148
IIh-10
na yaman, produkto at
hanap-buhay, kaugalian at
mga pagdiriwang, atbp.
11. Nasusuri ang kahalagahan ng 1. * Pagsibol ng Lahing
mga pagdriwang at Pilipino 2. 2003.pp.110-
tradisyon na nagbubuklod 115,119-123
ng mga tao sa pag-unlad 2. Pilot School MTBMLE 2nd
ng sariling komunidad AP2KNN- Qrtr Grade 3
3.
IIi-11 * Pamayanang Pilipino 2.
1997. pp. 139-140.
1st Qrtr Grade 3
2nd Qrtr Grade 3
12. Nakakalahok sa mga
proyekto o mungkahi na AP2KNN-
nagpapaunlad o IIj-12
nagsusulong ng
natatanging
I KATLONG MARKAHAN – Pa mumuhay sa Komunidad

A. Kabuhayan sa Komunidad Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Natatalakay ang mga 1. * Pagsibol ng Lahing
produkto at mga kaugnay na Pilipino 2. 2003.pp.66-68
naipamamalas ang nakapagpapahayag ng hanapbuhay na nalilikha mula 2. Kapaligiran, Kayamanan,
kahalagahan ng pagpapahalaga sa pagsulong sa likas yaman ng komunidad Kalingain (Philippines
mabuting paglilingkod ng ng mabuting paglilingkod ng 1.1 Nailalarawan ang likas na Nonformal Education
mga namumuno sa mga namumuno sa yaman at pangunahing
AP2PSK- Program).1998.pp.5-8
komunidad tungo sa produkto ng komunidad 3.
pagsulong ng mga IIIa-1 Araling Panlipunan 1
pagtugon sa 1.2 Naiuugnay ang mga
pangunahing Modyul I “Kapaligirang
pangangailangan ng mga pangunahing hanapbuhay
hanapbuhay at pagtugon Pisikal ng
kasapi ng sariling ng komunidad sa likas na
sa pangangailangan ng 4. Pamayanan”.pp.6-10
komunidad
mga kasapi ng sariling Araling Panlipunan I
Modyul 3 Kayamanang
NILALAMAN
(Content )

komunidad yaman ng komunidad Pinagkukunan Likas na
Kayaman.pp.3-14
2.2003.pp.152-174
6. Pilot School MTBMLE 2nd
Qrtr grade 3
Maganda 2. 2000. pp.35-
47; 82-108
2000. pp.41-56
Bayan Ko 2. 1997.
pp.53-70
1997. pp.65-89
2. 2000. pp.61-71
1997. pp.53-74
13. * Lahing Pilipino 2.
1997.pp. 41-50
Pilipino 3. 1997. pp. 47-
65
3. 1999. pp. 19-35,
41-60
Bayan Kong Mahal 3.
1998. pp. 22-37, 51-74
1997. Pp. 23-35, 46-56
Bayan Ko. 3. 1999.
pp. 17-30, 42-65

NILALAMAN
(Content )
84-85, 79-80, 93-95, 98-
99, 101-103, 110-112,
114-115, 117-119, 126127,
129-130. 132-134,
137-138
20. * Heograpiya,
1999. pp. 57-61, 63-64,
66-67, 69-70, 72-73, 7681,
84-86, 92-94, 96-98,
101, 107-109, 111-112,
114, 117-118, 120-121,
123-124
1999. pp. 99-106
1998. pp. 22-37, 51-74.
1. 1997. pp. 32-39.
63; 131-133.
1. 1999. pp. 35-41, 60-61.
Ko 1. 1997. pp. 4957, 62-
67.
pp. 59-69.
1. 1998. pp. 76-88.

NILALAMAN
(Content )
1998. pp. 72-78, 82-83.
Qrtr Grade 3
32. Pilot School MTBLME TG 1st
Qrtr Grade 3

2. Naipaliliwanag ang 1. * Pagsibol ng Lahing
pananagutan ng bawat isa sa Pilipino 2. 2003.pp.69-70
pangangalaga sa likas na 2. PRODED Learning Guide
yaman at pagpanatili ng in Sibika at Kultura
kalinisan ng sariling komunidad. Yamang Tubig-Alagaan at
2.1 Nasasabi ang mga sanhi at Tipirin 2.2000.pp.1-12
bunga ng pagkasira ng
likas na yaman ng
1.2001.pp.75-81
kinabibilangang komunidad
2.2 Nahihinuha ang mga
3.2000.pp.91-94
posibleng dahilan ng tao sa
pagsira ng mga likas 5. Ingatan ang Mga Anyong
na yaman ng Tubig (Philippines
kinabibilangang Nonformal Education
komunidad. Program).1998.pp.5-20
2.3 Nakapagbibigay ng AP2PSK- 6. Kapaligiran, Kayamanan,
mungkahing paraan ng IIIb-2 Kalingain (Philippines
pag-aalaga sa kapaligiran Nonformal Education
at likas na yaman ng Program).1998.pp.16-23
kinabibilangang komunidad 7. Kapaligiran, Alagaan Para
Sa Kinabukasan
Education
Program).1998.pp.6-
10,16-21,25-29
8. Araling Panlipunan 1
Modyul 3“Kayamanang
Pinagkukunan Likas na
Kayamanan”.pp.15-18
9. Ang Pangangalaga ng
Ating mga Yamang
NILALAMAN
(Content )

Tubig(Philippines
Nonformal Education
10. Makialam at Lumahok
sa
Pagpapaunlad ng
Pamayanan(Philippines
Nonformal Education
Program).1998.pp.5-8,34-
45
11. Economic Efficiency and
Environmental
Education.pp.68-69,73-90
12. PRODED Learning Guide
in
Heograpiya/Kasaysayan/S
ibika Likas na Yaman
Pagyamanin 4.2003.pp.1-
11
13. MISOSA 6 Lesson
15,19,20,21,22,23
14. Pilot School MTBMLE 4th
Qrtr Week 8 Grade 3
15. Pilot School MTBMLE 4th
Qrtr Weeks 1-4 Grade 3
17. * Pilipinas; Bansang
Maganda 2. 2000. Pp.90-
91,99-101,105,109-111
2000. Pp.46,53
Pp.75-87
1997. Pp.71-72,80-81
21. * Ang Bayan Kong Mhal

NILALAMAN
(Content )
2. 2000. Pp.54-56
1997. Pp.69-70
Pp. 51-58
3. 1997. Pp. 66-
70, 128-133, 181-186
Bayan Kong Mahal 3.
1998. Pp. 31
1997. Pp. 57-62, 170-175
6. 1999. Pp. 107-115, 117-
118
28. * Sibika at Kultura Batayang
Aklat 3. 1997. pp. 57-62,
170-175.
22-24.
65.
1. 1997. pp. 4348.
79.
1. 1999. pp. 44-49, 63-72.
58-60, 68, 71-83, 133.

NILALAMAN
(Content )
pp. 53, 56-57;7281.
1. 1998. pp. 89-98.
1998. pp. 79-81, 84-89.
38. MISOSA 6 Lesson
18,19,20,21,22
Qrtr Grade 3
1st Qrtr Grade 3
4th Qrtr Week 7 Grade 3
4th Qrtr Week 8 Grade 3

B. Pamumuno at Paglilingkod sa 3. Nailalarawan kung paano 1. * Pilipinas:Bansang
Komunidad natutugunan ang Papaunlad 6.2000.pp.81-
pangangailangan ng mga tao 92
mula sa likas yaman ng 2. * Pagsibol ng Lahing
komunidad Pilipino 2.2003.pp.66-68
2.2003.pp.163-166
AP2PSK- 4. * Pilipinas Ang Ating Bansa
IIIc-3 3. 1999. Pp. 61-66
Bayan Ko. 3. 1999. Pp. 65
1998. pp. 75-86.
7. * Pagbabago Batayang
Aklat IV. 2001. pp. 47-50.
Ko 1. 1997. pp. 50-
NILALAMAN
(Content )
55, 62-65.
1. 1998. pp. 78-84
4. Naiuugnay ang epekto ng 1. * Pagsibol ng Lahing
pagkakaroon ng hanapbuhay Pilipino 2.2003.pp.25-28
sa pagtugon ng 2. PRODED Learning Guide in
pangangailangan ng AP2PSK- Sibika at Kultura
komunidad at ng sariling IIId-4 Pangunahing Hanapbuhay
pamilya 3.2000.pp.1-10
3. * Sibika at Kultura 3.2000.
pp.78-89
2000. Pp.61-63

5. Nakikilala ang mga 1.2001.pp.112
namumuno sa sariling 2. * Araling Panlipunan
komunidad at ang kanilang 2.2003.pp.179-181
kaakibat na tungkulin at 3. Pilot School MTBMLE
responsibilidad
3rdQrtr Weeks 3-5 Grade 3
5.1 Nasasabi kung paano 4.
AP2PSK- MISOSA 4 Lesson 1
nagiging pinuno 5.
5.2 Nasasabi ang katangian IIIe-f-5 Pilot School MTBLME TG
ng mabuti at di mabuting 3rdQrtr Weeks 3-5 Grade 3
6.
pinuno MISOSA 4 Lesson 1
7.
Pilot School MTBLME TG
3rd Qrtr Weeks 3-5 Grade
3
6. Nasasabi ang kahalagahan ng 1. * Pilipinas :Bansang
mabuting pamumuno sa AP2PSK- Papaunlad 6.2000.pp.118-
pagtugon ng IIIg-6 120
pangangailangan ng mga tao 2. * Araling Panlipunan
sa komunidad. 2.2003.pp.185,196-198
7. Nakikilala ang mga taong nag- 1. * Pagsibol ng Lahing
aambag sa kapakanan at AP2PSK- Pilipino 2. 2003.pp.80-
kaunlaran ng komunidad sa IIIh-7 82,154-157
iba’t ibang aspeto at paraan 2. Pilot School MTBMLE 3rd
(ei mga pribadong Qrtr Weeks 6-8 Grade 3
NILALAMAN
(Content )
samahan (NGO) na 3. * Kulturang Pilipino
tumutulong sa pag-unlad ng 2. 2000. Pp.65-67
komunidad) 4. * Pagsibol ng Lahing
Pilipino 3. 1997. Pp.
144154
5. * Pilipinas Ang Ating
Bansa 3. 1999. Pp. 175191

8. Nakapagbigay ng mga
mungkahi at dahilan upang AP2PSK-
palakasin ang tama, maayos IIIi-8
at makatwirang pamumuno
IKAAP AT NA MARKAHAN - Pagig ing Kabahagi ng Komunidad
A. Kabahagi Ako ng Aking Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Natatalakay ang 1. PRODED Learning Guide
Komunidad kahalagahan ng mga in Sibika at Kultura
naipamamalas ang nakapahahalagahan ang paglilingkod/ serbisyo ng Maunlad na Pamumuhay
pagpapahalaga sa mga paglilingkod ng komunidad upang ang Kailangan ng Bayan
kagalingang pansibiko komunidad sa sariling matugunan ang 3.2000.pp.1-8
bilang pakikibahagi sa pagunlad at nakakagawa ng pangangailangan ng mga 2. * Araling Panlipunan
mga layunin ng sariling makakayanang hakbangin kasapi sa komunidad. 2.2003.pp.215-221
bilang pakikibahagi sa mga 3. * Kulturang Pilipino
komunidad
layunin ng sariling 2. 2000. Pp.83-87
4.
komunidad * Pagsibol ng Lahing
Pilipino 3. 1997. Pp.
AP2PKKIVa-1 123128
132,134
2. Natutukoy ang iba pang tao 1. * Pagsibol ng Lahing
na naglilingkod at ang Pilipino 2. 2003.pp.77-
kanilang kahalagahan sa 80,104-106
AP2PKK- 2. * Sibika at Kultura
komunidad (e.g. guro, pulis,
IVa-2
brgy. tanod, bumbero, nars, 1.2001.pp.190-191,194196
duktor, tagakolekta ng * Araling Panlipunan
3.
basura, kartero, karpintero, 2.2003.pp.188-191
tubero, atbp.)
NILALAMAN
(Content )

4. Pilot School MTBMLE 3rd Qrtr
weeks 6-8 Grade 3
2000. Pp.88-98
6. * Ang Bayan Kong Mhal 2.
2000. Pp.79-84
Maganda 2. 2000. pp. 168-
177.
1. 1997. pp. 110114.
133-135.
1. 1999. pp. 115120, 123-
126;133-134.
Ko 1. 1997. pp. 127-131,
136, 138.
pp. 130-132, 135, 153-164.
1998. pp. 150-152, 155,
157,159-165.
pp. 131-141.
3rd Qrtr Weeks 6-8 Grade 3
3. Naiuugnay ang pagbibigay 1. * Hekasi Para Sa Mga
serbisyo/ paglilingkod ng AP2PKK- Batang Pilipino
komunidad sa karapatan ng IVb-d-3 4.2000.pp.283-288
bawat kasapi sa komunidad. 2. * Pagsibol ng Lahing

NILALAMAN
(Content )
3.1 Nasasabi na ang bawat Pilipino 2.2003.pp.126-
kasapi ay may karapatan 128
na mabigyan ng 3. * Sibika at Kultura
paglilingkod/ serbisyo mula 3.2000.pp.247-252
sa komunidad
4. * Pilipinas:Bansang
3.2 Nakapagbibigay Papaunlad 6.2000.pp.144-
halimbawa ng pagtupad at
149
hindi pagtupad ng
karapatan ng bawat 5. * Sibika at Kultura
kasapi mula sa mga 1.2001.pp.164-166
serbisyo ng komunidad 6. PRODED Learning Guide
3.3 Naipaliliwanag ang epekto in Sibika at Kultura
ng pagbigay serbisyo at di Karapatan Ko, Ibigay
pagbigay serbisyo sa buhay Ninyo 2.2003.pp.1-14
ng tao at komunidad 7. * Araling Panlipunan
2.2003.pp.222-225
8. Pilot School MTBMLE 4th Qrtr
Weeks 1-4 Grade 3
2000. Pp.145-154
Bayan Ko 2. 1997.
Pp.157-162
1997. Pp.146-154
Bayan Kong Mahal 3.
1998. Pp. 184-202
Bayan Ko. 3. 1999.
Pp. 176-185
Pinagpala 4. 2000. Pp.
242-244
4. 1999. pp. 225-231.

NILALAMAN
(Content )
6. 1999. pp. 171-178.
200-208.
18. * Pamana 5. 1999. pp.
23-24
1. 1997. pp. 134140.
171-178, 184-193.
1. 1999. pp. 162174.
Ko 1. 1997. pp. 178-194,
197.
pp. 182-193.
1. 1998. pp. 184-196.
pp. 159-168.
4th Qrtr Week 1-4 Grade 3
4. Naipaliliwanag na ang mga 1. * Pagsibol ng Lahing Pilipino
karapatang tinatamasa ay may 2.2003.pp.126-129
katumbas na tungkulin bilang 2. PRODED Learning Guide in
AP2PKK-
kasapi ng komunidad Sibika at Kultura Karapatan
IVe-4 Ko, Ibigay Ninyo 2.
2000.pp.1-14
3.2000.pp.268-270

NILALAMAN
(Content )
4. * Hekasi Para Sa Mga
Batang Pilipino
4.2000.pp286-288
2.2003.pp.226,238-244
6. Pilot School MTBMLE 4th Qrtr
Weeks 1-4 Grade 3
7. * Pilipinas; Bansang
Maganda 2. 2000. pp.207-
220
2000. pp. 155-160
Bayan Ko 2. 1997.
Pp.163-173
1997. pp.165-178
11. * Ang Bayan Kong Mhal 2.
2000. pp.136-146
1997. pp. 155-167
pp. 155-181
3. 1997. pp. 203-
208
3. 1999. pp. 208-
217
Bayan Kong Mahal 3.
1998. pp. 244-256
pp. 167-180, 114-117, 119
Ang Bayan Ko. 3. 1999.

NILALAMAN
(Content )
pp. 201-212
19. Pilipinas: Bansang Pinagpala
4. 2000. pp.
245-250
20. * Heograpiya, Kasaysayan
at Sibika: Ang Bayan Kong
Mahal 4. 1999. Pp. 232-
236
3. 1998. pp. 244-256.
4. 1999. pp. 232-236.
6. 1999. pp. 179-180.
208-212.
25. * Pamana 5. 1999. pp. 24.
195.
1. 1997. pp. 153167.
1. 1999. pp. 175-190.
Ko 1. 1997. pp. 199218.
pp. 210-222.
31. Ang Bayan Kong Mahal 1.
1998. pp. 200-216.
pp. 172-182.
4th Qrtr Week 1-4 Grade 3

NILALAMAN
(Content )
5. Naisasagawa ang disiplinang 1. * Sibika at Kultura
pansarili sa pamamagitan ng 3.2000.pp.255-259
pagsunod sa mga tuntunin 2. * Araling Panlipunan
bilang kasapi ng komunidad 2.2003.pp.245-252
5.1 Natutukoy ang mga 3. * Pagsibol ng Lahing Pilipino
tuntuning sinusunod ng 3. 1997. Pp. 193-
bawat kasapi sa
202
komunidad (ei. pagsunod
sa mga babala, batas,
3. 1999. Pp. 202-
atbp)
207
5.2 Natatalakay ang
kahalagahan ng mga
Bayan Kong Mahal 3.
tuntuning itinakda para sa
1998. Pp. 226-243
ikabubuti ng lahat ng
AP2PKK- 6. * Pilipino Ako, Pilipinas Ang
kasapi
IVf-5 Bayan Ko. 3. 1999.
Pp. 193-199
6. 1999. pp. 268-274.
8. * Pagpapahalaga sa Aking
Daigdig IV. 2000. pp. 6067.
Ko 1. 1997. pp. 204-216.
pp. 223-235.
1. 1998. pp. 203-214.
pp. 178.

6. Napahalagahan ang 1. * Pagsibol ng Lahing Pilipino
kagalingan pansibiko sa 2. 2003.pp.98-
sariling komunidad AP2PKK- 103,119-123,146-150
6.1 Natatalakay ang mga IVg-j-6 2. * Araling Panlipunan
tradisyong may kinalaman 2.2003.pp.253-260
sa 3. Pilot School MTBMLE 3rd
NILALAMAN
(Content )

pagkakabuklod buklod ng Qrtr Weeks 6-8 Grade 3
mga tao sa komunidad 4. Pilot School MTBMLE 4th Qrtr
6.2 Naipaliliwanag ang Week 5 Grade 3
kahalagahan ng 5. * Pilipinas; Bansang
pagtutulungansa Maganda 2. 2000.
paglutas mga suliranin Pp.178,191-196
ng komunidad
6.3 Naipakikita ang iba’t ibang
2000. Pp. 125-139,101-108
paraan ng pagtutulungan
ng mga kasapi ng 7. * Pilipino Ako, Pilipinas Ang
komunidad sa pagbigay Bayan Ko 2. 1997.
solusyon sa mga problema Pp.118-131,133-139
sa komunidad 8. * Sibika at Kultura 2.
6.4 Nakakalahok sa mga 1997. Pp.149-155,133-
gawaing pinagtutulungan 141
ng mga 9. * Ang Bayan Kong Mhal 2.
kasapi para sa ikabubuti 2000. Pp.130-131,107-
ng pamumuhay sa 111,114-120
komunidad 10. * Pamayang Pilipino 2.
1997. Pp. 130-133, 108-
128
Pp. 84-86, 102-124, 141-
153
3. 1999. Pp. 128-
133
Bayan Kong Mahal 3.
1998. Pp. 125-133
Bayan Ko. 3. 1999. Pp. 152-
161.
119;125-130;136144.
NILALAMAN
(Content )
Pilipino 1. 1997. pp. 127130.
144-155.
1. 1999. pp. 136149.
Ko 1. 1997. pp. 154-164.
pp. 138-151.
1998. pp. 114;157-167.
pp. 124-140.
1stQrtr Grade 3
2ndQrtr Grade 3
3rd Qrtr Grade 3
BAITANG 3
Pamantayang Pagkatuto: Naipamamalas ang malawak na pag-unawa at pagpapahalaga ng mga komunidad ng Pilipinas bilang bahagi ng mga lalawigan at rehiyon ng
bansa batay sa (a) katangiang pisikal (b) kultura; (c) kabuhayan; at (d) pulitikal, gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago,
interaksyon ng tao at kapaligirang pisikal at sosyal.

NILALAMAN
(Content )
NILALAMAN
(Content )
UNANG MARKAHAN - Ang M ga Lalawigan Sa Aking Rehiyon
A. Ang Kinalalagyan ng mga Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Naipaliliwanagi ang kahulugan 1. Pilot School MTB-MLE
Lalawigan sa Aking Rehiyon ng mga simbolo na ginagamit Lesson 5 (Grade 3 –
naipamamalas ang nakapaglalarawan ng pisikal sa mapa sa tulong ng 1st quarter)
Batayang heograpiya pangunawa sa na kapaligiran ng mga panuntunan (ei. katubigan, 2. * Pagsibol ng Lahing
kinalalagyan ng mga kabundukan, Pilipino 2.
1. direksyon lalawigan sa rehiyong
lalawigan sa rehiyong etc) 2003.pp.36-37
2. relatibong lokasyon kinabibilangan gamit ang mga
kinabibilangan ayon sa
3. distansya batayang impormasyon 3. PRODED Learning
katangiang
4. anyong tubig/ anyong tungkol sa direksiyon, Guide in Sibika at
heograpikal nito Kultura 3. Direksyon.
lupa lokasyon, populasyon at
paggamit ng mapa San Ba Ako?
Kagamitang mapa 2001.pp.1-13
1. mapa ng rehiyon 4. Maps and Scales
2. demogprahic map (Philippines NonFormal
AP3LAR-
Education
3. population map Ia-1
Project). 2001. pp.1-
44
5. * Pilipinas: Ang Ating
Bansa 3. 1999. pp.
24-25
1997. pp. 27
Pilipino,Batayang Aklat
3. 1997. pp. 31 8. *
Kulturang Pilipino 2.
2000. pp. 26-27
9. * Pamayanang

38-39
1997. pp. 19-23
2. Nakapagbabasa at 1. MISOSA 4 Lesson 2, 5

nakapagsasagawa ng AP3LAR- and 7
interpretasyon tungkol sa Ib-2 2. Pilot School MTB-MLE
kinalalagyan ng iba’t ibang Lesson 1 (Grade 3 –
NILALAMAN
(Content )

lalawigan sa rehiyon gamit 1st quarter)
ang mga batayang 3. MISOSA 6 Lesson 11-
heograpiya tulad ng distansya 14
at direksyon 4. * Sibika at Kultura 3.
2000. pp.29-41
3. Nailalarawan ang kinalalagyan 1. Pilot School MTB-MLE
ng mga lalawigan ng sariling Lesson 1(Grade 3)
rehiyon batay sa mga 2. MISOSA 6 Lesson 11-
nakapaligid dito gamit ang 14
pangunahing direksiyon 3. * Sibika at Kultura 3.
(relative location) 2000. pp.8-13
Bansa 3. 1999. pp.
15-17
5. * Ang Bayan Kong
Mahal 3. 1998. pp.
14-16
1997. pp. 20-21
AP3LAR-
Ic-3
Ang Bayan
Ko 3. 1999. pp. 9-11
12-15
9. * Ang Bayan Kong
Mahal 4. 1999. pp.
13-14
10. * Pilipinas Bansang
Pinagpala 4. 2000.
pp. 24-27
1997. pp. 29-30
12. * Kulturang Pilipino,
2. 2000. pp. 24-25

4. Naipaghahambing ang AP3LAR- 1. Pilot School MTB-MLE
NILALAMAN
(Content )
mga lalawigan sa sariling Ic-4 1st Quarter (Grade 3)
rehiyon ayon sa lokasyon, 2. MISOSA 4 Lesson 1430
direksiyon, laki at kaanyuan
5. Nailalarawan ang populasyon 1. MISOSA 6 Lesson

ng iba’t ibang pamayanan sa 2. Learning Guide in
sariling lalawigan gamit ang Heograpiya,
bar graph Kasaysayan at Sibika
6. Populasyon. Bakit
AP3LAR- Lumalaki. 2003. pp. 9
Id-5 3. PRODED Learning
Guide in Heograpiya,
Kasaysayan at Sibika 6.
Distribusyon, Dami at
Kapal ng Populasyon.
2003.
pp. 1-11
B. Ang Mga Lalawigan sa Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 6. Naihahambing ang mga 1. MISOSA 6 Lesson 3
Aking Rehiyon lalawigan sa rehiyon ayon sa 2. * HEKASI para sa mga
1. Mapang topograpiya naipamamalas ang 1. nakalalahok sa dami ng populasyon gamit Batang Pilipino
2. Hazard map pagunawa sa rehiyon pangangalaga ng mga ang mapa ng populasyon 4. 2000. pp.75,171
3. Topograpiya bilang konseptong lalawigan bunga ng 3. PRODED Learning
3.1 Panahon heograpikal upang pakikibahagi sa nasabing AP3LAR- Guide in Heograpiya,
rehiyon Id-6 Kasaysayan at Sibika 6.
3.2 Anyong tubig/ mapahalagahan ang
Anyong lupa sariling rehiyon gamit ang Distribusyon, Dami at
3.3 Likas yaman 2. nagagamit ang kaalaman Kapal ng Populasyon.
mapa at iba pang
sa kasanayang 2003. pp. 1-11
4. Kahalagahan at kasanayang
pangheograpikal sa 4. * Ang Bayan Kong
pangangalaga pangheograpiya pagpapanukala ng mga Mahal 6. 1999. pp. 14-
solusyon sa pangunahing 20

problema o isyung 7. Nailalarawan ang iba’t ibang 1. Pilot School MTB-MLE
pangkapaligiran ng sariling lalawigan sa rehiyon ayon sa AP3LAR- 1st Quarter (Grade 3)
pamayanan bilang isang mga katangiang pisikal at Ie-7 2. MISOSA 4 Lesson 14-
rehiyon pagkakakilanlang heograpikal 30
nito gamit ang 3. * Sibika at Kultura 3.
NILALAMAN
(Content )
mapang topograpiya ng 2000. pp.42-44
rehiyon 4. * Pilipinas: Bansang
Papaunlad 6. 2000.
pp.73
Bansa 3. 1999. pp.
25-26
6. * Ang Bayan Kong
Mahal 3. 1998. pp. 21
7. * Sibika at Kultura,
Batayang Aklat 3.
1997. pp. 35
Ang Bayan
Ko 3. 1999. pp. 27
Pilipino 3. 1997. pp. 31

8. Napaghahambing ang iba’t 1. Pilot School MTB-MLE
ibang pangunahing anyong 1st and 2nd Quarter
lupa at anyong tubig ng iba’t (Grade 3)
ibang lalawigan sa sariling 2. MISOSA 4 Lesson 1430
rehiyon 3. * Sibika at Kultura 3.
2000. pp. 50-70
4. PRODED Learning
AP3LAR- Guide in Sibika at
Ie-8 Kultura 3. Anyong
Lupa. pp. 1-9
5. PRODED Learning
Guide in Sibika at
Kultura 3. Anyong
Tubig. pp. 1-11
Papaunlad 6. 2000.
pp.74-77
NILALAMAN
(Content )

7. * Ang Bayan Kong
Mahal 3. 1998. pp.
21-38
1997. pp. 23-35
Ang Bayan
Ko 3. 1999. pp. 17-27
21-30
Mahal 4. 1999. pp.
55-124
Mahal 6. 1999. pp. 90-
95
9. Natutukoy ang pagkakaugnay- 1. Pilot School MTB-MLE
ugnay ng mga anyong tubig 1st and 2nd Quarter
at lupa sa mga lalawigan ng (Grade 3)
sariling rehiyon 2. MISOSA 4 Lesson 1430
2000. pp.42-49
AP3LAR- Papaunlad 6. 2000.
If-9 pp.73-78
2000. pp. 42-53
ang Bayan
Ko 2. 1997. pp. 53 -
70
2. 1997. pp. 56-60

NILALAMAN
(Content )
10. Nakagagawa ng payak na 1. MISOSA 6 Lesson 16
mapa na nagpapakita ng and 17
mahahalagang anyong lupa AP3LAR- 2. * Sibika at Kultura 3.
at anyong tubig ng sariling If-10 2000. pp.4
lalawigan at mga karatig na 3. * Pilipino Ako, Pilipinas
lalawigan nito Ang Bayan Ko 3.
1999. pp. 28
11. Natutukoy ang mga lugar na 1. Paghahanda sa mga
sensitibo sa panganib batay Kalamidad
sa lokasyon at topographiya (Philippines
nito Nonformal Education
11.1 Nasasabi o Project). 2001.pp.1-
natataluntun ang mga
38
lugar ng sariling
2. Bagyo at Lindol:
rehiyon na sensitibo sa
panganib gamit ang Paano
AP3LAR-
hazard map Paghahandaan?
Ig-h-11
11.2 Nakagagawa nang (Philippines
maagap at wastong Nonformal Education
pagtugon sa mga Project). 2001.pp. 1-
panganib na madalas 38
maranasan ng sariling 3. Preparing for
rehiyon. Calamities (Philippines
Nonformal Education
Project). 2001.pp. 153

12. Nailalarawan ang mga 1. MISOSA 4 Lesson
pangunahing likas na yaman 1430
ng mga lalawigan sa rehiyon 2. * Pilipinas: Bansang
Papaunlad 6.
AP3LAR- 2000.pp.82-92
Ih-12 3. * HEKASI para sa mga
Batang Pilipino 4.
2000. pp. 73-182
Bansa 3. 1999. pp. 41-
70
NILALAMAN
(Content )
5. * Ang Bayan Kong
Mahal 3. 1998. pp.
51-70
1997. pp. 47-56
Ang Bayan
Ko 3. 1999. pp. 42-62
52-60
9. * Ang Bayan Kong
Mahal 4. 1999. pp.
55-124
76-157
Mahal 6. 1999. pp.
99-104

2. 1997. pp. 61-68
13. Natatalakay angwastong 1. Pilot School MTB-MLE

pangangasiwa ngmga likas na 4th Quarter week 7
yaman ng sariling laalwigan at (Grade 3)
rehiyon 2. MISOSA 6 Lesson 21
13.1 Nasusuri ang matalino 3. * Pilipinas: Bansang
at dimatalinong mga Papaunlad 6. 2000.
paraanng AP3LAR-
pp.93-101
pangangasiwa ng mga Ii-13
likas nayaman
2001. pp. 75-81
13.2 Nakabubuo ng
konklusyon na ang
2000. pp. 91-93
matalinongpangangas
Pilipino 2. 2003.

NILALAMAN
(Content )
iwa ng likas na yaman pp.69-70
ay maykinalaman sa 7. Kapaligiran, Alagaan
pag-unlad ng sariling para sa Kinabukasan
lalawigan at rehiyon (Philippines
Nonformal Education
31
8. Kapaligiran,
Kayamanan, Kalingain
(Philippines
Nonformal Education
31
Bansa 3. 1999. pp.
72-76
66-68
Mahal 6. 1999. pp.
107-116
1997. pp. 43-48
Minamahal 1. 1997.
pp. 68-71
Mahal4. 1999. pp. 89-
94
1997. pp. 72-76
16. * Pilipinas: Bayan Mo,
Bayan Ko 1. 1997.
pp. 71-83
17. * Pilipino Ako,

NILALAMAN
(Content )
Pilipinas ang Bayan
Ko 2. 1997. pp. 75-84
2. 1997. pp.
69-71
1997. pp. 51-54
20. BALS Video- Pagligtas
sa Yamang Lupa
14. Nakabubuo ng AP3LAR- 1. MISOSA 4 Lesson 18,
interprestayon ng Ii-14 21,26,27,28, 29, 30
kapaligiran ng sariling (for specific regions)
lalawigan at karatig na mga 2. * HEKASI para sa mga
lalawigan ng rehiyon Batang Pilipino
gamit ang mapa 4. 2000. pp. 75-171 3.
2000. pp. 45
Pinagpala 4. 2000.
pp. 76-15
IKALAWANG MARKAHAN - A ng Mga Kwento Ng Mga Lalawigan Sa Sariling Rehiyo n
A. Ang mga Kwento ng Aking Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Nauunawaan ang kasaysayan 1. * HEKASI para sa mga
Rehiyon ng Batang Pilipino
naipapamalas ang nakapagpapamalas ang mga kinabibilangang rehiyon 4. 2000. pp. 196-
1. Pinagmulan at mga pangunawa at mag-aaral ng pagmamalaki sa 1.1 Naisalaysay ang 201, 276-277
Pagbabago pagpapahalaga ng iba’t iba’t ibang kwento at sagisag pinagmulan ng sariling 2. * PAMANA 5. 1999.
2. Makasaysayang pook at ibang kwento and mga na naglalarawan ng sariling lalawigan at mga karatig pp. 2-29
pangyayari sa Iba’t Ibang sagisag na naglalarawan na lalawigan sa AP3KLR- 3. * Sibika at Kultura.
lalawigan at mga karatig
Lalawigan ng sariling lalawigan at pamamagitan ng IIa-b-1 2000. pp. 101-103
lalawigan sa kinabibilangang
3. Simbolo ng mga mga karatig lalawigan sa malikhaing pagpapahayag
rehiyon at iba pang likhang sining
Lalawigan kinabibilangang rehiyon
4. Mga Bayani ng mga 1.1.1 Natutukoy ang
kasaysayan ng
Lalawigan
pagbuo ng
sariling lalawigan

NILALAMAN
(Content )
ayon sa batas
1.1.2 Naisasalaysay ang
mga
pagbabago ng
sariling lalawigan at
mga karatig na
lalawigan sa rehiyon
tulad ng
laki nito, pangalan,
lokasyon,
populasyon, mga
istruktura at iba pa
1.2 Nakabubuo ng timeline ng
mga makasaysayang
pangyayari sa rehiyon sa
iba’t ibang malikhaing
pamamaraan
1.3 Nasasabi ang mga paraan
ng pagtutulungan ng mga
lalawigan sa rehiyon noon
at sa kasalukuyan
B. Pagpapahalaga sa mga 2. Natatalakay ang mga

Sagisag ng Kinabibilangang pagbabago at nagpapatuloy AP3KLR-
Lalawigan at Rehiyon sa sariling lalawigan at IIc-2
kinabibilangang rehiyon
3. Naisasalaysay o naisasadula 1. * Pagsibol ng Lahing

ang kwento ng mga Pilipino 2. 2003. pp.
AP3KLR- 41-44
makasaysayang pook o
IId-3 2. * Lahing Pilipino 1.
pangyayaring nagpapakilala
sa sariling lalawigan at mga 1997. pp. 32-44, 55-
karatig nito sa rehiyon 66


NILALAMAN
(Content )
2000. pp. 30-38
ang Bayan
Ko 2. 1997. pp. 39-46
5. *Pamayanang Pilipino
2. 1997. pp. 42-49 6.
* Lahing Pilipino 2.
1997. pp. 24-32
4. Natatalakay ang kahulugan ng 1. * Pagsibol ng Lahing
ilang simbolo at sagisag ng Pilipino 2. 2003. pp.
sariling lalawigan at rehiyon 85-94
in Sibika at Kultura 2.
Mga Sagisag ng
Pilipinas:
Alam mo ba? 2000.
AP3KLR- pp. 1-12
IIe-4 3. * Lahing Pilipino 1.
1997. pp. 70-79, 92-
102
4. * Pilipinas Ang Ating
Bansa 1. 1999. Pp. 24-
29
5. BALS Video- Mga
Sagisag ng Ating
Bansa
5. Naihahambing ang ilang 1. * Pagsibol ng Lahing
simbolo at sagisag na Pilipino 2. 2003. pp.
nagpapakilala ng iba’t ibang 85-94
lalawigan sa sariling rehiyon AP3KLR- 2. Learning Guide in Sibika
IIf-5 at Kultura 2. Mga
Sagisag ng Pilipinas:
Alam mo ba?. 2000. pp.
1-12
6. Natatalakay ang kahulugan ng AP3KLR- * HEKASI para sa mga
“official hymn” at iba IIg-6 Batang Pilipino 4. 2000.
NILALAMAN
(Content )
pang sining na nagpapakilala pp.290-297
ng sariling lalawigan at
rehiyon

7. Naipagmamalaki ang mga 1. * Pagsibol ng Lahing
bayani ng sariling lalawigan at Pilipino 2. 2003. pp.
rehiyon 160-162
7.1 Nakikilala ang mga bayani 2. Bayani: Magigiting sa
ng mga sariling lalawigan Likod ng Kalayaan
at rehiyon (Philippines NonFormal
7.2 Napahahalagahan ang Education
pagpupunyagi ng mga Project). 1998. pp.1-
bayani ng sariling 36
lalawigan at rehiyon sa
3. Huwag Kalimutan,
malikhaing pamamaraan
Bayani ng Bayan
7.3 Nakalilikha ng anumang
(Philippines NonFormal
sining tungkol sa bayani Education
ng lalawigan o rehiyon na
Project). 1998. pp. 1-
nais tularan AP3KLR- 36
IIh-i-7 4. * Pilipinas: Ang Ating
Bansa 3. 1999. pp.
118-124
1997. pp. 94-98
108-118
7. * Ang Bayan Kong
Mahal 4. 1999. pp.
220-223
2000. pp. 168-178
9. BALS Video- Heroes
Then and Now
8. Nakasusulat ng payak na Ipinagmamalaki kong
AP3KLR-
kwento/ 1-2 talata tungkol sa Ako’y Pilipino
IIj-8
lalawigan sa (Philippines Nonformal

NILALAMAN LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP PAGKATUTO CODE
(Content ) MATERIALS
kinabibilangang rehiyon na Education Project). 2001.
naging katangi-tangi para sa pp. 6
sarili.
IKATLONG MARKAHAN - Ang Pagkakakilanlang Kultural Ng Kinabibilangang Rehiyon
A. Ang Kultura ng Aking Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Naibibigay ang kahulugan ng AP3PKR- * HEKASI para sa mga
Lalawigan at sariling kultura at mga IIIa-1 Batang Pilipino 4. 2000.
Kinabibilangang Rehiyon naipapamalas ang nakapagpapahayag ng may kaugnay na konsepto pp.207-213
pagunawa at pagmamalaki at pagkilala sa 2. Naipaliliwanag na ang mga 1. Pilot School MTB-MLE
1. Mga Tao pagpapahalaga sa nabubuong kultura ng mga salik heograpikal katulad ng 1st Quarter (Grade 3)
2. Panahanan pagkakakilanlang kultural lalawigan sa kinabibilangang lokasyon at klima ay naka 2. MISOSA 4 Lesson 9-
ng iimpluwensiya sa pagbuo at
3. Dialekto at Wika rehiyon 11
kinabibilangang rehiyon paghubog ng uri ng
4. Paniniwala at Tradisyon 3. * HEKASI para sa mga
5. Pagdiriwang pamumuhay ng mga Batang Pilipino
lalawigan at rehiyon 4. 2000. pp.57-62
6. Katutubong Sining
(tula/awit/ sayaw/laro) 4. * Pilipinas: Bansang
7. Bagay Pang-kultura Papaunlad 6. 2000.
(pagkain, produkto, pp.71-72
atbp) 5. * Sibika at Kultura 3.
8. Katawagan AP3PKR- 2000. pp.72-80
IIIa-2 6. * Pilipinas: Ang Ating
Bansa 3. 1999. pp.
61-68
1997. pp. 55-56
41-43
9. * Ang Bayan Kong
Mahal 4. 1999. pp.
39-48
Mahal 6. 1999. pp. 82
3. Nailalarawan ang 1. Pilot School MTB-MLE
pagkakakilanlang kultural ng AP3PKR- 2nd Quarter (Grade 3)
kinabibilangang rehiyon IIIb-c-3 2. * Pilipinas: Bansang
3.1 Nailalarawan ang Papaunlad 6. 2000.
NILALAMAN
(Content )
pagkakakilanlang kultura pp. 24-32
ng sariling lalawigan 3. Ang Magandang
3.2 Naiisa-isa ang mga Daigdig ng Ating mga
pangkat ng mga tao sa Katutubong
sariling lalawigan at Kapatid (Philippines
rehiyon Nonformal Education
3.3 Nakapagbibigay ng mga Project). 1998. pp.
halimbawang salita mula 1-44
sa mga wika at diyalekto 4. * Pilipinas: Ang Ating
sa sariling lalawigan at Bansa 3. 1999. pp.
rehiyon 101-115
3.4 Nailalarawan ang mga 5. * Ang Bayan Kong
kaugalian, paniniwala at Mahal 6. 1999. pp.
tradisyon ng sariling 51-52
lalawigan at ng rehiyon. 6. BALS Video- Ito ang
Aking Kultura
B. Pagpapahalaga sa 4. Naipaliliwanag ang kahalagahan * Pagsibol ng Lahing
Pagkakakilanlang Kultural ng ng mga makasaysayan lugar AP3PKR- Pilipino 2. 2003. pp.41-44
Sariling Lalawigan at at ang mga saksi nito sa IIId-4
Rehiyon pagkakakilanlang kultura ng
sariling lalawigan at rehiyon

5. Naihahambing ang 1. Pilot School MTB-MLE
pagkakatulad at pagkakaiba 1st Quarter (Grade 3)
ng mga kaugalian, paniniwala 2. * Pilipinas: Bansang
AP3PKR-
at tradisyon sa sariling Papaunlad 6. 2000.
IIIe-5 pp.24-33
lalawigan sa karatig lalawigan
sa kinabibilangang rehiyon at 3. * Pilipinas: Bansang
sa ibang lalawigan at rehiyon Papaunlad 6. 2000. Pp.
39-40
6. Nasusuri ang papel na 1. Pilot School MTB-MLE
ginagampanan ng kultura sa AP3PKR- 1st Quarter (Grade 3)
pagbuo ng IIIf-6 2. * Pilipinas: Bansang
pagkakakilanlan ng sariling Papaunlad 6. 2000.
NILALAMAN
(Content )
lalawigan at rehiyon, at sa pp. 44-54
Pilipinas 3. * Sibika at Kultura 3.
2000.pp.131-140
4. Ang Magandang Daigdig
ng Ating mga
Katutubong Kapatid
(Philippines
Nonformal Education
Project). 1998. pp. 1-
44
Bansa 3. 1999. pp. 101-
115

7. Napahahalagahan ang iba’t 1. Pilot School MTB-MLE
ibang pangkat ng tao sa 1st Quarter (Grade 3)
lalawigan at rehiyon 2. * Pilipinas: Bansang
AP3PKR- Papaunlad 6. 2000. pp.
IIIf-7 24-32
3. * Ang Bayan Kong
Mahal 6. 1999. pp. 36-
50
8. Napapahalagahan ang mga 1. Pilot School MTB-MLE
sining (tula/awit/ sayaw) na 1st Quarter (Grade 3)
nagpapakilala sa lalawigan at 2. * Pilipinas: Bansang
AP3PKR-
rehiyon sa pamamagitan ng Papaunlad 6. 2000. pp.
IIIg-8 35
pakikilahok sa mga gawain na
nagsusulong ng 3. * HEKASI para sa mga
pagpapahalaga sa mga sining Batang Pilipino 4.
sa lalawigan 2000. pp. 297
9. Naipapakita sa iba’t-ibang 1. Pilot School MTB-
sining ang pagmamalaki sa MLE 1st Quarter
mga natatanging kaugalian, (Grade 3)
paniniwala at tradisyon ng AP3PKR-
iba’t ibang lalawigan sa IIIh-9
Papaunlad 6. 2000.
kinabibilangang rehiyon pp. 24-35
3. * HEKASI para sa
NILALAMAN
(Content )

mga Batang Pilipino
4. 2000. pp. 297
4. Mga Katutubong
Kaalaman at
Paniniwala
(Philippines
Nonformal
Education Project).
1998. pp. 8-26
5. * Ang Bayan Kong
Mahal 6. 1999. pp.
60-66
10. Natutukoy ang mga * Sibika at Kultura 3.
katawagan sa iba’t ibang AP3PKR- 2000. pp.131-140
layon sa kinabibilanagng IIIi-10
rehiyon (e.g. paggalang,
paglalambing, pagturing)
11. Nakagagawa ng isang payak 1. Pilot School MTB-MLE
na mapang kultural na 1st Quarter (Grade 3)
nagpapakilala ng kultura ng 2. * Pilipinas: Bansang
AP3PKR-
ibat ibang lalawigan sa Papaunlad 6. 2000.
IIIj-11
rehiyon pp.25
IKAAPAT NA KARKHAN - Eko nomiya At Pamamahala

A. Ang Ekonomiya ng mga Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Naiuugnay ang kapaligiran sa 1. Pilot School MTB-MLE
Lalawigan sa Rehiyon uri ng pamumuhay ng 1st Quarter (Grade 3)
naipamamalas ang nakapagpapakita ng aktibong kinabibilangang lalawigan 2. * Pilipinas: Bansang
pangunawa sa mga pakikilahok sa mga gawaing Papaunlad 6. 2000.
1. Kabuhayan at gawaing pangkabuhayan panlalawigan tungo sa AP3EAPIVa- pp. 24-35
pinagkukunanng yaman at bahaging ikauunlad ng mga lalawigan 1 3. * HEKASI para sa mga
2. Produkto sa kinabibilangang rehiyon Batang Pilipino
ginagampanan ng
3. Industriya pamahalaan at ang mga 4. 2000. pp. 297
4. Kalakalan kasapi nito, mga pinuno at 4. Mga Katutubong

5. Negosyo iba pang naglilingkod Kaalaman at
tungo sa pagkakaisa, Paniniwala
kaayusan at

NILALAMAN
(Content )
6. Inprastraktura kaunlaran ng mga (Philippines
7. Uri ng Empleyo lalawigan sa Nonformal Education
kinabibilangang rehiyon Project). 1998. pp. 8-
26
5. * Ang Bayan Kong
Mahal 6. 1999. pp. 60-
66

2. Naipapaliwanag ang iba’t 1. Pilot School MTB-MLE
ibang pakinabang pang 1st Quarter (Grade 3)
ekonomiko ng mga likas 2. * HEKASI para sa mga
yaman ng lalawigan at Batang Pilipino 4. 2000.
kinabibilangang rehiyon pp. 73-193
Bansa 3. 1999. pp.
41-70
4. * Ang Bayan Kong
Mahal 3. 1998. pp.
51-70
AP3EAPIVa-
2
Ang Bayan
Ko 3. 1999. pp. 42-62
52-60
76-157
8. * Ang Bayan Kong
Mahal 4. 1999. pp. 55-
124
3. Natatalakay ang pinanggalingan 1. MISOSA Lesson 31
ng produkto ng kinabibilagang (Grade IV)
lalawigan AP3EAPIVb- 2. * HEKASI para sa mga
3 Batang Pilipino 4.
2000. pp. 73-193
NILALAMAN
(Content )

Bansa 3. 1999. pp.
41-70
4. * Ang Bayan Kong
Mahal 3. 1998. pp.
51-70
Ang Bayan
Ko 3. 1999. pp. 42-62
52-60
7. * Ang Bayan Kong
Mahal 4. 1999. pp. 55-
124
4. Naiisa-isa ang mga produkto at 1. MISOSA 4 Lesson 14-
kalakal na matatagpuan sa 30
kinabibilangang rehiyon 2. * HEKASI para sa mga
Batang Pilipino 4.
2000. pp. 73-193
Bansa 3. 1999. pp.
41-70
3. 1998. pp.
AP3EAPIVb-
51-70
4
Ang Bayan Ko 3.
1999. pp. 42-62
52-60
76-157
8. * Ang Bayan Kong

Mahal 4. 1999. pp.

NILALAMAN
(Content )
55-124
5. Naipakikita ang ugnayan ng 1. MISOSA 4 Lesson 14-
kabuhayan ng mga lalawigan AP3EAP- 30
sa kinabibilangang rehiyon at IVc-5 2. * HEKASI para sa mga
sa ibang rehiyon Batang Pilipino 4. 2000.
pp. 73-193
6. Naiuugnay ang MISOSA 4 Lesson 2, 31
pakikipagkalakalan sa and 37
AP3EAP-
pagtugon ng mga
IVc-6
pangangailangan ng sariling
lalawigan at mga karatig na

lalawigan sa rehiyon at ng
bansa.
7. Natutukoy ang inprastraktura 1. MISOSA 4 Lesson 31

(mga daanan, palengke) ng and 37
mga lalawigan at AP3EAPIVd- 2. * Sibika at Kultura 3.
naipaliliwanag ang 7 2000. pp.16-48
kahalagahan nito sa
kabuhayan
8. Naipaliliwanag ang iba’t ibang MISOSA 4 Lesson 31 and
aspeto ng ekonomiya 37
(pangangailangan,
AP3EAPIVd-
produksyon, kalakal,
8
insprastraktura, atbp.) sa
pamamagitan ng isang graphic
organizer
9. Natutukoy na ang rehiyon ay 1. Pilot School MTB-MLE
binibuo ng mga 3rd Quarter week 3-5
lalawigan na may sariling (Grade 3)
pamunuan AP3EAP- 2. * HEKASI para sa mga
IVe-9 Batang Pilipino 4.
2000. pp. 280-285
Papaunlad 6. 2000.
pp.117-119
B. Ang Pamamahala sa mga 10. Natutukoy na ang rehiyon AP3EAP- 1. Pilot School MTB-MLE
NILALAMAN
(Content )

Lalawigan ng ay binibuo ng mga lalawigan IVe-10 3rd Quarter week 3-5
Kinabibilangang Rehiyon na may sariling (Grade 3)
pamunuan 2. HEKASI para sa mga
1. Mga Pinuno ng mga Batang Pilipino 4.
Lalawigan sa Rehiyon 2000. pp. 280-285
2. Pamamahala at 3. Pilipinas: Bansang
Programa/ Proyekto/ Papaunlad 6. 2000.
Serbisyo pp.117-119
3. Karapatan at Tungkulin 11. Natutukoy ang mga tungkulin 1. Pilot School MTB-MLE
at pananagutan 3rd Quarter week 3-5
ng mga namumuno sa mga (Grade 3)
lalawigan ng 2. * Pilipinas: Bansang
kinabibilangang rehiyon Papaunlad 6. 2000.
pp.119, 125-131
3. * HEKASI para sa mga
Batang Pilipino 4.
2000. pp. 280-284
2000. pp.241-243
AP3EAPIVf- Bansa 3. 1999. pp.
11 175-190
Ang Bayan Ko 3.
1999. pp. 177-183
172-185
1997. pp. 199-202
9. BALS Video-
Government
10. BALS Video –
Basic Education

12. Natatalakay ang mga paraan AP3EAPIVf- 1. MISOSA 6 Lesson 35
ng pagpili ng pinuno 12 2. * Pilipinas: Bansang
NILALAMAN
(Content )
ng mga lalawigan Papaunlad 6. 2000.
pp.114-119
13. Naipapaliwang ang 1. Pilot School MTB-MLE
kahalagahan ng pagkakaroon 3rd Quarter week 3-4
ng pamahalaan sa bawat (Grade 3)
lalawigan sa AP3EAP- 2. MISOSA 6 Lesson 25
kinabibilangang rehiyon IVg-13 3. * Pilipinas: Bansang
Papaunlad 6. 2000.
pp.119-120
2000. pp. 165-166
14. Naipaliliwanag ang dahilan ng 1. Pilot School MTB-MLE
paglilingkod ng pamahalaan 3rd Quarter week 3-4
ng mga lalawigan sa mga (Grade 3)
AP3EAP-
kasapi nito. 2. MISOSA 6 Lesson 25
IVg-14

Bansa 3. 1999. pp. 175-
190

15. Natutukoy ang iba’t ibang 1. Pilot School MTB-MLE
paraan sa pakikiisa sa mga 4th Quarter week 1-5
proyekto ng pamahalaan ng (Grade 3)
mga lalawigan sa 2. * Sibika at Kultura 3.
kinabibilangang rehiyon 2000. pp.255-259
AP3EAP- Papaunlad 6. 2000.
IVh-15 pp.162-163
Bansa 3. 1999. pp.
155-158, 175-190,
196-198
3. 1998. pp.
213-217, 244-257
16. Nakalalahok sa mga gawaing AP3EAP- 1. Pilot School MTB-MLE
nakatutulong sa IVi-16 4th Quarter week 1-5
NILALAMAN
(Content )
pagkakaisa, kaayusan at (Grade 3)
kaunlaran ng sariling lalawigan 2. * Pilipinas: Bansang
at kinabibilangang rehiyon Papaunlad 6. 2000.
pp.177
2000. pp.260
BAITANG 4
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO: Naipagmamalaki ang pagka-Pilipino at ang bansang Pilipinas na may pagpapahalaga sa pagkakaiba-iba ng mga kulturang Pilipino batay sa
paggamit ng mga kasanayan sa heograpiya, pag-unawa sa kultura at kabuhayan, pakikilahok sa pamamahala at pagpapahalaga sa mga
mithiin ng bansang Pilipinas.

NILALAMAN
(Content )
UNANG MARKAHAN - Ang Ak ing Bansa
A. Pagkilala sa Bansa Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Natatalakay ang konsepto ng
bansa
naipamamalas ang naipapaliwanag na ang 1.1 Nakapagbibigay ng AP4AAB-Ia-
pagunawa sa konsepto ng Pilipinas ay isang bansa halimbawa ng bansa 1
bansa. 1.2 Naiisa-isa ang mga
katangian ng bansa
2. Nakapagbubuo ng kahulugan AP4AAB-Ib-
ng bansa 2
3. Naipapaliwanag na ang AP4AAB-Ib-
Pilipinas ay isang bansa 3
B. Ang Kinalalagyan ng Naipamamalas ang Naipamamalas ang 4. Natutukoy ang relatibong 1. MISOSA Lesson 1, 2, 5, 7
Aking Bansa pangunawa sa kasanayan sa paggamit ng lokasyon (relative location) (Grade IV)
pagkakakilanlan ng bansa mapa sa pagtukoy ng iba’t ng Pilipinas batay sa mga 2. MISOSA 6 Lesson 11- 14
ayon sa mga katangiang AP4AAB-Ic-
Batayang heograpiya ibang lalawigan at rehiyon nakapaligid dito gamit ang 3. * Hekasi: Para sa mga
heograpikal gamit ang 4
1. direksyon ng bansa pangunahin at pangalawang Batang Pilipino 4. 2000. pp.
mapa.
2. relatibong lokasyon direksyon 35-37, 53-55
3. distansya 4. * Pilipinas: Bansang
Papaunlad 6. 2000. pp. 59-
NILALAMAN
(Content )

Uri ng mapa 61
1. mapa ng Pilipinas sa 5. * Sibika at Kultura 3. 2000.
mundo pp. 27
2. mapa ng mga lalawigan 6. * Pilipinas: Bansang
at rehiyon Pinagpala 4. 2000. P.53 7. *
3. mapa ng populasyon Ang Bayan Kong Mahal 4. 1999.
pp. 31-32
1999. pp. 72-75
Pp. 20-23
10. * Pilipino Ako, Pilipinas ang
Bayan Ko 3. 1999. Pp.9-11
11. * Pilipinas ang Ating bansa
3. 1999. Pp. 13-17
Pilipino 3. 1997. Pp 11-15
5. Natutukoy sa mapa ang 1. OHSP Module 1a (1st
kinalalagyan ng bansa sa Quarter)
rehiyong Asya at mundo 2. MISOSA 4 Lesson 1 and 7
AP4AAB-Ic-
5
63
4. * Ang Mundo Ayon sa Mapa
Education Project). 2001. Pp.
7-23
6. Nakapagsasagawa ng 1. MISOSA Lesson 1,5,7-8
interpretasyon tungkol sa (Grade IV)
kinalalagyan ng bansa gamit 2. * Hekasi: Para sa mga Batang
ang mga batayang AP4AAB-Id- Pilipino 4. 2000. pp.
heograpiya tulad ng iskala, 6 30-33, 39-41
distansya at direksyon 3. EASE I MODULE 2
4. Maps And Scales (Philippines
Nonformal Education
Project). 2001. pp. 2-35

NILALAMAN
(Content )
1999. pp. 7-15
6. * Pilipinas: bansang
Pinagpala 4. 2000. pp. 5-18
7. Natatalunton ang mga 1. MISOSA 6 Lesson 11,13 and
hangganan at lawak ng 14
teritoryo ng Pilipinas gamit 2. EASE I Module 2
AP4AAB-Id-
ang mapa 3. * Pilipinas: Bansang
7
67

8. Naiuugnay ang klima at 1. MISOSA Lesson 9-11
panahon sa lokasyon ng (GRADE IV)
bansa sa mundo. 2. Pilot School MTB-MLE
8.1 Nakikilala na ang Lesson 1 (Grade 3 – 1st
Pilipinas ay isang quarter)
bansang tropikal 3. * Hekasi: Para sa mga
8.2 Natutukoy ang iba pang Batang Pilipino 4. 2000. pp.
salik 57-60, 63-66
(temperatura, dami ng 4. * Pilipinas: Bansang
ulan) na may kinalaman Papaunlad 6. 2000. pp. 69-
sa klima ng bansa 72
8.3 Nailalarawan ang klima 5. * Sibika at Kultura 3. 2000.
sa iba’t ibang bahagi AP4AAB-Ie- pp. 72-75
ng bansa sa tulong ng f-8
mapang pangklima
1999. 33-48
8.4 Naipapaliwanag na ang
klima ay may
Pinagpala 4. 2000. pp. 55-
kinalaman sa uri
65
ngmga pananim at
hayop sa Pilipinas 1999. pp. 79-82
1998. Pp. 42-46
Pp. 36-40, 48-56
NILALAMAN
(Content )
Bayan Ko 3. 1999. Pp. 31-
39
12. * Pilipinas ang Ating Bansa
3. 1999. Pp. 35-39
Pilipino 3. 1997. Pp. 35-43

9. Naipaliliwanag ang katangian 1. MISOSA 6 Lesson 13
ng Pilipinas bilang bansang 2. * Pilipinas: Bansang
AP4AAB-Ig-
maritime o insular Papaunlad 6. 2000. p. 63
9
C. Ang Katangiang Pisikal ng 10. Nailalarawan ang bansa ayon 1. MISOSA 6 Lesson 15-23
Aking Bansa sa mga katangiang pisikal at 2. EASE I Module 2
pagkakakilanlang heograpikal 3. * Pilipinas: Bansang
Uri ng Mapa nito Papaunlad 6. 2000. pp. 3-4,
1. Mapang pisikal 10.1 Napaghahambing ang 67-92
iba’t ibang pangunahing
2. Mapang pangklima 4. * Hekasi: Para sa mga Batang
anyong lupa at anyong
3. Mapang topograpiya Pilipino 4. 2000 pp.
tubig ng bansa
3.1 lokasyon 185-189
10.2 Natutukoy ang mga
3.2 klima/ panahon 5. * Sibika at Kultura 3. 2000 pp.
pangunahing likas na
3.3 anyong tubig/ anyong 47-48, 50-63
yaman ng bansa
lupa 6. * Pagsibol ng Lahing Pilipino
10.3 Naiisa-isa ang mga
magagandang 2. 2003. pp. 49-62
AP4AABIg-h-
tanawin at lugar pasyalan 7. * Ang Bayan Kong Mahal 6.
10
bilang yamang likas ng 1999. pp. 91-95, 99-1104 8. *
bansa Ang Bayan Kong Mahal 3.
10.4 Naihahambing ang 1998. pp. 22-39
topograpiya ng iba’t ibang 9. * Pagsibol ng Lahing Pilipino
rehiyon ng bansa gamit 3. 1997. pp. 20-31
ang mapang 10. * Pilipinas, Ang ating Bansa
topograprapiya 3. 1999. Pp. 20-31
10.5 Naihahambing ang 11. * Pilipino Ako, Pilipinas Ang
Bayan Ko 3. 1999. Pp. 16-
31
12. * Ang lahing Pilipino 1.
1997. Pp. 31-45, 51-66
NILALAMAN
(Content )

iba’t ibang rehiyon ng 13. * Sibika at Kultura 1. 1998.
bansa ayon sa Pp. 19-27, 32-42
populasyon gamit ang 14. * Pilipinas: Bansang
mapa ng populasyon Minamahal 1. 1997. Pp. 33-
44, 55-70
15. * Pilipinas: Ang Ating Bansa
1. 1999. Pp. 36-41, 50-57
16. * Ang bayan Kong Mahal 1.
1998. Pp. 53-68, 76-95
Pp. 24-32, 41-53
18. * Pamayanan ng Pilipino 2.
1997. Pp. 41-53, 53-68 19. *
Ang bayan Kong Mahal 2.
1998. Pp. 31-35, 42-54 20. *
Sibika at Kultura 2. 1997. Pp.
53-59, 65-80
Bayan Ko 2. 1997. Pp. 39-
46, 54-70
Pp. 68-75, 83-109
11. Nailalarawan ang kalagayan EASE I Module 2
ng Pilipinas na nasa “Pacific
AP4AAB-Ii11
Ring of Fire” at ang
implikasyon nito.
12. Nakagagawa ng mga 1. Paghahanda sa Kalamidad
mungkahi upang mabawasan (Philippines Nonformal
ang masamang epekto dulot Education Project). 2001. pp.
ng kalamidad 4-51
12.1 Natutukoy ang mga AP4AAB- 2. Preparing For Calamities
lugar sa Pilipinas na Ii-j-12 (Philippines Nonformal
sensitibo sa panganib Education Project). 2001. pp.
gamit ang hazard map 4-51
12.2 Nakagagawa ng nang 3. Bagyo At Lindol: Paano
Paghahandaan? (Philippines
NILALAMAN
(Content )
maagap at wastong Nonformal Education
pagtugon sa mga Project). 1998. pp. 1-42
panganib 4. Handa Ka Na Ba Sa
Kalamidad? (Philippines
Nonformal Education
Project). 1998. pp. 1-40
Pinagpala 4. 2000. pp. 60 6.
* Ang Bayan Kong Mahal 4.
1999. pp. 49-50
13. Nakapagbibigay ng 1. MISOSA 6 Lesson 37
konlusyon tungkol sa 2. EASE I Module 2
kahalagahan ng mga 3. * Hekasi: Para sa mga Batang
katangiang pisikal sa Pilipino 4. 2000. pp.
pagunlad ng bansa 68-69
AP4AAB-Ij13 4. * Ang Bayan Kong Mahal 4.
1999. pp. 51-52
5. * Pilipinas: Bansang Pinagpala
4. 2000. pp. 69 6. * Ang
Bayan Kong Mahal 6. 1999. p.
76
IKALAWANG MARKAHAN - Li punan, Kultura at Ekonomiya ng Aking Bansa

A. Gawaing Pangkabuhayan ng Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Nailalarawan ang mga 1. MISOSA 4 Lesson 2, 14-20,
Bansa gawaing pangkabuhayan sa 22-25, 28-31 and 37
1. Likas yaman nasusuri ang mga iba’t nakapagpapakita ng iba’t ibang lokasyon ng bansa 2. * Hekasi: Para sa mga
2. Kahalagahan at ibang mga gawaing pagpapahalaga sa iba’t 1.1 Naiuugnay ang Batang Pilipino 4. 2000. Pp.
pangangalaga pangkabuhayan batay sa ibang hanapbuhay at kapaligiran sa uri ng 74-78, 81-81, 87-90
3. Kabuhayan at heograpiya at mga gawaing pangkabuhayan hanap buhay 3. * Sibika at Kultura 3. 2000.
pinagkukunang yaman oportunidad at hamong na nakatutulong sa 1.2 Naihahambing ang Pp. 78-90
kaakibat nito tungo sa likas pagkakakilanlang Pilipino at mga produkto at AP4LKE- 4. * Pilipinas: Bansang
kayang pag-unlad. likas kayang pag-unlad ng kalakal na
Uri ng Mapa IIa-1 Papaunlad 6. 2000. pp. 85-
bansa. matatagpuan sa iba’t
1. mapang pisikal 88
2. mapang pangklima ibang lokasyon ng 5. * Pilipino Ako, Pilipinas Ang
3. mapa ng mga produkto bansa (Hal: Bayan Ko 3. 1999. pp. 42-50
pangingisda, 6. * Pilipinas Ang Ating Bansa3.
paghahabi, 1999. pp. 41-60
pagdadaing,
pagsasaka, atbp.)
NILALAMAN
(Content )
1.3 Nabibigyang-katwiran ang 7. * Pagsibol ng lahing Pilipino
pang-aangkop na ginawa 3. 1997. pp. 47-64
ng mga tao sa kapaligiran 8. * Ang Bayan Kong Mahal 3.
upang matugunan ang 1998. pp. 51-70
kanilang pangangailangan 9. * Sibika at Kultura 3. 1997.
pp. 46-55
2. Naipaliliwanag ang iba’t ibang 1. MISOSA 6 Lesson 15-23
pakinabang pang ekonomiko 2. * Hekasi: Para sa mga
AP4LKE-
ng mga likas yaman ng Batang Pilipino 4. 2000. pp.
IIb-2
bansa 191-193

3. Nasusuri ang kahalagahan ng 1. MISOSA 6 Lesson 15-23
matalinong pagpapasya sa 2. * Sibika at Kultura 1. 2001.
pangangasiwa ng mga likas pp. 75-86
na yaman ng bansa 3. * Pilipinas: Bansang
3.1 Natatalakay ang ilang mga Papaunlad 6. 2000. pp. 96-
isyung 102
pangkapaligiran ng bansa 4. * Sibika at Kultura 3. 2000.
3.2 Naipaliliwanag ang pp. 91-95
matalino at di-matalinong 5. PRODED Learning Guide in
mga paraanng Heograpiya/Kasaysayan/Sibi
pangangasiwa ng mga likas ka: Likas na Yaman: Gamitin
nayaman ng bansa at Ingatan 6. 2003. pp. 3
AP4LKEIIb-d-
3.3 Naiuugnay ang matalinong 6. Ingatan Ang Mga Anyong
3
pangangasiwa ng likas na
Tubig (Philippines
yaman sa pag-unlad ng
Nonformal Education
bansa
Project). 1998. pp. 5-25
3.4 Natatalakay ang mga
pananagutan ng bawat 7. Ang Pangangalaga Ng Ating
kasapi sa pangangasiwa at Mga Yamang Tubig
pangagalaga ng (Philippines Nonformal
pinagkukunang yaman ng Education Project). 2001.
bansa pp. 4-40
3.5 Nakapagbibigay ng 8. * Sibika at Kultura 3. 1997.
mungkahing paraan ng Pp.57-60
NILALAMAN
(Content )

wastong pangangasiwa ng Pilipino 3. 1997. Pp. 66-68
likas yaman ng bansa 10. * Pilipinas ang Ating Bansa
3. 1999. Pp. 71-76
Bayan Ko 3. 1999. Pp. 66-
72
1999. Pp. 107-116
13. * Pagsibol ng lahing Pilipino
1. 1997. Pp. 43-49
Pp. 62-65
Pp. 79-86
Minamahal 1. 1997. Pp.68-
79
1998. Pp. 89-95
18. Sibika at Kultura 1. 1997.
Pp. 72-75
Maganda 2. 2000. Pp. 90-
91, 99-100, 109-110
2000. P. 46, 53
Bayan Ko 2. 1997. Pp. 75-
84
Pp.71-72, 80-81
1998. Pp. 54-55, 66-67 24.
* Pamayanan ng Pilipino 2.
1997. Pp. 69-71

25. Lahing Pilipino 2. 1997. Pp.

NILALAMAN
(Content )
51-55
4. Naiuugnay ang kahalagahan 1. MISOSA 6 Lesson 19 -21
ng pagtangkilik sa 2. PRODED Learning Guide in
sariling produkto sa AP4LKE-
Heograpiya/Kasaysayan/Sibi
pagunlad at pagsulong ng IId-4
ka: Pinoy Gising: Tangkilikin
bansa Sariling Atin 6. 2003. P.3
5. Natatalakay ang mga hamon Mga Ideya Tungkol Sa Mga
at oportunidad sa mga Proyektong Mapagkakakitaan
AP4LKE-
gawaing pangkabuhayan ng (Philippines Nonformal
IId-5
bansa. Education Project). 2001. pp.
4-30
6. Nakalalahok sa mga gawaing 1. MISOSA 6 Lesson 24
lumilinang sa pangangalaga, 2. * Hekasi: Para sa mga Batang
at nagsusulong ng likas Pilipino 4. 2000. Pp. 188- 189
kayang pag-unlad AP4LKE-
(sustainable development) IIe-6
ng mga likas yaman ng
bansa
B. Pagkakilanlang Kultural Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 7. Nailalarawan ang mga 1. MISOSA 4 Lesson 14- 34 and
pagkakakilanlang kultural ng 41
Uri ngmapang kakailanganin naipamamalas ang naipagmamalaki ang Pilipinas 2. * Pilipinas: Bansang
1. relihiyon pagunawa sa pagkakakilanlang kultural 7.1 Natutukoy ang ilang Papaunlad 6. 2000. pp. 24-
2. panahanan pagkakilanlang Pilipino ng Pilipino batay sa halimbawa ng kulturang 32
Pilipino sa iba’t ibang 3. * Sibika at Kultura 3. 2000.
3. Katutubong Pamayanan batay sa pagpapahalaga pagunawa, pagpapahalaga
rehiyon ng Pilipinas pp.112-120, 121-140
(indigenous peoples/ sa pagkakaiba-iba ng mga at pagsusulong ng pangkat
(tradisyon, relihiyon, AP4LKE- 4. * Pagsibol ng Lahing Pilipino
Indigenous Cultural pamayanang pangkultural. kultural, pangkat kaugalian, paniniwala, IIe-f-7 2. 2003. pp. 2-11,
Community) etnolinggwistiko at iba kagamitan, atbp.)
4. pangkat etno- pang pangkat panlipunan 41-45
7.2 Natatalakay ang
linggwistiko na bunga ng migrasyon at 5. EASE I MODULE 4
kontribusyon ng mga
5. Kaugalian, tradisyon, “inter-marriage”. 6. * Ang Bayan Kong Mahal 4.
iba’t ibang pangkat
paniniwala 1999. pp. 217-220
(pangkat etniko, pangkat
6. Pamanang Pook etno-linguistiko at iba
pang pangkat

NILALAMAN
(Content )
panlipunan na bunga ng
migrasyon at
“intermarriage”) sa
kulturang Pilipino
pamanang pook bilang
bahagi ng
pagkakakilanlang
kulturang Pilipino
7.4 Nakagagawa ng
mungkahi sa
pagsusulong at
pagpapaunlad kulturang
Pilipino
8. Nasusuri ang papel na * Hekasi: Para sa mga Batang
AP4LKE-
ginagampanan ng kultura sa Pilipino 4. 2000. pp. 218-221
IIg-8
pagbuo ng
pagkakakilanlang Pilipino
9. Naipapakita ang kaugnayan ng MISOSA 6 Lesson 13 and 14
heograpiya, kultura at
AP4LKE-
pangkabuhayang gawain sa
IIg-9
pagbuo ng pagkakilanlang
Pilipino

10. Natatalakay ang kahulugan 1. MISOSA 6 Lesson 35
ng pambansang awit at 2. * Pagsibol ng Lahing Pilipino
watawat bilang mga 2. 2003. pp. 85-95
sagisag ng bansa 3. * Sibika at Kultura 1. 2001.
Pp. 87-98
AP4LKE-
IIh-10
Pp. 92-93
5. * Lahing Pilipino 1. 1997. Pp.
71-74
Pp. 83
NILALAMAN
(Content )
Minamahal 1. 1997. Pp. 80-
83
8. * Pilipinas, Bayan Mo, Bayan
Ko 1. 1997. Pp. 85-90
9. * Pilipinas: Ang ating Bansa
1. 1999. Pp. 25-27
Pp.70-72
1997. Pp. 88-91
1998. Pp. 92-95
Pp. 108-110
14. * Pilipino Ako, pilipinas ang
Bayan Ko 2. 1997. Pp. 100-
105
Pp. 70-72

11. Nakabubuo ng plano na * Hekasi: Para sa mga Batang
magpapakilala at Pilipino 4. 2000. pp. 194
magpapakita ng AP4LKE-IIi11
pagmamalaki sa kultura ng
mga rehiyon sa malikhaing
paraan.
12. Nakasusulat ng sanaysay na 1. Pagsibol ng Lahing
tumatalakay sa Pilipino
pagpapahalaga at 2. 2003. pp. 95
AP4LKE-IIj12
pagmamalaki ng kulturang 2. * Sibika at Kultura 1. 2001.
Pilipino pp. 107
Papaunlad 6. 2000. pp. 54
IKATLONG MARKAHAN – Ang Pamamahala Sa Aking Bansa
A. Ang Pambansang Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Natatalakay ang kahulugan at 1. MISOSA Lesson 26
AP4PAB-
Pamahalaan kahalagahan ng (GRADE VI)
IIIa-1
1. Balangkas naipamamalas ang nakapagpapakita ng pambansang pamahalaan 2. * Pilipinas: Bansang
2. Mga Kapangyarihan ng pangunawa sa bahaging aktibong pakikilahok at Papaunlad 6. 2000. pp.
NILALAMAN
(Content )
mga Sangay ginagampanan ng pakikiisa sa mga proyekto 107, 119
3. Sagisag ng bansa pamahalaan sa lipunan, at gawain ng pamahalaan 3. * Ang Bayan Kong Mahal
at mga pinuno nito tungo 6. 1999. p. 120, 130

mga pinuno at iba pang sa kabutihan ng lahat 2. Nasusuri ang balangkas o 1. MISOSA Lesson 27-28, 35
naglilingkod sa (common good) istruktura ng pamahalaan (Grade VI)
pagkakaisa, kaayusan at ng Pilipinas 2. * Pilipinas: Bansang
kaunlaran ng bansa 2.1 Natatalakay ang Papaunlad 6. 2000. pp.
kapangyarihan ng 117-118
tatlong sangay ng 3. * Ang Bayan Kong Mahal
pamahalaan
6. Pp. 124-126
(ehekutibo,
lehislatura at
hudikatura)
2.2 Natatalakay ang antas AP4PAB-
ng pamahalaan
IIIa-b-2
(pambansa at lokal)
namumuno ng
bansa
2.4 Natatalakay ang
paraan ng pagpili at
ang kaakibat na
kapangyarihan ng
mga namumuno ng
bansa
3. Nasusuri ang mga 1. MISOSA 6 Lesson 27 and
ugnayang kapangyarihan 28
ng tatlong sangay ng 2. * Pilipinas: Bansang
pamahalaan Papaunlad 6. 2000. pp.
3.1 Naipaliliwanag ang AP4PAB- 114-117
“separation of IIIc-3
powers” ng tatlong
sangay ng
pamahalaan
3.2 Naipaliliwanag ang
NILALAMAN
(Content )

“check and balance”
ng kapangyarihan sa
bawat isang sanga
B. Ang Pamahalaan at Serbisyong Naipapaliwanag ang 4. Natatalakay ang epekto ng MISOSA 6 Lesson 29 and 30
AP4PLR-
Panlipunan tungkulin ng pamahalaan mabuting pamumuno sa
IIId-4
na itaguyod ang karapatan pagtugon ng
ng mga mamamayan pangangailangan ng bansa
5. Natatalakay ang kahulugan ng MISOSA 6 Lesson 28
ilang simbolo at sagisag ng AP4PAB-
kapangyarihan ng IIId-5
pamahalaan (ei. executive,
legislative, judiciary)
6. Nasusuri ang mga 1. MISOSA Lesson 29 (Grade
paglilingkod ng pamahalaan VI)
upang matugunan ang 2. * Hekasi: Para sa mga
pangangailangan ng bawat Batang Pilipino 4. 2000. Pp.
mamamayan 280-284
6.1 Naiisa isa ang mga 3. * Pilipinas: Bansang
programang Papaunlad 6. 2000. pp.125-
pangkalusugan
131
6.2 Nasasabi ang mga 4. * Ang Bayan Kong Mahal 6.
pamamaraan sa
1999. Pp. 131-138, 148-153
pagpapaunlad ng AP4PAB-
edukasyon sa bansa IIIf-g-6
6.3 Nakakapagbigay
halimbawa ng mga
programa
pangkapayapaan
6.4 Nasasabi ang mga
paraan ng
pagtataguyod ng
ekonomiya ng bansa
6.5 Nakakapag bigay
halimbawa ng mga

NILALAMAN
(Content )
programang
panginprastraktura
atbp ng pamahalaan
7. Nasusuri ang tungkulin ng 1. MISOSA 6 Lesson 31 2. *
pamahalaan na itaguyod Pagsibol ng Lahing Pilipino
ang karapatan ng bawat 2. 2003. Pp. 126-
mamamayan 129
pp. 248-252, 268-272
AP4PAB- 4. * PRODED Learning Guide
IIIh-7 in Sibika at Kultura:
Karapatan Ko, Ibigay Ninyo
2. 2003. pp. 5-10
242-250
4. 1999. pp. 225-235
8. Nasusuri ang mga MISOSA 6 Lesson 29
proyekto at iba pang
AP4PAB-
gawain ng pamahalaan sa
IIIi-8
kabutihan ng lahat o
nakararami
9. Nasusuri ang iba’t ibang 1. MISOSA 6 Lesson 40
paraan ng pagtutulungan 2. * Pagsibol ng Lahing Pilipino
ng pamahalaang 2. 2003. pp. 98-106
AP4PAB-
pambayan, pamahalaang 3. * Sibika at Kultura 3. 2000.
IIIj-9
panlalawigan at iba pang pp. 179-180
tagapaglingkod ng
pamayanan
IKAAPAT NA MARKAHAN - Ka bahagi Ako sa Pag-unlad ng Aking Bansa

Mga Karapatan at Tungkulin ng Ang mag-aaral ay Ang mag-aaral ay 1. Natatalakay ang konsepto ng 1. PRODED Learning Guide in
Mamamayang Pilipino pagkamamamayan Heograpiya/Kasaysayan/Sibi
AP4KPBIVa- ka: Pagkamamamayan 6.
naipamamalas ng nakikilahok sa mga 1.1. Natutukoy ang
b-1 2003. pp. 5-8
1. Kagalingang pansibiko magaaral ang pang-unawa gawaing pansibiko na batayan ng pagka
2. Karapatang Panlipunan at pagpapahalaga sa nagpapakita ng pagganap mamamayang Pilipino 2. * Pilipinas: Bansang
NILALAMAN
(Content )
3. Karapatang Pantao kanyang mga karapatan sa kanyang tungkulin 1.2. Nasasabi kung sino Papaunlad 6. 2000. pp.
4. Karapatang pambansa at tungkulin bilang bilang mamamayan ng ang mga mamamayan 140-142
mamamayang Pilipino ng bansa 3. * Ang Bayan Kong Mahal 6.
1999. Pp. 164-168

bansa at pagsasabuhay ng 2. Natatalakay ang 1. MISOSA 6 Lesson 33 and 35 2.
kanyang karapatan. konsepto ng karapatan at * Sibika at Kultura 1. 2001.
tungkulin pp. 164-172
2.1 Natatalakay ang mga 3. * Pagsibol ng Lahing Pilipino
karapatan ng 2. 2003. Pp. 132-
mamamayang Pilipino 138
2.2 Natatalakay ang 4. * Pilipinas: Bansang
tungkulin ng Pinagpala 4. 2000. p. 243-
mamamayang Pilipino 247
5. Ang Bayan Kong Mahal 4. *
1999. pp. 226-230
6. Ang Bayan Kong Mahal 6. *
AP4KPB- 1999. Pp. 171-185
IVc-2 7. Pagsibol ng Lahing Pilipino
3. 1997. Pp. 172-185, 193-
197
8. * Pilipinas ang Ating Bansa
3, 1999. Pp. 214-216
Bayan Ko 3. 1999. Pp. 176-
183
Pp. 142-154
1998. Pp. 184-187, 249-
256, 265-267
3. Natatalakay ang mga 1. * Sibika at Kultura 3. 2000.
tungkuling kaakibat ng pp. 255-260
AP4KPB-
bawat karapatang 2. * Hekasi: Para sa mga
IVc-3
tinatamasa. Batang Pilipino 4. 2000. pp.
286-287
NILALAMAN
(Content )

1999. pp. 232-236
Pinagpala 4. 2000. p. 249 5.
* Ang Bayan Kong Mahal 3.
1998. Pp. 265-267
Pp. 167-180
Bayan Ko 3. 1999. Pp. 200-
210
Pilipino 3. 1997. Pp 203-206
4. Natatalakay ang 1. MISOSA Lessons 44-48
kahalagahan ng mga (Grade VI)
gawaing pansibiko ng 2. * Sibika at Kultura 3. 2000.
bawat isa bilang kabahagi pp. 165-172, 261-266
ng bansa
4.1 Naibibigay ang kahulugan
Papaunlad 6. 2000. pp.
ng
164166
kagalingang pansibiko
(civic efficacy)
4.2 Natatalakay ang mga AP4KPBIVd-
gawaing nagpapakita ng
e-4
kagalingan pansibiko ng
isang kabahagi ng bansa
(hal. Pagtangkilik ng
produktong Pilipino,
pagsunod sa mga batas
ng bansa, tumulong sa
paglilinis ng kapaligiran).
4.3 Nahihinuha ang epekto
ng kagalingang pansibiko
sa pag-unlad ng bansa.
5. Nabibigyang halaga ang AP4KPB- 1. MISOSA 6 Lessons 44-48
bahagingginagampanan ng IVf-g-5 2. * Sibika at Kultura 3. 2000.

NILALAMAN
(Content )
mga mamamayan pp. 200-205
sapagtataguyod ng 3. * Pilipinas: Bansang
kaunlaran ng bansa Papaunlad 6. 2000. pp.
5.1 Naipaliliwanag kung 169-174
paano itinataguyod ng
mgamamamayan ang
kaunlaran ng bansa
5.2 Naipaliliwanag kung
paano makatutulong sa
pagunlad at pagsulong
ng bansa ang
pagpapaunlad sa
sariling kakayahan at
kasanayan
5.3 Naibibigay ang
kahulugan at katangian
ng pagiging
produktibong
mamamayan
6. Napahahalagahan ang mga 1. PRODED Learning Guide in
pangyayari at kontribusyon Heograpiya/Kasaysayan/Sibi
ng mga Pilipino sa iba’tibang ka: Ano ang
panig ng daigdig tungo sa Pagpapahalaga? 6. 2003.
kaunlaran ng bansa (hal. pp. 1-7
OFW) 2. The Filipino Workers- World
AP4KPBIVh- Class: Pride of the Country
6 (Philippines Nonformal
Education Project). 2001. pp.
5-43
3. OFW’s: Mga Pinoy sa Ibayong
Dagat: Ang Bagong Bayani
pp. 4-39
7. Naipakikita ang pakikilahok sa AP4KPB- 1. Know Your Rights

mga programa at IVi-7 (Philippines Nonformal
NILALAMAN
(Content )
proyekto ng pamahalaan na Education Project). 2001.
nagtataguyod ng mga Pp. 3-31
karapatan ng mamamayan 2. Alamin Mo Ang Iyong
Karapatan (Philippines
Nonformal Education
Project). 2001. pp. 4-33
3. Karapatan Mo, Alamin Mo
pp. 4
4. Mga Karapatan ng
Manggagawa (Philippines
Nonformal Education
Project). 1998. pp. 4-30

8. Nakapagsusulat ng sanaysay 1. PRODED Learning Guide in
tungkol sa pagka- Sibika at Kultura: Ako Ay
Pilipino at sa Pilipinas bilang Pilipino 2. 2000. pp. 1-8
bansa 2. PRODED Learning Guide in
Sibika at Kultura: Pilipinas,
AP4KPB-
Saan Ka? 3. 2000. pp. 3-5
IVj-8
Pilipino 2. 2003. pp. 12
pp. 143
Papaunlad 6. 2000. pp. 35
BAITANG 5
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO: Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa pagkakabuo ng kapuluan ng Pilipinas at mga sinaunang lipunan hanggang sa mga
malalaking pagbabagong pang-ekonomiya at ang implikasyon nito sa lipunan sa simula ng ika-labing siyam na siglo, gamit ang batayang
konsepto katulad ng kahalagahang pangkasaysayan (historical significance), pagpapatuloy at pagbabago, ugnayang sanhi at epekto tungo
sa paglinang ng isang batang mamamayang mapanuri, mapagmuni, responsable, produktibo, makakalikasan, makatao at makabansa at
may pagpapahalaga sa mga usapin sa lipunan sa nakaraan at kasalukuyan tungo sa pagpanday ng maunlad na kinabukasan para sa bansa.

NILALAMAN
(Content )
UNANG MARKAHAN - Ang Pin agmulan ng Lahing Pilipino

A. Ang Kinalalagyan ng Aking Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Nailalarawan ang lokasyon ng 1. MISOSA 4 Lessons
Bansa Pilipinas sa mapa 1,2,3,6,8
naipamamalas ang naipamamalas ang 1.1 Natutukoy ang 2. MISOSA 6 Lesson 11-
Batayang heograpiya mapanuring pag-unawa pagmamalaki sa nabuong kinalalagyan ng Pilipinas 14
1. Absolute na lokasyon gamit at kaalaman sa kabihasnan ng mga sinaunang sa mundo gamit ang mapa 3. Pilot School MTB-MLE
ang mapa kasanayang Pilipinogamit ang kaalaman sa batay sa ”absolute
(Grade 3 –2nd quarter)
1.1 Prime meridian, pangheograpiya, ang mga kasanayang pangheograpikal location” nito (longitude at
4. Pilot School MTB-MLE
International Date Line, teorya sa pinagmulan ng at mahahalagang konteksto ng latitude)
kasaysayan ng lipunan at Lesson 1 (Grade 3 –
Equator, North and lahing Pilipino upang 1.2 Natutukoy ang relatibong
bansa kabilang ang mga lokasyon (relative location) 1st quarter)
South Poles, Tropics of mapahahalagahan ang
teorya ng pinagmulan at ng Pilipinas batay sa 5. EASE I Module 2 6. *
Cancer and konteksto ng lipunan/
pagkabuo ng kapuluan ng karatig bansa na Sibika at Kultura 3.
Capricorn at Arctic and pamayanan ng mga
Pilipinas at ng lahing Pilipino nakapaligid dito gamit ang 2000. pp.25-27
Antarctic Circles sinaunang Pilipino at ang
kanilang ambag sa pangunahin at 7. * HEKASI para sa mga
1.2 Likhang guhit
pangalawang direksyon Batang Pilipino 4.
2. Relatibong lokasyon pagbuo ng kasaysayan ng
2000. pp.1-53
3. Klima at panahon Pilipinas
AP5PLP- 8. * Pilipinas: Bansang
Papaunlad 6. 2000.
Ia-1
pp.59-68
in Heograpiya,
Kasaysayan at Sibika.
Mga Guhit Latitud 4.
2001. pp. 1-21
in Heograpiya,
Ang Grid 4. 2001. pp.1-21
6. 1999. pp. 72-
76
pp. 9-11

NILALAMAN
(Content )
Bansa 3. 1999. pp. 3
Pilipino, Batayang
Aklat 3. 1997. pp. 3,
13-15
Mahal 4. 1999. pp. 13-
14, 31-32
55-65

2. Nailalarawan ang klima ng 1. MISOSA 4 Lesson 9-11
Pilipinas bilang isang bansang 2. Pilot School MTB-MLE
tropikal ayon salokasyon nito Lesson 1 (Grade 3 –
sa mundo 1st quarter)
2.1 Natutukoy ang mga salik 3. EASE I Module 2
na may kinalaman sa
4. * HEKASI para sa mga
klima ng bansa tulad ng
Batang Pilipino 4.
temperatura, dami ng
ulan, humidity 2000. pp.57-60
5. * Pilipinas:Bansang
2.2 Naipaliliwanag ang
Papaunlad 6. 2000.
pagkakaiba ng panahon
pp.69-72
at klima sa iba’t ibang
AP5PLP- 6. * Ang Bayan Kong Mahal
bahagi ng mundo
Ib-c-2 6. 1999. pp. 76-
2.3 Naiugnay ang uri ng klima
82
at panahon ng bansa ayon
sa lokasyon nito sa mundo
pp. 31-33
Bansa 3. 1999. pp. 36-
39
37-43
NILALAMAN
(Content )
Mahal 3. 1998. pp. 43-
46
1997. pp. 36-40
4. 1999. pp. 32-
48

3. Naipaliliwanag ang katangian 1. EASE I Module 2.
ng Pilipinas bilang bansang 2. * Pilipinas:Bansang
archipelago Papaunlad 6. 2000.
pp.64-68
3. * HEKASI para sa
mga Batang Pilipino 4.
2000. pp.53-54
4.
PRODED Learning
Guide in Sibika at
Kultura: Kapuluan 3.
5. 2000. pp.1-10
PRODED Learning
Guide in Sibika at
AP5PLP- Kultura. Pulo at
Ic-3 Kapuluan, Mahalaga 3.
2000. pp.1-13
6. PRODED Learning
Guide in Sibika at
Kultura. Pulo 3. 2000.
pp.1-7
Ang Bayan Ko, Batayang
Aklat 3. 1999. pp. 2-3
8. * Ang Bayan Kong

Mahal 3. 1998. pp. 3
B. Pinagmulan ng Pilipinas at mga 4. Naipaliliwanag ang teorya sa AP5PLP- 1. * Pilipinas, Isang Sulyap
Sinaunang Kabihasnan pagkakabuo ng kapuluan at Id-4 at Pagyakap I. 2006.
pinagmulan ng Pilipinas pp.7-9
NILALAMAN
(Content )
Teorya ng pagkabuo ng Pilipinas batay sa teoryang 2. * Ang Bayan Kong Mahal
Bulkanismo at “Continental 4. 1999. pp. 141-142
Shelf”

5. Nakabubuo ng pansariling 1. MISOSA 4 Lesson
paninindigan sa 37,43
pinakapanipaniwalang 2. OHSP Module 22
teorya ng pinagmulan ng 3. EASE I Module 3
lahing Pilipino batay sa mga 4.
* Pamana 5. 1999. pp.
ebidensiya
3-7
5.1 Natatalakay ang teorya 5.
ng pandarayuhan ng tao
mula sa rehiyong 6. 2000. pp. 104-107
Austronesyano * HEKASI para sa mga
5.2 Natatalakay ang iba pang Batang Pilipino4. 2000.
mga teorya tungkol sa AP5PLP- 7. * pp. 196-199
pinagmulan Ie-5 Pilipinas:Bansang
ng mga unang tao sa Papaunlad 6. 2000.
Pilipinas 8. * pp.20-22
5.3 Nakasusulat ng maikling Pagbabago I.1999. pp.
sanaysay (1-3 talata) 9. * 32-37
ukol sa mga teoryang Pilipino Ako, Pilipinas
natutunan Ang Bayan Ko 3. 1999.
10. pp. 77-80
* Pilipinas: Bansang
163-170
C. Mga Sinaunang Lipunang 6. Naipagmamalaki ang lipunan 1. MISOSA 5 Lesson 1, 4 2.
Pilipino ng sinaunang Pilipino * Pamana 5. 1999. pp.8-37
1. Organisasyong 6.1 Natatalakay ang mga uri 3. * HEKASI para sa mga
panlipunan: barangay at ng lipunan sa iba’t ibang Batang Pilipino 4.
sultanato, mga uring bahagi ng Pilipinas 2000. pp. 214-216
panlipunan 6.2 Naipaliliwanag ang AP5PLP-If6 4. * Pilipinas: Ang Ating
2. Kabuhayan at kalakalan, ugnayan ng mga tao sa Bansa 5. 2000. pp. 2-
mga kagamitan, iba’t ibang antas na 12, 17-31
konsepto ng pagmamay- bumubuo ng sinaunung 5. * Pilipinas: Ang Ating
ari ng lupa, lipunan
Bansa 5. 2000. pp. 4-
3. Kultura: paniniwala, 6.3 Natatalakay ang papel

NILALAMAN
(Content )
tradisyon, iba’t ibang uri ng batas sa kaayusang 9, 17-31
at anyo ng sining at panlipunan 6. * Pilipino Ako, Pilipinas
arkitektura ang Bayan
4. Kagawiang panlipunan: Ko(Patnubay ng Guro)
pag-aaral, panliligaw, 5. 1999. pp. 1-11, 17-
kasal, ugnayan sa 23
pamilya 7. * Pamana 5. 1999. pp.
8-36
4. 1999. pp. 146-160
Malaya 5. 1999. pp. 515
7. Nasusuri ang kabuhayan ng 1. MISOSA 4 Lesson 3

sinaunang Pilipino 2. MISOSA 5 Lesson 8
7.1 Natatalakay ang 3. EASE I Module 4 *
kabuhayan sa 4. Pamana 5.1999. pp. 8-
sinaunang panahon 37
kaugnay sa 5. * HEKASI para sa mga
kapaligiran, ang mga Batang Pilipino 4.
kagamitan sa iba’t 2000. pp. 214-216
ibang kabuhayan, at 6.
* Pilipinas: Ang
mga produktong Ating
pangkalakalan
Bansa 5. 2000. pp. 25-
7.2 Natatalakay ang 7.
28
kontribusyon ng
* Ang Bayan Kong
kabuhayan sa pagbuo
8. Mahal 5. 2000. pp. 24-
ng sinaunang
35
kabihasnan
* Pilipino Ako,
Pilipinas ang Bayan
Ko(Patnubay ng Guro)
AP5PLPIg-7 5. 1999. pp. 21-22
180-181
NILALAMAN
(Content )
Ang Bayan
Ko(Batayang Aklat) 5.
1999. pp. 25-32
Malaya 5. 1999. pp. 30-40
8. Naipaliliwanag ang mga 1. MISOSA 5 Lesson 7
sinaunang paniniwala at 2. * HEKASI para sa mga
tradisyon at ang impluwensiya Batang Pilipino 4.
nito sa pangaraw-araw na 2000. pp. 214-216 3. *
buhay Pamana 5.1999. pp.
8-11
4. * Ang Bayan Kong
Mahal 5. 1999. pp. 4-9
AP5PLP-
Ig-8
Ang Bayan
1999. pp. 3-8
6. * Ang Bayan Kong Mahal,
Batayang Aklat
3. 1998. pp. 97-100
174-178

9. Naihahambing ang mga MISOSA 5 Lesson 7
paniniwala noon at ngayon
upang maipaliwanag ang mga AP5PLP-
nagbago at nagpapatuloy Ih-9
hanggang sa kasalukuyan
10.
11. Natatalakay ang paglaganap 1. MISOSA 5 Lesson 7

ng relihiyong Islam sa ibang 2. EASE I Module 4
AP5PLP-Ii10
bahagi ng bansa. 3. Pamana 5.1999. pp. 37-
40
NILALAMAN
(Content )
in Heograpiya,
Ang Paglaganap ng
Relihiyong Islam 5.
2003. pp. 1-11
Bansa 5. 2000. pp. 9-
12, 15-16
Bayan Ko,
Patnubay ng Guro 5.
1999. pp. 12-13
Ang Bayan Ko
(Batayang Aklat) 5.
1999. pp. 11-14
12. Nasusuri ang 1. * Pamana 5.1999. pp.14-
pagkakapareho at AP5PLP-Ii11 36
pagkakaiba ng kagawiang 2. * Sibika at Kultura 3.
2000. pp. 112-116

panlipunan ng sinaunang
Pilipino sa kasalukuyan
13. Nakakabuo ng konklusyon * Pilipinas: Bansang

tungkol sa kontribusyon ng Pap aunlad 6. 2000. pp.22
AP5PLP-Ij12
sinaunang kabihasnan sa
pagkabuo ng lipunang at
pagkakakilanlang Piliipino
IKALAWANG MARKAHAN - Pa munuang Kolonyal ng Espanya (ika16 hangang ika 17 siglo)
A. Konteksto at Dahilan ng Naipamamalas ang Nakapagpapahayag ng 1. Natatalakay ang kahulugan ng 1. EASE I Module 5 *
Pananakop sa Bansa mapanuring pag-unawa kritikal na pagsusuri at kolonyalismo at ang 2. Pamana5.1999.pp.
AP5PKE-
sa konteksto,ang pagpapahalaga sa konteksto konteksto nito kaugnay sa 66-70
IIa-1
1. Kahulugan at layunin ng bahaging ginampanan ng at dahilan ng kolonyalismong pananakop ng Espanya sa 3. * Pilipinas: Bansang
kolonyalismo Espanyol at ang epekto ng Pilipinas Papaunlad 6. 2000.
simbahan sa, layunin at
mga paraang pananakop sa pp.219-220
2. Paghahati ng mundo sa mga paraan ng
katutubong populasyon 2. Naipapaliwanag ang mga AP5PKE- 1. MISOSA 5 Lesson 15
pagitan ng Portugal at pananakopng Espanyolsa
Espanya at mga Pilipinas at ang epekto dahilan at layunin ng IIa-2 2. EASE Module 5
paglalakbay ng Espanya ng mga ito sa lipunan. kolonyalismong Espanyol 3. * Pamana 5.1999. pp.
NILALAMAN
(Content )
3. Mga dahilan ng Espanya sa 60-63
pananakop ng 4. * HEKASI para sa mga
Pilipinas Batang Pilipino 4.
2000. pp. 223-226 5.
Babae: Gumising Ka!
(Philippines Non
Formal Education
Project). 1998.pp.6

3. Nakabubuo ng timeline ng mga * HEKASI para sa mga
paglalakbay ng Espanyol sa Batang Pilipino 4. 2000. pp.
Pilipinas hanggang sa AP5PKE- 75-171
pagkakatatag ng Maynila at IIb-3
mga unang
engkwentro ng mga Espanyol
at Pilipino
B. Mga Paraan ng Pananakop 4. Nasusuri ang iba-ibang * HEKASI para sa mga Batang
AP5PKE-
perspektibo ukol sa Pilipino 4. 2000.
IIb-4
1. Kristiyanisasyon pagkakatatag ng kolonyang pp. 244-245
2. Paglipat ng mga Espanyol sa Pilipinas
komunidad (reduccion) 5. Natatalakay ang mga paraan 1. MISOSA Lessons #14, 15
3. Tributo sa ng pagsasailalim ng (Grade V)
pamamagitan ng katutubong populasyon sa 2. EASE I Module 5 and 7
encomienda kapangyharihan ng Espanya 3. * Pamana5.1999. pp. 82-
4. Sapilitang paggawa 5.1 proseso ng 85
(forced labor) Kristiyanisasyon 4. * HEKASI para sa mga
5.2 Reduccion Batang Pilipino 4.
5.3 Tributo at encomienda AP5PKE- 2000. pp. 228-230
5.4 Sapilitang paggawa IIc-d-5 5. PRODED Learning Guide in
Heograpiya, Kasaysayan at
Sibika. Polo Y Servicios:
Pahirap 5. 2003. pp.1-
9
Bansa, Batayang Aklat
5. 2000. pp. 37-51
NILALAMAN
(Content )
5. 1999. pp. 39-47
Ang Bayan Ko
(Batayang Aklat) 5.

1999. pp.43-46
6. Nasusuri ang relasyon ng 1. EASE I Module 7

mga paraan ng pananakop 2. * Pamana 5. 1999. pp.
ng Espanyol sa mga 74-84
katutubong populasyon sa 3. * Pilipinas: Isang Sulyap at
bawat isa. Pagyakap I. 2006. pp.95-
6.1 Naiuugnay ang 104
Kristiyanisasyon sa 4. PRODED Learning Guide in
reduccion Heograpiya, Kasaysayan at
6.2 Natatalakay ang Sibika.
konsepto ng Polo Y Servicios:
encomienda at mga AP5PKE-
IIe-f-6 Pahirap. 2003. pp.1-9
kwantitatibong datos
ukol sa tributo, kung 5. * Pilipinas: Ang Ating Bansa
5. 2000. pp. 37-
saan ito kinolekta, at
51
ang halaga ng mga tributo
6.3 Nasusuri ang mga
patakaran, papel at
kahalagahan ng
sapilitang paggawa sa
pagkakatatag ng
kolonya sa Pilipinas
C. Ugnayan ng Simbahan at 7. Nasusuri ang naging reaksyon 1. MISOSA 5 Lesson 15
Pamahalaang Kolonyal ng mga Pilipino sa 2. EASE I Module 6
Kristiyanismo 3. PRODED Learning Guide
AP5PKE-
1. Ang Pilipinas sa in Heograpiya,
IIg-7
Pamamahala ng mga Kasaysayan at Sibika.
Prayle (Conquistador) Reaksyon ng
2. Gampanin (Role) ng Katolisismo 5. 2003.
pp.1-10

NILALAMAN
(Content )
mga Prayle 4. * HEKASI para sa mga
3. Reaksyon ng mga Batang Pilipino 4.
Pilipino sa 2000. pp.234-236
Pamamahala ng mga 5. * Pilipinas: Ang Ating
Prayle Bansa, Batayang Aklat
5. 2000. pp. 53-55
6. * Ang Bayan Kong
Mahal 5. 1999. pp. 53
8. Natatalakay ang 1. MISOSA 5 Lesson 14
kapangyarihang Patronato MISOSA 5 Lesson 14 and
Real 15
8.1 Nasusuri ang 2. EASE I Module 6
pamamalakad ng mga 3. PRODED Learning Guide
prayle sa pagpapaunlad in Heograpiya,
ng sinaunang Pilipino Kasaysayan at Sibika.
8.2 Natutukoy ang mga AP5PKE- Mga Paaralang Itinatag
tungkulin o papel ng mga IIg-h-8 ng mga Paring
prayle sa ilalim ng Misyonero 5. 2003. pp.
Patronato Real 1-9
4.
8.3 Naipaliliwanang ang mga * Pamana 5. 1999.
naging reaksyon pp.79
ng mga Pilipino sa
pamamahala ng mga
prayle.
9. Nakapagbibigay ng sariling 1. MISOSA 5 Lesson 14 and
AP5PKE-
pananaw tungkol sa naging 15
IIi-9
epekto sa lipunan ng 2. * Pamana 5. 1999.pp. 90
pamamahala ng mga prayle
IKATLONG MARKAHAN - Pagb abagong Kultural sa Pa mamahalang Kolonyal ng mg a Es panyol

A. Pagbabago sa Lipunan sa Naipamamalas ang Nakakapagpakita ng 1. Nasusuri ang pagbabago sa 1. MISOSA Lessons 4-10,
Ilalim ng Pamahalaang mapanuring pag-unawa pagpapahalaga at panahanan ng mga Pilipino sa 13 (Grade 5)
Kolonyal sa mga pagbabago sa pagmamalaki sa panahon ng Español (ei AP5KPK- 2. EASE I Module 7
lipunan ng sinaunang pagpupunyagi ng mga Pilipino pagkakaroon ng organisadong IIIa-1A 3. * Pilipinas: Ang Ating
1. Pamamahala Pilipino kabilang ang sa panahon ng poblasyon, uri ng tahanan, Bansa 5. 2000. pp. 47-
1.1 Pamahalaang sentral pagpupunyagi ng ilang kolonyalismong Espanyol nagkaroon ng mga sentrong 48
1.2 Pamahalaang local pangkat na mapanatili 4. * Ang Bayan Kong
NILALAMAN
(Content )
1.3 Tungkulin ng mga ang kalayaan sa pangpamayanan, at iba pa.) Mahal 5. 1999. pp. 43-
opisyales Kolonyalismong Espanyol 46
2. Antas ng Katayuan ng at ang impluwensya nito 5. * Pilipinas: Bansang
mga Pilipino sa kasalukuyang Malaya 5. 1999. pp. 59-
3. Uri ng edukasyon panahon. 64
2. Napaghahambing ang antas 1. MISOSA Lesson 5
ng katayuan ng mga Pilipino (Grade 5)
sa lipunan bago dumating 2. * Pamana 5. 1999.
ang mga Espanyol at sa pp.92-95
Panahon ng Kolonyalismo 3. * Pilipinas: Ang
2.1 Napaghahambing ang Ating
mga tradisyunal at Bansa 5. 2000. pp. 59-
ditradisyunal na papel ng AP5KPK-
60
babae sa lipunan ng IIIb-2
sinaunang Pilipino at sa
panahon ng kolonyalismo
2.2 Natatalakay ang
pangangailangan sa
pagpapa-buti ng
katayuan ng mga babae

3. Nasusuri ang pagbabago sa 1. EASE I Module 7 *
kultura ng mga Pilipino sa 2. Pamana 5. 1999.
Panahon ng Espanyol pp.97-100
3.1 Naipaliliwanag ang 3. * HEKASI para sa
inpluwensya ng kulturang mga Batang Pilipino 4.
Espanyol sa kulturang 2000.pp.228-242
Pilipino 4.
* Pilipinas: Ang
3.2 Natatalakay ang bahaging AP5KPK- Ating
ginagampanan ng Bansa 5. 2000. pp. 61-
IIIc-3 5.
Kristianismo sa kultura at
65
tradisyon ng mga Pilipino
* Ang Bayan Kong
3.3 Nasusuri ang ginawang
pag-aangkop ng mga 6. Mahal 5.1999. pp. 59-
60
Pilipino sa kulturang
* Ang Bayan Kong
Mahal 4. 1999. pp. 185-
190
NILALAMAN
(Content )
ipinakilala ng Espanyol 7. * Pilipinas: Bansang
208-210
Ang Bayan Ko
(Batayang Aklat) 5.
1999. pp. 63-65

4. Nasusuri ang mga 1. EASE I Module 7
pagbabagong pampulitika at 2. * Pamana 5. 1999. pp.74-
ekonomiya na ipinatupad ng 77
kolonyal na pamahalaan 3. * HEKASI para sa mga
4.1 Naipaghahambing ang Batang Pilipino 4.
istruktura ng 2000.pp.228-229
pamahalaang kolonyal sa 4. * Pilipinas: Ang Ating Bansa
uri pamamahala ng mga 5. 2000. pp. 68-
sinaunang Pilipino
AP5KPK- 71
4.2 Naipaghahambing ang
IIId-e-4 5. * Ang Bayan Kong Mahal
sistema ng kalakalan ng
5.1999. pp. 67-70
mga sinaunang Pilipino at
sa panahon ng 6. * Pilipino Ako, Pilipinas
kolonyalismo Ang Bayan
4.3 Natatalakay ang epekto Ko(Batayang Aklat) 5.
ng mga pagbabago sa 1999. pp. 69-73
pamamahala ng mga 7. * Pilipinas: Bansang Malaya
Espanyol sa mga 5. 1999. pp. 70-7*6
sinaunang Pilipino
5. Nakapagbibigay ng sariling * HEKASI para sa mga
pananaw tungkol sa naging AP5KPK- Batang Pilipino 4. 2000.pp.
epekto ng kolonyalismo sa IIIf-5 232-233
lipunan ng sinaunang
Pilipino
B. Pagpupunyagi ng Katutubong 6. Naipaliliwanag ang di 1. EASE I Module 5 and 7
Pangkat na matagumpay na pananakop sa AP5KPK- 2. PRODED Learning
Mapanatili ang Kalayaan sa mga katutubong pangkat ng IIIg-i6 Guide in Heograpiya,
Kolonyal na Pananakop kolonyalismong Espanyol Kasaysayan at Sibika.
NILALAMAN
(Content )

6.1 Nasusuri ang mga 3. Reaksyon sa mga
1. Pananakop sa Cordillera paraang armado ng Patakarang
2. Pananakop sa mga pananakop ng mga Pangkabuhayan ng mga
bahagi ng Mindanao Espanyol 4. Espanyol 5.
6.2 Natalakay ang iba’t ibang 2003.pp. 1-9
reaksyon ng mga 5. * Pilipinas: Ang
katutubong pangkat sa Ating
armadong pananakop Bansa 5. 2000. pp. 80-
6.3 Natatalakay ang mga 83
isinagawang rebelyon ng
* Pamana 5. 1999.
mga katutubong pangkat pp.
6.4 Natataya ang sanhi at 103-107
bunga ng mga rebelyon
* Pilipinas:
at iba pang reaksiyon
Bansang Papaunlad 4.
ng mga katutubong
2000. pp. 204-206
Pilipino sa kolonyalismo
6.5 Nakakabuo ng
konklusyon tungkol sa
mga dahilan ng di
matagumpay na
armadong pananakop
ng mga Espanyol sa
ilang piling katutubong
pangkat
7. Nasusuri ang epekto ng 1. EASE I Module 7
kolonyalismong Espanyol AP5KPK- 2. * Pamana 5. 1999. pp.
sa pagkabansa at IIIi-7 88-91
pagkakakilanlan ng mga
Pilipino
IKAAPAT NA MARKAHAN - Mg a Pagbabago sa Kolonya at Pag-usbong ng ka g Bayan (ika-18 dantaon nggang 1815 )
Pakikiba n ha
A. Konteksto ng Reporma Naipamamalas ang Nakapagpapahayag ng 1. Natatalakay ang mga lokal 1. EASE I Module 7 *
mapanuring pag-unawa pagmamalaki sa na mga pangyayari tungo sa 2. Pamana 5. 1999.
AP5PKBIVa-
1. Lokal na pangyayari sa bahaging ginampanan pagpupunyagi ng mga pag-usbong ng pakikibaka pp.82-84
ng kolonyalismong ng bayan b-1
Espanyol at 1.1 Reporma sa ekonomiya
1.1 Monopolya ng makabayang Pilipino sa gitna Ang Bayan Ko
tabako ng kolonyalismong Espanyol

NILALAMAN
(Content )
1.2 Kilusang Agraryo pandaigdigang koteksto at sa mahalagang papel na at pagtatatag ng (Batayang Aklat) 5.
1.3 Pag-aalsa sa estadong ng reporma sa pagusbong ginagampanan nito sa monopolyang tabako 1999. pp. 37-40
kolonyal ng kamalayang pambansa pagusbong ng kamalayang 1.2 Mga pag-aalsa sa loob ng
1.4 Okupasyon ng Maynila attungo sa pagkabuo ng pambansa tungo sa pagkabuo estadong kolonyal
Pilipinas bilang isang ng Pilipinas bilang isang 1.3 Kilusang Agraryo ng
2. Pandaigdigang pangyayri nasyon nasyon 1745
2.1 Paglipas g 1.4 Pag-aalsa ng Kapatiran ng
merkantilismo 2.2 San Jose
Kaisipang “La 1.5 Okupasyon ng Ingles sa
Ilustracion” Maynila
2. Natatalakay ang mga * Pamana 5. 1999. pp.
pandaigdigang pangyayari 109-112
bilang konteksto ng malayang
kaisipan tungo sa pag-usbong
ng pakikibaka ng bayan
AP5PKBIVd-
2.1 Paglipas ng
merkantilismo bilang 2
ekonomikong batayan
ng kolonyalismo
2.2 Paglitaw ng kaisipang
“La Ilustracion”

B. Pag-usbong ng Malayang 3. Nasusuri ang mga naunang 1. * Pamana 5. 1999. pp.
Kaisipan at Naunang Pagaalsa pag-aalsa ng mga 102-107
makabayang Pilipino 2. * Pilipinas: Isang Sulyap
1. Mga reaksyon sa 3.1 Natatalakay ang sanhi at at Pagyakap I.
kolonyalismo bunga ng mga rebelyon at 2006.pp. 119-122
2. Partisipasyon iba pang reaksiyon ng 3. * Pilipinas: Ang Ating
3. Implikasyon ng mga mga Pilipino sa Bansa 5. 2000. pp. 81-
AP5PKBIVe-
kolonyalismo
Naunang Pag-aalsa 3 89
(halimbawa: pagtutol
4. * Ang Bayan Kong Mahal,
ng mga katutubong Batayang Aklat
Pilipino laban sa 4. 1999. pp. 191-196
Kristyanismo,
pagmamalabis ng mga
Ang Bayan
Espanyol)
NILALAMAN
(Content )
3.2 Naipaliliwanag ang 6. 1999. pp. 82-87 *
pananaw at paniniwala Pilipinas: Bansang
ng mga Sultanato Malaya 5. 1999. pp.
(Katutubong Muslim) sa 90-94
pagpapanatili ng
kanilang kalayaan
4. Natataya ang partisipasyon ng 1. OHSP Module 1 (2nd
iba’t-ibang rehiyon at sektor AP5PKB- Quarter)
(katutubo at kababaihan) sa IVf-4 2. * Pamana 5. 1999. pp.
pakikibaka ng bayan 102-107
5. Natatalakay ang kalakalang 1. EASE I Module 7

galyon at ang epektonito sa 2. * Pamana 5. 1999. pp.
bansa AP5PKBIVg- 83-84
5 3. * Pilipinas: Bansang
Papaunlad 6. 2000.pp.
219-220

6. Nababalangkas ang 1. EASE I Module 8
pagkakaisa o pagkakawatak 2. * Pamana 5. 1999. Pp.
watak ng mga Pilipino sa 109-122
AP5PKB-
mga mahahalagang
IVh-6
pangyayari at mga epekto
nito sa naunang mga
pagaalsa laban sa
kolonyalismong Espanyol
7. Nakapagbibigay-katuwiran sa OHSP Module 1 (3rd Quarter)
mga naging epekto ng mga
unang pag-aalsa ng mga
AP5PKB-
makabayang Pilipino sa
IVi-7
pagkamit ng kalayaaan na
tinatamasa ng mga
mamamayan sa kasalukuyang
panahon
8. Naipapahayag ang saloobin sa AP5PKB- 1. * HEKASI para sa mga
kahalagahan ng pagganap IVj-8 Batang Pilipino 4.
ng sariling 2000.pp.86-87
NILALAMAN
(Content )
tungkulin sa pagsulong ng 2. * Pilipinas: Bansang
kamalayang pambansa tungo Papaunlad 6. 2000.pp.
sa pagkabuo ng Pilipinas 160-163
bilang isang nasyon 3. * Sibika at Kultura 3.
2000.pp. 255-259
\
BAITANG 6

PAMANTAYAN SA PAGKATUTO: Naipamamalas ang patuloy na pag-unawa at pagpapahalaga sa kasaysayan ng Pilipinas mula sa ika-20 siglo hanggang sa
kasalukuyan, tungo sa pagbuo ng tiyak na pagkakakilanlan bilang Pilipino at mamamayan ng Pilipinas Naipamamalas ang malalim na
pag-unawa sa kasaysayan ng Pilipinas base sa pagsusuri ng sipi ng mga piling primaryang sangguniang nakasulat, pasalita, awdyo-
biswal at kumbinasyon ng mga ito, mula sa iba-ibang panahon, tungo sa pagbuo ng makabansang kaisipan na siyang
magsisilbing basehan ng mas malawak na pananaw tungkol sa mundo
PAMANTAYANG PAMANTAYAN
NILALAMAN PAMANTAYAN SA PAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
(Content ) ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
UNANG MARKAHAN - Kinal alagyan Ng Pilipinas At Ang Malayang Kaisipan Sa Mundo
A. Kinalalagyan ng Pilipinas at Ang mag-aaral ay… Ang mag-aaral ay… 1. Natutukoy ang kinalalagyan ng Pilipinas 1. MISOSA 4 Lesson
Paglaganap ng Malayang sa mundo sa globo at mapa batay sa 2, 5 and
Kaisipan sa naipamamalas ang naipamamalas ang ”absolute location” nito 7
Mundo mapanuring pag-unawa at pagpapahalaga sa (longitude at latitude) 2. MISOSA 6 Lesson
kaalaman sa bahagi ng kontribosyon ng Pilipinas sa 11- 14
Batayang heograpiya Pilipinas sa globalisasyon isyung pandaigdig batay sa AP6PMK-Ia-1 3. * Pilipinas:
1. Absolute na lokasyon batay sa lokasyon nito sa lokasyon nito sa mundo Bansang
gamit ang mapa at mundo gamit ang mga Papaunlad 6.
globo 2000. Pp 59-63
kasanayang
2. Relatibong lokasyon 4. PRODED Learning
pangheograpiya at ang
ambag ng malayang Guide

kaisipan sa pag-usbong in Sibika at
ng nasyonalismong Kultura: Pilipinas,
Teritoryo ng Pilipinas Pilipino Saan ka? 3. 2000.
1. Batay sa mapang Pp.1-4
political 5. * HEKASI para sa
mga Batang
2. Batay sa kasaysayan
Pilipino 4. 2000.
Pp.53-55
6. * Pilipinas Isang
Sulyap at
Pagyakap I.
2006. Pp.27-30
7. * Ang Bayan Kong
Mahal 4.
1999. pp. 30
8. * Pilipinas
Bansang
Pinagpala 5.
2000. pp. 53
2. Nagagamit ang grid sa globo at mapang 1. MISOSA 4
politikal sa pagpapaliwanag ng Lesson 11-14
pagbabago ng hangganan at lawak ng 2. MISOSA 4 Lesson
teritoryo ng Pilipinas batay sa 2, 5 and
kasaysayan 7
3. * Pilipinas:
Bansang
AP6PMK-Ia-2 Papaunlad 6.
200. Pp.63-67
4. PRODED Learning
Guide in
Heograpiya/
Kasaysayan/
Sibika: Ang Grid
4. 2003. Pp.114

5.* HEKASI Para
sa mga Batang
Pilipino 4. 2000.
Pp.23-27
3. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng 1. MISOSA Lesson
lokasyon ng Pilipinas sa ekonomiya #13-14 (Grade
at politika ng Asya at mundo VI)
2. * Sibika at
Kultura 3
(Batayang Aklat).
2000.
AP6PMK-Ia-3 Pp.16-17
3. * Pilipinas:
Bansang
Papaunlad 6.
2000. P. 58
4. * HEKASI para
sa mga Batang
Pilipino 4. 2000.
Pp.68-69,238

4. Nasusuri ang konteksto ng 1. EASE I Modyul
pagusbong ng liberal na ideya tungo 8
sa 2. * Pamana 5.
pagbuo ng kamalayang nasyonalismo 1999. Pp.109-
4.1 Natatalakay ang epekto ng 112,90-94
pagbubukas ng mgadaungan ng 3.
* Pilipinas Isang
bansa sa pandaigdigang kalakalan Sulyap at
4.2 Naipaliliwanag ang ambag ng Pagyakap I.
pag-usbong ng uring mestizo at
4. 2006. P.123 *
ang pagpapatibay ng dekretong Asya
edukasyon ng 1863 Pagusbong
ng
Kabihasnan.
2008. Pp.315-
AP6PMK-Ib-4 216
5. * Asya Noon,
Ngayon at sa

Hinaharap.
2000. Pp. 315-
316
6. * Pilipinas
Bansang
Pinagpala,
Batayang Aklat
4. 2000. pp. 95-
96
7. * Pilipino Ako,
Pilipinas ang
Bayan Ko
(Patnubay ng
Guro) 5. 1999.
pp. 43-51, 60-
61
8. * Ang Bayan Kong
Mahal 5.
1999. pp. 47,
56-57, 75
9. * Pilipinas: Ang
Ating Bansa 5.
2000. pp. 57-
59, 75-76
10. * Pilipino Ako,
Pilipinas Ang
Bayan Ko, 5.
1999. pp. 56-60
B. Kilusang Propaganda, 5. Nasusuri ang mga ginawa ng mga 1. EASE I Modyul
Katipunan at Himagsikan makabayang Pilipino sa pagkamit ng 8
(1815-1901) kalayaan 2. * Pilipinas:
5.1 Natatalakay ang kilusan para sa AP6PMK-Ic-5 Bansang
Rebolusyong Pilipino ng sekularisasyon ng mga parokya at Papaunlad6.
1896 ang Cavite Mutiny (1872) 2000. Pp.179-
1. Ang Deklarasyon ng 183,218-220

Kalayaan sa Kawit 5.2 Naipaliliwanag ang ambag ng 3. * Pilipinas Isang
Kilusang Propaganda sa

2. Ang Lupang Hinirang pagpukaw ng damdaming Sulyap at
3. Ang Pambansang Bandila makabayan ng mga Pilipino Pagyakap
4. Ang Pambansang Bayani (hal. La Liga Filipina, Asociacion (Batayang
5. Ang Republika ng Malolos Hispano Filipino) Aklat) I. 2006.
6. Ang Saligang Batas ng 5.3 Natatalakay ang pagtatag at Pp. 123-
Malolos paglaganap ng Katipunan 126,130-159
7. Ang Simbahang Iglesia 5.4 Nahihinuha ang implikasyon ng 4. * HEKASI para sa
Filipina Independiente kawalan ng pagkakaisa sa mga Batang
himagsikan/kilusan at pagbubuo ng Pilipino 4. 2000.
Pilipinas bilang isang bansa Pp.244-245 5.
* Pamana 5.
1999. Pp.114-
118
6. Ang Unang
Republika ng
Pilipinas
(Philippines
Nonformal
Education
Program) 1998.
Pp. 9-16
7. Huwag Kalimutan
Bayani ng
Bayan
(Philippines
Nonformal
Education
Program). 1998.
Pp.8-11
8. * Ang Bayan Kong
Mahal4.
1999. 194-196
9. * Pilipinas
Bansang
Pinagpala,
(Batayang Aklat)
4. 2000.
pp. 206-207
10. * Pilipinas
Bansang Malaya
(Batayang Aklat)
5. 2000. pp. 97-
102
11. * Pilipino Ako,
Pilipinas ang
Bayan Ko,
(Patnubay ng
Guro) 5. 1999.
pp. 65-68
12. * Ang Bayan
Kong Mahal 5.
1999. pp. 77-82
13. * Pilipinas: Ang
Ating Bansa,
(Batayang Aklat)
5. 2000. pp. 76-
78, 80-
90
14. * Pilipino Ako,
Pilipinas Ang
Bayan Ko,
Batayang Aklat
5. 1999. pp.
8289

6. Nasusuri ang mga pangyayari sa 1. EASE I Modyul
himagsikan laban sa kolonyalismong 9
Espanyol 2. * Pamana
6.1 Sigaw sa Pugad-Lawin AP6PMK-Id-6 (Batayang Aklat)
6.2 Tejeros Convention 5. 1999.
6.3 Kasunduan sa Biak-na-Bato Pp.117118,120-
121
3. * Pilipinas:
Bansang
Papaunlad
(Batayang Aklat)
6. 2000.
Pp.181-185
Sulyap at
Pagyakap I.
2006. Pp. 160-
169
5. * Pilipinas
Bansang
Malaya(Batayan g
Aklat) 4.
2000. pp. 102-
107
6. * Ang Bayan
Kong Mahal
(Batayang
Aklat) 5 . 1999.
pp. 82-85
7. * Pilipinas: Ang

Ating Bansa,
(Batayang Aklat)
5. 2000.
pp. 90-92
7. Natatalakay ang mga ambag ni Andres 1. EASE I Modyul 9

Bonifacio, ang Katipunan at 2. * Pilipinas Isang
Himagsikan ng 1896 sa pagbubuo ng Sulyap at
Pilipinas bilang isang bansa AP6PMK-Ie-7 Pagyakap I.
2006. Pp.144-
166
3. * Pilipinas:
Bansang
Papaunlad 6.
2000. Pp.182-
183
4. * Pilipino Ako,
Pilipinas Ang
Bayan Ko
(Batayang Aklat)
5. 1999.
pp. 89
8. Natatalakay ang partisipasyon ng mga 1. EASE I Modyul
kababaihan sa rebolusyon 9
Pilipino 2. MISOSA 5 lesson
17
Sulyap at
Pagyakap I.
2006. Pp.155-
AP6PMK-Ie-8 158
4. PRODED
Learning Guide
in Heograpiya/
Kasaysayan/
Sibika:
Kababaihan
Noon at Ngayon
6. 2003. Pp.113
9. Napapahalagahan ang pagkakatatag ng 1. EASE I Modyul
Kongreso ng Malolos at ang 10
deklarasyon ng kasarinlan ng mga 2. * Pilipinas Isang
Pilipino Sulyap at
AP6PMK-If-9
Pagyakap I.
2006. Pp. 176-
174
3. * Pilipinas:
Bansang

Papaunlad 6.
2000. Pp.186-
189
4. * Pilipinas
Bansang
Malaya,
(Batayang Aklat)
5. 1999. pp. 116-
117

C. Panghihimasok ng 10. Nasusuri ang mga mahahalagang 1. MISOSA Lessons
Amerikano pangyayari sa pakikibaka ng mga 19-
1. “Battle of Manila Bay at Pilipino sa panahon ng Digmaang 21(Grade V)
Mock Battle of Manila” Pilipino-Amerikano 2. EASE I Modyul
2. Negosasyon at 10.1 Natutukoy ang mga 11-12
Pagpapatibay ng pangyayaring nagbigay daan sa 3. * HEKASI para sa
Kasunduan sa Paris digmaan ng mga Pilipino laban mga Batang
3. Pagpapahayag ng sa Estados Unidos Pilipino 4. 2000.
Benevolent 10.2 Napapahalagahan ang Pp.248-249
pangyayari sa Digmaang 4. * Pilipinas:
Assimilation
Pilipino-Amerikano Hal:
Proclamation Bansang
o Unang Putok sa panulukan ng Papaunlad 6.
4. Pagsisimula ng
Silencio at Sociego, Sta.
digmaang 2000. Pp. 189-
Mesa o Labanan sa Tirad AP6PMK-Ig10
PilipinoAmerikano sa 194
Kalye Pass o Balangiga Massacre
5. * Pamana 5.
Sociego at Kalye 10.3 Natatalakay ang Kasunduang 1999. Pp.131-
Silencio Bates (1830-1901) at ang 134
motibo ng pananakop ng 6. * Pilipinas Isang
Amerikano sa bansa sa Sulyap at
panahon ng paglawak ng Pagyakap I.
kanyang “polical empire” 2006. Pp.180-
187
7. * Ang Bayan Kong
Mahal, (Batayang
Aklat) 4. 1999.
196-197

8. * Pilipinas
Bansang
Malaya, 5.
1999. pp.
118120, ,
9. * Pilipino Ako,
Pilipinas ang
Bayan Ko
(Patnubay ng
Guro) 5. 1999.
pp. 73-74
Ating Bansa 5.
2000. pp.
97-99
11. Nabibigyang halaga ang mga 1. EASE I Modyul
kontribosyon ng mga Natatanging 9,12
Pilipinong nakipaglaban para sa 2. * Pilipinas Isang
kalayaan Sulyap at
Hal: Emilio Aguinaldo o Pagyakap I.
Gregorio del Pilar o 2006. Pp.180-
Miguel Malvar 186
o Iba pang bayaning Pilipino AP6PMK-Ih11
3. * Pilipinas:
Bansang
Papaunlad 6.
2000. Pp.191-
194
4. * Pamana 5.
1999. Pp.131-
133
IKALAWANG MARKAHAN - P agpupunyagi sa Panaho n ng Kolonyalismong Ameri kano at Ikalawang Digmaang Pandaig dig (1899-1945)

A. Pamamahala ng mga Naipamamalas ang Nakapagpapahayag ng kritikal 1. Nasusuri ang mga pagbabago sa 1. MISOSA 5 Lesson
Amerikano sa Pilipinas mapanuring pag-unawa sa na pagsusuri at lipunan sapanahon ng mga Amerikano 22-24
pamamahala at mga pagpapahalaga sa 1.1 Natatalakay ang sistema ng AP6KDP-IIa- 2. EASE I Modyul 12
1. Pagbabago ng patakaran pagbabago sa lipunang konteksto,dahilan, epekto at edukasyong ipinatutupad ng mga 1 3. * Pamana 5.
ng kalakal, Pilipino sa panahon ng pagbabago sa lipunan ng Amerikano at ang epekto 1999. Pp.151-
transportasyon, sistema kolonyalismong kolonyalismong Amerikano 155,165-168

ng edukasyon Amerikano at ng at ng pananakop ng mga nito 4. * Pilipinas Isang
2. Free Trade pananakop ng mga Hapon Hapon at ang pagmamalaki 1.2 Natatalakay ang kalagayang Sulyap at
3. Pagsupil sa at ang pagpupunyagi ng sa kontribusyon ng pangkalusugan ng mga Pilipino sa Pagyakap I.
Nasyonalismo mga Pilipino na makamtan pagpupunyagi ng mga Pilipino panahon ng mga Amerikano 2006. Pp.194-
ang kalayaan tungo sa namakamit ang ganap na 1.3 Natatalakay ang pag-unlad ng 195
4. Pilipinisasyon
pagkabuo ng kamalayang kalayaan tungo sa transportasyon atkomunikasyon at 5. * Ang Bayan Kong
5. Mga batas na may
kinalaman sa pagsasarili pagsasarili at pagkabuo ng kamalayang epekto nito sa pamumuhay ng Mahal 4.
5.1 “Philippine Organic pagkakakilanlang malayang pagsasarili at mgaPilipino 1999. 198-200
Act of 1902” nasyon at estado pagkakakilanlang malayang 6. * Pilipinas
(Batas Pilipinas ng nasyon at estado Bansang Malaya5.
1902) 1999. pp. 121-
127,
5.2 “Philippine
Autonomy Act of 139-143
1916” (Batas Jones) 7. * Pilipino Ako,
5.3 “Philippine Pilipinas ang
Independence Act of Bayan Ko
1934” (Batas (Patnubay ng
Tydings-Mc Guro) 5. 1999.
pp. 83-97
Duffie)
8. * Ang Bayan Kong
Mahal 5.
1999. pp. 113-
132
9. * Pilipinas: Ang
Ating Bansa,
(Batayang Aklat)
5. 2000.
pp. 114-131
10. * Pilipino Ako,
Pilipinas Ang
Bayan Ko,
(Batayang Aklat)
5. 1999. pp. 111-
117

2. Nasusuri ang pamahalaang kolonyal ng AP6KDP-IIb- 1. MISOSA 5 Lesson
mga Amerikano 2 24
2.1 Natatalakay ang mga Patakarang 2. EASE I Modyul
Pasipikasyon at 12-13
Kooptasyon ng pamahalaang 3. * Pamana 5.
Amerikano 1999. Pp. 139-
2.2 Nailalarawan ang sistema at 142,158-163
balangkas ng Pamahalaang 4. * Pilipinas Isang
Kolonyal Sulyap at
2.3 Nasusuri ang mga patakaran ng Pagyakap I.
malayangkalakalan (free trade) na 2006. Pp.189-
pinairal ng mga Amerikano 195
2.4 Natatalakay ang epekto ng 5. * Pilipinas
malayang kalakalan(free trade)
Bansang Malaya5.
Hal:
1999. pp.132-135
− Kalakalan ng Pilipinas at U.S. −
6. * Ang Bayan Kong
Pananim at Sakahan Mahal 5.
1999. pp. 92-
101
7. * Pilipinas: Ang
Ating Bansa,
(Batayang Aklat)
5. 2000.
pp. 126-127
8. * Pilipino Ako,
Pilipinas Ang
Bayan Ko,
(Batayang Aklat)
5. 1999. pp. 119-
124

3. Natutukoy ang mahahalagang 1. EASE I Modyul
pangyayaring may kinalaman sa unti- 12
unting pagsasalin ng kapangyarihan sa AP6KDP-IId- 2. * Pilipinas Isang
mga Pilipino tungo sa pagsasarili 3 Sulyap at
Pagyakap I.
2006. Pp.196-
201

3. * Pamana 5.
1999. Pp. 146-
150
4. * Pilipinas:
Bansang
Papaunlad 6.
2000. Pp.194-
199
5. * HEKASI para sa
mga Batang
Pilipino 4. 2000.
Pp.251-254
6. * Pilipinas
Bansang Malaya
(Batayang Aklat)
5. 1999. pp. 136-
139,
145-150
7. * Ang Bayan Kong
Mahal 5.
1999. pp. 96-
104
8. * Pilipinas: Ang
Ating Bansa,
(Batayang Aklat)
5. 2000. pp. 102-
108,
134-143
9. * Pilipino Ako,
Pilipinas Ang
Bayan Ko,
(Batayang Aklat)
5. 1999. pp. 105-
106

B. Ang Pamahalaang Komonwelt 4. Nasusuri ang kontribusyon ng AP6KDP-IId- 1. MISOSA 5 Lesson
pamahalaang Komonwelt 4 24

4.1 Natatalakay ang mga programa ng 2. EASE I modyul
pamahalaan sa panahon ng 13
pananakop (hal. Katarungang 3. MISOSA Lessons
Panlipunan, Patakarang 26-29 (GRADE
Homestead, pagsulong ng V)
pambansang wika, pagkilala sa
4. * Pilipinas:
karapatan ng kababaihan sa
Bansang
pagboboto)
Papaunlad 6.
4.2 Nabibigyang katwiran ang
2000. Pp.200-
ginawang paglutas sa mga
suliraning panlipunan at 201
pangkabuhayan sa panahon ng 5. * Pilipinas Isang
Komonwelt Sulyap at
Pagyakap I.
2006. Pp.201-
208
6. * Pamana 5.
1999. Pp. 189-
203
7. * Pilipinas
Bansang Malaya
(Batayang Aklat)
5. 1999.
pp. 154-161
8. * Pilipino Ako,
Pilipinas ang
Bayan Ko,
(Patnubay ng
Guro) 5. 1999. pp.
98-115
9. * Ang Bayan Kong
Mahal 5.
1999. pp. 133-
154
Ating Bansa,

Batayang Aklat
5. 2000. pp.
134-152
11. * Pilipino Ako,
Pilipinas Ang
Bayan Ko,
Batayang Aklat 5.
1999. pp.
128-148
C. Pananakop ng mga Hapon at 5. Natatalakay ang mga mahahalagang 1. EASE I Modyul
ang Ikalawang Digmaang pangyayari sa pananakop ng mga 14
Pandaigdig Hapones Hal: 2. * Pamana 5.
− Labanan sa Bataan 1999. Pp. 206-
Pakikibaka para sa kalayaan sa − Death March 211
Pananakop ng Hapon − Labanan sa Corregidor 3. * Pilipinas:
1. “Fall of Bataan” Bansang
2. “Fall of Corregidor” Papaunlad 6.
3. “Death March” 2000. Pp.200-
4. Pagbabalangkas 202
Pagpapatibay ng 4. * Pilipinas Isang
Saligang Sulyap at
5. Batas ng 1943 AP6KDP-IIe- Pagyakap I.
6. USAFFE, HukBaLaHap at 5 2006. Pp.212-
iba pang kilusang Gerilya 216
7. Makapili at Kempetai 5. * Ang Bayan
Pamamahala ng Kong Mahal,
Kolonyalismong Hapon (Batayang Aklat)
1. Sistema at Balangkas 4. 1999.
ng Pamahalaang 201-205
Kolonyal 6. * Pilipinas
2. Pagtatatag ng Ikalawang Bansang
Republika ng Pilipinas Pinagpala,
3. Mga Patakaran at Batas Batayang Aklat 4.
na may kinalaman sa 2000. pp.
212-214, 164-
168

7. * Pilipino Ako,

Pagsasarili Pilipinas ang
3.1 Pagtatatag ng KALIBAPI Bayan Ko,
3.2 Pagtatatag ng (Patnubay ng
“Preparatory Guro) 5. 1999.
Commission in pp. 116-118 *
8. Ang Bayan
Preparation for
Kong Mahal 5.
Independence”
1999. pp. 165166
4. Mga Resulta ng mga
* Pilipino Ako,
Pagbabagong Politikal 9.
Pilipinas ang
Bayan Ko
(Batayang Aklat)
5. 1999.
Pp. 152-154
6. Naipaliliwanag ang motibo ng 1. EASE I Modyul
pananakop ng Hapon sa bansa 15
2. * Pilipinas
Isang Sulyap at
Pagyakap I.
2006. Pp.212-
214
3.
AP6KDP-IIf-6 * Pamana 5.
1999. pp.206
4. * Pilipino Ako,
Pilipinas ang
Bayan Ko,
(Patnubay ng
Guro) 5. 1999.
pp. 117
7. Nasusuri ang sistema ng pamamahala 1. EASE I Modyul
sa panahon ng mga 15
Hapones 2. MISOSA
AP6KDP-IIfg-7
7.1 Nailalarawan ang sistema at Lessons 30-32
balangkas ng pamahalaang (GRADE V)
kolonyal ng mga Hapones 3. *
Pamana 5.

7.2 Naipaliliwanag ang Mga Patakaran 1999. Pp. 217-
at Batas Pangekonomiya gaya ng 219
War 4. * Pilipinas Isang
Economy at Economy of Survival at Sulyap at Pagyakap
ang mga resulta nito. I.
7.3 Naipaliliwanag ang kontribosyon ng 2006. Pp.216-
pagtatag ng Ikalawang Republika 218
ng Pilipinas at mga patakarang 5. * Sibika at Kultura/
may kinalaman sa
Heograpiya,
pagsasarili
Kasaysayan at
Sibika
(Teaching Guide
on Financial Literacy)
pp.178-180 6. * Ang
Bayan Kong Mahal,
Batayang Aklat
4. 1999. 203-
205
7. * Pilipinas
Bansang Malaya
(Batayang Aklat)
5. 1999.
pp. 169-175
8. * Pilipino Ako,
Pilipinas ang
Bayan Ko,
(Patnubay ng
Guro) 5. 1999.
pp. 116-123
9. * Ang Bayan Kong
Mahal 5. 1999. pp.
158-

164, 170-176
Ating Bansa,
Batayang Aklat 5.
2000. pp.
154-164, 165-
172
8. Nasusuri ang pakikibaka ng mga Pilipino 1. EASE I Modyul 15
para sa kalayaan sa pananakop ng 2. * Pamana 5.
mga Hapon (hal., USAFFE, 1999. Pp. 212-
HukBaLaHap, iba pang kilusang 213
Gerilya) 3. * HEKASI para sa
mga Batang
Pilipino 4. 2000.
Pp. 269- 270
Sulyap at Pagyakap
I.
2006. Pp.218-
AP6KDP-IIg- 219
8 5. * Pilipinas
Bansang Malaya
(Batayang Aklat)
5. 1999.
pp. 176-179
6. * Pilipino Ako,
Pilipinas ang
Bayan Ko
(Patnubay ng
Guro) 5. 1999.
pp. 123-124
7. * Ang Bayan Kong
Mahal 5.
1999. pp. 162164

9. Nagkapagbibigay ng sariling pananaw 1. * Pamana 5.
tungkol sa naging epekto sa mga 1999. 220 *
Pilipino ng pamamahala sa mga AP6KDP-IIh- 2. HEKASI para sa
dayuhang mananakop. 9 mga Batang
Pilipino 4. 2000.
P.275
IKATLONG MARKAHAN - Pa gtugon sa mga Suliranin, Isyu at Hamon sa Kasarinl an n g Bansa (1946-1972)
A. Mga Hamon sa Nagsasariling Naipamamalas ang mas Nakapagpakita ng 1. Nasusuri ang mga pangunahing 1. EASE I Modyul
Bansa malalim na pag-unawa at pagmamalaki sa kontribosyon suliranin at hamon sa kasarinlan 12-13
(Ikatlong Republika ng pagpapahalaga sa ng mga nagpunyaging mga pagkatapos ng Ikalawang Digmaang 2. * Pilipinas Isang
Pilipinas) pagpupunyagi ng mga Pilipino sa pagkamit ng ganap Pandaigdig Sulyap at
Pilipino tungo sa pagtugon na kalayaan at hamon ng 1.1 Natatalakay ang suliraning Pagyakap I.
sa mga suliranin, isyu at kasarinlan pangkabuhayan pagkatapos ng 2006. Pp.221-
Mga Hamon sa Kasarinlan hamon ng kasarinlan digmaan at ang naging pagtugon 224
sa mga suliranin 3. * Pilipino Ako,
1. “colonial mentality”
1.2 Natatalakay ang ugnayang Pilipinas ang
2. mga di-pantay na
Pilipino-Amerikano sa konteksto Bayan Ko,
kasunduan at pagsandal sa
ng kasunduang militar na Patnubay ng
US
nagbigay daan sa pagtayo ng AP6SHK-IIIab- Guro 5. 1999. pp.
3. base militar ng US sa Pinas
base militar ng Estados Unidos sa 1 135-142,
4. “parity rights” at ang Pilipinas
ugnayang pangkalakal 150-156
1.3 Natatalakay ang “parity rights” at 4. * Ang Bayan
5. iba pang suliranin ang ugnayang kalakalan sa Kong Mahal 5.
Estados Unidos
1999. pp. 184-
1.4 Naipaliliwanag ang epekto ng
185, 209-210
“colonial mentality” pagkatapos
5. * Pilipinas: Ang
ng Ikalawang Digmaang
Ating Bansa,
Pandaigdig.
(Batayang Aklat)
5. 2000. pp. 197-
204

2. Nasusuri ang iba’t ibang reaksyon ng 1. EASE I Modyul
mga Pilipino sa mga epekto sa 12
AP6SHK-IIIc2
pagsasarili ng bansa na ipinapahayag 2. * Sibika at
ng ilang di-pantay na kasunduan tulad Kultura/
ng Philippine Heograpiya,
Rehabilitation Act, parity rights at Kasaysayan at
Kasunduang Base Militar Sibika
(Teaching Guide
on Financial
Literacy) p.246
3. * Pilipino Ako,
Pilipinas ang
Bayan Ko
(Patnubay ng
Guro) 5. 1999.
pp. 152-154
4. * Ang Bayan
Kong Mahal 5.
1999. pp. 184-
185, 209-213

3. Nauunawaan ang kahalagahan ng 1. MISOSA Lessons
pagkakaroon ng soberanya sa 35-42
pagpapanatili ng kalayaan ng isang (Grade VI)
bansa 2. EASE I Modyul
3.1 Nabibigyang-konklusyon na ang 20
isang bansang malaya ay may 3. * Pilipinas:
soberanya
Bansang
3.1.1 Naipalilliwanag ang Papaunlad 6.
kahalagahan ng panloob AP6SHK-IIId- 2000. Pp.207-
nasoberanya (internal 3 213
sovereignty) ng bansa
3.1.2 Naipaliliwanag ang
kahalagahan ng panlabas
nasoberanya (external
sovereignty) ng bansa
3.2 Nabibigyang halaga ang mga
karapatang tinatamasa ng isang
malayang bansa
4. Nabibigyang katwiran ang pagtanggol AP6SHK-IIIe- * Pilipinas:
ng mga mamamayan ang kalayaan 4 Bansang Papaunlad
athangganan ng 6. 2000. P.66-67
teritoryo ng bansa

B. Mga Patakaran at 5. Napahahalagahan ang pamamahala ng 1. EASE I Modyul 16
Programa Bilang Pagtugon mga naging pangulo ng bansa mula 2. * Pilipinas Isang
sa mga Hamon sa Kasarinlan 1946 hanggang 1972 Sulyap at
(1946-1972) 5.1 Nasusuri ang mga patakaran at Pagyakap I.
1. Manuel A. Roxas programa ng pamahalaan upang 2006. Pp.227-
(1946-1948) matugunan ang mga suliranin at 237
2. Elpidio E. Quirino hamon sa kasarinlan at 3. * Pamana 5.
pagkabansa ng mga Pilipino
(1948-1953) 1999. Pp. 222-
5.2 Naiisa-isa ang mga kontribosyon
3. Ramon F. Magsaysay 231
ng bawat pangulo na
(1953-1957) 4. * Pilipinas
nakapagdulot ng kaulanran sa
4. Carlos P. Garcia Bansang Malaya
lipunan at sa bansa AP6SHK-IIIeg-
(1957-1961) (Batayang Aklat)
5.3 Nakabubuo ng konklusyon tungkol 5
5. Diosdado P. Macapagal 5. 1999.
sa pamamahala ng mga nasabing
(1961- pp. 188-213
pangulo
1965) 5. * Ang Bayan Kong
5.4 Nakasusulat ng maikling sanaysay
6. Ferdinand E. Marcos Mahal 5.
tungkol sa mga patakaran ng
(1965-1972) 1999. pp. 183-
piling pangulo at ang ambag nito
194
sa pag-unlad ng lipunan at bansa
6. * Pilipinas: Ang
Ating Bansa 5.
2000. pp. 175182,
185-193,
197-202
6. Naiuugnay ang mga suliranin, isyu at 1. MISOSA Lessons
hamon ng kasarinlan noong panahon 33-36 (GRADE
ng Ikatlong Republika sa kasalukuyan 5)
na nakakahadlang ng pag-unlad ng 2. EASE I Modyul 16
AP6SHK-IIIg-
bansa 3. * Pamana 5.
6
1999. Pp.233-
236
4. * Ang Bayan Kong
Mahal 5.
1999. pp. 203212
7. Nakapagbibigay ng sariling pananaw AP6SHK-IIIh- * Pamana 5. 1999.

tungkol samga pagtugon ng mga 7 pp. 236
Pilipino sa patuloy na mga suliranin,
isyu at hamon ng kasarinlan sa
kasalukuyan.
IKAAPAT NA MARKAHAN - T ungo sa Pagkamit ng Tunay na Demokrasya at Kaunlaran (1972-kasalukuyan)
A. Suliranin at hamon sa Naipamamalas ang mas Nakapagpakita ng aktibong 1. Nasusuri ang mga suliranin at hamon 1. MISOSA Lesson
kalayaan at karapatang malalim na pag-unawa at pakikilahok sa gawaing sa kasarinlan at pagkabansa ng mga 37 (Grade V)
pantao ng Batas Militar pagpapahalaga sa patuloy makatutulong sa pag-unlad Pilipino sa ilalim ng Batas Militar 2. EASE I Modyul
1. Programa at patakaran na pagpupunyagi ng mga ng bansa bilang pagtupad ng 1.1 Naiisa-isa ang mga pangyayari na 17
2. Epekto sa pagkabansa Pilipino tungo sa sariling tungkulin na siyang nagbigay-daan sa pagtatakda ng 3. * Pamana 5.
3. Mga reaksyon at Aral pagtugon ng mga hamon kaakibat na pananagutan sa Batas Militar
1999. Pp. 238-
ng nagsasarili at umuunlad pagtamasa ng mga 1.2 Nakabubuo ng konklusyon ukol sa
karapatan bilang 242
na bansa epekto ng Batas Militar sa 4.
isang malaya at maunlad na * Pilipinas Isang
politika, pangkabuhayan at Sulyap at
Pilipino pamumuhay ng mga Pilipino Pagyakap I.
AP6TDK-IVa- 2006. Pp.239-
1 242
5. * Pilipino Ako,
Pilipinas ang
Bayan Ko
(Patnubay ng
Guro) 5. 1999.
pp. 157-164
6. * Ang Bayan
Kong Mahal 5.
1999. pp.
216218

B. Pakikibaka tungo sa ganap 2. Natatalakay ang mga pangyayari sa 1. EASE I Modyul
na Kalayaan (1972- bansa na nagbigay wakas sa 18
1986) Diktaturang Marcos 2. * Pilipinas Isang
1. Hamon ng 2.1 Naiisa-isa ang mga karanasan ng Sulyap at
mga piling taumbayan sa AP6TDK-IVb-
Diktaturyang Marcos Pagyakap I.
panahon ng Batas Militar (Hal., 2
1.1 Pambansang halalan 2006. pp.243-
ng 1981 1.2 Pagpaslang Aquino Jr., Salonga, Lopez, 246
Diokno, Lino Brocka, Cervantes) 3.
kay * Pamana 5.
Benigno Aquino, 2.2 Natatalakay ang mga pagtutol sa 1999. Pp.248-
Jr. Batas Militar na nagbigay daan sa 4. 251
1.3 Krisis pagbuo ng samahan laban sa The 1986 Edsa
pangekonomiya Diktaturang Marcos Revolution
1.4 “Snap Election” ng 2.3 Naiisa-isa ang mga pangyayari na (Philippine
1985 nagbigay-daan sa pagbuo ng Nonformal
2. “EDSA People Power 1” “People Power 1” Education
bilang mapayapang Program) 2001.
paraan ng pagbabago Pp150
5. Ang
Rebolusyong
Edsa 1986
Nonformal
Education
Program) 2001.
Pp.1-51
6. * Pilipinas
Bansang Malaya
(Batayang Aklat)
5. 1999. pp.
220-221

7. Pilipino Ako,
Pilipinas ang
Bayan Ko
(Patnubay ng
Guro) 5. 1999.
pp. 172-177
8. * Ang Bayan
Kong Mahal 5.
1999. pp. 232-
233,
244248,251-254
9. * Pilipinas: Ang
Ating Bansa 5.
2000. pp. 215,
227-234
3. Nabibigyang halaga ang AP6TDK-IVb- 1. MISOSA

kontribusyon ng “People Power 1” sa 3 Lessons 41-45
muling pagkamit ng kalayaan at (Grade V) 2. *
kasarinlan sa mapayapang paraan Pamana 5.
1999. Pp.254-
256
Sulyap at
Pagyakap I.
2006. Pp.264
4. * Pilipino Ako,
Pilipinas ang
Bayan Ko
(Patnubay ng
Guro) 5. 1999.
pp. 180-181
5. * Ang Bayan
Kong Mahal 5.
1999. pp. 251-
255
6. * Pilipinas: Ang
Ating Bansa,
(Batayang Aklat)
5. 2000.
pp. 242
C. Patuloy na Pagtugon sa 4. Nasisiyasat ang mga programa ng 1. MISOSA Lesson
Hamon ng Kasarinlan at pamahalaan sa pagtugon ng mga 46 (Grade V)
Pagkabansa (1986- hamon sa pagkabansa ng mga 2. * Pilipinas Isang
kasalukuyan) Pilipino mula 1986 hanggang sa Sulyap at
1. Corazon C. kasalukuyan Pagyakap I.
Aquino(1986-1992) 4.1 Nasusuri ang mga patakaran at 2006. Pp.250-
programa ng pamahalaan tungo AP6TDKIVc-d-4
2. Fidel V. Ramos 269
(1992-1998) sa pag-unlad ng bansa
3. * Pamana 5.
3. Joseph E. Estrada 4.2 Naiisa-isa ang mga kontribosyon
1999. Pp.254-
(1998-2001) ng bawat pangulo na
266
nakapagdulot ng kaulanran sa
4. * Pilipinas
lipunan at sa bansa
4. Gloria M. Arroyo Bansang
(2001-2010
5. Benigno Simeon C. 4.3 Nakasusulat ng maikling sanaysay Malaya(Batayan g
Aquino III tungkol sa mga patakaran ng piling Aklat) 5.
(2010kasalukuyan) pangulo at ang ambag nito sa pag- 1999. pp. 227245
unlad ng lipunan at bansa 5. * Pilipino Ako,
Pilipinas ang
Bayan Ko,
(Patnubay ng
Guro) 5. 1999.
pp. 191-199
6. * Pilipinas: Ang
Ating Bansa 5.
2000. pp. 244266

5. Natatalakay ang mga mungkahi 1. MISOSA Lesson
tungo sa pagbabago sa ilang #31 (Grade VI)
probisyon ng Saligang Batas 1987 2. EASE I Modyul
5.1 Natatalakay ang mga karapatang 20
tinatamasa ng mamayan ayon sa 3. * Pilipinas
Saligang Batas ng 1987 Bansang
5.2 Naiisa-isa ang mga kaakibat na Pinagpala
tungkulin na binibigyang diin ng
(Batayang Aklat)
Saligang Batas ng 1987 AP6TDK-IVd- 4. 2000.
e-5 pp. 227-232
4. * Ang Bayan Kong
Mahal 5.
1999. pp. 255
5. * Pilipinas: Ang
Ating Bansa,
(Batayang Aklat)
5. 2000.
pp. 246
6. Nasusuri ang mga kontemporaryong AP6TDK-IVe- 1. * Pilipinas:
isyu ng lipunan f-6 Bansang
tungo sa pagtugon sa mga hamon Papaunlad 6.
ng malaya at maunlad na bansa 2000. Pp.213-
6.1 Pampulitika (Hal., usaping 214
pangteritoryo sa Philippine Sea, 2. * Pilipinas
korupsyon, atbp) Bansang Malaya
6.2 Pangkabuhayan (Hal., open trade, (Batayang Aklat)
globalisasyon, atbp) 5. 1999.
6.3 Panlipunan (Hal., OFW, gender, pp. 253-267
drug at child abuse, atbp) 3. * Ang Bayan
6.4 Pangkapaligiran (climate change, Kong Mahal 5.
atbp) 1999. pp. 260272

7 Nabibigyang halaga ang bahaging 1. MISOSA Lessons
ginagampanan ng bawat mamamayan 43-48
sa pagtataguyod ng kaunlaran ng (GRADE VI)
bansa sa malikhaing paraan 2. * Pilipinas:
7.1 Naiuugnay ang kahalagahan ng Bansang
pagtangkilik sa sariling produkto Papaunlad 6.
sa pag-unlad at pagsulong ng 2000. Pp.258-
bansa
269
7.2 Naipaliliwanag ang kahalagahan
3. PRODED
ng pagpapabuti at pagpapaunlad
Learning Guide in
ng uri ng produkto o kalakal ng
Heograpiya/
bansa sa pag-unlad ng kabuhayan
AP6TDK-IVg- Kasaysayan/
nito
h-7 Sibika: Pinoy
7.3 Naipakikita ang kaugnayan ng
Gising:
pagtitipid sa enerhiya sa pagunlad
Tangkilikin
ng bansa
Sariling Atin 6.
7.4 Naipapaliwanag ang kahalagahan
2003. Pp.1-8
ng pangangalaga ng kapaligiran
4. PRODED
Learning Guide
in Heograpiya/
Kasaysayan/
Sibika: Ang
Buwis at Ang
Kaunlaran ng
Bayan 6. 2003.
Pp.1-11
8. Naipapahayag ang saloobin na ang
aktibong pakikilahok ay mahalagang AP6TDK-IVi-8
tungkulin ng bawat mamamayan
tungo sa pag-unlad ng bansa

BAITANG 7
ARALING ASYANO
Pamantayang Pangnilalaman : Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa kamalayan sa heograpiya , kasaysayan, kultura, lipunan,
pamahalaan at ekonomiya ng mga bansa sa rehiyon tungo sa pagbubuo ng pagkakakilanlang Asyano at magkakatuwang na pag-
unlad at pagharap sa mga hamon ng Asya.
UNANG MARKAHAN - Heogra piya ng Asya
A. Katangiang Pisikal ng Asya Ang mag-aaral ay Ang mag-aaral ay 1. EASE II Module
1. Napapahalagahan ang ugnayan ng 2
1. Konsepto ng Asya naipamamalas ng mag-aaral malalim na tao at kapaligiran sa paghubog ng 2. * Asya: Pagusbong
2. Katangiang Pisikal ang pag-unawa sa ugnayan nakapaguugnay-ugnay sa kabihasnang Asyano AP7HAS-Ia-1 ng Kabihasnan II.
ng kapaligiran at tao sa bahaging ginampanan ng 2008. Pp.108-
paghubog ng sinaunang kapaligiran at tao sa 122
kabihasnang Asyano. paghubog ng sinaunang

kabihasnang Asyano 1. EASE II Module
2. Naipapaliwanag ang konsepto ng 1
Asya tungo sa paghahating – 2. * Asya: Pagusbong
heograpiko: Silangang Asya, Timog- ng Kabihasnan II.
Silangang Asya, TimogAsya, AP7HAS-Ia- 2008. Pp.2-10
Kanlurang Asya, Hilagang 1.1 3. * Asya: Noon,
Asya at Hilaga/ Gitnang Asya Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.3-4,9-
12
3. Nailalarawan ang mga katangian ng 1. EASE II Module
kapaligirang pisikal sa mga rehiyon 1
ng Asya katulad ng kinaroroonan, 2. * Asya: Noon,
hugis, sukat, anyo, klima at Ngayon at sa
“vegetation cover” (tundra, taiga, AP7HAS-Ib- Hinaharap II.
grasslands, desert, tropical forest, 1.2 2000. Pp.3-9,
mountain lands) 12-19
3. * Asya: Pagusbong
ng Kabihasnan II.
2008. Pp.23-29
4. Nakapaghahambing ng kalagayan 1. EASE II Module
ng kapaligiran sa iba’t ibang bahagi 1
AP7HAS-Ic-
ng Asya 2. * Asya: Pagusbong
1.3 ng Kabihasnan II.
2008. Pp.46-56
5. Nakakagawa ng pangkalahatang 1. EASE II Module
profile ng heograpiya ng Asya 1
AP7HAS-Id-
ng Kabihasnan II.
1.4
2008. Pp.3-
9,20-23
3. * Asya: Noon,

Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.3-19
4. Ang Mundo
Ayon sa Mapa
(Philippine
Nonformal
Education
Project). 2001.
Pp.18-21
5. The World
According to
the Map
(Philippine
Nonformal
Education
Project). 2001.
Pp.18-21
B. Mga Likas na Yaman ng Asya 6. Nailalarawan ang mga yamang 1. EASE II Module
likas ng Asya 1
ng Kabihasnan II.
AP7HAS-Ie-
2008. Pp.36-42
1.5
3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.19-39

7. Natataya ang mga implikasyon ng 1. EASE II Module
kapaligirang pisikal at yamang 1
likas ng mga rehiyon sa 2. * Asya: Pagusbong
AP7HAS-If-
pamumuhay ng mga Asyano noon ng Kabihasnan II.
at ngayon sa larangan ng: 1.6
2008. Pp.36-42
7.1 Agrikultura 3. * Asya: Noon,
7.2 Ekonomiya
7.3 Pananahanan Ngayon at sa
7.4 Kultura Hinaharap II.
2000. Pp.19-43
4. Kapaligiran,
Kayamanan
Kalingain
(Philippine
Nonformal
Education
Project). 1998.
Pp.5-20
8. Naipapahayag ang kahalagahan ng 1. EASE II Module
pangangalaga sa timbang na 1 and 2
AP7HAS-Ig-
kalagayang ekolohiko ng rehiyon 2. * Asya: Pagusbong
2008. Pp.46-56
C. Yamang Tao 9. Napapahalagahan ang yamang tao 1. EASE II Module
1. Yamang tao at Kaunlaran 2.Mga ng Asya 2
Pangkat-Etniko sa Asya at AP7HAS-Ih-
kani-kanilang wika at kultura 1.8 ng Kabihasnan II.
2008. Pp.88-89

10. Nasusuri ang kaugnayan ng 1. EASE II Module
yamang-tao ng mga bansa ng Asya 2
sa pagpapaunlad ng kabuhayan at 2. * Asya: Pagusbong
lipunan sa kasalukuyang panahon ng Kabihasnan II.
batay sa: 2008. Pp.90-
10.1 dami ng tao 104
AP7HAS-Ii-
10.2 komposisyon ayon sa 3. * Ang Pilipino at
gulang, 1.9
mga Kaibigang
10.3 inaasahang haba ng Asyano
buhay,
(Philippine
10.4 kasarian,
Nonformal
10.5 bilis ng paglaki ng
populasyon,
10.6 uri ng hanapbuhay, Education
10.7 bilang ng may hanapbuhay, Project). 1998.
10.8 kita ng bawat tao, Pp.17-20
10.9 bahagdan ng marunong 4. * Asya: Noon,
bumasa at sumulat, at Ngayon at sa
10.10 migrasyon Hinaharap II.
2000. Pp.45-59
11. Nailalarawan ang komposisyong 1. EASE II Module
etniko ng mga rehiyon sa Asya 2
ng Kabihasnan II.
2008. Pp.60-70
AP7HAS-Ij- 3. Ang Pilipino at
1.10 mga Kaibigang
Asyano
(Philippine
Nonformal
Education

Project). 1998.
Pp.4-14
12. Nasusuri ang kaugnayan ng 1. EASE II Module

paglinang ng wika sa paghubog ng 2
AP7HAS-Ij-
kultura ng mga Asyano 2. * Asya: Pagusbong
2008. Pp.62-63
IKALAWANG MARKAHAN - Sin aunang Kabihasnan sa AsyaHanggang sa Ika-16 na Siglo
A. Paghubogng Sinaunang Ang mga mag-aaral ay Ang mag-aaral ay 1. Napapahalagahan ang mga 1. EASE II Module
Kabihasnan sa Asya kaisipang Asyano, pilosopiya at 3-4
1. Kalagayan, pamumuhay naipamamalas ng magaaral kritikal na nakapagsusuri relihiyon na nagbigay-daan sa 2. * Asya: Noon,
at development ng mga ang pag-unawa sa mga sa mga kaisipang Asyano, paghubog ng sinaunang AP7KSA-IIa- Ngayon at sa
sinaunang pamayanan ( kabihasnang sa Asya at sa pagbuo Hinaharap II.
kaisipang Asyano, pilosopiya at relihiyon na j-1
ebolusyong kultural ) ng pagkakilanlang 2000. Pp.91-98
pilosopiya at relihiyon na nagbigaydaan sa
2. Kahulugan ng konsepto Asyano 3. * Asya: Pagusbong
nagbigay-daan sa paghubog ng sinaunang
ng kabihasnan at ang paghubog ng sinaunang kabihasnan sa ng

mga katangian nito kabihasnan sa Asya at sa Asya at sa pagbuo ng Kabihasnan II.
3. Mga sinaunang pagbuo ng pagkakilanlang Asyano 2008. Pp.144-
kabihasnan sa Asya pagkakakilanlang Asyano 153
(Sumer, Indus, Tsina) 4. Maraming
4. Mga bagay at kaisipang Relihiyon:
pinagbatayan: Iisang layon
(sinocentrism, divine (Philippine
origin, devajara) sa Nonformal
pagkilala sa Education
sinaunang Project). 1998.
kabihasnan Pp.4-14
2. Nasusuri ang paghubog, pagunlad at 1. EASE II Module
kalikasan ng mga mga pamayanan 3
at estado 2. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
AP7KSA-IIa- Hinaharap II.
1.1 2000. Pp.78-89
ng Kabihasnan II.
2008. Pp.122-
125
3. Nakakabuo ng mga kongklusyon 1. EASE II Module
hinggil sa kalagayan, pamumuhay 3
at development ng 2. * Asya: Noon,
mga sinaunang pamayanan Ngayon at sa
AP7KSA-IIa- Hinaharap II.
1.2 2000. Pp.78-89
ng Kabihasnan II.
2008. Pp.122-
125
4. Nabibigyang kahulugan ang 1. EASE II Module
AP7KSA-IIb-
konsepto ng kabihasnan at 3-4
1.3
nailalahad ang mga katangian 2. * Asya: Pag-

nito usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.128-
130
5. Napaghahambing ang mga 1. EASE II Module
sinaunang kabihasnan sa Asya 3
(Sumer, Indus, Tsina) 2. * Asya: Pagusbong
ng Kabihasnan II.
2008. Pp.130-
137
3. * Asya: Noon,
AP7KSA-IIc-
Ngayon at sa
1.4
Hinaharap II.
2000.
Pp.99100,105,109-
113
4. * Kasaysayan ng
Daigdig III. 2000.
Pp.59-64
6. Napahahalagahan ang mga bagay at 1. EASE II Module
kaisipang pinagbatayan 3
(sinocentrism, divine origin, 2. * Asya: Pagusbong
devajara) sa pagkilala sa ng Kabihasnan II.
sinaunang kabihasnan AP7KSA-IId- 2008. Pp.144-
1.5 151
3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.94-98

B. Sinaunang Pamumuhay 7. Nabibigyang kahulugan ang mga 1. EASE II Module
1. Kahulugan ng mga konsepto ng tradisyon, pilosopiya 3
AP7KSA-IIe-
konsepto ng tradisyon, at relihiyon 2. * Asya: Pagusbong
1.6
pilosopiya at relihiyon ng
2. Mga mahahalagang Kabihasnan II.
pangyayari mula sa 2008.
sinaunang kabihasnan Pp.128129,147-
hanggang sa ika-16 na 152,218-
siglo sa : 228,232-244
2.1 Pamahalaan 8. Nasusuri ang mga mahahalagang 1. EASE II Module
2.2 Kabuhayan pangyayari mula sa sinaunang 3-4
2.3 Teknolohiy 2.4 kabihasnan hanggang sa ika-16 2. * Asya: Pagusbong
Lipunan na siglo sa : ng Kabihasnan II.
2.5 Edukasyon 20.1 pamahalaan, 2008. Pp.156-
2.6 Paniniwal 20.2 kabuhayan, 168, 172-
2.7 Pagpapahalaga, 20.3 teknolohiya, AP7KSA-IIf- 188,192-
at 20.4 lipunan, 1.7 198,202-214
2.8 Sining at Kultura 20.5 edukasyon, 3. * Asya: Noon,
3. Impluwensiya ng mga 20.6 paniniwala, Ngayon at sa
paniniwala sa kalagayang 20.7 pagpapahalaga, at Hinaharap II.
panlipunan,sining at kultura 20.8 sining at kultura 2000. Pp.99128
ng mga Asyano
4. Bahaging ginampanan ng
mga pananaw,
9. Natataya ang impluwensiya ng 1. EASE II
paniniwala at tradisyon sa
mga paniniwala sa kalagayang Module 3-4
paghubog ng kasaysayan
panlipunan,sining at kultura ng 2. * Asya:
ng mga Asyano AP7KSA-IIf-
mga Asyano Pagusbong ng
5. Mga kalagayang legal at 1.8
Kabihasnan II.
tradisyon ng mga
kababaihan sa iba’t ibang 2008. Pp.128-
141

uri ng pamumuhay 10. Nasusuri ang bahaging EASE II Module 4
ginampanan ng mga pananaw,
AP7KSA-IIf-
6. Bahaging ginampanan ng paniniwala at tradisyon sa
1.9
kababaihan sa paghubog ng kasaysayan ng mga
pagtataguyod at Asyano
pagpapanatili ng mga 11. Nasusuri ang mga kalagayang legal 1. EASE II
Asyanong pagpapahalaga. at tradisyon ng mga Module 4
AP7KSA-IIg-
kababaihan sa iba’t ibang uri ng 2. * Asya:
7. Ang mga kontribusyon ng 1.10
pamumuhay Pagusbong ng
mga sinaunang lipunan at Kabihasnan II.
komunidad sa Asya 2008. Pp.252-
255
12. Napapahalagahan ang bahaging E ASE II Module 4
ginampanan ng kababaihan sa
AP7KSA-IIh-
pagtataguyod at pagpapanatili
1.11
ng mga Asyanong
pagpapahalaga.
13. Napapahalagahan ang mga 1. EASE II
kontribusyon ng mga sinaunang Module 4 *
lipunan at komunidad sa Asya 2. Asya:
Pagusbong ng
Kabihasnan II.
AP7KSA-IIh- 2008. Pp.258-
1.12 266
3. * Kasaysayan
ng Daigdig III.
2012. Pp.100-
101
IKATLONG MARKAHAN - Ang Timog at Kanlurang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon (ika-16 hanggang ika20 siglo)

A. Kolonyalismo at Imperyalismo Ang mga mag-aaral ay Ang mag-aaral ay 1. Napapahalagahan ang pagtugon ng 1. EASE II
sa Timog at Kanlurang Asya mga Asyano sa mga hamon ng Module 6 *
naipamamalas ng nakapagsasagawa ng pagbabago, pag-unlad at 2. Asya:
1. Mga Dahilan, Paraan at magaaral ang pag-unawa kritikal na pagsusuri pagpapatuloy sa Timog at Pagusbong ng
Epekto ng Kolonyalismo at sa pagbabago, pag-unlad sa pagbabago, Kanlurang Asya sa Transisyonal at Kabihasnan II.
Imperyalismo sa Timog at at pagpapatuloy sa Timog pagunlad at Makabagong Panahon (ika-16 2008. Pp.268-
Kanlurang Asya at pagpapatuloy sa 332
hanggang ika-20 siglo) 3.
2. Papel ng Kolonyalismo at Kanlurang Asya sa Timog at Kanlurang AP7TKA-IIIa- * Kasaysayan
Imperyalismo sa Transisyonal at Asya sa Transisyonal j-1 ng Daigdig III.
Kasaysayan ng Timog at Makabagong Panahon at Makabagong 2012. Pp.240-
Kanlurang Asya ( ika-16 hanggang ika-20 Panahon (ika-16 248
4.
3. Ang mga Nagbago at siglo) hanggang ika-20 * Asya: Noon,
Nanatili sa Ilalim ng siglo) Ngayon at sa
Kolonyalismo Hinaharap II.
4. Epekto ng kolonyalismo sa 2000. Pp.136-
Timog at Kanlurang 152
Asya 2. Nasusuri ang mga dahilan at 1. EASE II Module
5. Transpormasyon ng mga paraan ng kolonyalismo at 6
pamayanan at estado sa imperyalismo ng mga Kanluranin 2. * Asya: Noon,
Timog at Kanlurang Asya sa unang yugto (ika-16 at ika-17 Ngayon at sa
sa pagpasok ng mga siglo) pagdating nila sa Timog at Hinaharap II.
kaisipan at Kanlurang Asya 2000. Pp.136-
impluwensiyang 141
kanluranin sa larangan ng 3.
AP7TKA-IIIa- * Kasaysayan ng
5.1 Pamamahala 1.1 Daigdig III.
5.2 Kabuhayan 2012. Pp.240-
5.3 Teknolohiya 4. 248
5.4 Lipunan * Asya:
5.5 Paniniwala Pagusbong ng
5.6 Pagpapahalaga, Kabihasnan II.
at 2008. Pp.270-
287

5.7 Sining at Kultura. 3. Nabibigyang halaga ang papel ng 1. EASE II Module
6. Ang mga Karanasan sa kolonyalismo at imperyalismo sa 6-7
Timog at Kanlurang Asya kasaysayan ng Timog at 2. * Asya: Noon,
sa ilalim ng kolonyalismo Kanlurang Asya Ngayon at sa
at imperyalismong Hinaharap II.
kanluranin 2000. Pp.141 *
3. Kasaysayan ng
Daigdig III.
AP7TKA-IIIa- 2012. Pp.240-
1.2 248
4. * Asya:
Pagusbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.269-
276,278-288
4. Naipapaliwanag ang mga nagbago 1. EASE II Module
at nanatili sa ilalim ng 7
AP7TKA-IIIb-
kolonyalismo 2. * Asya:
1.3
Pagusbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.290-
299
3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.146-
152

5. Natataya ang mga epekto ng 1. EASE II Module
kolonyalismo sa Timog at 7
Kanlurang Asya 2. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
AP7TKA-IIIb-
2000. Pp.146-
1.4
152
ng Kabihasnan II.
2008. Pp.290-
298
6. Nasusuri ang transpormasyon ng 1. EASE II Module
mga pamayanan at estado sa 7
Timog at Kanlurang Asya sa 2. * Asya: Pagusbong
pagpasok ng mga kaisipan at ng Kabihasnan II.
impluwensiyang kanluranin sa 2008. Pp.290-
larangan ng
AP7TKA-IIIb- 298
6.1 pamamahala,
6.2 kabuhayan, 1.5
6.3 teknolohiya,
6.4 lipunan,
6.5 paniniwala,
6.6 pagpapahalaga, at
6.7 sining at kultura
7. Naihahambing ang mga karanasan 1. EASE II Module
sa Timog at Kanlurang Asya sa AP7TKA-IIIc- 7
ilalim ng kolonyalismo at 1.6 2. * Asya: Pagusbong
imperyalismong ng
kanluranin Kabihasnan II.
2008. Pp.290-
298

B. Ang Nasyonalismo at 8. Nabibigyang-halaga ang papel ng 1. EASE II Module
Paglaya ng mga bansa sa nasyonalismo sa pagbuo ng mga 8
Timog at Kanlurang Asya bansa sa Timog at 2. * Asya:
AP7TKA-IIIc-
1. Ang Papel ng Kanlurang Asya Pagusbong ng
1.7
nasyonalismo sa pagbuo Kabihasnan II.
ng mga bansa sa Timog at 2008. Pp.308-
Kanlurang Asya 320
2. Ang mga salik at 9. Nasusuri ang mga salik at 1. EASE II Module
pangyayaring nagbigay pangyayaring nagbigay daan sa 8
daan sa pag-usbong at 2. * Asya:
pag-usbong at pag-unlad ng
pag-unlad ng AP7TKA-IIId-
nasyonalismo Pagusbong ng
nasyonalismo 1.8
Kabihasnan II.
3. Iba’t ibang manipestasyon
2008. Pp.308-
ng nasyonalismo sa Timog
320
at Kanlurang Asya
10. Naipapaliwanag ang iba’t ibang 1. EASE II Module
4. Bahaging Ginampanan ng
Nasyonalismo sa Timog at manipestasyon ng nasyonalismo 8-9
Kanlurang Asya Tungo sa sa Timog at Kanlurang Asya 2. * Asya:
AP7TKA-IIId-
Paglaya ng mga Bansa Pagusbong ng
1.9
Mula sa Imperyalismo Kabihasnan II.
5. Epekto ng nasyonalismo 2008. Pp.308-
sa sigalot etniko sa Asya 320
katulad ng partisyon/ 11. Naipapahayag ang 1. EASE II Module
paghahati ng India at pagpapahalaga sa bahaging 8-9
Pakistan ginampanan ng nasyonalismo sa 2. * Asya:
6. Mga Pamamaraang AP7TKA-IIId-
Timog at Kanlurang Asya tungo Pagusbong ng
Ginamit sa Timog at 1.10
sa paglaya ng mga bansa mula sa Kabihasnan II.
Kanlurang Asya sa imperyalismo 2008. Pp.308-
Pagtatamo ng Kalayaan 320
mula sa Kolonyalismo
12. Nasusuri ang epekto ng 1. EASE II Module
7. Epekto ng mga Digmaang nasyonalismo sa sigalot etniko sa 9
Pandaidig sa Pag-aangat Asya katulad ng AP7TKA-IIIe-
2. * Asya:
partisyon/paghahati ng India at 1.11
Pagusbong ng
Pakistan Kabihasnan II.

ng mga Malawakang 2008. Pp.308-
Kilusang nasyonalista ( hal: 320
epekto ng Unang Digmaang 13. Nasusuri ang mga pamamaraang 1. EASE II Module
Pandaigdig sa pagtatag ng ginamit sa Timog at Kanlurang 9
sistemang mandato sa Asya sa pagtatamo ng kalayaan 2. * Asya: Pagusbong
AP7TKA-IIIe-
Kanlurang Asya) ng Kabihasnan II.
mula sa kolonyalismo 1.12
8. Iba’t ibang ideolohiya( 2008. Pp.308-
ideolohiya ng malayang
320
demokrasya, sosyalismo at
komunismo) sa mga 14. Nasusuri ang matinding epekto ng 1. EASE II Module
malawakang kilusang mga digmaang pandaidig sa pag- 9
nasyonalista aangat ng mga malawakang 2. * Asya: Pagusbong
9. Epekto ng mga kilusang nasyonalista ( hal: epekto ng Kabihasnan II.
Samahang Kababaihan at ng Unang Digmaang Pandaigdig sa AP7TKA-IIIe- 2008. Pp.308-
ng mga Kalagayang pagtatag ng sistemang mandato sa 320
Panlipunan sa buhay ng 1.13
Kanlurang Asya) 3. * Asya: Noon,
kababaihan tungo sa Ngayon at sa
pagkakapantay-pantay, Hinaharap II.
pagkakataong 2000. Pp.163-
pangekonomiya at
164
karapatang pampolitika
1. EASE II Module
10. Bahaging Ginampanan ng
15. Nasusuri ang kaugnayan ng iba’t 9
Nasyonalismo sa
ibang ideolohiya (ideolohiya ng 2. * Asya: Noon,
Pagbibigay Wakas sa malayang demokrasya, sosyalismo Ngayon at sa
Imperyalismo at komunismo) sa mga Hinaharap II.
malawakang kilusang AP7TKA-IIIf-
2000. Pp.154-
nasyonalista 1.14
163
ng Kabihasnan II.
2008. Pp.347-
359,308-320

16. Natataya ang epekto ng mga * Asya: Pagusbong ng
AP7TKA–IIIf-
samahang kababaihan at ng mga Kabihasnan II.
1.15
kalagayang panlipunan sa buhay
ng kababaihan tungo sa 2008. Pp.332-342
pagkakapantay-pantay,
pagkakataong pang-ekonomiya at
karapatang pampolitika
17. Naipapahayag ang pagpapahalaga 1. EASE II Module
sa bahaging ginampanan ng 9
nasyonalismo sa pagbibigay wakas AP7TKA-IIIh- 2. * Asya: Pagusbong
sa imperyalismo sa Timog at ng Kabihasnan II.
1.16
Kanlurang Asya 2008. Pp.308-
320
C. Ang mga Pagbabago sa Timog at 18. Nasusuri ang balangkas ng mga 1. EASE II Module
Kanlurang Asya pamahalaan sa mga bansa sa 12,18
1. Balangkas ng mga Timog at Kanlurang Asya 2. * Asya: Pagusbong
Pamahalaan sa mga bansa AP7TKA-IIIh-
ng Kabihasnan II.
sa Timog at Kanlurang Asya 1.17
2008. Pp.347-
2. Mga palatuntunang 359
agtataguyod sa Karapatan
ng
19. Natataya ang mga palatuntunang 1. EASE II Module
mamamayan sa
nagtataguyod sa karapatan ng 12,18
Pangkalahatan, at ng mga
mamamayan sa pangkalahatan, at 2. Asya: Pagusbong
Kababaihan, mga Grupong AP7TKA-IIIi-
ng mga kababaihan, mga grupong ng Kabihasnan II.
Katutubo, mga kasapi ng 1.18
katutubo, mga kasapi ng caste sa 2008. Pp.346-
caste sa India at Iba Pang
Sektor ng Lipunan India at iba pang sektor ng 398
lipunan

3. Ang Kalagayan at Papel ng 20. Napaghahambing ang kalagayan at 1. EASE II Module
Kababaihan sa Iba’t ibang papel ng mga kababaihan sa iba’t 20
Bahagi ng Timog at ibang bahagi ng Timog at AP7TKA-IIIg- 2. * Asya: Pagusbong
Kanlurang Asya at Ang Kanlurang Asya at ang kanilang ng Kabihasnan II.
1.19
Kanilang Ambag sa Bansa 2008. Pp.363-
ambag sa bansa at rehiyon
at Rehiyon
366
4. Ang Kinalaman ng
Edukasyon sa 21. Natataya ang kinalaman ng AP7TKA-IIIg- 1. EASE II Module 13
Pamumuhay ng mga edukasyon sa pamumuhay ng 1.20
Asyano sa Timog at mga Asyano 2. * Asya: Pagusbong
Kanlurang Asya ng Kabihasnan II.
5. Bahaging Ginampanan ng 2008. Pp.368-
Relihiyon sa Iba’t ibang 376
aspekto ng pamumuhay
22. Natataya ang bahaging EASE II Module 14
6. Mga kasalukuyang AP7TKA-IIIg-
pagbabagong ginampanan ng relihiyon sa iba’t
1.21
pangekonomiya na ibang aspekto ng pamumuhay
naganap/nagaganap sa 23. Naiuugnay ang mga kasalukuyang 1. EASE II Module
kalagayan ng mga bansa pagbabagong pang-ekonomiya na 15
7. Pagkakaiba-iba ng antas ng naganap/nagaganap sa kalagayan AP7TKA-IIIh- 2. * Asya: Pagusbong
pagsulong at pagunlad ng ng mga bansa 1.22 ng Kabihasnan II.
Timog at Timog-Kanlurang 2008. Pp.346-
Asya 398
8. Mga Anyo at Tugon sa
24. Natataya ang pagkakaiba-iba ng 1. EASE II Module
Neokolonyalismo sa
antas ng pagsulong at pag-unlad 15
Timog at Kanlurang Asya
ng Timog at Timog-Kanlurang Asya AP7TKA-IIIh- 2. * Asya: Pagusbong
9. Epekto ng Kalakalan sa
gamit ang estadistika at kaugnay 1.23 ng Kabihasnan II.
Pagbabagong
Pangekonomiya at na datos. 2008. Pp.398-
404

Pangkultura ng mga bansa 25. Nasusuri ang mga anyo at tugon sa 1. EASE II Module
sa Timog at Kanlurang Asya neokolonyalismo sa Timog at 10,15
10. Kontribusyon ng Timog at Kanlurang Asya 2. Open high school
Kanlurang Asya sa larangan Modyul
ng Sining, 20
Humanidades at 3. * Asya: Noon,
AP7TKA-IIIh-
Palakasan Ngyon at sa
1.24
11. Pagkakakilanlan ng Hinaharap II.
kulturang Asyano batay 2000. Pp.175-
sa mga kontribusyong 189
nito 4. * Asya: Pagusbong
ng Kabihasnan II.
2008. Pp.398-
404
26. Natataya ang epekto ng kalakalan EASE II Module 15
sa pagbabagong pangekonomiya
AP7TKA-IIIi-
at pangkultura ng mga bansa sa
Timog at 1.25
Kanlurang Asya
27. Napapahalagahan ang mga 1. EASE II Module
kontribusyon ng Timog at 16
Kanlurang Asya sa larangan ng 2. * Asya: Pagusbong
sining, humanidades at palakasan ng Kabihasnan II.
2008. Pp.406-
AP7TKA-IIIj- 412
1.25 3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.253-
266

28. Nahihinuha ang pagkakakilanlan ng 1. EASE II Module
kulturang Asyano batay sa mga 16
kontribusyong ito AP7TKA-IIIj- 2. * Asya: Pagusbong
2008. Pp.414-
420
IKAAPAT NA MARKAHAN - An g Silangan at Timog-Silanga ng Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon (ika-16 ha nggang ika-20 s iglo)
A. Kolonyalismo at Imperyalismo sa Ang mga mag-aaral ay Ang Mag-aaral ay 1. Napapahalagahan ang pagtugon ng 1. EASE II Module
Silangan at Timog Silangang mga Asyano sa mga hamon ng 17
Asya napapahalagahan ang nakapagsasagawa nang pagbabago, pag-unlad at 2. * Asya: Pagusbong
1. Mga dahilan, paraan at pagtugon ng mga Asyano sa kritikal na pagsusuri sa pagpapatuloy ng Silangan at ng Kabihasnan II.
Timog-Silangang Asya sa AP7KIS-IVa-
epekto ng kolonyalismo at mga hamon ng pagbabago, pagbabago, pag-unlad at 2008. Pp.268-
Transisyonal at Makabagong j-1
Imperyalismo sa Silangan pag-unlad at pagpapatuloy ng pagpapatuloy ng Silangan 332
at Timog Silangan at Timog- at Timog Panahon ika-16 hanggang ika-20 3. *Kasaysayan ng
Silangang Asya Silangang Asya sa Silangang Asya sa Siglo) Daigdig III.
2. Transpormasyon ng mga Transisyonal at Makabagong Transisyoal at
Pamayanan at Estado sa Panahon (ika-16 hanggang Makabagong Panahon 2012. Pp.240-
Silangan at Timog- ika-20 Siglo) (ika-16 hanggang ika-20 248
Silangang Asya sa siglo) 4. * Asya: Noon,
Pagpasok ng mga Isipan at Ngayon at sa
Impluwensiyang kanluranin Hinaharap II.
sa larangan ng 2000. Pp.136-
2.1 pamamahala 152

2.2 kabuhayan 2. Nasusuri ang mga dahilan, paraan at 1. EASE II Module
2.3 teknolohiya epekto ng pagpasok ng mga 17
2.4 lipunan Kanlurang bansa hanggang sa 2. * Asya: Pagusbong
2.5 paniniwala pagtatag ng kanilang mga kolonya ng Kabihasnan II.
o kapangyarihan sa Silangan at 2008. Pp.290-
2.6 pagpapahalaga, at 2.7
Timog-Silangang Asya AP7KIS-IVa-
sining at kultura. 298
1.1
3. Ang Mga Nagbago at 3. * Asya: Noon,
Nanatili sa Ilalim ng Ngayon at sa
Kolonyalismo Hinaharap II.
4. Epekto ng Kolonyalismo sa 2000. Pp.136-
Silangan at TimogSilangang 153
Asya 3. Nasusuri ang transpormasyon ng 1. EASE II Module
5. Ang mga Karanasan sa mga pamayanan at estado sa 17
Silangan at TimogSilangang Silangan at Timog-Silangang Asya 2. * Asya: Pagusbong
Asya sa ilalim ng sa pagpasok ng mga isipan at ng Kabihasnan II.
impluwensiyang kanluranin sa 2008. Pp.268-
kolonyalismo at
larangan ng:
imperyalismong kanluranin AP7KIS-Iva- 332
3.1 pamamahala,
1.2 3. * Asya: Noon,
3.2 kabuhayan, Ngayon at sa
3.3 teknolohiya, Hinaharap II.
3.4 lipunan, 2000. Pp.136-
3.5 paniniwala, 153
3.6 pagpapahalaga, at
3.7 sining at kultura
4. Naipapaliwanag ang mga nagbago 1. EASE II Module
at nanatili sa ilalim ng AP7KIS-IVa- 7
kolonyalismo 1.3 2. * Asya: Pagusbong
ng

Kabihasnan II.
2008. Pp.290-
299
3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.141-
153
5. Natataya ang mga epekto ng EASE II Module 7
AP7KIS-IVb-
kolonyalismo sa Silangan at Timog-
1.4
Silangang Asya
6. Naihahambing ang mga karanasan 1. EASE II Module
sa Silangan at TimogSilangang 7
Asya sa ilalim ng kolonyalismo at 2. * Asya: Pagusbong
AP7KIS-IVb-
imperyalismong kanluranin ng Kabihasnan II.
1.5
2008. Pp.290-
299
B. Ang Nasyonalismo at 7. Nabibigyang-halaga ang papel ng 1. EASE II Module

Paglaya ng mga bansa sa nasyonalismo sa pagbuo ng mga 8
Silangan at Timog- bansa sa Silan6gan at AP7KIS-IVc- 2. * Asya: Pagusbong
Silangang Asya Timog-Silangang Asya 1.6 ng Kabihasnan II.
1. Ang Papel ng 2008. Pp.308-
Nasyonalismo sa Pagbuo 320
ng mga Bansa sa Silangan
8. Nasusuri ang mga salik at 1. EASE II Module
at Timog-
pangyayaring nagbigay –daan sa 8-9
Silangang Asya pag-usbong at pag-unlad ng AP7KIS-IVc- 2. * Asya: Pagusbong
2. Ang mga Salik at nasyonalismo sa Silangan at
Pangyayaring Nagbigay
Timog Silangang Asya 2008. Pp.308-
Daan sa Pag-usbong at
Pag-unlad ng nasyonalismo 320
3. Iba’t ibang Manipestasyon 9. Naipapaliwanag ang mga iba’t ibang 1. EASE II Module
AP7KIS-IVc-
ng Nasyonalismo sa manipestasyon ng nasyonalismo sa 8
1.8
Silangan at Timog- Silangan at 2. * Asya: Pag-

Silangang Asya Timog-Silangang Asya usbong ng
4. Bahaging ginampanan ng Kabihasnan
nasyonalismo sa Silangan II.2008.
at Timog-Silangang Asya Pp.308-320
tungo sa paglaya ng mga 10. Naihahayag ang pagpapahalaga sa 1. EASE II Module
bansa mula sa bahaging ginampanan ng 8-9
imperyalismo
nasyonalismo sa Silangan at AP7KIS-IVd- 2. * Asya: Pagusbong
5. Epekto ng Nasyonalismo sa Timog-Silangang Asya tungo sa ng Kabihasnan II.
1.9
Sigalot Etniko sa Asya 6.
paglaya ng mga bansa mula sa 2008. Pp.308-
Mga Pamamaraang
imperyalismo 320
Ginamit sa Silangan at
Timog-Silangang Asya sa 11. Nasusuri ang epekto ng 1. EASE II Module
pagtatamo ng Kalayaan nasyonalismo sa sigalot etniko sa 8-9
mula sa Kolonyalismo Asya 2. * Asya: Pagusbong
AP7KIS-IVd-
7. Epekto ng mga Digmaang ng Kabihasnan II.
1.10
Pandaidig sa Pag-aangat ng 2008. Pp.308-
mga malawakang 319
kilusang nasyonalista ( hal:
epekto ng Unang Digmaang 12. Nasusuri ang mga pamamaraang 1. EASE II Module
Pandaigdig sa pagtatag ng
ginamit sa Silangan at 8-9
sistemang mandato sa
TimogSilangang Asya sa AP7KIS -IVd- 2. * Asya: Pagusbong
Silangang Asya)
pagtatamo ng kalayaan mula sa 1.11 ng Kabihasnan II.
8. Iba’t ibang ideolohiya
kolonyalismo 2008. Pp.308-
(ideolohiya ng malayang
demokrasya, sosyalismo at 319

komunismo) sa mga 13. Nasusuri ang matinding epekto ng 1. EASE II Module
malawakang kilusang mga digmaang pandaidig sa pag- 8-9
nasyonalista aangat ng mga malawakang 2. * Asya: Noon,
9. Epekto ng mga samahang kilusang nasyonalista ( hal: epekto Ngayon at sa
kababaihan at ng mga ng Unang Digmaang Pandaigdig sa AP7KIS-IVe- Hinaharap II.
kalagayang panlipunan sa pagtatag ng sistemang mandato sa 1.12 2000. Pp.163-
buhay ng kababaihan tungo Silangan at Timog-Silangang Asya ) 173
sa pagkakapantaypantay, 3. * Asya: Pagusbong
pagkakataong pang- ng
ekonomiya at Kabihasnan II.
karapatang pampolitika 2008. Pp.322-
10. Bahaging Ginampanan ng 330
Nasyonalismo sa 14. Nasusuri ang kaugnayan sa iba’t 1. EASE II Module
pagbibigay wakas sa ibang ideolohiya (ideolohiya ng 9
imperyalismo malayang demokrasya, sosyalismo AP7KIS-IVe- 2. * Asya: Pagusbong
at komunismo) sa mga 1.13 ng Kabihasnan II.
malawakang kilusang nasyonalista 2008. Pp.308-
319
15. Nasusuri ang epekto ng mga 1. EASE II Module
samahang kababaihan at ng mga 20
kalagayang panlipunan sa buhay 2. * Asya: Pagusbong
ng kababaihan tungo sa ng Kabihasnan II.
pagkakapantay-pantay, 2008. Pp.332-
pagkakataong pang-ekonomiya at 342
AP7KIS-IVe-
karapatang pampolitika 3. Karapatan Mo,
1.14
Alamin
Mo(Philippines
Nonformal
Education
Project). 1998.
Pp.13-15

C. Ang mga Pagbabago sa Timog at 16. Naipapahayag ang pagpapahalaga 1. EASE II
Kanlurang Asya sa bahaging ginampanan ng Modyul 9
1. Mga Pagbabago sa mga nasyonalismo sa pagbibigay wakas 2. * Asya:
Bansang Bumubuo sa sa imperyalismo Pagusbong ng
Silangan at Timog- Kabihasnan II.
Silangang Asya AP7KIS-IVf- 2008. Pp.308-
2. Balangkas ng pamahalaan 1.15 319
ng mga bansa sa Silangan 3. * Asya: Noon,
at Timog- Ngayon at sa
Silangang Asya Hinaharap II.
3. Mga Palatuntunang 2000. Pp.154-
Nagtataguyod sa karapatan 173
ng 17. Naihahambing ang mga AP7KIS-IV- 1. EASE II
mamamayan sa pagbabago sa mga bansang 1.16 Modyul 10,17
pangkalahatan, at ng mga bumubuo sa Silangan at 2. * Asya: Pagusbong
kababaihan, mga grupong TimogSilangangn Asya ng Kabihasnan II.
katutubo, iba pang sektor 2008. Pp.386-
ng lipunan 396
4. Ang Kalagayan at Papel ng
Kababaihan sa Iba’t ibang 18. Nasusuri at naihahambing ang 1. EASE II
bahagi ng Silangan at balangkas ng pamahalaan ng mga Modyul 12,18
Timog-Silangang Asya at bansa sa Silangan at Timog- 2. * Asya: Pagusbong
ang Kanilang Ambag sa Silangangn Asya ng Kabihasnan II.
Bansa at Rehiyon 2008. Pp.347-
5. Ang Kinalaman ng AP7KIS-IVg- 358
Edukasyon sa 1.17 3. * Asya: Noon,
Pamumuhay ng mga Ngayon at sa
Asyano sa Silangan at Hinaharap II.
Timog-Silangang Asya 2000. Pp.191-
206

6. Bahaging Ginampanan ng 19. Nasusuri at naihahambing ang mga 1. EASE II
Relihiyon sa Iba’t ibang palatuntunang nagtataguyod sa Modyul 12,18
aspekto ng pamumuhay karapatan ng mamamayan sa 2. * Asya: Pagusbong
7. Mga Kasalukuyang pangkalahatan, at ng mga ng Kabihasnan II.
Pagbabagong kababaihan, mga grupong 2008. Pp.362-
PangEkonomiya na 366
katutubo, mga kasapi ng caste sa
naganap/ nagaganap sa
India at iba pang sektor ng lipunan AP7KIS-IVg- 3. Women’s Rights
kalagayan ng mga bansa sa
1.18 and
Silangan at Timog-
Responsibilities
Silangang Asya
(Philippines
8. Pagkakaiba-iba ng antas ng
Nonformal
pagsulong at pagunlad ng
Education
Timog at Timog- Silangang
Asya. Project). 2001.
9. Mga Anyo at Tugon sa Pp.17-33
Neokolonyalismo sa 20. Naihahambing ang kalagayan at AP7KIS-IVg- 1. EASE II
Timog at Kanlurang Asya papel ng kababaihan sa iba’t 1.19 Modyul 20
10. Epekto ng Kalakalan sa
Pagbabagong
pangEkonomiya at
Pangkultura ng mga bansa ibang bahagi ng Timog at 2. * Asya: Pagusbong
sa Silangan at Timog Kanlurang Asya at ang kanilang ng Kabihasnan II.
Silangang Asya ambag sa bansa at rehiyon 2008. Pp.332-
11. Kontribusyon ng Silangan at 342,362-366
Timog-Silangang Asya sa 3. Babae, Gumising
Larangan ng Sining, ka!
Humanidades at palakasan (Philippines
12. Pagkakakilanlan ng Nonformal
Kulturang Asyano Batay Education
sa mga Kontribusyong nito Project). 1998.
Pp.4-11

21. Nasusuri ang kinalaman ng 1. EASE II
edukasyon sa pamumuhay ng mga Modyul 13
Asyano AP7KIS-IVh- 2. * Asya: Pagusbong
2008. Pp.368-
376
22. Natataya ang bahaging 1. EASE II
ginampanan ng relihiyon sa iba’t Modyul 14
ibang aspekto ng pamumuhay AP7KIS-IVh- 2. * Asya: Pagusbong
2008. Pp.378-
382
23. Naiuugnay ang mga kasalukuyang 1. EASE II
pagbabagong pang-ekonomiya na Modyul 15
naganap/ nagaganap sa kalagayan 2. * Asya: Pagusbong
ng mga bansa sa Silangan at ng Kabihasnan II.
Timog- AP7KIS-IVh-
2008. Pp.386-
Silangang Asya 1.22
396
3. Mga
Pangunahing
Relihiyon sa
Buong Mundo
(Philippines
Nonformal
Education
Project). 2001. Pp.
3-20

24. Nasusuri ang pagkakaiba-iba ng 1. EASE II
antas ng pagsulong at pag-unlad Modyul 15
ng Timog at Timog-Silangang Asya 2. * Asya:
AP7KIS-IVi-
gamit ang estadistika at kaugnay Pagusbong ng
1.23
na datos. Kabihasnan II.
2008. Pp.386-
396
25. Nasusuri ang mga anyo at tugon sa 1. EASE II
neokolonyalismo sa Silangan at Modyul 15
Timog-Silangang Asya 2. Open high school
Modyul
AP7KIS-IVi- 20
1.24 3. * Asya: Noon,
Ngyon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.183-
189
1. EASE II
26. Natataya ang epekto ng kalakalan Modyul 15
sa pagbabagong pangekonomiya 2. * Asya:
at pangkultura ng mga bansa sa Pagusbong ng
Silangan at Timog Kabihasnan II.
Silangang Asya AP7KIS-IVj- 2008. Pp.398-
1.25 404
3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.190-
206
27. Napapahalagahan ang mga AP7KIS-IVj- 1. EASE II

kontribusyon ng Silangan at Timog- 1.26 Modyul 16
Silangang Asya sa larangan ng 2. * Asya: Pagusbong
sining, humanidades at palakasan ng Kabihasnan II.
2008. Pp.406-
413
3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.253-
267
28. Nahihinuha ang pagkakakilanlan ng 1. EASE II
kulturang Asyano batay sa mga Modyul 16
kontribusyong nito AP7KIS-IVj- 2. * Asya: Pagusbong
2008. Pp.414-
420
BAITANG 8
KASAYSAYAN NG DAIGDIG
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ang mga kasanayan sa pagsisiyasat, pagsusuri ng datos at iba’t ibang sanggunian, pagsasaliksik, mapanuring pag-iisip,
mabisang komunikasyon, at pag-unawa sa kasaysayan, politika, ekonomiya, kultura, at lipunan ng Daigdig mula sa sinaunang panahon
hanggang sa kasalukuyan.
UNANG MARKAHAN - Heograp iya at Mga Sinaunang Kabih asnan sa Daigdig
Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ay 1. EASE III Modyul 1
1. Nasusuri ang katangiang pisikal ng
A. Heograpiya ng Daigdig AP8HSK-Id-4 2. * Kasaysayan
daigdig
naipamamalas ang pag- nakabubuo ng

1. Heograpiyang Pisikal unawa sa interaksiyon ng tao panukalang proyektong ng Daigdig (Batayang
1.1 Limang Tema ng sa kaniyang kapaligiran na nagsusulong sa Aklat) III. 2000. pp.
Heograpiya nagbigay-daan sa pag- pangangalaga at 3-15
1.2 Lokasyo usbong ng mga sinaunang preserbasyon ng mga 3. * Kasaysayan ng
1.3 Topograpiya kabihasnan na nagkaloob ng pamana ng mga Daigdig
mga pamanang humubog sa sinaunang kabihasnan sa
1.4 Katangiang Pisikal ng (Manwal ng
pamumuhay ng Daigdig para sa
Daigdig (anyong lupa, Guro) III. 2012. pp.
anyong tubig, klima, at kasalukuyang henerasyon kasalukuyan at sa
2-10
yamang likas) susunod na henerasyon 4. * Kasaysayan ng
2. Heograpiyang Pantao 2.1 Daigdig (Batayang
Natatanging Kultura ng mga Aklat) III. 2012.
Rehiyon, Bansa at pp. 3-22
Mamamayan sa Daigdig
(lahi, pangkat- etniko, wika,at 1. EASE III Modyul 2
relihiyon sa daigdig ) 2. Napahahalagahan ang 2. * Kasaysayan ng
natatanging kultura ng mga Daigdig (Batayang
rehiyon, bansa at mamamayan sa Aklat) III. 2000. pp.
AP8HSK-Ie-5
daigdig (lahi, pangkat- 64-69,128133
etnolingguwistiko, at relihiyon sa
daigdig)
B. Ang Pagsisimula ng mga 3. Nasusuri ang kondisyong

Kabihasnan sa Daigdig heograpiko sa panahon ng mga AP8HSK-Ie-4
(Preshistoriko- 1000 BCE) unang tao sa daigdig
1. Kondisyong Heograpiko sa 4. Naipaliliwanag ang uri ng
Panahon ng mga Unang pamumuhay ng mga unang tao sa AP8HSK-Ie-5
Tao sa Daigdig daigdig

2. Pamumuhay ng mga Unang 1. EASE III Modyul 2
Tao sa Daigdig 2. EASE III Modyul 2
5. Nasusuri ang yugto ng pag-unlad
3. * Kasaysayan ng
3. Mga Yugto sa Pag-unlad ng ng kultura sa panahong AP8HSK-If-6
Daigdig (Batayang
Kultura sa Panahong prehistoriko
Prehistoriko
Aklat) III. 2012.
pp. 32-40.
4. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp.12-15.
5. * Kasaysayan ng
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp.25-27.
1. EASE III
Modyul 1 *
2. Kasaysayan ng
Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 11-15 *
3. Kasaysayan ng
Daigdig
6. Naiuugnay ang heograpiya sa (Manwal ng
pagbuo at pag-unlad ng mga Guro) III. 2012.
sinaunang kabihasnan sa daigdig AP8HSK-Ig-6 pp. 6-9

4. * Kasaysayan
ng(Batayang
Aklat) III. 2012.
pp. 19-20
1. EASE III
Modyul 3 *
2. Kasaysayan ng
7. Nasusuri ang pag-usbong ng mga Daigdig
sinaunang kabihasnan sa daigdig: (Batayang
pinagmulan, batayan at Aklat) III. 2012.
katangian AP8HSK-Ih-7 pp. 22-32
3. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012. pp.
10-12
4. * Kasaysayan ng
Daigdig
Kasaysayan ng
Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 16-24
1. EASE III Modyul 3
2. * Kasaysayan ng
8. Nasusuri ang mga sinaunang Daigdig Kasaysayan
kabihasnan sa daigdig batay sa ng
AP8HSK-Ii-8
politika, ekonomiya, kultura, Daigdig
relihiyon, paniniwala, at lipunan (Batayang
Aklat) III. 2000. pp.
28-64.

1. EASE III Modyul 3
2. * Kasaysayan ng
Daigdig
Kasaysayan ng
Daigdig
9. Napahahalagahan ang mga (Batayang
kontribusyon ng mga sinaunang AP8HSK-Ij10 Aklat) III. 2012. pp.
kabihasnan sa daigdig 96-103.
3. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 33-37
IKALAWANG MARKAHAN - An g Daigdig sa Klasiko at Transisyonal na Panahon
Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ay 1. Nasusuri ang kabihasnang Minoan AP8DKT-IIa- 1. EASE AP III Modyul 4
A. Pag-usbong at Pag-unlad ng at Mycenean 1
mga Klasikong Lipunan sa naipapamalas ang nakabubuo ng 2. * Kasaysayan ng
Europa pagunawa sa kontribusyon adbokasiya na Daigdig (Batayang
1. Kabihasnang Klasiko sa ng mga pangyayari sa nagsusulong ng Aklat) III. 2012. pp.
Europa (Kabihasnanang Klasiko at Transisyunal na pangangalaga at 106-112 *
Minoan at Mycenean) pagpapahalaga sa mga Kasaysayan ng
Panahon sa pagkabuo at
natatanging 3. Daigdig
2. Kabihasnang klasiko ng pagkahubog ng
Greece (Athens, Sparta at kontribusyon ng Klasiko (Manwal ng
pagkakakilanlan ng mga at Transisyunal na
mga city-states) Guro) III. 2012.
bansa at rehiyon sa daigdig Panahon na nagkaroon
3. Kabihasnang klasiko ng pp. 38-41

Rome (mula sa Sinaunang ng malaking 2. Nasusuri ang kabihasnang 1. EASE III
Rome hanggang sa impluwensya sa klasiko ng Greece. Modyul 4 *
tugatog at pagbagsak ng pamumuhay ng tao sa 2. Kasaysayan ng
Imperyong Romano) kasalukuyan Daigdig(Bataya ng
4. Pag-usbong at Pag-unlad Aklat) III.
ng mga Klasiko na 2012. pp. 114-
Lipunan sa Africa, 124
America, at mga Pulo sa AP8DKT-IIab- 3. * Kasaysayan ng
Pacific 2 Daigdig (Batayang
5. Kabihasnang Klasiko sa Aklat) III. 2000. pp.
Africa (Mali at Songhai) 70-89.
6. Kabihasnang Klasiko sa Kasaysayan ng
America 4. Daigdig
7. Kabihasnang Klasiko sa (Manwal ng Guro).
pulo ng Pacific 2012. pp. 42-48.
8. Kontribusyon ng
Kabihasnang Klasiko sa
3. Naipapaliwanag ang 1. EASE III Modyul
Daigdig Noon at Ngayon
mahahalagang pangyayari sa 5
kabihasnang klasiko ng 2. * Kasaysayan ng
Rome (mula sa sinaunang AP8DKT-IIc-
Daigdig (Batayang
Rome hanggang sa tugatog 3
Aklat) III. 2012.
at pagbagsak ng Imperyong
Pp. 126-146
Romano)
3. * Kasaysayan
ng Daigdig (Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 90-104

4. Nasusuri ang pag-usbong at 1. EASE III Modyul
pagunlad ng mga Klasiko na 6-7
Lipunan sa Africa, America, at 2. * Kasaysayan ng
mga Pulo sa Pacific Daigdig(Bataya ng
Aklat) III.
2012. pp. 156-
164
AP8DKT-IId- 3. * Kasaysayan ng
4 Daigdig (Batayang
105-127
4. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 59-63
5. Naipapaliwanag ang mga 1. EASE III Modyul
kaganapan sa mga klasikong 6
kabihasnan sa Africa (Mali at 2. * Kasaysayan ng
Songhai). Daigdig (Batayang
Aklat) III. 2012.
pp. 157-159.
AP8DKT-IId-
3. * Kasaysayan ng
5
Daigdig
(Manwal ng
59-60
4. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 111-115
6. Nasusuri ang mga kaganapan 1. EASE III Modyul
sa kabihasnang klasiko ng 7
America. 2. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
117-123 *
Kasaysayan ng
3. Daigdig
(Manwal ng
AP8DKT-IIe- Guro) III. 2012.
6 pp. 29-33
4. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
Aklat) III. 2012.
pp. 84-93
7. Nasusuri ang kabihasnang 1. EASE III Modyul
B. Ang Daigdig sa Panahon ng klasiko ng pulo sa Pacific. 7
Transisyon 2. * Kasaysayan ng
1. Mga pangyayaring Daigdig (Batayang
nagbigay-daan sa Aklat) III. 2000. pp.
pagusbong ng Europa sa 123-127 *
Gitnang Panahon Kasaysayan ng
AP8DKT-IIe- 3.
2. Ang paglakas ng Daigdig (Batayang
7
Simbahang Katoliko Aklat) III. 2012. pp.
bilang isang institusyon sa 161-164 *
Gitnang Panahon Kasaysayan ng
3. Ang Holy Roman Empire Daigdig
4.
4. Ang Paglunsad ng mga (Manwal ng
Krusada Guro) III. 2012.
5. Ang buhay sa Europa
pp. 59-63

noong Gitnang Panahon: 8. Naipapahayag ang
Piyudalismo Manoryalismo, pagpapahalaga sa mga
at Pagusbong ng mga kontribusyon ng kabihasnang AP8DKT-IIf-8
Bayan at Lungsod klasiko sa pag-unlad ng
6. Epekto at kontribusyon ng pandaigdigang kamalayan
ilang mahahalagang 9. Nasusuri ang mga pangyayaring * Kasaysayan ng
pangyayari sa Europa sa nagbigay-daan sa Pag-usbong Daigdig (Batayang
pagpapalaganap ng AP8DKT-IIf-9
ng Europa sa Gitnang Panahon Aklat) III. 2000. pp.
pandaigdigang kamalayan. 138-159.
10. Nasusuri ang mga dahilan at 1. EASE III Modyul
bunga ng paglakas ng 8
Simbahang Katoliko bilang 2. * Kasaysayan ng
isang institusyon sa Gitnang Daigdig (Batayang
Panahon Aklat) III. 2012.
pp. 178-189.
3. * Kasaysayan ng
AP8DKT-IIg10 Daigdig
(Manwal ng
Guro)III. 2012. pp.
69-73
4. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
144-147.
11. Nasusuri ang mga kaganapang 1. * Kasaysayan ng
nagbigay-daan sa pagkakabuo Daigdig (Batayang
ng “Holy Roman Empire” Aklat)III. 2000.
pp. 142-143
AP8DKT-IIg11
2. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
Aklat) III. 2012.

pp. 173-175
3. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
66-68.
12. Naipapaliwanag ang mga dahilan 1. EASE III Modyul
at bunga ng mga Krusada sa 8
Gitnang Panahon 2. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 147-149.
3. * Kasaysayan ng
Daigdig III
AP8DKT-IIh12 (Batayang
181-184
4. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 71-72

13. Nasusuri ang buhay sa Europa 1. EASE III Modyul
noong Gitnang Panahon: 9
Manoryalismo, Piyudalismo, at 2. * Kasaysayan ng
ang pag-usbong ng mga Daigdig (Batayang
bagong bayan at lungsod Aklat) III. 2000. pp.
AP8DKT-IIi13 150-159
3. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
Aklat)III. 2012. pp.
192-206
4. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 73-80
14.
Natataya ang epekto at
kontribusyon ng ilang AP8DKT-IIj13
mahahalagang pangyayari sa
Europa sa pagpapalaganap ng
pandaigdigang kamalayan.
IKATLONG MARKAHAN - Ang Pag-usbong ng Makabagong Daigdig: Ang Transpor masyon ungo sa Pagbuo ng Pandaigdigang Kamalayan
t

A. Paglakas ng Europa Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ay 1. 1. EASE III Modyul
10,12
1. Pag-usbong at Naipamamalas ng mag-aaral kritikal na nakapagsusuri 2. * Kasaysayan ng
kontribusyon ng ang pag-unawa sa naging sa naging implikasyon Daigdig
bourgeoisie, transpormasyon tungo sa sa kaniyang bansa, (Batayang
merkantilismo, National makabagong panahon ng komunidad, at sarili ng Aklat) III. 2000. pp.
monarchy, Renaissance, Nasusuri ang pag-usbong ng 161-179
mga bansa at rehiyon sa mga pangyayari sa
Simbahang Katoliko at bourgeoisie, merkantilismo, 3. * Kasaysayan ng
daigdig bunsod ng panahon ng AP8PMD-
Repormasyon National monarchy, Daigdig
paglaganap ng mga kaisipan transpormasyon tungo IIIa-b-1
Renaissance, Simbahang (Batayang
sa agham, politika, at sa makabagong
Katoliko at Repormasyon Aklat) III. 2012. pp.
ekonomiya tungo sa pagbuo panahon.
208-238
ng pandaigdigan kamalayan
4. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 82-122
2. 1. EASE III Modyul
Napahahalagahan ang mga 10,12
kontribusyon ng bourgeoisie, 2. * Kasaysayan ng
merkantilismo, National AP8PMD- Daigdig
monarchy, Renaissance, IIIc-d-3 (Batayang
Simbahang Katoliko at Aklat) III. 2000.
Repormasyon sa daigdig. pp.
162,164168,176-179
3. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
212-214, 216, 221-
224,
233-234, 236-
237

4. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
84,8788,91-
92;95,98-
99,102-103,
106-107
B. Paglawak ng 1. EASE III Modyul
Kapangyarihan ng 14
Europa 2. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
1. Unang Yugto ng Aklat) III. 2000. pp.
Imperyalismo at 180-190 *
Kolonisasyon 3. Nasusuri ang unang yugto ng Kasaysayan ng
AP8PMD- 3. Daigdig (Batayang
2. Dahilan at Epekto ng imperyalismo at kolonisasyon
IIIe-4 Aklat) III. 2012. pp.
unang yugto ng sa Europa.
Imperyalismo at 240-248 *
Kolonisasyon Kasaysayan ng
Daigdig
3. Kaganapan at Epekto 4.
ng Enlightenment pati (Manwal ng
ng Rebolusyong Guro) III. 2012.
Siyentipiko at pp. 111-114
Industriyal.
4. Natataya ang mga dahilan at 1. EASE III Modyul
4. Ikalawang Yugto ng
epekto ng unang yugto ng AP8PMD-IIIf- 14
Kolonyalismo at
imperyalismo at kolonisasyon 2. * Kasaysayan
Imperyalismo 5
5. Dahilan at Epekto ng sa Europa. ng Daigdig
Ikalawang Yugto ng (Batayang
Imperyalismo Aklat) III. 2000. pp.
180-181,

186-190
3. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
Aklat)III. 2012. pp.
241-242,
246-248
4. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 111,113
1. EASE III Modyul
13
2. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
187-193 *
Kasaysayan ng
3. Daigdig (Batayang
5. Nasusuri ang kaganapan at Aklat) III. 2012. pp.
epekto ng Enlightenment pati 250-260,
ng Rebolusyong Siyentipiko AP8PMD- 276-284
at Industriyal. IIIg-6
4. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
115-123,
128-132
6. Naipaliliwanag ang Ikalawang AP8PMD- 1. * Kasaysayan

Yugto ng Kolonyalismo at IIIh-7 ng Daigdig
Imperyalismo (Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 205-215
2. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
Aklat) III. 2012.
pp. 286-294
3. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 133-137
1. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
206, 211215
* Kasaysayan
2. ng Daigdig
7. Nasusuri ang mga dahilan at (Batayang
epekto ng ikalawang Yugto Aklat) III. 2012.
ng AP8PMD- pp. 287288,294
Imperyalismo at Kolonisasyon. IIIh-8
3. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 133,136

C. Pagkamulat 8. Naipapaliwanag ang kaugnayan 1. EASE III Modyul
1. Kaugnayan ng ng Rebolusyong 15
Rebolusyong Pangkaisipan sa AP8PMD-IIIi9 2. * Kasaysayan ng
Pangkaisipan sa Rebolusyong Pranses at Daigdig
Amerikano.
Rebolusyong Pranses 3. (Batayang
at Amerikano Aklat) III. 2000.
2. Pag-usbong ng pp. 194-204 *
Nasyonalismo sa Europa at Kasaysayan ng
iba’t ibang bahagi ng Daigdig (Batayang
daigdig. Aklat)III. 2012. pp.
262-273
4. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 123-127
1. EASE III Modyul
16
2. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
Aklat)III. 2000.
pp. 216-247 *
9. Naipapahayag ang Kasaysayan ng
pagpapahalaga sa pag- 3. Daigdig (Batayang
usbong ng Nasyonalismo sa Aklat)III. 2012. pp.
Europa at iba’t ibang bahagi AP8PMD- 296-305
ng daigdig. IIIi10

4. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 137-141
IKAAPAT NA MARKAHAN - An g Kontemporanyong Daigdig (ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan): Mga Suliranin at Hamon Pan daigdigang
tungo sa Kapayapaan, Pagkakaisa, Pagt utulungan, at Kaunlaran
Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ay 1. EASE III Modyul
A. Ang Unang Digmaang 1. Nasusuri ang mga dahilang AP8AKD-IVa- 17
Pandaigdig naipamamalas ng mag-aaral aktibong nakikilahok sa nagbigay-daan sa Unang 1 2. * Kasaysayan ng
1. Mga Dahilang ang pag-unawa sa mga gawain, programa, Dimaan Pandaidig Daigdig
nagbigay-daan sa kahalagahan ng proyekto sa antas ng 3. (Batayang
Unang Digmaang pakikipagugnayan at sama- komunidad at bansa na Aklat) III. 2000. pp.
Pandaigdig. samang pagkilos sa nagsusulong ng 248-249 *
2. Mahahalagang kontemporanyong daigdig rehiyonal at Kasaysayan ng
pangyayaring naganap tungo sa pandaigdigang pandaigdigang Daigdig (Batayang
sa Unang Digmaang kapayapaan, pagkakaisa, 4. Aklat) III. 2012. pp.
kapayapaan,
Pandaigdig pagtutulungan, at kaunlaran pagkakaisa, 308-311 *
3. Epekto ng Unang Kasaysayan ng
pagtutulungan, at
Digmaang Daigdig
kaunlaran
Pandaigdig (Manwal ng
4. Pagsisikap ng mga Guro) III. 2012.
bansa na makamit ang pp. 141-142

kapayapaang 2. Nasusuri ang mahahalagang 1. EASE III Modyul
pandaigdig pangyayaring naganap sa 17
5. Ang Ikalawang Unang Digmaang Pandaigdig 2. * Kasaysayan ng
Digmaang Daigdig (Batayang
Pandaigdig Aklat) III. 2000. pp.
6. Mga Dahilang 249-252 *
nagbigay-daan sa Kasaysayan ng
Ikalawang Digmaang AP8AKD-IVb- 3. Daigdig (Batayang
Pandaigdig. 2 Aklat) III. 2012. pp.
7. Mahahalagang 311-312 *
pangyayaring naganap Kasaysayan ng
sa Ikalawang Daigdig
4.
Digmaang Pandaigdig (Manwal ng
8. Epekto ng Ikalawang Guro) III. 2012.
Digmaang Pandaigdig pp. 143
9. Pagsisikap ng mga
bansa na makamit ang 3. Natataya ang mga epekto ng 1. EASE III Modyul
kapayapaang Unang Dimaang Pandadig 17
pandaigdig 2. * Kasaysayan ng
10. Mga Ideolohiya, Cold AP8AKD-IVc- Daigdig (Batayang
War, at 3 Aklat)III. 2000.
Neokolonyalismo
11. Mga Pandaigdigang
Organisasyon, Pangkat,
at Alyansa pp. 252-255
11.1 Mga organisasyon at 3. * Kasaysayan ng
alyansa Daigdig (Batayang
(Europaan Union Aklat) III. 2012.
(EU), pp. 312-315

Organization of 4. Nasusuri ang pagsisikap ng mga 1. EASE III Modyul
American States bansa na makamit ang 21-24
(OAS), kapayapaang pandaigdig at 2. Open High School
Organization of kaunlaran Modyul
Islamic Countries, 21
ASEAN, at iba pa) 3. * Kasaysayan ng
11.2 Mga Daigdig
pangekonomikong (Batayang
organisasyon at Aklat) III. 2000. pp.
trading blocs AP8AKD-IVd- 253-255
(GATT, World 4 4. * Kasaysayan ng
Trade, IMF/World Daigdig
Bank, APEC, (Batayang
ASEAN Economic Aklat) III. 2012. pp.
Community, OAS, 315-319
NAFTA, AFTA, 5. * Kasaysayan ng
OPEC, at iba pa) Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 144-145
5. Nasusuri ang mga dahilan na 1. EASE III Modyul 17
nagbigay-daan sa Ikalawang 2. * Kasaysayan ng
Digmaang Pandaidig. Daigdig (Batayang
Aklat) III.
AP8AKD-IVe-
2000. pp. 256-
5
257
3. * Kasaysayan ng
Daigdig

(Batayang
Aklat) III.
2012. pp. 322324
4. * Kasaysayan ng
Daigdig (Manwal
ng Guro) III.
2012. pp. 145146
6. Nasusuri ang mahahalagang 1. EASE III

pangyayaring naganap sa Modyul 17 *
Ikalawang Digmaang 2. Kasaysayan ng
Pandaigdig. Daigdig
(Batayang
Aklat) III.
2000. pp. 257-
262
3.
* Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
Aklat) III.
AP8AKD-IVf- 2012. pp. 324333
6
4. * Kasaysayan ng
Daigdig (Manwal
ng Guro) III.
2012. pp. 146147
7. Natataya ang mga epekto ng 1. EASE III

Ikalawang Digmaang Modyul 17 *
Pandaigdig. AP8AKD-IVg- 2. Kasaysayan ng
7 Daigdig
(Batayang
Aklat) III.

2000. pp. 263-
265
3. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
Aklat)III. 2012.
pp. 333-334
4. * Kasaysayan ng
Daigdig (Manwal
ng Guro) III.
2012. pp. 148151
8. Natataya ang pagsisikap ng mga 1. * Kasaysayan ng

bansa na makamit ang Daigdig (Batayang
kapayapaang pandaigdig at Aklat) III.
kaunlaran. 2000. pp. 264-
AP8AKD-IVh- 265
8 2. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
Aklat) III.
2012. pp. 331332
9. Nasusuri ang mga 1. EASE III Modyul 18

ideolohiyang politikal at 2. * Kasaysayan ng
ekonomiko sa hamon ng Daigdig (Batayang
estabilisadong institusyon ng Aklat)III. 2000.
lipunan. AP8AKD-IVi- pp. 266-276
9 3. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
Aklat) III.

2012. pp. 336-
345
Kasaysayan ng
Daigdig (Manwal ng
Guro) III.
2012. pp. 152156
10. Natataya ang epekto ng mga 1. EASE AP III

ideolohiya, ng Cold War at ng Modyul 19-20
Neo-kolonyalismo sa iba’t 2. Open High School.
ibang bahagi ng daigdig. Modyul
19-20
3. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
Aklat) III.
2000. pp. 277-
288
AP8AKD-IVi10 4. * Kasaysayan ng
Daigdig (Batayang
Aklat) III.
2012. pp. 348-
362
5. * Kasaysayan ng
Daigdig (Manwal
ng Guro) III.
2012. pp.
157167
11. Nasusuri ang bahaging Open High School.

ginampanan ng mga AP8AKD- Modyul 17
pandaidigang organisasyon sa IVi-11
pagsusulong ng

pandaigdigang kapayapaan,
pagkakaisa, pagtutulungan, at
kaunlaran.
BAITANG 9
EKONOMIKS
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at napapanahong isyu sa ekonomiks at pambansang pag-unlad
gamit ang mga kasanayan at pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri, mapagnilay,
mapanagutan, makakalikasan, produktibo, makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig.
UNANG MARKAHAN - Mga Pang unahing Konsepto ng Eko nomiks: Batayan ng Matalinong Paggamit ng Pinagkuknang Yaman tungo sa gkamit ng
Kaunlaran Pa
A. Kahulugan ng Ekonomiks Ang mga mag-aaral ay may Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ay 1. EASE IV Modyul 1
pag-unawa: 2. * Ekonomiks Mga
1. Nailalapat ang kahulugan ng Konsepto at
sa mga pangunahing naisasabuhay ang ekonomiks sa pang-arawaraw Aplikasyon
konsepto ng Ekonomiks pagunawa sa mga na pamumuhay bilang isang (Manwal ng Guro)
bilang batayan ng pangunahing konsepto mag-aaral, at kasapi ng IV. 2012. pp. 1-6.
3.
matalino at maunlad na ng Ekonomiks bilang pamilya at lipunan * Ekonomiks Mga
pang-araw-araw na batayan ng matalino at Konsepto at
pamumuhay maunlad na pangaraw- Aplikasyon
araw na pamumuhay AP9MKE-Ia- (Batayang Aklat)IV.
1 2012. pp.3-17.

4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 8 10
2. Natataya ang kahalagahan ng 1. EASE IV Modyul 1

ekonomiks sa pang- 2. * Ekonomiks Mga
AP9MKE-Ia-
arawaraw na pamumuhay ng Konsepto at
2
bawat pamilya at ng lipunan Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 1417
3. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 1516.
Kakapusan 3. Naipakikita ang ugnayan ng 1. EASE IV Modyul 3

B. Konsepto ng Kakapusan at kakapusan sa pang-araw- 2. * Ekonomiks
1. ang Kaugnayan nito sa araw na pamumuhay Mga
Pang- arawaraw na Konsepto at
Pamumuhay Aplikasyon
Palatandaan ng Kakapusan (Batayang Aklat)
2. sa Pang- arawaraw na IV. 2012. pp. 6066.
3.
Buhay AP9MKE-Ia- * Ekonomiks
3 Mga
3. Kakapusan Bilang
Pangunahing Suliranin sa Konsepto at
Pang- araw-araw na Aplikasyon
Pamumuhay (Manwal ng Guro)
4. Mga Paraan upang 4. IV. 2012. pp. 2023.
Malabanan ang Kakapusan * Ekonomiks
sa Pang- arawaraw na (Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 66.

Pamumuhay 4. Natutukoy ang mga 1. EASE IV Modyul 3
palatandaan ng kakapusan 2. * Ekonomiks Mga
sa pang-araw-araw na Konsepto at
buhay. Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.6066.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
AP9MKE-Ib-
IV. 2012. pp. 2023.
4
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 6668.
5. Nakakabuo ang konklusyon na 1. EASE IV Modyul 3

ang kakapusan ay isang 2. * Ekonomiks Mga
pangunahing suliraning Konsepto at
panlipunan Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.6466.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
AP9MKE-Ib-
IV. 2012. pp. 2023.
5
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.7172.

1. EASE IV Modyul 3
6. Nakapagmumungkahi ng mga AP9MKE-Ic- 2. * Ekonomiks Mga
paraan upang malabanan ang 6 Konsepto at
kakapusan Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.6566.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 2023.
C. Pangangailangan at 7. Nasusuri ang kaibahan ng 1. EASE IV Modyul 3
Kagustuhan kagustuhan (wants) sa 2. * Ekonomiks
AP9MKE-Ic-
1. Pagkakaiba ng pangangailangan (needs) (Batayang Aklat) IV.
7
Pangangailangan at bilang batayan sa pagbuo ng 2000. pp. 7475.
Kagustuhan matalinong desisyon
2. Ang Kaugnayan ng 8. Naipakikita ang ugnayan ng 1. EASE IV Modyul 3
Personal personal na kagustuhan at AP9MKE-Id- 2. * Ekonomiks
na Kagustuhan at pangangailangan sa suliranin 8 (Batayang Aklat) IV.
Pangangailangan sa ng kakapusan 2000. pp.81.

Suliranin ngKakapusan 9. Nasusuri ang hirarkiya ng 1. EASE IV Modyul 3
3. Hirarkiya ng pangangailangan. 2. * Ekonomiks Mga
Pangangailangan Konsepto at
4. Batayan ng Personal na Aplikasyon
Pangangailangan at (Batayang Aklat) IV.
Kagustuhan 2012. pp.7880.
5. Salik na
3. * Ekonomiks Mga
nakakaimpluwensiya sa Konsepto at
Pangangailangan at Aplikasyon
Kagustuhan (Manwal ng Guro)
AP9MKE-Id-
IV. 2012. pp. 2832.
9
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat) IV.
2000. pp. 7577.
10. Nakabubuo ng sariling 1. EASE IV Modyul 3

pamantayan sa pagpili ng mga 2. * Ekonomiks Mga
pangangailangan batay Konsepto at
sa mga hirarkiya ng Aplikasyon
pangangailangan (Batayang Aklat) IV.
AP9MKE-Ie10 2012. pp.7984.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp.2832.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 7577.

11. Nasusuri ang mga salik na 1. EASE IV Modyul 3
nakakaimpluwensiyasa 2. * Ekonomiks Mga
pangangailangan at Konsepto at
kagustuhan Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.7884.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 2832.
AP9MKE-Ie11
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 8081
Alokasyon 12. Nasusuri ang kaugnayan ng 1. EASE IV Modyul 3

D. Kaugnayan ng Konsepto alokasyon sa kakapusan at 2. * Ekonomiks Mga
1. ng Alokasyon sa pangangailangan at Konsepto at
Kakapusan at kagustuhan Aplikasyon
Pangangailangan at (Batayang Aklat)
Kagustuhan AP9MKE-If12 IV. 2012. pp.7076.
2. Kahalagahan ng Paggawa 3. * Ekonomiks Mga

ng Tamang Desisyon Konsepto at
Upang Matugunan ang Aplikasyon
Pangangailangan (Manwal ng Guro)
3. Iba’t- Ibang Sistemang IV. 2012. pp. 25-
Pang- ekonomiya 28.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.101

13. Napahahalagahan ang 1. EASE IV Modyul 3
paggawa ng tamang 2. * Ekonomiks Mga
desisyon upang matugunan Konsepto at
ang pangangailangan Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.7984.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
AP9MKE-If13 IV. 2012. pp. 31.
4. Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 98
1. * Ekonomiks Mga
14. Nasusuri ang mekanismo ng AP9MKE-Ig14 Konsepto at
alokasyon sa iba’t-ibang Aplikasyon
sistemang pang-ekonomiya (Batayang Aklat)
bilang sagot sa kakapusan IV. 2012. pp.7275.
2. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 2528.
3. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.
103105.

E. Pagkonsumo 15. Naipaliliwanag ang konsepto 1. EASE IV Modyul 5
1. Konsepto ng Pagkonsumo ng pagkonsumo 2. Ekonomiks
AP9MKE-Ig15
2. Salik sa Pagkonsumo (Batayang Aklat
3. Pamantayan sa Matalinong IV. 2000. pp. 84.
Pamimili 16. Nasusuri ang mga salik na 1. EASE IV Modyul 5
4. nakakaapekto sa 2. * Ekonomiks Mga
Karapatan at Tungkulin
Bilang Isang Mamimili pagkonsumo. Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.9199.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 3942.
AP9MKE-Ih16
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 8587
17. Naipamamalas ang talino sa 1. EASE IV Modyul 5

pagkonsumo sa 2. * Ekonomiks Mga
pamamagitan ng paggamit Konsepto at
ng pamantayan sa pamimili Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 9293.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 3639.
AP9MKE-Ih17
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)

IV. 2000. pp. 9192
18. Naipagtatanggol ang mga 1. EASE IV Modyul 5

karapatan at nagagampanan 2. * Ekonomiks Mga
ang mga tungkulin bilang Konsepto at
isang mamimili Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
99103.
3.
Mahusay na
Mamimili
(Philippines Non
Formal Education
Project. 2000. pp.
AP9MKE-Ih18 1-61.
4. Wise Ka Bang
Mamimili.
(Philippines Non
Formal Education
Project. 2000. pp.
1-38.
5. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.
93.94.

F. Produksyon 19. Naibibigay ang kahulugan ng 1. EASE IV Modyul 4
1. Kahulugan at Proseso ng produksyon 2. * Ekonomiks Mga
Produksyon at ang Konsepto at
Pagtugon nito sa Pang- Aplikasyon
araw araw na Pamumuhay (Batayang Aklat)
2. Salik (Factors) ng IV. 2012. pp.
AP9MKE-Ii19
Produksyon at ang 106107.
3.
Implikasyon nito sa Pang- * Ekonomiks Mga
3. araw araw na Pamumuhay Konsepto at
Mga Organisasyon ng Aplikasyon
Negosyo (Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 3942.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 120.
21. Napahahalagahan ang mga 1. EASE IV Modyul 4
salik ng produksyon at ang 2. * Ekonomiks Mga
implikasyon nito sa pang- Konsepto at
arawaraw na pamumuhay Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
108112.
3.
* Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
AP9MKE-Ii19 IV. 2012. pp. 3942.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.
123124.
1. EASE IV Modyul 4
22. Nasusuri ang mga tungkulin 2. * Ekonomiks Mga
ng iba’t- ibang organisasyon Konsepto at
ng negosyo Aplikasyon
(Batayang
Aklat)IV. 2012. pp.
3. 134-137
* Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
AP9MKE-Ij20 IV. 2012. pp. 4247.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.
137142
IKALAWANG MARKAHAN - May kroekonomiks
Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ay 1. EASE IV Modyul 6
A. Demand may pag-unawa 1. Nailalapat ang kahulugan ng 2. * Ekonomiks
kritikal na demand sa pang araw-araw (Batayang Aklat) IV.
1. Kahulugan ng ”Demand” sa mga pangunahing nakapagsusuri sa mga na pamumuhay ng bawat 2000. pp. 151.
3. * Ekonomiks
2. Mga Salik na Nakakapekto sa kaalaman sa ugnayan ng pangunahing kaalaman pamilya
Demand pwersa ng demand at sa ugnayan ng pwersa Mga
3. Elastisidad ng Demand suplay, at sa sistema ng ng demand at suplay, at Konsepto at
AP9MYK-
pamilihan bilang batayan sistema ng pamilihan Aplikasyon
IIa-1
ng matalinong bilang batayan ng (Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 5256.
pagdedesisyon ng matalinong 4.
* Ekonomiks
sambahayan at bahay- pagdedesisyon ng
Mga
kalakal tungo sa sambahayan at
Konsepto at
pambansang kaunlaran bahaykalakal tungo sa
Aplikasyon
pambansang kaunlaran
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
141143

nakaaapekto sa demand 2. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.
154155.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
AP9MYK- (Manwal ng Guro)
IIa-2 IV. 2012. pp. 5256.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.174-
178

3. matalinong nakapagpapasya sa 1. EASE IV Modyul 6
pagtugon sa mga pagbabago ng 2. * Ekonomiks
salik na nakaaapekto sa demand (Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.151.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
IIb-3 IV. 2012. pp. 5256.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
148149.
4. naiuugnay ang elastisidad ng 1. EASE IV Modyul 6
demand sa presyo ng kalakal 2. * Ekonomiks
at paglilingkod (Batayang Aklat)
IV. 2000.
pp.161164.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
IIb-4 IV. 2012. pp.6468.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
175181.
B. Supply” (Suplay) 5. nailalapat ang kahulugan ng AP9MYK- 1. EASE IV Modyul 6
suplay batay sa pang-araw- IIc-5 2. * Ekonomiks

1. Kahulugan ng Suplay araw na pamumuhay ng 3. (Batayang Aklat) IV.
2. Mga Salik ng Nakakapekto bawat pamilya 2000. pp.156. *
sa Suplay Ekonomiks Mga
3. Elastisidad ng Suplay Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 5660.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.152
nakaaapekto sa suplay 2. * Ekonomiks
2000. pp.159160.
* Ekonomiks Mga
3.
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
AP9MYK- IV. 2012. pp. 5660.
IIc-6
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
157158

7. Matalinong nakapagpapasya sa 1. EASE IV Modyul 6
pagtugon sa mga pagbabago 2. * Ekonomiks
ng salik na nakaaapekto sa (Batayang Aklat) IV.
AP9MYK-
suplay 2000. pp. 159160.
IId-7
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 5660.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 159.
C. Interaksyon ng Demand at 8. Naiuugnay ang elastisidad ng 1. EASE IV Modyul 6
Suplay demand at suplay sa presyo 2. * Ekonomiks
1. Interaksyon ng demand at ng kalakal at paglilingkod (Batayang Aklat)
suplay sa kalagayan ng IV. 2000. pp.
presyo at ng pamilihan 160166.
2. ”Shortage”at”Surplus” 3. * Ekonomiks Mga
3. Mga Paraan ng Konsepto at
pagtugon/kalutasan sa Aplikasyon
mga suliraning dulot ng (Manwal ng Guro)
kakulangan at kalabisan sa AP9MYK- IV. 2012. pp. 6468.
pamilihan IId-8
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon

(Batayang Aklat)
IV. 2012.
pp.174189.
9. Naipapaliwanag ang
interaksyon ng demand at AP9MYK-
suplay sa kalagayan ng IIe-9
presyo at ng pamilihan
10. Nasusuri ang mga epekto ng 1. EASE IV Modyul 6 2.
shortage at surplus sa presyo * Ekonomiks
AP9MYK-IIf-
at dami ng kalakal at (Batayang Aklat)
9
paglilingkod sa pamilihan IV. 2000. pp.
167172.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 6468.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012.
pp.162171.

11. Naimumungkahi ang paraan 1. EASE IV Modyul 3
ng pagtugon/kalutasan sa 2. * Ekonomiks
mga suliraning dulot ng (Batayang Aklat)
kakulangan at kalabisan IV. 2000. pp.
179181.
AP9MYK- 3. * Ekonomiks Mga
IIg-10
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
162171.
D. Pamilihan 12. Napapaliwanag ang kahulugan 1. EASE IV Modyul 7
1. Konsepto ng Pamilihan ng pamilihan 2. * Ekonomiks
2. Iba’t ibang Istraktura ng (Batayang Aklat)
Pamilihan IV. 2000. pp.
3. Gampanin ng Pamahalaan 172176.
3. * Ekonomiks Mga
sa mga Gawaing
Pangkabuhayan sa Iba’t Konsepto at
Ibang Istraktura ng Aplikasyon
Pamilihan AP9MYK- (Manwal ng Guro)
IIh-11 IV. 2012. pp. 7377
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 190.

13. Nasusuri ang iba’t ibang 1. EASE IV Modyul 7
Istraktura ng Pamilihan 2. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.
172176.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
AP9MYK-IIi12 IV. 2012. pp. 6972
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
191195.
14. Napangangatwiranan ang 1. EASE IV Modyul 7
kinakailangang pakikialam at 2. * Ekonomiks
regulasyon ng pamahalaan sa (Batayang Aklat)
mga gawaing pangkabuhayan IV. 2000. pp.
sa iba’t ibang istraktura ng 177178.
pamilihan upang matugunan 3. * Ekonomiks Mga
ang
Konsepto at
pangangailangan ng mga
Aplikasyon
mamamayan
(Manwal ng Guro)
AP9MYK-IIj13 IV. 2012. pp. 7377.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 207-

209
IKATLONG MARKAHAN - Makro ekonomiks
A. Paikot na Daloy ng Ekonomiya Ang mag-aaral ay 1. Nailalalarawan ang paikot na 1. Ekonomiks
1. Bahaging ginagampanan ng Naipamamalas ng magaaral nakapagmumungkahi daloy ng ekonomiya Batayang Aklat
mga bumubuo sa paikot na ang pag-unawa sa mga ng mga pamamaraan Para sa Ikaapat na
daloy ng ekonomiya pangunahing kaalaman kung paanong ang Taon. 2000. pp.
2. Ang kaugnayan sa isa’t isa tungkol sa pambansang pangunahing kaalaman 184-186.
ng mga bahaging bumubuo 2.
ekonomiya bilang kabahagi tungkol sa pambansang * Ekonomiks Mga
sa Konsepto at
sa pagpapabuti ng ekonomiya ay
paikot na daloy ng Aplikasyon
pamumuhay ng kapwa nakapagpapabuti sa
ekonomiya (Batayang Aklat)
mamamayan tungo sa pamumuhay ng kapwa
pambansang kaunlaran mamamayan tungo sa AP9MAK- IV. 2012. pp.
pambansang kaunlaran IIIa-1 212220.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 80,
83.
2. Natataya ang bahaging 1. * Ekonomiks
ginagampanan ng mga (Batayang Aklat)
bumubuo sa paikot na daloy IV. 2000. pp.
ng ekonomiya 186187.
2. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
AP9MAK- IV. 2012. pp.
IIIa-2 212.220.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 8182.

3. Nasusuri ang ugnayan sa AP9MAK- 1. * Ekonomiks
isa’t isa ng mga bahaging IIIa-3 (Batayang Aklat)
bumubuo sa paikot na daloy IV. 2000. pp.
ng ekonomiya 187191.
2. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
212220.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 81.
B. Pambansang Kita 4. Nasusuri ang pambansang 1. EASE II Modyul 15
1. Pambansang produkto produkto (Gross National 2. * Ekonomiks
(Gross National Product- Product-Gross Domestic (Batayang Aklat)
Gross Domestic Product) Product) bilang panukat ng IV. 2000. pp.191. *
bilang panukat ng 3. Ekonomiks Mga
kakayahan ng isang
kakayahan ng isang ekonomiya Konsepto at
ekonomiya Aplikasyon
2. Mga pamamaraan sa AP9MAK- (Batayang Aklat)
pagsukat ng pambansang IIIb-4 IV. 2012. pp.
produkto 222228.
4.
3. Kahalagahan ng pagsukat ng * Ekonomiks
pambansang kita sa Mga
ekonomiya Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 85.

1. * Ekonomiks
5. Nakikilala ang mga (Batayang Aklat)
pamamaraan sa pagsukat ng IV. 2000. pp.
AP9MAK-
pambansang produkto 191202.
IIIb-5 2. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
228232.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 85.
6. Nasusuri ang kahalagahan ng 1. * Ekonomiks Mga
pagsukat ng pambansang kita Konsepto at
sa ekonomiya Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
AP9MAK-
232236.
IIIc-6 2.
* Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 86.

7. Naipapahayag ang 1. EASE IV Modyul 5
C. Ugnayan ng Kita, Pag- kaugnayan ng kita sa 2. * Sibika at
iimpok, at Pagkonsumo pagkonsumo at pag-iimpok Kultura/Heograpiy
AP9MAK- a, Kasaysayan at
IIIc-6 Sibika Teaching
1. Kaugnayan ng kita sa
pagkonsumo at pag- Guide on Financial
iimpok Literacy. pp. 3142.
2. Katuturan ng 8. Nasusuri ang katuturan ng * Sibika at
consumption at
consumption at savings sa Kultura/Heograpiya,
savings sa pag-iimpok
pag-iimpok Kasaysayan at Sibika
AP9MAK-
Teaching Guide on
IIIc-7
Financial Literacy. pp.
10-26, 209-
216;263270.
D. Implasyon 9. Nasusuri ang konsepto at AP9MAK- 1. EASE IV Modyul 9
1. Konsepto ng Implasyo palatandaan ng Implasyon IIId-8 2. * Ekonomiks Mga
2. Mga Dahilan ng Konsepto at
Implasyon Aplikasyon
3. Mga Epekto ng (Batayang Aklat)
Implasyon IV. 2012. pp.
4. Paraan ng Paglutas ng 245248.
3.
Implasyon * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 8889.

10. Natataya ang mga dahilan sa 1. EASE IV Modyul 9
pagkaroon ng implasyon 2. * Ekonomiks
2000. pp. 202203.
AP9MAK- * Ekonomiks Mga
3.
IIId-9 Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
245248
11. Nasusuri ang iba’t ibang 1. EASE IV Modyul 9
epekto ng implasyon 2. * Ekonomiks
2000. pp. 203204.
* Ekonomiks Mga
3.
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
AP9MAK- IV. 2012. pp.
IIIe-10 248258.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 8990.

12. Napapahalagahan ang mga 1. EASE IV Modyul 9
paraan ng paglutas ng 2. * Ekonomiks
implasyon (Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.
204206.
AP9MAK-
3. * Ekonomiks Mga
IIIe-11
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
250252.
13. Aktibong nakikilahok sa EA SE IV Modyul 9
AP9MAK-
paglutas ng mga suliraning
IIIf-12
kaugnay ng implasyon
E. Patakarang Piskal 14. Naipaliliwanag ang layunin ng 1. * Ekonomiks
1. Layunin ng Patakarang patakarang piskal (Batayang Aklat) IV.
Piskal 2000. pp. 204206.
2. Kahalagahan ng Papel * Ekonomiks Mga
na Ginagampanan ng 2. Konsepto at
Pamahalaan kaugnay ng Aplikasyon
mga Patakarang Piskal na AP9MAK- (Batayang Aklat)
Ipinapatupad nito IV. 2012. pp.
IIIf-13
3. Patakaran sa 254255.
Pambansang 3. * Ekonomiks Mga
Badyet at ang Kalakaran Konsepto at
ng Paggasta ng Aplikasyon
Pamahalaan (Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 9394.
Halimbawa:
15. Napahahalagahan ang papel 1. * Ekonomiks
- Policy on Priority AP9MAK-
na ginagampanan ng (Batayang Aklat)
Assistance Development IIIg-14
pamahalaan kaugnay ng mga IV. 2000. pp. 204-
Fund
-Policy on the 2. 206.
Privatization of * Ekonomiks Mga
GOCCs Konsepto at
-Policy on Conditional Aplikasyon
Cash Transfer (Batayang Aklat)
-Patakaran sa IV. 2012. pp.
3.
Wastong 256264.
Pagbabayad ng * Ekonomiks Mga
Buwis Konsepto at
(VAT EVAT/ RVAT) Aplikasyon
4. Mga Epekto ng (Manwal ng Guro)
Patakarang IV. 2012. pp. 9394.
Piskal sa Katatagan ng 16. Nasusuri ang badyet at ang 1. EASE I Modyul 22
Pambansang Ekonomiya kalakaran ng paggasta ng 2. * Ekonomiks
pamahalaan (Batayang Aklat) IV.
2000. pp. 206208.
AP9MAK- * Ekonomiks Mga
3.
IIIg-15 Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
265270.
17. Nakababalikat ng 1. EASE IV Modyul 18
pananagutan bilang 2. * Ekonomiks Mga
mamamayan sa wastong Konsepto at
AP9MAK-
pagbabayad ng buwis Aplikasyon
IIIg-16
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
258260.
18. Naiuuugnay ang mga epekto * Ekonomiks Mga
ng patakarang piskal sa Konsepto at
AP9MAK-
katatagan ng pambansang Aplikasyon (Batayang
IIIh-17
ekonomiya Aklat) IV. 2012. pp.
255-256.

F.Patakarang Pananalapi 19. Naipaliliwanag ang layunin ng 1. EASE IV Modyul 14
(Monetary Policy) patakarang pananalapi: 2. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
1. Layunin ng Patakarang IV. 2000. pp. 208
Pananalapi 3.
* Ekonomiks Mga
2. Kahalagahan ng Pag- Konsepto at
iimpok at Pamumuhunan AP9MAK- Aplikasyon
bilang isang salik sa IIIh-18 (Batayang Aklat) IV.
Ekonomiya 2012. pp. 272274.
3. Mga Bumubuo sa Sektor ng 4. * Ekonomiks Mga
Pananalapi Konsepto at
4. Ang Papel na Ginagampan Aplikasyon
ng Bawat Sektor ng
(Manwal ng Guro)
Pananalapi
IV. 2012. pp. 9798.
5. Mga Paraan at Patakaran
ng Bangko Sentral ng 20. Naipahahayag ang 1. OHSP Modyul 14
Pilipinas (BSP) upang kahalagahan ng pag-iimpok 2. * Ekonomiks Mga
mapatatag ang halaga ng at pamumuhunan bilang AP9MAK- Konsepto at
salapi isang salik ng ekonomiya IIIi-19 Aplikasyon
- Money Laundering (Batayang Aklat) IV.
- Easy and Tight 2012. pp. 274284.
Monetary Policy 21. Natataya ang bumubuo ng 1. EASE IV Modyul 14
sektor ng pananalapi 2. * Ekonomiks
2000. pp. 208212.
* Ekonomiks Mga
3.
Konsepto at
Aplikasyon
AP9MAK- 2012. pp. 286294;
IIIi-20 303-308.

4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 9798,
100-111.
22. Nasusuri ang mga patakarang 1. EASE IV Modyul 17
pang-ekonomiya 2. * Ekonomiks Mga
na nakakatulong sa AP9MSP- Konsepto at
patakarang panlabas ng bansa IVj-21 Aplikasyon (Manwal
sa buhay ng ng Guro) IV. 2012.
nakararaming Pilipino pp. 99.
23. Natitimbang ang epekto ng 1. EASE IV Modyul 17
mga patakaran 2. * Ekonomiks Mga
pangekonomiya na AP9MSP- Konsepto at
nakakatulong sa patakarang IVj-22 Aplikasyon
panlabas ng bansa sa buhay (Manwal ng Guro)
ng nakararaming Pilipino IV. 2012. pp. 9798.
IKAAPAT NA MARKAHAN - Mga Sektor Pang-Ekonomiya at Mga Patakarang Pang-Ekonomiya Nito
A. Konsepto at Palatandaan Ang mga mag-aaral ay may Ang mga mag-aaral ay 1. Nakapagbibigay ng sariling 1. EASE IV Modyul 16
ng Pambansang pag-unawa aktibong nakikibahagi pakahulugan sa pambansang 2. * Ekonomiks
Kaunlaran sa mga sektor ng sa maayos na kaunlaran (Batayang Aklat) IV.
AP9MSP-
1. 2. Pambansang Kaunluran ekonomiya at mga pagpapatupad at 2000. pp. 312315.
IVa-1
Mga palatandaan ng patakarang pagpapabuti ng mga
3. pangekonomiya nito sa sektor ng ekonomiya at
Pambansang kaunlaran
harap ng mga hamon at mga patakarang
Iba’t ibang gampanin ng
pwersa tungo sa pangekonomiya nito 2. Nasisiyasat ang mga 1. EASE IV Modyul 16
mamamayang Pilipino pambansang tungo sa pambansang palatandaan ng AP9MSP- 2. * Ekonomiks
4. upang makatulong sa pagsulong at pag-unlad pagsulong at pag-unlad pambansang kaunlaran IVa-2 (Batayang Aklat) IV.
pambansang kaunlaran
2000. pp. 316318.

Sama-sama Pagkilos para sa 3. Natutukoy ang iba’t ibang 1. EASE IV Modyul 16
Pambansang Kaunlaran gampanin ngmamamayang 2. * Sibika at
Pilipino upang makatulong sa AP9MSP- Kultura/Heograpiy
pambansang kaunlaran IVb-3 a, Kasaysayan at
Sibika Teaching
Guide on Financial
Literacy. pp.
241244.
1. EASE IV Modyul 18
4. Napahahalagahan ang sama- 2. * Sibika at
samang pagkilos ng Kultura/Heograpiy
mamamayang Pilipino para AP9MSP- a, Kasaysayan at
sa pambansang kaunlaran IVb-4 Sibika Teaching
Guide on Financial
Literacy. pp.
241244.
5. Nakapagsasagawa ng isang 1. EASE IV Modyul 18
pagpaplano kung paano AP9MSP- 2. * Ekonomiks
makapag-ambag bilang IVc-5 (Batayang Aklat)
mamamayan sa pag-unlad IV. 2000. pp.
ng bansa 320322.

B. Sektor ng Agrikultura 2. * Ekonomiks
1. Ang bahaging 6. Nasusuri ang bahaging (Batayang Aklat)
ginagampanan ng ginagampanan ng IV. 2000. pp.
agrikultura, pangingisda at agrikultura, pangingisda, at 224227.
paggugubat sa ekonomiya 3. * Ekonomiks Mga
paggugubat sa ekonomiya
at sa bansa Konsepto at
at sa bansa
2. Mga dahilan at epekto ng Aplikasyon
suliranin ng sektor ng AP9MSP- (Batayang Aklat)
agrikultura, pangingisda,at
IVc-6 IV. 2012. pp.
paggugubat sa bawat 320323, 334-336,
Pilipino 4. 341-342.
3. Mga patakarang pang * Ekonomiks Mga
Ekonomiya nakatutulong sa Konsepto at
sektor ng agrikultura
Aplikasyon
(industriya ng
(Manwal ng Guro)
agrikultura,pangingisda,at
IV. 2012. pp.
paggugubat)
113115, 117.
Halimbawa:
- Comprehensive Agrarian AP9MSP-
7. Nasusuri ang mga dahilan at 2. * Ekonomiks
Reform Law IVd-7
epekto ng suliranin ng (Batayang Aklat)
- Policy on Importation of sektor ng agrikultura, 3. IV. 2000. pp.
Rice pangingisda, at paggugubat 228229.
- Policy on Drug Prevention sa bawat Pilipino * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
323328, 336-340,
342.

4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 115
and 118.
8. Nabibigyang-halaga ang mga 1. EASE IV Modyul 12
patakarang pangekonomiya 2. * Ekonomiks
nakatutulong sa sektor ng (Batayang Akla)
agrikultura (industriya ng IV. 2000. pp.
agrikultura, pangingisda, at 229239.
3. * Ekonomiks Mga
paggugubat)
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
AP9MSP- IV. 2012. pp.
IVd-8 328332, 340-344.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 113,
118-119.
C. Sektor ng Industriya 9. Nasusuri ang bahaging 1. EASE IV Modyul 12
1. Bahaging ginampanan ng ng ginagampanan ng sektor ng 2. * Ekonomiks
AP9MSP-
sektor ng industriya, tulad industriya, tulad ng (Batayang Aklat)
IVe-9
ng pagmimina, tungo sa pagmimina, tungo sa isang IV. 2000. pp.
isang masiglang masiglang ekonomiya 242246.

ekonomiya 3. * Ekonomiks Mga
2. Ang pagkakaugnay ng Konsepto at
sektor agrikultural at Aplikasyon
industriya tungo sa (Batayang Aklat)
pagunlad ng kabuhayan IV. 2012. pp.
3. Mga patakarang pang- 346354.
4.
ekonomiya nakatutulong * Ekonomiks Mga
sa sektor industriya Konsepto at
- Filipino First Policy Aplikasyon
- Oil Deregulation Law (Manwal ng Guro)
- Policy on Microfinancing IV. 2012. pp.
- Policy on Online 121124.
Businesses 10. Nasusuri ang pagkakaugnay 1. EASE IV Modyul 12
ng sektor agrikultural at 2. * Ekonomiks
industriya tungo sa pagunlad (Batayang Aklat)
ng kabuhayan IV. 2000. pp. 251-
260
3.
* Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
AP9MSPIVe- IV. 2012. pp.
10 356358
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp.
125128.

11. Nabibigyang-halaga ang 1. EASE IV Modyul 12
mga patakarang 2. * Ekonomiks Mga
pangekonomiyang Konsepto at
AP9MSPIVe-
nakatutulong sa sektor ng Aplikasyon
11
industriya (Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.
359362.
12. Nasusuri ang bahaging 1. * Ekonomiks
D. Sektor ng Paglilingkod ginagampanan ng sektor ng (Batayang Aklat) IV.
paglilingkod 2000. pp. 262264.
1. Ang bahaging 2. * Ekonomiks Mga
ginagampanan Konsepto at
ng sektor ng paglilingkod Aplikasyon
sa pambansang AP9MSP- (Batayang Aklat) IV.
ekonomiya IVf-12 2012. pp. 378383.
2. Mga patakarang pang- 3. * Ekonomiks Mga
ekonomiya na nakakatulong Konsepto at
sa sektor ng paglilingkod Aplikasyon
3. Batas na Nagbibigay (Manwal ng Guro)
Proteksyon at IV. 2012. pp.
Nangangalaga sa mga 132136.
Karapatan ng Mangggawa
13. Napapahalagahan ang mga * Ekonomiks Mga
- Contractualization and Labor
patakarang pang-ekonomiya Konsepto at
Outsourcing AP9MSP-
na nakakatulong sa sektor Aplikasyon (Batayang
- Salary Standardization Law IVf-13
ng paglilingkod Aklat) IV. 2012. pp.
384-386.

1. * Ekonomiks
14. Nakapagbibigay ng sariling AP9MSPIVg- (Batayang
pakahulugan sa konsepto ng 14 Aklat)IV. 2000. pp.
impormal na sektor 216-217.
2. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
Batayang Aklat sa
Araling Panlipunan
Ikaapat na Taon.
2012. pp. 388-391.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon IV
Manwal ng Guro.
2012. pp. 138.
15. Nasusuri ang mga dahilan ng 1. * Ekonomiks
E. Impormal na Sektor pagkakaroon ng impormal na (Batayang Aklat) IV.
sector 2000. pp. 217219.
1. Mga Dahilan at Anyo ng AP9MSPIVg- * Ekonomiks Mga
2. Konsepto at
Impormal na Sektor ng 15
Ekonomiya Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 138.

2. Mga epekto ng impormal 1. * Ekonomiks
na sektor ng ekonomiya 3. 16. Natataya ang mga epekto ng (Batayang Aklat) IV.
Mga Patakang Pang- impormal na sector ng 2000. pp. 219221.
ekonomiya na may ekonomiya * Ekonomiks Mga
kaugnayan 2. Konsepto at
sa Impormal na Sektor Aplikasyon
- Counterfeiting 2012. pp. 392395.
- Black Market AP9MSPIVh-
16
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp.
138140.
17. Napapahalagahan ang mga * Ekonomiks Mga
patakarang pang-ekonomiya Konsepto at
AP9MSPIVh-
na nakakatulong sa sektor Aplikasyon
17
ng paglilingkod (Batayang Aklat) IV.
2012. pp. 386-387.
F. Kalakalang Panlabas 18. Natataya ang kalakaran ng 1. EASE II Modyul 21 2.
1. Ang Kalakaran sa kalakalang panlabas ng * Ekonomiks
bansa AP9MSP-
Kalakalang Panlabas ng (Batayang Aklat)
IVi-18
Pilipinas IV. 2000. pp.
2. Ang ugnayan ng Pilipinas 280292

para sa kalakalang 3. * Ekonomiks Mga
panlabas nito sa mga Konsepto at
samahan ng tulad ng Aplikasyon
World Trade Organization (Batayang Aklat)
at Asia Pacific Economic
IV. 2012. pp. 400-
Cooperation tungo sa
409
patas na kapakinabangan
4. * Ekonomiks Mga
ng mga mamamayan ng
daigdig Konsepto at
3. Mga Kontribusyon ng Aplikasyon
Kalakalang Panlabas sa (Manwal ng Guro)
Pag-unlad ng Ekonomiya IV. 2012. pp.
ng Pilipinas 142143.
4. Mga patakaran pang- 19. Nasusuri ang ugnayan ng 1. EASE II Modyul 21
ekonomiya na Pilipinas para sa kalakalang 2. * Ekonomiks Mga
nakakatulong sa panlabas nito sa mga Konsepto at
patakarang panlabas ng samahan tulad ng Aplikasyon
bansa sa buhay ng World Trade Organization at (Batayang Aklat) IV.
nakararaming Pilipino Asia-Pacific Economic AP9MSP-
2012. pp. 408-409.
-Policy on ASEAN Cooperation tungo sa patas IVi-19
3. * Ekonomiks Mga
Economic Community na kapakinabangan ng mga Konsepto at
2015 mamamayan ng daigdig Aplikasyon (Manwal
-Policy on Trade ng Guro) IV. 2012.
Liberalization pp. 151-153.
20. Napahahalagahan ang 1. EASE IV Modyul 17
kontribusyon ng kalakalang 2. * Ekonomiks Mga
panlabas sa pag-unlad Konsepto at
ekonomiya ng bansa Aplikasyon
AP9MSP-
IVi-20
2012. pp. 408-409.
3. * Ekonomiks
2000. pp. 303-305.

21. Nasusuri ang mga 1. EASE IV Modyul 17
patakarang pang-ekonomiya na AP9MSP- 2. * Ekonomiks Mga
nakakatulong sa patakarang IVj-21 Konsepto at
panlabas ng Aplikasyon
bansa sa buhay ng (Batayang Aklat) IV.
nakararaming Pilipino 2012. pp. 407-409.
22. natitimbang ang epekto ng

mga patakaran AP9MSP- 1. EASE IV Modyul 17
pangekonomiya na IVj-22 2. * Ekonomiks
nakakatulong sa patakarang (Batayang Aklat) IV.
panlabas ng bansa sa buhay 2000. pp. 292-294.
ng nakararaming Pilipino
BAITANG 10
MGA KONTEMPORARYONGISYU
Pamantayang Pangnilalaman : Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga isyu at hamong pangkapaligiran, pang-ekonomiya, pampulitika, karapatang pantao,
pang-edukasyon, at pananagutang pansibiko na kinahaharap ng mga bansa sa kasalukuyan, gamit ang mga kasanayan sa pagsisiyasat,
pagsusuri ng datos at iba’t ibang sanggunian, pananaliksik, mapanuring pag-iisip,mabisang komunikasyon, pagiging makatarungan, at
matalinong pagpapasya.
UNANG MARKAH AN - Mga Isyung Pangk apaligiran at Pang-ekonomiya
Ang mga mag-aaral ay may Ang mga mag-aaral ay: Ang mga mag-aaral ay:
A. Kahalagahan ng Pag-aaral ng pag-unawa:
mga Kontemporaryong Isyu AP10IPE-Ia-1
sa sanhi at implikasyon ng nakabubuo ng programang 1. Naipaliliwanag ang konsepto ng
mga lokal at pandaigdigang Konteporaryong Isyu

isyung pang-ekonomiya tungo pangkabuhayan 2. Nasusuri ang kahalagahan ng
sa pagkamit ng pambansang (livelihood project) batay pagiging mulat sa mga
AP10IPE-Ia-2
kaunlaran sa mga pinagkukunang kontemporaryong isyu sa
yaman na matatagpuan sa lipunan at daigdig
B. Mga Suliraning pamayanan upang 3. Naipaliliwanag ang iba’t ibang uri 1. Paghahanda sa
Pangkapaligiran makatulong sa paglutas sa ng kalamidad na nararanasan Kalamidad
1. Disaster Risk Mitigation mga suliraning sa komunidad at sa bansa AP10IPE-Ib-3 (Philippines
2. Climate Change pangkabuhayan na Non-Formal
(Aspektong Politikal, kinakaharap ng mga Education
Pang-ekonomiya, at mamamayan Projects).
Panlipunan) 2001. pp. 42-
3. Mga Suliraning 47
Pangkapaligiran sa BALS Video –
Sariling Pamayanan Preparing For
2. Calamities
Halimbawa: 4. Naiuugnay ang gawain at
waste management, desisyon ng tao sa
mining, quarrying, AP10IPE-Ib-4
pagkakaroon ng mga
kalamidad

deforestation, at 1. Bagyo at
flashflood 4. Natutukoy ang mga paghahanda na nararapat Lindol: Paano
gawin sa harap ng mga kalamidad Paghahandaan
AP10IPE-Ib-5 ? (Philippines
Non-Formal
Education
Projects).
2. 1998. pp. 5-40
Preparing for
Calamities
(Philippines
Non-Formal
Education
Projects).
2001. pp. 4-43
3. Paghahanda sa
Kalamidad
(Philippines
Non-Formal
Education
Projects).
2001. pp. 4-43
4. Handa ka na
ba sa
Kalamidad?
(Philippines
Non-Formal
Education
Projects).
2001. pp. 4-43
5. BALS Video –
Preparing For

Calamities
5. Natutukoy ang mga ahensiya ng

pamahalaan na
responsable sa kaligtasan ng AP10IPE-Ic-6
mamamayan sa panahon ng
kalamidad
6. Napahahalagahan ang
pagkakaroon ng disiplina at
kooperasyon sa pagitan ng mga AP10IPE-Ic-7
mamamayan at pamahalaan sa
panahon ng kalamidad
7. Naipaliliwanag ang aspektong
politikal, pang-ekonomiya, at AP10IPE-Ic-8
panlipunan ng Climate Change
8. Natatalakay ang iba’t ibang
programa, polisiya, at
patakaran ng pamahalaan at ng AP10IPE-Id-9
mga pandaidigang samahan
tungkol sa Climate Change
9. Natataya ang epekto ng Climate
Change sa kapaligiran, lipunan, AP10IPE-Id10
at kabuhayan ng tao sa bansa at
sa daigdig
10. Natutukoy ang mga suliraning
pangkapaligiran na AP10IPE-Ie11
nararanasan sa sariling
pamayanan
AP10IPE-Ie-

11. Natatalakay ang mga hakbang
ng pamahalaan sa pagharap sa 12
mga sulliraning pangkapaligiran
sa sariling pamayanan
12. Nakagagawa ng case study

tungkol sa sanhi at epekto ng AP10IPE-If13
mga suliraning pangkapaligiran
na
nararanasan sa sariling
pamayanan
C. Mga Isyung Pang-Ekonomiya 13. Naipaliliwanag ang mga dahilan Krisis sa
ng pagkakaroon ng Ekonomiya
1. Unemployment unemployment (Philippines
2. Globalisasyon AP10IPE-If14 NonFormal Education
3. Sustainable Projects). 1998.
Development pp. 1-19
* Ekonomiks,
14. Natataya ang implikasyon ng Batayang Aklat IV,
unemployment sa pamumuhay AP10IPE-Ig15 2000. pp. 132-133
at sa pag-unlad ng ekonomiya
ng bansa
15. Nakabubuo ng mga mungkahi
upang malutas ang sulliranin ng AP10IPE-Ig16
unemployment

16. Naipaliliwanag ang konsepto ng 1. * Ekonomiks:
globalisasyon Mga Konsepto at
Aplikasyon,
Batayang Aklat
IV. 2012. pp.
AP10IPE-Ig17 420-421
2. * Kasaysayan ng
Daigdig,
Batayang Aklat
III. 2012. pp.
398-399
17. Naipaliliwanag ang * Ekonomiks: Mga
pangkasaysayan, pampulitikal, Konsepto at
pang-ekonomiya, at AP10IPE-Ih18 Aplikasyon,
sosyokultural na pinagmulan ng Batayang Aklat IV.
globalisasyon 2012. pp. 421-430
18. Nasusuri ang mga pangunahing 1. * Kasaysayan ng
institusyon na may bahaging Daigdig,
ginagampanan sa globalisasyon Batayang Aklat
(pamahalaan, paaralan, mass III. 2012. pp.
media, multinational na 399-400
AP10IPE-Ih19
korporasyon, NGO at mga 2. * Pilipinas: Isang
Sulyap at
internasyonal na organisasyon)
Pagyakap I.
2006. pp.
306307
Open high school
19. Naipaliliwanag ang konsepto ng AP10IPE-Ih20 Modyul 16
sustainable development
20. Natatalakay ang kasaysayan ng AP10IPP-Ii21 Open high school
pagkabuo ng konsepto ng Modyul 16
sustainable development

21. Naipaliliwanag ang kaugnayan
ng mga gawain at desisyon ng AP10IPE-Ii22
tao sa pagbabagong
pangkapaligiran
22. Nasusuri ang mga kasalukuyang Open high school
hamon sa pagtamo ng Modyul 16
sustainable development (hal.:
AP10IPE-Ii23
consumerism, energy
sustainability, poverty, at health
inequalities)
23. Napaghahambing ang iba’t ibang Open high school
istratehiya at polisiya na may Modyul 16
AP10IPE-Ij24
kaugnayan sa pagtamo ng
sustaibale development na
ipinatutupad sa loob at labas
ng bansa
24. Nakasusulat ng isang case Open high school
study na nakatuon sa pagtamo Modyul 16
ng sustainable development ng AP10IPE-Ij25
kinabibilangang pamayanan
IKALAWANG M ARKAHAN - Mga Isyung Politikal at Pangkapayapaan
C. Mga Isyung Politikal Ang mga mag-aaral ay may Ang mga mag-aaral ay: Ang mga mag-aaral ay: * Ekonomiks:
1. 2. Migration (Migrasyon) pag-unawa: Mga Konsepto at
Territorial and border nakapagpapanukala ng Aplikasyon,
3. conflicts AP10IPP-IIa1
sa sanhi at epekto ng mga mga paraan na 1. Natutukoy ang mga dahilan ng Batayang Aklat
4. Political dynasties isyung pampulitikal sa nagpapakita ng aktibong migrasyon sa loob at labas ng IV. 2012. pp. 412
Graft and corruption pagpapanatili ng katatagan ng bansa

pamahalaan at maayos na pakikilahok sa mga isyung 2. Naipaliliwanag ang epekto ng * Ekonomiks:
ugnayan ng mga bansa sa pampulitikal na migrasyon sa aspektong AP10IPP-Iib- Mga Konsepto at
daigdig nararanasan sa panlipunan, pampulitika, at -2 Aplikasyon,
pamayanan at sa bansa pangkabuhayan Batayang Aklat IV.
2012. pp. 412-417
12. Natatalakay ang mga dahilan
ng mga suliraning teritoryal at AP10IPP-IIb3
hangganan (territorial and
border conflicts)
13. Nasusuri ang epekto mga * Pilipinas:

suliraning teritoryal at Bansang
hangganan (territorial and Papaunlad,
border conflicts) sa aspektong AP10IPP-IIc4 Batayang Aklat 6.
panlipunan, pampulitika, 2000. pp. 68-69
pangkabuhayan, at
pangkapayapaan ng mga
mamayan
14. Naipaliliwanag ang konsepto ng AP10IPP-IIc5
political dynasties
15. Nasusuri ang sanhi at epekto ng
political dynasties sa AP10IPP-IId6
pagpapanatili ng malinis at
matatag na pamahalaan
16. Naipaliliwanag ang konsepto, uri AP10IPP-Iid7

at pamamaraan ng graft and
corruption

17. Natataya ang epekto ng graft * Pilipinas: Isang
and corruption sa pagtitiwala at Sulyap at Pagyakap
AP10IPP-IIe8 I.
partisipasyon ng mga mamayan
sa mga programa ng 2006. pp. 256258
pamahalaan
18. Nasusuri ang kaugnayan ng graft
and corruption sa aspektong AP10IPP-IIe9
pangkabuhayan at panlipunan
19. Nakapagmumungkahi ng mga

AP10IPP-
paraan upang maiwasan ang
Iif-10
graft and corruption sa lipunan
IKATLONG M ARKAHAN - Mga Isyu sa Karapang Pantao at Gender
A. Mga Isyu sa Karapatang Ang mga mag-aaral ay may Ang mga mag-aaral ay: Ang mga mag-aaral ay: * Kasaysayan ng
Pantao pag-unawa: Daigdig, Batayang
nakapagpaplano ng 1. Nakapagpaplano ng symposium Aklat III. 2000. pp.
1. Anyo ng paglabag sa sa kahalagahan ng karapatang symposium na tumatalakay na tumatalakay sa kaugnayan ng 315-317
karapatang pantao pantao sa pagsusulong ng sa kaugnayan ng karapatang pantao at pagtugon AP10IKP-
2. Epekto ng paglabag sa pagkapantay-pantay at respeto karapatang pantao at sa responsibilidad bilang
IIIa-1
karapatang pantao sa tao bilang kasapi ng pagtugon sa mamamayan tungo sa
3. Mga halimbawa ng responsibilidad bilang pagpapanatili ng isang
pamayanan, bansa, at daidig
mamamayan tungo sa pamayanan at bansa na
paglabag sa karapatang
pagpapanatili ng isang kumikilala sa karapatang
pantao sa pamayanan,
pamayanan at bansa na pantao
bansa, at daigdig kumikilala sa karapatang 2. Nasusuri ang epekto ng paglabag * Kasaysayan ng
pantao sa karapatang pantao AP10IKP- Daigdig, Batayang
IIIa-2 Aklat III. 2000. pp.
320-321

3. Nasusuri ang mga halimbawa ng 1. * Asya: Noon,
paglabag sa karapatang pantao sa Ngayon at sa
pamayanan, bansa, at daigdig Hinaharap,
Batayang Aklat II.
2000. pp.
AP10IKPIIIb-3 299-301
2. * Kasaysayan ng
Daigdig,
Batayang Aklat
III. 2012. pp.
390-393
4. Nakapagmumungkahi ng ng mga * Kasaysayan ng
pamamaraan sa pangangalaga ng Daigdig,
karapatang pantao AP10IKPIIIb-4 Batayang Aklat III.
2000. pp.321-326
6. Nakapagmumungkahi ng mga * Kasaysayan ng
paran ng paglutas sa mga AP10IKP- Daigdig, Batayang
paglabag ng karapatang pantao IIIc-5 Aklat III. 2012. pp.
394-395
B. Mga Isyu na may Kaugnayan sa Ang mga mag-aaral ay may Ang mga mag-aaral ay: Ang mga mag-aaral ay:
Kasarian pag-unawa: 1. Nakabubuo ng dokyumentaryo na
(Gender) AP10IKP-
nagsusulong ng paggalang sa
1. Gender & Sexuality sa kahalagahan ng pagtanggap IIIc-6
nakabubuo ng karapatan ng mga mamamayan sa
2. Reproductive Health Law at paggalang sa iba’t ibang dokyumentaryo na pagpili ng kasarian at sekswalidad
3. Same-sex Marriage perspektibo na may kaugnayan nagsusulong ng paggalang
sa samu’t 2. Nasusuri ang iba’t ibang salik na AP10IKP-
4. Prostitusyon at sa karapatan
saring isyu sa gender nagiging dahilan ng pagkakaroon IIId-7
Pangaabuso ng mga mamamayan sa
ng diskriminasyon sa kasarian
pagpili ng
kasarian at sekswalidad 3. Natataya ang bahaging
AP10IKP-
ginagampanan ng
IIId-8
kasarian(gender roles) sa iba’t
bang larangan at institusyong

panlipunan (trabaho, edukasyon,
pamilya, pamahalaan, at
relihiyon)
4. Napaghahambing ang
AP10IKP-
katatayuan ng kababaihan,
IIIe-9
lesbians, gays, bisexuals, at
transgendern sa iba’t ibang
bansa at rehiyon
5. Naipapaliwanag ang
AP10IKPIIIg-
mahahalagang probisyon ng
10
Reproductive Health Law
6. Naipapahayag ang sariling
AP10IKPIIIh-
saloobin sa Reproductive Health
11
Law
7. Nasusuri ang epekto ng samesex
marriage sa mga bansang AP10IKP-IIIi12
pinahihintulutan ito
8. Naipapahayag ang pananaw sa
AP10IKPIIIh-
pagpapahintulot ng samesex
13
marriage sa bansa
9. Natatalakay ang dahilan ng AP10IKP-IIIi14
prostitusyon at pang-aabuso
10. Nasusuri ang epekto ng
prostitusyon at pang-aabuso sa AP10IKP-
buhay ng tao sa pamayanan at IIIj-15
bansa

11. Nakapagmumungkahi ng mga 1. Babae, Gumising
paraang tungo sa ikalulutas ang Ka!
suliranin ng prostitusyon at (Philippines
pang-aabuso sa sariling NonFormal
pamayanan at bansa AP10IKP-
Education
IIIj-16
Project). 1998.
pp. 25-26
2. * Asya:
Pagusbong ng
Kabihasnan.
2008. pp.
339340
IKAAPAT NA MARKAHAN - Mga Isyun g Pang-Edukasyon at Pan sibiko at Pagkamamamayan (Civics and Citizenship)
A. Ang mga mag-aaral ay may Ang mga mag-aaral ay 5. Nasusuri ang sistema ng * Asya: Pagusbong
pag-unawa: edukasyon sa bansa AP10ICC-IVa- ng Kabihasnan.
1. nakagagawa ng case study 1 2008. pp. 374375
2. sa kahalagahan ng edukasyon na tumatalakay sa mga
Mga Isyung Pangedukasyon tungo sa ikabubuti ng kalidad solusyon tungkol sa mga
6. Nasusuri ang mga programa ng
Access sa Edukasyon ng pamumuhay ng tao, suliraning kinakaharap ng
pamahalaan na nagsusulong ng AP10ICC-IVa-
Kalidad ng Edukasyon pagpapanatili ng kaayusang sistema ng edukasyon sa
pagkakapantay-pantay sa 1
panlipunan, at pag-unlad ng bansa
edukasyon
bansa
7. Nasusuri ang mga programa ng
pamahalaan na
nagsusulong ng AP10ICC-IVa-
pagkakapantay-pantay sa 2
edukasyon
8. Nasusuri ang kalidad ng edukasyon AP10ICC-

sa bansa IVb-3

9. Natatalakay ang mga suliraning AP10ICC-IVc-
kinakaharap ng sektor ng 4
edukasyon sa bansa
10. Nakapagmumungkahi ng mga

pamamaraan na
makakatulong sa pagpapataas AP10ICCIVd-5
ng kalidad ng edukasyon sa
pamayanan at bansa
B. Pansibiko at Ang mga mag-aaral ay may Ang mga mag-aaral ay 11. Matutukoy ang mga katangian
AP10ICC-IVe-
Pagkamamamayan pag-unawa: na dapat taglayin ng isang
6
(Civics and Citizenship) aktibong mamamayan na
1. Pakikilahok sa mga sa kahalagahan ng nakagagawa ng nakikilahok sa mga gawain at
gawaing pansibiko (Civic pagkamamayan at pakikilahok pananaliksik tungkol sa usaping pansibiko
Engagement) sa mga gawaing pansibiko kalagayan ng pakikilahok 12. Natatalakay ang iba’t ibang
2. Pakikilahok sa mga tungo sa pagkakaroon ng isang sa mga gawaing gawaing pansibiko sa
Gawaing Politikal pansibiko at pulitikal ng AP10ICC-IVf7
pamayanan at bansang pamayanan at bansa
(Political Socialization) maunlad, mapayapa, at may mga mamamayan sa
pagkakaisa kanilang sariling 13. Nasusuri ang epekto ng
pamayanan pakikilahok ng mamamayan sa AP10ICC-IVg-
mga gawaing pansibiko sa 8
kabuhayan, pulitika, at lipunan
14. Nasusuri ang epekto ng
pakikilahok ng mamamayan sa AP10ICCIVh-9
mga gawain at usapin
pampulitika
15. Naipapaliwanag ang kahalagahan

ng pagkakaroon ng
kooperasyon ng

mamamayan at pamahalaan sa AP10ICC-IVi10
paglutas sa mga suliraning
panlipunan
16. Naipapahayag ang saloobin

sa mahahalagang isyung AP10ICCIVj-11
pampulitika na kinakaharap ng
sariling pamayanan at bansa
Talasalitaan
Absolute advantage – ganap na kalamangan ng isang bansa sa isang produkto kapag mas mababa ang halaga ng produksiyon nito kaysa halaga ng produksiyon ng ibang
bansa
Absolute monarchy – Uri ng monarkiya na ang kapangyarihan ng hari ay hindi nalilimitahan ng sinuman
Acid Rain – polusyong dulot ng sulfur dioxide at nitrogen oxide na pumapailanlang sa himpapawid at sumasama sa water vapor at bumabagsak sa anyong ulan, hamog, o
niyebe
Acropolis – ang burol at pinakamataas na lugar sa gitna ng lungsod-estado ng Athens at iba pang lungsod-estado ng Greece
Agham panlipunan– isang sangay ng kaalaman na ang pinag-aaralan ay ang mga pag-uugali ng tao habang siya ay nakikipag-ugnayan sa kanyang kapwa at sa
kapaligiran
Agora – ang gitna ng lungsod-estado ng isang bukas na lugar kung saan maaring magtinda o magtipon-tipon ang mga tao sa Greece
Ahimsa– hango sa relihiyong Jainism na may kahulugan na mapayapang pamamaraan ng pakikibaka o ang hindi paggamit ng dahas

Allied Powers – mga bansang nagsanib-puwersa, kinabibilangan ng United States, Great Britain, at dating Soviet Union, upang labanan ang Axis Powers Allocative
role– tumutukoy sa masinop na paggamit ng mga pinagkukunang-yaman
Alokasyon–isang mekanismo ng pamamahagi ng mga pinagkukunang-yaman sa iba’t ibang gamit upang sagutin ang mga pangunahing katanungan ng isang lipunan sa
suliranin ng kakapusan
Alyansa – pagbubuo ng grupo o lupon ng mga makapangyarihang bansa sa Europe
Akulturasyon – prosesong pinagdaraanan isang lipunan sa pagtanggap ng elemento, katangian, o impluwensiya ng kultura ng iba pang lipunan
Apollo 11 – sasakyang panghimpapawid na mula sa United States, na siyang unang sasakyang nakarating sa buwan
Astrolabe – instrumento sa paglalayag na ginagamit upang malaman ang latitudo layo ng barko
Archipelago / Kapuluan – pangkat ng mga pulo

Armistice – kasunduan na pansamantalang pagtigil ng labanan o digmaan
Axis Powers – mga bansang nagsanib, kabilang ang Germany, Italy, at Japan, upang kalabanin ang Allies noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig
B
Batas ng Demand –batas sa ekonomiya na nagsasaad ng hindi direktang relasyon o ugnayan ang presyo sa quantity demanded.
Batas ng Supply – batas sa ekonomiya na nagsasaad na mayroong direktang relasyon o ugnayan ang presyo sa quantity supplied.
Bayaring nalilipat – bayarin ng pamahalaan sa sambahayan tulad ng pensiyon ng mga nagretiro, benepisyong pangkalusugan,at pangkalahatang kapakanan para sa mga
pamilyang mahihirap
Beleaguered forests – inabusong mga kagubatan
Biodiversity – ang pagkakaiba-iba at pagiging katangi-tangi ng lahat ng anyo ng buhay na bumubuo sa natural na kalikasan
Bourgeoise- mga mangangalakal at banker na bagaman may salapi ay hindi nabibilang sa mga lipi ng maharlika at kaparian
Brain drain – pagkaubos na mga propesyonal na may angkin kasanayan o talento dulot ng kanilang pangingibang-bayan upang maghanap ng mas magandang oportunidad
sa paghahanapbuhay
Bulkan – bundok na may butas sa pinakatuktok na nilalabasan ng maiinit na bato, lava, putik, lahar, at abo
Bulubundukin – hanay ng mga bundok na magkakadikit
Bundok – mataas na anyong lupa na nagtataglay ng mga bato at lupa

C Calligraphy
– Sistema ng pagsulat ng mga Tsino
Caste – pagkakahati-hati ng tao sa lipunang Hindu.
Ceteris Paribus – other things being equal; ang hinuha na walang pagbabago maliban sa salik na pinag-aaralan. Sa paggamit ng ceteris paribus, nagagawang simple ang
pagpapaliwanag sa mga ugnayan na nais suriin.
Climate Change – ito ay ang pagbabago sa klima ng mundo; kinapapalooban ito ng pagbabago sa temparatura, wind pattern, pagbuhos ng ulan, lalo na ang pagbabago sa
temperature ng mundo bunga ng pagtaas ng mga partikular na gas lalo ng carbon dioxide.
Cold War – labanan ng ideolohiya, na hindi ginagamitan ng dahas
Command economy– ang ekonomiya ay nasa ilalim ng komprehensibong kontrol at regulasyon ng pamahalaan
Comparative advantage – ang espesyalisasyon at kalakalan ay makakabuti sa mga bansa kahit na may mga bansang hindi episyente sa paggawa nito
Coniferous – tumutukoy sa mga punong cone bearing
Confucianism – Isang pilosopiya na nakatuon sa pagpapabuti ng ugali sa pamamagitan ng pagtataguyod sa mga virtue ng kagandahang loob, tamang pag-uugali, at
pagkamagalang
Cooperative – kooperatiba; isang samahan na nabuo at pinatatakbo para sa benepisyo ng mga kasapi
Core– pinakamalalim na bahagi ng daigdig; binubuo ng inner core at outer core; halos 1380 milya ang kapal ng outer core
Cost and Benefit Analysis–ang pag-aanalisa ng gastos at pakinabang na makukuha mula sa gagawing pagpapasya
Cross elasticity– ang pagsukat kung papaano tumutugon ang quantity demand ng produkto X sa pagbabago ng presyo ng produkto Y
Crust– pinakaibabaw na bahagi ng daigdig; matigas at mabatong bahagi ng planeta
Cuneiform – unang nabuong sistema ng pagsusulat. Isa itong uri ng pictograph na naglalarawan ng mga bagay na ginagamitan nang may 600 pananda sa pagbubuo ng
mga salita o ideya. Sistema ng pagsulat na imbensiyon ng mga Sumerian.
D
Death March - isang uri ng pagpaparusang ipinataw ng mga Hapon sa Pilipinas laban sa mga sumukong sundalong Pilipino at Amerikano sa Bataan Deforestation
– pagkaubos at pagkawala ng mga punongkahoy sa mga gubat
Demand– tumutukoy sa parehong kakayahan at kagustuhanng isang taong bumili ng isang produkto at serbisyo

Demand curve– kurba na nagpapakita ng magkasalungat na relasyon sa pagitan ng presyo at quantity demanded
Demand function – matematikong paglalarawan sa ugnayan ng presyo at quantity demanded
Demand schedule – talaan na nagpapakita ng dami ng demand sa iba’t ibang presyo
Demokrasya – uri ng pamahalaang ang kapangyarihan ay nasa kamay ng mga mamamayan upang pumili ng kanilang kinatawan sa pamahalaan
Desertification – ang pagkasira ng lupain sa mga rehiyong bahagyang tuyo o lubhang tuyo
Dinastiya – pamumuno ng isang angkan sa isang imperyo o kaharian sa loob ng mahabang panahon
Disaster risk mitigation– isang sistematikong paraang ng pagtukoy, pagtataya, at pagbabawas ng panganib ng trahedya o kalamidad
Disincentives– ang pagbabayad ng multa o kawalan (losses) na matatamo sa hindi episyenteng pagpapasya
Diskriminasyon – ang hindi pantay na pagtingin sa karapatan, lahi, kulay, o kultura ng isang tao
Disyerto – rehiyong may malawak na tuyong lupa at buhangin
Diverse habitat – Iba-ibang panahanan o tirahan
Divine origin –paniniwala ng mga Hapones sa kabanalan at buhay na simbolo ng panginoon sa kanilang mga hari
Demography – pag-aaral sa antas ng populasyon na nakatuon sa kapanganakan, pag-aasawa, kamatayan, at mga sakit
Downsizing –pagbabawas ng manggagawa ng bahay kalakal sa panahon ng bust perid upang makatipid sa gastusin ng produksyon
E
Ecological balance – balanseng ugnayan sa pagitan ng mga bagay na may buhay at ang kanilang kapaligiran
Ecosystem – masalimuot na sistema ng interaksiyon sa pagitan ng mga bagay na may buhay at ng mga bagay na walang buhay sa pisikal na kapaligiran
Eco-tourism – gawaing pang-turismo gamit ang kalikasan
Ekonomiks– pag-aaral ng pakikipagsapalaran ng tao sa kapaligirang kanyang ginagalawan. Ito ay nauukol sa pagpapasyang ginagawa ng tao at ng lipunan kung paano
gamitin at ipamahagi ang limitadong pinagkukunang-yaman upang matugunan ang kanyang walang hanggang pangangailangan at kagustuhan.
Ekwilibriyo– isang sitwasyon na nagkakasundo ang mga mamimili (sa panig ng demand) at nagbibili (sa panig ng supply)
Enlightenment– kilusang intelektwal na naglalayong gamitin ang agham sa pagsagot sa mga suliraning ekonomikal, pulitikal, at maging kultural
Entreprenyur – indibidwal na nagsasaayos, nangangasiwa, at nakikipagsapalaran sa isang negosyo
Equator – itinatakda bilang zero degree latitude at humahati sa globo sa hilaga at timog na hemisphere o hemispero

Etnisidad – mistulang kamag-anakan;kapag kinikilala ng isang grupong tao ang mga sarili at ang isa’t isa bilang kasapi ng isang grupong etnolingguwistiko
Etnolingguwistiko – tumutukoy sa pagkakapareho at pagkakaiba ng mga tao sa isang bansa ayon sa kultura, wika, at etnisidad
Exploitation – pananamantala sa iba para sa sariling kapakanan
Export – pagluluwas ng mga produkto palabas ng isang bansa patungo sa iba’t ibang panig ng mundo
F
Fascism– ideolohiyang ipinalaganap ni Benito Mussolini, na tumututol sa anumang uri ng oposisyon sa pamahalaan
Fief- lupang ipinagkakaloob ng lord sa vassal
Footbinding – Sinaunang tradisyon sa China na kung saan sadyang binabali apagbabali ng arko ng paa upang hindi ito lumaki nang normal, tinatawag ang ganitong klase
ng mga paa na lotus feet o lily feet.

French Revolution- Rebolusyong pinasimulan ng mga Pranses na naglalayong magkaroon ng pagkakapantay-pantay, pagkakaisa, at kalayaan
G
Genocide – malawakang pagpatay na ginawa noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig lalo na laban sa mga Hudyo
Geocentrism- paniniwala noong panahong Medieval na ang Daigdig (Earth) ay ang sentro ng solar system
Glasnost - Isang salitang Ruso na nangangaghulugan ng openness o pagiging bukas kung saan ,may malayang napag-usapan ang mga suliranin ng bansa sa pamamagitan
ng malayang pamamahayag
Global climate change – pagbabago ng pandaigdigan o rehiyonal na klima na maaaring dulot ng likas na pagbabago sa daigdig o ng mga
gawain ng tao
Globalisasyon– ang kaparaanan kung paano nagiging global o pangbuong mundo ang mga lokal o pampook o kaya pambansang mga gawi o paraan sa aspeto ng
ekonomiya at kalakalan, teknolohiya, politika, at kalinangan o kultura
Gross Domestic Product –sumusukat sa kabuuang pampamilihang halaga ng lahat ng tapos na produkto at serbisyo na ginawa sa isang takdang panahon sa loob ng isang
bansa
Gross National Product (Gross National Income) – kabuuang pampamilihang halaga ng mga produkto at serbisyo na nagawa ng mga mamamayan ng isang bansa
Guild- samahan ng mga taong nagtatrabaho sa magkatulad na hanapbuhay

H Habitat
– tirahan ng mga hayop at iba pang mga bagay
Hanging amihan – hilagang-silangang monsoon; umiihip nang salungat sa unang hangin mula Oktubre hanggang Abril mula sa Siberia patungong karagatan
Hanging habagat – timog-kanlurang monsoon; umiihip mula Mayo hanggang Setyembre na may dalang napakalakas na ulan mula sa karagatan
Heliocentrism– paniniwala na ang araw ang sentro ng solar system
Hellenes– tawag ng mga Greek sa kanilang sarili na hango sa salitang Hellas, isang lugar sa hilagang-kanluran ng Greece
Heograpiya – nauukol sa pag-aaral ng mundo at mga taong naninirahan dito, na sumasakop din sa pag-aaral sa katangiang pisikal nito, iba’t ibang anyong lupa, at anyong
tubig, klima, at likas na yaman ng isang pook
Heograpiyang pantao – sangay ng heograpiya na tumutukoy sa pag-aaral ng wika, relihiyon, lahi, at pangkat-etniko sa iba’t ibang bahagi ng daigdig
Hinterlands– malayong lugar, malayo sa mga urbanisadong lugar ngunit apektado ng mga pangyayari sa teritoryong sakop ng lungsod
Hinuha – kaisipang hindi direktang isinasaad; isang konklusyong hango sa impormasyon
Hominid – miyembro ng pamilya ng mga mammal na may kakayahang tumayo sa dalawang paa kabilang ang tao, gorilya, chimpanzee, at orangutan
Humanidades – Kabuuan ng mga kaalaman tungkol sa mga sining na biswal tulad ng musika, arkitektura, pintura, sayaw, dula, at panitikan. Sa pamamagitan ng mga
tekstong ito, naipahahayag ng sumulat ang kaniyang nadarama, adhikain, pangarap, pag-asa, o pangamba.
Humanismo –isang kilusang intelektuwal noong Renaissance na naniniwalang dapat pagtuunan ng pansin ang klasikal na sibilisasyon ng Greece at Rome.Humanista ang
taong tumatangkilik sa ideyang ito.
I
Incentives– maaaring pinansyal o parangal na maaring matamo mula sa pagpupunyagi sa araw-araw
Income elasticity - panukat kung gaano tumutugon ang quantity demand sa pagbabago ng kita
Income per capita – sinusukat ang kalagayang pangkabuhayan ng mga mamamayan ng isang bansa. Makukuha ito kung hahatiin ang Gross Domestic Product sa kabuuang
populasyon ng bansa.
Industriyalisasyon – pagbabagong pang-ekonomiya na unang naranasan sa England na gumamit ng mga makinarya kaya naman nagkaroon ng mabilisang produksyon
Imperyalismo – isangpatakarano paraan ng pamamahala na ang malalaki o makapangyarihang mga bansa ang naghahangad upang palawakin ang kanilang kapangyarihan
sa pamamagitan ng pagsakop o paglulunsad ng mga pagtaban o kontrol na pangkabuhayan at pampulitika sa ibang mga bansa

Impormal na sektor (Underground Economy) – sektor na nagtataglay ng malawak na katangian na binubuo ng mga yunit na nagsasagawa ng pagbuo ng produkto at
serbisyo na ang pangunahing mithiin ay makalikha ng empleyo at kita ang mga taong lumalahok dito. Ang mga gawain ng na yunit ay naisasakatuparan sa
pamamagitan ng mababang antas ng organisasyon na walang pagsunod sa itinatadhanang kapital, pamantayan, at paraan ng pagsasagawa nito sa napakaliit na
antas ng produksiyon. Ang mga katuwang sa pagsasagawa ng gawain ay kadalasang mga kamag-anak at malalapit na kaibigan na walang pormal na pagsunod sa
mga patakarang itinakda ng pamahalaan.
Import – pag-aangkat ng mga produkto mula sa ibang bansa patungo sa loob ng isang bansa
Isolationism –patakaran na ipinatutupad ng isang bansa na inihihiwalay o isinasara nito ang bansa mula sa impluwensiya at pakikipag-ugnayan sa mga dayuhan
K
Kabihasnan – pamumuhay na kinagawian at pinipino ng maraming pangkat
Kagustuhan - ang mga bagay na nakatutulong sa tao upang mapagaan ang kanyang buhay
Khanate – estadong nasa hurisdiksyon ng isang khan (pinunong lokal ng ilang bansa sa gitnang Asya)
Kalakalan – anumang transaksiyon sa pagitan ng dalawang tao o sa pagitan ng mga bansa na kabilang sa isang pamilihan
Kapaligirang pisikal – katangian ng daigdig na binubuo ng anyong lupa, klima, anyong tubig, wildlife, buhay-hayop, vegetation, at mineral Kapatagan
– malawak na lupang pantay o patag
Kapital – mga makinarya, kagamitan, o imprastraktura na ginagamit bilang salik ng produksiyon
Kanluranin – pangkalahatang tawag sa mamamayan ng Europe na nanakop ng lupain sa Asya noong ika-16 hanggang ika-19 na siglo. Ginagamit din ang salitang Europeo
bilang kasingkahulugan ng kanluranin.
Kapapahan– tungkulin, panahon ng panunungkulan, at kapangyarihang panrelihiyon ng Papa bilang pinuno ng simbahang Katoliko, gayundin sa kapangyarihang pampulitika
bilang pinuno ng Estado ng Vatican
Katipunan – isang rebolusyonaryong samahan. Tinatawag din itong KKK o Kataas-taasang Kagalang-galangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan. Isinusulong nito ang
ganap na kalayaan ng Pilipinas mula sa mga Español. Kung anuman ang ating mga nagawa noon ay siyang naghubog kung ano tayo ngayon.
Kartel – tumutukoy sa samahan ng oligopolista na sama-samang kumikilos upang itaas ang presyo ng mga produkto o serbisyo sa pamilihan

Kasunduan sa Versailles – kasunduang opisyal na nagwakas sa Unang Digmaang Pandaigdig, naganap noong Hunyo 28, 1919, sa pagitan ng Allies at Germany Kaunlaran–
ang pagbabago mula sa mababa tungo sa mataas na antas ng pamumuhay
Khyber Pass – landas na matatagpuan sa kabundukan ng Hindu Kush na sa loob ng libu-libong taon ito ay tinahak at ginamit ng mangangalakal at manlalakbay sa kasaysayan
papunta at palabas ng India
Kilusang Propaganda – samahang itinatag ng mga ilustrado sa Pilipinas noong ika-19 na siglo. Layunin nito na maisulong ang reporma sa bansa sa ilalim ng pamahalaang
kolonyal ng Spain.
Klima – ang karaniwang panahon o average weather na nararanasan ng isang lugar sa loob ng ilang buwan, ng isang taon, o mahaba-habang panahon na kinapapalooban
ng mga elemento tulad ng temperatura, ulan, at hangin
Kolonyalismo –ang tuwirang pananakop ng isang bayan sa iba pa upang mapagsamantalahan ang yaman nito o makuha rito angiba pang pangangailangan ng
mangongolonya
Komplementaryo – mga produktong magkasabay o magkasamang kinukonsumo
Komunismo - ideolohiyang nagsusulong ng pagkakapantay-pantay ng mga mamamayan sa lipunan Konsepto

– ideya o kaisipan
Konsyumer – mamimili; gumagamit ng mga produkto at serbisyo
Kontemporaryong isyu- Isyung may partikular na kahalagahan sa kasalukuyang panahon

Kontinente – pinakamalawak na masa ng lupa sa ibabaw ng daigdig
Kontra-repormasyon– kilusang pangrelihiyon ng Simbahang Katoliko na naglalayong panumbalikin ang tiwala ng mga sa Kristyanismo partikular sa Katolisismo
Kowtow – pagyuko ng mga Tsino sa kanilang Emperador nang tatlong beses na ang noo ay humahalik sa semento
Krusada– ekspedisyong militar na inilunsad ng mga Kristiyanong Europeo laban sa mga Turkong Muslim upang mabawi ang Jerusalem sa kamay ng mga ito
L
Laissez faire– kaisipang nagbibigay-diin sa malayang daloy ng ekonomiya, na hindi nararapat na pakialaman ng pamahalaan
Lambak – lupain patag na makikita sa pagitan ng mga bundok o sa gilid ng mga ilog
Latitude – mga distansyang angular na natutukoy sa hilaga o timog ng equator o ekwador

Lay investiture– isang seremonya kung saan binibigyan ng mga hari ang Obispo ng singsing at tauhan para sa kanyang opisina
Liberalisasyon – patakaran na nagbunsod sa paggiging malaya o pagbubukas ng kalakalan ng bansa sa pandaigdigang kalakalan
Life expectancy – inaasahang haba ng buhay
Liga ng mga Bansa (League of Nations) – itinatag ng 42 bansa noong Enero 10, 1920, na ang pangunahing layunin ay tapusin ang digmaan sa pamamagitan negosasyon
at diplomasya
Literacy rate o Antas ng kamuwangan– bahagdan ng tao sa isang partikular na bansa na may kakayahang bumasa at sumulat
Longitude – mga distansyang angular na natutukoy sa silangan at kanluran ng prime meridian
Lundayan – kinalalagyan o pinagmulan
Lupa – sa ekonomiks, tumutukoy ito sa salik ng produksiyon na yamang likas
M
Makroekonomiks– ang pag-aaral sa kabuuang galaw ng ekonomiya; pinag-aaralan dito ang interaksyon ng sambahayan, kumpanya, pamahalaan, at pandaigdigang
pamilihan.
Makroekonomikong ekilibriyo –kung ang kita sa panig ng sambahayan ay katumbas ng pagkonsumo o kaya sa panig ng bahay- kalakal, ang kita sa produksiyon ay
katumbas ng pagkonsumo
Mandate system – pagpapasailalim sa isang bansang naghahanda na maging isang malaya at nagsasariling bansa sa patnubay ngisang bansang Europeo
Manor– sentrong pangkabuhayan na pinamumunuan ng panginoong nakatira sa kastilyo
Mantle– binubuo ng makakapal at maiinit na tunaw na bato; halos 1800 milya ang kapal
Marginal thinking– pagsaalang-alang ng karagdagang benepisyo o pakinabang na matatamo sa bawat karagdagang gastusin
Market economy– ang mekanismo ng malayang pamilihan na ginagabayan ng isang sistema ng malayang pagtatakda ng halaga
Marxism – teoryang politikal at ekonomiko ni Karl Marx na nagsasaad na ang kilos ng tao ay bunga ng kapaligiran at uri ng kanyang kinabibilangan
Mein Kampf (My Struggle)– akda ni Hitler na pinagbatayan ng ideolohiyang Nazism, unang lumabas noong 1925
Merkantilismo –prinsipyong pang-ekonomiya na ang batayan ng kayamanan ng bansa ay ang dami ng ginto at pilak na mayroon ito
Mesoamerica– nangangahulugan ang katagang meso ng “gitna”; ang Mesoamerica ay rehiyon mula sa gitnang Mexico hanggang Gitnang America

Middle class – tumutukoy sa panggitnang uri ng tao sa lipunan. Sila ay nasa pagitan ng mga pinakamayayaman at mahihirap na grupo ng tao. Kadalasang batayan ng
pagiging middle class ay ang pagkakaroon ng kayamanan at kapangyarihan sa lipunan na kinabibilangan.
Migrasyon –ang pag-alis ng tao mula sa ibang bansa o lokalidad patungo sa iba
Mikroekonomiks – ay ang pag-aaral sa maliliit na yunit ng ekonomiya. Pinag-aaralan nito ang kilos, gawi at ang mga ginagawang pagpapasya ng sambahayan at kumpanya
Militarismo – pagpapalakas ng pwersang militar
Mine tailing– dumi o mga materyales na latak mula sa proseso ng pagmimina at pagsasala mula sa malalaking minahan
Mixed economy– isang sistema na kinapapalooban ng elemento ng market economy at command economy
Monarchy– uri ng pamahalaan ng pinamumunuan ng hari, reyna, at mga kauri nito
Monopolistikong kumpetisyon – uri ng pamilihan na maraming mamimili at bahay-kalakal subalit may kaunting kapangyarihan dahil sa ibinebentang produkto na similar
but not exactly identical
Monopolyo –isang istraktura ng pamilihan na may malakas na puwersang itinakda ang presyo at dami ng ibebenta nag-iisa lamang ang prodyuser na nagbebenta ng produkto
at serbisyo sa maraming mamimili
Monopsonyo– Isang istraktura ng pamilihan na maraming nais magkaloob ng produkto at serbisyo subalit iisa lamang ang. Ito ay may lubos na kapangyarihan na
kontrolin ang presyo.
Monsoon – mga hanging nagtataglay ng ulan

Multiculturalism– lipunan na binubuo ng iba’t ibang kultura
N Nagbibili–
ang nagbebenta ng mga produkto at serbisyo sa pamilihan
Napoleonic Wars– Digmaang pinangunahan ni Napoleon Bonaparte na naglalayong pag-isahin ang buong Europa
Nasyonalismo – kadalasan, tumutukoy ito sa masidhing pagmamahal sa bayan. Subalit maliban dito, ang nasyonalismo ay nangangahulugan din ng pagkakatanto ng isang
nilalang o lahi na mahalagang ipagtanggol ang kaniyang bansa laban sa panlulupig ng mga banyaga.
Nation-state– terminong pampulitika na tumutukoy sa isang teritoryo na pinananahanan ng mga mamamayan na may magkakatulad na wika, kultura, relihiyon, at
kasaysayan, at napasasailalim sa isang pamahalaan

Natural capital – likas na puhunan
Nazism – ideolohiyang ipinalaganap ni Adolf Hitler na nagsasaad ng pagiging superyor ng lahing Aryan, na siyang kinabibilangan ng mga German
Negosyo – tumutukoy sa anumang gawain na pang-ekonomiya na may layuing kumita o tumubo
Net Factor Income from Abroad – tinatawag ring NetPrimary Income. Makukuha ito kapag ibinawas ang gastos ng mga mamamayang nasa ibang bansa sa gastos ng
mga dayuhang nasa loob ng bansa
Nomarch– pinuno ng nome
Nome– malalayang pamayanan ng sinaunang Egypt
Normative economics– paraan ng pagpapahayag na sumasalamin sa pagpapahalaga o value judgment ng isang tao sa isang pangyayaring pangkabuhayan o economic
phenomenon. Ito ay pansariling pananaw/opinyon na naglalahad ng sariling paninindigan.
O
Oasis – lugar sa disyerto na nagtataglay ng matabang lupa at tubig na maaaring makabuhay ng mga halaman at hayop
Obsidian– isang maitim at kristal na baton a nabuo mula sa tumigas na lava na ginamit sa Teotihuacan sa paggawa ng kagamitan, salamin, at talim ng kutsilyo
Oligopolyo –istruktura ng pamilihan kung saan may maliit na bilang ng bahay-kalakal na nagbebenta ng magkakatulad o magkakaugnay na produkto
Olmec – kauna-unahang kabihasnang sa Central America: nangangahulugan ang salitang Olmec na “rubber people” dahil sila ang kauna-unahang gumamit ng dagta ng
mga punong rubber o goma
Oracle bone– tawag sa mga tortoise shell at cattle bone na ginagamit upang mabatid ang mensahe o saloobin ng mga diyos ng mga Tsino.
Opportunity cost– ang halaga ng bagay na handang isuko o bitawan upang makamit ang isang bagay
Overgrazing – sanhi ng pagkasira ng lupa at vegetation na nagaganap kung ang kapasidad ng damuhan ay hindi sapat sa laki ng kawan ng hayop
Ozone layer– isang suson sa stratosphere na naglalaman ng maraming konsentrasyon ng ozone

P
Pacific Ring of Fire – isang malawak na sona sa Pasipiko na nagtataglay ng maraming hanay ng mga bulkan
Paggawa – oras at lakas na ginagamit ng tao sa produksiyon
Pagkonsumo – paggamit o pagbili ng mga produkto at serbisyo
Pag-iimpok – bahagi ng kita na hindi ginagasta at sa halip ay inilalagak sa bangko para sa pangangailangan sa hinaharap

Paikot na daloy – dayagram na nagpapakita ng kitang tinatanggap at bayaring ginagawa ng bawat sektor sa ekonomiya
Pamilihan – ang lugar/mekanismo para ang mamimili at nagbebenta ay nagkakaroon ng transaksiyon upang magkaroon ng bentahan
Pananaw – saloobin o opinyon ng isang tao batay sa kaniyang paniniwala
Pangangailangan – ang mga bagay na dapat ay mayroon ang tao tulad ng pagkain, damit, at tirahan upang mabuhay
Peninsula / Tangway – bahagi ng pulo o kontinenteng nakaungos sa tubig
Perestroika– tumutukoy sa pagsasaayos ng ekonomiya ng dating USSR upang manaig angpwersang pampamilihan
Philosophes– grupo ng mga intelektwal sa panahon ng Enlightenment na naniniwala na ang reason o katwiran ay magagamit sa lahat ng aspeto ng buhay
Physiocrats– mga taong naniniwala at nagpalalaganap ng ideyang ang lupa ang tanging pinagmumulan ng yaman o nakatutulong sa pagpapayaman
Pictogram–sistema ng pagsulat na gumagamit ng larawan sa mga sinaunang kabihasnang
Pilosopiya – ang mapagkilatis na pag-aaral sa mga pinakamalalim na katanungan na maaaring itanong ng sangkatauhan. Nagmula ang salitang pilosopiya sa mga salitang
griyego na philo at sophia. Ang philo ay nangangahulugang "pagmamahal" at ang sophia naman ay "karunungan". Kung pagsasamahin, ito ay "pagmamahal sa
karunungan".
Piyudalismo– isang sistemang pulitikal, sosyo-ekonomiko, at militar na nakabase sa pagmamay-ari ng lupa
Political dynasty – ang pananatili sa pamamahala ng isang pamilya sa isang estado sa paglipas ng mga taon
Populasyon – tumutukoy sa kabuuang bilang ng tao sa takdang lugar at panahon
Population boom – biglaang pagdami ng mga taong nakatira sa isang lugar
Population growth rate – antas/bahagdan ng pagdami ng tao
Prairie – lupaing may damuhang mataas na malalim ang ugat o deeply rooted tall grasses
Price index – sumusukat sa average na pagbabago sa presyo ng mga produkto at serbisyo
Presyo –ang halagang ipinambabayad sa isang tiyak na dami at uri ng isang kalakal o paglilingkod
Presyong elastisidad ng demand – sumusukat kung gaano ka sensitibo ang quantity demand sa pagbabago ng presyo
Prime Meridian – itinatalaga bilang zero degree longitude na nasa Greenwich sa England
Protectorate – isang rehiyon na may sariling pamahalaan subalit nasa ilalim ng kontrol ng isang panlabas na kapangyarihan Pulo
– masa ng lupang napapaligiran ng tubig

R Rebolusyon
–ang mabilis, agaran, at radikal na pagbabago sa isang lipunan
Red Tide – sanhi ng dinoflagellates na lumulutang sa ibabaw ng dagat
Reinkarnasyon – paniniwalang ang kaluluwa ay muling mabubuhay sa mas mataas o mababang kalagayan sa lipunan batay sa kabuuang pagkilos ng tao
Renaissance– tumutukoy sa muling pagsilang o rebirth the kulturang klasikal ng Greece na sumibol sa bansang Italya
Repormasyon– kilusang pangrelihiyon na naglalayong manghingi ng reporma sa Simbahang Katoliko. Ito ay katawagan din sa mga kaganapan na yumanig sa Kakristyanuhan
mula ika-14 hanggang ika-17 na dantaon na humantong sa pagkakahati ng simbahang Kristyano.
Responsible Parenthood and Reproductive Health Act of 2012 – batas na nagbibigay garantiya sa pagtamo ng mgapamamaraan tulad ngcontraception,fertility control,
sex education, at maternal care
Replenish – muling punuan o tustusan
Salinization – proseso ng paglitaw ng asin sa ibabaw ng lupa o kaya naman ay inaanod ng tubig papunta sa lupa
Sambahayan – sektor na binubuo ng lahat ng tao na nagnanais na matugunan ang kanilang walang hanggang pangangailangan at kagustuhan
Satrap – gobernador o pinuno ng satrapy
Satrapy – lalawigan ng Imperyong Persian
Savanna– lupain ng pinagsamang mga damuhan at kagubatan
Satyagraha – ang paglalabas ng katotohanan kasama ang pagdarasal, meditasiyon, at pag-aayuno
Scribe –mga tagatala ng pangyayari at kasaysayan sa panahon ng sinaunang kabihasnan
Shortage– isang sitwasyon na mas malaki ang dami na demanded kaysa sa dami ng produkto na isinusupply
Sibilisasyon – masalimuot na pamumuhay sa lungsod
Siltation – parami at padagdag na deposito ng banlik na dala ng umaagos na tubig sa isang lugar
Sinocentrism –ang pananaw ng mga Tsino na sila ang superiyor sa lahat
Soil degradation – pagkasira ng lupa o pagbaba nang kapakinabangan nito

Son of Heaven o “Anak ng Langit”– ang emperador ay pinili ng langit upang mamuno na may itinakdang kasaganaan at kapayapaan n noong sinaunang kabihasnan
Sputnik – kauna-unahang space satellite sa kasaysayan na inilunsad ng dating USSR
Statistical discrepancy – ang anumang kakulangan o kalabisan sa pagkuwenta na hindi malaman kung saan ibibilang. Ito ay nagaganap sapagkat may mgatransaksiyong
hindi sapat ang mapagkukunan ng datos o impormasyon.
Steppe – malawak na damuhang lupain na may kakaunting puno; matatagpuan sa silangang Europe at Asya
Stewardship – wastong pagkalinga at pangangalaga ng mga bagay tulad ng kalikasan
Strained – sobra o labis na nagamit
Sturgeon– malalaking isdang likas sa Hilagang Asya na pinagkukuhanan ng caviar (itlog) na isa sa mga produktong panluwas ng rehiyon
Surplus– isang sitwasyon na mas malaki ang dami ng produkto na isinusuplay kaysa sa dami na demand
Sustainability – kakayahang magpanatili ng isang estado o kalagayan
T
Taiga – mataas na kagubatang coniferous at mabato na matatagpuan sa Hilagang Asya, partikular na sa Siberia
Talampas – mataas na lupang patag na patag sa ibabaw
Teotihuacan – nangangahulugan ang katagang ito na “tirahan ng diyos” at isa ito sa mga unang kabihasnang nabuo sa Valley of Mexico
Terorismo – sistematiko paggamit ng malaking takot, madalas marahas, lalo na bilang isang paraan ng pagpipigil
Terra-Cotta – anumang bagay (tulad ng banga, pigurin, o estatwa) na yari sa pinainitang luwad
Territorial and border conflict – suliraning dulot ng hindi pagkakaunawaan o pagtatalo ng mga bansa sa teritoryo at hangganan
The White Man’s Burden – tulang isinulat ni Rudyard Kipling, isang British. Una itong nailathala noong 1889. Ipinahayag ni Kipling ang pagsuporta niya sa imperyalismong
kanluranin sa pamamagitan ng tulang ito.
Third Reich – panahon sa Germany mula 1933–1945 na napasailalim ang bansa sa kontrol ng ideolohiyang totalitarian
Third World – mga bansang papaunlad pa lamang tulad ng Pilipinas
Triple Alliance – kilala sa tawag na Central Powers na kinabibilangan ng Germany, Austria, Hungary, at Italy mula 1882- 1915.
Triple Entente – tawag sa alyansang France, Great Britain at Russia, kilala bilang Allies mula 1882- 1915.
Think tank – pangkat ng mga dalubhasa na nagpupulong upang gumawa ng pagsusuri sa isang suliranin at magmungkahi ng pamamaraan sa paglutas nito

Tonle Sap – lawa sa Cambodia na nakararanas ng siltationaat kinikilalang pinakamalaking freshwater lake sa Southe East Asia
Topograpiya – tumutukoy sa mga katangiang pisikal na nasa ibabaw ng daigdig na gaya ng anyong lupa at anyong tubig Tropikal
– uri ng klimang may katamtamang init
Tsar – tawag sa pinuno ng Russia hanggang sa rebolusyon noong 1917
Tundra – lupaing kadalasang walang puno na matatagpuan sa Russia, malapit sa baybayin ng Arctic Ocean
U
Unemployment rate – bahagdan ng walang hanapbuhay
Urbanisasyon – pagsasa-lungsod ng isang lugar o paglipat ng malaking bahagdan ng populasyon sa mga lungsod upang dito mamuhay at manirahan
V
Vassal– taong tumatanggap ng lupa mula sa lord
Vedas – sagradong aklat para sa mga Hindu; binubuo ng mga himnong pandigma, ritwal, at mga salaysay
Vegetation–uri o dami ng mga halaman sa isang lugar; uri ng kapaligiran batay sa tumutubong halamanan
Volatile – biglaang nagbabago
Vulnerable – madaling mapinsala
Y
Yamang likas – mga bagay na nagmumula sa kalikasan tulad ng lupa, kabundukan, kagubatan, karagatan, mga ilog, lawa, at mga depositong mineral
Z
Ziggurat –templo ng mga sinaunang Mesopotamia tulad ng Sumerian na pinaniniwalang pinaninirahan ng mga diyos
Zoroastrianismo – ang tawag sa relihiyon ng mga persyano, itinatag at ipinalaganap ni Zoroaster ang kaniyang mga turo, na naniniwalang may dalawang pwersang
naglalaban upang makuha ang kaluluwa ng tao. Ayon sa kaniya, huhusgahan ang tao batay sa kaniyang ginawa at kung kaninong pangkat siya sumanib.

CODE BOOK LEGEND
Sample: AP5KPK-IIIf-5
LEGEND SAMPLE
Learning Area and Strand/ Subject or

Araling Panlipunan
Specialization
First Entry AP5

Grade Level Baitang 5
Domain/Content/ Pagbabagong Kultural sa Pamamahalang

Uppercase Letter/s KPK
Component/ Topic Kolonyal ng mga Espanyol

Roman Numeral
Quarter Ikatlong Markahan III
*Zero if no specific quarter
Lowercase Letter/s
*Put a hyphen (-) in between letters to indicate Week Ika-anim na linggo f
more than a specific week
-
Nakapagbibigay ng sariling pananaw tungkol

Arabic Number Competency sa naging epekto ng kolonyalismo sa lipunan 5
ng sinaunang Pilipino
DOMAIN/ COMPONENT CODE DOMAIN/ COMPONENT CODE DOMAIN/ COMPONENT CODE
Heograpiya at Mga Sinaunang

Ako ay Natatangi NAT Ang Pinagmulan ng Lahing Pilipino PLP HSK
Kabihasnan sa Daigdig
Ang Daigdig sa Klasiko at Transisyonal
Ang Aking Pamilya PAM Pamunuang Kolonyal ng Espanya PKE DKT
na Panahon
Pagbabagong Kultural sa
Ang Pag-usbong ng Makabagong
Ang Aking Paaralan PAA Pamamahalang Kolonyal ng mga KPK PMD
Daigdig
Espanyol
Mga Pagbabago sa Kolonya at
Ako at ang Aking Kapaligiran KAP Pagusbong ng Pakikibaka ng Bayan PKB Ang Kontemporanyong Daigdig AKD
Kinalalagyan Ng Pilipinas At Ang Mga Pangunahing Konsepto ng

Ang Aking Komunidad KOM Malayang Kaisipan Sa Mundo PMK Ekonomiks MKE

Pagpupunyagi sa Panahon ng
Ang Aking Komunidad Ngayon at Noon KNN Kolonyalismong Amerikano at KDP Maykroekonomiks MYK
Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Pagtugon sa mga Suliranin, Isyu at
Pamumuhay sa Komunidad PSK SHK Makroekonomiks MAK
Hamon sa Kasarinlan ng Bansa
Tungo sa Pagkamit ng Tunay na Mga Sektor Pang-Ekonomiya at Mga
Pagiging Kabahagi ng Komunidad PKK TDK MSP
Demokrasya at Kaunlaran Patakarang Pang-Ekonomiya Nito
Mga Isyung Pangkapaligiran at
Ang Mga Lalawigan Sa Aking Rehiyon LAR Heograpiya ng Asya HAS IPE
Pangekonomiya
Ang Mga Kwento Ng Mga Lalawigan Sa Sariling Sinaunang Kabihasnan sa
KLR KSA Mga Isyung Politikal at Pangkapayapaan IPP
Rehiyon AsyaHanggang
Ang Pagkakakilanlang Kultural Ng Kinabibilangang Ang Timog at Kanlurang Asya sa Mga Isyu sa Karapang Pantao at
Rehiyon PKR Transisyonal at Makabagong Panahon TKA Gender IKP
Ang Silangan at Timog-Silangang Asya Mga Isyung Pang-Edukasyon at

Ekonomiya At Pamamahala EAP sa Transisyonal at Makabagong KIS Pansibiko at Pagkamamamayan (Civics CC
Panahon and Citizenship)
Ang Aking Bansa AAB
Lipunan, Kultura at Ekonomiya ng Aking Bansa LKE
Ang Pamamahala Sa Aking Bansa PAB
Kabahagi Ako sa Pag-unlad ng Aking Bansa KPB
REFERENCES
Bureau of Elementary Education, 2002 Basic Education Curriculum, (Pasig City: Department of Education, 2002)
Bureau of Secondary Education, Department of Education. Basic Education Curriculum .Pasig City,2002.
Bureau of Secondary Education, Department of Education Culture and Sport. Desired Learning Competencies New Secondary Education Curriculum. Pasig City, 1991.

Bureau of Secondary Education, Department of Education Culture and Sports. Desired Learning Competencies Philippine Secondary Schools Learning Competencies. Pasig
City, 1998.
Bureau of Secondary Education, Department of Education. Secondary Education Curriculum. Pasig City, 2010.
Connecticut State Department of Education, Division of Teaching and Learning, Social Studies Curriculum Framework, (USA: Connecticut State Department of
Education, 1998)
Council for the Welfare of Children, The Filipino Child of the Millennium: National Plan of Action for Child 2005-2010, (Quezon City: Council for the Welfare of
Children, 2005)
Department of Education, New Elementary School Curriculum (NESC): Program for Decentralized Education Development, (Manila: Department of Education, 1982)
Olivia Caoili, The Social Sciences in the Philippines: a Retrospective View, in L. Samson and C. Jimenez. Eds. First national social science congress: toward excellence
in social science in the Philippines, (Quezon City: University of the Philippines Press, 1983)
“United Nations Convention on the Rights of the Child,” last modified 2012, http://www.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/crc.aspx


CG Ni Jojie

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CG Ni Jojie

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

as

K to12 Gabay Pangkurikulum

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 2ng 311

BALANGKAS NG ARALING PANLIPUNAN

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 3ng 311

Batayan ng K to 12 Araling Panlipunan Kurikulum

Ang sakop at daloy ng AP kurikulum ay nakabatay sa kahulugan nito:

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 4ng 311

1. Tao, Lipunan at Kapaligiran

2. Panahon, Pagpapatuloy at Pagbabago

3. Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 5ng 311

4. Karapatan, Pananagutan at Pagkamamamayan

5. Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala

6. Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo

7. Ugnayang Panrehiyon at Pangmundo

Kakayahan Partikular na Kasanayan

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 7ng 311

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 8ng 311

Pamantayan sa Programa (Core learning Area Standard):

Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards):

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 9ng 311

Pamantayan sa Bawat Baitang/ Antas (Grade Level Standards):

Baitang Pamantayan sa Pagkatuto

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 10ng 311

Baitang Pamantayan sa Pagkatuto

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 11ng 311

Saklaw at Daloy ng Kurikulum

Grado Daloy ng Paksa Deskripsyon Tema

Pagkilala sa sarili at pakikipag-ugnayan sa kapwa bilang pundasyon sa paglinang ng kamalayan

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 12ng 311

Pag-unawa at pagpapahalaga sa kamalayan sa heograpiya , kasaysayan, kultura, lipunan,

Grado Daloy ng Paksa Deskripsyon Tema

Pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga pandaigdigang

BILANG NG ORAS SA PAGTUTURO: 10 weeks/quarter; 4 quarters/year

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 13ng 311

1-2 30 min/day x 5 days

3-6 40 min/day x 5 days

PAMANTAYANG PAMANTAYAN PAMANTAYAN SA

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 14ng 311

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 15ng 311

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 17ng 311

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 18ng 311

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 19ng 311

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 20ng 311

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 21ng 311

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 22ng 311

13. Naipaliliwanag ang Ako, ang Pamilya at ang

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 23ng 311

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 24ng 311

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 25ng 311

7. Nakikilala ang “family tree” at 1. PRODED Learning

PAMANTAYANG PAMANTAYAN PAMANTAYAN SA

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 27ng 311

18. Naihahambing ang

20. Nailalarawan ang batayang

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 28ng 311

23. Nakabubuo ng konklusyon Bahagi Ako ng Aking

PAMANTAYANG PAMANTAYAN PAMANTAYAN SA

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 29ng 311

8. Naipapakita ang pagbabago

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 30ng 311

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 32ng 311