5

TÜRK
STANDARDLARI
ENSTİTÜSÜ Türk Standardı
TS EN ISO 17892-5
Nisan 2017
TSE CEN ISO/TS 17892-5:2014,TSE CEN ISO/TS
17892-5:2007,TSE CEN ISO/TS 17892-5/AC:2007 yerine
ICS 13.080.20; 93.020
Geoteknik etüt ve deneyler - Zemin laboratuvar

deneyleri - Bölüm 5: Kademeli yükleme yoluyla
odometre deneyi
(ISO ISO 17892-5:2017)
Geotechnical investigation and testing - Laboratory testing of soil -

Part 5: Incremental loading oedometer test
Reconnaissance et essais geé otechniques - Essais de laboratoire sur

les sols - Partie 5: Essai de chargement par palier aà l'oedomeé tre (ISO
17892-5:2017)
Geotechnische Erkundung und Untersuchung - Laborversuche an

Bodenproben - Teil 5: Oedometerversuch mit stufenweiser Belastung
(ISO 17892-5:2017)
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
**KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜGÜ'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 07.12.2018
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
TELIİF HAKKI KORUMALI DOKUÜ MAN
© Tuü rk Standardları Enstituü suü

Tuü m hakları saklıdır. Aksi belirtilmedikçe bu yayının herhangi bir boü luü muü veya tamamı, TSE'nin yazılı izni olmaksızın
fotokopi ve mikrofilm daâ hil, elektronik ya da mekanik herhangi bir yolla çogğ altılamaz ya da kopyalanamaz.
TSE Standard Hazırlama Merkezi Başkanlığı

Necatibey Caddesi No: 112
06100 Bakanlıklar * ANKARA
Tel: + 90 312 416 68 30

Faks: + 90 312 416 64 39
E-posta: dokumansatis@tse.org.tr
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ICS 13.080.20; 93.020 TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
TÜRK STANDARDI
EN ISO 17892-5: 2017
Milli Önsöz
Bu standard, "Geotechnical Investigation and Testing"-"Geoteknik inceleme ve deneyler" Teknik

Komitesi tarafından hazırlanmış, CEN tarafından 03.02.2017 tarihinde onaylanmış ve Türk
Standardları Enstitüsü Teknik Kurulu'nun 10.04.2017 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul
edilerek yayımına karar verilmiştir.
Bu standardda kullanılan bazı kelimeler ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir
patent hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
Bu standard yayınlandığında TSE CEN ISO/TS 17892-5:2014,TSE CEN ISO/TS

17892-5:2007,TSE CEN ISO/TS 17892-5/AC:2007 standardının yerini alır.
Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya,
Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs,
Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Sırbistan,
Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan'ın millî standard kuruluşlarıdır.
TS EN ISO 17892-5 : 2017 standardı, EN ISO 17892-5: 2017 standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi 'nin (Avenue
Marnix 17, B-1000 Brussels) izniyle basılmıştır.
Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) ve üye
ülkelerine aittir. TSETSE'DEN
kanalıylaiZiN
CEN'den yazılı izin
ALINMADAN almaksızın çoğaltılamaz.
STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
EUROPEAN STANDARD EN ISO 17892-5

NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM March 2017
ICS 93.020; 13.080.20 Supersedes CEN ISO/TS 17892-5:2004
English Version
Geotechnical investigation and testing - Laboratory testing

of soil - Part 5: Incremental loading oedometer test (ISO
17892-5:2017)
Reconnaissance et essais géotechniques - Essais de Geotechnische Erkundung und Untersuchung -
laboratoire sur les sols - Partie 5: Essai de chargement Laborversuche an Bodenproben - Teil 5:
par palier à l'oedométre (ISO 17892-5:2017) Oedometerversuch mit stufenweiser Belastung (ISO
17892-5:2017)
This European Standard was approved by CEN on 3 February 2017.
CEN members are bound to comply with the CEN/CENELEC Internal Regulations which stipulate the conditions for giving this
European Standard the status of a national standard without any alteration. Up-to-date lists and bibliographical references
concerning such national standards may be obtained on application to the CEN-CENELEC Management Centre or to any CEN
member.
This European Standard exists in three official versions (English, French, German). A version in any other language made by
translation under the responsibility of a CEN member into its own language and notified to the CEN-CENELEC Management
Centre has the same status as the official versions.
CEN members are the national standards bodies of Austria, Belgium, Bulgaria, Croatia, Cyprus, Czech Republic, Denmark, Estonia,
Finland, Former Yugoslav Republic of Macedonia, France, Germany, Greece, Hungary, Iceland, Ireland, Italy, Latvia, Lithuania,
Luxembourg, Malta, Netherlands, Norway, Poland, Portugal, Romania, Serbia, Slovakia, Slovenia, Spain, Sweden, Switzerland,
Turkey and United Kingdom.
EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION

COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION
EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG
CEN-CENELEC Management Centre: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels
© 2017 CEN All rights of exploitation in any form and by any means reserved Ref. No. EN ISO 17892-5:2017 E
worldwide for CEN national Members.
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
EN ISO 17892-5:2017 (E)
Contents Page
European foreword....................................................................................................................................................... 3
2 TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
EN ISO 17892-5:2017 (E)
European foreword
This document (EN ISO 17892-5:2017) has been prepared by Technical Committee CEN/TC 341
“Geotechnical Investigation and Testing”, the secretariat of which is held by BSI, in collaboration with
Technical Committee ISO/TC 182 “Geotechnics”.
This European Standard shall be given the status of a national standard, either by publication of an
identical text or by endorsement, at the latest by September 2017, and conflicting national standards
shall be withdrawn at the latest by September 2017.
Attention is drawn to the possibility that some of the elements of this document may be the subject of
patent rights. CEN [and/or CENELEC] shall not be held responsible for identifying any or all such patent
rights.
This document supersedes CEN ISO/TS 17892-5:2004.
According to the CEN-CENELEC Internal Regulations, the national standards organizations of the
following countries are bound to implement this European Standard: Austria, Belgium, Bulgaria,
Croatia, Cyprus, Czech Republic, Denmark, Estonia, Finland, Former Yugoslav Republic of Macedonia,
France, Germany, Greece, Hungary, Iceland, Ireland, Italy, Latvia, Lithuania, Luxembourg, Malta,
Netherlands, Norway, Poland, Portugal, Romania, Serbia, Slovakia, Slovenia, Spain, Sweden, Switzerland,
Turkey and the United Kingdom.
Endorsement notice
The text of ISO 17892-5:2017 has been approved by CEN as EN ISO 17892-5:2017 without any
modification.
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN 3
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
INTERNATIONAL ISO
STANDARD 17892-5
First edition
2017-02
Geoteknik etüt ve deneyler - Zemin

laboratuvar deneyleri
Bölüm 5:
Kademeli yükleme yoluyla odometre
deneyi
Reconnaissance et essais géotechniques — Essais de laboratoire sur
les sols —
Partie 5: Essai de chargement par palier à l’oedométre
Reference number
ISO 17892-5:2017(E)
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN © ISO 2017
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

COPYRIGHT PROTECTED DOCUMENT

© ISO 2017, Published in Switzerland
All rights reserved. Unless otherwise specified, no part of this publication may be reproduced or utilized otherwise in any form
or by any means, electronic or mechanical, including photocopying, or posting on the internet or an intranet, without prior
written permission. Permission can be requested from either ISO at the address below or ISO’s member body in the country of
the requester.
ISO copyright office
Ch. de Blandonnet 8 • CP 401
CH-1214 Vernier, Geneva, Switzerland
Tel. +41 22 749 01 11
Fax +41 22 749 09 47
copyright@iso.org
www.iso.org
ii STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. © ISO 2017
iZNi –TSE
AllTARAFINDAN
rights reserved
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

İçindekiler Sayfa
Önsöz ........................................................................................................................................................................................................................................ iv
Giriş ..................................................................................................................................................................................................................................v
1 ................................................................................................................................................................................................................................. 1
Kapsam
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar
...................................................................................................................................................................................... 1
3 Terimler ve tanımlar ..................................................................................................................................................................................... 1
4 Semboller
.......................................................................................................................................................................................................................... 2
5 Ekipmanlar..................................................................................................................................................................................................................
. 3
6 Deney Prosedürü........................................................................................................................................................................................................ 6
6.1 Genel ........................................................................................................................................................................................................... 6
6.2 Numune hazırlama ...................................................................................................................................................................... 6
6.2.1 Hazırlık metodunun seçimi ....................................................................................................................... 6
6.2.2 Blok numuneden veya sürekli numuneden tıraşlama .......................................................................................... 6
6.2.3 Ödometre halkasından daha büyük çaplı tüpten numune çıkarma ........................................ 7
6.2.4 Yeniden sıkıştırılan (yoğrulmuş) numuneler
........................................................................................................................................... 7
6.3 Ölçme ............................................................................................................................................................................................ 7
6.4 Donanımların hazırlanması ............................................................................................................................................................... 7
6.4.1 Hücrenin hazırlanması ..................................................................... ........................................................................................... 7
6.4.2 Yük çerçevesinin Hazırlanması .............................................................................................................................................. 8
6.5 Yükleme .......................................................................................................................................................................................................... 8
6.5.1 Yükleme adımları .....................................................................
. ...................................................................................... 8
6.5.2 Yüklerin uygulanması ....................................................................................................................................................... 9
6.6 Boşaltma ................................................................................................................................................................................................ 9
7 Deney Sonuçları...............................................................................................................................................................................................................10
7.1 Genel ........................................................................................................................................................................................................ 10
7.2 Başlangıç değerleri ........................................................................................................................................................................................... 10
7.2.1 Genel ................................................................................................................................................................................... 10
7.2.2 Başlangıç su içeriği .................................................................................................................................................. 10
7.2.3 Başlangıç doğal ve kuru yoğunluk ................................................................................................................................. 10
7.3 Sıkışabilirlik Özellikleri ............................................................................................................................................. 10
7.3.1 Genel ................................................................................................................................................................................... 10
7.3.2 Numune yüksekliği ............................................................................................................................................................ 10
7.3.3 Düşey birim şekil değiştirme
................................................................................................................................................................... 11
7.3.4 Boşluk oranı ............................................................................................................................................................................. 11
7.3.5 Sıkışma-gerilme grafiği .............................................................................................................................. 12
8 Deney Raporu ................................................................................................................................................................................................................ 12
8.1 Zorunlu raporlama ...................................................................................................................................................................... 12
8.2 İsteğe bağlı raporlama ............................................................................................................................................................................ 13
EK A (örneğe ait) Kalibrasyon, bakım ve kontroller
. ...................................................................................................14
EK B (bilgi için ) Ek hesaplamalar ...................................................................................................................................... 17
Kaynakça ............................................................................................................................................................................................................................. 26
© ISO 2017 – AllSTANDARDLARININ

TÜRK
rights reserved TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN iii
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

Önsöz
ISO (Uluslararası Standardizasyon Örgütü), dünya çapında bir ulusal standartlar organı federasyonudur
(ISO üye kuruluşları). Uluslararası Standartlar hazırlama çalışmaları normal olarak ISO teknik komiteleri
aracılığıyla gerçekleştirilir. Teknik bir komitenin kurulu olduğu bir konuyla ilgilenen her üye organ, o
komitede temsil edilme hakkına sahiptir. Çalışmaya, ISO ve AB ile uluslararası ve uluslararası kuruluşlar
da katılmaktadırlar. ISO, elektroteknik standardizasyon ile ilgili tüm konularda Uluslararası
Elektroteknik Komisyonu (IEC) ile yakın işbirliği içindedir.
Bu dokümanı geliştirmek için kullanılan prosedürler ve daha fazla bakım için tasarlananlar ISO / IEC
Direktifleri, Kısım 1'de açıklanmaktadır. Özellikle, farklı ISO dokümanları için gereken farklı onay
kriterleri not edilmelidir. Bu belge ISO / IEC Direktiflerinin düzenleme kurallarına uygun olarak
hazırlanmıştır. Part 2 (see www .iso.org/directives).
Bu belgenin bazı unsurlarının patent haklarına tabi olabileceği ihtimaline dikkat çekilmiştir. Bu tür
patent haklarının veya tümünün tanımlanmasından ISO sorumlu tutulamaz. Dokümanın geliştirilmesi
sırasında tespit edilen patent haklarının detayları Giriş bölümünde ve / veya alınan patent
beyannamelerinin ISO listesinde olacaktır. (www.iso.org/patents)
Bu belgede kullanılan ticari adlar, kullanıcıların rahatlığı için verilen bilgilerdir ve bir onay niteliğinde
değildir.
Standartların gönüllü niteliği hakkında bir açıklama için, ISO'ya özgü şartların ve uygunluk
değerlendirmesiyle ilgili ifadelerin anlamlarının yanı sıra, ISO'nun Ticaretin Teknik Engelleri'nde (TBT)
Dünya Ticaret Örgütü'ne (WTO) bağlı kalması hakkındaki bilgileri de inceleyin.
URL: www.iso .org/iso/foreword.html.
ISO 17892-5, Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) Teknik Komitesi CEN / TC 341, Geoteknik
inceleme ve test tarafından, ISO Teknik Komitesi ISO / TC 182, Geotechnics işbirliği ile, ISO arasındaki
teknik işbirliği anlaşmasına uygun olarak hazırlanmıştır. CEN (Viyana Anlaşması).
Teknik olarak revize edilmiş olan bu ilk baskıdır ISO/TS 17892-5:2004. Ayrıca Teknik Korrigendum'u da
içermektedir. ISO/TS 17892-5:2004/Cor 1:2006.
ISO 17892 serisindeki tüm parçaların bir listesi ISO web sitesinde bulunabilir.
iv STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

iZNi –TSE
AllTARAFINDAN
rights reserved
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

Giriş
Bu belge, uluslararası jeoteknik mühendisliği alanında daha önce hiç uluslararası bir şekilde
standartlaştırılmamış alanları kapsar. Bu belgenin dünya çapında geniş kapsamlı bir uygulama sunması
amaçlanmıştır ve ulusal belgelerle önemli farklılıklar olması beklenmemektedir. Uluslararası
uygulamalara dayanmaktadır (bkz. Referans [1]).

TÜRK
rights reserved TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN v
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
INTERNATIONAL STANDARD ISO 17892-5:2017(E)
Geoteknik etüt ve deneyler - Zemin laboratuvar

deneyleri
Bölüm 5:
Kademeli yükleme yoluyla
odometre deneyi
1 Kapsam
Bu belge, zeminlerin sıkışabilirlik özelliklerinin, kademeli yükleme yoluyla ödometre deneyi ile
belirlenmesinde ki metodları kapsar.
Bu belge geoteknik araştırmalar kapsamında zeminin sıkışma ve deformasyon özelliklerinin laboratuvar
tespiti için geçerlidir.
Ödometre deneyi yatay olarak tutturulmuş rijit bir halka ile silindirik numune üzerinde gerçekleştirilir.
Silindirik deney numunesi, yanal olarak sınırlandırılır, düşey ve eksenel olarak kademeli artışlarla
yüklenir veya boşaltılır ve numunenin alt ve üst yüzeylerinden eksenel doğrultuda drenaja izin verilir.
Örselenmiş, yeniden şekillendirilmiş, yeniden sıkıştırılmış veya yeniden oluşturulmuş örnekler üzerinde
testler yapılabilir.
Temellerdeki gerilmeler ve drenaj şartları genelde üç boyutludur ve hem hesaplanan oturma hızında
hem de hesaplanan oturma miktarında farklılıklar meydana gelebilir.
Küçük ebattaki numuneler genelde doğal zeminlerin tane yönelim özelliklerini gerektiği şekilde temsil
etmez.
Konsolidasyon deneylerinin analizleri genelde zeminin doygun olduğu varsayımına dayanır. Doygun
olmayan zeminlerden türetilmiş bazı parametrelerin fiziksel anlamı olmayabilir.
NOT : Bu belge, EN 1997–1 ve EN 1997–2'ye uygun olarak geoteknik inceleme ve deneyler için zeminlerin
sıkıştırılabilirlik özelliklerinin belirlenmesi şartlarını yerine getirmektedir.
2 Bilgi İçin Referanslar

Aşağıdaki belgeler, içeriğinin bir kısmı veya tamamı bu belgenin gerekliliklerini oluşturacak şekilde
metinde belirtilmiştir. Tarihli referanslar için, sadece belirtilen alıntı geçerlidir. Tarihsiz referanslar için
başvurulan belgenin en son baskısı (değişiklikler dahil) geçerlidir.
ISO 14688-1, Geotechnical investigation and testing — Identification and classification of soil — Part 1:
Tanımlama ve açıklama
ISO 17892-1, Geotechnical investigation and testing — Laboratory testing of soil — Part 1: Su içeriğinin
belirlenmesi
ISO 17892-2, Geotechnical investigation and testing — Laboratory testing of soil — Part 2: Birim hacim
ağırlığının belirlenmesi
ISO 17892-3, Geotechnical investigation and testing — Laboratory testing of soil — Part 3: Tane
yoğunluğunun belirlenmesi
3 Terimler ve tanımlar
Bu belgenin amaçları için, aşağıdaki terimler ve tanımlar kullanılır.

TÜRK
rights reserved TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN 1
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

ISO ve IEC, standardizasyonda kullanılmak üzere aşağıdaki adreslerde terminolojik veritabanları bulundurmaktadır:
— IEC Electropedia: available at http://www.electropedia.org/
— ISO Online browsing platform: available at http://w ww.iso.org/obp
3.1 Aşırı boşluk suyu basıncı
Konsolidasyon sonundaki boşluk suyu basıncı ve denge boşluk basıncı arasındaki fark.
3.2 Birincil Konsolidasyon

Bir numunenin sabit uygulanan toplam yük altında, aşırı boşluk suyu basıncında (3,1) azalma olması
nedeniyle efektif gerilmenin artması sonucu, boşluk oranının azaldığı süreçtir.
Not 1'e giriş:

Birincil konsolidasyon sırasında zamana bağlı hacim değişimi, öncelikle drenaj koşulları tarafından kontrol edilir.
3.3 İkincil Konsolidasyon (Sıkıştırma)

Aşırı boşluk suyu basıncı tamamen sönümlendikten sonra meydana gelen sıkışma sürecidir.
Not 1'e giriş: Sekonder sıkıştırma sırasındaki zamana bağlı hacim değişimi, drenaj koşulları dışındaki faktörlerle
kontrol edilir.
3.4 Şişme
Gerilmenin azalması veya su içeriğinin artması nedeniyle meydana gelen genişlemedir.
3.5 Şişme Basıncı

Zeminin suya doygun olduğu haldeki sabit hacmin korunması (diğer bir deyişle su emilimini önlemek
için gereken basınçtır.
4 Semboller
A numunenin kesit alanı (mm 2)
D ödometre halkasının ortalama çapı (mm)d

df Yük artışının sonunda okuma deformasyon göstergesi
di Yük artışının başlangıcında okuma deformasyon göstergesi
ef Yük artışının sonunda numunenin boşluk oranı
e0 Test başlangıcında numunenin başlangıçtaki boşluk oranı
H ödometre halkasının ortalama yüksekliği (mm)
Hf Yük artışı sonunda numunenin yüksekliği (mm)
Hi Yük artışının başlangıcında numunenin yüksekliği (mm)
Hs Katı cisim eşdeğer yüksekliği (mm)
H0 Test başlangıcında numunenin başlangıç yüksekliği (mm)
md numunenin kuru kütlesi (g)
2 STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

iZNi –TSE
AllTARAFINDAN
rights reserved
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

w0 numunenin başlangıçtaki su içeriği (%)
εv,f Bir artışın sonunda dikey gerilme, sıkıştırma pozitif gerilme (%) olarak tanımlanır
ρ numunenin başlangıçtaki yoğunluğu(Mg/m3)
ρd numunenin başlangıçtaki kuru yoğunluğu(Mg/m³)
ρs Tane yoğunluğu (Mg/m3)
σ´v Düşey efektif gerilme (kPa)
5 Ekipman
Bu maddede belirtilen ekipman kalibrasyon gereksinimleri için Ek A'ya bakın.
5.1 Ödometre Halkası
Halka korozyona dayanıklı malzemeden yapılmış ve keskin bir kesme kenarına sahip olmalıdır. Geçici
keskin kesici kenara monte edilmiş bir halka kullanılabilir.
İçsel ebatları aşağıda verilen ölçülerle uyumlu olmalıdır:
- Çap: en az 35 mm,
- Yükseklik (H): 12 mm’den az olmayacak,
- Oran (D/H): 2,5’tan az olmayacak.
Halkanın iç yüzeyi pürüzsüz olmalı ve ince bir tabaka silikon yağı, vazelin veya diğer uygun bir kayganlaştırıcı
ile yağlanmalıdır.
Halkanın yük altındaki genişlemesini sınırlandırmak için yanal şekil değiştirmesi önlenmiş olmalı veya
deneyden kaynaklanan azami gerilmeye maruz kaldığında halkanın iç çapının % 0,05’ten fazla genişlemesini
önleyecek yeterli rijitliğe sahip olmalıdır.
5.2 Gözenekli Taşlar
Üst ve alt gözenekli taşlar korozyona dayanıklı bir malzemeden yapılmış olmalı ve zemin
tanelerinin gözeneklerine girmesini önlerken suyun serbest drenajına izin vermelidir. Üst ve alt
yüzeyler düz, temiz ve hasarsız olmalıdır. Malzeme, test sırasında uygulanabilecek en büyük gerilme
altında ihmal edilebilir düzeyde sıkıştırılabilir olmalı ve yük altında kırılmayı önleyecek kadar güçlü
olmalıdır.
Gözenekli taşların boşluklarına zemin tanelerinin nüfuz etmesini engellemek için gerekirse bir süzgeç
kağıdı kullanılabilir. Ancak, gözenekli taşların ve süzgeç kağıdının geçirimliliği, numunenin drenajının
yavaşlamasına sebep olmayacak kadar yüksek olmalıdır.
Üst gözenekli taşın çapı, ödometre halkasına bağlanmasını ve halkadan çıkmasını önlemek için halka
çapından 0,2mm ila 0,5mm daha küçük ve yükleme başlık çapının %85'inden daha geniş olmak
zorundadır. Üst gözenekli taş, eğilme nedeniyle bağlanma riskini en aza indirmek için üst yüze doğru
konikleştirilebilir.
Sabit halkalı bir hücrede [bkz. Şekil 1 a)], alt gözenekli taş, ödometre halkasını destekleyecek kadar
büyük olmalıdır.
Yüzen halkalı bir hücrede [Şekil 1b)], alt gözenekli taşın çapı üst taşla aynı gereklilikleri
karşılamalı, ancak alt yüze doğru konik olmalıdır.

TÜRK
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

a) Sabit halkalı ödometre hücresi
b) Yüzen halkalı ödometre hücresi

Key
1 Yükleme başlığı
2 Halka için yanal sınırlama
3 Hücre gövdesi
4 Gözenekli taşlar
5 Ödometre halkası
Şekil 1 - Tipik ödometer hücrelerinin genel hatları
Kullanmadan önce, yeni gözenekli taşlar damıtılmış su içinde en az 20 dakika kaynatılarak doyurulmalı
ve kullanımdan önce soğumaya bırakılmalıdır.
Daha önce kullanılmış olan gözenekli taşların yüzeyi, örneğin doğal bir kıl veya naylon fırça kullanılarak
temizlenmeli, ardından gözenekli taşların suyu kolayca geçirilebildiğinden ve gözeneklerin zemin
parçacıkları tarafından tıkanmadığından emin olunmalıdır.
Gözenekli taşlar, kullanım için gerekli olana kadar suya batırılmış halde tutulmalıdır. Suyu kolayca emen
(örneğin sert killer) zeminler için gözenekli taşlar kullanımdan hemen önce havayla kurutulmalıdır.

iZNi –TSE
AllTARAFINDAN
rights reserved
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

5.3 Hücre Gövdesi
Hücre gövdesi korozyona uygun dayanıklı bir malzemeden yapılmalıdır.

Sabit halkalı hücrenin (Şekil 1a’ya bakılmalıdır) içine ödometre halkası sabitlenmeli ve hücre, yük
altındaki halkanın önemli ölçüde yanal şekil değiştirmeyi önleyecek kadar rijit olmalıdır.
Yüzen halkalı hücrede (Şekil 1b’ye bakılmalıdır), halkanın çevresinde yeterli açıklık bulunmalıdır.
Kurulumu tamamlanmış hücre su geçirmez olmalı ve üstteki gözenekli taşın üzerini örtecek seviyeye
kadar su alabilmelidir.
5.4 Yükleme Başlığı
Yükleme başlığı, yük altındaki boy kısalması ihmal edilebilir düzeyde kalacak kadar rijit olmalıdır.
Başlığın merkezinde yük oturma yeri olmalı ve yük hücresi içine merkezi olarak monte edilmelidir.
Yükleme başlığında boşluk suyunun serbest drenajına imkan sağlayacak delikler veya oluklar olmalıdır.
5.5 Deformasyon Ölçümü
Deformasyon ölçüm cihazı, ilk numune yüksekliğinin en az % 0,01 çözünürlüğüne ve en az % 0,1

hassasiyetine sahip olmalıdır.
Test edilecek zeminin deformasyonunun ölçümü, yukarıda belirtildiği gibi ölçülmesi ve görüntülenmesi
/ kaydedilmesi için uygun bir cihaz kullanmalıdır, Örneğin. bir kadran ölçer veya elektriksel yer
değiştirme dönüştürücüsü.
5.6 Yükleme çerçevesi
Yükleme çerçevesi, düşey gerilmelerin yükleme başlığına sadece merkezi olarak uygulanmasını
sağlamalıdır. Çerçeve, fiziksel ağırlıklar eklenmesiyle veya diğer mekanik, hidrolik, pnömatik veya
elektromekanik yollarla yük uygulayabilir.
Numuneye uygulanan düşey gerilme % 1 veya 1 kPa’dan daha hassas olmalıdır. Gerilme, yükleme
kademeleri boyunca bu sınırlar içinde sabit kalmalıdır. Mekanizma önemli bir etkiye neden olmadan
verilen yük kademesini 2 s içerisinde uygulamalıdır.
Yük çerçevesinin veya bir grup yük çerçevelerinin tam yük altında duraylılığından emin olmak için
gerekli ayarlamalar yapılmalıdır. Bu, yük çerçevesi veya yük çerçevesi grubunu zemine(tabana)
vidalamak suretiyle yapılabilir. Yük çerçevesi titreşimsiz olmalıdır.
5.7 Yardımcı Aparatlar
Yardımcı aparatlar şunlardan oluşur:
- Ölçülen kütlenin %0,1’i veya 0,01g kadar hassas terazi, hangisi daha büyükse o göz önüne alınmalıdır.
- 1 s okunabilirliğe sahip zaman ölçer;
- 1 ºC okunabilirliğe sahip en çok/en az termometresi,
- Düz, pürüzsüz ve alt ve üst yüzeyleri paralel metal disk. Çapı yaklaşık konsolidasyon halkasının iç
çapından
1 mm daha az ve yüksekliği halkanınkiyle aynı,
- Su içeriği belirleme aletleri,
-Tane yoğunluğu belirleme aletleri,
- 0,05 mm okunabilirliğe sahip kumpaslar..

TÜRK
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

5.8 Numune hazırlama aletleri
Numune hazırlama aletleri aşağıdakilerden oluşmaktadır:
- Kesme ve tıraşlama aletleri (örnek olarak peynir kesme teli, tel testere, keskin bıçak, neşter),
- Spatulalar,
- Keskin kenarlı tıraşlayıcı,
- Referans mastar (örnek olarak mühendis çelik cetveli),
- Çelik gönye,
- Düz cam plaka,
- Numune çıkarma donanımı ve mengene (tüp numuneden örnek hazırlama ve tıraşlama için)..
5.9 Su
Zeminin su kimyasına duyarlı olması durumunda, gözenek suyuna benzer bir kimyadaki su
kullanılmalıdır. Gözenek suyunun kimyası bilinmiyorsa, musluk suyunun damıtılmış sudan daha fazla
yeraltı suyuna benzemesi daha muhtemel olduğundan kullanılmalıdır.
6 Deney prosedürü
6.1 Genel
Bir numunedeki en büyük tanenin ortalama çapı, halka yüksekliğinin beşte birinden az olmalıdır.
Başlangıç su içeriği (w0) ISO 17892- Zeminin Traşlanması uyarınca belirlenmelidir.
6.2 Numune Hazırlanması
6.2.1 Hazırlık Yönteminin Belirlenmesi
6.2.1.1 Deney numuneleri, mevcut numune tipine bağlı olarak aşağıdaki yöntemlerle hazırlanabilir:
- Numune tüpünden alınan örselenmemiş bir numuneden veya bir blok numuneden traşlama
-Konsolidasyon halkasından daha büyük çaptaki numune tüpünden numune çıkarma;
- Örselenmiş numunenin yeniden sıkıştırılması, yeniden şekillendirilmesi, yeniden yapılandırılması veya
yeniden birleştirilmesi.
6.2.1.2 Ödometre halkasının kesme kenarı ve durumu, her kullanımdan önce hasar görmeyecek
şekilde görsel olarak kontrol edilmelidir.
6.2.2 Kalıptan çekilmiş veya blok numunenin traşlanması
6.2.2.1 Ödometre halkasının çapından daha büyük bir boyuta sahip numunede yatay bir düz yüzey
hazırlanacaktır.
6.2.2.2 Numune düzeltme aparatına yerleştirilmeli, halka tutucuya yerleştirilmeli ve kesme kenarı
hazırlanan yüzeye indirilmelidir.
Halka, görülebilir süreksizlik veya bozukluk, daha iyi kalitede bir numunenin merkezden kesilebileceğini
göstermediği sürece, numunenin üzerinde ortalanmalıdır.

iZNi –TSE
AllTARAFINDAN
rights reserved
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

6.2.2.3 Halka, zeminle dolana kadar ve üst tarafından zemin dışarı çıkana kadar numune içine düzenli
bir şekilde itilir. Halkanın zemin içinde ilerleyişini engellememesi için kesilen zeminler uzaklaştırılır.
6.2.2.4 Sert zeminlerde halkanın ilerlemesini kolaylaştırmak için, numunenin kenarları, halkanın iç
çapından yaklaşık 1 mm veya 2 mm daha büyük olacak şekilde halkanın ilerleme yönünde tıraşlanır.
Böylece, halkanın kesici tarafı kalan ince tabakayı kolayca kesebilir
6.2.2.5 İçerisinde zeminle beraber halkayı çıkarmak için numune halkanın altından
kesilmelidir.
6.2.2.6 Numunenin her bir ucu sırayla traşlanmalı, her seferinde biraz fazla zemini kesmek için uygun
araçlar kullanılmalıdır.
6.2.3 Ödometre Halkasından daha büyük çaplı tüpten numune çıkarma
6.2.3.1 Numune tüpü kalıptan çıkarma cihazına monte edilmeli ve sabitlenmelidir.
6.2.3.2 Örselenmiş herhangi bir zemin borunun ucundan çıkarılmalı ve boru içerisinde kalan zeminin
yüzeyi düz kesilmelidir.
6.2.3.3 Numune , fazla zeminin kolayca çıkarılabildiği ve çıkarma işlemini engellemediği kontrol
edilirken, ödometre halkası içinden geçirilir.
6.2.3.4 Numunenin her bir ucu, fazla zemini her seferinde biraz kesmek için uygun aletler kullanılarak
sırayla kesilmelidir. Uçlar, düz olacak ve halkanın her bir kenarı ile aynı hizada olacak şekilde kontrol
edilmelidir.
6.2.4 Yeniden Şıkıştırılmış (Yoğrulmuş) Numuneler
6.2.4.1 Örselenmiş numunelerde, gerekli su içeriği ve uygun sıkıştırma enerjisi uygulanarak veya
belirlenen kuru yoğunluk sağlanacak şekilde zemin uygun kalıpta (örneğin, sıkıştırma kalıbında)
sıkıştırılarak hazır hale getirilir.
6.2.4.2 Numune kalıptan çıkarılmalı ve yukarıda anlatılan yöntemlerden (Madde 6.2.2, Madde 6.2.3) birine göre
deneye hazırlanmalıdır. Kırılma eğilimi gösteren (gevrek) zeminlerde, zeminin doğrudan konsolidasyon halkası
içinde sıkıştırılması gerekebilir. İstenilen yoğunluğu elde etmek için kontrollü sıkıştırma denemeleri
yapılmalıdır.
6.3 Ölçme
6.3.1 Numunenin hazırlanmasından hemen sonra ödometre halkası ve numune, 0,01 g doğrulukla
tartılıp numunenin kütlesi hesaplanır.
6.3.2 Numunenin çapı, yüksekliği ve hacmi içinde bulunduğu halkanın iç boyutlarına eşit kabul
edilebilir.
6.3.3 Test, numune hazırlandıktan hemen sonra başlatılmalıdır. Kısa bir gecikme kaçınılmazsa,
numunenin havada kurumasını önlemek için numune sarılmalıdır.
6.4 Aparatların Hazırlanması
6.4.1 Hücrenin Hazırlanması
6.4.1.1 Islak gözenekli taşlar kullanılıyorsa, serbest suyun, bunlardan boşalmasına izin verilmeli ve
ödometer hücresine yerleştirilmeden önce fazla yüzey suyu uzaklaştırılmalıdır.

TÜRK
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

6.4.1.2 Alttaki gözenekli taş, konsolidasyon halkası, içindeki numune ve üstteki gözenekli taş
konsolidasyon hücresi içine doğru konumda yerleştirilmelidir (Şekil 1’e bakılmalıdır). Numuneler ile
gözenekli taşlar arasına gerekirse süzgeç kâğıtları konulmalıdır. Yükleme başlığı üstteki gözenekli taşın
üzerine merkezi olarak yerleştirilmelidir.
6.4.2 Yük Çerçevesinin Hazırlanması
6.4.2.1 Konsolidasyon hücresi donanım içindeki konumuna uygun şekilde yerleştirilir..
6.4.2.2 Yükleme sistemi ile zemin arasında doğru teması sağlamak için numuneye 3 kPa'yı
geçmeyecek (üst kapak ve gözenekli taşın ağırlığına bağlı gerilmeye ek olarak) küçük bir oturma basıncı
uygulanacaktır. Üst kapağı ve yük çerçevesini, yükün üst kapağı yatırmadan eksenel olarak uygulanacak
şekilde monte edilmesine özen gösterilmelidir.
6.4.2.3 Deformasyon ölçüm cihazı yerine sabitlenmeli ve sıfır deformasyona karşılık gelen ilk okuma
kaydedilmelidir.
6.4.2.4 Başlangıç zaman okuması alını ve kaydedilir.
6.4.2.5 Karşılıklı dengeli bir kiriş sistemi kullanılıyorsa, kiriş testten önce dengelenmelidir. Kirişin
yukarı doğru ilk eğimi, uygulanacak maksimum yükleme altında aşağı doğru eğime eşit olmalıdır,
böylece test sırasındaki ortalama konum yatay olur. Birçok aparat tipi için, kirişin eğimi önemli değildir.
6.5 Yükleme
6.5.1 Yükleme Adımları
6.5.1.1 Örneğe uygulanacak gerilmeler, zeminin yapısı, öngörülen yerinde gerilme geçmişi ve test için
gerekli olan parametreler dikkate alınarak tanımlanmalıdır.
6.5.1.2 Minimum yedi yükleme aşaması uygulanmalıdır, ancak konsolidasyon öncesi basınç veya verim
gerilmesi de dahil olmak üzere potansiyel konsolidasyon parametreleri aralığını tam olarak tanımlamak
için ek yükleme veya azaltma gerekebilir.
6.5.1.3 Şişme eğilimi olan zeminlerde, seçilen ilk düşey gerilme şişme basıncından düşükse, numuneye
su verilirken özen gösterilmelidir (bkz. 6.5.2).
6.5.1.4 Yüklemeler tipik olarak düşey gerilimi, yük dizisindeki her ilave aşama için iki kat artırır,
ancak değişken faktörleri içeren diğer faktörler de kullanılabilir.
NOT Dizide yer alan her bir yükün iki katına çıkarılması, logaritmik bir gerilme grafiği üzerinde veri noktalarının
düzgün bir şekilde dağılmasını sağlar.
6.5.1.5 Uygulanacak en büyük düşey gerilme yerinde olması muhtemel maksimum düşey gerilmenin
üzerinde olmalıdır. Eğer görünen ön konsolidasyon basıncı belirlenecekse (B.6), logaritmik gerilme
grafiği üzerindeki yükleme, bakir sıkışma hattının eğimini belirlemek için uzatılmalıdır. Bazı zeminler
için bu çok büyük gerilmeler gerektirebilir.
6.5.1.6 Yükleme sırasına bir veya daha fazla boşaltma / yeniden yükleme döngüsü dahil edilmesi
önerilir.Normal olarak, her bir boşaltma sırasındaki boşaltma aşamalarının sayısı en az iki olmalıdır.
Numune bozulmasının ve sistem uyumluluğunun etkilerini değerlendirmek ve azaltmak için bir boşaltma
/ yeniden doldurma döngüsü gerekiyorsa, görünen ön konsolidasyon basıncına ulaşılmadan önce dahil
edilmelidir.Şişme indisi belirlenecekse (B.4.2), görünen ön konsolidasyon basıncına ulaşıldıktan sonra
bir boşaltma / yeniden yükleme döngüsü dahil edilmelidir.

iZNi –TSE
AllTARAFINDAN
rights reserved
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

6.5.2 Yüklerin Uygulanması
6.5.2.1 Her bir yükün uygulanmasından önce okunan deformasyon göstergesi bu yük artış aşaması
için ilk okuma olarak kaydedilmelidir (di)
6.5.2.2 Gerekli yük sarsmadan dikkatlice uygulanmalı ve 2 sn süre içinde tamamen uygulanmalıdır.
Askıya ağırlıklar eklenirken kaldıraç kolunu desteklemek için bir kriko sistemi kullanılabilir.
Zamanlayıcı gecikmeden başlatılmalıdır.
6.5.2.3 Su, numuneye üst gözenekli taşın suya batırıldığı seviyeye kadar verilmelidir. Bununla birlikte,
numunenin uygulanan gerilme altında şişebileceğinden şüpheleniliyorsa, birinciyi takip eden yük
artışında su ilave edilebilir. Ayrıca, üst gözenekli taşı su altında tutmak için, buharlaşma nedeniyle
meydana gelen kayıpların yerine test sırasında su eklenmelidir.
6.5.2.4 Örnek su ekledikten sonra şişmeye başlarsa, düşey gerilme derhal sıradaki bir sonraki yüke
yükselterek şişkinlik önlenecektir. Başlangıçta seçilen düşey gerilme düşükse ve şişme basıncı önemli
ölçüde daha yüksekse, bunun iki veya daha fazla tekrarlanması gerekebilir.
6.5.2.5 Deformasyon ölçüm okumaları, Ek B'de belirtilen grafiklerin yorumlanmaları için yeterince
ayrıntılı bir şekilde çizilmesi için uygun zaman aralıklarında kaydedilecektir. Her artış için, aşağıdaki
okuma aralıkları önerilmektedir:
0 s, 10 s, 20 s, 30 s, 40 s, 50 s, 1 dak, 2 dak, 4 dak, 8 dak, 15 dak, 30 dak, 1 s, 2 h, 4 saat, 8 saat, 24 saat.
Mümkünse sonraki okumalar her iş gününün başında, ortasında ve sonunda kaydedilmelidir.
Konsolidasyon katsayısının (Ek B) belirlenmesi gerekli değilse, sık sık okumalar gerekli olmayabilir.
6.5.2.6 Düşey gerilme, deformasyon ölçüm okumaları birincil konsolidasyonun tamamlandığını

gösterene kadar korunmalıdır. İkincil konsolidasyon katsayısı (B.5.3) verilen basınç artışı için gerekliyse,
artış süresi, log zaman / oturma grafiğinin doğrusal kısmının oluşturulmasını sağlamak için yeterli
olmalıdır.
NOT Her biri 24 saatlik bir süre boyunca yük artışlarının uygulanması normal olmakla birlikte, zeminin türüne
bağlı olarak daha uzun veya kısa sürelerde birincil konsolidasyonun tamamlanması sağlanabilir.
6.5.2.7 Deformasyon ölçüm okuması, df, yük artış aşamasının bitiminde kaydedilmelidir.
6.5.2.8 Düşey gerilme, 6.5.2.2'deki gibi, yükleme adımı sırasındaki bir sonraki değere yükseltilecek
(veya azaltılacak) ve daha sonra 6.5.2.5 ila 6.5.2.7 arasında tekrarlanacaktır.
6.6 Sökme
6.6.1 Testin tamamlanmasından sonra, su, hücreden ve gözenekli taşlardan boşaltılmalıdır. Fazla su,
hücre içinden, örneğin emici bir malzeme ile giderilmelidir.
6.6.2 Düşey gerilme numuneden kaldırılmalı ve hücre sökülüp çıkarılmalıdır.
6.6.3 Numunenin kuru kütlesi,

- tüm numunenin ISO 17892-1 uyarınca kurutulması veya
- ekipmanın içindeki numunenin tartılması (örneğin, ödometre halkası) ve ekipmanın kütlesinin
çıkarılması ile ISO 17892-1 uyarınca temsili bir kısmın kurutulmasıyla nihai su içeriğinin belirlenmesi.

TÜRK
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

6.6.4 Numuneyi, herhangi bir iç yapının veya homojensizliğin tanımlanmasına ve kaydedilmesine

izin vermek için açık olarak kesin.
7 Deney Sonuçları
7.1 Genel
Aşağıdaki alt sınıflar, raporlama için zorunlu olan hesaplamaları ve parselleri tanımlar. İsteğe bağlı
raporlama için örnekler ve öneriler ek B'de verilmiştir.
7.2 Başlangıç Değerleri
7.2.1 Genel
Rapor edilen değerler ideal olarak tüm numunedeki ölçümlere dayanmalıdır.
7.2.2 Başlangıç Su İçeriği

İlk su içeriği, w ( % ), numunenin ilk ıslak kütlesinden ve numunenin son kuru kütlesinden
belirlenmelidir. Kuru numunenin son kütlesi doğrudan ölçülebilir veya nihai ıslak kütle ve nihai su
içeriğinden hesaplanabilir. Düzeltmelerden elde edilen ilk su içeriği alternatif olarak kullanılabilir.
Gözenek suyu çözünmüş mineraller içeriyorsa, konsolidasyon sırasında bunların kaybı için düzeltme
gerekebilir.
7.2.3 Başlangıç kütlesi ve Kuru Yoğunluk
Başlangıç kütlesi ve kuru yoğunluk, ρ ve ρ d (Mg/m3), ISO 17892-2 uyarınca doğrusal ölçümler ile
belirlenmelidir.
7.3 Sıkışabilirlik Özellikleri
7.3.1 General
Sıkışabilirlik özellikleri, düşey eksende numunenin sıkışması, logaritmik ve/veya doğrusal ölçekteki yatay
eksende basınç σ′v (kPa) değerlerinin bulunduğu grafik çizilerek açıklanabilir. Diğer bir seçenek olarak
numunenin sıkışmasını ifade eden aşağıdaki ölçümlerde bulunmaktadır:
— Numunenin başlangıç yüksekliği azalmasını yüzde olarak ifade eden birim boy değişimi,
— Boşluk oranı
7.3.2 Numune Yüksekliği
7.3.2.1 Her yükleme veya boşaltma aşaması sonundaki numune yükseklikleri Hf [mm], her
donanımın kendine özgü düzeltilmesi dikkate alınarak boy değişimi ölçer okumalarından
hesaplanır.
7.3.2.2 Yük artış süresi test boyunca sabit değilse veya yük artış süresi 24 saatten önemli ölçüde daha
uzunsa, her yük artışının başlangıcından 24 saat sonra numunenin yüksekliklerinin hesaplanmasına
dikkat edilebilir. Bu durumda yeni değer Hf olarak kullanılır.

iZNi –TSE
AllTARAFINDAN
rights reserved
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

7.3.3 Düşey Birim Şekil Değiştirme

Sıkışma sonuçlarının grafiği düşey birim boy değişimine göre çiziliyorsa, düşey
birim boy değişimi εv,f aşağıdaki bağıntıdan hesaplanmalıdır: (Formül 1)
H0 − H f
ε v,f = (1)
H0
7.3.4 Boşluk Oranı
7.3.4.1 Sıkışma sonuçlarının boşluk oranına göre çizilmesi durumunda boşluk oranları hesaplanacaktır.
7.3.4.2 Başlangıç boşluk oranı, e0 , başlangıçtaki kuru birim hacim ağırlığı ve Formül (2) 'ye göre ölçülen
veya varsayılan tane yoğunluğundan hesaplanır:
ρs
e0 = −1 (2)
ρd
7.3.4.3 Boşluk oranı , e f, her yükleme aşamasının sonundaki yüksekliklere karşılık gelecek şekilde
Formül 3 e göre hesaplanacaktır:
Hf − Hs
ef = (3)
Hs
Burada Hs katı tanelerin eşdeğer yüksekliğidir ve Formül (4) veya Formül (5) den hesaplanır:
1 000md
Hs = (4)
ρs ⋅ A
H0
Hs = (5)
1 + e0

TÜRK
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

7.3.5 Sıkışma - Gerilme Grafiği
7.3.5.1 Seçilen sıkışma ölçüm değerleri, logaritmik ya da doğrusal bir ölçekte düşey efektif gerilmeye
karşılık gelen yatay eksen gibi yatay olarak çizilecektir. Örnek bir çizim, Şekil 2'de gösterilmiştir.
Key
1 Yükleme
2 Boşaltma
a Doğrusala yakın bölüm
Şekil 2 — Düşey efektif gerilme-boşluk oranı için bir grafik örneği
7.3.5.2 Çizilen noktalar, sunum için yumuşak eğriler veya düz çizgiler ile birleştirilebilir.
7.3.5.3 Seçilen sıkışma ölçüsünün başlangıç değeri dikey eksende gösterilecektir.
8 Deney Raporu
8.1 Zorunlu Raporlama

Deney raporu, deneyin bu belgeye uygun olarak yapıldığını doğrulamalı ve aşağıdaki bilgileri içermelidir:
a) Deney yapılacak numunenin tarifi, örneğin kökeni, coğrafi konumu, numune numarası, derinliği veya
seviyesi vb,
b) ISO 14688-1'deki prensiplere uyarak deneyden sonra not edilmiş gözlenen özellikleri içeren
numunenin görsel açıklaması;
c) Deney numunesinin örnek içindeki derinliği, konumu ve yönü,
d) test örneğinin hazırlanma yöntemi;
e) örneğin başlangıç ölçüleri,
f) başlangıç su içeriği ve gerekliyse numune traşlamalarına dayandığını belirten bir açıklama;

iZNi –TSE
AllTARAFINDAN
rights reserved
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

g) başlangıç birim hacim ağırlığı ve kuru birim hacim ağırlığı

h) Sıkışma-gerilme grafiği, yani uygulanan gerilmeye karşı seçilen sıkışma ölçüsünün, bütün test için
logaritmik ve/veya doğrusal ölçekte gerilmeye ait bir grafiği;
i) testin yapıldığı ortalama laboratuvar sıcaklığı;
j) Sonuçların ekipman deformasyonu için düzeltilmiş olup olmadığı;
k) Deney yönteminden sapmalar.
8.2 İsteğe Bağlı Raporlama

Aşağıdaki ek bilgiler gerekebilir (bkz. Ek B):
a) kullanılan tane yoğunluğu ve ISO 17892-3'e göre ölçülmüş olup olmadığı veya varsayılmış mı
olduğu;
b) başlangıç ve son boşluk oranı;
c) doygunluk derecesi;
d) son su içeriği;
e) her biri için veya seçilen yükleme veya boşaltma aşamaları için zamana karşı sıkıştırma grafikleri
(zamanın logaritması veya karekökü veya uygunsa her ikisi);
f) test verilerinden hesaplanan ve bunların sıcaklık için düzeltilip düzeltilmediği, bazı örnekler ek B'de
verilen ek sonuç ve/veya parametre tabloları.

TÜRK
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

EK A
(Örneğe ait)
Kalibrasyon, bakım ve kontroller
A.1 Genel Gereksinimler

Bu dokümanda kullanılan tüm ölçüm cihazları periyodik olarak kalibre edilmeli, performansı
gerektiğinde belirli aralıklarla kontrol edilmeli ve bu ekte belirtildiği takdirde kontrollü bir ortamda
çalıştırılmalıdır. Bu ek, bu yöntem için bu gereklilikleri tanımlar.
Ölçüm ekipmanının kalibrasyonu üçüncü bir şahıs tarafından yapılırsa, akredite bir kalibrasyon
laboratuvarı tarafından yapılmalıdır. Sertifika, tanınmış ulusal veya uluslararası ölçüm standartlarına
izlenebilirlik göstermelidir.
Test ölçüm cihazının kalibrasyonu şirket içinde yapıldığında, laboratuvar sadece kalibrasyon amacıyla
kullanılan uygun referans standartlarını veya aletleri kullanmalıdır. Bunlar, yukarıdaki gibi sertifika
gereklilikleri olan onaylı bir kalibrasyon laboratuvarı tarafından kalibre edilmelidir. Kullanılmadığı
zaman, referans ölçüm ekipmanı çalışma standartlarından veya cihazlardan ayrı uygun bir ortamda
güvenli bir şekilde tutulmalıdır. Referans standartlar ve cihazlar en az çalışan cihaz kadar hassas
olmalıdır, böylece istenen test ölçümü doğruluğu elde edilir.
Kurum içi kalibrasyon prosedürleri belgelendirilmeli ve sadece onaylı kişiler tarafından

gerçekleştirilmelidir. Bu tür kalibrasyonların ve performans kontrollerinin kayıtları dosyada
tutulmalıdır.
Bu ekteki gerekli kalibrasyon veya kontrol aralıklarına rağmen, herhangi bir referans ekipmanı veya test
ölçüm ekipmanı kalemi yanlış kullanıldığında, tamir edildiğinde, söküldüğünde, ayarlandığında veya
elden geçirildiğinde, daha fazla kullanımdan önce yeniden kalibre edilmelidir.
Tüm kalibre edilmiş ekipman yalnızca kalibre edilmiş aralıkta kullanılmalıdır.
A.2 Çevre koşulları

Test numuneleri, zemin suyunun kaybedilmesini önleyen bir ortamda hazırlanmalıdır. Hazırlama işlemi
kesintiye uğrarsa, numune su içeriğindeki değişikliklerden korunmalıdır.
Testin yapıldığı alan, önemli titreşimlerden ve mekanik rahatsızlıklardan arınmış olmalıdır. Cihaz güneş
ışığına, yerel ısı kaynaklarına ve cereyanlara karşı korunmalıdır.
Test yerinin sıcaklığı, test sırasında ± 3 ° C'de tutulmalı ve ölçüm ve tutulan kayıtlarla doğrulanmalıdır.
Test yerinin günlük minimum ve maksimum sıcaklıklarının kaydedilmesi kabul edilebilir olacaktır.
A.3 Ekipman
A.3.1 Etüv
Boş bir etüvün kullanılabilir etüv alanının ortasına yakın ayarlanmış sıcaklık, yılda en az bir kez kalibre
edilmiş bir sıcaklık ölçüm cihazı ile kontrol edilmelidir.

iZNi –TSE
AllTARAFINDAN
rights reserved
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

Boş bir etüvün sıcaklık dağılımı, ilk kullanımdan önce ve ısıtıcı elemanların ve/veya termostatın
herhangi bir büyük onarımı veya değiştirilmesinden sonra kontrol edilmelidir. Belirli sıcaklık
noktalarının herhangi birinin belirlenen sıcaklık aralığının dışında olduğu tespit edilirse, düzeltme
önlemi alınacaktır.
A.3.2 Termometreler
Referans termometreler, beş yılı geçmeyen aralıklarla kalibre edilmeli veya değiştirilmelidir. Diğer tüm
cam hazneli sıvılı termometreler ilk kullanımdan önce kalibre edilmeli ve beş yılı geçmeyen aralıklarla
yeniden kalibre edilmeli veya değiştirilmelidir.
Bir donma noktası veya başka bir uygun tek nokta çalışma termometresi kontrolü, ilk kullanımdan altı
ay sonra, ardından beş yıllık kalibrasyon aralığı gereksinimine ek olarak yıllık olarak yapılmalıdır.
Etüv sıcaklıklarını doğrulamak için ısıl çiftler kullanılıyorsa, ilk kullanımdan önce ve daha sonra yılda en
az bir kere referans ısıl çift, referans platin dirençli termometre veya referanscam hazneli sıvılı
termometreye göre kalibre edilmelidir.
A.3.3 Teraziler
Teraziler, kullanıldığı yerde yılda en az bir kez sertifikalı referans ağırlıkları kullanılarak çalışma
aralıklarında kalibre edilecektir. Referans ağırlıkları kalibre edilen denge kategorisine uygun olacaktır ve
kalibre edilecek dengenin çözünürlüğünden daha iyi bir toleransa (izin verilen maksimum hata) sahip
olacaktır. Referans ağırlıkları ilk kez kullanıma sokulduğunda ve daha sonra en az iki yılda bir kalibre
edilecektir.
Teraziler, sıfır noktasını onaylamak ve bilinen kütlenin bir test öğesinin kütlesini onaylamak için her
kullanım gününde kontrol edilecektir. Test öğesi, zamanla kütleyi korozyona uğratmamalı veya
değiştirmemeli ve terazinin çalışma aralığının %50 ila %80 aralığında bir kütleye sahip olmalıdır. Bu
kontrollerin sonuçları kaydedilecektir. Terazi sıfırlanamazsa veya test ağırlığının kütlesi 5.7'de belirtilen
toleransın dışında bulunursa, düzeltme işlemi tamamlanana kadar terazi hizmet dışı bırakılacaktır.
A.3.4 Ödometre Halkası

Ödometre halkasının ve kütlesinin boyutları yılda en az bir kez aşağıdaki gibi doğrulanır:
- oedometre halkasının iç çapı en yakın 0,05 mm'ye en az iki dik yönde ölçülecek ve ortalama çap (D) ve
kesit alanı hesaplanacaktır;
- dört eşit aralıklı noktadaki halkanın yüksekliği en yakın 0,05 mm'ye, ortalama yükseklik (H)
hesaplanmalı ve halka en yakın 0,01 g'a kadar tartılmalıdır.
A.3.5 Deformasyon Aparatı

Bazı durumlarda, ödometre ekipmanının deformasyonu, test sırasında numunenin ölçülen
deformasyonunu önemli ölçüde etkileyebilir. Bu etki, özellikle filtre kağıtları kullanılıyorsa, uygulanan
yük ve numune sertliğinin artmasıyla artar.
Ölçülen verilere yapılacak düzeltmeler , testte kullanılacak maksimum yük dikkate
alınarak belirlenmelidir.
Düzeltme elde etmek için aşağıdaki prosedür kullanılabilir.
— Testte kullanılacak olan ödometer cihazı, numunenin yerine metal disk kullanılarak monte edilir.
Gözenekli taşlar nemlendirilmelidir. Fiili test sırasında filtre kağıtları kullanılacaksa, kalibrasyon
sırasında nemlendirilmeli ve kalibrasyon işlemi sırasında suyu sıkılması için yeterli zaman
bırakılmalıdır.

TÜRK
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

— Bir kalibrasyon yükleme testinden önce, küçük hareketlerden, gerilmelerden, eşitsizliklerden vb.
kaçınmak için herhangi bir okuma yapmadan metal diski ilk yüklemek ve boşaltmak ve daha sonra
kalibrasyon yüklemesini başlatmak önerilir.
— Yük artışları veya eksiltmeleri, bir testte uygulananlara benzer şekilde uygulanır ve her bir artışa
karşılık gelen deformasyon göstergesinin okuması kaydedilir.
— Deformasyonlar uygulanan yüklere karşı kümülatif deformasyonlar olarak tablolandırılmalı veya
uygulanan yüke karşı kümülatif deformasyon grafiği olarak çizilmelidir. Kalibrasyon raporunda,
kalibrasyon işlemi sırasında filtre kağıtlarının kullanılıp kullanılmadığı ve eğer öyleyse, ne tür bir
filtre kağıdı kullanıldığı açıkça belirtilmelidir.
Ödometre testi sırasında deformasyon ölçer okumalarını düzeltmek için yukarıdaki prosedürlerden elde
edilen kalibrasyon kullanılmalıdır. Cihaz deformasyonunun uygun değeri, belirli bir yük altında
numunenin kümülatif deformasyonunu vermek için bir testteki ölçülen deformasyondan düşülür. Bu
düzeltmenin sadece nispeten sert zeminler için önemli olması muhtemeldir.
Yüksek gerilme seviyelerinde test edilen sert zeminlerde, halkanın yanal deformasyonu da sonuçları
etkileyebilir. Numunenin yanal deformasyonunu önlemek için özel çok sert ödometre halkaları
kullanılmalıdır.
En doğru düzeltme, aynı ekipmanı kullanarak numunenin testinden hemen önce veya sonra testin
gerçek yük sırasını ve süresini takip ederek elde edilebilir.
A.3.6 Ödometre Ağırlıkları
Ödometer ağırlıkları (eğer kullanılıyorsa), kütlelerinin hangisi daha büyükse, 1 gr veya% 0,1 aralığında
olduğunu göstermek için en az beş yılda bir kontrol edilmelidir.
Yük uygulamasının diğer yolları (kullanılıyorsa) ve yük hücreleri (eğer kullanılıyorsa) gibi herhangi bir
elektronik kuvvet ölçüm cihazı 5.6'da istenen doğruluğu sağlamak için yılda en az bir kez kalibre
edilmelidir.
A.3.7 Boyutlu ölçüm cihazları
Test sırasında numune boyutlarını ve deformasyonlarını ölçmek için kullanılan cihazlar, en az her yıl
referans ölçüm bloklarına veya diğer referans cihazlarına karşı kalibre edilecektir. Referans Göstergesi
blokları ve diğer referans cihazları en az beş yılda bir kalibre edilecektir.
A.3.8 Zaman ölçüm cihazları

Saatler ve kronometreler gibi zamanlama cihazları, yılda en az bir kez, 10 dakikalık bir süre içinde =1
s'lik bir doğrulukla kalibre edilecektir.

iZNi –TSE
AllTARAFINDAN
rights reserved
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

EK B
(Bilgi için)
Ek hesaplamalar
B.1 Ek Semboller
Cc Sıkışma indisi, başka bir ifadeyle normal sıkışma için e-log (σ'v) eğrisinin doğrusal kısmının
eğimi
Cs Şişme indisi, başka bir ifadeyle e-log (σ'v) şişme eğrisinin doğrusal kısmının eğimi,
cv Konsolidasyon katsayısı, başka bir ifadeyle konsolidasyonun başlangıcından itibaren

konsolidasyonun derecesi ile zamanı ilişkilendiren parametre, (m²/s veya m²/yıl)
Cα İkincil konsolidasyon katsayısı, başka bir ifadeyle ikincil konsolidasyon aşamasında meydan
gelen bir logaritmik döngü zamanındaki boy değişiminin başlangıç yüksekliğine oranı,
Eoed Ödometre (konsolidasyon) modülü, yani düşey efektif gerilme ve şekil değiştirme arasındaki
oran. Alternatif olarak m sembolü kullanılabilir (MPa veya kPa)
fT sıcaklık düzeltme faktörü (bkz. Şekil B. 5)
L drenaj yolunun uzunluğu, numune yüksekliğinin değişimi dikkate alınır ve her iki uçtan
drenaj için numune yüksekliğinin yarısına eşittir (m)
−1
mv hacimsel sıkışma katsayısı (MPa)
Sc Sıkışma rijitlik indisi
Sr Doygunluk derecesi (%)
Ss Şişme rijitlik indisi
T Sıcaklık (°C)
t50 Konsolidasyonun % 50’sinin tamamlanması için geçen zaman (s)
t 90 Konsolidasyonun % 90’ının tamamlanması için geçen zaman (s)
σ´p Görünen ön konsolidasyon basıncı veya akma gerilmesi (kPa)
ρw test sıcaklığında su yoğunluğu (Mg/m3)
B.2 Zemin Durumu

B.2.1 Doygunluk derecesi
Deneyden önce numunenin doygunluk yüzdesi Sr (%) aşağıdaki Formül B.1 ile hesaplanır:
w0 ⋅ ρs
Sr = (B.1)
e0 ⋅ ρ w

TÜRK
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

B.3 Sıkışma parametreleri

B.3.1 Hacimsel sıkışma katsayısı
Hacimsel sıkışma katsayısı, m v (MPa–1), Her yük artışı için Formül (B.2) 'den
hesaplanır:
Hi − Hf 1 000
mv = ⋅ (B.2)
Hi σ v′ 2 − σ v′ 1
Burada
σ'v1 Bir önceki yük artımında numuneye uygulanan basınç (kPa),

σ'v2 Bir sonraki yük artımında numuneye uygulanan basınç (kPa) tır.
B.3.2 Ödometre (Konsolidasyon) Modülü

Ödometre modülü, Eoed (MPa or kPa), sekant modülü olarak da bilinir, her bir yük artışı için
Formül (B.3) veya Formül (B.4) 'den hesaplanır:
δσ v′
E oed = (B.3)
δε v
δσ v′
E oed = (1 + e 0 ) (B.4)
δe
Burada;
δσ´v son yükleme aşamaı ve bunun arasındaki gerilme değişimi ;
δε v yükleme aşamasının başlangıcındaki numune yüksekliğine göre, yükleme aşaması sırasında

meydana gelen düşey şekil değiştirmedeki değişimdir;
δe yükleme aşaması sırasında boşluk oranındaki değişimdir.
B.3.3 Sıkışma Rijitlik İndisi

Sıkışma rijitlik indisi, S c, Şekil B.1'de gösterildiği gibi sıkışma eğrisinin doğrusal kısmından
Formül (B. 5) ile hesaplanır :
δ logσ v′
Sc = (B.5)
δε v
Burada;
δε v sıkışma eğrisinin seçilen doğrusal bölümü boyunca düşey gerilmedeki değişimdir;
δlogσ´v sıkışma eğrisinin seçilen doğrusal bölümü boyunca uygulanan gerilmenin logaritmasındaki
değişimdir.

18 © ISO 2017 – All rights reserved

STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR.
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

Şekil B.1 - Kademeli yükleme ve boşaltma için düşey şekil değiştirme ve

efektif gerilme değişimi
B.3.4 Sıkışma İndisi

Sıkışma indisi, Cc, Şekil B.2'de gösterildiği gibi sıkışma eğrisinin doğrusala yakın kısmından
Formül (B.6) 'dan hesaplanır:
−δ e
Cc = (B.6)
δ logσ v′
Burada;
δε sıkışma eğrisinin seçilen doğrusal bölümü boyunca boşluk oranındaki değişimdir;
δlogσ´v Sıkışma eğrisinin seçilen doğrusal kısmı boyunca uygulanan gerilmenin

logaritmasındaki değişimdir.


TÜRK
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

Şekil B.2 —Kademeli yükleme ve boşaltma için etkin gerilme ve boşluk oranı grafiği
B.4 Şişme Parametreleri
B.4.1 Şişme rijitlik indisi

Şişme rijitlik indisi, S s,eğrinin boşaltma kısmından Formül B.7 ile hesaplanır:
δ logσ v′
Ss = (B.7)
δε v
B.4.2 Şişme İndisi

Şişme indisi, C seğrinin boşaltma / yeniden yükleme kısmından Formül B.8 ile hesaplanır.
δe
Cs = (B.8)
−δ logσ v′
B.5 Konsolidasyon Parametreleri

B.5.1 Konsolidasyon Katsayısı
B.5.1.1 Genel
Her bir yük artışı sırasında, logaritma zaman eğrisi uydurma yöntemi ya da kare kök zaman eğrisi
uydurma yöntemi, konsolidasyon katsayısı, cv'yi değerlendirmek için kullanılabilir. Alternatif olarak,
bu yöntemlerin bir kombinasyonu kullanılabilir. Aşağıdaki örnekler ideal verileri temsil etmektedir.
Gerçek örnek verileri eğri uydurma yönteminin güvenle kullanılmasına izin vermeyebilir ve bu
nedenle cv değeri belirlenemeyebilir.
B.5.1.2 Logaritma Zaman Yöntemi

Her aşama için, numune yüksekliği veya yükseklik değişimi düşey eksen olarak, zamanın logaritması
yatay eksen olarak çizilir. (bkz. Şekil B.3).

iZNi –TSE
AllTARAFINDAN
rights reserved
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

Açıklama
1 1:1 oranı
2 1:4 oranı
Şekil B.3 — Laboratuvar konsolidasyon eğrisi: logaritma-zaman uydurma yöntemi örneği
B.5.1.2.1 Düzeltilmiş Sıfır Noktası, t1 ve t2 zamanlarına sahip olan eğrinin başlangıç

(dışbükey) kısmındaki herhangi iki nokta arasındaki ordinat farkı işaretlenerek, ve üst noktanın
üzerinde eşit bir mesafe bırakmasıyla bulunur. Burada t2, t1'in dört katıdır. Bu işlem, aynı
oranda süreye sahip diğer nokta çiftleri ve alınan sıkışma okumalarının ortalaması
kullanılarak tekrarlanabilir. Belirlenen değer, D0 ile gösterilen düzeltilmiş sıfır sıkışma noktası
olarak alınır.
B.5.1.2.2 Laboratuvar eğrisinin iki doğrusal kısmına (başka bir ifadeyle büküm noktasına ve ikincil
konsolidasyon kısmına) teğetler çizilir ve uzatılır. Bu teğetlerin kesişimi, teorik olarak % 100 birincil
konsolidasyona karşılık gelir ve d100 şeklinde gösterilir.
B.5.1.2.3 Sıfır ve % 100 noktaları arasında, % 50 birincil konsolidasyon noktası, d50 laboratuvar
eğrisiüzerinde işaretlenir ve buna karşılık gelen zaman, t50 (s olarak) belirlenir.
© ISO 2017 – All rights reserved 21

TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

B.5.1.2.4 Konsolidasyon katsayısı, c v (m2/s), Formül (B.9) 'dan bir değer gerektiren her
aşama için hesaplanır:
0, 197 ⋅ L2
cv = ⋅ f T (B.9)
t 50
Konsolidasyon katsayısı cv, alternatif olarak m²/yıl birimi kullanılarak da raporlanabilir.
B.5.1.3 Karekök Zaman Yöntemi

Her aşama için, numune yükseklik değişimi (d) düşey eksen olarak, zamanın karekökü yatay eksen
olarak çizilir. (bkz. Şekil B.4).
Figure B.4 — Laboratuvar konsolidasyon eğrisi: karekök-zaman uydurma eğrisi örneği
B.5.1.3.1 Konsolidasyon eğrisinin doğrusal kısmında (genelde oturmanın ilk % 50’lik kısmı
içinde) bulunan noktalardan geçen en iyi doğru çizilir ve bu doğru düşey ekseni kesecek şekilde
uzatılır. Bu doğrunun düşey ekseni kestiği nokta düzeltilmiş sıfır noktasını belirtir ve d0 olarak
gösterilir.
B.5.1.3.2 Konsolidasyon eğrisinin alt kısmını kesecek şekilde yatay bir doğru çizilir. Bu doğrunun
bir B.5.1.3.1'de çizilen en iyi doğruyu kestiği nokta işaretlenir. Bu nokta yatayda 1,15 kat ötelenerek yeni
bir nokta elde edilir. Bu yeni noktayı d0 noktasına birleştiren doğrunun konsolidasyon eğrisini
kestiği noktanın düşey eksendeki izdüşümü % 90 konsolidasyon oturması, d90’ı verir.
22 © ISO 2017 – All rights reserved

STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR.
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

B.5.1.3.3 t 90 değeri, laboratuvar eğrisinde d90 noktasına karşılık gelen yerden okunur ve cv (m²/s)
değeriaşağıdaki Formül (B.10) ile hesaplanır:
0, 848 ⋅ L2
cv = ⋅ f T (B.10)
t 90
Konsolidasyon katsayısı cv, alternatif olarak m²/yıl birimi kullanılarak da raporlanabilir.
B.5.2 Konsolidasyon Katsayısı İçin Sıcaklık Düzeltmesi
B.5.2.1 Test sırasındaki ortalama laboratuvar sıcaklığı 20 ° C'den önemli ölçüde farklıysa ve sıcaklık
düzeltmesi yapılacaksa, sonuçları 20 °C 'ye düzeltmek için Şekil B.5 veya eşdeğeri verilen sıcaklık
düzeltme faktörü fT kullanılabilir.
Şekil B.5 — Konsolidasyon katsayısı için sıcaklık düzeltme eğrisi
B.5.2.2 Başka bir sıcaklığa dönüştürülmesi gerekiyorsa, düzeltme katsayısı aşağıdaki Formül (B.11) ile
elde edilebilir:
f T;lab
fT = (B.11)
f T;ref
Burada;
f T;lab Laboratuvar sıcaklığını 20 ºC’a göre düzeltmek için sıcaklık düzeltme katsayısı;
f T;ref Gerekli olan sıcaklığı 20 ºC’a göre düzeltmek için sıcaklık düzeltme katsayısıdır.
© ISO 2017 – All rights reserved 23

TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

Not Test sıcaklığı zemindeki sıcaklıktan önemli ölçüde farklıysa, testteki suyun viskozitesi yeraltı suyunun
viskozitesinden önemli ölçüde farklı olacaktır. Zemin yüzeyinin altındaki bir derinlikte yer sıcaklıkları genellikle yıl
boyunca az ya da çok sabittir.
B.5.3 İkincil Konsolidasyon Katsayısı

Numunenin yüksekliğini veya yükseklik değişikliğini zamanın logaritmasına karşı çizilir. İkincil
konsolidasyon katsayısı, Ca, Şekil B.6'da gösterilen ve Formül (B.12) 'den hesaplanan ikincil
konsolidasyon-zaman eğrisinin doğrusal kısmından elde edilir:
δH 1
Cα = ⋅ (B.12)
H i δ logt
where
δH Oturma-zaman eğrisinin seçilen doğrusal kısmı boyunca numune yüksekliğindeki değişim,
δlogt Oturma-zaman eğrisinin seçilen doğrusal kısmı boyunca zamanın logaritmasındaki

değişimdir.

Şekil B.6 — İkincil konsolidasyon katsayısının belirlenmesi
B.6 Ön Konsolidasyon Basıncı

Ödometre test sonuçları (ayrıca akma dayanımı olarak da bilinir) ön konsolidasyon basıncı tahmin
etmek için kullanılabilecek farklı yöntemler vardır. Bir örnek, Casagrande tarafından geliştirilen orijinal
yöntemdir ve bu Şekil B. 7'de açıklanmaktadır. Ortak kullanımda başka yöntemler de vardır ve bunlar
eşit olarak kabul edilebilir.
Aşırı konsolide zeminlerde, ön konsolidasyon basıncını belirlemek için çok yüksek yükler gerekebilir.
NOT Yapılardan belirlenen ön konsolidasyon basıncı, numunenin gerçek yük geçmişini temsil etmeyebilir, ancak
diğer süreçlerden kaynaklanabilir; bu nedenle, bazen görünür ön konsolidasyon basıncı olarak adlandırılır.

iZNi –TSE
AllTARAFINDAN
rights reserved
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

Ön konsolidasyon basıncının tahmini aşağıdaki gibidir:

— Etkin düşey gerilmenin logaritmasına karşılık gelen boşluk oranı veya düşey birim boy değişimi
grafiğinde (Şekil B.7’ye bakılmalıdır), eğriliğin en fazla olduğu yer (A noktası) belirlenir.
— Eğriye A noktasından teğet olacak şekilde AB doğrusu çizilir.
— A noktasına yatay olarak AC doğrusu çizilir.;
— ∠BAC açısına açıortay olacak şekilde AD doğrusu çizilir.;
— Eğrinin bakir kısmının düz olan bölümü geriye doğru uzatılarak EF doğrusu elde edilir ve EF ve AD
doğruları kesiştirilir.
— AD ve EF kesişim noktasına karşılık gelen gerilme, görünür önkonsolidasyon basıncı olarak belirlenir ve
σ´p , in kPa. olarak ifade edilir
Şekil B. 7- Ön konsolidasyon basıncının Casagrande yöntemiyle tahmini

TÜRK
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

Kaynakca
[1] DIN. ISSMGE (Eds.) ( 1998): Recommendations of the ISSMGE for geotechnical laboratory testing;
(in English, German and French); Berlin, Wien, Zürich (Beuth Verlag)
[2] EN 1997-1, Eurocode 7 — Geotechnical design — Part 1: General rules published by CEN, Brussels
[3] EN 1997-2, Eurocode 7 — Geotechnical Design — Part 2: Ground investigation and testing, published
by CEN, Brussels

iZNi –TSE
AllTARAFINDAN
rights reserved
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
TS EN ISO 17892-5 : 2017-04
ISO 17892-5:2017(E)

ICS 13.080.20; 93.020
Price based on 26 pages
© ISO 2017 – All rights

TÜRKreserved STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR.

5

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRK

ICS 13.080.20; 93.020

Geoteknik etüt ve deneyler - Zemin laboratuvar

Geotechnical investigation and testing - Laboratory testing of soil -

Reconnaissance et essais geé otechniques - Essais de laboratoire sur

Geotechnische Erkundung und Untersuchung - Laborversuche an

© Tuü rk Standardları Enstituü suü

TSE Standard Hazırlama Merkezi Başkanlığı

Tel: + 90 312 416 68 30

Bu standard, "Geotechnical Investigation and Testing"-"Geoteknik inceleme ve deneyler" Teknik

Bu standard yayınlandığında TSE CEN ISO/TS 17892-5:2014,TSE CEN ISO/TS

EUROPEAN STANDARD EN ISO 17892-5

ICS 93.020; 13.080.20 Supersedes CEN ISO/TS 17892-5:2004

Geotechnical investigation and testing - Laboratory testing

This European Standard was approved by CEN on 3 February 2017.

EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION

CEN-CENELEC Management Centre: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels

This document supersedes CEN ISO/TS 17892-5:2004.

Geoteknik etüt ve deneyler - Zemin

COPYRIGHT PROTECTED DOCUMENT

ii ﻿ STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

© ISO 2017 – AllSTANDARDLARININ

iv ﻿ STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

© ISO 2017 – AllSTANDARDLARININ

Geoteknik etüt ve deneyler - Zemin laboratuvar

2 Bilgi İçin Referanslar

© ISO 2017 – AllSTANDARDLARININ

3.2 Birincil Konsolidasyon

Not 1'e giriş:

3.3 İkincil Konsolidasyon (Sıkıştırma)

3.5 Şişme Basıncı

A numunenin kesit alanı (mm 2)

D ödometre halkasının ortalama çapı (mm)d

ef Yük artışının sonunda numunenin boşluk oranı

e0 Test başlangıcında numunenin başlangıçtaki boşluk oranı

H ödometre halkasının ortalama yüksekliği (mm)

Hf Yük artışı sonunda numunenin yüksekliği (mm)

Hi Yük artışının başlangıcında numunenin yüksekliği (mm)

Hs Katı cisim eşdeğer yüksekliği (mm)

H0 Test başlangıcında numunenin başlangıç yüksekliği (mm)

md numunenin kuru kütlesi (g)

2 ﻿ STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

w0 numunenin başlangıçtaki su içeriği (%)

ρ numunenin başlangıçtaki yoğunluğu(Mg/m3)

ρd numunenin başlangıçtaki kuru yoğunluğu(Mg/m³)

ρs Tane yoğunluğu (Mg/m3)

σ´v Düşey efektif gerilme (kPa)

5.1 Ödometre Halkası

© ISO 2017 – AllSTANDARDLARININ

a) Sabit halkalı ödometre hücresi

b) Yüzen halkalı ödometre hücresi

Şekil 1 - Tipik ödometer hücrelerinin genel hatları

4 ﻿ STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

5.3 Hücre Gövdesi

Hücre gövdesi korozyona uygun dayanıklı bir malzemeden yapılmalıdır.

5.5 Deformasyon Ölçümü

Deformasyon ölçüm cihazı, ilk numune yüksekliğinin en az % 0,01 çözünürlüğüne ve en az % 0,1

Yardımcı aparatlar şunlardan oluşur:

- 1 s okunabilirliğe sahip zaman ölçer;

- 1 ºC okunabilirliğe sahip en çok/en az termometresi,

1 mm daha az ve yüksekliği halkanınkiyle aynı,

- Su içeriği belirleme aletleri,

-Tane yoğunluğu belirleme aletleri,

ii STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

iv STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

2 STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

4 STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

6 STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

8 STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

10 STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

12 STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

14 STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM

16 STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM