Curriculum Guide Junior High AP

Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
DepEd Complex, Meralco Avenue
Lungsod ng Pasig
K to12 Gabay Pangkurikulum
ARALING
PANLIPUNAN
Baitang 7 –10
Hulyo 2019
K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM
Figure 1. The Conceptual Framework of Araling Panlipunan
K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 2ng 240

Learning Materials are uploaded at http://lrmds.deped.gov.ph/. *These materials are in textbooks that have been delivered t
BALANGKAS NG ARALING PANLIPUNAN
Deskripsyon
Naging batayan ng K-12 Araling Panlipunan Kurikulum ang mithiin ng “Edukasyon para sa Lahat 2015” (Education for All 2015) at ang K-12 Philippine
Education Curriculum Framework. Layon ng mga ito na magkaroon ng mga kakayahang kinakailangang sa siglo 21 upang makalinang ng “functionally liter
developed Filipino.” Kaya naman, tiniyak na ang mga binuong nilalaman, pamantayang pangnilalalaman at pamantayan sa pagganap sa bawat baitang ay maka
sa pagtatamo ng nasabing mithiin. Sa pag-abot ng nasabing mithiin, tunguhin (goal) ng K-12 Kurikulum ng Araling Panlipunan ang makahubog ng mamamayang
mapagmuni, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makabansa at makatao na may pambansa at pandaigdigang pananaw at pagpapahalaga sa m
pangkasaysayan at panlipunan.
Katuwang sa pagkamit ng layuning ito ay ang pagsunod sa teorya sa pagkatuto na kontruktibismo, magkatuwang na pagkatuto (collaborative
pagkatutong pangkaranasan at pangkonteksto at ang paggamit ng mga pamaraang tematiko-kronolohikal at paksain/ konseptuwal, pagsisiyat, intregratibo, int
at multisiplinaryo. Sa pagkamit ng nasabing adhikain, mithi ng kurikulum na mahubog ang pag-iisip (thinking), perpekstibo at pagpapahalagang pangkasaysay
pang disiplina ng araling panlipunan ng mag-aaral sa pamamagitan ng magkasabay na paglinang sa kanilang kaalaman at kasanayang pang-disiplina.
Mula sa unang baitang hanggang ika-labindalawang baitang, naka-angkla (anchor) ang mga paksain at pamantayang pang-nilalaman at pamantayan sa p
bawat yunit sa pitong tema: I) tao, kapaligiran at lipunan 2)panahon, pagpapatuloy at pagbabago, 3) kutlura, pananagutan at pagkabansa, 4) karapatan, panan
pagkamamamayan 5) kapangyarihan, awtoridad at pamamahala, 6)produksyon, distibusyon at pagkonsumo 7) at ungnayang pangrehiyon at pangmundo Sam
kasanayan sa iba’t-ibang disiplina ng araling panlipunan tulad pagkamalikhain, mapanuring pag-iisip at matalinong pagpapasya , pagsasaliksik/ pagsisiyasat, kas
pangkasaysayan at Araling Panlipunan, at pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng pandaigdigan pananaw, ay kasabay na nalilinang ayon sa kinakailangang pa
pagkatuto ng mag-aaral sa paraang expanding.
Sa ibang salita, layunin ng pagtuturo ng K-12 Araling Panlipunan na malinang sa mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at isyung pangk
pangheograpiya, pampulitika, ekonomiks at kaugnay na disiplinang panlipunan upang siya ay makaalam, makagawa, maging ganap at makipamuhay ( ).
Pillars of Learning
Binibigyang diin sa kurikulum ang pag-unawa at hindi pagsasaulo ng mga konsepto at terminolohiya. Bilang pagpapatunay ng malalim na pag-unawa, ang mag-a
kinakailangang makabuo ng sariling kahulugan at pagpapakahulugan sa bawat paksang pinag-aaralan at ang pagsasalin nito sa ibang konteksto lalo na ang apl
sa tunay na buhay na may kabuluhan mismo sa kanya at sa lipunang kanyang ginagalawan.

Batayan ng K to 12 Araling Panlipunan Kurikulum
Naging batayan ng K-12 Araling Panlipunan Kurikulum ang mithiin ng “Edukasyon para sa Lahat 2015” (Education for All 2015) at ang K-12 P
Education Curriculum Framework. Layon ng mga ito na magkaroon ng mga kakayahang kinakailangang sa siglo 21 upang makalinang ng “functionally liter
developed Filipino.” Nilalayon din ng batayang edukasyon ang pangmatagalang pagkatuto pagkatapos ng pormal na pag-aaral (lifelong learning). Ang istratehiya
ng mga pangkalahatang layuning ito ay alinsunod sa ilang teorya sa pagkatuto na konstruktibismo, magkatuwang na pagkatuto (collaborative learnin
pangkaranasan at pangkonteksto.
Ang sakop at daloy ng AP kurikulum ay nakabatay sa kahulugan nito:
Ang Araling Panlipunan ay pag-aaral ng mga tao at grupo, komunidad at lipunan, kungnamuhay paano sila
at namumuhay, ang kanilang ugnayan at
interaksyon sa kapaligiran at sa isa’t isa, ang kanilang mga paniniwala at kultura, upang makabuo ng pagkakakilanlan bilang Pilipino, tao at miyembro ng lipunan
maunawaan ang sariling lipunan at ang daigidig, gamit ang mga kasanayan sa pagsasaliksik, pagsisiyasat, mapanuri at malikhaing pag-iisip, matalinong pagpap
kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman, mabisang
at komunikasyon. Layunin ng Araling Panlipunan ang paghubog ng mamamayang mapanuri, mapa
responsable, produktibo, makakalikasan, makabansa, at makatao, na may pambansa pandaigdigang
at pananaw at pagpapahalaga sa mga usapin sa lipunan s
nakaraan at kasalukuyan, tungo sa pagpanday ng kinabukasan.
Layunin ng AP Kurikulum
Nilalayon ng AP kurikulum na makalinang ng kabataan na may tiyak na pagkakakilanlan at papel bilang Pilipinong
lumalahok sa buhay ng lipunan, bansa at
daigdig. Kasabay sa paglinang ng identidad at kakayanang pansibiko ay ang pag-unawa sa nakaraan at kasalukuyan at sa ugnayan sa loob ng lipunan, sa pagita
at kalikasan, at sa mundo, kung paano nagbago at nagbabago ang mga ito, upang makahubog ng indibiduwal at kolektibong kinabukasan. Upang makamit
layuning ito, mahalagang bigyang diin ang mga magkakaugnay na kakayahan sa Araling Panlipunan: (i)pagsisiyasat; (ii) pagsusuri at in
impormasyon; (iii) pananaliksik; (iv) komunikasyon, lalo na ang pagsulat ng sanaysay; at (v) pagtupad sa mga pamantayang pang-etika.

Tema ng AP Kurikulum
Upang tuhugin ang napakalawak at napakaraming mga paksa na nakapaloob sa Araling Panlipunan, ito ang magkakaugnay na temang gagabay sa buo
kurikulum, na hango sa mga temang binuo ng National Council for Social Studies (Estados 1Unidos).
Hindi inaasahan na lahat ng tema ay gagamitin sa bawat baitang ng
edukasyon dahil ilan sa mga
ito, katulad, halimbawa, ng ika-anim na tema, Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo, ay mas angkop sa partikular
kurso (Ekonomiks)
na
kaysa sa iba, bagamat tatalakayin din ang ilang mga konsepto nito sa kasaysayan ng Pilipinas, ng Asya at ng mundo. Iaangkop ang bawat tema sa bawat baitang
kabuuan, nasasakop ng kurikulum ang lahat ng mga tema.
1. Tao, Lipunan at Kapaligiran

Ang ugnayan ng tao sa lipunan at kapaligiran ay pundamental na konsepto sa Araling Panlipunan. Binibigyang temang
diin ngito ang pagiging bahagi ng tao hindi
lamang sa kanyang kinabibilangang komunidad at kapaligiran kundimalawak
sa mas na lipunan at sa kalikasan. Sa ganitong paraan, mauunawaan ng mag-aaral ang
sumusunod:
1.1 Ang mga batayang konsepto ng heograpiya, gamit ang mapa, atlas at simpleng teknolohikal na instrumento, upang mailugar niya ang kanyang sar
kinabibilangan niyang komunidad;
1.2 Ang impluwensiya ng pisikal na kapaligiran sa tao at lipunan at ang epekto ng mga gawaing pantao sa kalikasan;
1.3 Ang mobilidad
(pag-usad) ng tao at populasyon, at mga dahilan at epekto ng mobilidad na ito; at
1.4 Ang pananagutan ng indibidwal bilang miyembro ng lipunan at taga-pangalaga ng kapaligiran at tapagpanatili ng likas kayang pag-unlad
2. Panahon, Pagpapatuloy at Pagbabago
Mahalagang makita ng mag-aaral ang pag-unlad ng lipunan mula sa sinaunang panahon hanggang sa upang kasalukuyan
lalo niyang maunawaan ang kanyang sarili at
bansa at sa ganoong paraan ay makapagbuo ng identidad bilang
(pagkakakilanlan) indibiduwal at miyembro ng lipunan, bansa at mundo. Sentral sa pag-aaral ng
tao, lipunan at kapaligiran ang konsepto ngpanahon (time), na nagsisilbing batayang konteksto at pundasyon ng pag-uunawa ng mga pagbabago sa buhay ng
lipunang kanyang kinabibilangan, at ng kanyang kapaligiran. Ang kaisipang kronolohikal ay hindi nangangahulugan
pagsasaulong ng mga petsa o pangalan ng tao at
lugar, bagamat mayroong mga mahahalagang historikal ( katotohan/
fact impormasyon)na dapatmatutunan ng mag-aaral, kundi ang pagkilala sa pagkakaiba ng
nakaraan sa kasalukuyan, ang pagpapatuloy ng mga paniniwala, istruktura at iba pa sa paglipas ng panahon, ang pag-unawa ng konsepto ng kahalagahang
pangkasaysayan (historical significance), pagpahalaga sa konstekto ng pangyayari sa nakaraan man o sa kasalukuyan, at ang mga kaugnay na kakayahan upan
nang buo ang naganap at nagaganap.
3. Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa

Kaugnay sa dalawang naunang tema ang konsepto ng kultura, na tumutukoy sa kabuuan ng mga paniniwala, pagpapahalaga, tradisyon, at paraan n
pamumuhay ng isang grupo o lipunan, kasama ang mga produkto nito katulad ng wika, sining, at iba pa. Nakaangkla sa kultura angng grupo at ng mga
identidad
miyembro nito, na sa bansang Pilipinas at sa ibang bahagi ng mundo ay napakarami at iba-iba. May mga aspeto ng kultura na nagbabago samantala ang iba n
patuloy na umiiral sa kasalukuyan. Sa pag-aaral ng temang ito, inaasahan na makabubuo ang mag-aaralpagkakakilanlan
ng sariing bilang kabataan, indibidwal
at Pilipino, at maunawaan at mabigyang galang ang iba’t ibang kultura Pilipinas.
sa Ang pagkakakilanlan bilang Pilipino ay magiging basehan ng makaban
pananaw, na siya namang tutulong sapagbuo ng mas malawak na pananaw ukol sa mundo.
4. Karapatan, Pananagutan at Pagkamamamayan

Nakabatay ang kakayahang pansibiko sa pag-unawa sa papel na ginagampanan ng bawat isa bilang mamamayan kasapi ngatlipunan at sa pagkilala at pagtupad ng
mga karapatan at tungkulin bilang tao at mamamayan. Pananagutan mamamayan
ng na igalang ang karapatan ng iba, anuman ang kanilang pananampal
paniniwalang pampulitika, kultural, kasarian, etnisidad, kulay ng balat, pananamit at personal na pagpili. Kasama rito ang paggalang sa opinyon itong
sang-
iba kahit h
ayon o katulad ng sariling pag-iisip, at respeto sa pagkatao ng sinuman sa bansa at mundo. Ang pag-unawa
karapatangsa pantao at ang pananagutang kaakibat dito
ay mahalagang bahagi ng AP kurikulum upang makalahok ang magaaral nang ganap at sa makabuluhang paraan sa buhay ng komunidad, bansa at mundo.
5. Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala

Bahagi ng pagkamamamayan ay ang pag-unawa sa konsepto ng kapangyarihan, ang paggamit nito sa bansa at sa pang-araw-araw na buhay, ang
kahalagahan ng demokratikong pamamalakad, at ang uri ng pamahalaan sa Pilipinas. Sakop din ng temang ito ang Saligang Batas, na nagsasaad ng mga kara
pananagutan ng mamamayan at ng sambayanang Pilipino. Ang pag-unawa sa konsepto ng awtoridad at liderato sa iba-ibang antas at aspeto ng pamahalaan,
mabigat na tungkulin sa pagiging isang lider, ay tatalakayin sa AP kurikulum. Ang karanasan din ng mga
sa Asya
bansa
at sa ibang bahagi ng daigidig ngayon at sa
nakaraan ay pinagmulan ng maraming halimbawa at aralin ukol temang
sa ito.
6. Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo

Paano gagastusin ang sariling allowance o kita ng magulang? Paano palalaguin ang naipong pondo ng pamilya? Ang sagot sa mga simpleng tanong na ito
kinalaman sa batayang konsepto ng pagpili (choice), pangangailangan, paggastos (expenditure), halaga at pakinabang (cost and benefit) na sakop unang
Ekonomiks, ngunit ginagamit din sa pag-aaral ng kasaysayan ng Pilipinas at mga lipunan sa rehiyon ng Asya at daigidig. Sa pag-aaral ng temang Produksyon,
at Pagkonsumo, magagamit ng mag-aaral ang mga konseptong ito sa sariilng buhay at mauunawaan ang ibang konsepto katulad ng inflation, GDP, deficit, na
nababasa sa dyaryo o naririnig sa balita sa radyo. Mahalaga ring maunawaan ng mag-aaral ang panlipunang epekto ng desisyon ng indibidwal na konsyumer
kumpanya, katulad ng epekto ng kanilang pagpapasya sa presyo ng bilihin o ang epekto ng patakaran ng pamahalaan sa pagdebelop ng ekonomiya, gamit an
matematikal. (Consumer Ed. Financial Literacy, Pag-iimpok)
7. Ugnayang Panrehiyon at Pangmundo

Sinusuportahan ng temang ito ang layunin ng AP kurikulum na makabuo ang mag-aaral ng pambansa pandaigdigang
at pananaw at pagpapahalaga sa mga
pangunahing usapin sa lipunan at mundo. Araling Asyano sa baitang 7, Kasaysayan ng Daigdig sa baitang 8, Ekonomiks sa baitang 9 at Mga Kontemporaryon
sa baitang 10. Makatutulong ang kaalaman tungkol sa ibang bansa sa pag-unawa ng lugar at papel ng Pilipinas sa rehiyon at mundo, at kung paano maaaring
Pilipino at ang bansa sa paglutas ng mga suliranin bilang kasapi ng pandaigdigang komunidad.
Inaasahan na sa ika-11 at ika-12 na baitang ay magkakaroon ng mga elektib na kursong tatalakay sa iba’t ibang isyu (lokal, pambansa, panrehiyon, at pa
upang lumawak angkaalaman ng mga mag-aaral at malinang angkanilang mga mapanuring kakayahan. Sa ganitong paraan din ay lalong mahahasa ang
pagkakadalubhasa ng bawat AP na guro pagdisenyo
sa ng nilalaman ng kurso at sa istratehiya ng pagturo nito alinsunod sa pangkalahatang balangkas ng AP. Ilan
halimbawa ng mga paksa ng elektib na kurso ay:
1. Mga panganib sa kapaligiran at kalikasan, ang pangangalaga nito at mga hakbang na maaaring gawin ng mga mag-aaral at ng komunidad upang matugu
panganib na ito;
2. Ang layunin at pilosopiya ng isang batas o patakarang opisyal, ang epekto nito sa tao at lipunan (at kalikasan), ang mga problema sa implementasyon at
solusyon sa problema
3. Ang ugnayan ng kultura sa pagsulong ng lipunan (komunidad, bansa) at mga isyung kaugnay sa kaunlaran ng lipunan
4. Mga pandaigdigang problema sa klima, kalamidad (natural at likha ng tao), at ang paglutas ng mga suliraning ito

Mga Kakayahan
Ang mga kakayahan ng bagong AP kurikulum ay nakaugat sa mga layunin ng batayang edukasyon: ang pakinabang
kapaki- (functional) na literasi ng lahat;
ang paglinang ng “functionally literate and developed Filipino;” at ang pangmatagalang pagkatuto pagkatapos ng pormal na pag-aaral (lifelong learning). M
mga pangkalahatang layuning ito sa mga partikular na kakayahan ng AP katulad halimbawa, ng pagsisiyasat at pagsusuri. Samakatuwid, ang AP kurikulum ay di
sa nilalaman (content-based) kundi rin sa mga kakayahan (competence-based). Sadyang inisa-isa ang mga kakayahan ng AP upang: (a) ipakita ang ugnayan nito
layunin ng batayang edukasyon, at (b) bigyang diin ang mga mapanuring kakayahan na hindi malilinang sa pamamagitan ng pagsasaulo ng impormasyon.
Sa ibaba ang kabuuan ng mga pangkalahatang kakayahan sa AP kurikulum at sa bawat kakayahan, partikular
ang mga
na kasanayan. Magkakaugnay ang
mga kakayahan at kapwa nagpapatibay ang mga ito sa isa’t isa. Nilalayong
linangin ang mga kakahayan sa debelopmental na pamamaraan na angkop sa bawat antas
batayang edukasyon at sa
proseso ng scaffolding, upang maitatag ang pundasyon ng mga kasanayan para sa mas malalim (at mas komplex)
kakayahan.
na
Kakayahan Partikular na Kasanayan

1.
Natutukoy ang mga sanggunian o pinagmulan ng impormasyon
Pagsisiyasat 2.
Nakagagamit ng mapa at atlas upang matukoy ang iba’t ibang lugar, lokasyon at ibang impormasyong pangheograpiya
3.
Nakagagamit ng mga kasangkapang teknolohikal upang makakita o makahanap ng mga sanggunian ng impormasyon
1.
Nakababasa ng istatistikal na datos
2.
Nakagagamit ng pamamaraang istatistikal o matematikal sa pagsuri ng kwantitatibong impormasyon at ng datos penomenong pa
Pagsusuri at
ekonomiya
interpretasyon ng datos
3. Nakababasa sa mapanuring pamamaraan upang maunawaan ang historikal na konteksto ng
sanggunian at ang motibo at pananaw ng may-akda
1. Nakauunawa ng kahulugan, uri at kahalagahan ng primaryang sanggunian at ang kaibahan nito sa sekundaryang sanggunian
2. Nakabubuo ng kamalayan sa mga pagpapahalaga, gawi at kaugalian ng panahon at nakikilala ang impormasyon pagkakaiba at/o
pagkakatulad ng mga iyon sa kasalukuyan
3. Nakikilala ang historikal na perspektibo ng awtor o manlilikha
4. Natutukoy ang pagkakaiba ng opinyon at fact
5. Nakatataya ng impormasyon sa pamamagitan ng pagkilala sa bias o punto de bista ng awtor/manlilikha
6. Nakakukuha ng datos mula sa iba’t ibang primaryang sanggunian
7. Nakahihinuha mula sa datos o ebidensya
Pagsusuri at
8. Nakapag-aayos at nakagagawa ng buod ng impormasyon—pangunahing katotohanan at ideya sa sariling salita
interpretasyon ng
9. Nakauunawa ng ugnayang sanhi at epekto (cause and effect)
impormasyon
10. Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa mga magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at
pagkakasundo
11. Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag ng isang pangyayari
12. Nakapagbibigay ng historikal na kahalagahan sa mga tao, grupo, pangyayari, proseso o kilusan at institusyon
13. Napag-iisipan ang sariling ideya o pagtingin tungkol sa pinag-uusapan at mga natutuhan mula sa sanggunian
14. Nakapaghahambing ng sariling kaisipan sa kaisipan ng awtor/manlilikha at naipaliliwanag kung saan at bakit sumasang-ayon o
dalawang kaisipanNakauunawa ng mobilidad at migrasyon ng populasyon, ang distribusyon nito, dahilan at epekto
15. Nakauunawa ng papel at epekto ng heograpiya sa pagbabagong panlipunan at pangkalikasan
Kakayahan Partikular na Kasanayan
16. Nakagagamit ng pamamaraang matematikal sa pag-unawa ng mga batayang konsepto ng Ekonomiks at sa pagsusuri ng kwantita
datos
17. Nakabubuo ng konklusyon base sa interpretasyon ng impormasyon
1. Nakasasagot ng tanong base sa angkop at sapat na ebidensya
2. Nakapag-aayos ang resulta ng pagsasaliksik sa lohikal na paraan
Pagsasaliksik
3. Nakagagamit ng teknolohikal na instrumento sa pagsasaliksik, pagsusuri ng datos, pagsulat ng sanaysay o papel, at pagha
presentasyon ng pananaliksik
1. Nakapag-uugnay ng sari-saring impormasyon mula sa mga angkop na sanggunian
2. Naipakikilala ang sipi mula sa sanggunian at nagagamit ito nang tama
3. Naipararating sa malinaw at maayos na paraan ang sariling kaisipan tungkol sa kaganapan o isyung pinag-aaralan na
Komunikasyon pinatitibay ng nararapat na ebidensya o datos
4. Nakabubuo ng maikli ngunit malinaw na introduksyon at konklusyon kapag nagpapaliwanag
5. Nakasusulat ng sanaysay (na may habang 3-5 pahina sa mataas na baitang) na nagpapaliwanag isang pangyayari,
ng
isyu o penomeno, gamit ang nararapat at sapat na impormasyon o ebidensiya angkopsana pamamaraan
1. Nakauunawa ng karapatan at tungkulin bilang mamamayan upang makalahok sa makabuluhang paraan sa buhay ng pamayanan
dagidig
2. Naigagalang at nabibigyang kahalagahan ang pagkakaiba ng mga tao, komunidad, kultura, at paniniwala, at ang kanilang
karapatang pantao
Pagtupad sa
3. Nagiging maingat sa sariling naisin, paniniwala, punto de bista o posisyon
pamantayang pang-etika
4. Nakapagpapakita ng pantay na pakikitungo at paggalang sa mga may ibang pag-iisip kahit hindi ito sumasang-ayon sa sariling id
posisyon o pagtingin
5. Natutukoy ang sangguniang ginamit sa papel (reaksyon, maikling sanaysay) bilang pagkilala sa karapatan sa pag-aaring in
ng awtor/manlilikha
Pamantayan sa Programa (Core learning Area Standard):
Naipamamalas ang pag-unawa sa mga konsepto at isyung pangkasaysayan, pangheograpiya, pang-ekonomiya, pangkultura, pampamahalaan,
pansibiko, at panlipunan gamit ang mga kasanayang nalinang sa pag-aaral ng iba’t ibang disiplina at larangan ng araling panlipunan kabilang ang
pananaliksik, pagsisiyasat, mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapasya, pagkamalikhain,pakikipagkapwa,likas-kayang paggamit ng
pinagkukunang-yaman,
pakikipagtalastasan
at pagpapalawakng pandaigdigangpananaw upang maging isang mapanuri, mapagnilay,
mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makabansa at makatao na papanday sa kinabukasan ng mamamayan ng bansa at daigdig.

Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards):
K–3 4–6 7 – 10
Naipamamalas ang panimulang pag-unawa at Naipamamalas ang mga kakayahan bilang Naipamamalas ang mga kakayahan bilang kabataang
pagpapahalaga sa sarili, pamilya, paaralan, at batang produktibo, mapanagutan at mamamayang Pilipino na mapanuri, mapagnilay,
komunidad, at sa mga batayang konsepto ng makabansang mamamayang Pilipino gamit ang malikhain, may matalinong pagpapasya at aktibong
pagpapatuloy at pagbabago, kasanayan sa pagsasaliksik, pagsisiyasat, pakikilahok, makakalikasan, mapanagutan,produktibo,
distansya atdireksyon gamit ang mga kasanayan tungo mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapasya,makatao at makabansa, na may pandaigdigang pananaw
sa malalim ng pag-unawa tungkol sa sarili at pagkamalikhain, pakikipagkapwa, likas-kayanggamit ang mga kasanayan sa pagsisiyasat, pagsusuri ng
kapaligirang pisikal at sosyo-kultural , bilang kasapi ngpaggamit ng pinagkukunang-yaman at datos at iba’t ibang sanggunian, pagsasaliksik, mabisang
sariling komunidad at ng mas malawak na lipunan pakikipagtalastasan at pag-unawa sa mga komunikasyon at pag-unawa sa mga batayang konsepto ng
batayang konsepto ng heograpiya, kasaysayan,heograpiya, kasaysayan, ekonomiya, politika at kultura
ekonomiya, pamamahala, sibika at kultura tungo
tungo sa pagpapanday ng maunlad na kinabukasan para sa
sa pagpapanday ng maunlad na kinabukasan para
bansa.
sa bansa.
Pamantayan sa Bawat Baitang/ Antas (Grade Level Standards):
Baitang Pamantayan sa Pagkatuto
Naipamamalas ang panimulang pag-unawa sa pagkilala sa sarili at pakikipag-ugnayan sa kapwa bilang pundasyon sa paglinang ng kamalayan sa k
K
sosyal.
Naipamamalas ang kamalayan at pag-unawa sa sarili bilang kasapi ng pamilya at paaralan at pagpapahalaga sa kapaligirang pisikal gamit ang kon
1
pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, distansya at direksyon tungo sa pagkakakilanlan bilang indibidwal at kasapi ng pangkat ng lipunan.komu
Naipamamalas ang kamalayan, pag-unawa at pagpapahalaga sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang komunidad, gamit ang konsepto ng
2 pagpapatuloy at pagbabago,kapangyarihan, pamumuno at pananagutan, pangangailangan at kagustuhan, pagkakilanlan, mga simpleng konsepton
heograpikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang-yaman at ng mga saksi ng kasaysayan tulad ng tradisyong oral at mga labi ng kasaysayan.
Naipamamalas ang malawak na pag-unawa at pagpapahalaga ng mga komunidad ng Pilipinas bilang bahagi ng mga lalawigan at rehiyon ng bansa
3 (a) katangiang pisikal (b) kultura; (c) kabuhayan; at (d) pulitikal, gamit ang malalim na konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon ng ta
kapaligirang pisikal at sosyal.

Baitang Pamantayan sa Pagkatuto
Naipagmamalaki ang pagka- Pilipino at ang bansang Pilipinas na may pagpapahalaga sa pagkakaiba-iba ng mga kulturang Pilipino batay sa paggam
4
kasanayan sa heograpiya, pag-unawa sa kultura at kabuhayan, pakikilahok sa pamamahala at pagpapahalaga sa mga mithiin ng bansang Pilipinas.
Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa pagkakabuo ng kapuluan ng Pilipinas at mga sinaunang lipunan hanggang sa mga malalaking
pagbabagong pang-ekonomiya at ang implikasyon nito sa lipunan sa simula ng ika-labing siyam na siglo, gamit ang batayang konsepto katulad ng
5 kahalagahang pangkasaysayan (historical significance), pagpapatuloy at pagbabago, ugnayang sanhi at epekto tungo sa paglinang ng isang batang
mamamayang mapanuri, mapagmuni, responsable, produktibo, makakalikasan, makatao at makabansa at may pagpapahalaga sa mga usapin sa li
nakaraan at kasalukuyan tungo sa pagpanday ng maunlad na kinabukasan para sa bansa.
Naipamamalas ang patuloy na pag-unawa at pagpapahalaga sa kasaysayan ng Pilipinas mula sa ika-20

hanggang
siglosa kasalukuyan, tungo sa pagbuo
ng tiyak na pagkakakilanlan bilang Pilipino at mamamayan ng Pilipinas Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa kasaysayan ng Pilipinas base
6
pagsusuri ng sipi ng mga piling primaryang sangguniang nakasulat, pasalita, awdyo-biswal at kumbinasyon ng mga ito, mula sa iba-ibang p
tungo sa pagbuo ng makabansang kaisipan na siyang magsisilbing basehan ng mas malawak na pananaw tungkol sa mundo
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa kamalayan sa heograpiya , kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at eko
7
mga bansa sa rehiyon tungo sa pagbubuo ng pagkakakilanlang Asyano at magkakatuwang na pag-unlad at pagharap sa mga hamon ng Asya
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga pandaigdigang hamon sa sangkatauh
8 ng malawak na pagkakaiba-iba ng heograpiya, kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya tungo sa pagkakaroon ng mapayapa, mau
matatag na kinabukasan
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa mga pangunahing kaisipan at napapanahong isyu sa ekonomiks gamit ang mga ka
9 pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri , mapagnilay, mapanagutan, makakalikasan, produk
makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa mga kontemporaryong isyu at hamong pang-ekonomiya, pangkalikasan, pampo
karapatang pantao, pang-edukasyon at pananagutang sibiko at pagkamamamayan sa kinakaharap ng mga bansa sa kasalukuyang panahon gamit
10
kasanayan sa pagsisiyasat, pagsusuri ng datos at iba’t ibang sanggunian, pagsasaliksik, mapanuring pag-iisip, mabisang komunikasyon at matalin
pagpapasya

Saklaw at Daloy ng Kurikulum
Naipamamalas ang kamalayan bilang batang Pilipino sa katangian at bahaging ginagampanan ng tahanan, paaralan at pamayanan tungo sa paghubog ng isang
mamamayang mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa.
Grado Daloy ng Paksa Deskripsyon Tema

Pagkilala sa sarili at pakikipag-ugnayan sa kapwa bilang pundasyon sa paglinang ng kamalayan
K Ako at ang Aking kapwa 1-2
sa kapaligirang sosyal
Ang sarili bilang kabahagi ng pamilya at paaralan tungo sa pagkakakilanlan bilang indibidwal at
1 Ako, ang Aking Pamilya at Paaralankasapi ng komunidad,gamit ang konsepto ng pagpapatuloyat pagbabago,interaksyon 1-3
distansya at direksyon at ang pagpapahalaga sa kapaligirang pisikal at paaralan
Pag-unawa sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang komunidad, gamit ang konsepto ng
Ang Aking Komundad, Ngayon at pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, pagkakasunod-sunod ng pangyayari, mga simpleng
2 1-5
Noon konseptong heograpikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang yaman, at konsepto ng mga saksi
ng kasaysayan tulad ng tradisyon oral at mga labi ng kasaysayan
Pag-unawa sa pinagmulan at pag-unlad ng sariling lalawigan at rehiyon kasama ang aspektong
3 Ang Mga Lalawigan sa Aking Rehiyonpangkultura, pampulitika, panlipunan at pangkabuhayan gamit ang malalim na konsepto 1-6 ng
pagapapatuloy at pagbabago, interaksyon ng tao at kapaligirang pisikal at sosyal
Pagpapahalaga sa pambansang pagkakakilanlan at ang mga kontribosyon ng bawat rehiyon sa
paghubog ng kulturang Pilipino at pambansangpag-unlad gamit ng mga kasanayansa
4 Ang Bansang Pilipinas 1-6
heograpiya, pag-unawa sa kultura at kabuhayan, pakikilahok sa pamamahala at pagpapahalaga
sa mga mithiin ng bansang Pilipinas.
Pagkakabuo ng kapuluan ng Pilipinas at mga sinaunang lipunan hanggang sa simula ng ika-20
5 Pagbuo ng Pilipinas bilang Nasyonsiglo gamit ang batayang konseptong katulad ng kahalagahang pangkasaysayan (historical 1-6
significance), pagbabago, pag-unlad at pagpapatuloy.
Ang Pilipinas sa harap ng mga hamon at tugon ng ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan tungo
6 Mga Hamon at Tugon sa Pagkabansa 1-6
sa pagbuo ng tiyak na pagkakakilanlang Pilipino at matatag na pagkabansa (strong nationhood)
Pag-unawa at pagpapahalaga sa kamalayan sa heograpiya , kasaysayan, kultura,

lipunan, pamahalaan at ekonomiya ng mga bansa sa rehiyon tungo sa pagbubuo ng
7 Araling Asyano 1-7
pagkakakilanlang Asyano at magkakatuwang na pag-unlad at pagharap sa mga hamon ng
Asya

Grado Daloy ng Paksa Deskripsyon Tema
Pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga pandaigdigang

hamon sa sangkatauhan sa kabila ng malawak na pagkakaiba-iba ng heograpiya, kasaysayan,
8 Kasaysayan ng Daigdig 1-7
kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya tungo sa pagkakaroon ng mapayapa, maunlad at
matatag na kinabukasan.
Pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at napapanahong isyu sa ekonomiks gamit ang mga
kasanayan at pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng
9 Ekonomiks 1-7
mamamayang mapanuri , mapagnilay, mapanagutan, makakalikasan, produktibo, makatarungan,
at makataong mamamayan ng bansa at daigdig
Pag-unawa at pagpapahalaga sa mga kontemporaryong isyu at hamong pang-ekonomiya,
pangkalikasan, pampolitika, karapatang pantao, pang-edukasyon at pananagutang sibiko at
10 Mga Kontemporaryong Isyu pagkamamamayan sa kinakaharap ng mga bansa sa kasalukuyang panahon gamit ang mga1-7
kasanayan sa pagsisiyasat, pagsusuri ng datos at iba’t ibang sanggunian, pagsasaliksik,
mapanuring pag-iisip, mabisang komunikasyon at matalinong pagpapasya
BILANG NG ORAS SA PAGTUTURO: 10 weeks/quarter; 4 quarters/year
Grade Time Allotment
1-2 30 min/day x 5 days
3-6 40 min/day x 5 days
7-10 3 hrs/week

PAMANTAYANG PAMANTAYAN
NILALAMAN PAMANTAYAN SA PAGKATUTO LEARNING
PANGNILALAMAN SA PAGGANAP CODE
(Content ) ( Learning Competencies) MATERIALS
(Content Standard) (Performance Standard)
Bayan 6. 2003.
Pp.1-11
8. Naipapahayag ang saloobin na ang
aktibong pakikilahok ay mahalagang
AP6TDK-IVi-8
tungkulin ng bawat mamamayan
tungo sa pag-unlad ng bansa
BAITANG 7
ARALING ASYANO
Pamantayang Pangnilalaman : Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa kamalayan sa heograpiya , kasaysayan, kultura, lipunan, pam
at ekonomiya ng mga bansa sa rehiyon tungo sa pagbubuo ng pagkakakilanlang Asyano at magkakatuwang na pag-unlad at
sa mga hamon ng Asya.
UNANG MARKAHAN - Heograpiya ng Asya
A. Katangiang Pisikal ng Asya Ang mag-aaral ay Ang mag-aaral ay 1. EASE II Module
1. Napapahalagahan ang ugnayan 2
1. Konsepto ng Asya naipamamalas ng mag-aaralmalalim na ng tao at kapaligiran sa paghubog 2. * Asya: Pag-
2. Katangiang Pisikal ang pag-unawa sa ugnayan nakapaguugnay-ugnay ng kabihasnang Asyano AP7HAS-Ia-1 usbong ng
ng kapaligiran at tao sa sa bahaging ginampanan Kabihasnan II.
paghubog ng sinaunang ng kapaligiran at tao sa 2008. Pp.108-
kabihasnang Asyano. paghubog ng sinaunang 122
kabihasnang Asyano 1. EASE II Module
2. Naipapaliwanag ang konsepto ng 1
Asya tungo sa paghahating – 2. * Asya: Pag-
heograpiko: Silangang Asya, usbong ng
Timog-Silangang Asya, Timog- Kabihasnan II.
AP7HAS-Ia-
Asya, Kanlurang Asya, Hilagang 2008. Pp.2-10
1.1
Asya at Hilaga/ Gitnang Asya 3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.3-4,9-
12
3. Nailalarawan ang mga katangian 1. EASE II Module
ng kapaligirang pisikal sa mga 1
rehiyon ng Asya katulad ng 2. * Asya: Noon,
kinaroroonan, hugis, sukat, anyo, Ngayon at sa
klima at “vegetation cover” Hinaharap II.
AP7HAS-Ib-
(tundra, taiga, grasslands, desert, 2000. Pp.3-9,
1.2
tropical forest, mountain )lands 12-19
3. * Asya: Pag-
usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.23-29
4. Nakapaghahambing ng kalagayan 1. EASE II Module
ng kapaligiran sa iba’t ibang 1
bahagi ng Asya AP7HAS-Ic- 2. * Asya: Pag-
1.3 usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.46-56
5. Nakakagawa ng pangkalahatang 1. EASE II Module
profile ng heograpiya ng Asya 1
2. * Asya: Pag-
AP7HAS-Id- usbong ng
1.4 Kabihasnan II.
2008. Pp.3-
9,20-23
3. * Asya: Noon,

Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.3-19
4. Ang Mundo
Ayon sa Mapa
(Philippine
Nonformal
Education
Project). 2001.
Pp.18-21
5. The World
According to
the Map
(Philippine
Nonformal
Education
Project). 2001.
Pp.18-21
B. Mga Likas na Yaman ng Asya 6. Nailalarawan ang mga yamang 1. EASE II Module
likas ng Asya 1
2. * Asya: Pag-
usbong ng
AP7HAS-Ie- Kabihasnan II.
1.5 2008. Pp.36-42
3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.19-39
7. Natataya ang mga implikasyon ng 1. EASE II Module
kapaligirang pisikal at yamang 1
likas ng mga rehiyon sa 2. * Asya: Pag-
AP7HAS-If-
pamumuhay ng mga Asyano noon usbong ng
1.6
at ngayon sa larangan ng: Kabihasnan II.
7.1 Agrikultura 2008. Pp.36-42
7.2 Ekonomiya 3. * Asya: Noon,

7.3 Pananahanan Ngayon at sa
7.4 Kultura Hinaharap II.
2000. Pp.19-43
4. Kapaligiran,
Kayamanan
Kalingain
(Philippine
Nonformal
Education
Project). 1998.
Pp.5-20
8. Naipapahayag ang kahalagahan 1. EASE II Module
ng pangangalaga sa timbang na 1 and 2
kalagayang ekolohiko ng rehiyon AP7HAS-Ig- 2. * Asya: Pag-
1.7 usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.46-56
C. Yamang Tao 9. Napapahalagahan ang yamang 1. EASE II Module
1. Yamang tao at Kaunlaran tao ng Asya 2
2.Mga Pangkat-Etniko sa Asya at AP7HAS-Ih- 2. * Asya: Pag-
kani-kanilang wika at kultura 1.8 usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.88-89
10. Nasusuri ang kaugnayan ng 1. EASE II Module
yamang-tao ng mga bansa ng 2
Asya sa pagpapaunlad ng 2. * Asya: Pag-
kabuhayan at lipunan sa usbong ng
kasalukuyang panahon batay sa: Kabihasnan II.
10.1 dami ng tao 2008. Pp.90-
AP7HAS-Ii-
10.2 komposisyon ayon sa 104
1.9
gulang, 3. * Ang Pilipino
10.3 inaasahang haba ng at mga
buhay, Kaibigang
10.4 kasarian, Asyano
10.5 bilis ng paglaki ng (Philippine
populasyon, Nonformal

10.6 uri ng hanapbuhay, Education
10.7 bilang ng may Project). 1998.
hanapbuhay, Pp.17-20
10.8 kita ng bawat tao, 4. * Asya: Noon,
10.9 bahagdan ng marunong Ngayon at sa
bumasa at sumulat, at Hinaharap II.
10.10 migrasyon 2000. Pp.45-59
11. Nailalarawan ang komposisyong 1. EASE II Module
etniko ng mga rehiyon sa Asya 2
2. * Asya: Pag-
usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.60-70
AP7HAS-Ij- 3. Ang Pilipino at
1.10 mga Kaibigang
Asyano
(Philippine
Nonformal
Education
Project). 1998.
Pp.4-14
12. Nasusuri ang kaugnayan ng 1. EASE II Module
paglinang ng wika sa paghubog 2
ng kultura ng mga Asyano AP7HAS-Ij- 2. * Asya: Pag-
1.11 usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.62-63
IKALAWANG MARKAHAN - Sinaunang Kabihasnan sa AsyaHanggang sa Ika-16 na Siglo
A. Paghubogng Sinaunang Ang mga mag-aaral ay Ang mag-aaral ay 1. Napapahalagahan ang mga 1. EASE II Module
Kabihasnan sa Asya kaisipang Asyano, pilosopiya at 3-4
1. Kalagayan, pamumuhay naipamamalas ng mag- kritikal na nakapagsusuri relihiyon na nagbigay-daan sa 2. * Asya: Noon,
at development ng mga aaral ang pag-unawa sa sa mga kaisipang paghubog ng sinaunang AP7KSA-IIa- Ngayon at sa
sinaunang pamayanan ( mga kaisipang Asyano, Asyano, pilosopiya at kabihasnang sa Asya at sa j-1 Hinaharap II.
ebolusyong kultural ) pilosopiya at relihiyon na relihiyon na nagbigay- pagbuo ng pagkakilanlang 2000. Pp.91-98
2. Kahulugan ng konsepto nagbigay-daan sa daan sa paghubog ng Asyano 3. * Asya: Pag-
ng kabihasnan at ang paghubog ng sinaunang sinaunang kabihasnan sa usbong ng

mga katangian nito kabihasnan sa Asya at sa Asya at sa pagbuo ng Kabihasnan II.
3. Mga sinaunang pagbuo ng pagkakilanlang Asyano 2008. Pp.144-
kabihasnan sa Asya pagkakakilanlang Asyano 153
(Sumer, Indus, Tsina) 4. Maraming
4. Mga bagay at kaisipang Relihiyon:
pinagbatayan: Iisang layon
(sinocentrism, divine (Philippine
origin, devajara) sa Nonformal
pagkilala sa Education
sinaunang Project). 1998.
kabihasnan Pp.4-14
2. Nasusuri ang paghubog, pag- 1. EASE II Module
unlad at kalikasan ng mga mga 3
pamayanan at estado 2. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
AP7KSA-IIa-
2000. Pp.78-89
1.1
3. * Asya: Pag-
usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.122-
125
3. Nakakabuo ng mga kongklusyon 1. EASE II Module
hinggil sa kalagayan, 3
pamumuhay at development ng 2. * Asya: Noon,
mga sinaunang pamayanan Ngayon at sa
Hinaharap II.
AP7KSA-IIa-
2000. Pp.78-89
1.2
3. * Asya: Pag-
usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.122-
125
4. Nabibigyang kahulugan ang 1. EASE II Module
AP7KSA-IIb-
konsepto ng kabihasnan at 3-4
1.3
nailalahad ang mga katangian 2. * Asya: Pag-

nito usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.128-
130
5. Napaghahambing ang mga 1. EASE II Module
sinaunang kabihasnan sa Asya 3
(Sumer, Indus, Tsina) 2. * Asya: Pag-
usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.130-
137
AP7KSA-IIc- 3. * Asya: Noon,
1.4 Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.99-
100,105,109-
113
4. * Kasaysayan
ng Daigdig III.
2000. Pp.59-64
6. Napahahalagahan ang mga 1. EASE II Module
bagay at kaisipang pinagbatayan 3
(sinocentrism, divine origin, 2. * Asya: Pag-
devajara) sa pagkilala sa usbong ng
sinaunang kabihasnan Kabihasnan II.
AP7KSA-IId-
2008. Pp.144-
1.5
151
3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.94-98
B. Sinaunang Pamumuhay 7. Nabibigyang kahulugan ang mga 1. EASE II Module
1. Kahulugan ng mga konsepto ng tradisyon, 3
AP7KSA-IIe-
konsepto ng tradisyon, pilosopiya at relihiyon 2. * Asya: Pag-
1.6
pilosopiya at relihiyon usbong ng
2. Mga mahahalagang Kabihasnan II.

pangyayari mula sa 2008. Pp.128-
sinaunang kabihasnan 129,147-
hanggang sa ika-16 na 152,218-
siglo sa : 228,232-244
2.1 Pamahalaan 8. Nasusuri ang mga 1. EASE II Module
2.2 Kabuhayan mahahalagang pangyayari mula 3-4
2.3 Teknolohiy sa sinaunang kabihasnan 2. * Asya: Pag-
2.4 Lipunan hanggang sa ika-16 na siglo sa : usbong ng
2.5 Edukasyon 20.1 pamahalaan, Kabihasnan II.
2.6 Paniniwal 20.2 kabuhayan, 2008. Pp.156-
2.7 Pagpapahalaga, 20.3 teknolohiya, 168, 172-
AP7KSA-IIf-
at 20.4 lipunan, 188,192-
1.7
2.8 Sining at Kultura 20.5 edukasyon, 198,202-214
3. Impluwensiya ng mga 20.6 paniniwala, 3. * Asya: Noon,
paniniwala sa kalagayang 20.7 pagpapahalaga, at Ngayon at sa
panlipunan,sining at 20.8 sining at kultura Hinaharap II.
kultura ng mga Asyano 2000. Pp.99-
4. Bahaging ginampanan ng 128
mga pananaw,
paniniwala at tradisyon sa 9. Natataya ang impluwensiya ng 1. EASE II
paghubog ng kasaysayan mga paniniwala sa kalagayang Module 3-4
ng mga Asyano panlipunan,sining at kultura ng 2. * Asya: Pag-
AP7KSA-IIf-
5. Mga kalagayang legal at mga Asyano usbong ng
1.8
tradisyon ng mga Kabihasnan II.
kababaihan sa iba’t ibang 2008. Pp.128-
uri ng pamumuhay 141
10. Nasusuri ang bahaging EASE II Module 4
6. Bahaging ginampanan ng ginampanan ng mga pananaw,
kababaihan sa AP7KSA-IIf-
paniniwala at tradisyon sa
pagtataguyod at 1.9
paghubog ng kasaysayan ng
pagpapanatili ng mga mga Asyano
Asyanong 11. Nasusuri ang mga kalagayang 1. EASE II
pagpapahalaga. legal at tradisyon ng mga Module 4
AP7KSA-IIg-
kababaihan sa iba’t ibang uri ng 2. * Asya: Pag-
7. Ang mga kontribusyon ng 1.10
pamumuhay usbong ng
mga sinaunang lipunan at Kabihasnan II.

komunidad sa Asya 2008. Pp.252-
255
12. Napapahalagahan ang bahaging EASE II Module 4
ginampanan ng kababaihan sa
AP7KSA-IIh-
pagtataguyod at pagpapanatili
1.11
ng mga Asyanong
pagpapahalaga.
13. Napapahalagahan ang mga 1. EASE II
kontribusyon ng mga sinaunang Module 4
lipunan at komunidad sa Asya 2. * Asya: Pag-
usbong ng
Kabihasnan II.
AP7KSA-IIh- 2008. Pp.258-
1.12 266
3. * Kasaysayan
ng Daigdig III.
2012. Pp.100-
101
IKATLONG MARKAHAN - Ang Timog at Kanlurang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon (ika-16 hanggang ika-20 siglo)
A. Kolonyalismo at Imperyalismo Ang mga mag-aaral ay Ang mag-aaral ay 1. Napapahalagahan ang pagtugon 1. EASE II
sa Timog at Kanlurang Asya ng mga Asyano sa mga hamon Module 6
naipamamalas ng mag- nakapagsasagawa ng ng pagbabago, pag-unlad at 2. * Asya: Pag-
1. Mga Dahilan, Paraan at aaral ang pag-unawa sa kritikal na pagsusuri pagpapatuloy sa Timog at usbong ng
Epekto ng Kolonyalismo pagbabago, pag-unlad at sa pagbabago, pag- Kanlurang Asya sa Transisyonal Kabihasnan II.
at Imperyalismo sa Timog pagpapatuloy sa Timog at unlad at at Makabagong Panahon (ika-16 2008. Pp.268-
at Kanlurang Asya Kanlurang Asya sa pagpapatuloy sa hanggang ika-20 siglo) 332
2. Papel ng Kolonyalismo at Transisyonal at Timog at Kanlurang AP7TKA-IIIa- 3. * Kasaysayan
Imperyalismo sa Makabagong Panahon Asya sa Transisyonal j-1 ng Daigdig III.
Kasaysayan ng Timog at ( ika-16 hanggang ika-20 at Makabagong 2012. Pp.240-
Kanlurang Asya siglo) Panahon (ika-16 248
3. Ang mga Nagbago at hanggang ika-20 4. * Asya: Noon,
Nanatili sa Ilalim ng siglo) Ngayon at sa
Kolonyalismo Hinaharap II.
4. Epekto ng kolonyalismo 2000. Pp.136-
sa Timog at Kanlurang 152

Asya 2. Nasusuri ang mga dahilan at 1. EASE II Module
5. Transpormasyon ng mga paraan ng kolonyalismo at 6
pamayanan at estado sa imperyalismo ng mga Kanluranin 2. * Asya: Noon,
Timog at Kanlurang Asya sa unang yugto (ika-16 at ika-17 Ngayon at sa
sa pagpasok ng mga siglo) pagdating nila sa Timog at Hinaharap II.
kaisipan at Kanlurang Asya 2000. Pp.136-
impluwensiyang 141
kanluranin sa larangan ng AP7TKA-IIIa- 3. * Kasaysayan
5.1 Pamamahala 1.1 ng Daigdig III.
5.2 Kabuhayan 2012. Pp.240-
5.3 Teknolohiya 248
5.4 Lipunan 4. * Asya: Pag-
5.5 Paniniwala usbong ng
5.6 Pagpapahalaga, Kabihasnan II.
at 2008. Pp.270-
5.7 Sining at Kultura. 287
6. Ang mga Karanasan sa 3. Nabibigyang halaga ang papel ng 1. EASE II Module
Timog at Kanlurang Asya kolonyalismo at imperyalismo sa 6-7
sa ilalim ng kolonyalismo kasaysayan ng Timog at 2. * Asya: Noon,
at imperyalismong Kanlurang Asya Ngayon at sa
kanluranin Hinaharap II.
2000. Pp.141
3. * Kasaysayan
AP7TKA-IIIa-
ng Daigdig III.
1.2
2012. Pp.240-
248
4. * Asya: Pag-
usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.269-
276,278-288
4. Naipapaliwanag ang mga 1. EASE II Module
nagbago at nanatili sa ilalim ng 7
AP7TKA-IIIb-
kolonyalismo 2. * Asya: Pag-
1.3
usbong ng
Kabihasnan II.

2008. Pp.290-
299
3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.146-
152
5. Natataya ang mga epekto ng 1. EASE II Module
kolonyalismo sa Timog at 7
Kanlurang Asya 2. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
AP7TKA-IIIb- 2000. Pp.146-
1.4 152
3. * Asya: Pag-
usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.290-
298
6. Nasusuri ang transpormasyon ng 1. EASE II Module
mga pamayanan at estado sa 7
Timog at Kanlurang Asya sa 2. * Asya: Pag-
pagpasok ng mga kaisipan at usbong ng
impluwensiyang kanluranin sa Kabihasnan II.
larangan ng 2008. Pp.290-
AP7TKA-IIIb-
6.1 pamamahala, 298
1.5
6.2 kabuhayan,
6.3 teknolohiya,
6.4 lipunan,
6.5 paniniwala,
6.6 pagpapahalaga, at
6.7 sining at kultura
7. Naihahambing ang mga 1. EASE II Module
karanasan sa Timog at AP7TKA-IIIc- 7
Kanlurang Asya sa ilalim ng 1.6 2. * Asya: Pag-
kolonyalismo at imperyalismong usbong ng

kanluranin Kabihasnan II.
2008. Pp.290-
298
B. Ang Nasyonalismo at 8. Nabibigyang-halaga ang papel 1. EASE II Module
Paglaya ng mga bansa sa ng nasyonalismo sa pagbuo ng 8
Timog at Kanlurang Asya mga bansa sa Timog at 2. * Asya: Pag-
AP7TKA-IIIc-
1. Ang Papel ng Kanlurang Asya usbong ng
1.7
nasyonalismo sa pagbuo Kabihasnan II.
ng mga bansa sa Timog 2008. Pp.308-
at Kanlurang Asya 320
2. Ang mga salik at 9. Nasusuri ang mga salik at 1. EASE II Module
pangyayaring nagbigay pangyayaring nagbigay daan sa 8
daan sa pag-usbong at pag-usbong at pag-unlad ng 2. * Asya: Pag-
AP7TKA-IIId-
pag-unlad ng nasyonalismo usbong ng
1.8
nasyonalismo Kabihasnan II.
3. Iba’t ibang 2008. Pp.308-
manipestasyon ng 320
nasyonalismo sa Timog at 10. Naipapaliwanag ang iba’t ibang 1. EASE II Module
Kanlurang Asya manipestasyon ng nasyonalismo 8-9
4. Bahaging Ginampanan ng sa Timog at Kanlurang Asya 2. * Asya: Pag-
AP7TKA-IIId-
Nasyonalismo sa Timog usbong ng
1.9
at Kanlurang Asya Tungo Kabihasnan II.
sa Paglaya ng mga Bansa 2008. Pp.308-
Mula sa Imperyalismo 320
5. Epekto ng nasyonalismo 11. Naipapahayag ang 1. EASE II Module
sa sigalot etniko sa Asya pagpapahalaga sa bahaging 8-9
katulad ng partisyon/ ginampanan ng nasyonalismo sa 2. * Asya: Pag-
paghahati ng India at AP7TKA-IIId-
Timog at Kanlurang Asya tungo usbong ng
Pakistan 1.10
sa paglaya ng mga bansa mula Kabihasnan II.
6. Mga Pamamaraang sa imperyalismo 2008. Pp.308-
Ginamit sa Timog at 320
Kanlurang Asya sa 12. Nasusuri ang epekto ng 1. EASE II Module
Pagtatamo ng Kalayaan nasyonalismo sa sigalot etniko sa 9
mula sa Kolonyalismo AP7TKA-IIIe-
Asya katulad ng 2. * Asya: Pag-
7. Epekto ng mga Digmaang 1.11
partisyon/paghahati ng India at usbong ng
Pandaidig sa Pag-aangat Pakistan Kabihasnan II.

ng mga Malawakang 2008. Pp.308-
Kilusang nasyonalista ( 320
hal: epekto ng Unang 13. Nasusuri ang mga pamamaraang 1. EASE II Module
Digmaang Pandaigdig sa ginamit sa Timog at Kanlurang 9
pagtatag ng sistemang Asya sa pagtatamo ng kalayaan 2. * Asya: Pag-
AP7TKA-IIIe-
mandato sa Kanlurang mula sa kolonyalismo usbong ng
1.12
Asya) Kabihasnan II.
8. Iba’t ibang ideolohiya( 2008. Pp.308-
ideolohiya ng malayang 320
demokrasya, sosyalismo 14. Nasusuri ang matinding epekto 1. EASE II Module
at komunismo) sa mga ng mga digmaang pandaidig sa 9
malawakang kilusang pag-aangat ng mga malawakang 2. * Asya: Pag-
nasyonalista kilusang nasyonalista ( hal: usbong ng
9. Epekto ng mga epekto ng Unang Digmaang Kabihasnan II.
Samahang Kababaihan at Pandaigdig sa pagtatag ng AP7TKA-IIIe- 2008. Pp.308-
ng mga Kalagayang sistemang mandato sa Kanlurang 1.13 320
Panlipunan sa buhay ng Asya) 3. * Asya: Noon,
kababaihan tungo sa Ngayon at sa
pagkakapantay-pantay, Hinaharap II.
pagkakataong pang- 2000. Pp.163-
ekonomiya at karapatang 164
pampolitika 1. EASE II Module
10. Bahaging Ginampanan ng 15. Nasusuri ang kaugnayan ng iba’t 9
Nasyonalismo sa ibang ideolohiya (ideolohiya ng 2. * Asya: Noon,
Pagbibigay Wakas sa malayang demokrasya, Ngayon at sa
Imperyalismo sosyalismo at komunismo) sa Hinaharap II.
mga malawakang kilusang AP7TKA-IIIf- 2000. Pp.154-
nasyonalista 1.14 163
3. * Asya: Pag-
usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.347-
359,308-320
16. Natataya ang epekto ng mga * Asya: Pag-
AP7TKA–IIIf-
samahang kababaihan at ng mga usbong ng
1.15
kalagayang panlipunan sa buhay Kabihasnan II.

ng kababaihan tungo sa 2008. Pp.332-342
pagkakapantay-pantay,
pagkakataong pang-ekonomiya
at karapatang pampolitika
17. Naipapahayag ang 1. EASE II Module
pagpapahalaga sa bahaging 9
ginampanan ng nasyonalismo sa 2. * Asya: Pag-
AP7TKA-IIIh-
pagbibigay wakas sa usbong ng
1.16
imperyalismo sa Timog at Kabihasnan II.
Kanlurang Asya 2008. Pp.308-
320
C. Ang mga Pagbabago sa Timog 18. Nasusuri ang balangkas ng mga 1. EASE II Module
at Kanlurang Asya pamahalaan sa mga bansa sa 12,18
1. Balangkas ng mga Timog at Kanlurang Asya 2. * Asya: Pag-
Pamahalaan sa mga AP7TKA-IIIh- usbong ng
bansa sa Timog at 1.17 Kabihasnan II.
Kanlurang Asya 2008. Pp.347-
2. Mga palatuntunang 359
agtataguyod sa
Karapatan ng 19. Natataya ang mga 1. EASE II Module
mamamayan sa palatuntunang nagtataguyod sa 12,18
Pangkalahatan, at ng karapatan ng mamamayan sa 2. Asya: Pag-
mga Kababaihan, mga pangkalahatan, at ng mga AP7TKA-IIIi- usbong ng
Grupong Katutubo, mga kababaihan, mga grupong 1.18 Kabihasnan II.
kasapi ngcastesa India katutubo, mga kasapi ngcaste 2008. Pp.346-
at Iba Pang Sektor ng sa India at iba pang sektor ng 398
Lipunan lipunan
3. Ang Kalagayan at Papel 20. Napaghahambing ang kalagayan 1. EASE II Module
ng Kababaihan sa Iba’t at papel ng mga kababaihan sa 20
ibang Bahagi ng Timog at iba’t ibang bahagi ng Timog at 2. * Asya: Pag-
AP7TKA-IIIg-
Kanlurang Asya at Ang Kanlurang Asya at ang kanilang usbong ng
1.19
Kanilang Ambag sa Bansa ambag sa bansa at rehiyon Kabihasnan II.
at Rehiyon 2008. Pp.363-
4. Ang Kinalaman ng 366
Edukasyon sa 21. Natataya ang kinalaman ng AP7TKA-IIIg- 1. EASE II Module
Pamumuhay ng mga edukasyon sa pamumuhay ng 1.20 13

Asyano sa Timog at mga Asyano 2. * Asya: Pag-
Kanlurang Asya usbong ng
5. Bahaging Ginampanan ng Kabihasnan II.
Relihiyon sa Iba’t ibang 2008. Pp.368-
aspekto ng pamumuhay 376
6. Mga kasalukuyang 22. Natataya ang bahaging EASE II Module 14
AP7TKA-IIIg-
pagbabagong pang- ginampanan ng relihiyon sa iba’t
1.21
ekonomiya na ibang aspekto ng pamumuhay
naganap/nagaganap sa 23. Naiuugnay ang mga 1. EASE II Module
kalagayan ng mga bansa kasalukuyang pagbabagong 15
7. Pagkakaiba-iba ng antas pang-ekonomiya na 2. * Asya: Pag-
AP7TKA-IIIh-
ng pagsulong at pag- naganap/nagaganap sa usbong ng
1.22
unlad ng Timog at kalagayan ng mga bansa Kabihasnan II.
Timog-Kanlurang Asya 2008. Pp.346-
8. Mga Anyo at Tugon sa 398
Neokolonyalismo sa 24. Natataya ang pagkakaiba-iba ng 1. EASE II Module
Timog at Kanlurang Asya antas ng pagsulong at pag-unlad 15
9. Epekto ng Kalakalan sa ng Timog at Timog-Kanlurang 2. * Asya: Pag-
Pagbabagong Pang- AP7TKA-IIIh-
Asya gamit ang estadistika at usbong ng
ekonomiya at 1.23
kaugnay na datos. Kabihasnan II.
Pangkultura ng mga 2008. Pp.398-
bansa sa Timog at 404
Kanlurang Asya 25. Nasusuri ang mga anyo at tugon 1. EASE II Module
10. Kontribusyon ng Timog at sa neokolonyalismo sa Timog at 10,15
Kanlurang Asya sa Kanlurang Asya 2. Open high
larangan ng Sining, school Modyul
Humanidades at 20
Palakasan 3. * Asya: Noon,
11. Pagkakakilanlan ng AP7TKA-IIIh- Ngyon at sa
kulturang Asyano batay 1.24 Hinaharap II.
sa mga kontribusyong 2000. Pp.175-
nito 189
4. * Asya: Pag-
usbong ng
Kabihasnan II.
2008. Pp.398-

404
26. Natataya ang epekto ng EASE II Module 15
kalakalan sa pagbabagong pang-
AP7TKA-IIIi-
ekonomiya at pangkultura ng
1.25
mga bansa sa Timog at
Kanlurang Asya
27. Napapahalagahan ang mga 1. EASE II Module
kontribusyon ng Timog at 16
Kanlurang Asya sa larangan ng 2. * Asya: Pag-
sining, humanidades at usbong ng
palakasan Kabihasnan II.
2008. Pp.406-
AP7TKA-IIIj-
412
1.25
3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.253-
266
28. Nahihinuha ang pagkakakilanlan 1. EASE II Module

ng kulturang Asyano batay sa 16
mga kontribusyong ito 2. * Asya: Pag-
AP7TKA-IIIj-
usbong ng
1.25
Kabihasnan II.
2008. Pp.414-
420
IKAAPAT NA MARKAHAN - Ang Silangan at Timog-Silangang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon (ika-16 hanggang ika-20 siglo)
A. Kolonyalismo at Imperyalismo Ang mga mag-aaral ay Ang Mag-aaral ay 1. Napapahalagahan ang pagtugon 1. EASE II Module
sa Silangan at Timog Silangang ng mga Asyano sa mga hamon 17
Asya napapahalagahan ang nakapagsasagawa nang ng pagbabago, pag-unlad at 2. * Asya: Pag-
1. Mga dahilan, paraan at pagtugon ng mga Asyano sakritikal na pagsusuri sa pagpapatuloy ng Silangan at usbong ng
AP7KIS-IVa-
epekto ng kolonyalismo mga hamon ng pagbabago, pagbabago, pag-unlad at Timog-Silangang Asya sa Kabihasnan II.
j-1
at Imperyalismo sa pag-unlad at pagpapatuloy pagpapatuloy ng Transisyonal at Makabagong 2008. Pp.268-
Silangan at Timog ng Silangan at Timog- Silangan at Timog Panahon ika-16 hanggang ika-20 332
Silangang Asya Silangang Asya sa Silangang Asya sa Siglo) 3. *Kasaysayan
2. Transpormasyon ng mga Transisyonal at MakabagongTransisyoal at ng Daigdig III.

Pamayanan at Estado sa Panahon (ika-16 hanggang Makabagong Panahon 2012. Pp.240-
Silangan at Timog- ika-20 Siglo) (ika-16 hanggang ika-20 248
Silangang Asya sa siglo) 4. * Asya: Noon,
Pagpasok ng mga Isipan Ngayon at sa
at Impluwensiyang Hinaharap II.
kanluranin sa larangan ng 2000. Pp.136-
2.1 pamamahala 152
2.2 kabuhayan 2. Nasusuri ang mga dahilan, 1. EASE II Module
2.3 teknolohiya paraan at epekto ng pagpasok 17
2.4 lipunan ng mga Kanlurang bansa 2. * Asya: Pag-
2.5 paniniwala hanggang sa pagtatag ng usbong ng
2.6 pagpapahalaga, at kanilang mga kolonya o Kabihasnan II.
2.7 sining at kultura. kapangyarihan sa Silangan at AP7KIS-IVa- 2008. Pp.290-
3. Ang Mga Nagbago at Timog-Silangang Asya 1.1 298
Nanatili sa Ilalim ng 3. * Asya: Noon,
Kolonyalismo Ngayon at sa
4. Epekto ng Kolonyalismo Hinaharap II.
sa Silangan at Timog- 2000. Pp.136-
Silangang Asya 153
5. Ang mga Karanasan sa 3. Nasusuri ang transpormasyon ng 1. EASE II Module
Silangan at Timog- mga pamayanan at estado sa 17
Silangang Asya sa ilalim Silangan at Timog-Silangang 2. * Asya: Pag-
ng kolonyalismo at Asya sa pagpasok ng mga isipan usbong ng
imperyalismong at impluwensiyang kanluranin sa Kabihasnan II.
kanluranin larangan ng: 2008. Pp.268-
AP7KIS-Iva-
3.1 pamamahala, 332
1.2
3.2 kabuhayan, 3. * Asya: Noon,
3.3 teknolohiya, Ngayon at sa
3.4 lipunan, Hinaharap II.
3.5 paniniwala, 2000. Pp.136-
3.6 pagpapahalaga, at 153
3.7 sining at kultura
4. Naipapaliwanag ang mga 1. EASE II Module
nagbago at nanatili sa ilalim ng AP7KIS-IVa- 7
kolonyalismo 1.3 2. * Asya: Pag-
usbong ng

Kabihasnan II.
2008. Pp.290-
299
3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.141-
153
5. Natataya ang mga epekto ng EASE II Module 7
AP7KIS-IVb-
kolonyalismo sa Silangan at
1.4
Timog-Silangang Asya
6. Naihahambing ang mga 1. EASE II Module
karanasan sa Silangan at Timog- 7
Silangang Asya sa ilalim ng 2. * Asya: Pag-
kolonyalismo at imperyalismongAP7KIS-IVb- usbong ng
kanluranin 1.5 Kabihasnan II.
2008. Pp.290-
299
B. Ang Nasyonalismo at 7. Nabibigyang-halaga ang papel 1. EASE II Module

Paglaya ng mga bansa ng nasyonalismo sa pagbuo ng 8
sa Silangan at Timog- mga bansa sa Silan6gan at 2. * Asya: Pag-
AP7KIS-IVc-
Silangang Asya Timog-Silangang Asya usbong ng
1.6
1. Ang Papel ng Kabihasnan II.
Nasyonalismo sa Pagbuo 2008. Pp.308-
ng mga Bansa sa 320
Silangan at Timog- 8. Nasusuri ang mga salik at 1. EASE II Module
Silangang Asya pangyayaring nagbigay –daan sa 8-9
2. Ang mga Salik at pag-usbong at pag-unlad ng 2. * Asya: Pag-
AP7KIS-IVc-
Pangyayaring Nagbigay nasyonalismo sa Silangan at usbong ng
1.7
Daan sa Pag-usbong at Timog Silangang Asya Kabihasnan II.
Pag-unlad ng 2008. Pp.308-
nasyonalismo 320
3. Iba’t ibang Manipestasyon 9. Naipapaliwanag ang mga iba’t 1. EASE II Module
AP7KIS-IVc-
ng Nasyonalismo sa ibang manipestasyon ng 8
1.8
Silangan at Timog- nasyonalismo sa Silangan at 2. * Asya: Pag-

Silangang Asya Timog-Silangang Asya usbong ng
4. Bahaging ginampanan ng Kabihasnan
nasyonalismo sa Silangan II.2008.
at Timog-Silangang Asya Pp.308-320
tungo sa paglaya ng mga 10. Naihahayag ang pagpapahalaga 1. EASE II Module
bansa mula sa sa bahaging ginampanan ng 8-9
imperyalismo nasyonalismo sa Silangan at 2. * Asya: Pag-
AP7KIS-IVd-
5. Epekto ng Nasyonalismo Timog-Silangang Asya tungo sa usbong ng
1.9
sa Sigalot Etniko sa Asya paglaya ng mga bansa mula sa Kabihasnan II.
6. Mga Pamamaraang imperyalismo 2008. Pp.308-
Ginamit sa Silangan at 320
Timog-Silangang Asya sa 11. Nasusuri ang epekto ng 1. EASE II Module
pagtatamo ng Kalayaan nasyonalismo sa sigalot etniko sa 8-9
mula sa Kolonyalismo Asya 2. * Asya: Pag-
7. Epekto ng mga Digmaang AP7KIS-IVd- usbong ng
Pandaidig sa Pag-aangat 1.10 Kabihasnan II.
ng mga malawakang 2008. Pp.308-
kilusang nasyonalista ( 319
hal: epekto ng Unang
Digmaang Pandaigdig sa 12. Nasusuri ang mga pamamaraang 1. EASE II Module
pagtatag ng sistemang ginamit sa Silangan at Timog- 8-9
mandato sa Silangang Silangang Asya sa pagtatamo ng 2. * Asya: Pag-
Asya) AP7KIS -IVd-
kalayaan mula sa kolonyalismo usbong ng
8. Iba’t ibang ideolohiya 1.11
Kabihasnan II.
(ideolohiya ng malayang 2008. Pp.308-
demokrasya, sosyalismo 319
at komunismo) sa mga 13. Nasusuri ang matinding epekto 1. EASE II Module
malawakang kilusang ng mga digmaang pandaidig sa 8-9
nasyonalista pag-aangat ng mga malawakang 2. * Asya: Noon,
9. Epekto ng mga samahang kilusang nasyonalista ( hal: Ngayon at sa
kababaihan at ng mga epekto ng Unang Digmaang AP7KIS-IVe- Hinaharap II.
kalagayang panlipunan sa Pandaigdig sa pagtatag ng 1.12 2000. Pp.163-
buhay ng kababaihan sistemang mandato sa Silangan 173
tungo sa pagkakapantay- at Timog-Silangang Asya ) 3. * Asya: Pag-
pantay, pagkakataong usbong ng
pang-ekonomiya at Kabihasnan II.

karapatang pampolitika 2008. Pp.322-
10. Bahaging Ginampanan ng 330
Nasyonalismo sa 14. Nasusuri ang kaugnayan sa iba’t 1. EASE II Module
pagbibigay wakas sa ibang ideolohiya (ideolohiya ng 9
imperyalismo malayang demokrasya, 2. * Asya: Pag-
AP7KIS-IVe-
sosyalismo at komunismo) sa usbong ng
1.13
mga malawakang kilusang Kabihasnan II.
nasyonalista 2008. Pp.308-
319
15. Nasusuri ang epekto ng mga 1. EASE II Module
samahang kababaihan at ng mga 20
kalagayang panlipunan sa buhay 2. * Asya: Pag-
ng kababaihan tungo sa usbong ng
pagkakapantay-pantay, Kabihasnan II.
pagkakataong pang-ekonomiya 2008. Pp.332-
at karapatang pampolitika AP7KIS-IVe- 342
1.14 3. Karapatan Mo,
Alamin
Mo(Philippines
Nonformal
Education
Project). 1998.
Pp.13-15
C. Ang mga Pagbabago sa Timog 16. Naipapahayag ang 1. EASE II
at Kanlurang Asya pagpapahalaga sa bahaging Modyul 9
1. Mga Pagbabago sa mga ginampanan ng nasyonalismo sa 2. * Asya: Pag-
Bansang Bumubuo sa pagbibigay wakas sa usbong ng
Silangan at Timog- imperyalismo Kabihasnan II.
Silangang Asya AP7KIS-IVf- 2008. Pp.308-
2. Balangkas ng pamahalaan 1.15 319
ng mga bansa sa 3. * Asya: Noon,
Silangan at Timog- Ngayon at sa
Silangang Asya Hinaharap II.
3. Mga Palatuntunang 2000. Pp.154-
Nagtataguyod sa 173
karapatan ng 17. Naihahambing ang mga AP7KIS-IV- 1. EASE II

mamamayan sa pagbabago sa mga bansang 1.16 Modyul 10,17
pangkalahatan, at ng bumubuo sa Silangan at Timog- 2. * Asya: Pag-
mga kababaihan, mga Silangangn Asya usbong ng
grupong katutubo, iba Kabihasnan II.
pang sektor ng lipunan 2008. Pp.386-
4. Ang Kalagayan at Papel 396
ng Kababaihan sa Iba’t 18. Nasusuri at naihahambing ang 1. EASE II
ibang bahagi ng Silangan balangkas ng pamahalaan ng Modyul 12,18
at Timog-Silangang Asya mga bansa sa Silangan at 2. * Asya: Pag-
at ang Kanilang Ambag Timog-Silangangn Asya usbong ng
sa Bansa at Rehiyon Kabihasnan II.
5. Ang Kinalaman ng 2008. Pp.347-
AP7KIS-IVg-
Edukasyon sa 358
1.17
Pamumuhay ng mga 3. * Asya: Noon,
Asyano sa Silangan at Ngayon at sa
Timog-Silangang Asya Hinaharap II.
6. Bahaging Ginampanan ng 2000. Pp.191-
Relihiyon sa Iba’t ibang 206
aspekto ng pamumuhay
7. Mga Kasalukuyang 19. Nasusuri at naihahambing ang 1. EASE II
Pagbabagong Pang- mga palatuntunang Modyul 12,18
Ekonomiya na naganap/ nagtataguyod sa karapatan ng 2. * Asya: Pag-
nagaganap sa kalagayan mamamayan sa pangkalahatan, usbong ng
ng mga bansa sa at ng mga kababaihan, mga Kabihasnan II.
Silangan at Timog- grupong katutubo, mga kasapi 2008. Pp.362-
Silangang Asya ng castesa India at iba pang 366
AP7KIS-IVg-
8. Pagkakaiba-iba ng antas sektor ng lipunan 3. Women’s
1.18
ng pagsulong at pag- Rights and
unlad ng Timog at Responsibilities
Timog- Silangang Asya. (Philippines
9. Mga Anyo at Tugon sa Nonformal
Neokolonyalismo sa Education
Timog at Kanlurang Asya Project). 2001.
10. Epekto ng Kalakalan sa Pp.17-33
Pagbabagong pang- 20. Naihahambing ang kalagayan atAP7KIS-IVg- 1. EASE II
Ekonomiya at papel ng kababaihan sa iba’t 1.19 Modyul 20

Pangkultura ng mga ibang bahagi ng Timog at 2. * Asya: Pag-
bansa sa Silangan at Kanlurang Asya at ang kanilang usbong ng
Timog Silangang Asya ambag sa bansa at rehiyon Kabihasnan II.
11. Kontribusyon ng Silangan 2008. Pp.332-
at Timog-Silangang Asya 342,362-366
sa Larangan ng Sining, 3. Babae,
Humanidades at Gumising ka!
palakasan (Philippines
12. Pagkakakilanlan ng Nonformal
Kulturang Asyano Batay Education
sa mga Kontribusyong Project). 1998.
nito Pp.4-11
21. Nasusuri ang kinalaman ng 1. EASE II
edukasyon sa pamumuhay ng Modyul 13
mga Asyano 2. * Asya: Pag-
AP7KIS-IVh-
usbong ng
1.20
Kabihasnan II.
2008. Pp.368-
376
22. Natataya ang bahaging 1. EASE II
ginampanan ng relihiyon sa iba’t Modyul 14
ibang aspekto ng pamumuhay 2. * Asya: Pag-
AP7KIS-IVh-
usbong ng
1.21
Kabihasnan II.
2008. Pp.378-
382
23. Naiuugnay ang mga 1. EASE II
kasalukuyang pagbabagong Modyul 15
pang-ekonomiya na naganap/ 2. * Asya: Pag-
nagaganap sa kalagayan ng mga usbong ng
bansa sa Silangan at Timog- AP7KIS-IVh- Kabihasnan II.
Silangang Asya 1.22 2008. Pp.386-
396
3. Mga
Pangunahing
Relihiyon sa

Buong Mundo
(Philippines
Nonformal
Education
Project). 2001.
Pp. 3-20
24. Nasusuri ang pagkakaiba-iba ng 1. EASE II
antas ng pagsulong at pag-unlad Modyul 15
ng Timog at Timog-Silangang 2. * Asya: Pag-
AP7KIS-IVi-
Asya gamit ang estadistika at usbong ng
1.23
kaugnay na datos. Kabihasnan II.
2008. Pp.386-
396
25. Nasusuri ang mga anyo at tugon 1. EASE II
sa neokolonyalismo sa Silangan Modyul 15
at Timog-Silangang Asya 2. Open high
school Modyul
AP7KIS-IVi- 20
1.24 3. * Asya: Noon,
Ngyon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.183-
189
1. EASE II
26. Natataya ang epekto ng Modyul 15
kalakalan sa pagbabagong pang- 2. * Asya: Pag-
ekonomiya at pangkultura ng usbong ng
mga bansa sa Silangan at Timog Kabihasnan II.
Silangang Asya AP7KIS-IVj- 2008. Pp.398-
1.25 404
3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.190-
206
27. Napapahalagahan ang mga AP7KIS-IVj- 1. EASE II

kontribusyon ng Silangan at 1.26 Modyul 16
Timog-Silangang Asya sa 2. * Asya: Pag-
larangan ng sining, humanidades usbong ng
at palakasan Kabihasnan II.
2008. Pp.406-
413
3. * Asya: Noon,
Ngayon at sa
Hinaharap II.
2000. Pp.253-
267
28. Nahihinuha ang pagkakakilanlan 1. EASE II
ng kulturang Asyano batay sa Modyul 16
mga kontribusyong nito 2. * Asya: Pag-
AP7KIS-IVj-
usbong ng
1.27
Kabihasnan II.
2008. Pp.414-
420
BAITANG 8
KASAYSAYAN NG DAIGDIG
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ang mga kasanayan sa pagsisiyasat, pagsusuri ng datos at iba’t ibang sanggunian, pagsasaliksik, mapanuring p
mabisang komunikasyon, at pag-unawa sa kasaysayan, politika, ekonomiya, kultura, at lipunan ng Daigdig mula sa sinaunang panaho
hanggang sa kasalukuyan.
UNANG MARKAHAN - Heograpiya at Mga Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig
Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ay 1. EASE III
1. Nasusuri ang katangiang pisikal
A. Heograpiya ng Daigdig AP8HSK-Id-4 Modyul 1
ng daigdig
naipamamalas ang pag- nakabubuo ng 2. * Kasaysayan
1. Heograpiyang Pisikal unawa sa interaksiyon ng tao
panukalang proyektong ng Daigdig
1.1 Limang Tema ng sa kaniyang kapaligiran na nagsusulong sa (Batayang
Heograpiya nagbigay-daan sa pangangalaga at Aklat) III. 2000.
1.2 Lokasyo pag-usbong ng mga preserbasyon ng mga pp. 3-15
1.3 Topograpiya sinaunang kabihasnan na pamana ng mga 3. * Kasaysayan
1.4 Katangiang Pisikal ng nagkaloob ng mga sinaunang kabihasnan sa ng Daigdig
Daigdig (anyong lupa, pamanang humubog sa Daigdig para sa (Manwal ng
anyong tubig, klima, at pamumuhay ng kasalukuyan at sa Guro) III. 2012.
yamang likas) kasalukuyang henerasyon susunod na henerasyon pp. 2-10
2. Heograpiyang Pantao 4. * Kasaysayan
2.1 Natatanging Kultura ng ng Daigdig
mga Rehiyon, Bansa at (Batayang
Mamamayan sa Daigdig Aklat) III. 2012.
(lahi, pangkat- etniko, pp. 3-22
wika,at relihiyon sa daigdig ) 1. EASE III
Modyul 2
2. Napahahalagahan ang
2. * Kasaysayan
natatanging kultura ng mga
ng Daigdig
rehiyon, bansa at mamamayan sa
AP8HSK-Ie-5 (Batayang
daigdig (lahi, pangkat-
Aklat) III. 2000.
etnolingguwistiko, at relihiyon sa
pp. 64-69,128-
daigdig)
133
B. Ang Pagsisimula ng mga 3. Nasusuri ang kondisyong

Kabihasnan sa Daigdig heograpiko sa panahon ng mga AP8HSK-Ie-4
(Preshistoriko- 1000 BCE) unang tao sa daigdig
1. Kondisyong Heograpiko sa 4. Naipaliliwanag ang uri ng
Panahon ng mga Unang pamumuhay ng mga unang tao saAP8HSK-Ie-5
Tao sa Daigdig daigdig
2. Pamumuhay ng mga 1. EASE III
Unang Tao sa Daigdig Modyul 2
5. Nasusuri ang yugto ng pag-unlad 2. EASE III
3. Mga Yugto sa Pag-unlad ng kultura sa panahong AP8HSK-If-6 Modyul 2
ng Kultura sa Panahong prehistoriko 3. * Kasaysayan
Prehistoriko ng Daigdig
(Batayang

Aklat) III. 2012.
pp. 32-40.
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp.12-15.
5. * Kasaysayan
ng (Batayang
Aklat) III. 2000.
pp.25-27.
1. EASE III
Modyul 1
2. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 11-15
6. Naiuugnay ang heograpiya sa
3. * Kasaysayan
pagbuo at pag-unlad ng mga AP8HSK-Ig-6
ng Daigdig
sinaunang kabihasnan sa daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 6-9
4. * Kasaysayan
ng(Batayang
Aklat) III. 2012.
pp. 19-20
1. EASE III
Modyul 3
2. * Kasaysayan
7. Nasusuri ang pag-usbong ng mga ng Daigdig
sinaunang kabihasnan sa daigdig:
AP8HSK-Ih-7 (Batayang
pinagmulan, batayan at katangian Aklat) III. 2012.
pp. 22-32
3. * Kasaysayan
ng Daigdig

(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 10-12
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
Kasaysayan ng
Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 16-24
1. EASE III
Modyul 3
2. * Kasaysayan
8. Nasusuri ang mga sinaunang
ng Daigdig
kabihasnan sa daigdig batay sa
AP8HSK-Ii-8 Kasaysayan ng
politika, ekonomiya, kultura,
Daigdig
relihiyon, paniniwala, at lipunan
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 28-64.
1. EASE III
Modyul 3
2. * Kasaysayan
ng Daigdig
Kasaysayan ng
Daigdig
9. Napahahalagahan ang mga
AP8HSK-Ij- (Batayang
kontribusyon ng mga sinaunang
10 Aklat) III. 2012.
kabihasnan sa daigdig
pp. 96-103.
3. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 33-37
IKALAWANG MARKAHAN - Ang Daigdig sa Klasiko at Transisyonal na Panahon
Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ay 1.Nasusuri ang kabihasnang Minoan
AP8DKT-IIa- 1. EASE AP III
A. Pag-usbong at Pag-unlad ng at Mycenean 1 Modyul 4

mga Klasikong Lipunan sa naipapamalas ang pag- nakabubuo ng 2. * Kasaysayan
Europa unawa sa kontribusyon ng adbokasiya na ng Daigdig
1. Kabihasnang Klasiko sa mga pangyayari sa Klasiko at nagsusulong ng (Batayang
Europa (Kabihasnanang Transisyunal na Panahon sa pangangalaga at Aklat) III. 2012.
Minoan at Mycenean) pagkabuo at pagkahubog ngpagpapahalaga sa mga pp. 106-112
2. Kabihasnang klasiko ng pagkakakilanlan ng mga natatanging 3. * Kasaysayan
Greece (Athens, Sparta bansa at rehiyon sa daigdig kontribusyon ng Klasiko ng Daigdig
at mga city-states
) at Transisyunal na (Manwal ng
3. Kabihasnang klasiko ng Panahon na nagkaroon Guro) III. 2012.
Rome (mula sa ng malaking pp. 38-41
Sinaunang Rome impluwensya sa 2. Nasusuri ang kabihasnang 1. EASE III
hanggang sa tugatog at pamumuhay ng tao sa klasiko ng Greece. Modyul 4
pagbagsak ng Imperyong kasalukuyan 2. * Kasaysayan
Romano) ng
4. Pag-usbong at Pag-unlad Daigdig(Bataya
ng mga Klasiko na ng Aklat) III.
Lipunan sa Africa, 2012. pp. 114-
America, at mga Pulo sa 124
Pacific AP8DKT-IIa- 3. * Kasaysayan
5. Kabihasnang Klasiko sa b-2 ng Daigdig
Africa (Mali at Songhai) (Batayang
6. Kabihasnang Klasiko sa Aklat) III. 2000.
America pp. 70-89.
7. Kabihasnang Klasiko sa 4. Kasaysayan ng
pulo Daigdig
ng Pacific (Manwal ng
8. Kontribusyon ng Guro). 2012.
Kabihasnang Klasiko sa pp. 42-48.
Daigdig Noon at Ngayon 3. Naipapaliwanag ang 1. EASE III Modyul
mahahalagang pangyayari sa 5
kabihasnang klasiko ng Rome 2. * Kasaysayan
(mula sa sinaunang Rome AP8DKT-IIc- ng Daigdig
hanggang sa tugatog at 3 (Batayang
pagbagsak ng Imperyong Aklat) III. 2012.
Romano) Pp. 126-146
3. * Kasaysayan

ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 90-104
4. Nasusuri ang pag-usbong at pag- 1. EASE III Modyul
unlad ng mga Klasiko na Lipunan 6-7
sa Africa, America, at mga Pulo 2. * Kasaysayan
sa Pacific ng
Daigdig(Bataya
ng Aklat) III.
2012. pp. 156-
164
AP8DKT-IId- 3. * Kasaysayan
4 ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 105-127
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 59-63
5. Naipapaliwanag ang mga 1. EASE III Modyul
kaganapan sa mga klasikong 6
kabihasnan sa Africa (Mali at 2. * Kasaysayan
Songhai). ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2012.
AP8DKT-IId- pp. 157-159.
5 3. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 59-60
4. * Kasaysayan
ng Daigdig

(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 111-115
6. Nasusuri ang mga kaganapan 1. EASE III Modyul
sa kabihasnang klasiko ng 7
America. 2. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 117-123
3. * Kasaysayan
AP8DKT-IIe-
ng Daigdig
6
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 29-33
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2012.
pp. 84-93
7. Nasusuri ang kabihasnang 1. EASE III Modyul
B. Ang Daigdig sa Panahon ng klasiko ng pulo sa Pacific. 7
Transisyon 2. * Kasaysayan
1. Mga pangyayaring ng Daigdig
nagbigay-daan sa pag- (Batayang
usbong ng Europa sa Aklat) III. 2000.
Gitnang Panahon pp. 123-127
2. Ang paglakas ng AP8DKT-IIe- 3. * Kasaysayan
Simbahang Katoliko 7 ng Daigdig
bilang isang institusyon (Batayang
sa Gitnang Panahon Aklat) III. 2012.
3. Ang Holy Roman pp. 161-164
Empire 4. * Kasaysayan
4. Ang Paglunsad ng mga ng Daigdig
Krusada (Manwal ng
5. Ang buhay sa Europa Guro) III. 2012.

noong Gitnang pp. 59-63
Panahon: Piyudalismo 8. Naipapahayag ang
Manoryalismo, at Pag- pagpapahalaga sa mga
usbong ng mga Bayan kontribusyon ng kabihasnang AP8DKT-IIf-8
at Lungsod klasiko sa pag-unlad ng
6. Epekto at kontribusyon pandaigdigang kamalayan
ng ilang mahahalagang 9. Nasusuri ang mga * Kasaysayan ng
pangyayari sa Europa pangyayaring nagbigay-daan Daigdig (Batayang
sa pagpapalaganap ng AP8DKT-IIf-9
sa Pag-usbong ng Europa sa Aklat) III. 2000.
pandaigdigang Gitnang Panahon pp. 138-159.
kamalayan.
10. Nasusuri ang mga dahilan at 1. EASE III Modyul
bunga ng paglakas ng 8
Simbahang Katoliko bilang 2. * Kasaysayan
isang institusyon sa Gitnang ng Daigdig
Panahon (Batayang
Aklat) III. 2012.
pp. 178-189.
3. * Kasaysayan
AP8DKT-IIg-
ng Daigdig
10
(Manwal ng
Guro)III. 2012.
pp. 69-73
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 144-147.
11. Nasusuri ang mga kaganapang 1. * Kasaysayan
nagbigay-daan sa pagkakabuo ng Daigdig
ng “Holy Roman Empire” (Batayang
Aklat)III. 2000.
AP8DKT-IIg-
pp. 142-143
11
2. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2012.
pp. 173-175
3. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 66-68.
12. Naipapaliwanag ang mga 1. EASE III Modyul
dahilan at bunga ng mga 8
Krusada sa Gitnang Panahon 2. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 147-149.
3. * Kasaysayan
AP8DKT-IIh- ng Daigdig III
12 (Batayang
Aklat) III. 2012.
pp. 181-184
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 71-72
13. Nasusuri ang buhay sa Europa 1. EASE III Modyul

noong Gitnang Panahon: 9
Manoryalismo, Piyudalismo, at 2. * Kasaysayan
ang pag-usbong ng mga ng Daigdig
bagong bayan at lungsod (Batayang
AP8DKT-IIi- Aklat) III. 2000.
13 pp. 150-159
3. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat)III. 2012.
pp. 192-206

4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 73-80
14. Natataya ang epekto at
kontribusyon ng ilang
AP8DKT-IIj-
mahahalagang pangyayari sa
13
Europa sa pagpapalaganap ng
pandaigdigang kamalayan.
IKATLONG MARKAHAN - Ang Pag-usbong ng Makabagong Daigdig: Ang Transpormasyon tungo sa Pagbuo ng Pandaigdigang Kamalayan
A. Paglakas ng Europa Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ay 1. EASE III Modyul
10,12
1. Pag-usbong at Naipamamalas ng mag-aaralkritikal na nakapagsusuri 2. * Kasaysayan
kontribusyon ng ang pag-unawa sa naging sa naging implikasyon sa ng Daigdig
bourgeoisie, transpormasyon tungo sa kaniyang bansa, (Batayang
merkantilismo, National makabagong panahon ng komunidad, at sarili ng Aklat) III. 2000.
monarchy, Renaissance, mga bansa at rehiyon sa mga pangyayari sa 1. Nasusuri ang pag-usbong ng pp. 161-179
Simbahang Katoliko at daigdig bunsod ng panahon ng bourgeoisie, merkantilismo, 3. * Kasaysayan
AP8PMD-
Repormasyon paglaganap ng mga kaisipantranspormasyon tungo National monarchy, ng Daigdig
IIIa-b-1
sa agham, politika, at sa makabagong Renaissance, Simbahang (Batayang
ekonomiya tungo sa pagbuopanahon. Katoliko at Repormasyon Aklat) III. 2012.
ng pandaigdigan kamalayan pp. 208-238
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 82-122
1. EASE III Modyul
2. Napahahalagahan ang mga 10,12
kontribusyon ng bourgeoisie, 2. * Kasaysayan
merkantilismo, National AP8PMD- ng Daigdig
monarchy, Renaissance, IIIc-d-3 (Batayang
Simbahang Katoliko at Aklat) III. 2000.
Repormasyon sa daigdig. pp. 162,164-
168,176-179

3. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2012.
pp. 212-214,
216, 221-224,
233-234, 236-
237
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 84,87-
88,91-92;95,98-
99,102-103,
106-107
B. Paglawak ng 1. EASE III Modyul
Kapangyarihan ng 14
Europa 2. * Kasaysayan
ng Daigdig
1. Unang Yugto ng (Batayang
Imperyalismo at Aklat) III. 2000.
Kolonisasyon pp. 180-190
2. Dahilan at Epekto ng 3. Nasusuri ang unang yugto ng 3. * Kasaysayan
AP8PMD-
unang yugto ng imperyalismo at kolonisasyon ng Daigdig
IIIe-4
Imperyalismo at sa Europa. (Batayang
Kolonisasyon Aklat) III. 2012.
3. Kaganapan at Epekto pp. 240-248
ng Enlightenment 4. * Kasaysayan
pati ng Rebolusyong ng Daigdig
Siyentipiko at (Manwal ng
Industriyal. Guro) III. 2012.
4. Ikalawang Yugto ng pp. 111-114
Kolonyalismo at 4. Natataya ang mga dahilan at 1. EASE III Modyul
AP8PMD-IIIf-
Imperyalismo epekto ng unang yugto ng 14
5
imperyalismo at kolonisasyon 2. * Kasaysayan

5. Dahilan at Epekto ng sa Europa. ng Daigdig
Ikalawang Yugto ng (Batayang
Imperyalismo Aklat) III. 2000.
pp. 180-181,
186-190
3. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat)III. 2012.
pp. 241-242,
246-248
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 111,113
1. EASE III Modyul
13
2. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 187-193
3. * Kasaysayan
5. Nasusuri ang kaganapan at
ng Daigdig
epekto ng Enlightenment pati AP8PMD-
(Batayang
ng Rebolusyong Siyentipiko at IIIg-6
Aklat) III. 2012.
Industriyal.
pp. 250-260,
276-284
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 115-123,
128-132
6. Naipaliliwanag ang Ikalawang AP8PMD- 1. * Kasaysayan

Yugto ng Kolonyalismo at IIIh-7 ng Daigdig
Imperyalismo (Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 205-215
2. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2012.
pp. 286-294
3. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 133-137
1. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III. 2000.
pp. 206, 211-
215
2. * Kasaysayan
ng Daigdig
7. Nasusuri ang mga dahilan at
AP8PMD- (Batayang
epekto ng ikalawang Yugto ng
IIIh-8 Aklat) III. 2012.
Imperyalismo at Kolonisasyon.
pp. 287-
288,294
3. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 133,136
C. Pagkamulat 8. Naipapaliwanag ang 1. EASE III Modyul

1. Kaugnayan ng kaugnayan ng Rebolusyong AP8PMD-IIIi- 15
Rebolusyong Pangkaisipan sa Rebolusyong 9 2. * Kasaysayan
Pangkaisipan sa Pranses at Amerikano. ng Daigdig

Rebolusyong Pranses (Batayang
at Amerikano Aklat) III. 2000.
2. Pag-usbong ng pp. 194-204
Nasyonalismo sa 3. * Kasaysayan
Europa at iba’t ibang ng Daigdig
bahagi ng daigdig. (Batayang
Aklat)III. 2012.
pp. 262-273
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 123-127
1. EASE III Modyul
16
2. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat)III. 2000.
pp. 216-247
9. Naipapahayag ang
3. * Kasaysayan
pagpapahalaga sa pag-usbong AP8PMD-IIIi-
ng Daigdig
ng Nasyonalismo sa Europa at 10
(Batayang
iba’t ibang bahagi ng daigdig.
Aklat)III. 2012.
pp. 296-305
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 137-141
IKAAPAT NA MARKAHAN - Ang Kontemporanyong Daigdig (ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan): Mga Suliranin at Hamon tungo sa Pandaigdi
Kapayapaan, Pagkakaisa, Pagtutulungan, at Kaunlaran
Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ay 1. EASE III Modyul
A. Ang Unang Digmaang 1. Nasusuri ang mga dahilang AP8AKD-IVa- 17
Pandaigdig naipamamalas ng mag-aaralaktibong nakikilahok sa nagbigay-daan sa Unang 1 2. * Kasaysayan
1. Mga Dahilang ang pag-unawa sa mga gawain, programa, Dimaan Pandaidig ng Daigdig

nagbigay-daan sa kahalagahan ng pakikipag- proyekto sa antas ng (Batayang
Unang Digmaang ugnayan at sama-samang komunidad at bansa na Aklat) III. 2000.
Pandaigdig. pagkilos sa nagsusulong ng pp. 248-249
2. Mahahalagang kontemporanyong daigdig rehiyonal at 3. * Kasaysayan
pangyayaring tungo sa pandaigdigang pandaigdigang ng Daigdig
naganap sa Unang kapayapaan, pagkakaisa, kapayapaan, pagkakaisa, (Batayang
Digmaang Pandaigdig pagtutulungan, at kaunlaranpagtutulungan, at Aklat) III. 2012.
3. Epekto ng Unang kaunlaran pp. 308-311
Digmaang 4. * Kasaysayan
Pandaigdig ng Daigdig
4. Pagsisikap ng mga (Manwal ng
bansa na makamit Guro) III. 2012.
ang kapayapaang pp. 141-142
pandaigdig 2. Nasusuri ang mahahalagang 1. EASE III Modyul
5. Ang Ikalawang pangyayaring naganap sa 17
Digmaang Unang Digmaang Pandaigdig 2. * Kasaysayan
Pandaigdig ng Daigdig
6. Mga Dahilang (Batayang
nagbigay-daan sa Aklat) III. 2000.
Ikalawang Digmaang pp. 249-252
Pandaigdig. 3. * Kasaysayan
AP8AKD-IVb-
7. Mahahalagang ng Daigdig
2
pangyayaring naganap (Batayang
sa Ikalawang Digmaang Aklat) III. 2012.
Pandaigdig pp. 311-312
8. Epekto ng Ikalawang 4. * Kasaysayan
Digmaang Pandaigdig ng Daigdig
9. Pagsisikap ng mga (Manwal ng
bansa na makamit ang Guro) III. 2012.
kapayapaang pp. 143
pandaigdig 3. Natataya ang mga epekto ng 1. EASE III Modyul
10. Mga Ideolohiya, Cold Unang Dimaang Pandadig 17
War, at Neo- AP8AKD-IVc- 2. * Kasaysayan
kolonyalismo 3 ng Daigdig
11. Mga Pandaigdigang (Batayang
Organisasyon, Pangkat, Aklat)III. 2000.

at Alyansa pp. 252-255
11.1 Mga organisasyon 3. * Kasaysayan
at alyansa ng Daigdig
( Europaan Union (Batayang
(EU), Aklat) III. 2012.
Organization of pp. 312-315
American States 4. Nasusuri ang pagsisikap ng 1. EASE III Modyul
(OAS), mga bansa na makamit ang 21-24
Organization of kapayapaang pandaigdig at 2. Open High
Islamic Countries
, kaunlaran School Modyul
ASEAN, at iba pa) 21
11.2 Mga pang- 3. * Kasaysayan ng
ekonomikong Daigdig
organisasyon at (Batayang
trading blocs Aklat) III. 2000.
( GATT, World AP8AKD-IVd- pp. 253-255
Trade, IMF/World 4 4. * Kasaysayan ng
Bank, APEC, Daigdig
ASEAN Economic (Batayang
Community, OAS, Aklat) III. 2012.
NAFTA, AFTA, pp. 315-319
OPEC,at iba pa) 5. * Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III. 2012.
pp. 144-145
5. Nasusuri ang mga dahilan na 1. EASE III
nagbigay-daan sa Ikalawang Modyul 17
Digmaang Pandaidig. 2. * Kasaysayan
ng Daigdig
AP8AKD-IVe- (Batayang
5 Aklat) III.
2000. pp. 256-
257
3. * Kasaysayan
ng Daigdig

(Batayang
Aklat) III.
2012. pp. 322-
324
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III.
2012. pp. 145-
146
6. Nasusuri ang mahahalagang 1. EASE III
pangyayaring naganap sa Modyul 17
Ikalawang Digmaang 2. * Kasaysayan
Pandaigdig. ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III.
2000. pp. 257-
262
3. * Kasaysayan
AP8AKD-IVf- ng Daigdig
6 (Batayang
Aklat) III.
2012. pp. 324-
333
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III.
2012. pp. 146-
147
7. Natataya ang mga epekto ng 1. EASE III
Ikalawang Digmaang Modyul 17
Pandaigdig. AP8AKD-IVg- 2. * Kasaysayan
7 ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III.

2000. pp. 263-
265
3. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat)III. 2012.
pp. 333-334
4. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III.
2012. pp. 148-
151
8. Natataya ang pagsisikap ng 1. * Kasaysayan
mga bansa na makamit ang ng Daigdig
kapayapaang pandaigdig at (Batayang
kaunlaran. Aklat) III.
2000. pp. 264-
AP8AKD-IVh- 265
8 2. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III.
2012. pp. 331-
332
9. Nasusuri ang mga 1. EASE III
ideolohiyang politikal at Modyul 18
ekonomiko sa hamon ng 2. * Kasaysayan
estabilisadong institusyon ng ng Daigdig
lipunan. (Batayang
AP8AKD-IVi-
Aklat)III. 2000.
9
pp. 266-276
3. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III.

2012. pp. 336-
345
Kasaysayan ng
Daigdig
(Manwal ng
Guro) III.
2012. pp. 152-
156
10. Natataya ang epekto ng mga 1. EASE AP III
ideolohiya, ngCold War
at ng Modyul 19-20
Neo-kolonyalismo sa iba’t 2. Open High
ibang bahagi ng daigdig. School. Modyul
19-20
3. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III.
2000. pp. 277-
288
AP8AKD-IVi-
4. * Kasaysayan
10
ng Daigdig
(Batayang
Aklat) III.
2012. pp. 348-
362
5. * Kasaysayan
ng Daigdig
(Manwal ng
Guro) III.
2012. pp. 157-
167
11. Nasusuri ang bahaging Open High School.
ginampanan ng mga AP8AKD- Modyul 17
pandaidigang organisasyon sa IVi-11
pagsusulong ng
pandaigdigang kapayapaan,

pagkakaisa, pagtutulungan, at
kaunlaran.
BAITANG 9
EKONOMIKS
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at napapanahong isyu sa ekonomiks at pambansang
gamit ang mga kasanayan at pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri, ma
mapanagutan, makakalikasan, produktibo, makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig.
UNANG MARKAHAN - Mga Pangunahing Konsepto ng Ekonomiks: Batayan ng Matalinong Paggamit ng Pinagkuknang Yaman tungo sa Pagkamit
Kaunlaran
A. Kahulugan ng Ekonomiks Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ayAng mga mag-aaral ay 1. EASE IV Modyul 1
may pag-unawa: 2. * Ekonomiks Mga
1. Nailalapat ang kahulugan ng Konsepto at
sa mga pangunahing naisasabuhay ang pag- ekonomiks sa pang-araw- Aplikasyon
konsepto ng Ekonomiks unawa sa mga araw na pamumuhay bilang (Manwal ng Guro)
bilang batayan ng pangunahing konsepto isang mag-aaral, at kasapi IV. 2012. pp. 1-6.
matalino at maunlad na ng Ekonomiks bilang ng pamilya at lipunan 3. * Ekonomiks Mga
pang-araw-araw na batayan ng matalino at AP9MKE-Ia- Konsepto at
pamumuhay maunlad na pang- 1 Aplikasyon
araw-araw na (Batayang
pamumuhay Aklat)IV. 2012.
pp.3-17.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 8 -
10
2. Natataya ang kahalagahan 1. EASE IV Modyul 1
ng ekonomiks sa pang-araw- 2. * Ekonomiks Mga
AP9MKE-Ia-
araw na pamumuhay ng Konsepto at
2
bawat pamilya at ng lipunan Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 14-
17
3. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 15-
16.
3. Naipakikita ang ugnayan ng 1. EASE IV Modyul 3
B. Kakapusan kakapusan sa pang-araw- 2. * Ekonomiks Mga
1. Konsepto ng Kakapusan at araw na pamumuhay Konsepto at
ang Kaugnayan nito sa Aplikasyon
Pang- araw- araw na (Batayang Aklat)
Pamumuhay IV. 2012. pp. 60-
2. Palatandaan ng Kakapusan 66.
sa Pang- araw- araw na AP9MKE-Ia- 3. * Ekonomiks Mga
Buhay 3 Konsepto at
3. Kakapusan Bilang Aplikasyon
Pangunahing Suliranin sa (Manwal ng Guro)
Pang- araw-araw na IV. 2012. pp. 20-
Pamumuhay 23.
4. Mga Paraan upang 4. * Ekonomiks
Malabanan ang Kakapusan (Batayang Aklat)
sa Pang- araw- araw na IV. 2000. pp. 66.
Pamumuhay 4. Natutukoy ang mga 1. EASE IV Modyul 3
palatandaan ng kakapusan 2. * Ekonomiks Mga
sa pang-araw-araw na Konsepto at
buhay. Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.60-
AP9MKE-Ib- 66.
4 3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 20-
23.
4. * Ekonomiks

(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 66-
68.
5. Nakakabuo ang konklusyon 1. EASE IV Modyul 3
na ang kakapusan ay isang 2. * Ekonomiks Mga
pangunahing suliraning Konsepto at
panlipunan Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.64-
66.
3. * Ekonomiks Mga
AP9MKE-Ib-
Konsepto at
5
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 20-
23.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.71-
72.
1. EASE IV Modyul 3
6. Nakapagmumungkahi ng AP9MKE-Ic- 2. * Ekonomiks Mga
mga paraan upang 6 Konsepto at
malabanan ang kakapusan Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.65-
66.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 20-
23.

C. Pangangailangan at 7. Nasusuri ang kaibahan ng 1. EASE IV Modyul 3
Kagustuhan kagustuhan (wants) sa 2. * Ekonomiks
AP9MKE-Ic-
1. Pagkakaiba ng pangangailangan (needs) (Batayang Aklat)
7
Pangangailangan at bilang batayan sa pagbuo ng IV. 2000. pp. 74-
Kagustuhan matalinong desisyon 75.
2. Ang Kaugnayan ng 8. Naipakikita ang ugnayan ng 1. EASE IV Modyul 3
Personal personal na kagustuhan at AP9MKE-Id- 2. * Ekonomiks
na Kagustuhan at pangangailangan sa suliranin 8 (Batayang Aklat)
Pangangailangan sa ng kakapusan IV. 2000. pp.81.
Suliranin ngKakapusan 9. Nasusuri ang hirarkiya ng 1. EASE IV Modyul 3
3. Hirarkiya ng pangangailangan. 2. * Ekonomiks Mga
Pangangailangan Konsepto at
4. Batayan ng Personal Aplikasyon
na Pangangailangan at (Batayang Aklat)
Kagustuhan IV. 2012. pp.78-
5. Salik na 80.
nakakaimpluwensiya sa 3. * Ekonomiks Mga
AP9MKE-Id-
Pangangailangan at Konsepto at
9
Kagustuhan Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 28-
32.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 75-
77.
10. Nakabubuo ng sariling 1. EASE IV Modyul 3
pamantayan sa pagpili ng 2. * Ekonomiks Mga
mga pangangailangan batay Konsepto at
sa mga hirarkiya ng Aplikasyon
pangangailangan AP9MKE-Ie- (Batayang Aklat)
10 IV. 2012. pp.79-
84.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon

(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp.28-
32.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 75-
77.
11. Nasusuri ang mga salik na 1. EASE IV Modyul 3
nakakaimpluwensiyasa 2. * Ekonomiks Mga
pangangailangan at Konsepto at
kagustuhan Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.78-
84.
3. * Ekonomiks Mga
AP9MKE-Ie-
Konsepto at
11
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 28-
32.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 80-
81
12. Nasusuri ang kaugnayan ng 1. EASE IV Modyul 3
D. Alokasyon alokasyon sa kakapusan at 2. * Ekonomiks Mga
1. Kaugnayan ng Konsepto pangangailangan at Konsepto at
ng Alokasyon sa kagustuhan Aplikasyon
Kakapusan at (Batayang Aklat)
Pangangailangan at AP9MKE-If- IV. 2012. pp.70-
Kagustuhan 12 76.
2. Kahalagahan ng Paggawa 3. * Ekonomiks Mga
ng Tamang Desisyon Konsepto at
Upang Matugunan ang Aplikasyon
Pangangailangan (Manwal ng Guro)
3. Iba’t- Ibang Sistemang IV. 2012. pp. 25-

Pang- ekonomiya 28.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.101
13. Napahahalagahan ang 1. EASE IV Modyul 3
paggawa ng tamang 2. * Ekonomiks Mga
desisyon upang matugunan Konsepto at
ang pangangailangan Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.79-
84.
AP9MKE-If-
3. * Ekonomiks Mga
13
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 31.
4. Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 98
1. * Ekonomiks Mga
14. Nasusuri ang mekanismo ng AP9MKE-Ig- Konsepto at
alokasyon sa iba’t-ibang 14 Aplikasyon
sistemang pang-ekonomiya (Batayang Aklat)
bilang sagot sa kakapusan IV. 2012. pp.72-
75.
2. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 25-
28.
3. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 103-
105.

E. Pagkonsumo 15. Naipaliliwanag ang konsepto 1. EASE IV Modyul 5
1. Konsepto ng Pagkonsumo ng pagkonsumo AP9MKE-Ig- 2. Ekonomiks
2. Salik sa Pagkonsumo 15 (Batayang Aklat
3. Pamantayan sa Matalinong IV. 2000. pp. 84.
Pamimili 16. Nasusuri ang mga salik na 1. EASE IV Modyul 5
4. Karapatan at Tungkulin nakakaapekto sa 2. * Ekonomiks Mga
Bilang Isang Mamimili pagkonsumo. Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.91-
99.
3. * Ekonomiks Mga
AP9MKE-Ih-
Konsepto at
16
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 39-
42.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 85-
87
17. Naipamamalas ang talino sa 1. EASE IV Modyul 5
pagkonsumo sa 2. * Ekonomiks Mga
pamamagitan ng paggamit Konsepto at
ng pamantayan sa pamimili Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 92-
93.
AP9MKE-Ih-
3. * Ekonomiks Mga
17
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 36-
39.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)

IV. 2000. pp. 91-
92
18. Naipagtatanggol ang mga 1. EASE IV Modyul 5
karapatan at nagagampanan 2. * Ekonomiks Mga
ang mga tungkulin bilang Konsepto at
isang mamimili Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 99-
103.
3. Mahusay na
Mamimili
(Philippines Non
Formal Education
AP9MKE-Ih-
Project. 2000. pp.
18
1-61.
4. Wise Ka Bang
Mamimili.
(Philippines Non
Formal Education
Project. 2000. pp.
1-38.
5. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.
93.94.
F. Produksyon 19. Naibibigay ang kahulugan ng 1. EASE IV Modyul 4
1. Kahulugan at Proseso ng produksyon 2. * Ekonomiks Mga
Produksyon at ang Konsepto at
Pagtugon nito sa Pang- Aplikasyon
araw araw na Pamumuhay (Batayang Aklat)
AP9MKE-Ii-
2. Salik (Factors) ng IV. 2012. pp. 106-
19
Produksyon at ang 107.
Implikasyon nito sa Pang- 3. * Ekonomiks Mga
araw araw na Pamumuhay Konsepto at
3. Mga Organisasyon ng Aplikasyon
Negosyo (Manwal ng Guro)

IV. 2012. pp. 39-
42.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 120.
21. Napahahalagahan ang mga 1. EASE IV Modyul 4
salik ng produksyon at ang 2. * Ekonomiks Mga
implikasyon nito sa pang- Konsepto at
araw- araw na pamumuhay Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 108-
112.
3. * Ekonomiks Mga
AP9MKE-Ii-
Konsepto at
19
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 39-
42.
4. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 123-
124.
1. EASE IV Modyul 4
22. Nasusuri ang mga tungkulin 2. * Ekonomiks Mga
ng iba’t- ibang organisasyon Konsepto at
ng negosyo Aplikasyon
(Batayang
Aklat)IV. 2012. pp.
AP9MKE-Ij- 134-137
20 3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 42-
47.
4. * Ekonomiks

(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 137-
142
IKALAWANG MARKAHAN - Maykroekonomiks
Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ay 1. EASE IV Modyul 6
A. Demand may pag-unawa 1. Nailalapat ang kahulugan ng 2. * Ekonomiks
kritikal na demand sa pang araw-araw (Batayang Aklat)
1. Kahulugan ng ”Demand” sa mga pangunahing nakapagsusuri sa mga na pamumuhay ng bawat IV. 2000. pp. 151.
2. Mga Salik na Nakakapekto
kaalaman sa ugnayan ng pangunahing kaalaman pamilya 3. * Ekonomiks Mga
sa Demand pwersa ng demand at sa ugnayan ng pwersa Konsepto at
3. Elastisidad ng Demand suplay, at sa sistema ng ng demand at suplay, Aplikasyon
pamilihan bilang batayan at sistema ng pamilihan AP9MYK- (Manwal ng Guro)
ng matalinong bilang batayan ng IIa-1 IV. 2012. pp. 52-
pagdedesisyon ng matalinong 56.
sambahayan at bahay- pagdedesisyon ng 4. * Ekonomiks Mga
kalakal tungo sa sambahayan at bahay- Konsepto at
pambansang kaunlaran kalakal tungo sa Aplikasyon
pambansang kaunlaran (Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 141-
143
nakaaapekto sa demand 2. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 154-
155.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
AP9MYK- Aplikasyon
IIa-2 (Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 52-
56.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.174-

178
3. matalinong nakapagpapasya 1. EASE IV Modyul 6
sa pagtugon sa mga 2. * Ekonomiks
pagbabago ng salik na (Batayang Aklat)
nakaaapekto sa demand IV. 2000. pp.151.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
AP9MYK- (Manwal ng Guro)
IIb-3 IV. 2012. pp. 52-
56.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 148-
149.
4. naiuugnay ang elastisidad ng 1. EASE IV Modyul 6
demand sa presyo ng kalakal 2. * Ekonomiks
at paglilingkod (Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.161-
164.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
AP9MYK-
(Manwal ng Guro)
IIb-4
IV. 2012. pp.64-
68.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 175-
181.
B. Supply” (Suplay) 5. nailalapat ang kahulugan ng AP9MYK- 1. EASE IV Modyul 6
suplay batay sa pang-araw- IIc-5 2. * Ekonomiks

1. Kahulugan ng Suplay araw na pamumuhay ng (Batayang Aklat)
2. Mga Salik ng Nakakapekto bawat pamilya IV. 2000. pp.156.
sa Suplay 3. * Ekonomiks Mga
3. Elastisidad ng Suplay Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 56-
60.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.152
nakaaapekto sa suplay 2. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp.159-
160.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
AP9MYK-
(Manwal ng Guro)
IIc-6
IV. 2012. pp. 56-
60.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 157-
158
7. Matalinong nakapagpapasya 1. EASE IV Modyul 6
sa pagtugon sa mga 2. * Ekonomiks
pagbabago ng salik na AP9MYK- (Batayang Aklat)
nakaaapekto sa suplay IId-7 IV. 2000. pp. 159-
160.
3. * Ekonomiks Mga

Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 56-
60.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 159.
C. Interaksyon ng Demand at 8. Naiuugnay ang elastisidad ng 1. EASE IV Modyul 6
Suplay demand at suplay sa presyo 2. * Ekonomiks
1. Interaksyon ng demand at ng kalakal at paglilingkod (Batayang Aklat)
suplay sa kalagayan ng IV. 2000. pp. 160-
presyo at ng pamilihan 166.
2. ”Shortage”at”Surplus” 3. * Ekonomiks Mga
3. Mga Paraan ng Konsepto at
pagtugon/kalutasan sa Aplikasyon
AP9MYK-
mga suliraning dulot ng (Manwal ng Guro)
IId-8
kakulangan at kalabisan sa IV. 2012. pp. 64-
pamilihan 68.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.174-
189.
9. Naipapaliwanag ang
interaksyon ng demand at AP9MYK-
suplay sa kalagayan ng IIe-9
presyo at ng pamilihan
10. Nasusuri ang mga epekto ng 1. EASE IV Modyul 6
shortage at surplus sa presyo 2. * Ekonomiks
AP9MYK-IIf-
at dami ng kalakal at (Batayang Aklat)
9
paglilingkod sa pamilihan IV. 2000. pp. 167-
172.

3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 64-
68.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp.162-
171.
11. Naimumungkahi ang paraan 1. EASE IV Modyul 3
ng pagtugon/kalutasan sa 2. * Ekonomiks
mga suliraning dulot ng (Batayang Aklat)
kakulangan at kalabisan IV. 2000. pp. 179-
181.
AP9MYK-
3. * Ekonomiks Mga
IIg-10
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 162-
171.
D. Pamilihan 12. Napapaliwanag ang 1. EASE IV Modyul 7
1. Konsepto ng Pamilihan kahulugan ng pamilihan 2. * Ekonomiks
2. Iba’t ibang Istraktura ng (Batayang Aklat)
Pamilihan IV. 2000. pp. 172-
3. Gampanin ng Pamahalaan 176.
sa mga Gawaing 3. * Ekonomiks Mga
AP9MYK-
Pangkabuhayan sa Iba’t Konsepto at
IIh-11
Ibang Istraktura ng Aplikasyon
Pamilihan (Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 73-
77
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at

Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 190.
13. Nasusuri ang iba’t ibang 1. EASE IV Modyul 7
Istraktura ng Pamilihan 2. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 172-
176.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
AP9MYK-IIi-
(Manwal ng Guro)
12
IV. 2012. pp. 69-
72
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 191-
195.
14. Napangangatwiranan ang 1. EASE IV Modyul 7
kinakailangang pakikialam at 2. * Ekonomiks
regulasyon ng pamahalaan (Batayang Aklat)
sa mga gawaing IV. 2000. pp. 177-
pangkabuhayan sa iba’t 178.
ibang istraktura ng pamilihan 3. * Ekonomiks Mga
upang matugunan ang Konsepto at
pangangailangan ng mga AP9MYK-IIj- Aplikasyon
mamamayan 13 (Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 73-
77.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 207-

209
IKATLONG MARKAHAN - Makroekonomiks
A. Paikot na Daloy ng Ekonomiya Ang mag-aaral ay 1. Nailalalarawan ang paikot na 1. Ekonomiks
1. Bahaging ginagampanan ng Naipamamalas ng mag- nakapagmumungkahi daloy ng ekonomiya Batayang Aklat
mga bumubuo sa paikot naaaral ang pag-unawa sa ng mga pamamaraan Para sa Ikaapat na
daloy ng ekonomiya mga pangunahing kung paanong ang Taon. 2000. pp.
2. Ang kaugnayan sa isa’t isa ng
kaalaman tungkol sa pangunahing kaalaman 184-186.
mga bahaging bumubuo sa pambansang ekonomiya tungkol sa pambansang 2. * Ekonomiks Mga
paikot na daloy ng bilang kabahagi sa ekonomiya ay Konsepto at
ekonomiya pagpapabuti ng nakapagpapabuti sa Aplikasyon
AP9MAK-
pamumuhay ng kapwa pamumuhay ng kapwa (Batayang Aklat)
IIIa-1
mamamayan tungo sa mamamayan tungo sa IV. 2012. pp. 212-
pambansang kaunlaran pambansang kaunlaran 220.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 80,
83.
2. Natataya ang bahaging 1. * Ekonomiks
ginagampanan ng mga (Batayang Aklat)
bumubuo sa paikot na daloy IV. 2000. pp. 186-
ng ekonomiya 187.
2. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
AP9MAK- (Batayang Aklat)
IIIa-2 IV. 2012. pp. 212.-
220.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 81-
82.
3. Nasusuri ang ugnayan sa AP9MAK- 1. * Ekonomiks

isa’t isa ng mga bahaging IIIa-3 (Batayang Aklat)
bumubuo sa paikot na daloy IV. 2000. pp. 187-
ng ekonomiya 191.
2. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 212-
220.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 81.
B. Pambansang Kita 4. Nasusuri ang pambansang 1. EASE II Modyul 15
1. Pambansang produkto produkto (Gross National 2. * Ekonomiks
(Gross National Product- Product-Gross Domestic (Batayang Aklat)
Gross Domestic Product) Product) bilang panukat ng IV. 2000. pp.191.
bilang panukat ng kakayahan ng isang 3. * Ekonomiks Mga
kakayahan ng isang ekonomiya Konsepto at
ekonomiya Aplikasyon
AP9MAK-
2. Mga pamamaraan sa (Batayang Aklat)
IIIb-4
pagsukat ng pambansang IV. 2012. pp. 222-
produkto 228.
3. Kahalagahan ng pagsukat 4. * Ekonomiks Mga
ng pambansang kita sa Konsepto at
ekonomiya Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 85.
1. * Ekonomiks
5. Nakikilala ang mga (Batayang Aklat)
pamamaraan sa pagsukat ng IV. 2000. pp. 191-
AP9MAK-
pambansang produkto 202.
IIIb-5
2. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon

(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 228-
232.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 85.
6. Nasusuri ang kahalagahan ng 1. * Ekonomiks Mga
pagsukat ng pambansang Konsepto at
kita sa ekonomiya Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 232-
AP9MAK-
236.
IIIc-6
2. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 86.
7. Naipapahayag ang 1. EASE IV Modyul 5
C. Ugnayan ng Kita, Pag- kaugnayan ng kita sa 2. * Sibika at
iimpok, at Pagkonsumo pagkonsumo at pag-iimpok Kultura/Heograpiy
AP9MAK- a, Kasaysayan at
1. Kaugnayan ng kita sa IIIc-6 Sibika Teaching
pagkonsumo at pag- Guide on Financial
iimpok Literacy. pp. 31-
2. Katuturan ng consumption 42.
at savings sa pag-iimpok 8. Nasusuri ang katuturan ng * Sibika at
consumption at savings sa Kultura/Heograpiya,
pag-iimpok Kasaysayan at Sibika
AP9MAK-
Teaching Guide on
IIIc-7
Financial Literacy. pp.
10-26, 209-216;263-
270.
D. Implasyon 9. Nasusuri ang konsepto at AP9MAK- 1. EASE IV Modyul 9
1. Konsepto ng Implasyo palatandaan ng Implasyon IIId-8 2. * Ekonomiks Mga

2. Mga Dahilan ng Konsepto at
Implasyon Aplikasyon
3. Mga Epekto ng (Batayang Aklat)
Implasyon IV. 2012. pp. 245-
4. Paraan ng Paglutas ng 248.
Implasyon 3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 88-
89.
10. Natataya ang mga dahilan sa 1. EASE IV Modyul 9
pagkaroon ng implasyon 2. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 202-
203.
AP9MAK-
3. * Ekonomiks Mga
IIId-9
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 245-
248
11. Nasusuri ang iba’t ibang 1. EASE IV Modyul 9
epekto ng implasyon 2. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 203-
204.
3. * Ekonomiks Mga
AP9MAK- Konsepto at
IIIe-10 Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 248-
258.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon

(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 89-
90.
12. Napapahalagahan ang mga 1. EASE IV Modyul 9
paraan ng paglutas ng 2. * Ekonomiks
implasyon (Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 204-
206.
AP9MAK-
3. * Ekonomiks Mga
IIIe-11
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 250-
252.
13. Aktibong nakikilahok sa EASE IV Modyul 9
AP9MAK-
paglutas ng mga suliraning
IIIf-12
kaugnay ng implasyon
E. Patakarang Piskal 14. Naipaliliwanag ang layunin 1. * Ekonomiks
1. Layunin ng Patakarang ng patakarang piskal (Batayang Aklat)
Piskal IV. 2000. pp. 204-
2. Kahalagahan ng Papel 206.
na Ginagampanan ng 2. * Ekonomiks Mga
Pamahalaan kaugnay Konsepto at
ng mga Patakarang Aplikasyon
Piskal na Ipinapatupad AP9MAK- (Batayang Aklat)
nito IIIf-13 IV. 2012. pp. 254-
3. Patakaran sa 255.
Pambansang 3. * Ekonomiks Mga
Badyet at ang Kalakaran Konsepto at
ng Paggasta ng Aplikasyon
Pamahalaan (Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 93-
Halimbawa: 94.
- Policy on Priority 15. Napahahalagahan ang papel 1. * Ekonomiks
AP9MAK-
Assistance Development na ginagampanan ng (Batayang Aklat)
IIIg-14
Fund pamahalaan kaugnay ng mga IV. 2000. pp. 204-

-Policy on the patakarang piskal na 206.
Privatization ipinatutupad nito 2. * Ekonomiks Mga
of GOCCs Konsepto at
-Policy on Conditional Aplikasyon
Cash Transfer (Batayang Aklat)
-Patakaran sa IV. 2012. pp. 256-
Wastong 264.
Pagbabayad ng 3. * Ekonomiks Mga
Buwis Konsepto at
(VAT EVAT/ RVAT) Aplikasyon
4. Mga Epekto ng (Manwal ng Guro)
Patakarang IV. 2012. pp. 93-
Piskal sa Katatagan ng 94.
Pambansang Ekonomiya 16. Nasusuri ang badyet at ang 1. EASE I Modyul 22
kalakaran ng paggasta ng 2. * Ekonomiks
pamahalaan (Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 206-
208.
AP9MAK-
3. * Ekonomiks Mga
IIIg-15
Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 265-
270.
17. Nakababalikat ng 1. EASE IV Modyul 18
pananagutan bilang 2. * Ekonomiks Mga
mamamayan sa wastong Konsepto at
AP9MAK-
pagbabayad ng buwis Aplikasyon
IIIg-16
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 258-
260.
18. Naiuuugnay ang mga epekto * Ekonomiks Mga
ng patakarang piskal sa Konsepto at
AP9MAK-
katatagan ng pambansang Aplikasyon (Batayang
IIIh-17
ekonomiya Aklat) IV. 2012. pp.
255-256.

F.Patakarang Pananalapi 19. Naipaliliwanag ang layunin 1. EASE IV Modyul 14
( Monetary Policy
) ng patakarang pananalapi: 2. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
1. Layunin ng Patakarang IV. 2000. pp. 208
Pananalapi 3. * Ekonomiks Mga
2. Kahalagahan ng Pag- Konsepto at
iimpok at Pamumuhunan Aplikasyon
bilang isang salik sa AP9MAK- (Batayang Aklat)
Ekonomiya IIIh-18 IV. 2012. pp. 272-
3. Mga Bumubuo sa Sektor ng 274.
Pananalapi 4. * Ekonomiks Mga
4. Ang Papel na Ginagampan Konsepto at
ng Bawat Sektor ng Aplikasyon
Pananalapi (Manwal ng Guro)
5. Mga Paraan at Patakaran IV. 2012. pp. 97-
ng Bangko Sentral ng 98.
Pilipinas (BSP) upang 20. Naipahahayag ang 1. OHSP Modyul 14
mapatatag ang halaga ng kahalagahan ng pag-iimpok 2. * Ekonomiks Mga
salapi at pamumuhunan bilang Konsepto at
AP9MAK-
- Money Laundering isang salik ng ekonomiya Aplikasyon
IIIi-19
- Easy and Tight (Batayang Aklat)
Monetary Policy IV. 2012. pp. 274-
284.
21. Natataya ang bumubuo ng 1. EASE IV Modyul 14
sektor ng pananalapi 2. * Ekonomiks
(Batayang Aklat)
IV. 2000. pp. 208-
212.
3. * Ekonomiks Mga
AP9MAK-
Konsepto at
IIIi-20
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 286-
294; 303-308.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at

Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 97-
98, 100-111.
22. Nasusuri ang mga 1. EASE IV Modyul 17
patakarang pang-ekonomiya 2. * Ekonomiks Mga
na nakakatulong sa AP9MSP- Konsepto at
patakarang panlabas ng IVj-21 Aplikasyon
bansa sa buhay ng (Manwal ng Guro)
nakararaming Pilipino IV. 2012. pp. 99.
23. Natitimbang ang epekto ng 1. EASE IV Modyul 17
mga patakaran pang- 2. * Ekonomiks Mga
ekonomiya na nakakatulong Konsepto at
AP9MSP-
sa patakarang panlabas ng Aplikasyon
IVj-22
bansa sa buhay ng (Manwal ng Guro)
nakararaming Pilipino IV. 2012. pp. 97-
98.
IKAAPAT NA MARKAHAN - Mga Sektor Pang-Ekonomiya at Mga Patakarang Pang-Ekonomiya Nito
A. Konsepto at Palatandaan Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ay 1. Nakapagbibigay ng sariling 1. EASE IV Modyul 16
ng Pambansang may pag-unawa aktibong nakikibahagi pakahulugan sa 2. * Ekonomiks
Kaunlaran sa mga sektor ng sa maayos na pambansang kaunlaran (Batayang Aklat)
AP9MSP-
1. Pambansang Kaunluran ekonomiya at mga pagpapatupad at IV. 2000. pp. 312-
IVa-1
2. Mga palatandaan ng patakarang pang- pagpapabuti ng mga 315.
Pambansang kaunlaran ekonomiya nito sa harap sektor ng ekonomiya at
3. Iba’t ibang gampanin ng ng mga hamon at pwersamga patakarang pang-
mamamayang Pilipino tungo sa pambansang ekonomiya nito tungo 2. Nasisiyasat ang mga 1. EASE IV Modyul 16
upang makatulong sa pagsulong at pag-unlad sa pambansang palatandaan ng 2. * Ekonomiks
AP9MSP-
pambansang kaunlaran pagsulong at pag-unlad pambansang kaunlaran (Batayang Aklat)
IVa-2
4. Sama-sama Pagkilos para IV. 2000. pp. 316-
sa Pambansang Kaunlaran 318.
3. Natutukoy ang iba’t ibang 1. EASE IV Modyul 16
gampanin ngmamamayang 2. * Sibika at
Pilipino upang makatulong AP9MSP- Kultura/Heograpiy
sa pambansang kaunlaran IVb-3 a, Kasaysayan at
Sibika Teaching
Guide on Financial

Literacy. pp. 241-
244.
1. EASE IV Modyul 18
4. Napahahalagahan ang 2. * Sibika at
sama-samang pagkilos ng Kultura/Heograpiy
mamamayang Pilipino para AP9MSP- a, Kasaysayan at
sa pambansang kaunlaran IVb-4 Sibika Teaching
Guide on Financial
Literacy. pp. 241-
244.
5. Nakapagsasagawa ng isang 1. EASE IV Modyul 18
pagpaplano kung paano AP9MSP- 2. * Ekonomiks
makapag-ambag bilang IVc-5 (Batayang Aklat)
mamamayan sa pag-unlad IV. 2000. pp. 320-
ng bansa 322.
1. EASE IV Modyul 12
B. Sektor ng Agrikultura 2. * Ekonomiks
1. Ang bahaging 6. Nasusuri ang bahaging (Batayang Aklat)
ginagampanan ng ginagampanan ng IV. 2000. pp. 224-
agrikultura, pangingisda at agrikultura, pangingisda, at 227.
paggugubat sa ekonomiya paggugubat sa ekonomiya 3. * Ekonomiks Mga
at sa bansa at sa bansa Konsepto at
2. Mga dahilan at epekto ng Aplikasyon
suliranin ng sektor ng AP9MSP- (Batayang Aklat)
agrikultura, pangingisda,at IVc-6 IV. 2012. pp. 320-
paggugubat sa bawat 323, 334-336,
Pilipino 341-342.
3. Mga patakarang pang 4. * Ekonomiks Mga
Ekonomiya nakatutulong Konsepto at
sa sektor ng agrikultura Aplikasyon
(industriya ng (Manwal ng Guro)
agrikultura,pangingisda,at IV. 2012. pp. 113-
paggugubat) 115, 117.
Halimbawa: 1. EASE IV Modyul 12
AP9MSP-
- Comprehensive Agrarian 7. Nasusuri ang mga dahilan 2. * Ekonomiks
IVd-7
Reform Law at epekto ng suliranin ng (Batayang Aklat)

- Policy on Importation of sektor ng agrikultura, IV. 2000. pp. 228-
Rice pangingisda, at paggugubat 229.
- Policy on Drug sa bawat Pilipino 3. * Ekonomiks Mga
Prevention Konsepto at
Aplikasyon
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 323-
328, 336-340, 342.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 115
and 118.
8. Nabibigyang-halaga ang 1. EASE IV Modyul 12
mga patakarang pang- 2. * Ekonomiks
ekonomiya nakatutulong sa (Batayang Akla)
sektor ng agrikultura IV. 2000. pp. 229-
(industriya ng agrikultura, 239.
pangingisda, at 3. * Ekonomiks Mga
paggugubat) Konsepto at
Aplikasyon
AP9MSP-
(Batayang Aklat)
IVd-8
IV. 2012. pp. 328-
332, 340-344.
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 113,
118-119.
C. Sektor ng Industriya 9. Nasusuri ang bahaging 1. EASE IV Modyul 12
1. Bahaging ginampanan ng ginagampanan ng sektor ng 2. * Ekonomiks
AP9MSP-
ng sektor ng industriya, industriya, tulad ng (Batayang Aklat)
IVe-9
tulad ng pagmimina, tungo pagmimina, tungo sa isang IV. 2000. pp. 242-
sa isang masiglang masiglang ekonomiya 246.

ekonomiya 3. * Ekonomiks Mga
2. Ang pagkakaugnay ng Konsepto at
sektor agrikultural at Aplikasyon
industriya tungo sa pag- (Batayang Aklat)
unlad ng kabuhayan IV. 2012. pp. 346-
3. Mga patakarang pang- 354.
ekonomiya nakatutulong 4. * Ekonomiks Mga
sa sektor industriya Konsepto at
- Filipino First Policy Aplikasyon
- Oil Deregulation Law (Manwal ng Guro)
- Policy on Microfinancing IV. 2012. pp. 121-
- Policy on Online 124.
Businesses 10. Nasusuri ang pagkakaugnay 1. EASE IV Modyul 12
ng sektor agrikultural at 2. * Ekonomiks
industriya tungo sa pag- (Batayang Aklat)
unlad ng kabuhayan IV. 2000. pp. 251-
260
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
AP9MSP-
(Batayang Aklat)
IVe-10
IV. 2012. pp. 356-
358
4. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 125-
128.
11. Nabibigyang-halaga ang 1. EASE IV Modyul 12
mga patakarang pang- 2. * Ekonomiks Mga
ekonomiyang nakatutulong Konsepto at
AP9MSP-
sa sektor ng industriya Aplikasyon
IVe-11
(Batayang Aklat)
IV. 2012. pp. 359-
362.

12. Nasusuri ang bahaging 1. * Ekonomiks
D. Sektor ng Paglilingkod ginagampanan ng sektor ng (Batayang Aklat)
paglilingkod IV. 2000. pp. 262-
1. Ang bahaging 264.
ginagampanan 2. * Ekonomiks Mga
ng sektor ng paglilingkod Konsepto at
sa pambansang Aplikasyon
ekonomiya AP9MSP- (Batayang Aklat)
2. Mga patakarang pang- IVf-12 IV. 2012. pp. 378-
ekonomiya na 383.
nakakatulong sa sektor 3. * Ekonomiks Mga
ng paglilingkod Konsepto at
3. Batas na Nagbibigay Aplikasyon
Proteksyon at (Manwal ng Guro)
Nangangalaga sa mga IV. 2012. pp. 132-
Karapatan ng Mangggawa 136.
- Contractualization and Labor 13. Napapahalagahan ang mga * Ekonomiks Mga
Outsourcing patakarang pang-ekonomiya Konsepto at
AP9MSP-
- Salary Standardization Law na nakakatulong sa sektor Aplikasyon (Batayang
IVf-13
ng paglilingkod Aklat) IV. 2012. pp.
384-386.
1. * Ekonomiks
14. Nakapagbibigay ng sariling AP9MSP- (Batayang
pakahulugan sa konsepto IVg-14 Aklat)IV. 2000. pp.
ng impormal na sektor 216-217.
2. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
Batayang Aklat sa
Araling Panlipunan
Ikaapat na Taon.
2012. pp. 388-391.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon IV
Manwal ng Guro.

2012. pp. 138.
15. Nasusuri ang mga dahilan 1. * Ekonomiks
E. Impormal na Sektor ng pagkakaroon ng (Batayang Aklat)
impormal na sector IV. 2000. pp. 217-
1. Mga Dahilan at Anyo ng 219.
AP9MSP-
Impormal na Sektor ng 2. * Ekonomiks Mga
IVg-15
Ekonomiya Konsepto at
Aplikasyon
2. Mga epekto ng impormal (Manwal ng Guro)
na sektor ng ekonomiya IV. 2012. pp. 138.
3. Mga Patakang Pang- 1. * Ekonomiks
ekonomiya na may 16. Natataya ang mga epekto (Batayang Aklat)
kaugnayan ng impormal na sector ng IV. 2000. pp. 219-
sa Impormal na Sektor ekonomiya 221.
2. * Ekonomiks Mga
- Counterfeiting Konsepto at
- Black Market Aplikasyon
AP9MSP- (Batayang Aklat)
IVh-16 IV. 2012. pp. 392-
395.
3. * Ekonomiks Mga
Konsepto at
Aplikasyon
(Manwal ng Guro)
IV. 2012. pp. 138-
140.
17. Napapahalagahan ang mga * Ekonomiks Mga
patakarang pang-ekonomiya Konsepto at
AP9MSP-
na nakakatulong sa sektor Aplikasyon
IVh-17
ng paglilingkod (Batayang Aklat) IV.
2012. pp. 386-387.
F. Kalakalang Panlabas 18. Natataya ang kalakaran ng 1. EASE II Modyul 21
1. Ang Kalakaran sa kalakalang panlabas ng 2. * Ekonomiks
AP9MSP-
Kalakalang Panlabas ng bansa (Batayang Aklat)
IVi-18
Pilipinas IV. 2000. pp. 280-
2. Ang ugnayan ng Pilipinas 292

para sa kalakalang 3. * Ekonomiks Mga
panlabas nito sa mga Konsepto at
samahan ng tulad ng Aplikasyon
World Trade Organization (Batayang Aklat)
at Asia Pacific Economic IV. 2012. pp. 400-
Cooperation tungo sa 409
patas na kapakinabangan 4. * Ekonomiks Mga
ng mga mamamayan ng Konsepto at
daigdig Aplikasyon
3. Mga Kontribusyon ng (Manwal ng Guro)
Kalakalang Panlabas sa IV. 2012. pp. 142-
Pag-unlad ng Ekonomiya 143.
ng Pilipinas 19. Nasusuri ang ugnayan ng 1. EASE II Modyul 21
4. Mga patakaran pang- Pilipinas para sa 2. * Ekonomiks Mga
ekonomiya na kalakalang panlabas nito sa Konsepto at
nakakatulong sa mga samahan tulad ng Aplikasyon
patakarang panlabas ng World Trade Organization at (Batayang Aklat) IV.
AP9MSP-
bansa sa buhay ng Asia-Pacific Economic 2012. pp. 408-409.
IVi-19
nakararaming Cooperation tungo sa patas 3. * Ekonomiks Mga
Pilipino na kapakinabangan ng mga Konsepto at
-Policy on ASEAN mamamayan ng daigdig Aplikasyon (Manwal
Economic Community ng Guro) IV. 2012.
2015 pp. 151-153.
-Policy on Trade 20. Napahahalagahan ang 1. EASE IV Modyul 17
Liberalization kontribusyon ng kalakalang 2. * Ekonomiks Mga
panlabas sa pag-unlad Konsepto at
ekonomiya ng bansa Aplikasyon
AP9MSP-
(Batayang Aklat) IV.
IVi-20
2012. pp. 408-409.
3. * Ekonomiks
(Batayang Aklat) IV.
2000. pp. 303-305.
21. Nasusuri ang mga 1. EASE IV Modyul 17
patakarang pang-ekonomiya AP9MSP- 2. * Ekonomiks Mga
na nakakatulong sa IVj-21 Konsepto at
patakarang panlabas ng Aplikasyon

bansa sa buhay ng (Batayang Aklat) IV.
nakararaming Pilipino 2012. pp. 407-409.
22. natitimbang ang epekto ng

mga patakaran pang- 1. EASE IV Modyul 17
ekonomiya na nakakatulong AP9MSP- 2. * Ekonomiks
sa patakarang panlabas ng IVj-22 (Batayang Aklat) IV.
bansa sa buhay ng 2000. pp. 292-294.
nakararaming Pilipino
BAITANG 10
MGA KONTEMPORARYONGISYU
Pamantayang Pangnilalaman : Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga isyu at hamong pangkapaligiran, pang-ekonomiya, pampulitika, karapata
pang-edukasyon, at pananagutang pansibiko na kinahaharap ng mga bansa sa kasalukuyan, gamit ang mga kasanayan sa pags
pagsusuri ng datos at iba’t ibang sanggunian, pananaliksik, mapanuring pag-iisip,mabisang komunikasyon, pagiging makatarung
matalinong pagpapasya.
UNANG MARKAHAN - Mga Isyung Pangkapaligiran at Pang-ekonomiya
Ang mga mag-aaral ay mayAng mga mag-aaral ay: Ang mga mag-aaral ay:
A. Kahalagahan ng Pag-aaral ngpag-unawa:
mga Kontemporaryong Isyu AP10IPE-Ia-1
sa sanhi at implikasyon ng nakabubuo ng 1. Naipaliliwanag ang konsepto
mga lokal at pandaigdigang programang ng Konteporaryong Isyu
isyung pang-ekonomiya pangkabuhayan 2. Nasusuri ang kahalagahan ng
tungo sa pagkamit ng (livelihood project) batay pagiging mulat sa mga
AP10IPE-Ia-2
pambansang kaunlaran sa mga pinagkukunang kontemporaryong isyu sa
yaman na matatagpuan lipunan at daigdig
B. Mga Suliraning sa pamayanan upang 3. Naipaliliwanag ang iba’t ibang 1. Paghahanda sa
Pangkapaligiran makatulong sa paglutas uri ng kalamidad na Kalamidad
1. Disaster Risk Mitigation sa mga suliraning nararanasan sa komunidad at AP10IPE-Ib-3 (Philippines
2. Climate Change pangkabuhayan na sa bansa Non-Formal
(Aspektong Politikal, kinakaharap ng mga Education
Pang-ekonomiya, at mamamayan Projects).
Panlipunan) 2001. pp. 42-
3. Mga Suliraning 47
Pangkapaligiran sa 2. BALS Video –
Sariling Pamayanan Preparing For
Calamities
Halimbawa: 4. Naiuugnay ang gawain at
waste management, desisyon ng tao sa
AP10IPE-Ib-4
mining, quarrying, pagkakaroon ng mga
deforestation, at kalamidad
flashflood 1. Bagyo at
4. Natutukoy ang mga Lindol: Paano
paghahanda na nararapat Paghahandaan
gawin sa harap ng mga ? (Philippines
kalamidad Non-Formal
Education
Projects).
1998. pp. 5-40
2. Preparing for
Calamities
(Philippines
Non-Formal
Education
AP10IPE-Ib-5
Projects).
2001. pp. 4-43
3. Paghahanda sa
Kalamidad
(Philippines
Non-Formal
Education
Projects).
2001. pp. 4-43
4. Handa ka na
ba sa
Kalamidad?
(Philippines

Non-Formal
Education
Projects).
2001. pp. 4-43
5. BALS Video –
Preparing For
Calamities
5. Natutukoy ang mga ahensiya
ng pamahalaan na
responsable sa kaligtasan ng AP10IPE-Ic-6
mamamayan sa panahon ng
kalamidad
6. Napahahalagahan ang
pagkakaroon ng disiplina at
kooperasyon sa pagitan ng
AP10IPE-Ic-7
mga mamamayan at
pamahalaan sa panahon ng
kalamidad
7. Naipaliliwanag ang aspektong
politikal, pang-ekonomiya, at AP10IPE-Ic-8
panlipunan ng Climate Change
8. Natatalakay ang iba’t ibang
programa, polisiya, at
patakaran ng pamahalaan at AP10IPE-Id-9
ng mga pandaidigang
samahan tungkol sa Climate
Change
9. Natataya ang epekto ng
AP10IPE-Id-
Climate Change sa kapaligiran,
10
lipunan, at kabuhayan ng tao
sa bansa at sa daigdig
10. Natutukoy ang mga suliraning
AP10IPE-Ie-
pangkapaligiran na
11
nararanasan sa sariling
pamayanan
11. Natatalakay ang mga hakbangAP10IPE-Ie-

ng pamahalaan sa pagharap 12
sa mga sulliraning
pangkapaligiran sa sariling
pamayanan
12. Nakagagawa ng case study
tungkol sa sanhi at epekto ng
AP10IPE-If-
mga suliraning
13
pangkapaligiran na
nararanasan sa sariling
pamayanan
C. Mga Isyung Pang-Ekonomiya 13. Naipaliliwanag ang mga Krisis sa
dahilan ng pagkakaroon ng Ekonomiya
1. Unemployment unemployment (Philippines Non-
AP10IPE-If-
2. Globalisasyon Formal Education
14
3. Sustainable Projects). 1998.
Development pp. 1-19
* Ekonomiks,
14. Natataya ang implikasyon ng Batayang Aklat IV,
AP10IPE-Ig-
unemployment sa pamumuhay 2000. pp. 132-133
15
at sa pag-unlad ng ekonomiya
ng bansa
15. Nakabubuo ng mga mungkahi
AP10IPE-Ig-
upang malutas ang sulliranin
16
ng unemployment
16. Naipaliliwanag ang konsepto 1. * Ekonomiks:
ng globalisasyon Mga Konsepto
at Aplikasyon,
Batayang Aklat
IV. 2012. pp.
AP10IPE-Ig-
420-421
17
2. * Kasaysayan
ng Daigdig,
Batayang Aklat
III. 2012. pp.
398-399

17. Naipaliliwanag ang * Ekonomiks: Mga
pangkasaysayan, pampulitikal, Konsepto at
AP10IPE-Ih-
pang-ekonomiya, at sosyo- Aplikasyon,
18
kultural na pinagmulan ng Batayang Aklat IV.
globalisasyon 2012. pp. 421-430
18. Nasusuri ang mga 1. * Kasaysayan
pangunahing institusyon na ng Daigdig,
may bahaging ginagampanan Batayang Aklat
sa globalisasyon (pamahalaan, III. 2012. pp.
paaralan, mass media, AP10IPE-Ih- 399-400
multinational na korporasyon, 19 2. * Pilipinas:
NGO at mga internasyonal na Isang Sulyap
organisasyon) at Pagyakap I.
2006. pp. 306-
307
Open high school
AP10IPE-Ih-
19. Naipaliliwanag ang konsepto Modyul 16
20
ng sustainable development
20. Natatalakay ang kasaysayan AP10IPP-Ii- Open high school
ng pagkabuo ng konsepto ng 21 Modyul 16
sustainable development
21. Naipaliliwanag ang kaugnayan
ng mga gawain at desisyon ngAP10IPE-Ii-
tao sa pagbabagong 22
pangkapaligiran
22. Nasusuri ang mga Open high school
kasalukuyang hamon sa Modyul 16
pagtamo ng sustainable
AP10IPE-Ii-
development (hal.:
23
consumerism, energy
sustainability, poverty, at
health inequalities)
23. Napaghahambing ang iba’t Open high school
ibang istratehiya at polisiya naAP10IPE-Ij- Modyul 16
may kaugnayan sa pagtamo 24
ng sustaibale development na

ipinatutupad sa loob at labas
ng bansa
24. Nakasusulat ng isang case Open high school
study na nakatuon sa pagtamo Modyul 16
AP10IPE-Ij-
ng sustainable development
25
ng kinabibilangang
pamayanan
IKALAWANG MARKAHAN - Mga Isyung Politikal at Pangkapayapaan
C. Mga Isyung Politikal Ang mga mag-aaral ay may Ang mga mag-aaral ay: Ang mga mag-aaral ay: * Ekonomiks:
1. Migration (Migrasyon) pag-unawa: Mga Konsepto at
2. Territorial and border nakapagpapanukala ng AP10IPP-IIa- Aplikasyon,
conflicts sa sanhi at epekto ng mga mga paraan na 1. Natutukoy ang mga dahilan ng 1 Batayang Aklat
3. Political dynasties isyung pampulitikal sa nagpapakita ng aktibong migrasyon sa loob at labas ng IV. 2012. pp. 412
4. Graft and corruption pagpapanatili ng katatagan pakikilahok sa mga bansa
ng pamahalaan at maayos naisyung pampulitikal na 2. Naipaliliwanag ang epekto ng * Ekonomiks:
ugnayan ng mga bansa sa nararanasan sa migrasyon sa aspektong Mga Konsepto at
AP10IPP-Iib-
daigdig pamayanan at sa bansa panlipunan, pampulitika, at Aplikasyon,
-2
pangkabuhayan Batayang Aklat
IV. 2012. pp.
412-417
12. Natatalakay ang mga dahilan
ng mga suliraning teritoryal atAP10IPP-IIb-
hangganan (territorial and 3
border conflicts)
13. Nasusuri ang epekto mga * Pilipinas:

suliraning teritoryal at Bansang
hangganan (territorial and Papaunlad,
AP10IPP-IIc-
border conflicts) sa aspektong Batayang Aklat 6.
4
panlipunan, pampulitika, 2000. pp. 68-69
pangkabuhayan, at
pangkapayapaan ng mga
mamayan
14. Naipaliliwanag ang konsepto AP10IPP-IIc-
ng political dynasties 5

15. Nasusuri ang sanhi at epekto
AP10IPP-IId-
ng political dynasties sa
6
pagpapanatili ng malinis at
matatag na pamahalaan
AP10IPP-Iid-
16. Naipaliliwanag ang konsepto,
7
uri at pamamaraan ng graft
and corruption
17. Natataya ang epekto ng graft * Pilipinas: Isang
and corruption sa pagtitiwala AP10IPP-IIe- Sulyap at
at partisipasyon ng mga 8 Pagyakap I.
mamayan sa mga programa 2006. pp. 256-
ng pamahalaan 258
18. Nasusuri ang kaugnayan ng
AP10IPP-IIe-
graft and corruption sa
9
aspektong pangkabuhayan at
panlipunan
19. Nakapagmumungkahi ng mga
AP10IPP-
paraan upang maiwasan ang
Iif-10
graft and corruption sa lipunan
IKATLONG MARKAHAN - Mga Isyu sa Karapang Pantao at Gender
A. Mga Isyu sa Ang mga mag-aaral ay may Ang mga mag-aaral ay: Ang mga mag-aaral ay: * Kasaysayan ng
Karapatang Pantao pag-unawa: Daigdig, Batayang
nakapagpaplano ng 1. Nakapagpaplano ng symposium Aklat III. 2000. pp.
1. Anyo ng paglabag sa sa kahalagahan ng symposium na na tumatalakay sa kaugnayan 315-317
karapatang pantao karapatang pantao sa tumatalakay sa ng karapatang pantao at
AP10IKP-
2. Epekto ng paglabag sa pagsusulong ng kaugnayan ng pagtugon sa responsibilidad
IIIa-1
karapatang pantao pagkapantay-pantay at karapatang pantao at bilang mamamayan tungo sa
3. Mga halimbawa ng respeto sa tao bilang kasapi pagtugon sa pagpapanatili ng isang
paglabag sa karapatangng pamayanan, bansa, at responsibilidad bilang pamayanan at bansa na
pantao sa pamayanan, daidig mamamayan tungo sa kumikilala sa karapatang
bansa, at daigdig pagpapanatili ng isang pantao
pamayanan at bansa na 2. Nasusuri ang epekto ng * Kasaysayan ng
kumikilala sa karapatang paglabag sa karapatang pantao AP10IKP- Daigdig,
pantao IIIa-2 Batayang Aklat
III. 2000. pp.

320-321
3. Nasusuri ang mga halimbawa 1. * Asya: Noon,
ng paglabag sa karapatang Ngayon at sa
pantao sa pamayanan, bansa, Hinaharap,
at daigdig Batayang Aklat
II. 2000. pp.
AP10IKP-
299-301
IIIb-3
2. * Kasaysayan
ng Daigdig,
Batayang Aklat
III. 2012. pp.
390-393
4. Nakapagmumungkahi ng ng * Kasaysayan ng
mga pamamaraan sa Daigdig,
AP10IKP-
pangangalaga ng karapatang Batayang Aklat
IIIb-4
pantao III. 2000.
pp.321-326
6. Nakapagmumungkahi ng mga * Kasaysayan ng
paran ng paglutas sa mga Daigdig,
AP10IKP-
paglabag ng karapatang pantao Batayang Aklat
IIIc-5
III. 2012. pp.
394-395
B. Mga Isyu na may Ang mga mag-aaral ay may Ang mga mag-aaral ay: Ang mga mag-aaral ay:
Kaugnayan sa Kasarian pag-unawa: 1. Nakabubuo ng dokyumentaryo
(Gender) na nagsusulong ng paggalang AP10IKP-
1. Gender & Sexuality sa kahalagahan ng nakabubuo ng sa karapatan ng mga IIIc-6
2. Reproductive Health pagtanggap at paggalang sadokyumentaryo na mamamayan sa pagpili ng
Law iba’t ibang perspektibo na nagsusulong ng kasarian at sekswalidad
3. Same-sex Marriage may kaugnayan sa samu’t paggalang sa karapatan 2. Nasusuri ang iba’t ibang salik
AP10IKP-
4. Prostitusyon at Pang- saring isyu sa gender ng mga mamamayan sa na nagiging dahilan ng
IIId-7
aabuso pagpili ng pagkakaroon ng diskriminasyon
kasarian at sekswalidad sa kasarian
3. Natataya ang bahaging
AP10IKP-
ginagampanan ng
IIId-8
kasarian(gender roles
) sa iba’t
bang larangan at institusyong

panlipunan (trabaho,
edukasyon, pamilya,
pamahalaan, at relihiyon)
4. Napaghahambing ang
AP10IKP-
katatayuan ng kababaihan,
IIIe-9
lesbians, gays, bisexuals, at
transgendern sa iba’t ibang
bansa at rehiyon
AP10IKP-
mahahalagang probisyon ng
IIIg-10
Reproductive Health Law
6. Naipapahayag ang sariling
AP10IKP-
saloobin sa Reproductive
IIIh-11
Health Law
7. Nasusuri ang epekto ng same-
AP10IKP-IIIi-
sex marriage sa mga bansang
12
pinahihintulutan ito
8. Naipapahayag ang pananaw
AP10IKP-
sa pagpapahintulot ng same-
IIIh-13
sex marriage sa bansa
9. Natatalakay ang dahilan ng AP10IKP-IIIi-
prostitusyon at pang-aabuso 14
10.Nasusuri ang epekto ng
prostitusyon at pang-aabuso AP10IKP-
sa buhay ng tao sa IIIj-15
pamayanan at bansa
11.Nakapagmumungkahi ng mga 1. Babae,
paraang tungo sa ikalulutas Gumising Ka!
ang suliranin ng prostitusyon (Philippines
at pang-aabuso sa sariling NonFormal
AP10IKP-
pamayanan at bansa Education
IIIj-16
Project). 1998.
pp. 25-26
2. * Asya: Pag-
usbong ng

Kabihasnan.
2008. pp. 339-
340
IKAAPAT NA MARKAHAN - Mga Isyung Pang-Edukasyon at Pansibiko at Pagkamamamayan (Civics and Citizenship)
A. Mga Isyung Pang- Ang mga mag-aaral ay may A ng mga mag-aaral ay 5. Nasusuri ang sistema ng * Asya: Pag-
edukasyon pag-unawa: edukasyon sa bansa usbong ng
AP10ICC-IVa-
1. Access sa Edukasyon nakagagawa ng case Kabihasnan.
1
2. Kalidad ng Edukasyon sa kahalagahan ng study na tumatalakay sa 2008. pp. 374-
edukasyon tungo sa mga solusyon tungkol sa 375
ikabubuti ng kalidad ng mga suliraning 6. Nasusuri ang mga programa
pamumuhay ng tao, kinakaharap ng sistema ng pamahalaan na
AP10ICC-IVa-
pagpapanatili ng kaayusang ng edukasyon sa bansa nagsusulong ng
1
panlipunan, at pag-unlad ng pagkakapantay-pantay sa
bansa edukasyon
7. Nasusuri ang mga programa
ng pamahalaan na
nagsusulong ng AP10ICC-IVa-
pagkakapantay-pantay sa 2
edukasyon
8. Nasusuri ang kalidad ng AP10ICC-

edukasyon sa bansa IVb-3
9. Natatalakay ang mga

AP10ICC-IVc-
suliraning kinakaharap ng
4
sektor ng edukasyon sa
bansa
10. Nakapagmumungkahi ng mga
pamamaraan na
makakatulong sa AP10ICC-
pagpapataas ng kalidad ng IVd-5
edukasyon sa pamayanan at
bansa
B. Pansibiko at Ang mga mag-aaral ay may
Ang mga mag-aaral ay 11. Matutukoy ang mga katangian
AP10ICC-IVe-
Pagkamamamayan pag-unawa: na dapat taglayin ng isang
6
( Civics and Citizenship
) aktibong mamamayan na

1. Pakikilahok sa mga sa kahalagahan ng nakagagawa ng nakikilahok sa mga gawain at
gawaing pansibiko pagkamamayan at pananaliksik tungkol sa usaping pansibiko
( Civic Engagement) pakikilahok sa mga gawaing kalagayan ng pakikilahok 12. Natatalakay ang iba’t ibang
2. Pakikilahok sa mga pansibiko tungo sa sa mga gawaing gawaing pansibiko sa AP10ICC-IVf-
Gawaing Politikal pagkakaroon ng isang pansibiko at pulitikal ng pamayanan at bansa 7
(Political Socialization) pamayanan at bansang mga mamamayan sa
maunlad, mapayapa, at maykanilang sariling 13. Nasusuri ang epekto ng
pagkakaisa pamayanan pakikilahok ng mamamayan
AP10ICC-IVg-
sa mga gawaing pansibiko sa
8
kabuhayan, pulitika, at
lipunan
14. Nasusuri ang epekto ng
pakikilahok ng mamamayan
AP10ICC-
sa mga gawain at usapin
IVh-9
pampulitika

kahalagahan ng pagkakaroon
ng kooperasyon ng
mamamayan at pamahalaan
AP10ICC-IVi-
sa paglutas sa mga suliraning
10
panlipunan
16. Naipapahayag ang saloobin

sa mahahalagang isyung
AP10ICC-
pampulitika na kinakaharap
IVj-11
ng sariling pamayanan at
bansa

Talasalitaan
– ganap na kalamangan ng isang bansa sa isang produkto kapag mas mababa ang halaga ng produksiyon nito kaysa halaga ng produksiyon
Absolute advantage
bansa
– Uri ng monarkiya na ang kapangyarihan ng hari ay hindi nalilimitahan ng sinuman
Absolute monarchy
– polusyong dulot ng
Acid Rain at nitrogen oxide
sulfur dioxide na pumapailanlang sa himpapawid at sumasama sa vapor
water at bumabagsak sa anyong ulan, hamog, o
niyebe
Acropolis – ang burol at pinakamataas na lugar sa gitna ng lungsod-estado ng Athens at iba pang lungsod-estado ng Greece
Agham panlipunan– isang sangay ng kaalaman na ang pinag-aaralan ay ang mga pag-uugali ng tao habang siya ay nakikipag-ugnayan sa kanyang kapwa at s
kapaligiran
Agora – ang gitna ng lungsod-estado ng isang bukas na lugar kung saan maaring magtinda o magtipon-tipon ang mga tao sa Greece
Ahimsa– hango sa relihiyong Jainism na may kahulugan na mapayapang pamamaraan ng pakikibaka o ang hindi paggamit ng dahas
Allied Powers
– mga bansang nagsanib-puwersa, kinabibilangan ng United States, Great Britain, at dating Soviet Union, upang labanan ang Axis Powers
– tumutukoy sa masinop na paggamit ng mga pinagkukunang-yaman
Allocative role
Alokasyon–isang mekanismo ng pamamahagi ng mga pinagkukunang-yaman sa iba’t ibang gamit upang sagutin ang mga pangunahing katanungan ng isang l
suliranin ng kakapusan
Alyansa – pagbubuo ng grupo o lupon ng mga makapangyarihang bansa sa Europe
Akulturasyon – prosesong pinagdaraanan isang lipunan sa pagtanggap ng elemento, katangian, o impluwensiya ng kultura ng iba pang lipunan
Apollo 11 – sasakyang panghimpapawid na mula sa United States, na siyang unang sasakyang nakarating sa buwan
Astrolabe – instrumento sa paglalayag na ginagamit upang malaman ang latitudo layo ng barko
/ Kapuluan – pangkat ng mga pulo
Archipelago
– kasunduan na pansamantalang pagtigil ng labanan o digmaan
Armistice
Axis Powers
– mga bansang nagsanib, kabilang ang Germany, Italy, at Japan, upang kalabanin ang Allies noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig
B
Batas ng Demand –batas sa ekonomiya na nagsasaad ng hindi direktang relasyon o ugnayan ang presyo sa quantity demanded.
Batas ng Supply – batas sa ekonomiya na nagsasaad na mayroong direktang relasyon o ugnayan ang presyo sa quantity supplied.

Bayaring nalilipat – bayarin ng pamahalaan sa sambahayan tulad ng pensiyon ng mga nagretiro, benepisyong pangkalusugan,at pangkalahatang kapakanan
pamilyang mahihirap
– inabusong mga kagubatan
Beleaguered forests
– ang pagkakaiba-iba at pagiging katangi-tangi ng lahat ng anyo ng buhay na bumubuo sa natural na kalikasan
Biodiversity
Bourgeoise
- mga mangangalakal at banker na bagaman may salapi ay hindi nabibilang sa mga lipi ng maharlika at kaparian
– pagkaubos na mga propesyonal na may angkin kasanayan o talento dulot ng kanilang pangingibang-bayan upang maghanap ng mas magandang
Brain drain
oportunidad sa paghahanapbuhay
Bulkan – bundok na may butas sa pinakatuktok na nilalabasan ng maiinit lava
na ,bato,
putik, lahar, at abo
Bulubundukin – hanay ng mga bundok na magkakadikit
Bundok – mataas na anyong lupa na nagtataglay ng mga bato at lupa
C
– Sistema ng pagsulat ng mga Tsino
Calligraphy
Caste – pagkakahati-hati ng tao sa lipunang Hindu.
Ceteris Paribus –other things being equal
; ang hinuha na walang pagbabago maliban sa salik na pinag-aaralan. Sa paggamit ng ceteris paribus, nagagawang simp
pagpapaliwanag sa mga ugnayan na nais suriin.
– ito ay ang pagbabago sa klima ng mundo; kinapapalooban ito ng pagbabago sa temparatura,
Climate Change pagbuhos ng ulan, lalo na ang pagbabago
wind pattern,
sa temperature ng mundo bunga ng pagtaas ng mga partikular na gascarbon
lalo ngdioxide.
– labanan ng ideolohiya, na hindi ginagamitan ng dahas
Cold War
– ang ekonomiya ay nasa ilalim ng komprehensibong kontrol at regulasyon ng pamahalaan
Command economy
Comparative advantage
– ang espesyalisasyon at kalakalan ay makakabuti sa mga bansa kahit na may mga bansang hindi episyente sa paggawa nito
– tumutukoy sa mga punong
Coniferous cone bearing
– Isang pilosopiya na nakatuon sa pagpapabuti ng ugali sa pamamagitan ng pagtataguyod sa mga virtue ng kagandahang loob, tamang pag-uuga
Confucianism
pagkamagalang
Cooperative
– kooperatiba; isang samahan na nabuo at pinatatakbo para sa benepisyo ng mga kasapi
Core
– pinakamalalim na bahagi ng daigdig; binubuo ng inner core at outer core; halos 1380 milya ang kapal ng outer core
–ang pag-aanalisa ng gastos at pakinabang na makukuha mula sa gagawing pagpapasya
Cost and Benefit Analysis
– ang pagsukat kung papaano tumutugon ang quantity demand ng produkto X sa pagbabago ng presyo ng produkto Y
Cross elasticity

– pinakaibabaw na bahagi ng daigdig; matigas at mabatong bahagi ng planeta
Crust
– unang nabuong sistema ng pagsusulat. Isa itong uri
Cuneiform ng na naglalarawan ng mga bagay na ginagamitan nang may 600 pananda sa pagbubuo ng
pictograph
mga salita o ideya. Sistema ng pagsulat na imbensiyon ng mga Sumerian.
D
- isang uri ng pagpaparusang ipinataw ng mga Hapon sa Pilipinas laban sa mga sumukong sundalong Pilipino at Amerikano sa Bataan
Death March
– pagkaubos at pagkawala ng mga punongkahoy sa mga gubat
Deforestation
– tumutukoy sa parehong kakayahan at kagustuhanng isang taong bumili ng isang produkto at serbisyo
Demand
– kurba na nagpapakita ng magkasalungat na relasyon sa pagitan ng presyo at quantity demanded
Demand curve
matematikong
Demand function – paglalarawan sa ugnayan ng presyo at quantity demanded
– talaan na nagpapakita ng dami ng demand sa iba’t ibang presyo
Demand schedule
Demokrasya – uri ng pamahalaang ang kapangyarihan ay nasa kamay ng mga mamamayan upang pumili ng kanilang kinatawan sa pamahalaan
– ang pagkasira ng lupain sa mga rehiyong bahagyang tuyo o lubhang tuyo
Desertification
Dinastiya – pamumuno ng isang angkan sa isang imperyo o kaharian sa loob ng mahabang panahon
Disaster risk mitigation
– isang sistematikong paraang ng pagtukoy, pagtataya, at pagbabawas ng panganib ng trahedya o kalamidad
– ang pagbabayad ng multa o kawalan (losses) na matatamo sa hindi episyenteng pagpapasya
Disincentives
Diskriminasyon – ang hindi pantay na pagtingin sa karapatan, lahi, kulay, o kultura ng isang tao
Disyerto – rehiyong may malawak na tuyong lupa at buhangin
– Iba-ibang panahanan o tirahan
Diverse habitat
–paniniwala ng mga Hapones sa kabanalan at buhay na simbolo ng panginoon sa kanilang mga hari
Divine origin
Demographypag-aaral
– sa antas ng populasyon na nakatuon sa kapanganakan, pag-aasawa, kamatayan, at mga sakit
–pagbabawas ng manggagawa ng bahay kalakal sa panahon
Downsizing upang makatipid sa gastusin ng produksyon
ng bust perid
E
– balanseng ugnayan sa pagitan ng mga bagay na may buhay at ang kanilang kapaligiran
Ecological balance
– masalimuot na sistema ng interaksiyon sa pagitan ng mga bagay na may buhay at ng mga bagay na walang buhay sa pisikal na kapaligiran
Ecosystem
– gawaing pang-turismo gamit ang kalikasan
Eco-tourism
Ekonomiks– pag-aaral ng pakikipagsapalaran ng tao sa kapaligirang kanyang ginagalawan. Ito ay nauukol sa pagpapasyang ginagawa ng tao at ng lipunan ku
gamitin at ipamahagi ang limitadong pinagkukunang-yaman upang matugunan ang kanyang walang hanggang pangangailangan at kagustuhan.

Ekwilibriyo– isang sitwasyon na nagkakasundo ang mga mamimili (sa panig ng demand) at nagbibili (sa panig ng supply)
– kilusang intelektwal na naglalayong gamitin ang agham sa pagsagot sa mga suliraning ekonomikal, pulitikal, at maging kultural
Enlightenment
Entreprenyur – indibidwal na nagsasaayos, nangangasiwa, at nakikipagsapalaran sa isang negosyo
– itinatakda bilangzero degree latitude
Equator at humahati sa globo sa hilaga at timoghemisphere
na o hemispero
Etnisidad – mistulang kamag-anakan;kapag kinikilala ng isang grupong tao ang mga sarili at ang isa’t isa bilang kasapi ng isang grupong etnolingguwistiko
Etnolingguwistiko – tumutukoy sa pagkakapareho at pagkakaiba ng mga tao sa isang bansa ayon sa kultura, wika, at etnisidad
Exploitationpananamantala
– sa iba para sa sariling kapakanan
– pagluluwas ng mga produkto palabas ng isang bansa patungo sa iba’t ibang panig ng mundo
Export
F
– ideolohiyang ipinalaganap ni Benito Mussolini, na tumututol sa anumang uri ng oposisyon sa pamahalaan
Fascism
- lupang ipinagkakaloob ng
Fief lordsa vassal
– Sinaunang tradisyon sa China na kung saan sadyang binabali apagbabali ng arko ng paa upang hindi ito lumaki nang normal, tinatawag ang gan
Footbinding
ng mga paa nalotus feet
o lily feet
.
French Revolution
- Rebolusyong pinasimulan ng mga Pranses na naglalayong magkaroon ng pagkakapantay-pantay, pagkakaisa, at kalayaan
G
Genocide– malawakang pagpatay na ginawa noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig lalo na laban sa mga Hudyo
- paniniwala noong panahong Medieval na ang Daigdig (Earth) ay ang sentro
Geocentrism solar ng
system
- Isang salitang Ruso na nangangaghuluganopenness
Glasnost ng o pagiging bukas kung saan ,may malayang napag-usapan ang mga suliranin ng bansa sa
pamamagitan ng malayang pamamahayag
– pagbabago ng pandaigdigan o rehiyonal na klima na maaaring dulot ng likas na pagbabago sa daigdig o ng
Global climate change
mga gawain ng tao
Globalisasyon– ang kaparaanan kung paano nagiging global o pangbuong mundo ang mga lokal o pampook o kaya pambansang mga gawi o paraan sa aspeto
ekonomiya at kalakalan, teknolohiya, politika, at kalinangan o kultura
t –sumusukat sa kabuuang pampamilihang halaga ng lahat ng tapos na produkto at serbisyo na ginawa sa isang takdang panahon sa loo
Gross Domestic Produc
isang bansa
– kabuuang pampamilihang halaga ng mga produkto at serbisyo na nagawa ng mga mamamayan ng isang ban
Gross National Product (Gross National Income)
- samahan ng mga taong nagtatrabaho sa magkatulad na hanapbuhay
Guild

H
– tirahan ng mga hayop at iba pang mga bagay
Habitat
Hanging amihan – hilagang-silangang ; umiihip nang salungat sa unang hangin mula Oktubre hanggang Abril mula sa Siberia patungong karagatan
monsoon
Hanging habagat – timog-kanlurang ; umiihip mula Mayo hanggang Setyembre na may dalang napakalakas na ulan mula sa karagatan
monsoon
– paniniwala na ang araw ang sentro ng solar system
Heliocentrism
– tawag ng mga Greek sa kanilang sarili na hango sa salitang Hellas, isang lugar sa hilagang-kanluran ng Greece
Hellenes
Heograpiya – nauukol sa pag-aaral ng mundo at mga taong naninirahan dito, na sumasakop din sa pag-aaral sa katangiang pisikal nito, iba’t ibang anyong lup
anyong tubig, klima, at likas na yaman ng isang pook
Heograpiyang pantao – sangay ng heograpiya na tumutukoy sa pag-aaral ng wika, relihiyon, lahi, at pangkat-etniko sa iba’t ibang bahagi ng daigdig
– malayong lugar, malayo sa mga urbanisadong lugar ngunit apektado ng mga pangyayari sa teritoryong sakop ng lungsod
Hinterlands
Hinuha – kaisipang hindi direktang isinasaad; isang konklusyong hango sa impormasyon
– miyembro ng pamilya ng mga mammal na may kakayahang tumayo sa dalawang paa kabilang ang tao, gorilya, chimpanzee, at orangutan
Hominid
Humanidades – Kabuuan ng mga kaalaman tungkol sa mga sining na biswal tulad ng musika, arkitektura, pintura, sayaw, dula, at panitikan. Sa pamamagitan
tekstong ito, naipahahayag ng sumulat ang kaniyang nadarama, adhikain, pangarap, pag-asa, o pangamba.
Humanismo –isang kilusang intelektuwal noong Renaissance na naniniwalang dapat pagtuunan ng pansin ang klasikal na sibilisasyon ng Greece at Rome.Hum
taong tumatangkilik sa ideyang ito.
I
– maaaring pinansyal o parangal na maaring matamo mula sa pagpupunyagi sa araw-araw
Incentives
Income elasticity
- panukat kung gaano tumutugon ang quantity demand sa pagbabago ng kita
– sinusukat ang kalagayang pangkabuhayan ng mga mamamayan ng isang bansa. Makukuha ito kung hahatiin ang Gross Domestic Product s
Income per capita
kabuuang populasyon ng bansa.
Industriyalisasyon – pagbabagong pang-ekonomiya na unang naranasan sa England na gumamit ng mga makinarya kaya naman nagkaroon ng mabilisang pr
Imperyalismo – isangpatakarano paraan ng pamamahala na ang malalaki o makapangyarihang mga bansa ang naghahangad upang palawakin ang kanilang
kapangyarihan sa pamamagitan ng pagsakop o paglulunsad ng mga pagtaban o kontrol na pangkabuhayan at pampulitika sa ibang mga bansa
Impormal na sektor (Underground Economy) – sektor na nagtataglay ng malawak na katangian na binubuo ng mga yunit na nagsasagawa ng pagbuo ng p
serbisyo na ang pangunahing mithiin ay makalikha ng empleyo at kita ang mga taong lumalahok dito. Ang mga gawain ng na yunit ay naisasakatuparan
pamamagitan ng mababang antas ng organisasyon na walang pagsunod sa itinatadhanang kapital, pamantayan, at paraan ng pagsasagawa nito sa napa

antas ng produksiyon. Ang mga katuwang sa pagsasagawa ng gawain ay kadalasang mga kamag-anak at malalapit na kaibigan na walang pormal na pag
mga patakarang itinakda ng pamahalaan.
Import– pag-aangkat ng mga produkto mula sa ibang bansa patungo sa loob ng isang bansa
–patakaran na ipinatutupad ng isang bansa na inihihiwalay o isinasara nito ang bansa mula sa impluwensiya at pakikipag-ugnayan sa mga dayuhan
Isolationism
K
Kabihasnan – pamumuhay na kinagawian at pinipino ng maraming pangkat
Kagustuhan - ang mga bagay na nakatutulong sa tao upang mapagaan ang kanyang buhay
– estadong nasa hurisdiksyon ng isang
Khanate khan(pinunong lokal ng ilang bansa sa gitnang Asya)
Kalakalan – anumang transaksiyon sa pagitan ng dalawang tao o sa pagitan ng mga bansa na kabilang sa isang pamilihan
Kapaligirang pisikal – katangian ng daigdig na binubuo ng anyong lupa, klima, anyong tubig,
, buhay-hayop,vegetation
wildlife , at mineral
Kapatagan – malawak na lupang pantay o patag
Kapital – mga makinarya, kagamitan, o imprastraktura na ginagamit bilang salik ng produksiyon
Kanluranin – pangkalahatang tawag sa mamamayan ng Europe na nanakop ng lupain sa Asya noong ika-16 hanggang ika-19 na siglo. Ginagamit din ang salita
bilang kasingkahulugan ng kanluranin.
Kapapahan– tungkulin, panahon ng panunungkulan, at kapangyarihang panrelihiyon ng Papa bilang pinuno ng simbahang Katoliko, gayundin sa kapangyarihan
pampulitika bilang pinuno ng Estado ng Vatican
Katipunan – isang rebolusyonaryong samahan. Tinatawag din itong KKK o Kataas-taasang Kagalang-galangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan. Isinusulong
ganap na kalayaan ng Pilipinas mula sa mga Español. Kung anuman ang ating mga nagawa noon ay siyang naghubog kung ano tayo ngayon.
Kartel – tumutukoy sa samahan ng oligopolista na sama-samang kumikilos upang itaas ang presyo ng mga produkto o serbisyo sa pamilihan
Kasunduan sa Versailles – kasunduang opisyal na nagwakas sa Unang Digmaang Pandaigdig, naganap noong Hunyo 28, 1919, sa pagitan ng Allies at Germa
Kaunlaran– ang pagbabago mula sa mababa tungo sa mataas na antas ng pamumuhay
Khyber Pass – landas na matatagpuan sa kabundukan ng Hindu Kush na sa loob ng libu-libong taon ito ay tinahak at ginamit ng mangangalakal at manlalakba
kasaysayan papunta at palabas ng India
Kilusang Propaganda – samahang itinatag ng mga ilustrado sa Pilipinas noong ika-19 na siglo. Layunin nito na maisulong ang reporma sa bansa sa ilalim ng p
kolonyal ng Spain.
Klima – ang karaniwang panahonaverage
o na nararanasan ng isang lugar sa loob ng ilang buwan, ng isang taon, o mahaba-habang panahon na kinapapalo
weather
ng mga elemento tulad ng temperatura, ulan, at hangin

Kolonyalismo –ang tuwirang pananakop ng isang bayan sa iba pa upang mapagsamantalahan ang yaman nito o makuha rito angiba pang pangangailangan ng
mangongolonya
Komplementaryo – mga produktong magkasabay o magkasamang kinukonsumo
Komunismo - ideolohiyang nagsusulong ng pagkakapantay-pantay ng mga mamamayan sa lipunan
Konsepto – ideya o kaisipan
Konsyumer – mamimili; gumagamit ng mga produkto at serbisyo
Kontemporaryong isyu- Isyung may partikular na kahalagahan sa kasalukuyang panahon
Kontinente – pinakamalawak na masa ng lupa sa ibabaw ng daigdig
Kontra-repormasyon– kilusang pangrelihiyon ng Simbahang Katoliko na naglalayong panumbalikin ang tiwala ng mga sa Kristyanismo partikular sa Katolisism
Kowtow
– pagyuko ng mga Tsino sa kanilang Emperador nang tatlong beses na ang noo ay humahalik sa semento
Krusada– ekspedisyong militar na inilunsad ng mga Kristiyanong Europeo laban sa mga Turkong Muslim upang mabawi ang Jerusalem sa kamay ng mga ito
L
– kaisipang nagbibigay-diin sa malayang daloy ng ekonomiya, na hindi nararapat na pakialaman ng pamahalaan
Laissez faire
Lambak – lupain patag na makikita sa pagitan ng mga bundok o sa gilid ng mga ilog
– mga distansyangangular
Latitude na natutukoy sa hilaga o timog equator
ng o ekwador
– isang seremonya kung saan binibigyan ng mga hari ang Obispo ng singsing at tauhan para sa kanyang opisina
Lay investiture
Liberalisasyon – patakaran na nagbunsod sa paggiging malaya o pagbubukas ng kalakalan ng bansa sa pandaigdigang kalakalan
– inaasahang haba ng buhay
Life expectancy
Liga ng mga Bansa – itinatag ng 42 bansa noong Enero 10, 1920, na ang pangunahing layunin ay tapusin ang digmaan sa pamamagitan
(League of Nations)
negosasyon at diplomasya
o Antas ng kamuwangan– bahagdan ng tao sa isang partikular na bansa na may kakayahang bumasa at sumulat
Literacy rate
– mga distansyangangular
Longitude na natutukoy sa silangan at kanluranprime
ng meridian
Lundayan – kinalalagyan o pinagmulan
Lupa – sa ekonomiks, tumutukoy ito sa salik ng produksiyon na yamang likas
M
Makroekonomiks– ang pag-aaral sa kabuuang galaw ng ekonomiya; pinag-aaralan dito ang interaksyon ng sambahayan, kumpanya, pamahalaan, at pandaigd
pamilihan.

Makroekonomikong ekilibriyo –kung ang kita sa panig ng sambahayan ay katumbas ng pagkonsumo o kaya sa panig ng bahay- kalakal, ang kita sa produksi
katumbas ng pagkonsumo
pagpapasailalim
Mandate system – sa isang bansang naghahanda na maging isang malaya at nagsasariling bansa sa patnubay ngisang bansang Europeo
– sentrong pangkabuhayan na pinamumunuan ng panginoong nakatira sa kastilyo
Manor
Mantle
– binubuo ng makakapal at maiinit na tunaw na bato; halos 1800 milya ang kapal
– pagsaalang-alang ng karagdagang benepisyo o pakinabang na matatamo sa bawat karagdagang gastusin
Marginal thinking
– ang mekanismo ng malayang pamilihan na ginagabayan ng isang sistema ng malayang pagtatakda ng halaga
Market economy
Marxism – teoryang politikal at ekonomiko ni Karl Marx na nagsasaad na ang kilos ng tao ay bunga ng kapaligiran at uri ng kanyang kinabibilangan
Mein Kampf (My Struggle)
– akda ni Hitler na pinagbatayan ng ideolohiyang Nazism, unang lumabas noong 1925
Merkantilismo –prinsipyong pang-ekonomiya na ang batayan ng kayamanan ng bansa ay ang dami ng ginto at pilak na mayroon ito
Mesoamerica– nangangahulugan ang katagang
mesong “gitna”; angMesoamerica
ay rehiyon mula sa gitnang Mexico hanggang Gitnang America
– tumutukoy sa panggitnang uri ng tao sa lipunan. Sila ay nasa pagitan ng mga pinakamayayaman at mahihirap na grupo ng tao. Kadalasang batay
Middle class
pagiging middle class
ay ang pagkakaroon ng kayamanan at kapangyarihan sa lipunan na kinabibilangan.
Migrasyon –ang pag-alis ng tao mula sa ibang bansa o lokalidad patungo sa iba
Mikroekonomiks – ay ang pag-aaral sa maliliit na yunit ng ekonomiya. Pinag-aaralan nito ang kilos, gawi at ang mga ginagawang pagpapasya ng sambahayan
kumpanya
Militarismo – pagpapalakas ng pwersang militar
Mine tailing
– dumi o mga materyales na latak mula sa proseso ng pagmimina at pagsasala mula sa malalaking minahan
Mixed economy
– isang sistema na kinapapalooban ng elemento ng market economy at command economy
Monarchy
– uri ng pamahalaan ng pinamumunuan ng hari, reyna, at mga kauri nito
Monopolistikong kumpetisyon – uri ng pamilihan na maraming mamimili at bahay-kalakal subalit may kaunting kapangyarihan dahil sa ibinebentang
similarproduk
but not exactly identical
Monopolyo –isang istraktura ng pamilihan na may malakas na puwersang itinakda ang presyo at dami ng ibebenta nag-iisa lamang ang prodyuser na nagbebe
produkto at serbisyo sa maraming mamimili
Monopsonyo– Isang istraktura ng pamilihan na maraming nais magkaloob ng produkto at serbisyo subalit iisa lamang ang. Ito ay may lubos na kapangyarihan
kontrolin ang presyo.
– mga hanging nagtataglay ng ulan
Monsoon
– lipunan na binubuo ng iba’t ibang kultura
Multiculturalism
N
Nagbibili– ang nagbebenta ng mga produkto at serbisyo sa pamilihan
– Digmaang pinangunahan ni Napoleon Bonaparte na naglalayong pag-isahin ang buong Europa
Napoleonic Wars
Nasyonalismo – kadalasan, tumutukoy ito sa masidhing pagmamahal sa bayan. Subalit maliban dito, ang nasyonalismo ay nangangahulugan din ng pagkakata
nilalang o lahi na mahalagang ipagtanggol ang kaniyang bansa laban sa panlulupig ng mga banyaga.
– terminong pampulitika na tumutukoy sa isang teritoryo na pinananahanan ng mga mamamayan na may magkakatulad na wika, kultura, relihiyon
Nation-state
kasaysayan, at napasasailalim sa isang pamahalaan
– likas na puhunan
Natural capital
Nazism ideolohiyang
– ipinalaganap ni Adolf Hitler na nagsasaad ng pagiging superyor ng lahing Aryan, na siyang kinabibilangan ng mga German
Negosyo – tumutukoy sa anumang gawain na pang-ekonomiya na may layuing kumita o tumubo
– tinatawag ringNetPrimary Income.
Net Factor Income from Abroad Makukuha ito kapag ibinawas ang gastos ng mga mamamayang nasa ibang bansa sa gastos
mga dayuhang nasa loob ng bansa
Nomarch
– pinuno ng nome
– malalayang pamayanan ng sinaunang Egypt
Nome
Normative economics– paraan ng pagpapahayag na sumasalamin sa pagpapahalaga o value judgment ng isang tao sa isang pangyayaring pangkabuhayan o
phenomenon. Ito ay pansariling pananaw/opinyon na naglalahad ng sariling paninindigan.
O
Oasi
s – lugar sa disyerto na nagtataglay ng matabang lupa at tubig na maaaring makabuhay ng mga halaman at hayop
– isang maitim at kristal na baton a nabuo mula sa tumigas na lava na ginamit sa Teotihuacan sa paggawa ng kagamitan, salamin, at talim ng kutsilyo
Obsidian
Oligopolyo –istruktura ng pamilihan kung saan may maliit na bilang ng bahay-kalakal na nagbebenta ng magkakatulad o magkakaugnay na produkto
Olmec – kauna-unahang kabihasnang sa Central America: nangangahulugan ang salitang rubber
Olmec na “ dahil sila ang kauna-unahang gumamit ng dagta ng
people”
mga punong rubber o goma
– tawag sa mga tortoise shell at cattle bone na ginagamit upang mabatid ang mensahe o saloobin ng mga diyos ng mga Tsino.
Oracle bone
– ang halaga ng bagay na handang isuko o bitawan upang makamit ang isang bagay
Opportunity cost
– sanhi ng pagkasira ng lupa vegetation
Overgrazing at na nagaganap kung ang kapasidad ng damuhan ay hindi sapat sa laki ng kawan ng hayop
– isang suson sastratosphere
Ozone layer na naglalaman ng maraming konsentrasyon ng
ozone

P
– isang malawak na sona sa Pasipiko na nagtataglay ng maraming hanay ng mga bulkan
Pacific Ring of Fire
Paggawa – oras at lakas na ginagamit ng tao sa produksiyon
Pagkonsumo – paggamit o pagbili ng mga produkto at serbisyo
Pag-iimpok – bahagi ng kita na hindi ginagasta at sa halip ay inilalagak sa bangko para sa pangangailangan sa hinaharap
Paikot na daloy – dayagram na nagpapakita ng kitang tinatanggap at bayaring ginagawa ng bawat sektor sa ekonomiya
Pamilihan – ang lugar/mekanismo para ang mamimili at nagbebenta ay nagkakaroon ng transaksiyon upang magkaroon ng bentahan
Pananaw – saloobin o opinyon ng isang tao batay sa kaniyang paniniwala
Pangangailangan – ang mga bagay na dapat ay mayroon ang tao tulad ng pagkain, damit, at tirahan upang mabuhay
/ Tangway – bahagi ng pulo o kontinenteng nakaungos sa tubig
Peninsula
– tumutukoy sa pagsasaayos ng ekonomiya ng dating USSR upang manaig angpwersang pampamilihan
Perestroika
– grupo ng mga intelektwal sa panahon ng Enlightenment na naniniwala na ang reason o katwiran ay magagamit sa lahat ng aspeto ng buhay
Philosophes
– mga taong naniniwala at nagpalalaganap ng ideyang ang lupa ang tanging pinagmumulan ng yaman o nakatutulong sa pagpapayaman
Physiocrats
Pictogram
–sistema ng pagsulat na gumagamit ng larawan sa mga sinaunang kabihasnang
Pilosopiya – ang mapagkilatis na pag-aaral sa mga pinakamalalim na katanungan na maaaring itanong ng sangkatauhan. Nagmula ang salitang pilosopiya sa m
griyego naphiloat sophia
. Ang philoay nangangahulugang "pagmamahal" atsophia
ang naman ay "karunungan". Kung pagsasamahin, ito ay "pagmamahal sa
karunungan".
Piyudalismo– isang sistemang pulitikal, sosyo-ekonomiko, at militar na nakabase sa pagmamay-ari ng lupa
– ang pananatili sa pamamahala ng isang pamilya sa isang estado sa paglipas ng mga taon
Political dynasty
Populasyon – tumutukoy sa kabuuang bilang ng tao sa takdang lugar at panahon
– biglaang pagdami ng mga taong nakatira sa isang lugar
Population boom
antas/bahagdan
Population growth rate – ng pagdami ng tao
– lupaing may damuhang mataas na malalim ang ugat
Prairie o rooted tall grasses
deeply
Price index
– sumusukat sa average na pagbabago sa presyo ng mga produkto at serbisyo
Presyo –ang halagang ipinambabayad sa isang tiyak na dami at uri ng isang kalakal o paglilingkod
Presyong elastisidad ng demand – sumusukat kung gaano ka sensitibo ang quantity demand sa pagbabago ng presyo
– itinatalaga bilang
Prime Meridian na nasa Greenwich sa England
zero degree longitude

Protectorateisang
– rehiyon na may sariling pamahalaan subalit nasa ilalim ng kontrol ng isang panlabas na kapangyarihan
Pulo – masa ng lupang napapaligiran ng tubig
R
Rebolusyon –ang mabilis, agaran, at radikal na pagbabago sa isang lipunan
– sanhi ng dinoflagellates
Red Tide na lumulutang sa ibabaw ng dagat
Reinkarnasyon – paniniwalang ang kaluluwa ay muling mabubuhay sa mas mataas o mababang kalagayan sa lipunan batay sa kabuuang pagkilos ng tao
– tumutukoy sa muling pagsilang o rebirth the kulturang klasikal ng Greece na sumibol sa bansang Italya
Renaissance
Repormasyon– kilusang pangrelihiyon na naglalayong manghingi ng reporma sa Simbahang Katoliko. Ito ay katawagan din sa mga kaganapan na yumanig sa
Kakristyanuhan mula ika-14 hanggang ika-17 na dantaon na humantong sa pagkakahati ng simbahang Kristyano.
– batas
Responsible Parenthood and Reproductive Health Act na nagbibigay garantiya sa pagtamo ng mgapamamaraan contraception,fertility
of 2012 tulad ng
, at maternal care
control, sex education
Replenish muling
– punuan o tustusan
S
Salinization
– proseso ng paglitaw ng asin sa ibabaw ng lupa o kaya naman ay inaanod ng tubig papunta sa lupa
Sambahayan – sektor na binubuo ng lahat ng tao na nagnanais na matugunan ang kanilang walang hanggang pangangailangan at kagustuhan
– gobernador o pinuno ng
Satrap satrapy
– lalawigan ng Imperyong Persian
Satrapy
– lupain ng pinagsamang mga damuhan at kagubatan
Savanna
Satyagrahaang
– paglalabas ng katotohanan kasama ang pagdarasal, meditasiyon, at pag-aayuno
Scribe
–mga tagatala ng pangyayari at kasaysayan sa panahon ng sinaunang kabihasnan
– isang sitwasyon na mas malaki ang dami na demanded kaysa sa dami ng produkto na isinusupply
Shortage
Sibilisasyon – masalimuot na pamumuhay sa lungsod
– parami at padagdag na deposito ng banlik na dala ng umaagos na tubig sa isang lugar
Siltation
Sinocentrism
–ang pananaw ng mga Tsino na sila ang superiyor sa lahat
Soil degradation
– pagkasira ng lupa o pagbaba nang kapakinabangan nito
o “Anak ng Langit”– ang emperador ay pinili ng langit upang mamuno na may itinakdang kasaganaan at kapayapaan n noong sinaunang kab
Son of Heaven
Sputnik – kauna-unahang sa kasaysayan na inilunsad ng dating USSR
space satellite

Statistical discrepancy – ang anumang kakulangan o kalabisan sa pagkuwenta na hindi malaman kung saan ibibilang. Ito ay nagaganap sapagkat may mgat
hindi sapat ang mapagkukunan ng datos o impormasyon.
– malawak na damuhang lupain na may kakaunting puno; matatagpuan sa silangang Europe at Asya
Steppe
– wastong pagkalinga at pangangalaga ng mga bagay tulad ng kalikasan
Stewardship
Strained
– sobra o labis na nagamit
– malalaking isdang likas sa Hilagang Asya na pinagkukuhanan
Sturgeon ng
(itlog) na isa sa mga produktong panluwas ng rehiyon
caviar
– isang sitwasyon na mas malaki ang dami ng produkto na isinusuplay kaysa sa dami na demand
Surplus
– kakayahang magpanatili ng isang estado o kalagayan
Sustainability
T
Taiga– mataas na kagubatang at mabato na matatagpuan sa Hilagang Asya, partikular na sa Siberia
coniferous
Talampas – mataas na lupang patag na patag sa ibabaw
Teotihuacan – nangangahulugan ang katagang ito na “tirahan ng diyos” at isa ito sa mga unang kabihasnang nabuo
Valley sa
of Mexico
Terorismo – sistematiko paggamit ng malaking takot, madalas marahas, lalo na bilang isang paraan ng pagpipigil
Terra-Cotta
– anumang bagay (tulad ng banga, pigurin, o estatwa) na yari sa pinainitang luwad
– suliraning dulot ng hindi pagkakaunawaan o pagtatalo ng mga bansa sa teritoryo at hangganan
Territorial and border conflict
– tulang isinulat ni Rudyard Kipling, isang British. Una itong nailathala noong 1889. Ipinahayag ni Kipling ang pagsuporta niya sa
The White Man’s Burden
imperyalismong kanluranin sa pamamagitan ng tulang ito.
– panahon sa Germany mula 1933–1945 na napasailalim ang bansa sa kontrol ng ideolohiyang totalitarian
Third Reich
– mga bansang papaunlad pa lamang tulad ng Pilipinas
Third World
Triple Alliancekilala
– sa tawag naCentral Powers
na kinabibilangan ng Germany, Austria, Hungary, at Italy mula 1882- 1915.
– tawag sa alyansang France, Great Britain at Russia, kilala bilang Allies mula 1882- 1915.
Triple Entente
– pangkat ng mga dalubhasa na nagpupulong upang gumawa ng pagsusuri sa isang suliranin at magmungkahi
Think tank pamamaraan
ng sa paglutas nito
Tonle Sap – lawa sa Cambodia na nakararanas ng at kinikilalang pinakamalaking
siltationa sa Southe East Asia
freshwater lake
Topograpiya – tumutukoy sa mga katangiang pisikal na nasa ibabaw ng daigdig na gaya ng anyong lupa at anyong tubig
Tropikal – uri ng klimang may katamtamang init
Tsar – tawag sa pinuno ng Russia hanggang sa rebolusyon noong 1917
– lupaing kadalasang walang puno na matatagpuan sa Russia, malapit sa baybayin ng Arctic Ocean
Tundra

U
– bahagdan ng walang hanapbuhay
Unemployment rate
Urbanisasyon – pagsasa-lungsod ng isang lugar o paglipat ng malaking bahagdan ng populasyon sa mga lungsod upang dito mamuhay at manirahan
V
– taong tumatanggap ng lupa mulalord
Vassal sa
Vedas – sagradong aklat para sa mga Hindu; binubuo ng mga himnong pandigma, ritwal, at mga salaysay
–uri o dami ng mga halaman sa isang lugar; uri ng kapaligiran batay sa tumutubong halamanan
Vegetation
– biglaang nagbabago
Volatile
– madaling mapinsala
Vulnerable
Y
Yamang likas – mga bagay na nagmumula sa kalikasan tulad ng lupa, kabundukan, kagubatan, karagatan, mga ilog, lawa, at mga depositong
mineral
Z
Ziggurat –templo ng mga sinaunang Mesopotamia tulad ng Sumerian na pinaniniwalang pinaninirahan ng mga diyos
Zoroastrianismo – ang tawag sa relihiyon ng mga persyano, itinatag at ipinalaganap ni Zoroaster ang kaniyang mga turo, na naniniwalang may dalawang pwe
naglalaban upang makuha ang kaluluwa ng tao. Ayon sa kaniya, huhusgahan ang tao batay sa kaniyang ginawa at kung kaninong pangkat siya sumanib.

CODE BOOK LEGEND
Sample:AP5KPK-IIIf-5
LEGEND SAMPLE
Learning Area and Strand/ Subject or

Araling Panlipunan
Specialization
First Entry AP5
Grade Level Baitang 5
Domain/Content/ Pagbabagong Kultural sa Pamamahalang

Uppercase Letter/s KPK
Component/ Topic Kolonyal ng mga Espanyol
Roman Numeral
Quarter Ikatlong Markahan III
*Zero if no specific quarter
Lowercase Letter/s
*Put a hyphen (-) in between letters to indicate Week Ika-anim na linggo f
more than a specific week
-
Nakapagbibigay ng sariling pananaw tungkol

Arabic Number Competency sa naging epekto ng kolonyalismo sa lipunan 5
ng sinaunang Pilipino

DOMAIN/ COMPONENT CODE DOMAIN/ COMPONENT CODE DOMAIN/ COMPONENT CODE
Heograpiya at Mga Sinaunang
Ako ay Natatangi NAT Ang Pinagmulan ng Lahing Pilipino PLP HSK
Kabihasnan sa Daigdig
Ang Daigdig sa Klasiko at Transisyonal
Ang Aking Pamilya PAM Pamunuang Kolonyal ng Espanya PKE DKT
na Panahon
Pagbabagong Kultural sa
Ang Pag-usbong ng Makabagong
Ang Aking Paaralan PAA Pamamahalang Kolonyal ng mga KPK PMD
Daigdig
Espanyol
Mga Pagbabago sa Kolonya at Pag-
Ako at ang Aking Kapaligiran KAP PKB Ang Kontemporanyong Daigdig AKD
usbong ng Pakikibaka ng Bayan
Kinalalagyan Ng Pilipinas At Ang Mga Pangunahing Konsepto ng

Ang Aking Komunidad KOM PMK MKE
Malayang Kaisipan Sa Mundo Ekonomiks
Pagpupunyagi sa Panahon ng
Ang Aking Komunidad Ngayon at Noon KNN Kolonyalismong Amerikano at KDP Maykroekonomiks MYK
Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Pagtugon sa mga Suliranin, Isyu at
Pamumuhay sa Komunidad PSK SHK Makroekonomiks MAK
Hamon sa Kasarinlan ng Bansa
Tungo sa Pagkamit ng Tunay na Mga Sektor Pang-Ekonomiya at Mga
Pagiging Kabahagi ng Komunidad PKK TDK MSP
Demokrasya at Kaunlaran Patakarang Pang-Ekonomiya Nito
Mga Isyung Pangkapaligiran at Pang-
Ang Mga Lalawigan Sa Aking Rehiyon LAR Heograpiya ng Asya HAS IPE
ekonomiya
Ang Mga Kwento Ng Mga Lalawigan Sa Sariling Sinaunang Kabihasnan sa
KLR KSA Mga Isyung Politikal at Pangkapayapaan IPP
Rehiyon AsyaHanggang
Ang Pagkakakilanlang Kultural Ng Kinabibilangang Ang Timog at Kanlurang Asya sa Mga Isyu sa Karapang Pantao at
PKR TKA Gender IKP
Rehiyon Transisyonal at Makabagong Panahon
Ang Silangan at Timog-Silangang Asya Mga Isyung Pang-Edukasyon at
Ekonomiya At Pamamahala EAP sa Transisyonal at Makabagong KIS (Civics
Pansibiko at Pagkamamamayan CC
Panahon and Citizenship)
Ang Aking Bansa AAB
Lipunan, Kultura at Ekonomiya ng Aking Bansa LKE
Ang Pamamahala Sa Aking Bansa PAB
Kabahagi Ako sa Pag-unlad ng Aking Bansa KPB

REFERENCES
Bureau of Elementary Education, 2002 Basic Education Curriculum, (Pasig City: Department of Education, 2002)
Basic Education Curriculum

Bureau of Secondary Education, Department of Education. .Pasig City,2002.
Bureau of Secondary Education, Department of Education Culture and Sport. Learning Competencies New Secondary Education. Curriculum
Desired Pasig City, 1991.
Bureau of Secondary Education, Department of Education Culture and Sports Learning Competencies Philippine Secondary Schools Learning Competencie
. Desired
Pasig City, 1998.
Secondary Education Curriculum

Bureau of Secondary Education, Department of Education. . Pasig City, 2010.
Connecticut State Department of Education, Division of Teaching and Learning, Social Studies Curriculum Framework, (USA: Connecticut State Department of
Education, 1998)
Council for the Welfare of Children, The Filipino Child of the Millennium: National Plan of Action for Child 2005-2010, (Quezon City: Council for the Welfare of
Children, 2005)
Department of Education, New Elementary School Curriculum (NESC): Program for Decentralized Education Development, (Manila: Department of Education,
Olivia Caoili, The Social Sciences in the Philippines: a Retrospective View, in L. Samson and C. Jimenez. Eds. First national social science congress: toward exc
in social science in the Philippines, (Quezon City: University of the Philippines Press, 1983)
“United Nations Convention on the Rights of the Child,” last modified 2012, http://www.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/crc.aspx


Curriculum Guide Junior High AP

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Curriculum Guide Junior High AP

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Republika ng Pilipinas

K to12 Gabay Pangkurikulum

Figure 1. The Conceptual Framework of Araling Panlipunan

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 2ng 240

BALANGKAS NG ARALING PANLIPUNAN

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 3ng 240

Batayan ng K to 12 Araling Panlipunan Kurikulum

Ang sakop at daloy ng AP kurikulum ay nakabatay sa kahulugan nito:

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 4ng 240

1. Tao, Lipunan at Kapaligiran

2. Panahon, Pagpapatuloy at Pagbabago

3. Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa

4. Karapatan, Pananagutan at Pagkamamamayan

5. Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala

6. Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo

7. Ugnayang Panrehiyon at Pangmundo

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 6ng 240

Kakayahan Partikular na Kasanayan

Pamantayan sa Programa (Core learning Area Standard):

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 8ng 240

Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards):

Pamantayan sa Bawat Baitang/ Antas (Grade Level Standards):

Baitang Pamantayan sa Pagkatuto

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 9ng 240

Baitang Pamantayan sa Pagkatuto

Naipamamalas ang patuloy na pag-unawa at pagpapahalaga sa kasaysayan ng Pilipinas mula sa ika-20

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 10ng 240

Grado Daloy ng Paksa Deskripsyon Tema

Pag-unawa at pagpapahalaga sa kamalayan sa heograpiya , kasaysayan, kultura,

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 11ng 240

Pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga pandaigdigang

BILANG NG ORAS SA PAGTUTURO: 10 weeks/quarter; 4 quarters/year

Grade Time Allotment

1-2 30 min/day x 5 days

3-6 40 min/day x 5 days

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 12ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 144ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 145ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 146ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 147ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 148ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 149ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 150ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 151ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 152ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 153ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 154ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 155ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 156ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 157ng 240

28. Nahihinuha ang pagkakakilanlan 1. EASE II Module

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 158ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 159ng 240

B. Ang Nasyonalismo at 7. Nabibigyang-halaga ang papel 1. EASE II Module

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 160ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 161ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 162ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 163ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 164ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 165ng 240

B. Ang Pagsisimula ng mga 3. Nasusuri ang kondisyong

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 167ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 168ng 240

K to 12 Araling Panlipunan Gabay Pangkurikulum Mayo 2016 Pahina 169ng 240