F8PB-Ia-c-22 Naiuugnay ang mahahalagang

kaisipang nakapaloob sa mga idyoma sa mga 3. alog na ang baba - matanda na

pangyayari sa tunay na buhay sa kasalukuyan
IDYOMA
TANDAAN:
Ang idyoma ay isang
pagpapahayag na ang kahulugan ay hindi
komposisyunal — sa ibang salita, hindi binubuo
ng tumpak na kahulugan ang mga kanya-
kanyang salita na nabuo.
Ito ay di-tuwirang pagbibigay kahulugan at
pagpapakita ng kaisipan at kaugalian ng isang tao.
Nagsasaad lamang ito ng isang bagay na ibig sabihin,
ngunit lagi nang sa patalinhagang salita.
Halimbawa:
1. butas ang bulsa - walang pera
Palagi nalang butas ang bulsa mo dahil palagi ka
naglalaro ng mobile legends.
2. ilaw ng tahanan – ina
Magaling ang aming ilaw ng tahanan pagdating sa
pagluluto.
Alog na ng baba niya pero natatatrabaho pa rin para
sa mga anak.
4. alimuom – mabaho
Ang durian ay may alimuom na amoy
5. bahag ang buntot – duwag
Bakit ba bahag ang buntot mo?
6.ikurus sa noo – tandaan
Madalas sabihin ng akin ina na ikrus sa noo ang lahat
ng pangaral niya.
7. bukas ang palad – matulungin
Si Mother Theresa ay bukas palad sa mahihirap.
8. kapilas ng buhay – asawa
Ang aking ina ay may kapilas ng buhay.
9. nagbibilang ng poste - walang trabaho
Si Mark ay nagbibilang ng poste.
10. anak-dalita - mahirap
Magsisikap akong mag-aral kahit na ako’y anak-dalita
A Bagyong magsalita - mayabang
Alagad ng batas - pulis Bahag ang buntot - walang lakas ng loob, duwag
Alisin sa ala-ala - kalimutan na Bakal ang kalooban – matapang/matigas ang loob
Alsabalutan - lumipat ng tirahan Bakas ng kahapon - alaala ng nakaraang pangyayari
Amoy-tsiko - lasing, may alak Balat-sibuyas - mabilis masaktan o sensitibo
Ampaw - lampa Balat-kalabaw - hindi kaagad nantatablan, Walang
Anak-dalita – Mahirap pakiramdam
Anak-pawis - batang mahirap Balat ng lupa - mundo o daigdig
Anak sa labas - anak ng hindi kasal na magulang Balikatan - tulong-tulong sa paggawa upang maabot
Anghel ng Tahanan - anak o matupad ang layunin
Antabayanan sa lahat ng oras - bantayan sa lahat Balikatin - Pagtutulungan upang lamutas ang
ng oras suliranin
Asal hayop - masama ang ugali, salbahe Balitang barbero – tsimis, sabi-sabi, gawa-gawang
Asal hudas - manloloko, taksil kuwento
Ataduhang patas – pantay Bantay-salakay - pinagkatiwalaan upang ingatan ang
B isang mahalagang bagay na siya rin ang nagnanakaw

Babaeng-babae - mahinhin, maayos kumilos Banig ng pakiramdam - may sakit

Bagong daigdig - bagong kapaligiran Basa ang papel - pangit o sira ang reputasyon

Bagong salta - kakalipat lang ng lugar Basag ulo – away

Bagong tao - binata Basag ang pula - luko-luko

Bagsakan ng sisi - ginawang dahilan sa Basang sisiw - aping kalagayan

kapahamakan sa kapwa Batak ang katawan - malusog at masigla

Batong tungtungan - pundasyon ng tagumpay Bunga ng Pag-ibig - anak
Bigatin - mataas o kilala ng mga tao, mayaman Bungang araw - sakit sa balat na dulot ng init ng
Bigayan - kooperasyon panahon
Bigay kaya - sagad-sagaran, pagbubuhos ng Bungang-isip - kathat o nobela
kakayahan Buntong hininga - himutok o hinagpis
Bilang na ang araw - malapit ng mamatay Butas ang bulsa - walang pera
Binawian ng buhay - namatay Buwaya – gahaman
Bilugin ang ulo - lolokohin o tansunin Buwayang lubog - taksil sa kapwa
Binuksan ang dibdib - Ipinagtapat ang nasa loob D
Biro ng tadhana - kalamidad
Dibdibin - seryosohin
Bukas ang palad - mabait, matulungin
Di-mahapayang gatang - hindi magpatalo
Bukas ang aklat - bantog; alaman ng lahat
Di-mahulugang karayom- maraming tao
Bumaha ng dugo - pagbabanta ng kamatayan na
Di-makabasag pinggan - mahinhin
may masusugatan; madugong labanan
Di-maliparang uwak - malawak na lupain o bukirin
Bugbog sarado - sobrang ginulpi
Di-malirip o di madalumat - himdi kayang
Bugtong-anak - solong anak
maunawaan
buhay manok - nangangnib ang buhay
Dinapuan ng karamdaman - nagkakasakit
Bulaklak at dila - salitang nagpupuri
Dugo ng kanyang dugo at laman ng kanyang
Bulaklak ng lipunan - sikat at respetadong Babae sa
laman - anak
lipunan
Durugin ang puso – pasakitan
Bumangga sa pader - lumaban sa makapangyarihan
at mayaman
G Hinabol ng gunting - sobra na ang haba ng buhok
hindi masikmura - hindi kayang tanggapin
Gabay sa pagtanda - mga anak
hinipang pantog - sobra ang nag-asenso
Gagapang na parang ahas - sobrang maghihirap o
hinog sa pilit - pinuwersahan upang sumang-ayon
naghihikahos
huling hantungan - libingan
Galit sa pera - gastador
humukay ng sariling libingan - gumawa ng bagay
Ginituang puso - matulungin, mabait
na nagbunsod ng sariling kamatayan
Guhit ng Palad - kapalaran
hunos-dili - pigilan ang sarili
H
I
Haharap sa magaling - mag-aasawa
ibabaw ng lupa - daigdig o mundo
Hubad sa katotohanan - hindi totoo
ibaon sa limot - kalimutan ang sanhi ng pag-aaway
Humanap ng batong ipinukpok sa ulo -
ibayong dagat - ibang bansa
naghahanap ng gulo o away
ibilanggo sa bisig - yakapin ng buong higpit
Hagisan ng tuwalya - umamin na ng pagkatalo
Ibong mababaw ang lipad - babaeng bayaran
Haharap sa dambana - ikakasal
ibong malaya - binata o lalaking wala pang asawa
haharap sa maykapangyarihan - sumuko sa pulis
ibuhos ang isip - matamang pag-iisip
halang ang bituka - masamang tao
ibuhos ang kalooban - buong pagtitiwala
haligi ng lupa - taong grasa, pulubi
Iguhit sa tubig - kalimutan
hampas ng langit - parusa ng diyos
I-krus sa noo – tandaan
hanggang sa labi ng langit - hanggang kamatayan
Ilaw ng tahanan - ina
Hari ng daldal - tsimosa, tsismoso
iluwag ang dibdib – tanggalin ang nerbiyos
hawak taynga - sobrang masunurin
Iluwag sa tahanan - ina
Hilong tatilong - litong-lito
inaawitan – lambingin kape at gatas - magkaparehong ang isa ay maitim at
Inagaw sa kamatayan - nailigtas sa bingit ng ang isa nama'y maputi
kamatayan kapilas ng puso - asawa
Ipakita ang tunay na kulay - magsabi ng buong kapuspalad - kawawa
katotohanan / ugali Kabungguang balikat - matalik na kaibigan
Ipinagbili ng buo - nanloloko Kalabasang naiiwan ang bunga - taong walang
Isang bulata na lang ang hindi pumipirma - malapit kibukasan
ng mamatay L
Isang kahik, Isang tuka - mahirap na pamumuhay
Lipat – Bahay- paghahakot ng mga gamit sa
K lilipatang tahanan
Kabagang - kaibigan/Kasundo Lisain – Isa isahing hanapin ng mabuti
Kabatakan - tropa o kaibigan Lipos ng galak – Tuwang tuwa
Kabungguang balikat - matalik na kaibigan Lawit na ang dila – pagod na pagod
Kahiramang suklay - matalik na kaibigan Langit at Lupa – Malaki ang agwat
Kalabasang naiiwan ang bunga - taong walang Likaw ng bituka – sikreto ng buhay
kinabukasan Ligaw tingin- panliligaw sa pamamagitan ng
kalamayin ang loob - payapang pakiramdam makabuluhang tingin
Kalam ang tiyan - gutom Ligaw-Intsik – Panliligaw na dinaan sa parega-regalo
kalog ang utak - sira ang ulo, ulol Lukso ng dugo – Pahiwatig o pakiramdam ay
kalagayan ng loob - pinagkaktiwalaan, matapat na kamag-anak ang isang tao
kaibigan Lumagay sa tahimik – mag-asawa na
Lumaki ang ulo - naging mayabang
M Ningas kugon - panandalian
Mabubulaklak na Landas - kabuhayang maginhawa
Magaan ang dugo - magiliw
Magdilat ng mata - nag-iisip ng mabuti
Magsagap ng Alimuom - paghahanap ng tsimis
Magbuhat ng sariling banko - nagyayabang
Magsunog ng kilay - mag-aaral ng mabuti
Matigas ang ulo - pasaway
May gatas pa sa labi - bata pa
May uod sa katawan - Malikot
Mautak - matalino
May tali sa bibig - walang kalayaang magsalita
N Putok sa buho - ampon
Nagbibilang ng poste - walang trabaho
Nagdilang anghel - nagkakatotoo ang sinabi
Naghahalukipkip ng kamay - nagwawalang bahala
sa mga nakikita
Nagmumurang kamyas - matanda na nag-iisip bata
Nagpanting ang tenga - nagalit; nainis
Nagpasan sa krus - nagtitiis
Nasa mga balikat o kamay - nasa kanya ang
responsibilidad
P
Pagkagat ng Dilim – paglubog ng araw
Pagsunog sa kilay - pag-aaral
Pampatabang puso - bagay na nagbibigay ng ligaya
Panis ang laway – taong hindi gumagalaw o
kumikibo
Pantay ang mga paa – patay na
Patay-gutom – napakatakaw o ubod ng takaw
Pulot-gata – pagtatalik ng bagong kasal
Pusong bakal - di marunong magpatawad, matigas
na kalooban
S
Saling pusa - pakisali
Sumama sa agos - sumang-ayon
Suntok sa buwan - mahirap abutin o sobrang higpit
ng pagpapatupad ng utos
Sumugba sa ningas - sumuong sa panganib
T
tengang kawali - nagbibingi-bingihan
takip-silim - malapit nang gumabi MGA IDYOMANG TINUMBASAN ANG MGA
tulog langis - mahimbing ang tulog
KATANGIAN NG: HAYOP, IBON, ISDA, KULISAP
tulog manok - matagal makagawa ng tulog o mabilis
AT HALAMAN
magising

U Asong-pungge — susunod-sunod sa dalaga

Ubod ng tapang – sukdulaan ng tapang Balat-kalabaw — Matibay ang hiya; walanghiya

Ugaling ahas – traydor
Balat-sibuyas — maramdamin; madaling umiyak
Umuulan ng lalaki at babae - maraming lalaki at
Basang-sisiw — api-apihan; kalagayang sahol sa
babae
Urong-sulong – Pabago-bago ang isip hirap
Usad pagong - mabagal kumilos
Buhay-alamang — laging nasusuong sa panganib;
Utak-dayami – sabog ang utak
hikahos
Utos ng hari – utos ng matapang

W Buhay-pusa — mahaba ang buhay; laging

Walang ilaw ang mga mata – bulag nakaliligtas sa panganib

Walang gulat –matapang
Bulang-gugo — bukás ang palad sa paggasta
Walang dila – ‘di makapagsalita
Buwayang-lubog — taksil sa kapuwa; hindi mabuti
Walang-habag – walang awa
Wala sa kalingkingan – malayo sa pinagpaparisan ang gawa
Walang - hulugang-karayom – napakaraming tao
Dagang-bahay — taksil sa kasambahay
Walang – itulak – kabigin – walang mapili, halos
Kakaning-itik — api-apihan
pareho ng katangian
Kutong-lupa — bulakbol; walang hanapbuhay Pagpaging alimasag — walang laman

Lakad-kuhol — mabagal utusan; patumpik-tumpik Puting-tainga — maramot

kapag inutusan Putok sa buho — Walang tiyak na ama nang isilang

Ligong-uwak — hindi naghihilod o gumagamit ng Salimpusa (saling-pusa) — hindi kabilang sa

bimpo kapag naliligo; ulo lamang ang binabasa. anumang panig;

Maryakapra (marya-kapra) — babaing masagwa o Sangkahig, sangtuka — Ginagasta ang siyang

baduy magbihis kinikita.

Mataas ang lipad — hambog Tagong-bayawak — madaling makita sa pangungubli

Matang-manok — Malabo ang paningin kung gabi; Tawang-aso — tawang nakatutuya

Di-makakita kung gabi MGA IDYOMANG TINUMBASAN ANG MGA:

May sa-palos— Hindi mahuli. Mahirap salakabin. BAHAGI NG KATAWAN O KAYA’Y KILOS NG TAO

Madulas sa lahat ng bagay. Bukás ang palad — magaang magbitiw ng salapi;

Nagmumurang kamatis — nagdadalaga galante; hindi maramot

Nagmumurang kamyas — bagong naniningalang- Kadaupang-palad— kaibigang matalik

pugad; bagong nanliligaw. Kumindat sa dilim — nabigo; nilubugan ng pag-asa

Paang-pato — tamad; makupad; babagal-bagal kung Lawit ang pusod — balasubas

lumakad Ligaw-tingin — torpe; hindi makapagsalita sa nais

ligawan masaktan kapag sinabihan

Mababang-luha — iyakin; bawat kalungkutan ay Marumi ang noo — taong may kapintasan

iniiyak May balahibo ang dila — sinungaling

Mabigat ang dugo — kinaiinisan May bálat sa batok — malas

Magaan ang bibig – palabati; magiliw May bituin sa palad — masuwerte sa lahat ng

makipagkapuwa bagay, lalo sa negosyo; mapapalarin

Magaan ang kamay — magandang magbuwana May kuko sa batok — masamang tao; di-

mano, kung sa negosyo o sugal; mapagbuhat ng mapagkakatiwalaan

kamay, o madaling manampal o manakit May kurus ang dila — nagkakatotoo ang bawat

Mahaba ang paa — nananaon sa oras ng pagkain sabihin

ang pagdating o pagdalaw May nunal sa paa — Layás; mahilig maglagalag

Mahabang-dila — palasumbungin May tala sa noo — babaeng ligawin o malimit suyuin

Mahabang-kuko — palaumit ng mga lalaki

Mahigan ang kaluluwa — matinding galit May-sungay — lalaking di-pinagtatapatan ng asawa;

Mainit ang mata — malas sa panonood; nagdadala lalaking kinakaliwa o pinagtataksilan ng asawa

ng kamalasan kapag nagmiron sa sugalan Nakadikit ng laway — tanggalin; madaling tanggalin

Manipis ang balát— mapaghinanakit; madaling Namuti ang mata — Nabigo sa paghihintay; hindi
dumating ang hinihinta Basahing mabuti ang pangungusap. Tukuyin
ang kahulugan ng mga salitang may salungguhit.
Namuti ang talampakan — kumarimot dahil
Bilugan ang titik ng tamang sagot.
naduwag; tumakbo palayo dahil sa natakot o
1. Si Julia ay nagmula sa mababang klase ng
naduwag. pamilya, kung kaya’t siya ay tinatawag na anak-
pawis.
Nasa dulo ng dila — hindi masabi-sabi; hindi
A. mayaman
matandaan, bagama’t alam na alam
B. may kaya sa buhay
Naulingan ang kamay — nagnakaw; kumupit ng C. mahirap
D. alipin
salapi
2. Ang aking lola ay parang nagmumurang kamatis sa
Puting tainga — maramot
tuwing siya ay nakakakita ng pulang damit.
Sa pitong kuba — paulit-ulit A. matandang nag aayos bata
B. wala sa tamang pag-iisip
Tabla ang mukha — walang kahihiyan
C. pormang bata
Taingang-kawali — nagbibingi-bingihan; kunwari’y
D. nakakalimot
hindi nakarinig. 3. Nagdilang anghel si Jillianne sa kanyang sinabi na
mananalo sila sa Lotto.
Walang butas ang buto — malakas
A. nagsinungaling
Walang sikmura — hindi marunong mahiya
B. nagkatotoo ang sinabi
C. gumagawa ng kwento
I. PANIMULANG GAWAIN
D. nanghuhula
4. Siya ang pinakadakilang ilaw ng tahanan na D. salot
nakilala ko. 8. Mark Louisl! Parang kalog ang iyong utak kung
A. Tiyuhin ika’y kumilos.”
B. Ama A. matino
C. Tiyahin B. masunurin
D. Ina C. luko-luko
5. “Ibig kong ilista sa tubig ang ating pagmamahalan.” D. mayabang
A. kalimutan 9. “Sa aming pamilya, ako lang ang may balat—
B. alalahanin sibuyas.”
C. tandaan A. magaspang
D. gunitain B. kulubot
6. Nang siya ay aking nakita, tila ba ako’y nakalutang C. malambot
sa ulap. D. sensitibo o madaling masaktan
A. nahimatay 10. "Kung hindi maganda ang ugnayan natin sa mga
B. masaya karatig bansa, mawawala ang mga BPO at darami
C. malungkot ang mga nagbibilang ng poste."
D. nainis A. walang trabaho
7. Si Nena ay ang bulaklak ng tahanan sa limang B. mahirap
magkakapatid. C. tulala
A. bunsong anak D. nangangarap
B. ampon II. PAG-ARALAN AT SURIIIN NATIN ITO
C. batas
 Ang mga Idyoma ay may kahulugang
hindi maaring makuha o maunawaan sa literal
na kahulugan.
Salungguhitan ang tamang idyoma.
Halimbawa:
(Ningas-kugon, Bukas palad) ang tawag sa taong
matulungin.
1. (Bukas na aklat, Malaking isda) ang tawag sa mga
taong mayaman o may mataas na puwesto sa
pamahalaan.
2. (Nabuwalan ng gatang, Nagsaulian ng kandila) ang
sawikaing angkop sa nagkakagalit na magkumpare o
magkumare.
3. (Naglubid ng buhangin, Bukas na dibdib) ang
ginagamit na idyoma kapag nagkukuwento ka ng mga
kasinungalingan.
4. (Matigas ang katawan, Naumid ang dila) ang tawag
sa taong tamad.
5. (Bulang-gugo, Naglalaro ng apoy) ang idyomang
maaaring gamitin para sa taong maluwag sa pera o
galante.
III. PANGWAKAS NA PAGTATAYA
Narito ang ilan pang mga idyoma na maaari
gamitin sa pagpapahayag ng damdamin at ideya.
Ibigay ang ibig sabihin ng mga ito batay sa
pagkakagamit nila sa pangungusap o sitwasyon?
Dapat tayong magpasalamat sa mga anak-pawis
dahil sila ang nagtutustos sa pangangailangan natin
sa pagkain. Anak- mahirap
1. Wala na naman si Marlon. Paano kasi makati ang
paa.
2. Mabigat ang dugo ko sa taong ‘yan dahil sa
pananakit na ginawa niya.
3. Namuti ang mata ni Trisha dahil isang oras na
siyang nag-aantay kay Marianne.
4. Hindi sila nakatatapos ng proyekto dahil ningas-
kugon sila.
5. Wala na siyang bukambibig kundi si Hitomi.
6. Hindi makakahanap ng trabaho si Cenon dahil
matigas ang katawan niya.
7. Nakabingwit ka pala ng malaking isda.
8. Lulugo-lugong umuwi si Timmy dahil nabuwalan
siya ng gatang.
9. Naumid ang dila ni Karen nang makita niya muli F8PU-IIi-j-29 Naisusulat ang isang orihinal na
ang lalaking nagpatibok sa kanyang puso. tulang may apat na saknong sa alinmang anyong
10. Kung hindi mo maibibigay ang gusto ko, mabuti tinalakay, gamit ang mga idyoma
pang magsaulian na lang tayo ng kandila.
Gamitin sa pangungusap ang sumusunod na mga TULA
idyoma: TANDAAN:
Halimbawa: Malawak ang isip
Ang aming mga guro ay malawak ang isip dahil sa
kanila marami kaming natutunan sa iba’t ibang
larangan.
1. buwayang lubog
___________________________________________
2. mapurol ang utak
 Ito ay isang anyo ng panitikan na
___________________________________________
nagpapaghayag ng damdamin ng isang tao. Ang
3. nakalutang sa ulap
katagang tula ay tumutukoy sa panitikan o akda na
___________________________________________
naglalahad ng mga emosyon o ng iba pang mga
4. usad-pagong
damdamin at bagay, gamit ang mga tugma at tono na
___________________________________________
mas nagbibigay ng kulay dito.
5. kusang-palo
___________________________________________ Balmaceda. Ang tula ay isang kaisipang
naglalarawan ng kagandahan, kariktan ng kadakilaan.
Ang tula ay naglalahad ng diwa’t damdaminng
inihananay sa maayos na kabuuan ng mga salitang  Nakakapaglagay ng naiibang pagtanaw sa
piling pili. Sa isang makata, ang bawat salita ay buhay ang tula.
mahalaga at maaaring kumatawan sa iba ibang
 Nakakapag iwan ng kakaibang pagtanaw sa
pakahulugan mula sa pinakamababaw na lebel
buhay ang tula.
hanggang sa kailali ilalimang kapanatayan ng
kahulugan at mula sa mura at mapusyaw na kulay Mga Hakbang sa Pagsulat ng Tula:
hanggang sa magulang ng katingkaran ng kulay ng
kahulugan. 1. Mag isip ng papaksain ng tula. Maaaring ito’y mga
pangyayari sa ating lipunan, tungkol sa pamilya, sa
Ang Sining ng Tula taong hinahangaan, tungkol sa kahalagahan ng pag
aaral. Malaya kang mamimili ng papaksain ng tula.
 May angkin itong ganda at gayuma
 Ito ay may bango, may himig. 2. Mas mainam kung ang paksa ng tula ay yaong
mayroon kang malawak na kaalaman, karanasan o
 Tinutuklas nito ang hiwaga ng ating buhay.
iskima.
 Pinapayaman nito ang ating imahinasyon.
3. Magdesisyon kung anong uri ng tula ang hahabiin.
 Gumagamit ito ng mga piling salita upang
Ito ba ay malaya, may sukat at tugma?
maintindihan natin ang bawat kaisipang
ipinapahiwatig nito. 4. Bumuo ng balangkas ng daloy ng tula.
 Nagpapahayag ng tunay na damdamin at diwa
5. Isaalang alang ang kaakit akit na panimula.
ng ating isipan.

6. Isaalang alang ang mga mambabasa.

7. Bumuo ng burador ng tula.  TUGMA- ito ay tumutukoy sa
pagkakasintunugan ng huling tunog/ponema ng
8. Gumamit ng tayutay/idyoma upang maging kawili
bawat taludtod.
wili ang tula.
Halimbawa:
9. Gumamit ng mga pahayag na maglilikha ng
Isa sa pinakahangad ko sa buhay,
larawan sa isipan ng iyong mambabasa.
Ang magkarooon ng kahiramang suklay,
10. Marapat na ang isinagawa tula ay mag- iiwan ng
Mga kaibigan kong tunay,
kabatiran, kaalaman at aral sa mga mambabasa
Walang makakapantay.
MGA SANGKAP O SALIK NG TULA
 MAKABULUHANG DIWA- tinutukoy nito ang
 SUKAT – ito ay tumutukoy sa bilang ng pantig sa pangkalahatang diwa o kaisipan ng tula na nais
bawat taludtod ng tula. iparating sa mga mambabasa. Sa pamamagitan ng

Halimbawa: diwa ng tula, pinupukaw ng makata ang damdamin ng

Ma/ra/ming sa/la/mat/ sa/ in/yo – 9
Mga kabungguang balikat ko
Sa mga storyang ating nabuo
Sana sa paglipas ng panahon di tayo
magbago.
mga mambabasa, pinapaganda niya ang mga pangit
na bagay sa paningin ng mga tao; binibigyan niya ng
kabuluhan ang mga karanasang sa palagay natin ay
walang halaga.
 ANG KAGANDAHAN o KARIKTAN -
tinutukoy ng sangkap na ito ang paggamit ng mga
piling salita sa tula upang ito’y maging maganda. Ang
mga salitang ginagamit ng makata ay tumutulong sa
pagpapatingkad ng diwa ng tula, pumupukaw sa Idyoma Bilang 2:
mayamang guni-guni ng mambabasa, at bumubuo ng
ligaw-tingin
mga buhay na larawang-diwa sa tula.

Mga Halimbawa ng Idyoma sa Filipino na

Ginagamit sa Tula

Idyoma bilang 1:

Ang dalagang liyag ng puso mo’t dibdib

Iyong pagtapatan ng luksong pag-ibig,
Hindi makukuha ang oong matamis,
Kung ligaw tingin lang ang ‘yong ihahatid!

I. PANIMULANG GAWAIN
www.googlejpegimage.com.ph

Basahin at unawain ang tulang isinulat ni Eugene

Nagsusunog ng kilay
Evasco.
Ang mga pangarap na nais abutin,
Iginigisa Ako Tuwing Umaga
Mahahawakan mo’t kayang sungkitin,
Magsunog ng kilay sa gabing madilim, ni Eugene Evasco
At gawin ang lahat ng takdang-aralin.
Hindi pa man nakakapagsuklay.

Kakaripas na agada ko ng takbo

 Upang humagilap at sumabit ng masasakyan Nililigis ng gitgitan at siksikan.

Isang oras bago ang pasukan, Lalo pa akong nagmantika

Inip na inip na lahat sa paghihintay. Habang nangangarap maibalana sa pana.

May mga sekretaryang naagnas ang kolorete, Tumitilamsik na mantika ang nagmumula

May empleyadong lukot na ang uniporme. Sa tumatalak na pulis sa suwail na tsuper.

Tuwing umaga, sardinas akong akong makikisiksik Pinapakulo pa sa tila karitelang takbo

Sa bus, inihahanay ng konduktor Ng sasakyan;lalong pnagliliyab

Upang masulit ang puwang ng latang parihaba. Ang sugba ng sakuna, kagya’t ng ulan, at baha.

Bagong paligo naman ako Ilang minuto na lamang, kami’y hahanguin na

At ang katabi ko’y bawang ang kilikili, At ibubuhos sa sulyawan. Dali-daling ihahatag

Ang isa’y sibuyas na ang hininga; Upang higupin at namnamin ng amo ng pinapasukan.

Kumakalat ito sa aking kabuuan. Igigisa ako tuwing umaga,

Kawaling ibinibiling sa tungko Paano kaya ako isasalang sa darating na hapunan?

Ang panggiling bus na pilit umiiwas A. Talasalitaan

Sa trapik;para na rin kaming sangkap Ipaliwanag sa sariling pangungusap ang ibig

sabihin ng ilang idyoma na ginamit sa tula.
Na hinahalo- nagmamantika sa pawis;
1. Bawang ang kilikili - -------------------------------
 2. Sibuyas ang hininga - _________________
3. Tumitilamsik na mantika - ______________
4. Pinapakulo sa karitela - _______________
5. Nagmamantika sa pawis - _____________
B. Sagutin ang mga tanong sa buong
pangungusap.
1. Sino ang persona ng tula?
_____________________________________
2. Bakit lagi na lamang nagmamadali sa
pagpasok?
_____________________________________
3. Ano ang problema ang inilalarawan ng persona
sa pagpasok niya sa trabaho araw-araw?
_____________________________________
4. Mabisa ba ang estilong ginamit ng makata sa
tula? _________________________________
Patunayan sa pamamagitan ng pagbibigay ng
halimbawa.
_____________________________________
5. Ipaliwanag ang mensaheng ipinahihiwatig ng
makata sa huling saknong.
_____________________________________
6. Anong isyung panlipunan ang tinalakay ng
makata? Sa iyong palagay, nagtagumpay ba
ang makata na maiparating sa mambabasa
ang problema tungkol sa trapiko at sa tunay na
kalagayan ng mga karaniwang mamamayan sa
tuwing pumapasok sa trabaho, paaralan at iba
pa? Ipaliwanag ang iyong sagot.
_____________________________________
_____________________________________
PAGYAMANIN
Ang mga idyoma ipinamana sa atin ay maaring
pagyabungin at paunlarin. Bilang kabataan, Malaki
ang iyong magagawa sa pagpapalaganap ng mga
idyoma gamit sa paglikha ng tula.
Paglikha ng Tula: Pumili ng limang idyoma. Gumawa
ng tula na may dalawang saknong at apat na taludtod.
Gamiting gabay ang Rubrik sa Paglikha ng Tula upang

maging maayos ang paraan ng pagsulat ng tula TILA

Mga dahong sumasayaw sa saya

ORGANISASYON NG PAGKAKALIKHA – 100%
PAGLIKHA – 60% 40% Tampok,walang tulak kabigin
SUKAT 15%

TUGMA 15%

TALINHAGA 20%

SESURA 10%

ORIHINAL 30%

KALINISAN 5%

KABUUAN
KAAYUSAN 5%
Nagmumurang kamatis na pakiramdam

Sumasabay sa bagong daigdig.

Kapaligirang mistulang bituing nagniningning

Maaliwalas na mukha ang dating

Basang sisiw na mga hayop sa bukirin

Itaga sa bato pag iyong nasaling.

 TALASANGGUNIAN Popa, Allan 2018 ; Journal Ang Lugar ng Wala sa
Evasco, Eugene Y; Ortiz,Will P. 2008. Lugar: Pagtturo ng Pagtula at Malikhaing Pagsulat sa
Palihan.Quezon City: C& E Publishing, Inc. Hayskul,
Guimare, Aida M. 2015 Kalinangan: Workteks sa
https0000000000000000000:0/00/tl.wikipedia.org/wiki/
Filipino (Wika at Panitikan) para sa Hayskul. Manila:
Sawikain
Rex Bookstore, Inc.
Jose Arrogante, Nunilon Ayuyao, at Vilma
https://www.goodreads.com/shelf/show/panitikan-
Lacanlale. Panitikang Pilipino (Binagong Edisyon):
ng-pilipinas
Kalayaan Press Mktg. Ent., Inc. 96 Kalayaan St.,
Diliman, Quezon City, 2004 https://www.slideshare.net/emmasarah790/introduk

Jose Villa Panganiban, Consuelo Panganiban, syon-sa-pananaliksik-wika-at-panitikan-62330926

Genoveva Matute, at Corazon Cabigting. Panitikan
http://panitika.blogspot.com/2013/02/panitikang-
ng Pilipinas (Binagong Edisyon): Nicanor Reyes Sr.
St., C.M. Recto Avenue, Manila Philippines pilipino.html

Soledad S. Reyes. Pagbasa sa Panitikan at Kulturang http://tuklasinangpanitikan.webs.com

Popular Piling Sanaysay, 1976-1996: Bellarmine Hall,
Katipunan Avenue Loyola Heights, Quezon City P.O. http://kadipanvalsci.blogspot.com/2010/08/panitikan

Box 154,1099 Manila, Philippines. g-filipino-sa-ibat-ibang.html

Patrocinio V. Villafuerte. Panunuring Pampanitikan

(Teorya at Pagsasanay): Mutya Publishing House: #12
P. Gomez St., Maysan Valenzuela City, 2000.
Booklet ng: Mula sa pananaliksik ni:
Gloria Gotengco- Bujawe

Idyom “Ang pinakamalawak at pinakamalalim na

kamalayan ng kahalagang panitikan ay

sumasalamin sa saloobin at damdamin ng tao

a at
upang Malaya niyang naipahayag ang gusto

niyang sabihin”. Medina (2010)

Tula Mabuhay ang Wikang Filipino!

PaWin sa Makabagong Panahon!
Karampatang pag-aari 2019